Arbeid (1942) nr. 10 - Vakbeweging in de oorlog

VRIJDAG 6 MAART 1942 TWEEDE JAARGANG • NUMMER 10 OOverheidsdiensten als werkgevers (Zie pag. 3)

VAN BOND TOT BONDLatenwij ons vandaag eens verdiepenin de positie van een groeparbeiders met welke wij misschien hetmeest van alle in aanraking komen.In aanraking, d.w.z. niet rechtstreeks,doch wier arbeid met ons leven vanalle dag zeer nauw is verbonden. Dezearbeiders zijn het personeel in overheidsdiensten werkelijk, er gaat geendag voorbij of we zijn grotendeels afhankelijkvan hun arbeid Meer danmet den bakker en- den groeteboerhebben we te maken met de arbeidersin de gasfabriek en op de electrischecentrale, de waterleiding, de stadsreinigingenz. De levering van gas,stroom, water kan geen dag stilstaan.Het overheidspersoneel is dus wel eenzeer belangrijke groep van arbeidersin onze volkshuishouding.Uiteraard zijn allen, die in dienst zijnvan de overheid, hetzij dat die overheidde staat is, dan wel de provincieof de gemeente, overheidspersoneel,maar toch omvat de Nederlandse BondOofc het personeel van de gemeente-veren zijn georganiseerdin de N.B.P.O.van Persoiteel in Overheidsdienst(N.B.P.O.) slechts een gedeelte vandeze mensen. Men maakt namelijkonderscheid tussen werklieden enambtenaren. In algemene trekken beschouwtmen- de handarbeiders alsbehorende tot het terrein van deN.B.P.O. en de hoofdarbeiders alsambtenaren. De realiteit wil het nueenmaal zo en van de zijde varK devakorganisatie acht men de thans gevolgdeindeling de meest bruikbare.Wij zitten te praten met L J. Bakker,den voorzitter van de bond, in zijnprachtige, lichte werkkamer aan deStadhouderskade te Amsterdam. Hijvertelt ons. dat er vroeger een warewarwinkel van organisaties van overheidspersoneelbestond. Op een gegevenmoment waren er wel 200 verschillendeverenigingen. Een gedeeltedaarvan is vervallen door de fusiesvan de laatste tijd, maar toch is ernog een respectabel aantal over, zodatordening op dit gebied nog altijd inruime mate kan plaatsvinden.Er zit in het personeel van onze overheidsinstellingeneen stevige dosis„standgevoel". Secretarie-ambtenarenachten zich bijvoorbeeld veplicht zichcategoraal te organiseren en het zouhun positie te na komen, om met collega'svan andere diensten en bedrijvenin één vereniging te zitten, laat'staan met werklieden Maar aangezienhet niet de bedoeling is 'ons teverdiepen in de eigenaardigheden vande ambtelijke hiërarchie, zullen wijdit vraagstuk verder buiten beschouwinglaten.Hoe is de positie van de bond, vragenwij?Ik kan zeggen: gezond. Ons ledentalis nagenoeg gelijk aan dat van Mei1940 en wij hebben een niet onbeduidendaantal van de christelijke enkatholieke bonden overgekregen. Metonze bijna 15000 leden organiserenwij een" vierde deel van het personeel,dat voor onze bond in aanmerkingzou komen en dat is een zeer behoorlijkpercentage.Is er dus maai 60000 man werklieden'in overheidsdienst. Dit getal lijkt niethoog.Het is ook niet veel; de mensen hebbenmeestal een overdreven voorstellingvan het aantal personen, dat inde overheidsbedrijven werkt. Aan deandere kant moet men in aanmerkingnemen, dat het spoor- en tramwegperso%eelzijn eigen organisatieheeft. In onze bond hebben wij wathet publiek transport betreft alleende zuiver-gemeentelijke tram- énautobuspersoneien.Komt u daarbij nog in contact met deTransportarbeidersbond?Neen er loopt een duidelijke scheidslijn.- tussen het arbeidsterrein vantae.ide organisaties. De. Transportarbeidersbondorganiseert alleen de arbeidersin de particuliere bedrijven.Overweegt nu het Ty'fcs- of het gemeentepersoneelin de N.B.P.O.?Het zwaartepunt ligt bij de gemeentewerkliedenen dat is ook begrijpelijk,als men er even aan denkt, dat defeeste overheidsdiensten voor onsdagelijks leven gemeentelijke instellingenzijn. Wel vallen onder onzebond bijvoorbeeld ook het personeelvan de als naamloze vennootschapgeëxploiteerde eiectriciteitsbedrij ven,het technisch personeel van provincialeziekenhuizen, de arbeiders vande Rijksmunt, het waterschapspersoneel,de vaste kernen van het luchtbeschermingspersoneel,de ceritralekeukens e.d.Uiteraard heeft uniet te kampenmet werkloosheidsvraagstukken?Dat is inderdaadniet het geval endat weerspiegeltzich dan ook inde contributie. Deminimumcontrioutieis bij ons 16cent per week enhet gemiddelde'ligt bij omstreeks40 cent.Wat gebeurt eronder meer methet geld, dat opdeze wijze wordtbijeengebracht?Het streven vanonze bond is altijdgeweest eenkrachtige financiëlepositie teverwerven, opdat de leden daarvanweer zouden kunnen profiteren.Het vakantiehuis „Avegoor' was bijvoorbeeldeen schepping van onzebond en ook op het ogenblik sturenwij ieder jaar vrij wat mensen naarvacantiehuizen van het N.V.V.Behalve het aantal dat voor rekeningvan het N.V.V. gaat, konden wij in1941 voor nog 72 personen ieder 7 dagenvacantieverblijf verzorgen.Hoe worden deze mensen uitgekozen?De helft wordt aangewezen door hetlot. Wie eenmaal gelukkig is geweest,wordt natuurlijk van de lijst afgevoerd.De andere helft wordt door hetbestuur aangewezen uit de werkers,die zich bijzonder verdienstelijk hebbengemaakt voor de vakbondsactieen deze regeling voldoet zeer goed.Bovendien hebben wij nog een anderaardigheidje voor onze leden. Iederlid, dat 25 jaar onafgebroken lid vande bond is ontvangt namelijk een"zilveren bestek, dus lepel, vork en mes.terwijl aan zijn vrouw zes zilverentheelepeltjes worden aangeboden. Allesversierd met de letters van debond. Jaarlijks zijn Jaet enige honderdenvan deze cadeaux. die worden uitgedeelden ook dit geschenk wordtzeer op prijs gesteld.Waaruit bestaat nu het eigenlijkevakbondswerk?Dat is uit de aard van de zaak in deeerste plaats: zorg voor de loohpositie.De betaling van de gemeentewerkliedenin het bijzonder liet in vroegerjaren zeer veel te wensen over. Onzebond heeft echter met belangrijk succeshet loonpeil over het gehele landweten op te vijzelen. Tegelijkertijdwerd een rechtspositie bereikt, die bevredigendis.Geeft die loonpositie op het ogenblikook voldoening?Voor het juiste antwoord op uw vraagmoeten wij even in de geschiedenisterug gaan. Onder het kabinet-Colijn-De Wilde is namelijk een einde gemaaktaan de vrijheid van de gemeentebesturenom de lonen zelfstandigvast te stellen. De Staatscommissie-Schouten heeft destijds een grondregelvastgesteld, waarbij werd bepaald, datde lonen van de gemeentewerkliedennooit hoger mochten zijn dan die vande rijkswerklieden en dat zij evenminboven het gemiddelde plaatselijkeloonpeil mochten stijgen. Deze bepalingis steeds zo toegepast, dat de lonenin overeenstemming met devlaagstevan deze twee normen werden gehouden.Loonsverlaging van 25 tot35% is. in die tijd doorgedreven.Geldt deze regei nog steeds?Inderdaad, het systeem is, -ondanksons verzet, nog altijd de grondslag vande loonregeling voor de gemeentewerklieden.Toch is er vrij wat verbeterddoor het systematisch werkenvan de centrale overleginstanties.Vroeger hadden de Commissies vanOverleg in de gemeenten vrij belangrijkeinvloed, thans geschiedt • hetvoornaamste werk in de Rijks-CentraleCommissie van Overleg. Nu is detoestand zo. dat eerst resultaat bereiktmoet worden voor het rijkspersoneel,voordat een overeenkomstigeverbetering voor de gemeentewerkliedenkan worden verkregen. Ook bij detijdelijke toelage van 6% op de salarissentot f 1900. per jaar en bij de intrekkingvan de-S^v korting heeft mendeze volgorde kunnen zien.De gemeenten hebben dus maar af tewachten wat er voor het rijkspersoneelgebeurt?In algemene zin wel, doch sinds enkelejaren bezitten wij het „CentraalOrgaan" der gemeenten, waarin aanvankelijkalleen de plaatsen met meerdan 40.000 inwoners deel hadden,doch dat nu openstaat voor alle gemeentenen op l Januari van dit jaarreeds 202 gemeenten als deelnemers.telde.Werkt dit systeem bevredigend?Noig niet helemaal. We kennen op hetogenblik het rijksoverleg voor hetrijkspersoneel en daarnaast het centraaloverleg voor het gemeentepersoneel.Mijns inziens zal een overbruggingvan de beide overleginstantiesnoodzakelijk zijn. Van de zijde vanhet personeel is reeds de centralisatievan de belangen verkregen in hetA.C.O.P.Met de Rijksbemiddelaars hebben uwleden dus niets te maken?Dat klopt behoudens voor enkelesemi-overheidsbedrijven. Zowel lonenals rechtpositie worden rechtstreekstussen de partijen geregeld. De rechtspositieis bovendien gebaseerd op deAmbtenarenwet en neergelegd in reglementen.Plaatselijk kunnen dezereglementen nog wel afwijken, maarop den duur zal er nog wel een eenheidsreglementkomen.. Er is trouwensvia het centraal overleg der gemeentenreeds een algemeen ambtenaren-reglementtot stand gekomen,dat echter rtog pas in zes gemeentenis ingevoerd. Dat zijn: -Leeuwarden,Apeldoorn. Nijmegen. Arnhem, Hilversumen Voorburg.Geeft de pensioenkwestie nog aanleidingtot bijzondere opmerkingen?Voor het moment niet; pensioen iswettelijk geregeld en wij hebben daaromtrentgeen moeilijkheden.Het werk van de bond loopt dus welvlot?Ja, wij hebben ons regelmatig werkom te zorgen, dat de wetten en reglementenop de juiste wijze worden toegepast,dat de wachtgeldregelingenhet gewenste gebruik krijgen en datalle wettelijke bepalingen, die op depositie van onze leden betrekkinghebben, overeenkomstig de arbeidersbelangenworder uitgelegd. Ik magzeggen, dat dit een omvangrijk envruchtbaar werk is.En hoe is het mei de arbeidscontractanten?De heer L. J. Bakker,N.B.P.O.•KEIvoorzitterDat is een vraagstuk" op zichzelf. Dearbeidscontractant staat tussen overheidspersoneelen particulier personeelin. Is hij voor korte tijd pp arbeidscontractwerkzaam, dan blijft hijmeestal in een bond van particulierpersoneel. Maar duurt zijn arbeidscontractbij een overheidsinstellingjaren^ zodat hij zich geheel op dezewerkzaamheid gaat instellen, dan vertrouwthij meestal zijn belangen aanonze Vakorganisatie toe.Het is met" die arbeidscontractantenwel een verwarring. Oorspronkelijkzijn deze overeenkomsten bedoeld omhet gebruiken van personeel voorkorte perioden mogelijk te maken,zonder dat dit een aanstelling in vastedienst noodzakelijk maakte. Meer enmeer is men echter in het arbeidscontracteen middel gaan zien om personeelin overheidsdienst uit te slui'tenvan de rechtspositie, die bij deze arbeidbehoort én dat is zeer zeker onjuistMen onthoudt velen de aanstelling,die hun rechtmatig toekomt.Dit misbruik heeft reeds zulke vormenaangenomen, dat er gemeentenzijn, waarvan een derde tot de helftvan het personeel op arbeidscontractwerkt. In 1929 was 14''^ van het rijkspersoneelop arbeidscontract werkzaam,in 1938 reeds 22,8%. Het vraagstukvan de arbeidscontractanten isdus wel één van de nrjpendste en onzebond en het A.C O.P. zijn op dit gebieddan ook voortdurend werkzaam.Nog één vraag. Hoe staat het nu metde sociale zorg, in het bijzonder metde ziekenfondsregeling voor deze mensen?Daarover besjtaat nogal wat verschilvan opvatting. De contractanten krrj^gen bij ziekte 26 weken lang 80% vanhun loon doch niet krachtens de Ziektewet,maar krachtens het z.g Arbeidsovereenkomstenbesluit.Op gronddaarvan weigert men in vele gevallenziekenfondsbonnen te verstrekken. Ikheb echter gegronde hoop, dat in eennabije toekomst dit ziekenfondsprobleemniet alleen voor de arbeidscontractanten,doch voor al het overheidspersoneel,dat minder dan ƒ 3000verdient, op een bevredigende wijzezal worden opgelostLaten wij hopen, dat deze laatstemededeling spoedig door feiten zalworden gevolgd, want zeer zeker isook op dit gebied voor de belangenvan het personeel in overheidsdienstnog heel wat goeds te doenDe vuilnisman in actie. (foto's A.P.-archief)

