bijlage Ladders

Bijlage Ladders(juni 2012)InleidingDe ladder valt onder de Europese Richtlijn 89/655/EEG, ook wel de EU-Richtlijn Arbeidsmiddelen genoemd . Deze richtlijn die is opgenomen in hetNederlandse warenwet besluit verplicht de werkgever de werknemers metzodanige arbeidsmiddelen (ladders, trappen en rolsteigers) te laten werken,dat de veiligheid en gezondheid van de werknemers tijdens het gebruikkunnen worden gewaarborgd. Naast het feit dat de ladder valt onder dedefinitie van arbeidsmiddelen, zijn in het Arbobesluit artikel 7.23 en 7.23aaanvullende voorschriften opgenomen.Het voorschrift geeft aanwijzingen om risico’s van uitglijden en omvallente minimaliseren. De minimumeisen voor ladders in Nederland zijnvastgelegd in het Besluit draagbaar klimmaterieel van de Warenwet. Ditbesluit wet is van toepassing op de ladders die in de handel wordengebracht, ongeacht of ze gebruikt worden in de privé- of arbeidssfeer. Denadere invulling wordt gegeven in de Nederlandse norm NEN 2484,Draagbaar Klimmateriaal genaamd. In deze norm zijn onder andere degebruiksnormen, termen, definities en beproevingsmethodenvastgelegd.Met de in de nu ingetrokken Arbobeleidsregel artikel 3.16 werd aansluitinggezocht bij het Warenwetbesluit en werd uitdrukkelijk aangegeven datbij arbeid alleen ladders mogen worden gebruikt die voldoen aan debetreffende NEN-norm. Bij de handhaving wordt door deArbeidsinspectie, naast de Warenwet de NEN 2484 gebruikt.De deugdelijkheid van de ladder moet van tijd tot tijd wordengecontroleerd. Hiertoe dient ten minste eenmaal per jaar een inspectiedoor een deskundige te worden uitgevoerd. Om het veilig werken meten op een ladder te waarborgen moet de werknemer een instructieontvangen over de wijze waarop hij de ladder moet gebruiken.Gebruik ladderIn beginsel worden ladders en trappen gebruikt om een hoger of lagergelegen dek te bereiken. Toch worden ladders en trappen in een aantalgevallen ook gebruikt als arbeidsmiddel voor het staande uitvoeren vanwerkzaamheden. Het Arbobesluit eist bij de toepassing van een ladder degeringe tijdsduur van de werkzaamheden en de veelalmoeilijke bereikbaarheid van de plaats waar werkzaamheden moetenworden uitgevoerd. Vaak is het onder een veilige hoek opstellen vaneen ladder in de binnenvaart technisch niet mogelijk, omdat de werkplekonvoldoende groot is, bijvoorbeeld in gangboorden, reeds half beladen ofgeloste ruimen, technische ruimtes en schachten.Risicobeoordeling inzet ladderOngevallen met ladders en trappen zijn veelal het gevolg van onjuistgebruik en meestal niet van de kwaliteit van het materiaal. Deergonomische risico’s van werken met ladders zijn het zwaar tillen,ongunstige werkhoudingen, langdurig staan op smalle laddersporten enveel klimmen. Dit kan onder andere leiden tot rug-, schouder-, voet- enknieproblemen. De belangrijkste risico’s ten aanzien van het gebruikvan ladders laten zich samenvatten in:1

