Download de Presentatie - Vereniging voor ...

Wetenschap & de trainer-coachNVvB, interessegroep Sport, Utrecht, 15 oktober 2007Dr. Jacques H.A. van RossumBewegingswetenschappen, VU, A’damStichting Human Quality &Performance, A’dam

De trainer-coach: het manusje van alles in de sport…Mark H. Anshel (1990). Sport psychology - From theory to practice.• leader• follower• teacher• role model• limit setter• psychologist or counselor• friend• parent substitute• family member

De trainer-coach: ‘faits divers’ als ‘warming up’:• dvd: NLCoach - ‘Coaches on Tour 2006’• trainer-coach is eerder actieve sporter geweest, dietoen veelal speciale positie in het veld had• Onderzoeksresultaat bij jeugdcoaches: ‘coaches were,for the most part, blissfully unaware of how they behaved’• ‘leiderschap’ is van ‘dwingend sturend’ veranderd in‘dienstbaar aan de ondergeschikte’ - het vooroordeelover de coach tot een mythe makend (?):‘for every relaxed, understanding coach there are onehundred rigid, authoritarian coaches who have so muchcharacter armor that they rattle’

Trainer-coach wordt (in NL) in toenemende mate gewaardeerd• Sinds 2002: coach van het jaar• Sinds 2006: Topcoach5 HBO-opleiding• 2006-2010: VWS / NOC*NSF: talent-coachesDe trainer-coach: wetenschappelijke instrumenten– 1977: CBAS (Coaching Behavior Assessment Scale)– 1980: LSS (Leadership Scale for Sport)NLSS (1997) / LSD (2004)– 1995: CBS-S (Coaching Behavior Scale for Sport)– 1997: RLSS (Revised LSS)– 2007: TCE-lijst (Maren Broekens & Pepijn Lochtenberg)

‘Significant others’ volgens 194 Nederlandse topsportersnationale selecties judo, schaatsen, tafeltennis, zwemmen (Van Rossum, 1992)Welke personen zijn volgens desporter het meest van belanggeweest tijdens dienssportloopbaan?– Teamgenoten 51,0%– Ouders 89,2%– Trainer-coach 90,7%

Kenmerken van de ideale trainer-coachLeadership Scale for Sport (LSS) (Chelladurai & Saleh, 1980)5 LSS-schalen:- training & instructie‘behavior of the coach aimed at improving theperformance of the athletes by emphasizingand facilitating hard and strenuous training,by instructing them in the skills, by clarifyingthe relationship among the members, and bystructuringand coordinating the activities ofthe members’- positieve feedback‘behavior of the coach which inludes providingreinforcements for an athlete by recognizingand rewarding good performance’- sociale steun- democratisch gedrag- autocratisch gedrag

Nederlands onderzoekOnderzoek bij jeugdige LOOTsportersLOOTn=44 n=47wedstrijdsport26j, 18m 29j, 28m21 takken van sport13-17 jaarOnderzoek bij tennissersnationaal/internationaal niveausporters & trainer-coachesn=83 (sp) & n=28 (t-c)n=43 (sp) & n=18 (t-c)- Training en Instructie- Positieve Feedback- Training en Instructie- Positieve Feedback

Coaching Behavioral Assessment System (1977)Reactief gedrag van trainer-coachReactie op gewenste actie / prestatie1. Positieve, belonende reactie / feedback2. Geen reactie door de trainer-coachReactie op fout / vergissing3. De sporter krijgt een aan de fout gerelateerde aanmoediging4. De sporter krijgt een aan de fout gerelateerde technische instructie5. De sporter krijgt straf / bestraffende opmerking / negatieve reactie6. De sporter krijgt een bestraffende, aan de fout gerelateerde, technischeinstructie (een bestraffende of vijandige opmerking)7. Negeren van de fout (de trainer-coach geeft geen reactie op een fout)Reactie op wangedrag8. Poging tot controle (reactie om bij andere sporters invloed te handhaven)Spontaan gedrag van trainer-coachBetrekking hebbend op de wedstrijd9. Algemene technische instructie10. Algemene aanmoediging11. Organisatie (‘ administratief gedrag ’: toekennen van verplichtingen, posities)Geen betrekking hebbend op de wedstrijd12. Algemene communicatie (interactie met de sporters)