MEDISCHE VRAGENVragen voor deze rubriek richt* mentot den medischen medewerker vanhet weekblad ..Arbeid' Postbus WOH B te Z Psoriasis is een huidaandoening,die inderdaad' voor ongeneeslijkwordt gehouden Er wordt op theoretischegronden wel een vetarm rantsoen tegenaangeraden, zonder dat dit in de praktijkeffect blijkt te hebben. Verder wordt hetgebruik van vitamine B en van vitamine Caanbevolen Een eenvoudig middel om deschilfers te "verwijderen heeft men ingroene zeep Men wrijft daartoe ouderwetsegroene zeep. die misschien nog welop doktersrecept te verkrijgen is. driedagen achtereen 's morgens en 's avondsmet wat water verdund met de vinger ofmet een zachte tandenborstel op de plekkenin; de volgende drie dagen doet menhetzelfde nog eens alleen 's avonds, dezevende dag kunnen dan de schilfersworden weggewassenA J. H te 's-Gr Ja. „nervositeit" kaneen belangrijke aanleiding zijn tot hetontstaan van ischias. Ischias is echter eenverzamelnaam voor verschillende ziektetoestanden,die eerst bij zorgvuldig onderzoekvan elkander kunnen worden gescheiden.S IJ te S.A.P Het giftige koolmonoxydeheeft geen reuk. Vandaar ook. dat menter beveiliging aan lichtgas de allen bekendegeur heeft toegevoegd. Wanneerlichtgas echter onder de grond ontsnapten door aarde en vloeren heen in üewoning dringt, blijven de geurstoffen. achter en merkt men de aanwezigheidervan niet meer Er zijn tal van gevallenbekend, waarop op deze wijze 'ernstigegasvergiftiging ontstond Een middel omdeze samenloop van omstandigheden tevoorkomen, zou ik u niet aan kunnengeven.D. K. te H Uw gewicht is ruim 25 pet.minder dan bij uw leeftijd en lengte behoortVraagt u uw huisdokter. of hijextra voeding voor u wil aanvragen.J. V. te S. Wilt u mij berichten, hoe langu bent?-P A'u. d. M te M Mag tk u verwijzennaar wat in deze zelfde rubriek onder„otosclerose" staat? Over de aandoeningvan uw rechterknie kan Ik tot mijn spijtzonder onderzoek niet oordelen.K te M. Hiervoor kan ik u geen middeltjeaangeven. Wendt u zich tot uw huisdokter.J. N. te R. Uw zoon moet zich^zonder uitsteldoor den huisdokter laten onderzoeken.J. G. S te SrGr. Uw vrouw weegt net20 pet. onder het gewicht, dat bij haar.leeftijd en lengte behoort. Zoals u uitdeze rubriek wel ziet. is dat op het ogejiblikhelemaal geen zeldzaamheid en óókgeen reden tot ongerustheid. Ik zou echterwel m'n huisdokter raadplegen, diewanneer hij het nodig vindt, extra toewijzingvoor'haar zal aanvragen.G H. te A. Wanneer netjes wordt gewerkten de regels, die bij het steriliserenmoeten worden in acht genomen, wordengevolgd, heeft, voor zover mij bekend isnog nimmer het ongesteld zijn van dehuisvrouw aanleiding tot mislukken gegeven.W. B J. V. te A. Vriendelijk dank vooiuw brief van 2 dezer.E M te R. Leest u ter beantwoordingvan uw vraa£ over wintervoeten mijn ant-'woord aan G. J R. te Z. in het nummervan 7 Februari j.lVolgens de sinds kort geldende regelingkan uw huisdokter wel degelijk exfcra voedingvoor u aanvragen: Uw lichaamsgewichtis n.l. ruim 24 pet. onder de norm!B l S te A. Tot mijn spijt is het zonderonderzoek niet mogelijk, over de oorzaakvan uw buikpijn te oordelen. Kuntu uw huisarts niet eens een verwijsbriefjevoor den specialist vragen?B. j. v M te A. V weegt thans 23 pet.minder, dan bij uw leeftijd en lengte "behoorten uw huisdoktei kan dus voorextra toewijzing voor u zorgen.Tot mijn spijt kan ik zonder onderzoekover uw maagklachten niet oordelenK. H. te G. 'Uw dochtertje' is buitengewoonlang voor haar leeftijd n.l. 1.68 M.tegen een gemiddelde lengte van 1.43 M.Het gewicht, dat ongeveer Dij haarlengtehoort, zou naar schatting 60 £g. zijn Opdeze wijze berekend zou ze 30 pet. teweinig wegen en in aanmerking kunnenkomen vooi. extra toewijzingJ L. v. T. te M Dromen treden bij voorkeurop bij stoornis in de spijsvertering,na het gebruik van alcohol en nadatmen verdrietig of opgewonden is geweest.Voldoende nachtrust, voldoende lichaamsbewegingbij-voorkeur in de buitenluchten een evenwichtig gemoed zullen dusverbetering kunnen brengen. Denkt u er4verder vooral aan om bij her ontwak.enriiet bij uw dromen stil te staan, maardirect over te gaan tot de feiten van"de dag.W G te B. Zonder onderzoek kan ikover de toestand van uw vrouw nietoordelen. We! is het. duidelijk, dat zij inernstige mate lijdt aan nvervoeding. Zij ^_weegt n.l. niet minder dan 38 pet. meerdan bij haar leeftijd en lengte behoort.H G W. M. te 's Gr Uw zoon weegtislechts 7 pet. minder dan bij zijn leef-*tijd en lengte hoort CJ zoudt misschien~in verband met zijn vermoeidheid en zijnbleek uiterlijk uw huisdokter eens kunnenwagen hem te onderzoeken.N. J. v. L. te A Bij een zweertje in detwaalfvingerige darm moet men in dereëel meerdere malen opnieuw van vorenaf aan beginnen. Toch wordt in 1/3 .vanalle gevallen blijvende genezing bereikt.Daartegenover staat, dat tengevolge vaneen behoorlijke kuur. zoals u ook al enigekeren hebt meegemaakt, oneeveer in 80pet. der gevallen de klachten voor langereof kortere tijd verdwijnen Hetdiee1j| dat u volgt, is eoed U zou het indeze tijd van het jaar in overleg met uwhuisarts misschien noe kunnen aanvullenmet een drietal Calcinot C-tabletten perdag en met wat druppels van een vitamineA-D praeparaat.Uw vrouw weegt 22 pet minder dan bijhaar leeftijd en lenete behoort en kandus- voor extra-toewijzing in aanmerkingkomenW A. H. v d. H te H. Er bestaan verschillendevormen van ischias Zonderonderzoek kan ik u daarom geen aanwijzinggevenHet is wel de bedoeling, dat een buikbandop voorschrift van den huisartsdoor het ziekenfonds zal worden verstrekt.Informeert u hieromtrent op hetkantoor van uw ziekenfondsTegen het kauwen van kalmoeswortelbestaat geen enkel bezwaar.J H. T te 's Gr. Ns eroo- bloedverlieskan gedurende 4 weken ter versnellingvan het herstel extra, toewijzing' wordenVolksontwikkelingHuisvliitactiesIn Amsterdam. Haarlem. Den Haag. Hilversum.Utrecht. Arnnera, Eindhoven,Assen en Leeuwarden worden thanshuisvlijtacties gevoerd. Hoewel dèze voorIedereen openstaan, worden speciaal deleden van het N.V.V en hun huisgenotenopgewekt hieraan deel tenemen Juist in deze tijd Kan reien eenaangename en nuttige besteding van devrije tijd goed gebruiken. In tiet voorjaarzullen In de genoemde plaatsententoonstellingen georganiseerd worden,waar de mooiste werkstukken op elkgebied wórden tentoongesteld. Een grootaantal prachtige prijzen *?s uitgeloofd.Kosten zijn aan de deelname niet verbondenen bij de districtsdiensten vanVreugde en Arbeid is een pronagandaclrculalremet alle gegevens gratis opaanvraag verkrijgbaar.Cursus patroontekenen enz.te HaarlemVoor de dames worüt een cursus Inpatroontekensn. naaien eigeu kledingenz. enz. georganiseerd op ledere Maandagavondvan 8—lö uur m het, Dl&trtct8-Kantoor. Kruisweg 74..Het cursusgeld (alles inbegrepen) bedraagtƒ 0.30 per les.Begmnerscursus Duits te HaarlemIedere Woensdagavond van 8—10 uur Inhet Districtskantoor. Kruisweg 'i4. Hetcursusgeld is laag gesteld.Avondschool vooi voiwasse/ïente HaarlemIedere Maandagavond van

KRONIEK VAN DE ARBEIDNietalleen bij de redactie van„Arbeid", maar ook bij andere instellingenvan het N.V.V. bestaat eengroot deel van de dagelijkse post uitbrieven met klachten of verzoekenom inlichtingen over de ziekenfondsregelingen de toepassing van deZiektewet. Het is verklaarbaar, dateen nieuwe, zo diep ingrijpende regelingmaanden lang nodig heeft omin te burgeren; — fondsen, werkgevers,doktoren en patiëntenweten nog steeds niet precies, wat zijwel en wat zij niet kunnen, mogen ofmoeten doen, al begint er langzamerhandorde in de practische toepassingder bepalingen te komen. HetN.V.V. doet daarbij, wat het kan, omzowei, ieder afzonderlijk geval als degehele uitvoering van de regeling opeen voldoening-gevende wijze te regelen.Dat brengt een geweldige hoeveelheidwerk met zich, maar erwordt dan ook iets verricht, dat vooralle arbeiders waarde heeft.Zo bereiken uit alle delen van hetland klachten van verzekerden deN.V.V.-kantoren over het feit, dat zijbij ziekte hun ziekengelduitkeringvan de betrokken bedrijfsverenigingniet ontvangen op de gewone loonbetaaldag,die ligt in de eerstvolgendeweek na de week van ziekmelding.Soms zelfs ontvangen zij hun ziekengeldvele weken te laat.Daar de verzekerde arbeiders zijnaangewezen op deze uitkeringen omin hun onderhoud te kunnen, voorzien,is spoediger uitbetaling voor henvan veel belang.Het is het N.V.V. gebleken, dat bijaandrang om spoed te betrachten metde uitbetaling, de directies en administrateursvan de bedrijfsverenigingenaltijd gaarne bereid zijn al hetmogelijke te doen om bespoediging tebewerkstelligen. Niettemin wijzen wijde arbeiders erop, dat zij zich in gevalvan vertraging kunnen, wendentot de Dienst voor Rechtsbeschermingvan het N.V.V. of rechtstreeks tot debetrokken bedrijfsvereniging.Het verdien» dringend aanbevelingom in de brieven hierover steeds ookde naam van den patroon te vermelden.Hierdoor wordt onnodige vertragingvoorkomen.Op verzoek van het N.V.V. heeft deadministrateur van een groot aantalbedrijfsverenigingen, de directie vanCentraal Beheer, zich bereid- verklaardin al die gevallen,' waarin hettegenwoordige stelsel van voorschietenvan het ziekengeld door de werkgevers'ernstige gebreken vertoont,over te gaan tot rechtstreekse uitbetalingvan ziekengeld aan de patiënten.In de kringen van het overheidspersoneelis een belangrijke vereenvoudigingvan de centrale vertegenwoordigingin de overlegsinstanties totstand gekomen. Het A.C.O.P. en hetC.N.O.P. zijn samengesmolten tot eennieuw „Comité van Overheidspersoneel"onder het beproefde voorzjtterschapvan L. J. Bakker. De Persdienstvan het N.V.V. schrijft hierover:De per l October 1940 voltrokkensamensmelting van N.V.V. én NederlandseVakcentrale (N.V.C.) leidde tothet voeren van besprekingen tussende verschillende bij het Comité terbehartiging van de 'algemene belangenvan Overheidspersoneel (A.C,O.P.)en de Centrale van Nederlands Overheidspersoneel(C.N.O.P.) aangeslotenbonden, welke tot resultaat hadden:1. met ingang van l October 1940samensmelting van twee bonden vanwerklieden in overheidsdienst tot deNederlandse Bond van Personeel - inOverheidsdienst:2. in de loop van Januari 1941 fusiesvan acht ambtenaarsbonden tot déAmbtenaarsbond;3. met ingang van l Februari 1941samensmelting van drie bonden vanspoor- en tramwegpersoneel tot deNederlandse Hereniging van SpoorenTramwegpersoneeLIn verband met deze gebeurtenissenel! de toetreding per l April 1941 vande Nederlandse Vereniging van SpoorenTramwegpersoneel tot het A.C.O.P.Werd een viertal vertegenwoordigersuit de kring van het C.N.O.K in hetbestuur van het A.C.O.P. opgenomen.Dit betekende dus practisch een' gedeeltelijkefusie tussen A.C.O.P. enC.N.O.P.Tussen de besturen van A.C.O.P. enC.N.O.P. is thans overeenstemmingbereikt over volledige samensmeltingvan beide combinaties met ingang vanl Maart 1942. Het nieuwe comité zalworden genoemd: Comité van Overheidspersoneel.Hierbij zijn dus voortaanaangesloten de Ambtenaarsbond,de Nederlandse Vereniging van SpooreflTramwegpersoneel, de NederlandseBond van Personeel in Overheidsdiensten de Bond van NederlandseOnderwijzers. Als vertegenwoordigersin de rijks-centrale-commissie vanoverleg blijven aangewezen de herenL. J. Bakker, W. Luberti,en H. M. Roos, terwijl de delegatie Inhet' centraal overleg der samenwerkendegemeenden zal bestaan uit deheren L. J. Bakker, W. Luberti, H. Oltmansen J.. J. Staal.Het bureau van het comitévormt 'een onderdeel van de' sociaal-economische afdelingvan het N.V.V., waardoor dearbeid van het comité in hetalgemeen sociaal-economischwerk van het N.V.V. is ingeschakeld.». eBij een vakorganisatie, die weinig uihet oog valt, maar die toch een zeergegronde reden van bestaan heeft, isdezer dagen.een belangrijk succes bereikt.Het College van Rijksbemidde-•laar» heeft namelijk op 16 Februarizijn goedkeuring gehecht aan eennieuwe C.A.O. tussen de NederlandseBond van Piano- en Orgelhandelarenen Fabrikanten enerzijds en de»Nationale Vakbond van Muziekinstrumentmakersen Stemmers anderzijds,welke arbeidsovereenkomst bovendienterugwerkende kracht kreeg ^>t l Octobervan het vorige jaar.De lonen waren in dit bedrijf, datzeer hoge eisen stelt aan de bekwaamheidder werknemers, lang nietin overeenstemming mét het peil vanontwikkeling der betrokken arbeiders.Thans komt er echter een zeer belangrijkeverbetering in de socialewelstand van deze mensen.Het minimumloon, dat de werk->nemers in deze branches gegarandeerdwordt, bedraagt op 30-jarigeleeftijd ƒ 33,50. Lagen weliswaar delonen in de grote steden van ons landin de meeste bedrijven reeds bovendit minimum, in de provinciestedendaarentegen kwamen ' nog zeer veellonen tussen de ƒ 25.