• Valgevaar – bijvoorbeeld door onjuist beklimmen of opstellenwaardoor de ladder omvalt en/ of onderuitglijdt;• Fysieke belasting – bijvoorbeeld bij langdurig staan op smallesporten, grote krachtinspanning of reiken buiten de ladder;• Verstoring werk door derden – bijvoorbeeld verstoring vanwerkzaamheden door gebouwgebruikers;• Windkracht – bij werkzaamheden buiten bij een hogewindkracht, bijvoorbeeld hoger dan 6 BF is er sprake vanverhoogd valgevaar.• Scheepsbewegingen –scheepsbewegingen bijvoorbeeldveroorzaakt als het eigen schip afgemeerd ligt, en er andereschepen voorbij varen.Risicobeheersing inzet ladderHet risico bij de inzet van een ladder als werkplek kenmerkt zich doorwat er kan gebeuren met welke gevolgen. In het geval van een ladder isde belangrijkste ongevalskans een valincident. Met behulp van eenrisico-evaluatie wordt bepaald of het risico aanvaardbaar is, uitgedruktin een risicoklasse. Deze geeft een indicatie van de grootte van hetrisico en wordt berekend uit het product van de factorenwaarschijnlijkheid, duur van de blootstelling en de grootte van demogelijke (letsel)schade.Toelichting beoordeling werkplek ladderHet schema van de 'Beoordeling werkplek ladder' is zo ingericht dat bijhet doorlopen direct kan worden afgelezen of de inzet van een ladder istoegestaan (GROEN). Eerst worden in de RI&E en in het plan vanaanpak de noodzakelijke maatregelen in de werkvoorbereidinggetroffen. Voor die gevallen waarin de RI&E niet voorziet wordt in hetschema bij hogere risico's aanbevolen om in de werkvoorbereiding danwel voor de aanvang van de uitvoering beheersmaatregelen te nemenen met de betrokken werknemers te overleggen. Bij gewijzigde of nietvoorziene omstandigheden op de werkplek dient de werknemer met deleidinggevende te overleggen (ORANJE). Als de risico’s zeer hoog zijn,is af te lezen dat de inzet van de ladder niet is toegestaan (ROOD).De inzetbaarheid van de ladder als werkplek wordt aldus ter plaatsegetoetst op grond van de aspecten: stahoogte, nodige statijd,krachtuitoefening, reikwijdte, windkracht en omvang en gewicht vanvoorwerpen. De aspecten, die in onderlinge samenhang moetenworden beschouwd, worden hier onder kort toegelicht.StahoogteDe aanvaardbaarheid van de stahoogte wordt altijdbeoordeeld in samenhang met de nodige statijd (zie hierna). Opbrancheniveau zal deze samenhang nader worden uitgewerkt. Indiende stahoogte tussen 2,5 en 5 meter is, kan de ladder worden ingezet,uiteraard mits ook aan de overige criteria is voldaan (6.2 tot en met 6.5).Bij een stahoogte tussen 5 en 7,5 meter (met inachtneming van de reedsgenoemde artikelen uit het Arbobesluit omtrent maximum sta- ofwerkhoogte) moet – in samenhang met de overige aspecten – wordenbezien of het nodig is om het valrisico af te wenden door het nemen vanbeheersmaatregelen. Bij een stahoogte van meer dan 7,5 meter is hetgebruik van de ladder niet toegestaan. Slechts bij hoge uitzondering wordthiervan door middel van een project RI&E afgeweken.2

Nodige statijdDe aanvaardbaarheid van de statijd wordt altijd beoordeeld in samenhangmet de stahoogtecriteria (zie hiervoor). Indien kortdurende werkzaamhedenworden gepland (minder dan 2 uur effectieve statijd), kan de ladder wordeningezet, mits ook is voldaan aan de overige criteria (6.1, 6.3, 6.4 en 6.5). Bijeen statijd tussen 2 en 4 uur moet – in samenhang met de overigeaspecten – worden bezien of het nodig is om het valrisico af te wendendoor het nemen van beheersmaatregelen. Bij een statijd van meer dan 4uur is het gebruik van de ladder niet toegestaan. Slechts bij hogeuitzondering kan hiervan worden afgeweken, mits door het nemen vanbeheersmaatregelen het valrisico afdoende kan worden afgewend.Onder statijd wordt verstaan: effectieve statijd, de optelsom per projectvan alle tijdsduren van het staan op de ladder.KrachtuitoefeningIndien vanaf de ladder fysiek zware arbeid moet worden verricht, dan geldtvoor het trekken en duwen het volgende. In beginsel kan, indien dekrachtuitoefening minder is dan 50 N, de ladder worden ingezet, mits ook isvoldaan aan de overige criteria (6.1, 6.2, 6.4 en 6.5). Bij eenkrachtuitoefening tussen 50 en 100 N, moet – in samenhang met deoverige aspecten – worden bezien of het nodig is om het valrisico af tewenden door het nemen van beheersmaatregelen. Bij eenkrachtuitoefening van meer dan 100 N is het gebruik van de ladder niettoegestaan. Slechts bij hoge uitzondering kan hiervan worden afgeweken,mits door het nemen van beheersmaatregelen het valrisico afdoende kanworden afgewend. Per sector zal worden afgesproken welke concretegrenzen bij de krachtuitoefening worden gehanteerd.ReikwijdteDe reikwijdte is afhankelijk van de aard van de werkzaamheden die vanafde ladder moeten worden verricht. Bij werkzaamheden op de ladder geldthet criterium één armlengte. Indien meer reikwijdte nodig is, moet de ladderworden verplaatst. Hiervan kan nooit worden afgeweken.WindkrachtDe maximale windkracht waarbij nog op hoogte mag worden gewerkt, is 6Bf. Dit is een eis die voortkomt uit een landsituatie. Windkracht, ook minderdan 6 Bf kan ongewenste scheepsbewegingen veroorzaken die zorgenvoor een onstabiele opstelling van een ladder!3

Bijlage 1 Schema beoordeling inzet ladder als arbeidsmiddel4

Schema 2: Beoordeling werkplek ladderAls op grond van schema 01 is geconcludeerd dat het gebruik vande ladder onvermijdbaar en onder bepaalde condities mogelijk is,moet schema 2 worden doorlopen.5