CBAS: Amerikaanse (honkbal-) trainer-coaches(niet CET-getraind)n=51 (57.213 observaties)Reagerend gedrag1. Positief belonende reactie2. Geen reactie3. Aan de fout gerelateerde aanmoediging4. Aan de fout gerelateerde technische instructie5. Bestraffing6. Bestraffende, aan de fout gerelateerde, technischeinstructie7. Negeren van de fout8. Controle/overwicht/macht krijgen/houdenSpontaan gedrag9. Algemene technische instructie10. Algemene aanmoediging11. Organisatie12. Algemene communicatiePercentageVS17,14,23,14,21,81,03,71,736,8%27,321,48,46,163,2%

Sportwetenschappers Frank Smoll & Ronald Smith(University of Washington, Seattle)Interventie-programma:“Coach Effectiveness Training” (CET)‘a 75-minute educational workshop’ (www.wardepub.com)Anno 2006: “Mastery Approach to Coaching”• Getrainde coaches bleken ‘nieuw’ gedrag te vertonen• Beoordeling trainer-coach door de sporters is onafhankelijk vanwedstrijd-resultaat• Zelfvertrouwen sporters hoger bij CET-trainer-coaches• Minder faalangst bij sporters van CET-trainer-coaches• Minder ‘dropout’• ‘Win-lost record’ ??!!

Smoll & Smith: uitgangspuntTwee benaderingen voorde beïnvloeding vansporters1. De negatieve aanpakFouten die sporters makenbekritiseren en bestraffen.Het gevolg van deze‘commandeerstijl’ is angst.Bestraffing creëert faalangst,afkeer en vijandigheid (en isdesastreus voor hetzelfvertrouwen)2. De positieve aanpakDe gewenste gedragingenversterken door sporters aante sporen deze uit te voerenen ze te belonen als ze datdoen. Deze ‘op het individugerichte stijl’ vult de ‘gezondevisie op winnen’ aan(zie ook: www.PositiveCoach.org)

Coaches nemen (te) vaak hun toevlucht tot straf...

Smoll & Smith: samenvattendHet denkraam van de trainercoachdie nooit verliest- Winnen is niet zaligmakend- Verliezen is niet hetzelfde als falen- Succes is niet hetzelfde als winnen- Succes kan behaald worden in hetstreven naar de overwinningSucces is gekoppeld aanINZET en INSPANNINGbrochure met Do’s en Don’t’s

Taak-gericht klimaat: FAQ’sVRAAG• Hoe wordt succes omschreven?• Wat wordt er beoordeeld?• Hoe wordt de sporter beoordeeld?• Hoe kijkt men aan tegen fouten?ANTWOORD• Individuele vooruitgang, persoonlijkeverbetering• Inspanning (‘effort’)• Vooruitgang, inspanning• Onderdeel van het leerproces• Waarom ergens aan beginnen,ermee doorgaan, bezig zijn?• Wanneer voelt de sporter zichtevreden?• Waar zijn sporters op gericht?• Waar is de trainer-coach opgericht?• Ontwikkelen van nieuwevaardigheden (‘skills’): ‘beterproberen te worden’• Met succes bekroonde inspanning,uitdaging, persoonlijk record (PR)• Leren & verbeteren• Ontwikkeling, leren, beter maken,leerklimaat

Trainer-coaches die nooit verliezen.....• leren hun sporters realistische, uitdagende doelen testellen• geven hun sporters relevante feedback zodat die zichkunnen verbeteren• stellen het verliezen van de wedstrijd niet gelijk aan falen• beoordelen niet alles vanuit het wedstrijdresultaat(winnen is niet doorslaggevend)

