Verkrijgbaarheid hout & ketel - Energiek2020

Technologie en haalbaarheidhoutketels en WKKMatchmaking bijeenkomst “Hout zoekt tuinder”Datum: 17 november 2011Door:Sander Peeters, Energy MattersStijn Schlatmann1

Overzicht stappenplan houtcontract & ketel1. Keuze energiebron & benodigd vermogen2. Verkrijgbaarheid hout, keteltype, houtbuffer enaanvoersysteem3. Emissies & omgeving4. Budgetoffertes, rentabiliteit & PvE5. Financiering & stimuleringsmaatregelen6. Planning, bouwen, installeren & in bedrijf stellen2

Keuze energiebron & benodigd vermogen (1)Stel jezelf de volgende vragen:1. Past een houtketel in je bedrijfsstrategie?2. Heb je de tijd en motivatie om in de voorfase te ‘investeren’?3

Keuze energiebron & benodigd vermogen (2)Houtketel is geen gas-gestookte CV-ketel• Overwegend meer aandacht nodig, relatief meer (aanloop)storingen• Aslade en Vuurhaard regelmatig controleren, leeg maken/ reinigen• Warmtewisselaar regelmatig controleren, reinigen (i.v.m. warmte overdracht,rendement).• Houttransport regelmatig controleren, reinigen en smeren• Schoorsteen 1 x per jaar vegen• Advies: ieder jaar een servicebeurt• Houtketel en houtWKK is maatwerk en vergt kennis en ervaring. Laat jeinformeren door ervaringsdeskundigen !4

Keuze energiebron & benodigd vermogen (3)Overweging/ gevoeligheid:• Aardgasprijs en dat van andere brandstoffen• Warmte & elektriciteitsvraag irt aardgas- en elektriciteitscontract/ staffel• Effectieve warmtebenutting (=vermeden gaskosten)• Beschikbaarheid hout, houtprijs, kwaliteit & contracttermijn• Behoefte belichting en CO2• SDE-2012; vergoeding voor zowel elektriciteit als warmte (positief!)• MEI (40% voor houtWKK), IRE (25% voor houtketel), EIA (11%)5

Keuze energiebron & benodigd vermogen (4)Benodigd vermogen1. Warmtevraag o.b.v. gasverbruik en/of m3/ kas2. Basislast, en bestaande gas- of olieketel als back up en/of voorpiekbelasting3. Volledige warmtevraag (min. 25% warmteafname)4. Met/ zonder warmtebuffer5. HoutWKK; vanwege complexiteit een andere tak van sport6

Verkrijgbaarheid hout & ketel (2)Keuze brandstof en ketelBespaartips:1. Verlaag transportkosten d.m.v. lokale houtleverancier(s); binnen straal van 20 km2. Verlaag leveringskosten d.m.v. walking floor (= geen kraan benodigd)3. Verlaag inkoopprijs door met meerdere tuinders hout in te kopen (kwantum-korting)4. Vraag gemeente naar snoeihout, MKB naar kapotte heftruckpellets, Fruitteler naargerooide fruitbomen en laat door loonbedrijf shredderen8

Verkrijgbaarheid hout & ketel (3)Keuze brandstof en ketelAlgemeen geldt voor een installatie op basis van:• Houtsnippers en shreds: hogere investering, flexibel, grote installatie, goedkopebrandstof, grotere bandbreedte vochtpercentage en afmetingen brandstof• Pellets: lage investering, minder flexibel, compact, schoon, dure brandstof• Grootte biomassa en normering:Pellets Snippers Shreds9

Verkrijgbaarheid hout & ketel (4)Keteltype/ aanvoerBeweegbaar rooster, vlak• Grootte hout: G30 – G100• Vochtpercentage: < 30%• Asgehalte > 1%Beweegbaar rooster, schuin• Grootte: G30 – G100 (transportschroeven)• Grote: G30 – G150 (hydraulisch)• Vochtpercentage: < 60%• Asgehalte > 1%10

Verkrijgbaarheid hout & ketel (5)Keteltype/ aanvoerVast rooster, onderinvoer• Pellets: standaard norm• Vochtpercentage: < 30%• Asgehalte > 1%Wervelbed, boveninvoer• Grootte hout: < G50• Vochtpercentage: < 45%• Asgehalte > 1%11