— en ƒ 30,— perwe,ek voor.Ook wat betreft de vacantie is er nuvoor alle werknemers een behoorlijkeregeling geschapen. De C.A.O. biedtacht dagen vacantie, terwijl tevensaan alle werknemers een extra weeksalaris zal worden uitgekeerd.Met de totstankoming van dezeC.A.O. kunnen de zeer lage lonen toteen behoorlijk peil worden opgevoerd.Is hiermede voor de piano- en orgelbedrijvende grondslag gelegd voor deverdere opbouw van goede socialeverhoudingen, van het kerkorgelbedrijfin ons land moet helaas getuigdworden, dat daar de lonen nog zeerver beneden een behoorlijk peil liggen.In de zeer nabije toekomst zalhet dan ook de taak- zijn van hethoofdbestuur van de werknemersbondcontact' te zoeken ook met de werkgeversbondenuit het kerkorgelbedrijf,teneinde eveneens voor dat bedrijf tekomen tot behoorlijker regelingen inzakelonen en arbeidsvoorwaarden.Volkstoneel en volksgevoelC en enkele maal krijgt men eens*- de gelegenheid om de gevoelensvan een deel v.an het volk te controleren.We bedoelen niet de politiekeovertuiging of zo iets, dach het zuiverevolksgevoel, dat met tijdsomstandighedengeen ander verbandhoudt, dan dat men in sombere dageneen vrolijke schouwburgvoorstellingals een ware verademing begroet.Daarop biedt het toneel een groterkans dan de film, want bij een filmzitten de mensen zwijgend op elkaargepakt en zijn zij zich de onwerkelijkheidvan de figuren op het doekte goed bewust om veel meeleven ofemotie te betonen. Totaal andersworden echter de reacties van detoeschouwers, wanneer zij op de•planken de echte spelers zien levenen bewegen. Ook wanneer de handelingop .zichzelf hoegenaamd geenverband houdt met het werkelijkeleven, wordt men er toch door meegesleepten het publiek leeft dan eenpaar uur in een tastbaar gemaaktedroomwereld Tijdens die enkele urenworden de zorgen van dé dag vergetenen ieder vindt in het spel, hoeomvaarschijnlijk de gebeurtenissenook zijn, toch een uiting van dezelfdegevoelens, die hem persoonlijk beroeren.Dit alles kwam sterk tot uitdrukkingbij de eerste opvoering van devrolijke opera „De Mascotta'' in hg.tAmsterdamse volkstheater Carré j.l.Zondag. Daar hadden we in de zaalgeen publiek, dat op zijn kunstzinnigheidprat ging en geen bloedarmoedigeintellectuele decadentie, dochVermeld mag ook worden, dat hetCollege" van Rijksbemiddelaars zijngoe'dkeuring heeft gehecht aan eencollectieve arbeidsovereenkomst, welkeafgesloten is tussen de NederlandseVereniging van Pelterijfabrikanten ende Bond van Bontbedrijven enerzijdsen de Bond van Arbeiders in de Textiel-en Kledingindustrie anderzijds.Het contract geldt zowel voor de atelier-als huisarbeiders. Voor de eerstegroep is een garantie vastgesteld van2340 uren' per jaar werk, dat is gemiddeld45 uur per week. Voor de.huisarbeiders wordt 1560 uur per jaargegarandeerd, dit in verband met hetfeit, dat voor huisarbeiders in normaleomstandigheden nooit meer danacht maanden werk is. Er is voortseen regeling van de betaling van hetloon bij overwerk, de feestdagen wordenbetaald, er is een regeling voorverzuim, volgens welke bij bezoek aaneen dokter anderhalf uur wordt vergoed.De ziekengelduitkering loopt vande eerste dag af als de ziekte zesdagen of langer duurt. Er is eenzomer- en een wintervacantie, de eersteduurt een week, de tweede tweedagen in aansluiting op de Kerstdagen.Eventueel kunnen deze ook naPasen gegeven worden.Er is verder een loon- en leerlingregeling.De lonen der leerlingen zijnvastgesteld, verdeeld over acht halvejaren. Ze bedragen van ' ƒ 3,— totƒ 15,—. Voor halfwassen is het loonvastgesteld over drie halve jaren vanƒ 17.50 tot ƒ 22,50. Volslagen arbeidersverdienen van ƒ 27,50 tot / 35,—,éérste-bontwerkers ƒ 37,— en hoger,chef-bontwerkers ƒ 50,— en Hoger.Voor stoffeersters en stiksters, wierleeftijd over zes halve jaren is verdeeld,bedraagt het loon van ƒ 3.—tot ƒ 10,—. Halfwa'ssen verdienen van/ 12,5t) en hoger, volslagen arbeidstersƒ 22,50 en hoger. Er zijn twee gemeenteklassen,overgenomen uit hetnoodcontract voor het maatkledingbedrijf.De lonen in de tweede klasseliggen vijf procent lager.het volk zoals het leeft en streeft,hartelijk in zijn meeleven en gemakkelijktrefbaar op zijn kwetsbaarsteplaatst sijn hart. De mascottegaf alles wat geëist werd; zete een kalkoenenhoedstertje van wiede roep uitgaat, dat ze iedereen inwiens huis zij. verkeert, geluk aanbrengt.Daarom noemt men haar„Mascotta".In samenwerking met het N.V.V.Zoals dat in een opera past en vooral heeft de Arbefderspers één nieuwein het luchtige werk van een „opera uitgave op sociaal-economisch gebiedcomique" vliegen we van een armoedigeboerderij naar het hof van een haar soort is. Het is een sociaal-eco-aan de. markt gebracht, die enig invorst en worden schaapherders, officierenen vorsten reizende muzikanbijop losse blaadjes papier, die in eennomisch documentatle-archief, waarten.Dat gaat natuurlijk alles gepaardmet een kostelijke stroom van belangrijke feiten op sociaalr-econo-beugelmap worden opgeborgen, alleavonturen, overwinningen, nederlagen,intriges en verrassende ontknodelinggeschiedt in tien hoofdgroepenmisch gebied worden vermeld. De inpingen.Maar de draad, die door het en is zeer eenvoudig en logisch, zodathele stuk heenloopt zijn de gelukbrengendeeigenschappen van de ministratief gebied de berichten feil-ook een volslagen onbekende op ad-mascotte Bettina. Kan er een aantrekkelijkerillusie in deze tijd zijn? den. Alle belangrijke" berichten op'loos kan opbergen en weer terugvin-Muziek, aankleding en spelers dragen,ieder een gedeelte van dit stuk maatregelen en sociaal-economischehet gebied van wetten, verordeningen,en daar deze drie in Carré volkomen gebeurtenissen worden in de S.E.D.tot hun recht kwamen was het publiekdankbaar en gelukkig. Derge-terwijl de abonnementsprijs voor deopgenomen. De beugelmap k,ost ƒ 1.90,lijke stukken zijn niet zwaarwichtig. documentatie ƒ 20,— per jaar bedraagt.Sinds l Januari verschijnenZij stellen geen problemen en makenzich niet druk over de vraag wat de documentatieblaadjes reeds enkunst met e^n grote JP is en wat niet. binnenkort zal de verzamelband ookMaar ze zijn er, ze pakken het pu- • gereed zijn. Nieuwe abonné's ontvan^genook alle re,eds' verschenenbliek, slepen ons even uit het dagelijksleven en laten een gelukkige blaadjes.herinnering aan pittige meisjes, vrolijkewijsjes en luchtige dansjes zijn: 1. vakbeweging; 2. organisatieDe tien hoofdgroepen van de inhoudachter. /van de arbeid; ,3. sociale verzekering;Het blijkt dat het volk^ deze dinkenmeer waardeert dan de futloze '6. .arbeidsbemiddeling en beroeps-4. werklozenzorg; 5. werkverruiming;kwasi-werkelijkheld, die op zoveel' keuze; 7. loon- en arbeidsvoorwaar-..planken naar voren wordt gesleept den; 8. arbeidsrecht en arbeidswetgeving;9. economische vraagstukken;ondanks de kennelijke tegenzin vanhet publiek. Ligt hierin geen aanwijzingdat de toneelontwikkëling De samenstelling van' het materiaal10. instellingen, verordeningen enz.voor de toekomst moet trachten beteraan te knopen bij de simpelste Afdeling van het N.V.V., een lichaam,geschiedt door de Sociaal-economischegevoelens van het volk, dan onze dat een belangrijke plaats in hettoneelwereld in het algemeen doei? openbare leven inneemt en waarvanHoe dan ook, in Carré weet men wat de faam van deskundigheid ook buitenhet N.V.V. gevestigd is. We mogenhet volk is en wat het vraagt. En datis belangrijk genoeg om het te betreuren,dat eigenlijk alleen Amstergaveeen voortreffelijke handleidingdus verwachten, dat-deze nieuwe uitdameen volksschouwburg in de ware zal zijn in de doolhof der gebeurtenissenop sociaal-economisch zin van het woord- bezit.gebied.

BEZIGE HANDENi/lLEDIGEURE>Een jeugdige huisvlrjtbeoefenaarstuurde ons de vorige week eencirculaire van de Nederlandse Verenigingtot Bescherming van Dieren, gevestigdte 's-Gravenhage, PrinsesMariestraat 40, waarop een afbeeldingmet beschrijving voorkwam van eenvoederhuisje voor vogels, dat zekerdoor ieder, die ook maar eens iets gedaanheeft aan knutselen, kan wordenvervaardigd. Hij verzocht ons bovendiendit werkje in „Arbeid" te willenbespreken en er — zo mogelijk —: detekeningen bij te voegen. Het verzoekwas ons bijzonder sympathiek, wehebben ons dadelijk gewend tot bovenvermeldbureau en reeds thans kunnenwij voldoen aan het geuite verlangen.De allermoeilijkste tijd vooronze gevederde vrienden is — naar wijhopen — al wel voorbij, maar tochzullen vele knutselende natuurliefhebberser nog gaarne een paar uur arbeidvoor over hebben om een eenvoudigvoederhuisje te maken, dat ook in de. komende weken nog goede dienstenzal kunnen bewijzen. De tekeningen,voorkomende op de circulaire van deVereniging tot Bescherming vanDieren, hebben wij iets gewijzigd. Hetvoederbakje kan worden gemaakt vanvurenhout van pl.m. l cm. dik, mogelijkwel van het hout van een oudepakkist.We beginnen met het" zagen van debeide vijf hoekige zijkanten volgens dematen van fig 1. De twee smalstezijden van de vijfhoeken worden verbondendoor een plankje, lang 22 cm.,breed 5 cm. Dit plankje dient alsbodem voor het bakje. Aan de zijkantenvan de bodem komt een schuinstaandplankje, lang 22 cm., breed4 cm. Vervolgens" zagen we twee latjes,elk 16 cm. lang en 2 cm. breed, welkelatjes onder aan de beide vijfhoekenworden getimmerd. Zie fig. 2. Dezelatjes dienen om er een rond zitstokjevan 24 cm. lengte op vast te maken.Daarop kunnen onze gevederde vriendjesdan. gemakkelijk zitten, terwijl zijzich tegoed doen. Dan is het schuinedak aan de beurt. Hiervoor hebben wenodig twee plankjes van 36 cm. lengte.Het ene plankje is 19 cm. breed, hetandere- 20 cm. Het smalste plankjewordt aan de nok tegen het breedsteplankje aangelegd — zie hiervoor ookhet vopraanzicht.Tenslotte geven we het voederbakjemet behulp van wat notenbeits ofgroene carbolmeum een aardig kleurtje.Wanneer we hem dan een plaatsjegeven in onze tuin of op onze veranda,moeten we er vooral op letten, dat hetbuiten het bereik van katten blijft.Voor hen, die van zulk een voederhuisjetoch weer wat aardigs willenmaken, die dus ook in zo'n eenvoudigvoorwerp aanleiding vinden voor eenmooi stukje huisvlijt, geven we nogeen geheel ander ontwerp. Zulk een„vogelhuisje" kan een sieraad wordenvoor de tuin.Het moet worden gemaakt van" geschaafdvuren- of grenenhout vanpl.m. l cm. dik. Het dak, de bodem enalle verbindingstukken kunnen meteen gewone handzaag op maat wordengezaagd; voor de zijstukken zal defiguurzaag gebruikt moeten worden.We beginnen mét het uitzagen Vandeze beide zijstukken. Het gedeelte Eis een afzonderlijk plankje (dunnerdan het overige hout), dat aan debinnenzijde van de zijstukken wordtgespijkerd.Langs de bovenzijde worden de steunlattenB gespijkerd, lengte 16 cm.,v waarop het dak kan worden vastgemaakt.Op het ondergedeelte wordthorizontaal een lat C -gespijkerd,waarop de bodem kan rusten. De beidezijstüEken worden bovenaan' verbondendoor een tweetal regels A enonderaan door een balkje D, dat zodanigwordt ingekeept. dat daarin delatten C passen. Dit balkje wordtvastgespijkerd op een paaltje of boom-"stammetje. De bodemplank (e.v.t.plankjes, die tot een bodempje wordensamengevoegd) ligt los op de steunlattenC. Hierdoor kan 'dit gemakkelijkworden schoongehouden. Het dakwordt afgedekt met asphaltpapier. Het •huisje kan worden gebeitst of wordengeschilderd. Dit