Wat doen CET- of taak-gerichte trainer-coaches ?een illustratie uit het Nederlandse volleybal:trainer-coaches van de NVS(Nederlandse Volleybal School)afstudeer-onderzoeksstage Janine Pleizier:“Het leerklimaat op de NVS;Verbeteren om uiteindelijk te kunnen winnen!”Universiteit Utrecht: Sport, bewegen en beleid (2003)anno 2007: NeVoBo, deskundigheidsbevordering

CBAS: Amerikaanse (honkbal-) en Nederlandse(volleybal-) trainer-coachesVS: n=51 (57.213 observaties) NL: n=6 (7.795 observaties)Reagerend gedrag1. Positief belonende reactie2. Geen reactie3. Aan de fout gerelateerde aanmoediging4. Aan de fout gerelateerde technische instructie5. Bestraffing6. Bestraffende, aan de fout gerelateerde, technischeinstructie7. Negeren van de fout8. Controle/overwicht/macht krijgen/houdenSpontaan gedrag9. Algemene technische instructie10. Algemene aanmoediging11. Organisatie12. Algemene communicatiePercentagesVS NL17,1 18,14,2 3,43,1 10,34,2 21,41,8 3,21,0 3,53,7 4,61,7 0,736,8% 65,3%27,3 7,321,4 13,18,4 12,56,1 1,963,2% 34,8%

Samenvattend: de trainer-coach die nooit verliest…• stelt ‘winnen’ niet centraal• is doelgericht bezig de kans op ‘winnen’ te vergroten• doet dit door de sporters beter voor te bereiden op de(sport-) taak• weet dat belonen zinvoller is dan straffen• is zich bewust van (de effecten van) zijn gedrag bij desporters

Nederlandse brochure (20 pagina’s)INHOUDSOPGAVE• De relatie tussen coach en jeugdspelers• De werkelijke betekenis van winnen• Effectief omgaan met jeugdsporters- reageren op goed spel- reageren op fouten- reageren op wangedrag- goed leerklimaat creëren• De coach als rolmodel• Het belang van bewustzijn• Het verkrijgen van respect van je sporters• Effectief communiceren• Omgang met ouders(www.coachesdienooitverliezen.nl)

PersberichtNews and information from the University of WashingtonMarch 8, 2007 | Social ScienceHaving fun, mastering skillsoutscore ‘winning at all costs’for young athletesFrank L. Smoll & Richard A. Smith(“ a healthy philosophy of winning ”)

Geen slecht woord vanaf de bankTrainer Kees Guyt hekelt ‘denigrerend’ coachen en stimuleertpositieve benadering bij Blauw-Wit AmsterdamAmateurvoetbal - Zondag Eerste Klasse AHet is helder: duidelijkheid gaat boven alles. Kort en bondiggeeft Guyt zijn spelers aanwijzingen of spoort hij ze aan net datbeetje extra te geven. Zijn boodschappen zijn louter positief.“Als voetballer –bij Volendam en AZ- had ik er ook een bloedhekelaan als er ‘denigrerend’ werd gecoacht”, zegt Guyt. “Mijn spelersgaan er echt niet beter van voetballen wanneer ik roep ‘dit doe jefout, dat is niet goed’. Een kritische noot is af en toe nodig, maarmet mate.”(Het Parool, 16 oktober 2006)

Marc LammersIn plaats van te dirigeren en te hameren op watfout ging, ben ik de speelsters gaan prikkelen ommee te denken.Daarnaast heb ik mezelf aangeleerd om veel meerte focussen op het positieve. Op wat despeelsters al kunnen en waar ze wel goed in zijn,en ze daarin te stimuleren.Ik zette ze te veel voor het blok: jongens, wemoeten winnen, we moeten eerste worden. Fout!Het heeft geen enkele zin om te pushen en dedruk op te voeren.En bij trainingen lag de nadruk altijd opperformance: je taken nakomen, de goedehandelingen doen. Als we daar in de wedstrijd ookin zouden slagen, moest het eindresultaat welgoed zijn.Coverinterview ‘Marc Lammers en de race om 2 procent winst’Coachen, dec. 2006 (p. 31)

Ric Charlesworth: een Australische hockeycoach• 8 jaar: 1993 t/m 2000• Wereldkampioen:1994, 1998• Olympisch goud:1996, 2000• Champions Trophy:1993, 1995,1997, 1999