Verkrijgbaarheid hout & ketel (6)Opslag houtsnippers & shreds; silo, bunker, wisselcontainerOpslagkeuze: afhankelijk van beschikbare ruimte, type brandstof, benodigde capaciteit enbereikbaarheidTransportsysteem; houtpellets, snippers of shredsSchroef/ vijzel:• Storingsgevoeliger bij verkeerdehoutkeuze• Met name geschikt voor pellets• Afmetingen hout: G30 – G100• Betere dosering mogelijk• Flexibeler (positie bunker tov ketelinvoer)Hydraulische pers/ walking floor:• Robuust systeem; minder kans op storingen• Geschikt voor snippers en shreds• Afmetingen hout: G30 – G150• Meest bedrijfszekere (minder kans op storingen)• Minder homogeen hout mogelijk• Duurder• Dosering hout mogelijkTransportketting:• Robuust systeem; minder kans opstoringen• Geschikt voor snippers en shreds• Afmetingen hout: G30 – G150• Geschikt voor transport voor hetoverbruggen van grote afstandenen hoogteverschillen12

Verkrijgbaarheid hout & ketel (7)Houtcontract & leveringsvoorwaarden• Prijstelling, betaling & contracttermijn− Eenheid; €/ton, €/m3, €/GJ irt % vocht, inclusief transportkosten !− Looptijd contract; probeer bij juiste prijs/kwaliteit langjarig contract af te sluiten− Betalingscondities & facturatie− Ontbindende voorwaarden, geschillen & aansprakelijkheid− Indien mogelijk afspraken maken over inname as• Product− Verontreiniging (EU 2001/80)− Typologie/ NEN-norm (NTA8003)− Herkomst/duurzaamheid (NTA8080/GGL)− Deeltjesgrootte, Vochtgehalte/ %ds, Asgehalte (Önorm/ CEN/ TS 14961)• Levering, acceptatie & afkeur− Leveringszekerheid & voorraad− Loco/ franco; vracht of boot− Losadres, loswijze, weegbrief & overdracht− Planning & wijze van afroep− Condities afkeur product13

Verkrijgbaarheid hout & ketel (8)Houtcontract & leveringsvoorwaarden• Voorbeeld houtcontract: zie www.kasalsenergiebron.nl• Andere interessante link:www.bosschap.nl/cms/Upload/file/2-Nieuws/Biomassa-checklist-voor-deverkoop-van-houtige-biomassa.pdf14

Emissies & omgeving (1)Emissienormen volgens NeR (< 1 MWn) en BEMS (> 1 MWn < 50 MWn)Aanduiding normen o.b.v. 6% O2 / 11% O2.BEMS (Besluit Emissie-eisen Middelgrote Stookinstallaties); NOx, Stof en SO2 o.b.v. 6% O2.NeR (Nederlandse EmissieRichtlijn lucht); Stof o.b.v. 11% O2DeNOx middelsSNCR (Selective Non Catalytic Reduction); vanaf ongeveer > 1 MWn < 5 MWnSCR (Selective Catalytic Reduction); vanaf ongeveer > 5 MWn15

Emissies & omgeving (2)Rookgasreinigingssystemen• Fijnstof:− (multi)Cycloon; standaard, voor grof stof− Doekenfilter; met name grof stof, lagere investering hoge exploitatiekosten− Elektrostatisch filter; met name fijn stof, hogere investering, lage exploitatiekosten• deNOx-systemen:− SNCR; ammoniak of een ureum-wateroplossing wordt in het afgas gespoten. Bij diereactie wordt NOx omgezet in water en stikstof. Lagere investering/hogereexploitatiekosten, minder efficiënt− SCR; bij dit proces wordt daarnaast gebruik gemaakt van een katalysator. Hogeinvestering, lagere exploitatiekosten, grotere efficiency− Enkele leveranciers: Hanwel, Steuler, Procédé, Knook16

Budgetoffertes, rentabiliteit & PvE (1)Aanvraag budgetoffertes• Stel een 1 ste Programma van Eisen op alvorens offertes aan te vragen• Minstens 3 aanvragen indienen bij verschillende leveranciers en vergelijken mbvhet Programma van Eisen (PvE)• Toets de offertes ook met ervaringsdeskundige/ tuinders met houtketel ofhoutWKK• Adhv de investerings- en exploitatiekosten kan de 1 ste haalbaarheid/ rentabiliteitworden achterhaald• Vraag om een robuust systeem waarbij ketel-hout-aanvoer-bufferrookgasreiniginggoed op elkaar zijn afgestemd en een bewezen staat van diensthebben (referenties bij collega-tuinder)17

