ET EN •wm r / Il p. ; - Zoek direct in de EYE-bibliotheek

IZ3>~*mmm vTT"•wm r/ Ilp. ;TJ

Een ei is indezen tijd een zeldzaamverschijnsel.Zou het daaromzijn, om de exclusiviteitvan het schouwspel aan te duiden, dat denieuwe Snip en Snap-revue „Tok. . . . tok. . . .tok. . . . alweer een ei!" heet? We kunnen erslechts naar gissen, maar zeker is, dat dit zesdeSnip en Snap-ei, door René Sleeswijk uitgebroed.EEN REVUE-EIIN 1943SNIP en SNAP actiever dan ooiteen ware delicatesse op het gebied der lichteamusementskunst iftag worden genoemd, die opzichzelf alle kwaliteiten bezit om den toeschouwerhet gemis aain echte eieren, benevens nogandere en belangrijker actueele beslommeringente doen vergeten. \Het daverende (Succes van de lustrum-revue,die ons het vorige jaar herinnerde aan het heuglijkefeit dat vóór vijf jaren de dames Snip enSnap hun loopbain als „groote Nederlanders"aanvingen, ligt nog betrekkelijkversch in hetpublieke geheugen. Doordeze omstandigheid washet voor René Sleeswijkeen dure plicht, de nieuwerevue 1943 nog beteren nog schitterender temaken. Een dure plichtinderdaad, want menkan slechts vermoedenwat er vóór noodig is omin dezen tijd een schouwspelvan een dergelijkformaat uit te brengen.Maar het resultaatmag gezien worden enover gebrek aan oorspronkelijkheidbehoevenwe niet te klagen, be-Links: De „DanskeDansene Elsklingen"in een passend decor.halve dan bij éénenkel schetsje waardepointe een sinterklaasbaardheeft.Als geheel is dezenieuwe revue zeker beter dan alles wat er in delaatste jaren op dit gebied in ons land op deplanken werd gebracht, ja zelfs zou ik durvenbeweren dat dit Snip en Snap-product een beetjebegint te lijken op de vermaarde flonkerende en'spiritueele revues waarvoor wij Nederlandersonder andere vóór den oorlog Parijswaarts togen.Het programma van „Tok . . . tok. . . .tok . . . alweer een ei" — tusschen haakjes:welk gezelschap komt met zulk een verzorgd enfleurig boekje voor den dag als dit ? — houdtvoor de vele Snip en Snap-aanhangers enkelegroote verrassingen in. De bezetting van het gezelschapis, op Willy Walden en Piet Muyselaarna, vrijwel geheel nieuw. De beide ras-komiekenworden thans bijgestaan door een uiterst gemêleerdgezelschap, dat zij blijkbaar voornamelijkvan de cabaretplanken hebben gerecruteerd.Namen als die van Jesje van Marie en DriesKrijn klinken den klein-kunstliefhebber reedsvertrouwd in de ooren, en Frangoise Flore, de„aanwinst van het seizoen" blijkt het aan te durvenhaar attractieve chansons in een revue tebrengen. Verder zijn daar dan nog Jean Smitsen André Bakker, die beiden allerdwaaste revuecaricaturenvoor het voetlicht weten te zetten.Liefst twee voortreffelijke dansparen makendeel van het gezelschap uit: de fijne en beheerschtecombinatie Gina en Barri, die zich reeds eennaam verworven hebben en de iets uitbundigereNancy Duval met haar partner André Dubois.Het ballet is ditmaal „import": acht Deenschemeiskes, tezamen de „8 Danske Dansene Elsklinger"geheeten, hebben de dansen, door Jacq.Baux ingestudeerd, goed onder de knie en wieaan haar Deensche afkomst twijfelt zie slechts haarin het programma vermelde voornamen als Jytte,Aase, Vibeke, enz. Tel bij deze cosmopolitischemenigte nu nog Nie. van Oostrum's revue-orkestop, dat op gloedvolle wijze door Cor Steyn gemendwordt, dan hebt ge de levende have vanSleeswijk's troep, hoc tempore.Het is duidelijk, dat een gezelschap dat zooveeltalenten omvat, in staat moet zijn tot grootedingen. En inderdaad, groot is deze revue, grootin haar montage, in haar vaart, in haar flonkeringen in haar dwaasheden. Want natuurlijk,waar Muyselaar en Walden de middelpunten zijn,laat het geen twijfel of aan den lach wordt hetméést geofferd. Ze zijn nog steeds eenig in hunsoort die twee, die elkaar op zulk een wonderbaarlijkewijze aanvullen, zoowel in hun stamcreatie— als de dames Snip en Snap, die ditjaar als conductricesvoor de gemeenschapgaan werken — als in deverschillende sketches,zooals de „Mottentruc",„Inbraak", „Kamer 26",en hoe ze nog meer mogenheeten. Dat PietMuyselaar bovendiennog een verdienstelijkchansonnier is, bewijsthij andermaal met zijnnieuwste liedje „Adieu...kleine meid".De beide dansparenleveren, elk in zijn gen-Rechts: De damesSnip en Snap solliciteerennaar de functievan conductrice.re, perfect werk en NancyDuval verdient eenspeciale pluim voor haar„Solo^Acrobatique".Francoise Flore blijktzich ook op de revueplankenthuis te voelen,en haar charmante liedjesin scènes als„Snee.uw" en „Als ophet Leidscheplein delichtjes weer eens brandengaan" doen het uitstekend,zooals zij ze,geflankeerd door de„Dansende Elsklinger",Links: 'n Afschuwelijkmisverstand inKamer 26.(Foto'sBart de KoklFellinga)ten gehoore brengt. Een van die „Elsklinger",Grethe Povelsen, zorgt trouwens nog voor eenvocale verrassing door in verstaanbaar Nederlandscheen liedje, getiteld „Lach eens met hetleven" te zingen. Van een ander gehalte is hetoptreden van het vermaarde „Snip en Snap-kwartet",dat een vast programma-onderdeel schijntte zijn. Het brengt op zeer mannelijke wijzeenkele variaties op een bekend thema ten gehoore.Vroolijkheid, „zang en melodij", verrassende,goede decors (ontworpen door Corn, van Dijk),origineele costumes (van Johnny Nieuwenhuysen)en een sprankelende afwisseling der scènes —mag men van een revue méér verlangen?Misschien, misschien kan het nóg beter. . . .Maar laat ons dan die verlangens bewaren totde oorlog voorbij is, want voor dezen tijd is in denieuwe Snip en Snap-revue een climax bereikt,waar het Nederlandsche publiek dubbel en dwarstevreden mee kan zijn! LEO J. CAPIT.Perikelen der tekstbewerkingf/n een der vorige nummers van „Cinema &Theater" werd de ofmerking gemaakt, dat detekstbemerking van de in ons land verschijnendefilms in vreemde talen nogal vaak te menschenoverlaat. Van verschillende zijden kregen mijcommentaar of deze tirade vn wij meenden ergoed aan te doen een der geroutineerdste insidersof dit gebied eens te vragen, zijn licht over dezematerie te doen schijnen. Hier volgen zijn ofmerkingen.Red. C. &' T.)Wij zijn een graag en snel critiseerend volk.Helaas brengen de gretigheid en de snelheid vanonze critiek vaak met zich mee, dat de kwaliteitvan haar fundamenten niet steeds van het eerstesoort is. De man, die een Italiaansch boek „zooslecht vertaald" vindt, hoewel hij noch Italiaanschkent, noch eenige autoriteit op het gebiedvan onze taal bezit, is een even gewoon verschijnselals de bioscoopbezoeker, die zich beklaagtover de regie van een film en eerlijk gezegd vanfilmregie maar een heel flauwe notie heeft.De critiek op de Nederlandsche „voettitels"van de films, die in ons land vertoond worden,behoort in deze categorie thuis. Het feit, dat erwel eens films geprojecteerd werden, welker titelste wenschen overlieten, geeft al gauw aanleidingom te generaliseeren: „De film is slecht vertaald".Daarmee zitten we dan al dadelijk middenin de kern van de heele zaak. Want met zuiver„vertalen" heeft het maken van deze titelsniet zoo veel te maken, omdat er naar kortheidmoet worden gestreefd in verband met snelleleesbaarheid en technische eischen. Bovendienmoeten deze titels een soort combinatie vormentusschen gesproken en geschreven taal, zij mogenniet al te „boekerig" zijn, maar evenmin al tepopulair. (Geschreven dialect is bijvoorbeeld indeze uit den booze, omdat het zoo moeilijk leesbaaris). Men moet ook niet vergeten, dat veledialogen verre van „klassiek" zijn.Hoewel het verzorgen van een Nederlandschetekstbewerking behalve een zekere journalistiekevaardigheid, talenkennis, gevoel voor dialoog eninzicht in draaiboek-techniek ook en vooral routineen flair eischt, kan men — zonder in detailste treden — wel zeggen, dat de bewerker rekeningmoet houden met: a) het feit, dat de toeschouweronderdeelen van seconden verliest bijhet vaststellen van het feit, dät er een titel (of eennieuwe titel) staat; b) de verklaarbare wenschvan het publiek om nog zooveel mogelijk van hetbeeld te zien, nadat de titel gelezen is; c) detechnische eisch, dat niet meer dan een bepaalden betrekkelijk klein aantal letterteekens op ééntitel kunnen worden vereenigd en dat vermedenmoet worden om één titel te laten staan op tweeverschillende „instellingen" (ook al gaat dedialoog gewoon door). Zijn uitgangspunt is: hetpubliek, dat het gesproken woord in de vreemdetaal niet of slechts gebrekkig verstaat, zooveelmogelijk te helpen om allereerst de handelingvan de film te kunnen volgen en in tweede instantiedie gedeelten van den dialoog, welke vanvitaal belang zijn voor het begrijpen van hetfilmverhaal en de verschillende karakters.De vraag wordt wel eens gesteld, of die titelswerkelijk noodig zijn. Het antwoord kan zonderaarzelen gegeven worden: ze zijn voor een percentagevan het publiek, dat varieert tusschen 60en 90, onmisbaar. (Veel hangt hierbij af welkevreemde taal er gebruikt wordt en ook moet erverschil gemaakt worden tusschen stad en landen tusschen de verschillende soorten theaters enhun bezoekers). De practijk heeft het overigensal jaren lang overduidelijk bewezen en tot dezebewijzen behooren o.a. de volgende feiten: hetpubliek lacht vaker om een grapje in den titeldan om dat uit den dialoog; het publiek wordtonrustig, wanneer sommige stukken „te dun" getiteldzijn en afgezien daarvan zijn er, zelfs in detalen, die ons gemakkelijk liggen, toch altijd nogbepaalde woorden en situaties, die een zeer goedetaalkennis eischen. Merkwaardig is in dit opzicht,dat een groot deel van het publiek geleerd heeftom eenige taalkennis met leesvirtuoziteit te combineeren.Vandaar, dat de vraag, of titels noodigzijn dan ook vrijwel »Heen gesteld wordt doorhen, die de vreemde taal zóó goed beheerschen,dat ze het veel liever zonder stellen en mopperenop de storende en beeld-bedervende opschriften.Dat laatste is natuurlijk volkomen juist: de filmwordt er beslist niet mooier van, maar dit aesthetischebezwaar moet nu eenmaal wijken voor debelangrijker eisch van begrijpbaarheid.Titels worden dus niet vertaald, doch bewerkt.Vaak moet de origineele tekst opzettelijk veranderdworden in verband met duidelijkheid enlengte. De bewerker weet dit ook wel, maar hijkent z'n Pappenheimers en laadt in 's hemelsnaamhet odium van „slecht vertalen" maar op zich.Grappen en woordspelingen zijn vaak onvertaalbaar,omdat omschrijven vrijwel nooit mogelijkis en onze taal is vaak noch k)>Kt, noch kernachtig.Ook de snelheid, waarmee ffe dialogen gesprokenworden heeft grooten invloed on de gebruiktetitels. Als regel mag men aannemen, dat eentitellijst, gerekend naar de lees- en letterteekens,hoogstens 1/3 van de lengte der dialooglijstheeft. Bovendien moet de bewerker ook nog weleens de toon van den dialoog (de wijze van dictie)in zijn tekst naar voren brengen.Summa summirum dus: specialistenwerk, datveel routine en vaak puzzelen vereischt. Wantnaast deze zuiver taalkundige moeilijkheden,moet de tegenwoordige tekstbewerker ook zelfvaststellen, waar hij wél en waar hij géén titelwil plaatsen. Vandaar, dat ik doelde op „draaiboek-inzicht",dat gepaard gaat met een gevoelvoor logica (wat je kunt zien hoeft meestal nietin een titel gezegd te worden). De tekstbewerkeris dus al heel blij, wanneer iemand, die „op detitels leeft" de handeling en de voornaamstedialogen goed kan volgen. Hij wil slechts tolkzijn voor hen, die zijn diensten op prijs stellen.Ter illustratie van het bovenstaande nog eenpaar eigenaardige moeilijkheden uit de practijk.De Duitsche jongeman zegt veel langer „Sie"tegen het meisje, dat hij het hof maakt dan deHollander „U". Bij ons tutoyeert men sneller en,in tegenstelling met den Duitscher, vrijwel altijd,wanneer men iemand bij z'n voornaam noemt.De bewerker moet dus zelf bepalen, wanneer deintimiteit zoover gevorderd is, dat hij van „U"op „je" kan overgaan. En wat begint hij metwoorden als „Generalmusikdirektor" of „Oberlandforstmeister",die omschreven moeten worden,omdat men dergelijke functies bij ons nietkent? Want de bewerker voert een permanentenstrijd met alles, wat lang is, niet alleen bij uitzonderlijkewoorden, maar ook in de gewonespreektaal. Hij is een comprimator par excellenceen weet best, dat hij wel eens geforceerd wordtom dingen te schrijven, die in den dialoog anderszijn. Hij vertaalt wel eens verkeerd, maar hijdoet het met opzet en zou vaak veel sneller klaarzijn, wanneer hij zich niet aan al zijn remmendeeischen behoefde te houden. Dat hij er overigensaltijd naar moet streven om een zoo goed mogelijkNederlandsch te gebruiken, spreekt welhaastvanzelf.Tenslotte nog deze opmerking. De critiek isvaak onrechtvaardig, omdat de criticus niet altijdkan beseffen welke redenen er waren om af tewijken. Bovendien zitten er ook in de titels, allenauwkeurige controle ten spijt, nog wel eenszetfouten, waaraan de bewerker onschuldig is.Dit alles wil niet zeggen, dat alle tekstbewerkingenideaal en feilloos zijn. Maar de bedoelingvan deze regelen is om te voorkomen, dat er generaliseerendcritiek geleverd wordt op een soortwerk, dat niet zoo eenvoudig is als 't wel lijkt.Wanneer dit artikeltje bereikt, dat er wat meerlicht schijnt op de vele perikelen der tekstbewerking,waarvan er hier slechts enkele genoemdwerden, is de schrijver al zeer tevreden. A. C. S.„...zouden ze elkaar nu tutoyeeren?"..,(Teekening Mettes)CINEMA

- 'Het zal niet zoo lang meer duren of de Kameroperazal aan haar eigen oorspronkelijke doelstellingenzijn ontgroeid. Ik herinner mij haar eerstebeginselverklaring van enkele jaren geleden:jonge kunstenaars hadden zich vereenigd om dethans vanwege hun kleine en weinig gangbarebezettingen ten onrechte van het repertoire verdwenenopera's opnieuw tot leven te wekken.Doch thans lijkt dit ensemble het zelf afgebakendeterrein te hebben overschreden. Strikt genomenwas het dan ook niet ,,de Kameropera",die deze volledige, moderne Duitsche opera tentooneele voerde. Corry Bijster, Wim van Santé,Ernst Bielke en nog enkele anderen omhuldende oude kern als gasten en er is nu nog maar eenstap noodig om het ensemble om te zetten in eennormaal bezette operatroep. Jammer eenerzij ds,want de oorspronkelijke doelstelling was artistiekzeker wel verantwoord. Aan den anderenkant past er een eerlijke hulde voor het doorzettingsvermogen,waarmede een bescheiden begintot_een grootsch resultaat wordt gevoerd.Op zichzelf was de keuze van dit werk al eendaad, die de waardeering van muzieklevendNederland verdient. Met de nieuwere operaliteratuurmaken wij hier veel te weinig kennisen het ronddraaien