Some statistics of the Hockeyroos, 1993-2000:Chapter 10: Always look behind the result (The Coach, p. 117)played won lost drawn goals( % ) ( % ) ( % ) for - against(mean/game)World Cups/Olympic Games 30 26 1 3 102 - 24(86,7) (3,3) (10,0) (3,4 / 0,8)ChampionsTrophies 30 23 3 4 85 - 25(76,6) (10,0) (13,3) (2,8 / 0,8)All othermatches 193 149 26 18 627 - 190(77,2) (13,5) (9,3) (3,2 / 1,0)

The coach - Managing for success (2001)Chapter 7: Never defend a lead“ Leading can be as difficult as being behind.The error that competitors make in both ofthese situations is to think about the outcomerather than paying attention to what theymust do for the rest of the game the securethe desired result.Attention to outcome over process can befatal. This is a message that any novicestudent in sports psychology will learn at theirfirst lecture. Yet many participants continuallymake this mistake to their detriment.” (p. 85)

“ doing a Totti… ”Francesco Totti na afloopvan de verloren EK-finale(Parijs, 2000).De Australische selectievan Charlesworth kendeeen ‘finale-commissie’.Met name de EK-finalevoetbal (Frankrijk-Italië)was een openbaring,en leidde tot eengevleugelde uitspraak...

“We were watching a tape of the European soccer championshipfinal between Italy and France.” (The Coach, p. 86-88) 1/3Met nog een minuut te spelen kondigden de commentatorenItalië aan als de winnaar. Francesco Totti kuierde terug naarde eigen helft toen hij werd aangespeeld - buitenspel. DeFranse keeper Fabien Barthez nam de vrije trap vanaf deeigen helft: 1-1. In de verlenging won Frankrijk.“Totti’s effort to get onside ought to have been just asgreat whatever the situation and whatever his state offatigue. That was the standard we were looking for. Whathad he been thinking with only seconds to go in the match?”vervolg ==>>

“We were watching a tape of the European soccer championshipfinal between Italy and France.” (The Coach, p. 86-88) 2/3(…)“So we come to the maxim ‘Never defend a lead’. I am waryof coaches who talk about closing up a match or changingone’s approach in response to the scoreboard. Suchmeasures often backfire and can be more trouble than theyare worth. Critically they focus attention on the score andoutcome in a way that undoes any task-orientation that hasbeen established.”“Accordingly, the whole emphasis of our way of playing wason being proactive rather than reactive. We aimed toaggressively defend and force errors and to play with atempo and tone that dominated our oppontents.”

“We were watching a tape of the European soccer championshipfinal between Italy and France.” (The Coach, p. 86-88) 3/3(…)“Our strategy was to play our undifferentiated game all thetime regardless of the situation. If we were down, we wouldaggressively seeking to score. If we were up, then anothergoal would further crush our opponents and put them out ofthe game.”“My reason for this way of playing was to give certainty andtask-definition to the players. Not only was our methodenterprising and good for the game, it served the purpose ofbeing appropriate whether we were behind or in front. Wetrained and played that way all the time: it was ourtrademark. We aimed to get a lead, then we aimed toincrease it; we would never defend a lead.”

Kortom: iedereen wordt beter van eentaak-gerichte benadering• In de topsport gaat het natuurlijk om winnen• Toppers zijn daarop niet blind gericht• Toppers zijn allereerst bezig met ‘progressie’• En dan wordt ‘winnen’ een gevolg van ‘beter worden’“outcomes look after themselves if they focus on thepractices and processes of being the best they can be”Ric Charlesworth (2002), Staying at the top (p. 5.)