laatste zal met vééleorg moeten geschieden. De 'kleurenkunnen moeilijk worden aangegeven;zij zullen moeten worden afgestemdop de omgeving.dus: geel, oranje, rood, bruin, zwart,grijs. Hier dus geen blauw of groenof violet gebruiken. Die kleuren„schreeuwen" en maken het geheel tebont^ en daardoor lelijk. .De techniekvan het brandschildereri zullen we ineen afzonderlijk artikel behandelen.' én onzer leden vroeg om een ontwerpvoor een staand klok je (matentvan het beschikbare blok hout warendaarbij opgegeven). Hij wilde hetklokje beplakken met fineer, e.v.t. eenversiering aanbrengen met fineer ofer een versiering in „brandschilderwerk"op maken.Wij .menen, dat speciaal bij een klokjehet materiaal én de vorm reeds voldoendekunnen zijn om van het voorwerpiets moois te maken; versieringzal dan ook zéér spaarzaam moetenworden aangebracht. Te véél versie-•ring zal het klokje juist erg „goedkoop"maken-, of — zoals men dat weleens "uitdrukt — „lelijk .,van mooiigheid".Wordt het 'klok j e gemaakt vaneen mooie houtsoort, breng er dan zoweinig mogelijk of in 't geheel geenversiering op aan. „Brandwerk" kuntu toepassen, als het hout niet te hardis, dus als het klokje wordt gemaaktuitlindenhout b. v.Het ontwerp j e is gedacht in tweekleuren hout (fineer! ), b. v. notenkleuren zwart of Afrikaans berken, (=geela'chtigvan kleur) en zwart. In gedeelteA — fig. A — kan de draad van hetfineer anders lopen dan in de grotestukken en dat geeft reeds dadelijkeen versiering. Bovendien kan gedeelteA worden omzoomd door een- paar.biesjes fineer en Contrasterende kleur*Het geheel is dan reeds levendig genoegen behoeft geen verdere versiering.In de perspect. tekening B isvoor het middengedeelte een versie- 'ring gedacht in tarandschilderwerk. Demeer levendige kleur van dit brandwerkkan een vrolijk accent geven,kan het gehele ontwerp j e sterker doenspreken. We moeten evenwel oppassen,dat we daar niet te veel of te scherpe»kleuren; aanbrengen. Alle te gebruikenkleuren moeten enigszins gaan naarde tinten van het verwerkte hout,

Goederen.dienstenen „kapitaal'ns bestaan is afhankelijk van eenOgehele reeks goederen en diensten,welke wij nodig hebben om onzedagelijkse behoeften te bevredigen.Onze welvaart wordt bepaald door demate, waarin deze tot onze beschikkingstaan, d.w.z. door de mate waarinwij ons deze door onze arbeid kunnenverschaffen.Het is dus van het grootste belangte weten waaruit deze goederen endiensten bestaan en hoe zij tot standkomen. Wij zien dan in dé eersteplaats, dat in dit opzicht geen werkelijkverschil bestaat tussen stoffelijkeen geestelijke behoeften. Het brood;dat wij nodig hebben om ons lichaamin stand te houden, onze-kleding enonze woning zijn, evenzeer goederenals het boek, dat wij -behoeven vooronze geestelijke ontwikkeling en ontspanning.Het vervoer van de dingen,die wij nodig hebben is evengoed een• dienst, als de muziek, waarnaar wijluisteren.Hoogstens kunnen wij onderscheidmaken tussen de noodzakelijke „eerstelevensbehoeften" en de dingen die onshet leven veraangenamen, het rijkerenbeter maken. Als wij dit proberen,zien wij echter al dadelijk,, dat degrens tussen deze beide moeilijk tetrekken valt. Wat de één luxe noemt,zal de ander als volkomen noodzakelijkbeschouwen.Zien wij achter ons en om ons, danblijkt wel duidelijk, dat om te beginnenelke tijd en elk volk zijn eigenmaatstaven in dit opzicht heeft. Onzeouders, om maar een enkel voorbeeldte geven, stelden heel wat mindereisen tenopzichte van het gebruik vansuiker dan wij. Met de' ontwikkelingnemen de behoeften tóe en verschijntals absoluut onontbeerlijk, watvroeger als weelde werd beschouwd.Het feit, dat de behoeften bij verschillendevolken en in verschillendetijden sterk verschillen, wijst er pp,dat, hoe persoonlijk wij onze behoeftenook mogen ondervinden, déze tochsterk gebonden zijn aan onze omgeving.Zelfs geldt dit voor de verschillendebevolkingsgroepen binnen hetzelfdeland en hetzelfde tijdperk. Wijspreken in dit opzicht van een bepaaldelevensstandaard, een zeker gemiddelde,waarbij wij ons onbewustaanpassen. Stijgen wij wat betreft demogelijkheden tot bevrediging vanonze behoeften daar- boven uit, danvoelen wij ons „rijk" dalen wij daaronder,dan ondervinden wij dat als„armoede", geheel afgescheiden vanf de plaats die dit gemiddelde inneemtten opzichte van het gemiddelde vanandere groepen.Beschouwen wij nu de goederen endiensten nader, dan zien wij, ,dat ookde diensten wederom berusten opgoederen. Elke dienst is een arbeidsprestatie,onverschillig of deze transportbetreft of de dienst van eendoktar of een musicus. En onj. dezearbeidsprestatie te kunnen verrichtenmoet de betreffende eten. zich kleden,wonen, enz.Ons bestaan is dus afhankelijk vande beschikking over de nodige goederenen onze welvaart hangt er van af,of wij deze goederen in ruime matetot onze beschikking hebben. Hoemeer goederen wij tot onze beschikkinghebben, hoe meer wij niet alleenkunnen verbruiken, maar hoe meerwij ook kunnen afstaan aan hen, dieons waardevolle diensten bewijzen.Daar de goederen niet uit de hemelkomen vallen, maar moeten wordenvoortgebracht, hangt onze welvaartdaarvan af, _of wij voldoende goederenkunnen voortbrengen, zo, dat wijeen belangrijk aantal mensen van deproductie van de noodzakelijkelevensbehoeften kunnen vrij stellenom zich te wijden aan wetenschap enkunst, enz.Als wij een kaartje kopen voor eenconcert, stellen wij -daarmede 'goederen(of" diensten) .ter beschikking vanhen, die voor ons muziek makeri.Wij zien dus, dat de diensten tenslotte geheel op goederen berusten enkunnen ons dus verder beperken toteen nadere beschouwing van de laatste.Alle goederen, die wij niet voor gebruikgereed in de natuur aantreffen,zijn het resultaat van arbeid. En zelfsde weinige producten, die de natuurde eerste plaats is er bijftoenemendeontwikkeling steeds minder, dat denatuur ons zonder meer voor gebruikgereed levert, "omdat wij bij toenemendeontwikkeling steeds hogereeisen stellen en ons verder van denatuur verwijderen. Denkt b.v. maareens aan het water. Vroeger scheptemen het uit de sloot of ving men hetop in een regenton. Tegenwoordig iser bijna geen huis meer zonder waterleidingof pompinstallatie, wat betekent,dat wij ook het water nietzonder arbeid van de natuur krijgen.In de tweede plaats leert de mens bijtoenemende ontwikkeling steeds meernatuurkrachten beheersen. Hierbijkunnen zich merkwaardige verschuivingenvaordoen. De x waterkracht1 werd b.v. aanvankelijk veel gebruiktvoor directe aandrijving van allerleiwerktuigen door middel van eenwaterrad. Later heeft deze in verbandmet toenemend gebruik van steenkool— na de uitvinding van de stoommachine-^- aan betekenis verloren,Hoe waterkracht weer in ere is hersteld door voortscfirijding der techniek.(Cliché A.P.-archief)tot onze beschikking stelt, die geenverandering behoqven te ondergaanvóór wij ze kunnen gebruiken, vereisentoch meestal nog een zekerearbeid om ze ons te verschaffen. Wild-moet worden gejaagd, wilde vruchtenmoeten worden geplukt en naar deplaats van verbruik worden vervoerd.In de rrfeeste gevallen echter levertde natuur de grondstof, die ook verdernog vele bewerkingen moet ondergaan.De arbeid is dus inderdaad de onontbeerlijkegrondslag van alles was wijnodig hebben en wij uiten geen legeschone frase, als wij zeggen dat dearbeid de bron is van alle welvaart.Natuur en arbeid vormen samen degrondslag van ons bestaan. De eersteis onmisbaar als leverancier van degrondstoffen en — naarmate de techniekvoortschrijdt — van de natuurkrachten.Naarmate de techniekhoger is ontwikkeld, komen wij..-. anders tegenover de natuur te staan.Wij kunnen ons echter nooit van haaFlos maken.Onze verhouding tot de natuur ontwikkeltzich in twee richtingen. Inom daarna wederom sterk op de voorgrondte treden als aandrijving vanelectrische centralen.Ook worden wij door toenemendekennis op verschillende punten mindervan de natuur afhankelijk. Hetwordt b.v. mogelijk bepaalde natuurstoffente vervangen door kunstmatigeproducten.'Maar ook daarvoor'moet de natuur uiteindelijk de grondstofleveren. Onze afhankelijkheidvan de natuur blijft dus in totaal bestaan,maar binnen ruimere grenzen.Deze afhankelijkheid van de natuurmaakt, dat elk volk binnen zijn landsgrenzenslechts beschikt over bepaaldemogelijkheden. De natuur isniet overal gelijk. De bodem levertslechts bepaalde grondstoffen en hetklimaat laat slechts bepaalde culturestoe. enz.^Deze ongelijke verdeling van denatuurlijke rijkdommen maakt onderlirgeuitwisseling van productennoodzakelijk.Kier raken wij meteen het probleemvan het streven naar beheersing vande grondstoffengebieden en verkeerswegen.Van oudsher hebben de meestontwikkelde volken er naar gestreefdzich'de zekerheid te verschaffen overde noodzakelijke grondstoffen onderalle omstandigheden te Kunnen beschikken,zonder daarvoor van anderenafhankelijk te zijn. Van oudsherheeft ook de neiging bestaan anderendaarvan uit te sluiten om de eigenmachtspositie te versterken, hetzij omin vredestijd de mogelijkheid te hebbengrote- monopoliewinsten te kunnenmaken, hetzij om ingeval vanoorlog zelf sterk te staan en extramachtsmiddelen in handen te hebben.Op deze vraagstukken, die uit denoodzakelijkheid, van internationaleuitwisseling van goederen voortvloeien,komen wij later nog terug.Wij zagen, dat het de arbeid is, diede grondstoffen die de natuur onslevejt, zodanig omvormt, dat zij geschiktworden om onze behoeften tebevredigen. De arbeidskracht maaktdus de voornaamste rijkdom uit vaneen volk, want het is de arbeidskracht,die de natuurlijke mogelijkhedenomzet in werkelijke welvaart. .Toch is daarmede het vraagstuk nietuitgeput. Zodra de mens zich verheftboven de „primitiefste staat en dusniet meer „van de -hand in de tand"leeft, beschikt hij ook over de resultatenvan vroeger verrichte arbeid inde vorm van gebouwen, transportmiddelen,hulpmiddelen bij de voortbrenging,reeds voor verdere bewer-- king gereed liggende grondstoffen(tezamen de productiemiddelen) ehvoorraden gebruiksgoederen.Op een bepaalde trap van ontwikkelingis het bestaan zonder deze resultatenvan vroeger verrichte arbeideenvoudig ondenkbaar.Het zijn juist de productiemiddelen,die in het kapitalistisch tijdperk,waarin zij in tot dusverre ongekendeomvang zijn toegenomen, oorzaak zijn.geworden van een volkomen afharike-,lijke positie van de arbeid. Naarmatede arbeid zonder omvangrijke enkostbare hulpmiddelen practisch onmogelijken in elk geval in verhoudingtot de .rest volkomen onproductiefwerd, yerkregen zij, die de beschikkingover de productiemiddelen"hadden, een overwicht over de arbeidskracht,die zij hierdoor aan hun persoonlijkebelangen dienstbaar kondenmaken. De productiemiddelen werden"„kapitaal", d.w.z. middelen tot hetverschaffen van één inkomen aanhun bezitters, die daarbij het algemeenbelang ten bate van de persoonlijkewinst op de achtergrond stelden..De arbeid- scheen een tijd lang nietmeer de werkelijke bron van alle welvaart,maar slechts middel tot verrijkingvan de kapitaalbezitters.Het socialisme heeft steeds aan dezewantoestand een einde willen maken-.In de practijk wil dit zeggen, dat hetevenwicht in de waardering van dearbeid en de daarbij noodzakelijke""hulpmiddelen zal moeten worden hersteld.Uitgaande van de erkenning van dearbeid als de werkelijke grondslag vanons bestaan, zal de waarde van iederen diens recht op beloning, moetenworden afgemeten naar de dienst, diehij in het raam van het gemeenschappelijk-belang verricht, hetzij alsleider, heteij als uitvoerder bij devoortbrenging..Geschiedt dit inderdaad en is opklimmentot een leidende functie nietmeer' gebonden aan bezit, maar uitsluitendafhankelijk van. persoonlijkegeschiktheid, dan' zal blijken, dat hetbezit van de productiemiddelen alszodanig een factor is van bijkomsti?belang, waarvan de betekenis voorden "enkeling sterk aan belang inboet.