in steeds eenzelfde kringetjevan Puccini, Verdi, Mozart, Rossini plus eenenkele Wagner zoo nu en dan werd al vaker indeze kolommen gelaakt. Daarom heb ik met veelDc ..KAMEROPERA" speelt.Die Gescnicnte vom schonen AnnerIbelangstelling naar dit eerst drie jaar oude werkvan den Duitschen componist Leo JustinusKaufjmann uitgekeken. Wanneer ik pal daarachtermoet vermelden, dat deze muziek mij overhet geheel niet is meegevallen, dan doet dit aande juistheid van opzet eigenlijk niets af. Latenwij vooral kennis nemen van datgene, wat deeigen tijd heeft te bieden en critiek oefenen, waardit noodig blijkt. Maar daartusschen door zal ookwel de loftrompet mogen worden gestoken. Blijvenwij echter onkundig van de evoluties, danvermogen wij geen van beide, want negeeren onthoudtoveral en altijd het recht tot oordeelen.Het grootste euvel, dat men den componist vandeze opera kan aanwrijven, is zijn gebrek aanpersoonlijkheid. Dit wreekt zich in velerlei opzichten: de thematiek is weinig markant, devormgeving slap, de middelen zijn erg bij elkaargeveegd uit het overschot van de vindingen vananderen. Kauffmann neigt somwijlen naar deschrijnendste ,,klankmoderniteiten" en even laternaar een zwoele en banale romantiek van „gesponnensuiker". Beide neigingen zou men hemkunnen vergeven, indien hij tusschen deze uitersteneen synthese had weten te stellen. Orkestraaldenkt hij in verschillende tegengestelde termen.Zoowel de instrumentale volheid van Wagner,de coloristische lading van Richard Strauss alsde simpele zetting vaa het strakke barok-ensemblelokken hem aan, doch alweer ontbreekt de samenvattendegreep, die deze elementen tot een eigenen nieuwe gedaante kneedt. Het woord „allegaartje"is te neerdalend voor deze partituur,die bovenal toch wel van goed vakmanschap envan musisch beleven getuigt, maar een „mengelmoes"van nog niet geordende stijlvoorliefdes iszij zeker. Dit lijkt verdacht veel op een totaleafwijzing van deze opera. Als zoodanig is dezecritiek niet bedoeld. Want er zijn hier en daarmooie brokken muziek te vinden, die het hoorenvolop waard zijn, vooral wanneer zij zoo goedworden gezongen als door de zangers en zangeressenvan de Kameropera.Het libretto is gebaseerd op een novelle vanBrentano en dat is reeds veel gezegd. Want Brentano'svertelling „vom braven Kaspar und demschonen AnnerI" heeft met dit libretto al heelweinig gemeen. Gedramatiseerd doen deze figurenvan Brentano het niet al te best zonder eenvoornaam deel .van hun karakterteekening af teleggen. Dat is dan ook precies, wat de librettistheeft moeten doen om het gegeven voor de operaaanvaardbaar te maken. Het gevolg is geweest,dat de strekking van het verhaal vervormd is geworden.Ligt de nadruk bij Brentano op de psychischezijde, het libretto exalteerde het nationalistisch-heroische.De eigenlijke „Geschichte"van Annetje draait in de opera neer op eenstuiversroman-project: het eerzuchtige boerenmeiskewordt door den sluwen graaf verleid,wanneer zij naar de groote stad gaat om alsdienstmeisje de groote wereld te verkennen. Alshaar Kaspar terugkeert met militairen roem beladen,wacht hem behalve een officiersmantel ookhet lijk van zijn AnnerI, die door het gerecht terdood werd gebracht, omdat zij haar jonggeborenkind van het leven beroofde. Veel meer is er nietvan te vertellen en het is beter zelf de negeenachtereenvolgende tafereelen van de geschiedeniste aanschouwen dan het magere verhaal in koeleletterteekens lezen.Tegenover deze kennelijke schaduwen schitterteen duidelijke en zonnige lichtzijde. .Wat deKameropera met haar gasten van dit in vele opzichtenonmogelijke en muziektechnische moeilijkewerk maakte, is geweldig geweest. Laat ikbeginnen met de eigen krachten. Chris Taverne,eigenlijk een lyrische tenor, zong Kaspars heldenpartijlang niet onverdienstelijk en Anton Eideringals graaf, die mij bij vorige gelegenhedenals vocalist niet zoo wist te imponeeren, heeftzichzelf thans op een belangrijk voornamerniveau weten te brengen. Met name heeit hij gewonnenaan stemresonans; vroeger was alles welwat droog en weinig zangerig. Lidy v. d. Veenals Kaspars moeder viel als steeds op door fraaiestemmiddelen en goede voordracht, ook al is haargebaar ditmaal wat gechargeerd. En thans de gasten.Corrie Bijster heeft met haar vertolking vanAnnerI bewezen, dat zij behoort tot de voornaamsteoperasopranen van ons land. Wim van Santéals hertog en Ernst Bielke als rechter maaktenveel van hun kleine partijen, vooral laatstgenoemde,die met raak stijlgevoel een bits personagewist uit te beelden. Tenslotte de gast-regisseurHans Strohbach. Zijn expressionistische visie opdit werk kan ik terdege onderschrijven, ook albehoeft men het daarom niet tot in details metzijn opvattingen eens te zijn. Maar hij heeft metveel phantasie gewerkt en zoowel kleurenspel alslijnenspel zijn in zijn hand tot een goed sluitendgeheel gebundeld. Een enkele fout, zooals eenzomersch gekleede marketenster tegen eensneeuwlandschap of een twintig jaar te jong geschminktemoeder, niet meegeteld.De enkele tekortkomingen zullen bij de tournee,welke de Kameropera in de komende maandenmet dit werk door Nederland zal maken,spoedig zijn verdwenen. Ik voorspel deze onderneminghet noodige succes, want ook al is dezekennismaking muzikaal weinig bevredigend, voorden gemiddelden operazanger is er veel te waardeeren.Dit valt trouwens ook voor een grootdeel te danken aan het superbe werk van hetkoor onder leiding van Jef Somers en van hetorkest onder dirigent Wim Quis-pel, die een lastigepartituur naar behooren onder de knie hebbengekregen. Intendant Jaap Kool mag trotschzijn op zijn vaste medewerkers van de Kameropera,die tot het welslagen van zijn initiatief ietsgeheel nieuws naar ons land te brengen zookrachtdadig hebben bijgedragen.W. H. A. v. STEENSEL v. d. AA.De naam Ter Hall heeft een goeden klank inhet Nederlandsche amusementsleven. Overal inden lande kent men Henri, die indertijd niet tenonrechte „de revuekoning" genoemd werd en dieons jaar in jaar uit placht te verbazen met deweelderige schouwspelen, die hij steeds weer opnieuwvoor het voetlicht wist te brengen. Henriter Hall werd echter een jaartje ouder en omdatniemand kon beweren dat hij zijn plicht jegensde lichtste aller Muzen niet ruimschoots gedaanhad, begon hij zijn activiteit eenigszins te beperken.Het was jammer, maar het was nietanders: de Ter Hall revue hield op werkelijkheidte zijn. Zij werd tot een glorierijk begrip, waarmen nog immer met waardeering over hoordespreken.Maar Henri ter Hall heeft een bloedeigenneef en die neef bezit, naast een behoorlijk organisatietalent,een dosis gezonde eerzucht. Menkan slechts vermoeden dat dit familie-eigenschappenzijn. . . .Bovendien heet hij Ben, hetgeen wil zeggenBenjamin en aangezien op eiken Benjamin in elkefamilie de plicht rust de waardevolle familietraditiein eere te houden, besloot deze Ben devoetsporen van zijn beroemden oom te volgen enook revues te gaan produceeren. Natuurlijk kanmen niet verwachten, dat hij in dit lucratieve beroeponmiddellijk stijgt tot de hoogten, die OomHenri erin bereikte, maar wèl kan men constateeren,dat het nieuwe schouwspel de naam „TerHall-revue" alleszins verdient.De onderneming van Ben ter Hall is een piepjongeen het pleit