Het volledige artikel over de edelherten uit Zoogdier (met kaartjes ...

goed Twickel (Delden) en op het NationaalPark Sallandse Heuvelrug.De meldingen zijn voor het overgrote deelals betrouwbaar ingeschat op basis van deherkomst (waarnemers), vanwege de samenhangmet andere waarnemingen en/ofvanwege beschikbaar fotomateriaal.De herkomst van de edelherten in Twenteis goed verklaarbaar. In 2008 is een reconstructiegemaakt van de trekroutes dieherten vanuit het leefgebied van het ForstBentheim ondernemen, ook richting Nederland(figuur 2). Die laatste trek lijkt delaatste jaren geïntensiveerd als gevolg vande aanleg van twee snelwegen, de A1/E30en E31, en daarbij opgerichte grofwildkerenderasters. Hierdoor ging een aantaloude trekroutes vanuit Forst Bentheimnaar het noorden en zuiden toe verloren.Als gevolg van de aanleg van de oost-westlopende snelweg A1/E30 werd allereerst detrek vanuit het leefgebied van het ForstBentheim naar het noorden toe onmogelijkgemaakt. Door de recente aanleg vande snelweg E31 (Bottrop–Emden) vervielde van oudsher aanwezige trekroute van deedelherten uit het Forst Bentheim richtinghet oosten en zuiden. Die laatste trekrouteliep naar het leefgebied van het Dämmerwald/ de Üfter Mark. Alleen een trek westwaarts,richting Nederland, bleef uiteindelijkmogelijk.AchterhoekIn 2007, 2008 en 2009 zijn er verschillendewaarnemingen van edelherten in de Achterhoekgedaan, meestal ten zuiden vanWinterswijk, in de omgeving van Kotten / ’tWoolde (figuur 1). De waarnemingen in2007 betreffen een vrouwelijk kalf. Dat kalfis in 2008 een smaldier geworden (tweedelevensjaar) en in 2009 een hinde (ouderdan twee jaar). Sommige streekbewonersgaven aan dat deze hinde weer een kalfgehad zou hebben in 2009, maar dat kanniet met zekerheid bevestigd worden. Hetis ook mogelijk dat het dier tegelijk op eenlocatie met een ree gezien is. Eveneens isopvallend dat in augustus 2008 opeens driemannelijke herten opduiken, allemaaljonge dieren.Ondanks dat de waarnemingen zich beperkentot een gering aantal edelherten, ishierbij toch sprake geweest van twee aanrijdingen(bron: Stichting Groen Netwerk).De eerste aanrijding vond plaats op deMisterweg (Winterswijk–Miste) op 24maart 2008 (een circa vierjarig mannelijkedelhert). Voor een tweede hert dat gelijktijdigwas gesignaleerd is door de provincieGelderland een ontheffing verstrekt omhet dier te schieten. De tweede aanrijdingvond wel plaats in de directe omgeving vaneerder waargenomen edelherten op 26september 2009 aan de Veenweg te Kotten(ten zuiden van Winterswijk). Het zou gaanom een mannelijk edelhert, niet nader omschreven.De aanrijding bleek niet fataal;later is het hert nog gezien en leek toengezond in zijn voorkomen.De edelherten in de Achterhoek zijn hoogstwaarschijnlijk afkomstig vanuit tweeDuitse leefgebieden ten noorden van hetRuhrgebied in Duitsland: het Dämmerwalden de Üfter Mark. Beide leefgebieden vor-Historische gegevens TwenteAls standwild is het edelhert sinds hetmidden van de achttiende eeuw uitTwente verdwenen. Hoekstra vermeldtevenwel al in de KNNV-uitgave ‘De zoogdierenvan Twente’ (1967) dat het nadienaf en toe als wisselwild vanuit het Bentheimerwoudin Twente verscheen. Rond1788 zou zelfs het grootste deel van dehertenstand vanuit Bentheim naar Nederlandgetrokken zijn, overigens zonderopgave van reden. Na 1900 wordenook nog enkele waarnemingen gedaanin het Lutterzand, nabij Haaksbergen, oplandgoed Twickel (1915 en 1938) en opde Holterberg (1936). In 1947 werd eenedelhert waargenomen in het Nijreesbosbij Almelo. In de zomer van 1952werd een edelhert op landgoed Lankheetten zuiden van Haaksbergen gezien,terwijl al in 1951 regelmatig eenmannelijk hert werd gezien op het Lossersezand (ten oosten van Losser). In1953 wordt daar een edelhert geschoten,volgens de overlevering hetzelfdedier als uit 1951. In 1954 wordt een hertten zuiden van Haaksbergen geschotenen in 1955 wordt een hert op landgoedSingraven bij Denekamp gezien. Dan ishet tot 1963 rustig met waarnemingen.In 1963 wordt een mannelijk hert in debuurt van Hardenberg (Vechtdal) gezien.In 1964 duikt bij Boekelo, ten westen vanEnschede ook een edelhert op. In 1964is nog een aantal waarnemingen gedocumenteerd.WaarnemingengebiedAchterhoek/’t WooldeTijdelijke leefgebiedenedelhertenOfficiële leefgebiedenedelhertenGereconstrueerde trekroutesedelhertenFiguur 2 Trekroutes vanuit Forst Bentheim naar Nederland inclusief waarnemingenedelherten t/m 2008. De rode pijlen geven de door de ontwikkelingvan de snelwegen verloren gegane historische trekroutes. De groene pijlengeven de trekroutes zoals die nog gebruikt worden (bron: mededelingen DetlevHeyden, Forst Bentheim).Figuur 3 Gereconstrueerde trekroutes van edelherten vanuit de Duitse leefgebiedenvan het Dämmerwald en de Üfter Mark naar de Achterhoek toe (bron: ChristophBeemelmans, Regionalverband Ruhr).Zoogdier 21-3 pagina 5