In harde arbeid, vaak met meer ofminder levensgevaar, delven dag 'ndag uit duizenden arbeiders over degehele wereld het zwarte goud, datvoor de mensheid tegenwoordigniet alleen meer warmte, licht enenergie betekent, maar ook degrondstof is voor honderden kleurstoffen,kunstharsen, geneesmiddelenen wat al niet: de steenkool!Wat is steenkool eigenlijk ?Deze vraag hield de mensen der wetenschappas bezig, toen de mensen uit de practijkreeds lang de steenkool gebruikten Dat wasin de vijftiende én zestiende eeuw. Dat steenkoolteer afscheidde als het smeulde en op een ofandere wijze iets met nafta of aardolie te makenhad, wist men toen reeds. Een beroemde geleerdeder zestiende eeuw. Georgius Agricola (eigenlijkheette hij gewoon Georg Bauer), van beroepdelfstofkundige. aardkundige, arts en deskundigeop metallurgisch gebied was nog van mening,dat steenkool niet anders was dan in de aardehard geworden en met zwavel vermengde aardolie.Honderd vijf tig jaren later behandeldeJohannes Bünting in een geleerde verhandelinghet kolenvraagstuk ietwat grondiger. „Er bestaantwee stellingen omtrent de oorsprong dersteenkool" zo schreef hij. -„Sommigen geloven,dat de steenkool na de schepping der natuur doornatuurkrachten en machten der aarde is ontstaan,anderen weer menen, dat de steenkooltegelijk met de wereld geschapen is. De eersteopvatting is ketters en wij moeten deze,bijgevolgvolstrekt verwerpen." Hij voegt echter aan zijnverhandeling'toe. dat de steenkool met een bijzonderzaad tot voortplanting en groei onderde aarde is begiftigd !Thans weten wij. dat de steenkool niet van dejongste dag af heeft bestaan, doch eerst geruimetijd hierna is ontstaan volgens teen proces,waarvan wij het eerste stadium thans nog kunnengadeslaan in moerassige en drassige streken.Als verwelkende moeraspianten, zoals varense.d., langzamerhand in waterpoelen verzinken8-en hier lange tijd zonder luchttoevoer blijvenliggen, beginnen zij te vervenen. Van lieverledeontstaat op deze wijze de zwartbruine turf. Blijftook deze turflaag lange tijd afgesloten, dan ontstaathieruit de bruinkool, een'overgang van turftot steenkool. Op deze wijze moeten sindsonheugelijke tijden, die van voor de eerste ijstijdmoeten dagtekenen, de rottende stapels derplantenlijken in de schoot der aarde hebbengelegen, voor men ze thans als bruinkool tevoorschijn-haalt. Nog oneindig veel ouder zijnde steenkool en anthraciet. Deze beide zijn 2,0oud, dat men bijna zou zeggen, dat zij altijd inde schoot der aarde verborgen hebben gelegen,indien wij niet wisten, dat voor de steenkoollagen.ontstonden op dezelfde plaats dichte bossenmoeten hebben gestaan. Hoevele geslachtenvan bomen moeten elkaar hebben opgevolgd,alvorens "de vermolmde hout- en vezelmassa konwordeji tot metersdikke steenkoollagen, zoals inde Verenigde Staten, waar lagen van tien meterdikte voorkomen, of zoals in Oppersilezië, waarde lagen wel het dubbele daarvan meten? £>ebruinkoollagen overtreffen in dikte nog velemalen die der steenkoollagen, in het Rijndal kentmen bruinkoollagen van meer dan .honderdmeters dikte, de diepste lagen ter aarde! Opmerkelijkis het. dat niet alle leden der steenkoolfamiliedoor een hoge leeftijd uitmunten,doch ook een bnzondere scheikundige samenstellingbezitten. Bitumineuze kool is een soort,die veel teer en pek bevat; bitumen betekent n.l.•aardhars. Volgens hun scheikundige samenstellinglijken die olieachtige bestanddelen veel opaardolie en zii ontstonden vermoedelijk, doordatzij evenals de aardolie, tezamen met dierenlijkenonder het aardoppervlak geraakten.De mens van de Oudheid kende reeds de steenkool;de Grieken noemden haar lithantrax, eenbenaming, die heden ten dage nog leeft in hetItaliaanse woord litantrace en in ons woordanthraciet. De Romeinen noemden de steenkoolcarbon fossilis en kenden reeds het nuf van dezedelfstof bij de ijzerverwerking. Ook de Chinezenkenden de steenkool reeds lang; hun beroemdeporseleiniridustrie dankt er haar bestaan aan,zoals Marco Polo schrijft. In Europa echter kwammen ee,rst laat tot de^ntdekking, dat steenkooleen der beste gaven dei; natuur was en zo ontstondeneerst tegen het einde der twaalfde eeuwde z.g. koolkuilen. die de Augustijner monnikenvan Klosterrath in het hertogdom Limburg methouweel en spade te lijf gingen. In 1198 ontstondenbij Luik de eerste steenkoolmijnen, dewinning in het Roergebied begon eerst in deveertiende eeuw, die in het rijke Saargebied pasin 1529. In Engeland zowel als in Limburg, warende monniken de baanbrekers voor de steenkooldelving;tussen hen en de steden ontbrandde destrijd om het ontginningsrecht. De bewoners vanNewcastle moesten zich in 1306 eens voor debalie verantwoorden, wegens plundering dersteenkoollagen van Tynemouth. De „helse attributen"der steenkool, voornamelijk de gewaandezwavel, bleven lange tijd een ernstige belemmeringvoor de delving op grote schaal. In 1306werd in Londen een verbod uitgevaardigd kachelsmet steenkool te stoken, wegens de dreigendegevaren voor de gezondheid der inwoners. Deontginning der bossen ging echter steeds voorten Engeland werd meer en meer ontbost, zodatmen zich wel tenslotte aan de steenkool moesttoevertrouwen. Toen merkte men niet alleen, datde gevaren en bezwaren niet zo ernstig warenals men eerst had gedacht, doch tevens, dat erheel wat aan te verdienen was. In Frankrijkkantte men zich tot het einde der zestiendeeeuw tegen het gebruik der steenkool. Langzamerhandechter brak het besef zich baan,dat de .steenkool, „hoewel een weinig waardevolmineraal en een giftige brandstof",zoals een professor der Sorbonne zich eensuitdrukte, voor de ijzerwinning onontbeerlijkwas. Dit geschiedde in de achttiende eeuw.Vijftig jaren daarna meldde zich eennieuwe mogelijkheid voor de steenkool:het lichtgas. In 1792 stookte WilliamMurdock, een vriend en medewerkervan den uitvinder derstoommachine, James Watt, heteerste lichtgas, waarmede hijzijn huis verlichtte. Ook netlichtgas heeft tientallen jarennodig gehad om zich_ door tezetten, daar men veel tegenstandondervond van kerk en overheid, doch hetlichtgas heeft d^ze strijd zo absoluut gewonnen,dat ook parlementen en kerken tenslotte van hetlichtgas gebruik maakten.De eerste onderzoekers der steenkool in Amerikawaren katholieke geestelijken, Schotse Quakersen Duitse Mennisten. Deze laatsten zijn degrondvesters van de grootste staal- en steenkooltrustter wereld, de Betlehem Steel Corporation,terwijl ook Pittsburgh aan hen "zijn ontstaante danken heeft. Ook in andere delen derwereld zijn rijke steenkoolmijnen, in Australië,in Japan, in China, in Brits-Indië, in Afrika enzelfs aan de Noordpool, maar Europa en Amerikabezitten toch de rijkste steenkoolbekkens terwereld. Engeland dankt zijn opkomst als industrielandvoornamelijk aan de steenkoollagen,terwijl lange jaren de Engelse steenkolen totnaar Rusland toe werden geleverd! De tweeandere rijkste steenkoolbekkens in Europa zijndie van Silezië en van het Roergebied en langzamerhandbegon zich in het Roergebied, onderleiding van enkele vooruitziende mannen, desamenvoeging der industrieën te voltrekken.Matthias Stinnes, van huis uit Rijnschipper,stichtte een Rijnvaartmaaischappij met eensleepboot en enkele lichters, waarmede hij deRoerkolen vervoerde. Toen hij echter na eenleven van drie en vijftig jaren zwaren arbeid in1845 overleed, liet hrj aan zijn erfgenamen 42tolenonschappi;neming«happi.ïiog berZekere ln enkftaaakteöe bakaseerdiijkhedeoncerntijden.andiMidsheifte hetde k£llkJelijkeilet veeHes ha

onti,dei del pasarencoollede; vanr' deder,ttriandeime-1306:helsendei. Deroortsodatloest., dat•arenat erkrrjkende.angjaan,raar-;tof",eens;rlrjk;euw.eenkool:lliamlede-• der;, hethij: netjarenjr te;gentihetmen,Q heterikaakersn deteen-orpo-. ontnder;ralië,ia enterikas ters in-.agen,n tottweei zijnlangondern, deikken.ipper,; eenlij dea eeneid in.en 42tolenondernemingen na, drie Rij n vaartmaatschappijen,een bruggen- en havenbouwonderüemingen een tweetal grote scheepvaartmaatschappijen.Naast Stinnes, wiens naam thanslog beroemd is in het Roergebied, werkte eenzekere Hugo Grillo, die uit het gehucht SchalkeUi enkele jaren een welvarende industriestadöiaakte, de basis voor de stad Gelsenkirchen enöe bakermat der Vereinigte Stahlwerke. Grilloiad zijn ondernemingen op de steenkool ~ge-Jaseerd en door zijn helder inzicht in de mogelijkhedenwist hij er zorg voor, te drager^ dat zijnorxpern sterk bleef staan ook in de moeilijkstetijden.andere soort steenkool, de bruinkool, was vanOudsher de brandstof .voor den arme ; later dienöehet ook de pottenbakkers, de steenbakkers,óe kfllkbranders als brandstof. Bruinkool is makcelijkerte winnen dan steenkool, echter geeftiet veel minder warmte. Eerst toen men machineshad om bruinkool tot briketten te persen;at het geheel watervrij gemaakt kon worden,Werd het een product van betekenis. Bruinkooldient vooral ter bereiding van chemische productenals teer, minerale oliën, paraffine en talVan gassen, maar ook voo£ de opwekking vanefectriciteit. Vier vijfde deel der wereldbruin -tpolproductie komt voor rekening vanbuitsland: in 1938 dolf men daar 214öiillioen ton bruinkool van een wereldopbrengstvan totaal 265 millioen ton,Wen ziet dus, dat de naam „Germanloal" voor de bruinkool geenszinsmisplaatst te noemen is. In Engelandheeft de kolenproductie steeds tetampen gehad met grote moeilijkaeden;tot omstreeks 1840 had Engeandhet monopol* voor Europa enïaardoor de machtigste positie. Detalrijke ondernemingen beconcurreerdenelkaar echter voortdurend enWilden van geen samengaan weten.In 1939 waren er in Engeland alleen3400 verschillende ondernemingen, diesteenkoolmijnen exploiteerden. Ook isEngeland tientallen jaren* lang hetland geweest, waar in de steenkoolmijnende ondragelijkste wantoestandenheersten. Kinderarbeid en vrouwenarbeidwerden daar op grote schaaltoegepast tot diep in de negentiendeeeuw, terwijl de veiligheidsmaatregelenalles te wensen overlieten. Grotestakingen en eindeloze werkloosheiden ellende heersen er in de Engelseftiijnwerkersstreken. . Helegraafschappenzijn bevolkt met werklozen,die nog steeds wachten op de herlevingvan Groot-Brittanj e's kolenhegemonie.waarmee het echter allang uit is. In de laatste zestig jarenonderzochten negen „Royal Commis-HARSLAKSOORTENRUBBERREINIGEN EN WATER.DICHTMAKEN VANSTOFFENVERFSTOFFENSPRINGSTOFFENPARFUMS -GENEESMIDDELENSACCHARINESTIKSTOF.MESTSTOFFENSALVANISAÏIEKATOENDRUKHUISHOUDENHANDWERK. INDUSTRIEHOOGOVENSUZERGIETERIJENCENTR. VERWARMINGBENZINESMEEROUËNSTOOKOLIËNDIESELOLIERUW GASPEKgevat, er toe kan bijdragen, het mijnbedrijf tedoen opleven.De omzetting van steenkool in coké& is zo mogelijknog belangrijker dan de steenkoolproductie,niet alleen omdat de cokes de belangrijkstebrandstof is bij de ijzerwinning en men daarvanjaarlijks mülioenen tonnen nodig heeft, maarook om de talrijke bijproducten, die hierbij naasthet cokesgas en de cokes zelf ontstaan. Teer,ammoniak en benzol. Steenkoolteer levert bijdestillatie de z.g. vluchtige oliën, voornamelijkbenzol, daarnaast toluol voor de fabricage vanontploffingsmiddelen en talrijke andere aetherischeoliën, die dienen bij de vervaardiging vanparfums en geneesmiddelen van de meest uiteenlopendeaard. De ammoniak is voorts voorde kunstmestfabricage van zeer groot 'belang;het is de uit steenkool gewonnen ammoniakgeweest, die het wereldmonopolie der Chilisalpeterin de kunstmestindustrie en andere chemischeindustrieën heeft gebroken. De steenkoolis een der grootste monopoliebrekers geweest,want de moderne chemie is er ook in -geslaagduit steenkool benzine en smeerolie té winnen;voor de winning van een ton benzine heef t. mendrie ton steenkool of tien ton bruinkool nodig.Maar niet alleen benzine en oliën, ook rubber,•fe z.g. „Buna", wordt met behulp van steenkoolgewonnen, uit de koolwaterstoffen, die ontstaanKOLENOLIENSOLVENT^NAFTE-OPLOSMIDDELENrSTEENKOOLTALLOZE CHEMsions" de toestanden in de kolennij verheid, waar2ich nog dertig parlementaire commissies bij-Voegden; het parlement liet 26 acten verschijnen,die zouden \moeten dienen een betere organisatieder steenkoolnijverheid te verkrijgen.Ook op dit ogenblik zi.in er nog vele werklozemijnwerkers in Engeland; wellicht, dat de taenzinewinninguit steenkool, die men sedert enkeleJaren ook daar naar Duits voorbeeld heeft aanbijde verbranding van cokes en kalk, ontstaatvia het iedereen bekende acetyleengas, de synthetischerubber, doch ook weer een gehele rijvan kunststoffen en chemicaliën.Steenkool en vooral anthraciet zijn de zuiversteproducten der plantenwereld, onderaardse wouden,waarin de gehele kracht der zon die duizendenen duizenden iareh lang door vele geslachtenvan bomen werd vergaard, voor onsKLEURSTOFFENOPLOSMIDDELENDE-NATLIRALISATIEVERFSTOFFENZURENKUNSTSTOFFENGENEESMIDDELENONTSMETTINGS-MIDDELENBIJ DE FOTO'S:1. Niet altijd zijn de- "steenkoollagen zo dikals in nevenstaande afbeelding: hier bij voo?,:beeld is slechts' een dunne laag aanwezig temidden van een -zeer hard gesteente(Foto Mauritius)2. Stenen worden in de gangen'gebracht omde door de kolenontyinning ontstane ruimtenaan te vullen. (foto K och-Mauritius)3. De sieenkoo 1 chemie heeft vele nieuioeatoffp-ft ontdekt: Kleurstoffen, geneesmiddelen,zeep. vetten en noa veel meer worden uitsteenkool gewonnen. (Foto Mauritius)4. Een regelmatig Röntgen-onderzpek maakthet mogelijk, voor het lichamelijk welzijn v.ünde mijnwerkers zorg te dragen(Foto Mauritius)5. De gangen, die blijvend als transportwegenin de mijnen dienen, zijn opgebouwduit stalen hoepels en mijnhout.(Foto Vereinigte Stahlwerke)Op bijgaand . schema kan men zien hoeveelgrondstoffen uit steenkool worden gewonnen.ligt opgeslagen. Eens groeiden de tropischeboomreuzen op de vrije aarde, thans rusten zijonder de aa^de als verkilde zwarte brokken zon.De mens heeft de schop en het houweelter hand- genomen en delft dezegeconserveerde levenskracht op terverkrijging van de voor zijn bestaanzo nodige warmte, ; energie en licht.Het is een typische tegenstelling, dat«hetgeen de mensheid licht en krachtverstrekt, gehaald moet worden uit deduisterste en meest doodse delen deraarde. Honderdduizenden hakken dag• en nacht, in de diepste duisternis sn.in de diepste gangen de tonnen steenkoollos uit onze aarde, zonder welkede mensheid zich niet meer in standzou kunnen houden.De naam: „Het zwarte Goud", die menaan de steenkool gegeven heeft, stamtnog uit de tijd, toen men goud als hetsymbool van het meest waardevolleop aarde beschouwde. Men is nu echtergaan inzien, dat niet goud, maararbeid, arbeidskracht het waardevolsteis, dat de natuur ons geschonkenheeft. Steenkool is een middel tot instandhoudingvan den mens en zonderarbeid zou steenkool zonder enigewaarr'e zijn en zou uit steenkool geenenergie opgewekt kunnen worden.Uit dit artikel hebben wij kunnenleren, dat de steenkool niet alleen gebruiktwordt voor verwarming en alsv middel tot de aandrijving van krachtinstallaties,maar dat er de meestwaardevolle neven-producten uitkunnen worden gswonnen.Steenkool, dat bestaat uit dode en afgestorvendelen der aarde, wordt gebruikt om het levente doen voortbestaan m de huidige vorm. Wijzien hieruit weer de eeuwige cirkelgang dernatuur naar voren komen. Het afgestorven endode leven van onze aarde wordt aangewend omhet leven weer in stand te houden, dat op zijntijd weer sterft en vergaat.