voor zijn energie en zijn zelfvertrouwen,dat hij het aandurfde om al directnaar de hoofdstad te trekken, en daar, in eenvolumineus gebouw als Carré, de première van„Koning Lach" te geven. De Amsterdammerskenden den naam ter Hall nog; zij zijn gekomenen huji verwachtingen zijn niet teleurgesteld.Want de algemeene indruk was zekerniet onbevredigend en, mocht er hier en daar ietsgerammeld hebben, men kan veilig aannemen, datde tijd de nieuwe Ter Hall-revue tot een hechten harmonisch geheel zal maken.Octave van Aerschot, een der prominenten vanons volkstooneel, zien wij in „Koning Lach" opde revueplanken, geflankeerd door Fred Fagel,Rob Milton, Emmy Arbous, Gerda Gran en LotteBartschat. Dit zestal verzorgt de schetsen en afen toe geeft er een een solo-nummertje ten beste.Die schetsen worden overigens vlot gespeeld,zelfs als zij uit louter gecomprimeerden waanzinbestaan. Dat zij niet allemaal even nieuw zijn." resideert in Carréi zijns ooms voetsporenwillen we Ben ter Hall graag vergeven: het lagnatuurlijk in de rede, dat hij, alvorens zijn revuesamen te stellen, eens op den rommelzolder vanOom Henri geneusd heeft. Rob Milton met zijneindelooze gestalte en de dwaas doende VanAerschot vormen vooral een fraai duo in „Dezelfmoordcandidaat".De individueele prestaties doen eveneens verzorgdaan. Fred Fagel ontpopt zich als een vloten beschaafd conferencier, die vooral een doorhem gemaakt liedje met een ietwat sentimenteeleninslag op de juiste wijze over het voetlicht wistte brengen. Sommige conferenciers zoeken het inhet geforceerd sentimenteele en kweelen hunkerkhofballades bij voorkeur met een stem, dieoverslaat van de krokodillentranen. Dat doetFagel niet en daarom was zijn liedje van dekindertjes, die overal ter wereld naar bed gebrachtworden als het klokje van gehoorzaamheidslaat, beter te genieten.Octave van Aerschot laat zich ook niet onbetuigdin zijn „praatje" en „liedje", waarin zijnvermaarde mimiek ook 'n woordje mee spreekt.Gerda Gran is een lieftallige Hollandsche „Wienerin",met veel pijlen op haar boog. Zij zingt,danst en acteert met alle charme, die een soubrettenu eenmaal ambtshalve moet bezitten.Emmy Arbous zorgt voor een verrassing methaar verhaal van het Chineesche geluksgodje LoFang, dat eigenlijk meer cabaret- dan revue-stofis en dat ik gaarne een betere muzikale begeleidingtoewensch. Over verrassingen gesproken:het is óók een surprise van de eerste grootte alsdaar, direct na de pauze het optreden volgt vanhet gamelan-gezelschap, dat zoovele Amsterdammerskennen van het Koloniaal Instituut. Gedurfdis het zeker, om een stukje fragiele Oosterschekunst als dit in een revue te zetten en hetis te hopen, dat het publiek de waarde ervan begrijpt.In elk geval zou een iets uitgebreidere introductiedan de simpele woorden „Indischesfeer" in het programma niet overbodig zijn.Het muzikale element, essentieel bestanddeel inelke revue, wordt verzorgd door Leny van denBroek en Anton Wilmo, die in de „groote"scènes, waarbij ballet en koor niet ontbreken,hun welluidende stemmen laten, hooren. In eenkleurig tafereel, getiteld „Venetië" ontmoetenwij de bekende „Violetta", die uitgenoodigdwordt in de „gondola" te stappen. Muzikaal isdeze scène zeker geslaagd; de orkestbak schoothierbij nu eens niet te kort, maar de figureerendeballetmeisjes maakten, op een trap staande, weleen zeer verstarden indruk. Juist hier zou eenopgewekte beweeglijkheid de bekoring, die vanhet geheel uitgaat, nog vergrooten. Het Belgischetapwonder, Lee Astor, vormt een klasse apart endient dus afzonderlijk genoemd. Zijn prestatiesoogsten een overweldigend succes. Hij verleentde revue een vleugje variété, evenals CharlesFrank, een komisch jongleur met den nadruk opkomisch.Willy Schootemeyer, die zijn aanwezigheidmet een pittige openings- en slotmarsch manifesteert,zwaait de dirigeerstok over een orkest, datnu niet bepaald uitblinkt als begeleiding voor dein de revue ten gehoore gebrachte liedjes. Misschienzullen enkele straffe repetities deze tekortkomingnog kunnen verhelpen.Het was jammer, dat Henri ter Hall niet bijde première aanwezig was, anders zou hij zekertegen z'n neef gezegd hebben : „Ga zoo door enje zult de Ter Hall revue weer tot ongekendehoogten voeren; je debuut was veelbelovend!"Waarmee Oom Henri gelijk zou hebben.LEO J. CAPIT.Boven: Links Octave van Aerschot, rechtsFred Fagel. — Onder links: Het Javaanschegamelan gezelschap is een verrassing in dezerevue, die hopenlijk door het publiek opde juiste naarde geschat zal worden. — Onder:Een moment uit de scène „Venetië",(Foto's Cor Dokter)Boven: Corry Bijster en Lidy van Veen. —Links: vJ.n.r, Chris Taverne, Willem vanSanté en Anton Éldering. — Rechts: ChrisTaverne en Corry Byster.. (Foto's C.N.F./Meyer/Schi-pfer)CINEMA

wmoßsiww»^^^ppPÜ*m^üwp^? 1^ ^^— ■Bijgeloof in de circuswereldIn de circuswereld treffen we, zooals trouwensin het geheele reizende amusementsbedrij f, eentypisch, traditioneel bijgeloof aan, waaraan zelfsde grootsten uit deze branche niet ontkomen.We zaten jaren geleden enkele dagen voor depremière van Circus Sarrasani tijdens zijn eerstebezoek aan ons land, in een restaurant te Amsterdammet den circusvorst „en petit comité" aanden middagdisch, toen een der serveerkellnerseen dekschaal liet vallen, die ondanks de dikkePerzen met een harden klank aan stukken viel.Sarrasani onderbrak plotseling het, zooalssteeds, zeer geanimeerde gesprek, verhief zich vantafel en gebood ons allen hetzelfde te doen, waarnawe een zilveren munt in de hand moestennemen en elkaar de hand moesten reiken. Zoobleven we om de tafel staan, tot groote verwonderingvan de gasten, totdat de scherven warenweggeruimd. Daarna konden we het geldstukweer opbergen en gaan zitten, waarop Sarrasaniop de hem eigen wijze het gesprek weer voortzette,als ware er niets gebeurd.Op verzoek van een der gasten vroeg de zaalchefmij, wat dit zonderlinge incident eigenlijkte beduiden had. Sarrasani antwoordde hem toendadelijk zelf, dat dit in de circuswereld de gewoontewas, indien er iets aan scherven viel.Reageerde men niet op een dergelijke wijze, danliep men kans, dat de eerstvolgende première eenmislukking zou worden!Op den morgen voor een groote première washet de gewoonte van Sarrasani, evenals van zijngroote collega's, om een rondgang over het circusterreinte maken en te kijken of alles in ordewas. Aldus geschiedde ook een paar dagen nabovengenoemd voorval in het Stadion te Amsterdam.Reeds in alle vroegte bulderde zijn zwarestem over het terrein, waar zijn reusachtig circusstond opgebouwd en waar zijn leger van menschende laatste hand aan de prachtige onderneminglegde. Er deugde dien morgen letterlijk niets,volgens den circuskoning. Dreigend zwaaide hijmet zijn stok in het rond en ontsloeg op staandenvoet wel een dozijn lieden, die bij hem werkzaamwaren. Dit duurde zoo een paar uren en daarnaverdween de .bullebak" in zijn wagen, om aan{ Teckeni?ig Mettes)door J. VAN DOVERENhet dagelijksche werk te gaan. Hij was dan weerde beminnelijkste mensch ter wereld. Wij ingewijden,wisten wel, dat die heele donderbui maa,-schijn was en dat er geen sprake was van ontslag,want dat alles in orde was geweest, maar hetcircusbijgeloof zegt nu eenmaal dat vóór een belangrijkepremière des morgens „dicke Luft"moet zijn geweest en dat het ontslagen moet hebbengeregend, wil de première volledig slagen.Nieuwelingen in het bedrijf (en die waren erbij Sarrasani altijd) zaten echter leelijk met hunontslag. Wij rieden hun den volgenden morgenmaar eens een onderhoud bij den „Alte" aan tevragen, al was het maar om afscheid te nemen.Schoorvoetend en bevend van angst traden deontslagenen een voor een in den zoozeer gevreesdendirectie-wagen en verzochten den machtigein zijn romantische rijk het ontslag te willen intrekkenen het nog eens te willen probeeren ...