OnderzoeksverslagDe Trainer-Coach Evaluatie Lijst:een vragenlijst om het gedrag van trainer-coaches teevaluerenMaren Broekens & Pepijn LochtenbergFBW-VU

Doel van het onderzoek- Ontwikkeling van een vragenlijst waarmee trainer-coachesgeëvalueerd kunnen worden op basis van hun kwaliteiten, zoals dieworden waargenomen door de sporters die onder leiding staan van dietrainer-coach.Trainer-CoachEvaluatie Lijst (TCE-lijstlijst)JvR:deel 1: LSS en RLSSdeel 2: CBS-S

Onderzoeksgroep- 100 sporters (respons35 %)- 42 mannen & 58 vrouwen waarvan:69 teamsporters & 31 individuele sporters- Gemiddelde leeftijd = 20,6 jaar- Hoogste (inter)nationaleniveau- Eredivisie- Nationale (jeugd)selectiesJvR: medewerking moeilijk te verkrijgen -koudwatervrees bij trainer-coaches?

Resultaten - Interne consistentieSchaalAlphaCBS-S 1 Fysieke training en conditie 0,84CBS-S 2 Technische vaardigheden 0,92CBS-S 3 Mentale voorbereiding 0,94CBS-S 4 Doelen stellen 0,91CBS-S 5 Wedstrijdbegeleiding 0,83CBS-S 6 Persoonlijke omgang 0,85CBS-S 7 Negatieve persoonlijke omgang 0,81NLSS 1 Training en instructie 0,87RLSS 2 Democratisch gedrag 0,85RLSS 3 Autocratisch gedrag 0,35RLSS 4 Sociale steun 0,80RLSS 5 Positieve feedback 0,88RLSS 6 Rekening houden met deomstandigheden0,80

Resultaten - Vergelijkingen tussen de groepen543210Deel 1 van de TCElijst:NLSS & RLSS* ** *TeamsportersIndividuele sporters76543210Deel 2 van de TCElijst:CBS-S* **TeamsportersIndividuele sportersTraining eninstructieDemocratischgedragSociale steunPositievefeedbackRekeninghouden met deomstandighedenFysieke training eninstructieTechnischevaardighedenMentalevoorbereidingDoelen stellenWedstrijdbegeleidingPersoonlijkeomgangNegatievepersoonlijke omgang

Uiteindelijke versie TCE-lijst- Trainer-CoachEvaluatie-lijstlijst (TCE-lijstlijst)- 99 items- Likert-schaal(5-punts en 7-punts) 7- 12 clusters van gedragingenFysieke training en planningTechnische vaardighedenMentale voorbereidingGoal settingWedstrijdstrategiePersoonlijke omgangNegatieve persoonlijke omgangTraining en instructieDemocratisch gedragSociale steunPositieve feedbackOmgang met de situatie

Horn (2002), Coaching effectiveness in the sport domain

Smoll & Smith (1996; 2001):perceptie sporter vandoorslaggevend belangKeten:gedrag van de trainer-coach ==>perceptie van gedrag bij de(jeugdige) sporter ==>reactie bij sporter op grond vanzijn/haar beleving /interpretatie van bedoelingvan het trainer-coach gedrag‘SPAAN GEEFT PUNTEN’Het Parool, Zaterdag 13-10-2007“Hoezo maakt Henk ten Catevoetballers beter? (...)Wel gingen er een paar spelerszichtbaar op achteruit na dag in daguit op de bekende hondse maniervan Ten Cate te zijn toegeblaft:Stekelenburg en Huntelaar. Pasnadat Huntelaar kennelijk hadbesloten om zich niks meer aan tetrekken van zijn trainer, ging hijweer voetballen als vanouds. Ookhet keepen van Stekelenburg leedvanaf de voorbereiding niet meeronder de terreur. Als je nietluistert, hoor je niks, leek hetnieuwe motto”Ten Cate kreeg van Spaan een 4...

Ter afsluiting:- Trainer-coaches nemen eencentrale plaats in binnen de sport- Trainer-coach gedrag is complex“coaching is diverse and demandingoccupation that requires a high level ofphysical and mental vigour on the part ofthe practictioners.” (p. 163)- Geschikte instrumenten om (deeffectiviteit van) trainer-coachesmee te kunnen beoordelen zijnbeschikbaar- Gaan ‘we’ die instrumenten ookgebruiken ? (juist de perceptie van desporter is immers relevant?)