De vraagstukken van dezeweekDoordat in „Arbeid' van 13 Februaride damrubriek niet is meegegaan, zoude wedstrijd van de maand Februariin beide klassen twee problemen- te.kort komen. Daarom is besloten devraagstukken van deze week nog totde Februari-wedstrijd te rekenen, diedaarmede op het vooraf bepaaldeaantal problemen komt. De inzendingstermijnvan de vraagstukken ltot en met 8 is nu verlerigd- en weltot 24 Maart.Een klassieke eindstellingEnige lezers stelden de vraag, waarophet antwoord voor vele beginnendedammers van belang is. Aan het slotvan een proWeem kwamen zij tot devolgende eindstelling.Zwart: drie Sch. op 16, 26 en 36.Wit: één schijf op 49. Dam. op 19.Daar zwart, die hier moet beginnen,drie schijven kan brengen op 27, 31en 36, wordt gevraagd, hoe wit danmoet beletten, dat zwart twee stukkenoffert en met schijf 36 doorlooptnaar dam, met remise als slot.Deze stand bevat een slot", dat tot dez.g. klassieke eindstellingen behoort,een winst n.L, die al vrij vroeg werdontdekt. Het spelverloop is als volgt:Zwart 26—31, wit 49—43, zwart 16—21,wit 43—38. zwart 21—27. Wit speeltnu met de dam op veld $2 en zwartheeft alleen 31—37 of 36—41, waaropWit naar 46 slaat en wint.Als men het eenmaal weet. voorkomthet een hoop teleurstelling!HtoKlasse A.No. 7.G. Laurent, Olonne. •ZwartWitZwart: 14 sch. op 3, 6, 7.-8, 9, 10, 12,14. 15, 16, 17, 22, 26 en 32.Wit: 14 sch. op 20, 23, 24, 25, 29, 33,36, 39, 41, 42, 43, 47, 48 en 50.No. 8.G. Brunet. Bordeaux.ZwartWitZwart: 13 sch. op 2, 4, 6, 8, 9, 10, 12,13, 14, 17, 18, 19 en 36.Wit: 13 sch. op 24, 27, 28, 30, 31, 33,34, 38, 44, 46, 48, 49 en 50.eel veel liefhebbers hebben eenbroeibakje in de tuin waarin menin normale jaren allerlei bloemenplacht te zaaien. Nu kan men zo'nbakje ook heel goed gebruiken voorhet kweken van groenten. Zijn we inhet bezit van zo'n bakje, dan gravenwe het ongeveer zestig centimeterdiep uit en vullen de gemaakte dieptemet blad of ander broeimateriaal op,tot op ongeveer tien centimeter vanhet glas. Het blad trappen we flinkvast, zodat het niet meer zo sterkkan zakken. De uitgegraven aardebewaren we om aan de buitenkanteen aarden walletje aan te brengen,hetgeen de warmte In het bakje betervasthoudt.Voor een broeibakje heeft men ookeen paar rietmatten nodig., dit om detemperatuur 's nachts een beetje oppeil te houden, daar een al te sterkeafkoeling niet anders dan nadeligvoor de te zaaien geivassen kan zijn.Ook het luchten van zo'n bakje isvan veel belang, daar de meestegroenten niet zo'n hoge warmte verdragen.Staat'-het gewas er dus eenmaalop, dan moei men geregeldluchten. Natuurlijk kan $e ene soortveel meer warmte verdragen dan deandere. Zo verdragen sperde- ensnijbonen .al een tamelijke warmte,spinasie, sla, raapstelen en radijsmoei men echter tijdig iuchten. wilmen een gezond gewas oogsten. -Hoe-*cec de temperatuur natuurlijk nietprecies is aan te geven, kan men welzeggen riai bij een thermometffstandva." 55 giaden F. in de bak, zeker geluchtmoet worden.'Door overdag bijgoed weer te luchten, is : het verschil.tussen dag- en nachttemperatuur ookniet zo groot.Natuurlijk zal men de meeste gewassenook moeten gieten, vooral alsze pas opkomen. Men moet dat liefstin de morgen doen; het gewas heeftdan nog gelegenheid voor de avondweer op te drogen. Alleen als hetwarm weer is, mag tegen de avondgegoten worden. Bepaalde groentenzal men eenmaal na opkomst niet zo•veel meer behoeven te gieten. Zo verdraagtpostelein het gieten niet zoheel best: éénmaal na opkomst zal inde meeste gevallen wel voldoendezijn. Spinazie en wortelen kan mengerust met d'e broesgieter watergeven; sla en bloemkool doen weliefst met de pijpgieter. we gietendan tussen de planten door. Natuurlijkbehoeft men op alle grondenlang niet evenveel te gieten, daar ditgeheel van de grondsoort afhangt;•• een bepaald schema is er dan ookniet voor op te geven. Natuurlijk moetde grond in het bakje van een goedekwaliteit zijn, de nodige mest moetmen er dus wel ondei brengen, hetzijmen dat met kunst- of met natuurmestdoet.Wat we nu aan zo'n bakje hebben?Wel we kunnen er van alles in zaaien.Niet alleen, dat we in het voorjaarmet bepaalde groenten veel vroegerzijn, doch ook in het najaar kunnenwe er van profiteren. Zo kunnen weer in de herfst nog heel laat spinazie,wortelen en andijvie in hebben, opeen tijd, dat buiten het meeste al bevrorenis- Bovendien kan 'men er ookm de winter plezier van hebben, wantWe kunnen er dan in de herfst gezaaidebloemkool en slartianten in bewafen,waardoor men in het voorjaarKlasse B.No. 7.C. Kroonen, Heliendoorn.ZwartWitZwart: 8 sch. op 12, 13, 16, 22, 24, 25,35 en 37. *Wit: 9 sch. op 26, 32, 33, 38, 39, 41,44, 48 en 50.•/No. 8.R. de Vries, Nw.-Weerdinge.Zwart'-•"'•'-WitZwart: 8 sch. op 8, 9, 11, 13, 15, 18,24 en 36.Wit: 8 sch. op 22, 25, 32, 33, 35, 37,41 en 47.Voor alle problemen geldt: „Wit beginten wint".Oplossingen worden ingewacht totuiterlijk 24 Maart.Adresseren: Redactie Weekblad „Arbeid",Postbus 100, Amsterdam.Op adres duidelijk Damrubriek vermelden.met deze teelten weer een heel eindvoor is.Is men niet in de gelegenheid om aanblad- of padrdenmest te komen, is%a£ in het geheel geen bezwaar, wantook zonder deze bodemverwarming,kan men heel veel groenten in zo'nbakje kweken, in een zogenaamdekoude bak dus. Een koude bak isvooral geschikt voor het te kiemenleggen van enoten. peulen en tuinbonen;zou men dat op een warmebak doen, dan kwam er niets van• terecht, omdat deze gewassen in hetgeheel geen bodemwarmle verdragen.Men legt de zaden in een vierkanthoekje in de bak, kort bij elkaar enbedekt ze met een laagje aarde vanzo ongeveer vijf centimeter. We moetenwel om de muizen denken, diekunnen in één nacht een ware verwoestingin het zaaisel aanbrengen.Het is dan ook gewenst gelijk maarven paar valletjes te zetten; vooykomenis hier beter, dan genezen Aangezienmen over het algemeen metveldmuizen te doen heeft en spek nueenmaal niet voor het grijpen ligt,kan men een beetje icit slazaad op devalletjes leggen, dut gaat ook heelgoed. Met -het te kiemen- leggen vandeze enoten en tuinbonen kan inmiddelsdirect begonnen worden.Wortelen kunnen nu ook uitgezaaidworden, men neemt daarvoor de Amsterdamschebak. •Men heeft per raam ongeveer tweeen een half gram zaad nodig. Latenwe het zaad eerst vierentwintig uurin het water weken, om het daarnaeen dag of vier in een .verwarmd vertrekte plaatsen, dan ontkiemt hetveel vlugger. Het zaad in een linnenzakje in een emmer water hangen,daarna met wit zang. vermengen enin ae warme kamer zetten, het zandmag niet droog worden. Vóór hetzaaien, het zaad goed door het zandheen werken, we kunnen dan het'zaad Veter over het raam verdelen.Na het zaaien moet het zaad onderde grond gewerkt worden, waarna deoppervlakte een weinig wordt -aangedrukt,.daarna gieten, later nogeens een'paar maal. Gelijk met hetuitzaaien, kunnen we er een beetjeradijszaad door mengen, die zijn allang oogstbaar voordat de worteltjeser last van gaan krijgen. Het is gewenstzodra het jonge goedje eenmaalopkomt, veel te luchten. Houdenwe ze te warm, dan krijgen we welveel loof, doch geen wortels. Tussende wortels kan men direct na het"zaaien, ongeveer .twintig slaplantenper raam uitzetten. We moeten daarvoorweeuwen hebben, dat zijn planten,die de kwekers in de afgelopenherfst al uitgezaaid hebben, die kanmen nu wel kopen. De sla wordt nade radijs, doch voor de worteltjes geoogst.Na de worteltjes kunnen erweer andere gewassen in uitgezaaidof geplant worden, doch daar kom iJcte zijner tijd wel op terug. Inplaatsvan worteltjes kunnen de ramen ookmet spinazie bezaaid worden, tussende spinazie kunnen weeuwen vanbloemkool

Iedere Hollander kent het verschijnseluit vroeger jaren, hoe troepen,al of niet gebrilde buitenlanders, volgeproptin een autobus, met iemandvoorin als reiziger in rariteiten, die ingrammofoonplaat-trant verschillendebijzonderheden opdreunde, ons landin één- of twee dagen „deden". Velenvoelden hierdoor hun spotlust, anderenhun gramschap opgewekt, maarbeide groepen deden als de pot, d'ede ketel verwijt dat hi.i zwart ziet.Neem bijvoorbeeld eens de musea. Onsland is er vele rijk, die ieder afzonderlijkgedurende vele dagen de aandachtvragen, wil men enigszins op deristen die ons land bezochten.In tekst err'beeld 's getracht, om alleszoveel mogelijk duidelijk te verklaren,maar de meeste bezoekers bekijkeneen onderdeeltje, dat hun aandachttrekt — „kijk eens. wat doddig" —en worden dan plotseling aangetrokkendoor een artikel in een volgendeafdeling, waardoor zij de zo belangwekkendeen voor een goed inzicht 10noodzakelijke stadia overslaan. Wijstonden bijvoorbeeld bij een spinnewielnaast een juffrouw, die het toestelniet thuis kon brengen. De tekstenlezen deed zij niet, de controleursvragen durfde zij niet. Het ge-van De Bijenkorf; wanneer er rondleidingenkonieij ,ue . geürbaniseerd,waarbij de bezoekers, oijvoorbeeld ingroepen van twintig, steeds' door -lengids van de ene afdeling aan diei^vandevolgende worden overgegeven.' ?alde tentoonstelling in cultureel opzicht,in onderwijzend opzicht betertot haar recht komen, dan wanneermen de mensen maar rond laat slenterenen het al of niet van de interesseen de vrijmoedigheid af laathangen, om het een eri ander tevragen.Het is aardig, om de bevolking vanverschillende delen van ons land,waarvan de volkskunst hier getoondwordt, over de tentoonstelling te ziendwalen. Bewoners van Staphorst enGelderland, Urkers en Friezen, dieallen nog echt in de sfeer leven endie de verschillende uitingen vanvolkskunst nog instinctief in zichvoelen, zijn de dankbaarste bezeekers.Naar onze rondleider ons mededeelde,zijn over het algemeen slechts kleinebedrijven van ons land onder deloupe genomen. In de grotere bedrijvenzijn de op handenarbeid gerichtebewerk'ngswijzen veelal vervangenQOÓI machinale.De verschillende inkopers van DeBijenkorf hebben, met medewerkingvan het departement van Volksvoorlichtingen Kunsten het hele land afgereisden zijn er in geslaagd eenvoor deze tentoonstelling zo passendeverzameling bijeen te brengen. Het isdaarbij opmerkelijk, dat zelfs deze inkopers,die toch wel het één eflander van de bedrijven in hun brancheaf moeten weten, versteld stonden- toen zij bemerkten, hoeveelartikelen er in eigen land vervaardigdworden.Rest ons nog mede te delen, dat detentoonstelling in eigen beheer gemaaktis. De prachtige vergrotingenvan den fotograaf Merjboorrl zijnonder eigen regie opgenomen en deetalage- en reclamekunstenaars vanDe Bijenkorf hebben voor de aankledingzorggedragen.„Ambacht en Sierkunst in Beeld enBedrijf" trekt vele bezoekers — in deeerste week werd een schatting gemaaktvan 30.000 — en dat is niet zoonbegrijpelijk, want, zoals gezegd:deze tentoonstelling verricht baanbrekendwerk op cultureel terreinvoor brede lagen van de bevolking.Mogen zij er iets van geleerd hebben!De afsluiting en tevens één der aardigste hoekjes van de tentoonstelling ibordtgevormd door een ,vrij nagebootst Twents ,.lös hoes". Dit lype geldl als éénder oudste boerenwoningen van ons land Het „iösse hoes" wordt ooJc wel het„halle-huis" genoemd, omdat het in wezen bestaat, uit één grote halle methoog dak, waar mens en dier zonder enige afscheiding leven. In dat deelvan de tentoonstelling klinken leuke Gelderse liedjes, want de. echte Achterhoeker,dien men op de foto ziet. houdt zich naast het vlechten van de uitbraamstruiken en stro vervaardigde „huven" bezig met het stemming brengenonder de bezoekers Vooral de jeugd laat zich niet lang vragen, om een liedje •mee te zingen(Foto: A.P.