„Heb ik u ontslagen," riep Sarrasani dan metzeer goed geveinsde verwondering uit, want hijwas een buitengewoon goed tooneelspeler ook.„Daar weet ik niets van; u moet zich vergissen."En daar de première te Amsterdam een grootsucces was geweest, voegde hij er bij die gelegenheidaan toe: „Integendeel, ik had het planuw gage een kleinigheid te verhoogen, want ikben zeer tevreden over u." Een voor een zagenwe de ontslagenen dan weer uit den wagenkomen, maar nu met stralende gezichten.Als het regent tijdens den „Einlass" (den tijdvoor het begin der voorstelling, als het publiekwordt binnengelaten) wordt er steeds door hetpersoneel nauwlettend toegezien, dat er niemand'met een opengevouwen parapluie de tent binnenstapt,want dat zou zonder twijfel tot gevolghebben, dat de onderneming spoedig failliet zougaan. Indien een circusdirecteur, al is het tijdenseen autorit, waarbij groote haast is, een schoorsteenvegertegenkomt, laat hij zijn auto stoppen,neemt zijn hoed af en rammelt met wat los geld,want indien hij dit niet doet, zegt het bijgeloof,dat in de stad waar gespeeld wordt de kans verkekenis voor een uitverkochte tent te spelen. Enindien de chauffeur den schoorsteenveger nietbijtijds zou hebben opgemerkt, zoodat de autodoorgereden zou zijn, zou dit zonder twijfel zijnontslag tengevolge hebben, als de Directeur erachter zou komen.Wanneer tijdens een conferentie, in een wagenof in een hotelkamer, bescheiden op een bed wordenneergelegd, beteekent dit dat de onderneminggeen levensvatbaarheid meer heeft en dat dezaak spoedig zal „inslapen". Ik ken een geval,waarin een advocaat zich hier aan bezondigde,hoewel hij aan het begin der conferentie in denmet stapels bescheiden gevulden woonwagen gewaarschuwdwas dit niet te doen. Woedend voerde circushouder tegen hem uit en van zijn verderediensten werd op staanden voet afgezien.In de meeste reizende circussen trof men in destallen een serie varkentjes aan, daar deze geliikbrengen. Als er een sterft, wordt er dadelijk eennieuw aangeschaft. Dikwijls vindt men ook geitenin circusstallen; men zegt, dat de sterke geur vandeze dieren de ziekten uit den stal houden.Nooit zult.u een artist op den pisterand zienzitten, want dit brengt ongeluk aan, wat betrefthet welslagen der nummers. Voor het ruitervolkbrengt het ongeluk, als bezoekers door een reeds..gemaakte" manege loopen.Ook zal er steeds zorg voor gedragen worden,dat de eerste bezoeker, die het circus binnengaat,geen vrijbiljet heeft, daar dit een nadeeligen in-vloed op de recette zou uitoefenen.Zelden wordt gedurende een tournee veranderinggebracht in de stallen, wat de plaatsing derdieren betreft. Doet men dit wel, dan zegt hetbijgeloof, dat men kans loopt, dat er een ziektezal uitbreken onder de levende have. Ook moetmen er bij de samenstelling der tournee rekeningmee houden, dat er dagen in de week zijn, waaropgeen première mag vallen. Sarrasani heeft eenszijn bezoek aan Nederland twee maanden uitgesteld,omdat hij de tournee zoo had vastgesteld,dat zijn première in ons land te Groningenzou samenvallen met een nationalen feestdag.Hij had reeds voor duizenden guldens kostengemaakt, maar bracht toch snel verandering inzijn reisroute.De toeloop zal gering zijn, als men als eerstenhoogbejaarde menschen binnenlaat. Lijkt dit onvermijdelijk,dan zijn er altijd wel jongens in debuurt, die graag als eersten op het kaartje vandeze bezoekers binnenkomen, terwijl de oudjesvrijkaarten van de Directie krijgen.Bij kleine ondernemingen is de bijgeloovigheidnóg overdrevener.Zoo zouden nog tientallen van voorbeelden vancircusbijgeloof opgesomd kunnen worden. Wezullen eindigen met de mededeeling, dat er zelfstengevolge van het bijgeloof kwesties tusschenDirecteur en personeel zijn ontstaan, die voor derechtbank moesten worden uitgevochten en waarbijeen lid van het personeel ontslagen was enblééf, al moest de Directeur dan ook volgens beslissingvan het rechtscollege een groote som alsschadeloosstelling betalen.Mevronw J. Simons-MeesTACHTIG JAARHet zal nu zoo ongeveer een goede vijftig jaargeleden zijn, dat wij op de Tooneelschool bezoekkregen van een elegante jonge vrouw, die eenrepetitie kwam bijwonen van een éénacter, diewij in studie hadden. Deze éénacter, getiteld„Voor het Diner" was geschreven door BenjaminConstant, achter welk pseudoniem zich een dochteruit een der voorname families van Rotterdamverschool en wel mej. Jos. Mees. Vóór deze éénacterwas van haar reeds een stuk in drie bedrijvenopgevoerd „Droomleven" getiteld, dat ondanksde uitstekende opvoering door het gezelschap„Legras en Haspels" geen doorslaand succeshad mogen behalen. Nu bleef zij eenige jarenzwijgen en pas toen zij in 't begin der twintigsteeeuw in Amsterdam trouwde en er zich metterwoonvestigde, maakte zij opgang. Begonnenwerd met „Moeder", dat een succes werd voormevrouw Christine Poolman. En. . . . toen kwamhaar grootste succes: „Veroveraar" een triomfvoor L. H. Chrispijn en Greta Lobo-Braakensiek,van wie de eerste, toen al 56 jaar, den jongenman van 18 speelde en Greta haar eerste grootesucces boekte.Als vervolg schreef zij op dit stuk „Attie'shuwelijk", dat trots zijn goede kwaliteiten, niethet succes behaalde van zijn voorganger. Een jaardaarna kwam zij nog uit met „de Paladijn", ookdoor het „Nederlandsch Tooneel" met Jan C. deVos in de titelrol opgevoerd, daarna hoorde mennog een enkelen keer over haar spreken o.a. over„St. Elizabeth", dat geen succes kon behalen;maar verdere tooneelwerken bleven uit en na dendood van haar man verliet zij haar mooie villa inAmsterdam en deze stad, om buiten nog de laatstejaren van haar leven door te brengen, eerst inden Haag, nu in Wolfheze.Met haar afscheid van de tooneelkunst verdweende vruchtbaarste en succesvolste tooneelschrijfstervan de laatste 50 jaar in Nederland.Moge haar nog vele jaren van -vyelverdienderust gegeven zijn. H. K. TEUNE.'