Budgetoffertes, rentabiliteit & PvE (2)Bepaling rentabiliteit houtstook, zie rekenmodel via www.kasalsenergiebron.nl18

Budgetoffertes, rentabiliteit & PvE (3)19

Budgetoffertes, 1 ste haalbaarheid & PvE (5)Ga voor jezelf na; bij welke terugverdientijd, bijvoorbeeld 5 jaar, een aardgasprijs van 0,25 €/Nm3 , 15 kgCO2 behoefte/m2 (70€/ton) mag de maximale houtprijs zijn? In dit geval, bij een all-in investering van€800.000/ 2,5 MWth houtketel met deNOx/Ureum, EIA (11%), 4.000 uur warmtebehoefte, 10 jaarafschrijving, 4% rente, 3% onderhoud, €12.000 loon, 3% as 50 €/ton, 3 ha/ 30m3 gas/m2, mag dehoutshredprijs (8,3 MJ/kg, 50% vocht) inclusief transport maximaal 38 €/ton zijn.20

Financiering & stimuleringsmaatregelenEigen & geleend kapitaal• Zorg voor een goed ondernemers- en financieringsplan met garanties.• Financiering kan obv een lening, lease en/of strategische samenwerkingStimuleringsmaatregelen• EIA; tot 11% op investering• IRE; 25% op investering houtketel• MEI; 40% op investering houtWKK• SDE+ 2012; zowel voor houtketel als houtWKK en afhankelijk van trance(open vanaf eind januari 2012)• Mogelijk garantie & borgstellingfondsen21

Praktijkvoorbeeld – Vink Sion, Paprikakweker teBeetgumInvesteringsproject• 1,15 MWe (19%)• 5,3 MWth (90%) W/K = 4,6• 8000 draaiuren per jaar• Totaalrendement >100% op onderwaarde• Rookgascondensor voor extra thermisch rendement• Investering ~€6.000.000• Onderhoud ~€300.000 /jaarInput - output• Tak en tophout gesnipperd• ~45% vocht, 9,4 GJ/ton• 18.000 ton per jaar• 250 ton as per jaarEnergieproductie• 9.200 MWh elektriciteit• 42.400 MWh warmte• 5.100 MWh warmte nuttig inzetten voor maximale subsidie warmte staffel22

Planning, bouwen, installeren & in bedrijf stellenPlanning, bouwen en installeren• Neem evt een bouwsupervisor in de hand die waakt over de planning &uitvoering over de bouw en installatieIn bedrijf stellen en exploitatie• Voer een acceptatietest uit bij in gebruik name, ook i.r.t. minimaal tebehalen vermogen en emissienormen (periodiek schoorsteen vegen en 2 of4 jaarlijkse emissiemeting voor stof, NOx en CO).• Zorg middels een service-pakket dat je installatie de opgegeven levensduurook daadwerkelijk haalt23

Aanvullende informatie (1)* Op basis van aangeleverde offertes/ informatie24

Aanvullende informatie (2)Zie verder:• Uitgebreide ‘Handleiding Biomassa wkk’ via www.energiek2020.nu• Vragen over duurzame energie, bel de Helpdesk Duurzame Energie Centrum vanAgentschapNL: 088-6027800 (9:00u-12:00u)• Bij knelpunten in de vergunningverlening; ‘Steunpunt vergunningverlening,kennis van collega’s’ van AgentschapNL. Bert van Asselt: 088-6022414, 06-53375801, Bert.vanasselt@agentschapnl.nl• Praktische tips voor milieuvergunning bio-energie, AgentschapNL• www.agentschapnl.nl/programmas-regelingen/publicaties-bio-energie• www.agentschapnl.nl/content/knelpunten-en-succesfactoren-bij-lokaleinzamelinitiatieven-tbv-bio-energie25

Vragen?Energy MattersPrincenhofpark 15 + 183972 NG DriebergenT: +31 (0)30 691 1844E: www.energymatters.nl