-Charles Breyer)hoogte komen van wat daar vertoondwordt. Maar hoevelen zijn er niet, dieevenals op de bovengeschetste wijzein een uurtje de hele verzameling vaneen museum bekijken en beweren, datzij daarmede alles van het tentoongesteldeafweten. Het zou te ver voeren,om de oorzaken van dit slechte„uit de. ogen kijken".'op een museumof een tentoonstelling naar voren tebrengen. Een der voornaamste ishoogstwaarschijnlijk, dat de mens inhet algemeen te gemakzuchtig is, omvan datgene, wat nu niet speciaal inzijn belangen-sfeer ligt. op de hoogtete willen komen, als het niet eindeloosvele malen voorgekauwd wordt.Dit viel ons wederom op gedurendeons bezoek aan' de goed verzorgde tento>^stelling „Ambacht en Sierkunstin Beeld en Bedrijf" welke op hetogenblik in het gebouw van De .Bijenkorfte Amsterdam gehouden wordt.Deze tentoonstelling geeft een beeld,van wat er in Nederland op het ge-Bied van vak- en volkskunst vervaardigdwordt. Uiteraard - deze tentoonstellingheeft een commerciëlegrondslag - - is zij onvolledig, maarzoals de zaak hier aangepakt is, kanzij ten behoeve van vele bezoekersbaanbrekend werk verrichten, daar demeesten weinig of niets afweten vande oude, nog levende ambachten,welke in ons land beoefend worden.Wij gebruiken hier juist,het woord„kan", omdat het op deze tentoonstellingweer net zo gaat als met de tou-volg was, dat deze juffrouw maar verderging, omdat iets, wat zij- nietkende, haar geen belangstelling inboezemde.Deze tentoonstelling biedt in haarverschillende afdelingen een afwisselendbeeld. Wij vinden er meubelmakerskunsten smeedwerk uit Brabant.meubelmakerskunst uit Hindelopen,keramiek van Tegeien, Makkumen Workum leveren hun typischaardewerk. De bekende weverij: „DeKnipscheer". waar o. a. het beroemdegobelin van de raadzaal van Hu : zenvervaardigd is, en dat op de tentoonstellingte zien is. laat tot in onderdelenzien, hoe van ruwe onbewerkteschapenwol de prachtigste kledingstukkengemaakt kunnen worden.Pottenbakkers, klompenmakers, oiezenmattenvlechters.meisjes die kantklossenen spinnen en weven — enzoveel anderen, te veel om op ,te noemen— allen werkers uit de verschil-Jende bedrijven, welke op deze tentoonstellingvertegenwoordigd zijn,Jaten de bewerkingswijzen van de doorhen vervaardigde voorwerpen op overduidelijkewijze zien.Bij deze afdelingen valt het op, dat debelangstelling hier zoveel groter isdan bij de „stille" bedrijven. Het gesprokenwoord en dat, wat het oogboeit, spreekt tot de bezoekers. Ditlijkt ons een wenk voor de directieVvangis eenan tijd tot tijd bespreken wij in ons blad, in het kader van de huisvlijt-actie.hoe verschillende mensen van allerlei slag, beroep enleeftijd hun vrije tijd besteden. De adressen van deze knutselaars krijgenwij meest van kennissen en bewonderaars.Zo ontvingen wij enige dagen geleden een mededeling betreffende eenpasteltekenaar in Rotterdam, den heer G. J. Teuling.Op onderstaande foto zien wij een proefje van zijn kunnen. Het schilderijstelt voor een oud stadsgezicht van Rotterdam. Het onderwerp isnaar een klein plaatje uit de krant gemaakt. Deze huisvlijt-beoefenaarhëeH iarenlang alle mogelijke plaatjes van Rotterdamse stadsgezichtenuit de kranten geknipt, met het aardige gevolg, dat hij naar ö/ie plaatjesop het ogenblik nog schilderijen maakt van oude gedeelten in Rotterdam,die al niet meer bestaan. Bij ons bezoek sagen wij — evenals bij démeeste knutselaars, die wij in de loop des tijds bezochten — de kamersvol hangen en staan met de producten van zijn liefhebberij. En evenalsbij die knutselaars konden wij ook hier in werk en uitvoering de grotetekortkomingen in voorlichting en opleiding constateren.De grote Jout is deze, dat de meesten in hun jeugd een bepaalde kantuitgestuwd zijn zonder dat voldoende rekening werd gehouden met hunaanleg en liefhebberij.Wij willen hiermede nu niet zeggen, dat de vrijetijd-besteder t dien wijhier bespreken, als hij maar een goede teken- of schilderopleiding hadgenoten, een groot schilder zou zijn geworden, maar wel is het jammer,dat door onvolkomenheden in de maatschappelijke opvoeding dergelijkesoorten aanleng gedoemd zijn een aanleg in de strikte betekenis van hetwoord te blijven, terwijl daarvan tevens het gevolg is, dat waarlijk grotetalenten niet tot ontplooiing kunnen worden gebracht.Deze krachten behoren onze samenleving ten goede te komen.(Foto: A.P. — Breyer)

S3VOyeS

Tal van combinatiesmogelijkOp' verzoek van een lezeres uitRotterdam plaatsen wij dezeweek een japon, die van tweeverschillende soorten stof. metschulpen als garnering werd gemaakt.Het hangt van de hoeveelheidstof, die we hebben' af. of we deschulpafwerkintj ook aan hetrugpand willen laten doorlopen.Dit voorbeeld werd gemaakt vaneen oude bruine winterjapon, dieaan het bovenstuk bij de armentotaal was versleten én van eengele somerjapon, waarvan deplooizak geheel was gekerfd.(Dat kerven is liet grote nadeelvan gestikte plooien».Het resultaat van ae combinatiewas prachtig.Men kan natuurlijk allerhandeKleurencombinaties verwerken. Ditlaten we geheel afhangen van dejaponnen, die moeten worden gecombineerd.Een vaar voorbeeldenvan combinaties, welke goed zullenvoldoen, laten we hieronder volgen:Blauw met bleu. roodbruinmet grijs of met oud rose; grijsmet blauw, zwart met grijs of metgeruite stof, bruin met groen ofgeel, groen met geel enz.Een donkere kleur kan ook altijdmet een lichtere tint in dezelfdekleur worden verwerkt. Erzijn dus variaties genoeg, die tno-'een nieuwe'gelijk zijnHet hier uitgewerkte patroon isop maat 44 berekendHet patroon kan worden besteldtegen f 0.55 aan postzegels bij aeredactie van „Arbeid", postbus 100.Amsterdam (C.t. Op de linkerbovenhoekvan de enveloppe vermelden:patroon no. 51.Fig. 1: voorpandFig. 2: achterpandFig. 3: voorstukFig. 4: achterstukFig. 5: voorpand rokFig. 6: achterpand rokFig. 7: mouwFig. 8: .kraagFig. 9: manchet3 i scnnrtel |Uotterdain-C.: Mauritsuex 13:Amstenlain-C.: Sarphatistraat :«i; ,. 's-Gravenhage: Riviervisehmarki 4ONZE KNIPPATRONENWij moeten onze lezeressen, diefcnippatronen bestellen, dringendverzoeken, haar naam enadres vooral zo duidelijk mogelijkte schrijvenHet adres van de af zendstermoei óók voorkomen op debrief, dus niet alleen op deenveloppe!Ook komt het nog al eens voor,'dat men ons beschadigde postzegelsstuurt. Zulke vostzegelszijn voor ons waardeloos en menriskeert er mee. dat de patronenniet worden afgezondenVerder maken wij onze lezeressener op attent, dat zij postzegels,welke ter verrekeningvan rle patronen dienen, inqeen geval op briefkaartenmoeten plakken, omdat dezemét de frankeerzegel* door de"out worden afgestempeld.Tenslotte verzoeken wij mevr.Hilverda. 357. te , ?. dieeen patroon voor een kinderiurkjebestelde, ons haar woonplaatste willen opgeven.iRECHTSKENNIS VOOR IEDEREEN!2 ZWARE DELEN VAN ƒ 11.80 NU / 6.2ODeze rechtskundige ene.is samengesteld door ervarendeskundigen ledereenvindt daarin antwoordop de vrag&n waarvoor hijIedere dag fcan tomen testaan inzake ongevallen-,ziekte-, invaliditeits- enouderdomswet. arbeldsovereenkpmstfaillissement,geld. wissels, effecten,coöp verenigingen,maatschapp vennootschapsamenstelling v d rechterlmacht. strafprocedBres(verdediging bewijsmiddelen,minderjarigenhoger beroep, kosten enz.),erfenisregelins;. huur enverhuur, koop en verkoop,huwelijkswetgeving enz,,enz.Deze ene helpt CJ snel enveilig door het warnet derNederl wetten, waarin hetvoor een leek zo mqeilijkis de weg te vinden Eenuitgebreid résister ^.telt Cin staat dadelijk het arti-Kel te vinden, dat U zoektDl. l en II van dtt werkkostten OORSPR afzƒ5.90 per dl., totaal dns ƒ11.80. NL) beide zware delen tezamen voor slechts f «.20desgewenst in abonnement betaalbaar, zodat O reeds VOOR SLECHTS EEN Gt'LDENof meer per maand m net bezit van dit werk kunt komen. De boeken zijn inïeheel linnen gebonden en gedrukt op prima papierOou voor onderstaande aanbiedingen /.uit U «eker interesse hehben.MEDISCHE ENO CLOPAED1E door Dr. J P de Bruine Ploos van Amstel. 530 pagmet vele kleuren en zwart-druk 111. Behandelt 2000 onderwerpen; beschrijft alleriekten. In geheel linnen band ƒ 4.70,SAGEN VAN KONING VRÏlll R en De Uidders van de Tafelronde door N. Montijnde Fouw Zware uitgave met een groot'aantal platen, deels schitterend gekleurddoor Arthur Rackham Kostte oorspr 712.50 Nu vooi slechts . f 6.50MOOEKNE NED. ENCYCLOPAEDIE door K. ter Laan Zojuist gereed gekomen!Bevat meer dan 30.000 artikelen, woordverklaringen, enz. Aan deze encyclopaediewerd meer dan 6 laar gewerkt In geheel kunstlederen band f 3.95.GULBK.ÏNSSEN TRILOGIE. Fraaie dundruk-edltie in prachtige, sierlijk bewerkte,geheel linnen band. Met alle zwarte illustr. van Anton Pieck. Slechts f 6.95.KRAMER'S WOORDENBOEKEN In linnen banden. Fr.. D.. Engels Per taal ƒ4.00.ZESTALIG WOORDENBOEK, Ned.-Fr.-D.-Kng.-Zweeds-Spaans. Zware uitgave. Voorheenf 12.60. NU f 5.!)0 in keurige band.FOTOGRAFISCH ZAKBOEK door Dr. E. Vogel. Met honderden 111. en voorbeelden.Geb. voorheen ƒ 3.90, NU f 2.50.AL DE/E HOEKEN DESGEWENST BETAALBAAR MET ƒ 1.— ot meer per maandbij bestell. van ten hoogste ƒ12.50. ƒ2.— per maand bij ƒ25.—. enz.Franco verzending ?an alfaboeken door geheel NederlandBestellingen uitsluitendte richten aan: \Boekhandel H. NELJSSENPrinsengracht 627. A'dam.Tel. 317!>lTPostrek. 60ÜÜ2Gem Giro NBij bet. p. gtro ot posiwverrn men ..Adv Arbeid"BONOndergetekende wenst franco te ontvangen:Het verschuldigde ad t /de Ie termijn adf *) ts door mij verz./wordt door mij mee10 et. extra als rembours op de zending betaald*)•) Doorslaan wat niet wordt verlangd.Naam en beroep:Adres: . 78Uutsé hei.10 un** Dcoctiurea wordt net geneim ver-Klaard. hoe eigenschappen \dle ü In elkeverhouding des levens- eo tn elke positietot succes /uilen voeren mueten wordengeoeiend ileniei enkele van de vele ge-IUK waardeering en geld inbrengendeeigenschappen, d>e worden ontwikkelddoqi Ualmeijer's Succescurssen:'Vlarlit ovei U/ell.Het vermogen anileren te overtuigenen te leiden.(i root CoiK-eniralieverinogen,l'riictisvlie Leveuskiinst,ISeslistlieid eu ^ell vertrouwen,Drijfkracht, Ai beKlshe.siniriiii:. 'liiHüilief. l.OKisM-n deiiken.V l tiillni! rijkheid, ^ellkrnnis.s«-heii|iende \ erhefldiiiï>kru«lit,nnel OiJiiierkiiissvfniiosen,Kiiliti Oordeel Energie.SIH'I ISOSi Uil L'llUWLEER MEER, WEES MEER, VERDIEN MEER.\\lKUliH-ISt,Plirlilsge\i>el en O.iadUr-iirlit.(>\ei rediiiK-Urnclit. (iedulii,Versta ndelijke Hulpbronnen.Uuur/rtilIiKk verin »K«ii.Besl u u rseisr IIM-IIM |r|>en.t. \r lR'iil>t;i!;en meel voldoening eu ircngilrdes levens, bieden »i.l itin eeni«» leerzame en /.eei belangiveKkende linx-hure.-te /.enden die 1)

Smoeltjevan Oom NiekM'n beste neven en nichten,Laat ik eens heel plechtig beginnen:het zijn de kleine afwisselingen, dieaan het leven kleur geven Sinterklaasof Kerstfeest, vacanties, al ofniet onverwacht, verjaardagen, bruiloftenHo! Ik ben er al. Met tanteCor, met Reg en Ron erf* met eender oudere zoons, die, helemaal niettoevallig, óók Niek heet, is jullie Oomnaar een bruiloft geweest. De oudersvan tante Cor waren veertig jaar getrouwden die vonden, dat die datum,zoals wij dat aan de krant noemen,niet onopgemerkt voorbij moest gaan.Nu wonen de schoonouders van OomNiek buiten, tussen de bossen enwe moesten eerst met de trein envervolgens met een autobus om er tekomen.Dat- zullen grote mensen, die mijnBabbeltje lezen waarschijnlijk reuzekinderachtig vinden, maar ik schaamme er helemaal niet voor, jullie tevertellen, dat ik een reisje met detrein nog altijd een heel pleziertjevind!Ik zie de meewarig schuddende hoofdenvan die grote mensen al: „Hoehe'staat het", zullen ze zeggen en:„die meneer weet zeker niet, dat hetin de trein gemeen koud kan zijn endat je vaak met een staanplaats genoegenmoet nemen.Laten de grote mensen, die dit lezenmaar gerust zijn: ik weet drommelsgoed, dat het lelijk koud is als je stilin een trein zit, maar toch amuseerik me altijd, als ik op reis ben. Vooralditmaal was het de moeite waard,maar stil naar buiten te kijken enhet zwaar besneeuwde landschap aan-je voorbij te zien trekken. Geen slootwas er meer te bekennen: het' waséén grote witte vlakte, waar de treindoorraasde. En in het dorp waar deschoonouders van Oom Niek woon-,den, hebben we...... de wintersportontdekt JVant om nu zo'n hele vrijedag maar stil binnen te zitten, daarvoorwas ik nu niet naar hét afgelegendorp gegaan en^ toen een vande zwagers dan ook voorstelde, eeneindje te gaan lopen, was Oom Niekdadelijk van de partij. Je begrijpt, datwe in een feestelijke stemming wa-"ren. De zqpn van Oom Niek, die ookNiek heet, had stilletjes een stevigekinderslee meegenomen en het duurdeniet lang, of zijn vader werd vriendelijkuitgenodigd, op dat sleetjeplaats te nemen. De zwager en dezoon die zouden dan „pa" wel eens.trekken.En weer zie ik de grote lezers meewarighun hoofden schudden en..