Èdoor Willem W. WatermanZONDAG 1 AUGUSTUS.rj.oo—13-30: Pianovoordracht.Cor de Groot speelt Intermezzi Opus 4 vanRobert Schumann.14.00—15.00: Residentie-orkest.Onder leiding van Marinus Adam speelt ditorkest hedenmiddag met medewerking vanAnnie Hermes, Alt: Symphonie In Bes grootvan Mozart, de cantate „Ariadne auf Naxos"van Haydn en variaties en fuga over eenthema van Johann Kuhnau van HendrikAndriessen.15.00—15.45: Wekelijksch Luisterspel.Dat interessante en spannende intriguesgeweven kunnen worden rond het leven vanalledag, bijvoorbeeld het leven van nachttaxichauffeurs,brandweerlieden, bouwarbeiders,tunnelwerkers e.d. is een feit dat, helaas,elders heel wat beter schijnt begrepen te wordendan hier in Holland. Zie over dit onderwerphet artikeltje in kader op deze pagina.Het luisterspel van deze week, van de handvan Hans van Polanen, is geweven rond eenepisode uit het leven van Hans Nielsen,hoofdopzichter bij de spoorwegen.16.30—17.00: Theo Uden Masman en deRamblers.20.00—22.00 : Avondprogramma.Ditmaal een Operette-concert, uit te voerendoor het groote Omroeporkest onder leidingvan Josef Holzer, m.m.v. het Omroep-Mannenkooro.l.v. Piet Zager. Solisten zijn: Lolavan der Ben, sopraan, Claire Clairy, idem enJohan van der Ploeg, tenor.MAANDAG 2 AUGUSTUS.11.00—11.30: Kleuterklas met Jetty Corbelli.'i-30—12.00: Pianomuziek van Chopin.Composities van Chopin, gespeeld door RoeliVerhoog.12-15—12.45: Theo Uden Masman.'3-05—14-00: De Melodisten o.l.v. Piet Lustenhouwer.'S-15—16.45: „Elck Wat Wils".Zij, die liefhebbers zijn der „Melodisten"kunnen onder hun middagboterham hun hartophalen.'9-15—^22.00: Avondprogramma.Tot 20.00 wordt uitgevoerd Sonate in B kleinvoor viool, cello en piano van Jean BaptisteLoeill en het trio in C klein van Beethoven.Gespeeld door Louis Somer, viool, ReinierBresser, cello en Johannes Röntgen, piano.Om 20.00 enkele klassieke gramofoonplaten.Daarna: Rotterdamsch Philharmonisch Orkesto.l.v. Piet van Never, met medewerkingvan Koen van der Molen, altviool. Zij spelen:Ciaconna Gotica van Cornells Dopper, Poème,een fantasie van Leo Ruygrok en de Symphonieno. 2 in D groot van Beethoven.Te 20.45 onderbreking voor luisterspel: „Enzij volharden", een relaas van de ontberingender Hollanders tijdens hun Eerste Schipvaartnaar Oost-Indië, door Willem W. WatermanDINSDAG 3 AUGUSTUS.'3-05—14-00: „Om en Om"-programma.Hierin spelen Bandi Balogh en zijn Hongaarschorkest en Theo Uden Masman.1 9-15—22.00 : Avondprogramma.Een avond vol bonte verscheidenheid, waaraan medewerken het dameskoor „Aethercharme", Tony Hartweger met Weenscheliedjes aan den vleugel, Gerard van Krevelenen zijn orkest en het Rococo-octet onderleiding van Guus Jansen. Voorts: RA-RA-Raadselrubriek met een prijs en een verzoek-1 programma van gramofoonplaten.De ODJecten van LetluisterspelWij kunnen met eenige satisfactie constateeren,dat men erin geslaagd is, met vereendekrachten het woord „volksch" te pletterte praten. Wij hebben het nu zoover geschopt,dat van de duizend Nederlanders, die weleensover de definitie van dit begrip hebben gedacht,er 999 een eigen voorstelling hebben,die niet alleen vaag is, maar bovendien afwijktvan elke andere voorstelling. De eenigealgemeen waarneembare misconceptie, welkemoeilijk uitroeibaar schijnt dan hooikoorts envoorzeker véél meer irriteerend, is, dat„volksch" onverbreeklijk verbonden is aanstroo in klompen en den geur van versehemest.Het zou een niet geringe verademing zijn,als in dit Holland van ons een boek verscheendat zijn levenskracht vond in de liefde vanden auteur voor de romantiek van treinen enspoorwegen — of een boek of desnoods maareen novelle over de intrigues in het leven vande mannen, die tunnels bouwen — of over deproblemen van een ingenieur, die een brugbouwt over den Rijn. Deze objecten zijn meerdirect „volksch" dan het gepraat over blinkendgeschuurde melkkannen en huisjes onderaan den dijk, waar langzamerhand iedereenméér dan tabak van heeft.Het is pijnlijk te moeten constateeren datmen aan den anderen kant van den Oceaanbeschikt over een productie aan romantiekjuist over deze objecten, de verve, kleur,spanning en levende bewondering voor machinerieen staalbouw door menschenhandengemaakt na noesten arbeid, welke zij in dergelijkeromans en short stories weten te leggenis om ons groen van nijd te maken, temeerwaar wij beschikken over bruggenbouwers,vliegeniers, baggerexperts en zeesleepersvan groot allooi. Jan de Hartog heefthet prototype van dezen roman geleverd in„Holland's Glorie" — dit werk moet steedszijn een synthese tusschen het aloude men-"schelijke conflict — een verhaal dat oud isals de weg naar Rome. met daarop geënt deliefde van den auteur voor de romantiek dermachinerie of de romantiek van den strijdtusschen mensch en materiaal of natuur. Ikheb zelf in deze richting gewerkt met luisterspelenals: „Groot Alarm, Uitslaande Brand",en „Helden van Alledag".Zondagmiddag om 3 uur behandelt eenluisterspel van Hans van Polanen een episodeuit het leven van Hans Nielsen, Hoofdopzichterbij de Spoorwegen. Persoonlijk ben ik gekop spoorwegen, en zelfs de treintoestandenvan thans hebben deze affectie niet kunnenuitroeien. In elk geval zal ikzelf Zondagmiddagom 3 uur aan de radio zitten, tenzeerste benieuwd, wat er uit de bus komt.W. W. W.WOENSDAG 4 AUGUSTUS.12.15— 1 2.45: Dick Willebrandts en zijn orkestmet zang van Jan de Vries en Nelly Verschuur.13-45—^5-oo: De Vrije Woensdagmiddag.1515—16-45: „Halfweg".Een opgewekt en gevarieerd Woensdagmiddag-programmamet als medewerkenden:Klaas van Beeck met orkest en Otto Hendriksmet orkest. Ben Steggerda, zang,André de Raaff, piano, Jonny Holshuyzen,accordeon.18.05—18.45: Het Omroeporkest.Onder leiding van Josef Holzer, met medewerkingvan den tenor Cornelis van Munster.DONDERDAG 5 AUGUSTUS.11.15—12.00: Piano en zang.Piet Böhm, bas, en de twee pianisten JohanLigtelyn en Dirk Schipper voeren uit: liederenvan Schubert, een sonate van Mozart enliederen van Henri Duparc.12.15—12.45: Frans Wouters en zijn orkest.1305—14.00: Omroeporkest onder leiding vanLouis Schmidt.17.00—17.30: Theo Uden Masman en deRamblers.VRIJDAG 6 AUGUSTUS.12.15—12.45: Klaas van Beeck en zijn orkest.1305—15.00: „Tusschen de Bedrijven".Een gevarieerd programmaMedewerkenden zijn: Bende Melodisten, Gerard vanenkele gramofoonplaten.15-30—16.30: Filmprogramma.voor de vrouw.Steggerda, zang,Krevelen. VoortsEen radio- en filmrevue. . van Kermisattractietot Kleurenfilm. Door Willy vanHemert. Als ik mij niet vergis, kunnen wijvan Willy van Hemert nog goede dingenverwachten. Hij heeft ideeën, en, wat belangrijkeris: „Hij snapt er wat van.".1915—22.00: Avondprogramma.„De Allemansgading", een bont avondprogramma,waaraan medewerken het radiotooneel,de reportagestaf, het Volkszangkooro.l.v. P. Jakma en Pierre Palla aan het orgel.ZATERDAG 7 AUGUSTUS.12.15—12.45: Frans Wouters.14.00—15.00: Het Stedelijk Orkest van Maastrichto.l.v. C. Haack.15.00—15.40 : Bont Zaterdagmiddagprogramma.Cabaret samengesteld door Hans Snel.Muziek: Hans Snel en Cor van der Linden.Medewerkenden: Hetty Blok, Thea Tulleken,Fred Menger, Henri Durans, Ben Steggerda,Henk Fortuin en de Melodisten o.l.v. PietLustenhouwer.16.00—16.45: Het Omroeporkest o.l.v. JosefHölzer.17.20—18.00: Dick Willebrandts.Dick Willebrandts' orkest, waarvan ik enkelemaanden geleden zoo roekeloos was, te voorspellendat het aan den top zou komen vanden ladder der Nederlandsche orkesten,maakt mij niet te schande. Het wordt vanweek tot week beter, naarmate zij de kanskrijgen de geluidseffecten te bestudeeren. Ikmerk met groot genoegen op, dat Pi Schefferontdekt heeft wat er te bereiken valt met éénbariton-saxofoon, welke in laag registerspeelt achter de rest van het koper- of rietteam.Een tip: probeer eens een hobo alsbovenste in het riet-accoord. En het kopermoet een ietsje zoeter blazen. Nu en dan ziter een suggestie van een rauwe toon in.Maar ga zoo door Willebrandts, ga zoo door!21.00—22.00 : Zaterdag-avondprogramma.Amusementsorkest o.l.v. Elzard Kuhlmannm.m.v. Lex Karsemeyer, tenor. In de pauzeeen luisterspel: „De Heer Goedhart beleefteen ongeluksdag".DE DIRIGENT BIJ „LICHT EN LUCHTIG"In ons vorige nummer werd in de bespreking vaneennieuwe Bouwmeester-revue, in het Haagsche Scala voorhet voetlicht komend, voor de tweede maal verwonderinguitgesproken over het feit, dat eenige belangrijke medewerkersniet werden genoemd in het programma, nochop de affiches: de ontwerpers van decor en mise-enscène,de dirigent en muziekarrangeur.Het blijkt ons thans, dat een en ander het gevolg isvan minder verkwikkelijke verhoudignen, waardoor verdienstelijkekrachten geen gelegenheid krijgen naam temaken als opvolgers van hen, die hun werk moestenneerleggen.Een en ander schijnt, zijn onze informaties juist,vooral van toepassing te zijn op den dirigent en arrangeurL, C. van Berckel, dien wij derhalve gaarne metname noemen. Onze criticus gaf ook hem een aandeel inhet succes wegens .,de uitstekende muzikale leiding".Hij heeft bewezen volkomen op zijn plaats te zijn bij hetensemble, onverschillig wie er vóór hem aan den lessenaarstonden.Zou het geen aanbeveling verdienen de goede gewoonte,welke in andere landen wordt gevolgd, hiertot een verplichitng te maken en op alle programma'sde leidende, al of niet voor het voetlicht tredendefiguren te doen vermelden? Eere wien eere. en ook eventueelkritiek wien kritiek toekomt!CINEMA & THEATER (nr. 31) 10U (nr. 31)CINEMA & T ff EATER

"■"■^ -■'-, ^—IPiet en Klaas zijn aan 't biljarten,'t is hun meest geliefde sportled're Zondag een partijtje,daarmee wordt de tijd verkortCIRCUSOnder regie van Arthur Maria Rabenaltwerd de nieuwe Terra-film „Zirkus Renz"opgenomen, die een beeld geeft van de ontwikkelingvan dit beroemde circus van klein„paardenspul" tot reizende tentenstad metwereldnaam. De hoofdrollen worden vervulddoor René Deltgen, Paul Klinger,Alice Treff en Angelika Hauff. Wy zynthans reeds in de gelegenheid een drietalopnamen uit deze opmerkelijke circusfilmte publiceeren. Op de foto in het middenRENZziet men, hoe Paul Klinger als Harms enAngelika Hauff als Bettina ijverig oefenenvoor een moeilijke voltige-toer, die hetglansnummer van het programma moetworden. Het is echter heelemaal niet gemakkelijken zoo kan het gebeuren datHarms en Bettina met een plof in het zanden-zaagselterecht komen (links en rechts).Bij zulke voorvallen ligt de schuld natuurlijkaltijd bij den ander .. . !(foto's Terra)In hemdsmouwen.... carambole!Mooie stoot! Nu losse band!Klaas vol vuur, voelt echter plots'ling,op z'n arm een vrouwenhand.En dan vraagt hem 'n dikke dame,héél brutaal: „Hoe speelt U 't klaar?Uw overhemd .... da's toch van zijde,en daar lijkt het heel niet naar!"Klaas, die lacht eens, héél begrijpend,terwijl hij stoot, antwoordt hij gul:„M'n overhemd, dat werd gewasschen,in V1VALON! Da's reuze-spul!"MUZIEKSCHOOL A. ZWAAG ^Scnolen teAmsteraam - Den HaagHaarlem - Allcmaaren LangenaijkCLUBLESSENvoor alle muziekinstrumentenvanaf f 2.50 per maandScnrifteliJKe lessendoor het jïcfaeele land f 3.00 p. maand.Alle tnllcbttnifen iJAC. VAN LENNEPKADE 13AMSTERDAM - We.t — TEL. 80940Uw tandartsgebruikt ooktandpoeder!Dat is een garantie voor U. Pento tandpoederis volkomen onschadelijk. Pento tandpoederreinigt, desinfecteert, verwijdert tandsteen enmaakt uw tanden hagelwit. Door de langeernstige proefnemingen kon Pento tandpoedereerst nu worden gebracht. Pento tandpoederis géén oorlogsproduct. Overal verkrijgbaar.VAN VROUW TOT VROUWEen man heeft den knoop doorgehakt metname in zake de kwestie of een tooneelspelerzichzelf speelt of zich juist geheel los van zichzelfmaakt. „Hij speelt zichzelf", schrijft mijeen lezer, „maar heeft een rijk geschakeerd innerlijk,dat vele facetten vertoont. In elke rol speelthij slechts een klein deel van zijn innerlijk!"Het is altijd prettig, als je geen uitweg meerziet en er komt een man, die met mannenbeslistheidde oplossing vindt. Ineens glijdt alle onzekerheidvan je af, je ziet weer lijn en uitkomst.Gelukkig, dat er mannen op dit ondermaanschebestaan.Die facetten-theorie gaat altijd op. Zie je eentooneelspeler ineens in een soort rol, waarin jehem nog nimmer hebt gezien — en dat gebeurt,hoewel ze, zooals ik vroeger schreef, toch meestaldezelfde soort rollen hebben en daar blijf ik bij— dan valt het licht eenvoudig op het facet, datwij niet van hem kenden en dat hijzelf misschienook niet kende. Zoo herinner ik mij een tamelijkjeugdige actrice, die ineens een . . . grootmoedersrolkreeg te spelen. Het wis een klein rolletje,maar .... zij maakte er een creatie van. Het waseen groote verrassing voor het heele publiek, omniet te spreken van de alomtegenwoordige„Pers", die er ook „een enkel woord aan wijdde".Een poos later zagen wij haar weer als elf, alsjong meisje, enz.Voor het overige moet het toch wel een sensatiezijn voor een actrice, die nog steeds jongemeisjesrollenheeft vervuld, ineens waardig teworden bevonden voor een moederrol. Ik weetniet, of dat nu wel een gulden dag is in haarloopbaan. Hoe schoon het moederschap is, op deplanken lijkt het mij niet erg leuk voor een nietheele jonge tooneelspeelster. Al kun je op hettooneel des dagelijkschen levens vaak zeer jeugdigemoedertjes zien, die in glans en glorie eenkinderwagen voortduwen — ben ik zelf niet eenzoodanige geweest ? — de omstandigheden brengenmee, dat een moeder op het tooneel gewoonlijkeen bakvisch en een jongen in de vlegeljarentot kinderen heeft.Enkele uitzonderingen daargelaten komt de zuigelingin tooneelstukken niet voor en zelfs niet hetkind beneden dertien jaar — hetgeen uitermategoed gezien is van tooneelschrijvers, want als zeeen enkele maal van dien regel afwijken, leidt dataltijd tot complicaties en uiterste inspanning vande verbeeldingskracht der toeschouwers, omdater dan immers jongens en meisjes — soms zelfsjonge mannen en jonge vrouwen — voor moetenspelen, die den prillen leeftijd reeds langer ofkorter tijd te boven zijn. Anders zou de tooneeldirectiein botsing komen met de Arbeidswet enzoo iets kun je, theater-directeur wezende, ookniet riskeeren.Ik vrees te zijn afgedwaald, want ik wildehiermede betoogen, dat moeders op het tooneelnooit zoo erg piepjong kunnen zijn en wanneerde regisseur je er dan voor de eerste maal voorkiest, moet er toch een koude rilling over je ruggaan en moet je het gevoel hebben, dat de doodsklokover je jeugd wordt geluid. En dat, terwijlje, als je werkelijk de vier kruisjes achter denrug hebt, juist jong zou willen zijn en je ookjong voelt. Dat althans beweert mijn wijsgeerigevriendin, die er een studie van schijnt te hebbengemaakt. Als je achttien bent, zegt zij, wil jegraag „oud" zijn, ben je acht en twintig, dantroost je je, dat je nog jong bent, op je acht endertigste kom je tot de conclusie, dat je op jeveertigste eigenlijk pas zult beginnen te levenen ... . dan krijg je, als je actrice bent, ineenseen moederrol. En dan moet je nog je best doenvooral je „moederfacet" te laten schitteren enmag je niet laten merken dat je veel liever alsbakvisch zou verschijnen.Welbeschouwd zouden er over het wezen vanacteurs dikke boeken zijn te schrijven. Welk psycholoogneemt dit eens ter hand?THEATERBEZOEKSTER.BOEKBESPRKK1N«Ilse over Ilse.In ons nummer 30 werd bij twee foto's ietsverteld over de Duitsch-Nederlandsche