ie-Lotisico trekt MAANDAG lf* H M H M B& ftM •KOOPT TIJDIG UW KANSBIJ DE BEKENDELOTISICO-AGENTSCHAPPENl. Niet droog.2. Dik, ook smerig.3. Is nodig voor deinmaak.In de eerste rij komt nu, van boven naarbeneden, de naam van een grote en bekendeorganisatie.Oplossingen zo spoedig mogelijk — in elkgeval vóór 19 Maart — aan Oom Niek,Postbus 100. Amsterdam-C.Thans debriefwisselingHet antwoord, dat ikGerritBoschte.. Kampen geef, geldt ook voor een. paarandere neven en nichten: jullie mogenme raadsels sturen, onder voorwaarde, datje ze zelf verzint. Uit een raadselboekjeoverschrijven...... dat kan ik zelf wel, als. ik ~dat nodig vind.GerdadeJongte Doorn heeft weergeld te veel. Stuur me toch alsjeblieftgéén postzegels. De oplossing van de raadselswordt altijd opgenomen. Dan kan jezonder kosten zien of je het goed hadgedaan of niet.Van Klaas Alting te Odoomerveenontving ik een vervolgverhaal, dat „Opde grote heide" heet. Ik zal die grote heideeens op m'n gemak lezen en dan hoortKlaas .er. nog wel van. Voorlopig- wordthij bedankt.Jantje v. d. Berg te Bedum schrijftme: „Ik kan niet zwemmen, maar ik kanwel een mondharmonica bespelen." Dat isóók wat! Ik hoop nu maar, dat Jantjede mondharmonica bij zich heeft, als zij; in het water valt. Maar nóg beter is, datJansje zo spoedig mogelijk zwemmen gaatleren. Dat kan je soms heel wat meernodig hebben, dan .spelen op de mondharmonica.Herman N o 11 e t te Rotterdam zond meeen mooie schoolfoto. De kiek komt in•Jn'n album.-Herman had — voor die fotowerd genomen — z'n haar zo keurig achterovergekamd, dat ik eerst dacht, dat•hij een gemillimeterd hoofd had. Datmoesten wij vroeger 'hebben. M'n vaderhield van kort haar en als wij bij den— kapper kwamen en vroegen, of we eenkuifje konden krijgen — zo noemde jedat vroeger — dan zei hij altijd: dat,magniet van je vader-,en dan knipte hijons hoofd tóch weer zo kaal als een biljartbalDaar zou ik haast een heel verhaalgaan vertellen. Misschien doe ik datwel eens. als jullie me eraan herinneren.Aan Herman heb ik een actieven medewerker.Die stuurde me niet alleen eenfoto. maar ook een raadsel, en een droom.Het speet me eerlijk, dat Ron of Reg hemniet uit de goede oplossingen-berg trok.'HannyJanzente Rotterdam heeft meeen brjef geschreven, die ik met heel veelplezier heb gelezen. Want Hanny hadeen standje voor me. Goed zo kind! Maakvan je hart geen moordkuil. „Ik schrijfelke week een brief en u schrijft nooitterug Als ik dan geen nicht van u magzijn, schrijft u dat dan maai-." Sja — watmoet ik nu daar.staat die oom Niekmet z'n mond vol tanden: het is uit tussenons! En toch heeft Hanny ongelijk.Zij -moet weten en begrijpen, dat onzei familie steeds groter wordt — dat alle-neven en nichten, die vragen: mag ikeen neefje of nichtje van u worden geenpersoonlijk antwoord kunnen Icrijgen.Dan... zou Oom Niek de zaken niet meeralleen af kunnen — dan zou hij een paarsecretarissen moeten hebben om alle brievente beantwoorden. Al krijg je ook geenantwoord — je hebt de zekerheid, dat ikalle brieven van' a tot z lees — zélf lees.Jullie kunnen nu eenmaal niet allemaal' antwoord krijgen evenmin als ik allen dieeen raadsel goed oplossen een prijs kangeven... hoe graag ik dat zélf ook zou willen.Enfin, Hanny heeft nu antwoord. En alsze nog boos is... dan moet ze maar weergauw goed worden!De mbeder van Wim Rijnsburgerte Leiden is ziek. maar gelukkig gaat zelangzaam vooruit, heeft de dokter gezegd,zo schrijft Wim me. Ik ben er ook blij om.Want niets is naarder dani dat moederziek is. Zo was het bij ons thuis vroeger— zo is het bij mijn eigen jongens ook.Als tante Cor ziek zou zijn, zou oom Niekzich geen raad weten. Wens je moeder ookvan mij beterschap, Wim.Nu heb ik nog een zieke deze week: dezus van Marie Rens ligt ingiet ziekenlïuis.Ook de zus zij beterschap gewenst.Marie moet haar zo nu en dan maar netzo'n prettige brief sturen als zij mij deed.De vader van m'n nicht Jacoba- vander Schans te Vrjjhoeve Capelle ispenningmeester vafl de Nederlandse Verenigingvan Fabrieksarbeiders, afdelingSprang Capajle. Die mededeling deed medenken aan de tijd, dat mijn vader penningmeestervan een vereniging was enspeciaal aan de tijd, dat wij voor vaderelke week op stap gingen om de contributieop te halen. Nu weten jullie wel, dater veel mensen in de stad, pp de tweedeof derde verdieping wonen. Dan werd eteen deur opengetrokken, als wij haddenaangebeld en dan riepen we, in het trapgatnaar boven: „Wij komen met de kwitantievan de afdeling van de NederlandseVereniging tot Afschaffing van AlcoholhoudendeDranken." Na die lange zinstond je hijgend op het antwoord te wachten,dat in de regel kort en bondig kwam:„Volgende week!' Vroeger had ik daargeen erg in, maar toen ik wat ouder werdeneraan dacht, moest ik erom lachen:die . lange" zin, die wij naar bovenschreeuwden in zp'n vaak half-donkerti;apgat en het korte, 7Afdoende antwoorddat terugkwam.Uit het briefje van Nellie Robijnte Melissant werd me niet goed duidelijk,of Nellie ziek is. Het moet haast wel,anders zit je toch geen vijf maanden inhuis. Vervelen moet -je je nooit' doen. Alsje je verveelt, moet je wat lezen, watschrijven of tekenen. Als je goed oplet,zijn er heel wat dingen, die je doen kunten die heus niet vervelend zijn. Vraag andersmaar eens aan mo'eder. of die watvoor je te doen heef* Moeders hebbengeen tijd om zich te vervelen!Maatje de Koe ij er te Sluiskil verteldeme in haar brief een aardig verhaalvan de poes en haar kleintjes. Die poeslegde haar kindertjes in een hoed vanMaatjes, vader. Ik wou ook maar, datBérus weer beter was. Hij ligt stil in zijnmand en lopen kan hij haast niet Maarvriendelijk is-ie wel en dankbaar ook alswe hem aanhalen. Reg zal nooit naarschool gaan. zonder Bérus goeden-dag tezeggen.A-nnie van, Zelm te Utrecht magmij gerust een foto sturen. Ik heb al heelwat kiekjes van neven en nichten.Ik ontving •• deze week . ook weer ' eengroot aantal dromen, verhaaltjes en raadsels.De inzendert jes ervan worden •_ bedankt.Ik zal het w^k'allemaal nakijkenen als het gescHikPis, komt het in dekrant.Alle nieuwe neven en nichten heet ikhartelijk welkom en ook de oude, getrouweklanten worden gegroet doorOOM NIEK.CORRESPONDEREN EN RUILENCorresponderen willen: Betsievan Zuylen, m., 11 j., Rozensteinstraai11, Wassenaar; Jannie Le.guit,in., 14 i., Franklinstraat 6, Wormerveeren Leni Koeman, m., 14 i., Zuideinde22, Wormen-eer; Betsie Metselaar,m., 12 j., Corn. Drebbelstraat. 32,Hilversum (met m. uit Zeeland);Mien Uijl, m., 14 j., Zandstraat 75,Bergen op Zoom; Irene Vorstermans,m., 13 j., 2e Sweelinckstraat 16 II, Amsterdam-Z.;Wipte Epema, m., 13 i.,Bleekstraat 82, Leeuwarden (uit Apeldoornof Amsterdam); Hannie Klum-•per, m., 10 j., Bakkerstraat 74 rood,Haarlem; Fransje v. d. Meer, m., 14 •}.,Theseusstraat 16II, Amsterdam-Z. (uitZuid-Limburg); Tineke Kuipers, m.,14 j., Hobbemastraat 4, Amersfoort(met m. uit Drachten of Leeuwarden!;Lies Mienstra, m., 14 i., Theseusstraat15 huis, Amsterdam-Z. (met m. uitFriesl.); T^eeSje van Ek, m., 11 j.,'Korte "Begijnestraat 12, Haarlem (metm. uit dorpje in Friesland); Wies jeTittel, m., 12 j., Valkenboskade 14, DenHaag (uit omstreken van Nijmegen);Cockie van Maaren, m„ 14 j., Burgwal B,Zaitbommel.Ruilen: Annie Spierenburg, m., Meteorenwey63, Amsterdam-N.^ heeft 6V'erkade-bonnen, die zij voor 6 Hillebonnenwil ruilen.^Roelof QitroenAMSTERLJAMKalverstraat l Telefoon 17658DEN UAAUHoogstraat •£& Teleioon 11175?IUWELIEROpgericht 1850&** **""""„*» « ^ s=SVu.' U *** *tft««-verdienbrul» **Eigen AtelierGemeente 's-CravenhageVoor de Gem. Distributiedienst wordenmannelijke administratieve ambtenarenin tijdelijke dienst gevraagd. Salaris volgens gemeente-regeling. Zeerspoedige indiensttreding; kennismaking uitsluitend na oproeping.Sollicitaties met opgave van leeftijd, genoten ^onderwijs en diploma's,.zo spoedig mogelijk, doch uiterlijk 10 Maart 1942 in te zenden aanhet Bureau der Gemeentelijke Personeelsreserve, Prinsegracht 73,'s-Gravenhage.ENSAID-*1^^mspe» :iale machtigingDeze zegels worclen aan onsuil^betaald. Totaal dus 35 centEn geen bon 1112enden, docliverme lelt „265".BON 265,Na\ YR~Strasitnaam:tehelpl\ U tijd, geldun punten besparen ?Ai^.CtPo^ec'^fc&ttry&^pj! V•füt^J^,HB^Dames én meis/esmaakt nu thuis zelf uw kledingZendt onderstaande bon en 30 cent oostz.(4 x 7i cent of 10 x 3 'cents postzegels)aan EnsaioVinstituut, Tolsteegsingel 54.Utrecht en wi.1 zenden U een mooi boek met100 maten -en modellen en 'n gratis apparaatqm U te laten zien hoe gemakkelijk UTHUIS ZELF. alle kleding kunt maken envermaken.Doet de zegels in een envelop met deze bonof , plakt ze OP een briefkaart zoals hiernaa^tvoorbeeld.(str. no.)15