filmsterIlse Werner, die tot de meest geliefde prominentenvan het witte doek behoort door haar innemenduiterlijk, haar speeltalent, dat in zoo verschillendefilms als „De Zweedsche nachtegaal" en „Wirmachen Musik" tot uiting komt, en door de wijze,waarop zij zélf muziek maakt en de nachtegaalnaar de kroon steekt. Dit laatste weliswaar nietin het voetsp.oor van de Zweedsche Jenny Eind,die zij zoo treffend uitbeeldde, namelijk niet alscoloratuur-sopraan, maar door haar voortreffelijkefluitkunst: met den mond, als de eerste debeste slagersjongen — alleen ... veel muzikaler,zuiverder, perfecter. En als zangeres van pretentieloozeliedjes mag ze er óók zijn!Over alles wat ze kan — ze componeert zelfdergelijke liedjes ook, een paar zijn al in drukverschenen! — en wat ze graag zou willen —naar een conservatorium gaan om „werkelijk"muziek te studeeren — en over haar jeugd inBatavia, haar opleiding, haar vroege tooneel- enfilmbelevenissen, over het werk in de studio, overde „fan-mail" — eiken dag zijn bij de gemiddeldtweehonderd-en-vijftig brieven een paar dozijnhuwelijksaanzoeken en de rest is haast evenstereotype — en over haar eigen huis schrijft IlseWerner vrijmoedig en openhartig in een boekje,dat den origlneelen titel draagt ,,/ch über mich"en dat tevens Use's schrijftalent bewijst!Een dozijn foto's uit jeugd, privé-leven enfilms, twee aardige bijdragen van haar ouderecollega's Grethe Weiser en Johannes Riemann,een stukje van filmtekst-schrijver Günther Swennen een aantal fragmenten uit aan Ilse gerichtebrieven van bewonderaars omlijsten haar biografischenotities.Kranich Verlag te Berlijn gaf het boekje van56 bladzijden smakelijk uit. Wellicht zal er eenNederlandsche editie van komen.Joh. T. HuUekam'pCINEMA &• THEATER — (nr. 31) 1213 (nr. 31) CINEMA (Sr* THEATER

gg - V.-,J.TT— --_-^^^w- w^^^-_--__-^_^_^_,^RAADSEL-VARIËTËOplossingen der onderstaande opgaven zende men — liefst op eenbriefkaart - uiterlijk 12 Aug. a.s. aan den „Raadsel-regisseur", Redactie„Cinema & Theater , Paulus Potterstraat 4, Amsterdam-Z. Op de adres-Onder de inzenders van ten minste twee der drie opgaven wordenverloot: een hoofdpnjs van ƒ2.50 en vijf troostprijzen van ƒ 1-zyde te vermelden: „Raadselvariété 12 Aug.".YERBINDINGSRAADSELI'laats tusschen onderstaande rijenwoorden één letter, zoodat één woordgevormd wordt. De ingevulde lettersvormen tezamen den naam van een filmDe eerste rij woorden staat in de juistevolgorde.geonlbest arschoorsteen tenbauuwmoeuilgaaubloemen algtnWOORDSCHIK-KINGS-RAADSELDe woorden: vischkom, rechtbank,mierenhoop, straatventer, zomermaand,vernis, drukverband, hinderlijk, omslachtig,courant, limonade, tevredenheid,zóó onder elkaar te plaatsen datop een der rijen letters, van boven naarbeneden, en tegelijkertijd op een anderenj, van beneden naar boven, twee namenvan filmsterren te lezen zijn.(/iz. M. v. Roy, Eindhoven)ANAGRAM RAADSELW. S. Rhesie, LeidenM G. Banio, UrkM. Uster, KielG. Lunkap, LierN. Si, MadeiraI). Z. Firat, RomeC. N. Halene, BirmaI. D. Derfinna, MaarnL. A. Sauly, WeespH. Tirol, MaasUit bovenstaande namen en adressenzijn tien namen .van filmsterren te lezen.OPLOSSINGENvan 22 Juli (no. 28)hwulraadsel: geeuw, voorwiel, slagader,overleg, vader, groenteboer, morgenavond,glimlach, gaslicht, deemoed,schoorsteenrook. — Ewald Baiser.Leiter greetraadsel: Maandag, aalmoes,rekening, terdege, eerloos, handeling,argeloos, rijtuig, ergeren,lengtemaat,levendig. — Marte Harell.VisilekaartjesTaadiel. Kirsten . Heiberg,Paul Henckels, Hans Söhnker,Leo Slezak, Maria Andergast.PRIJSWINNAARSHoofdprijs: F. V. te Breda.Troostfrijzen: Mej. G. J. S. te's-Gravenhage, Mej. H. S. te Amsterdam,Mej. T. v. E. te Waalwijk, K. Rl>, te Urecht, A. v. S. te ZwolleTOILETPOEDERVoorzooverik datkan zien...Is d'r nu letterlijk geen éénhuishouden meer, waar nogboter, melk of eieren gebruiktworden als er iets lekkers gebakkenwordt! Mina Bakgraaghoeft U zeker niet te vertellenhoe dat komt hé? Juistnatuurlijk PÄNKO.PANKOWBöSH vm gaat ons verlateoRuim drie jaren hebben wij RosaVelty in ons midden gehad. Slechtsenkele dagen voor de oorlog in onsland kwam, arriveerde zij om hiereen maand of zes weken te blijven.Het werd echter heel wat langerdan zes weken I Doch nu gaat zijons tenslotte tóch verlaten. Overenkele dagen vertrekt zij voor eentournee door België (zij zal hoofdzakelijkte Brussel optreden, o.a.voor Radio-Bruxelles). Van Brusselgaat zij dan naar Parijs.Zoo kom ik, om afscheid tenemen, haar Haagsche huis binnen,waar reeds de reis haar schaduwenvooruitwerpt: overal staankoffers, valiezen en liggen muziekboekenklaar om ingepakt te worden.„Neem me niet kwalijk", zegtRosa, „ik was juist bezig mijnmuziek in te pakken".Ik zie de indrukwekkende hoeveelheiden vraag: „Is dat uwrepertoire?"„Ja", antwoordt Rosa Velty, „enik vraag me af, hoe ik- dat hetbeste in de koffers krijg".„Het is inderdaad heel wat",beaam ik. „Hoeveel chansons hebtu eigenlijk op uw repertoire?"„Eerlijk gezegd heb ik ze nooitgeteld, maar het zullen er ongeveervierhonderd zijn. Hier liggen denieuwste, o.a. de chansons, die José(FafHtliejoto)Allaert voor mij geschreven heeften die ik in Brussel en in Frankrijkga zingen. „Je reverrai Paris"heet een daarvan, en inderdaad nuzal ik Parijs terugzien IDit liedje heb ik overigens alvoor radio Hilversum gezongen,met Frans van Capelle. Ook „Lachanson de la rue" en andere. „Jesuis la vagabonde" bijvoorbeeldhad veel succes voor de microfoon.De muziek daarvoor had Franszelf geschreven. Ja, Frans kendeik nog uit het Parijs van voor denoorlog. Hier in Nederland hebbenwij veel samen gewerkt. Hij is eenperfecte kameraad; het spijt medat ik hem ga verlaten".„Hebt u over het algemeen ookspijt van uw oponthoud in Holland?"„Spijt?" — en Rosa vat vlam —spijt? Dat klinkt als een verwijt.Ik kan u daarop slechts één antwoordgeven : Ik hoop in Hollandterug te komen, als de vrede overde wereld is gekomen en ik hoopdat dat spoedig zal zijn. Als JoséAllaert „J'aime la Hollande" voorme geschreven had, zou ik dat metevenveel overtuiging gezongen hebbenals „J'aime la France". Ik geloofdat hiermee voldoende gezegdis!"Ja, Rosa Velty, daarmee is voldoendegezegd, en wij gelooven datheel veel Nederlanders je metvreugde weer zullen begroeten, alsje hier terugkeert I, DUITSCH Ti ENGELSCH!leeren. leeren, ook nnL in DuihchlandDnUc-klfin,! tl•) nc ■(I. 2.05 p. mnd.| Nieuwste schriftelijke methode, elke week Uw les thuis. ■M.O.-leeraren met jarenlange ervaring. "| Mlddenstandsdiploma (alg. ontwikkeling) |Ned. Taal en Corresp. II. 1.50 p. mnd.I Boekhouden . . . II. 1.— p. m nd., met correctie. I■ D A|J NED ERLANDSCH TALEN INSTITUUT-R'DAM■ D ^/ fl (Zendi lasen ook naar Duiiichland I) 1(ali brisf t* zenden) - Grali» lei vanNaam:....(No. C) Adras; |aUOOFDPUNtligrameDank zij de zeer bijzondere samenstelling zal een"AKKERTJE" U in korten tijd daarvan bevrijdenzoodat Ge U weer prettig en "fit" zult voelen."AKKERTJES" zijn ideale pijnverdrijvers Let ophet AKKER-merk: Uw garantie voor zuiverheid IOngeëvenaard bij hooldpijn, kiespijn, zenuwpijnen,rheumatische pijnen, kou, koorts, griep, nare dagen.Neen,* % KKERT J EDe Nederiandsche PijnsfillerCINEMA &• THEATER — (nr. 31) 1415 (nr. 31) CINEMA

^ ^WP-fr--//v /94i Noenr MSN DIT%*V^.»•*