<strong>ART</strong>: Agression Replacem<strong>en</strong>t Training.E<strong>en</strong> wet<strong>en</strong>schappelijk on<strong>de</strong>rbouw<strong>de</strong> <strong>en</strong> bewez<strong>en</strong> metho<strong>de</strong> omagressief gedrag bij <strong>de</strong>elnemers te vermin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> <strong>en</strong> nieuwevaardighed<strong>en</strong> daarvoor in <strong>de</strong> plaats te stell<strong>en</strong> door vaardighed<strong>en</strong>aan te ler<strong>en</strong>.Wat is <strong>de</strong> <strong>ART</strong>-<strong>training</strong> precies? De “Agression Replacem<strong>en</strong>t Training” ise<strong>en</strong> int<strong>en</strong>sieve, uitgebrei<strong>de</strong> <strong>en</strong> gestructureer<strong>de</strong> <strong>training</strong> welke gericht is op hetvermin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> van agressief gedrag <strong>en</strong> het aanler<strong>en</strong> van nieuw gedrag <strong>en</strong>vaardighed<strong>en</strong> bij <strong>de</strong>elnemers.Waarom zou <strong>de</strong>ze <strong>training</strong>, als zoveelste interv<strong>en</strong>tie “wel” werk<strong>en</strong>?De <strong>ART</strong>-<strong>training</strong> is e<strong>en</strong> wet<strong>en</strong>schappelijk on<strong>de</strong>rbouw<strong>de</strong> metho<strong>de</strong> die ison<strong>de</strong>rzocht <strong>en</strong> getoetst in Amerika. Effectmeting is bewez<strong>en</strong>. De AgressionReplacem<strong>en</strong>t Training is ontwikkeld door Goldstein, Glick <strong>en</strong> Gibbs. Dezeevid<strong>en</strong>ce-based <strong>training</strong> mag zich e<strong>en</strong> officiële erk<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>training</strong> noem<strong>en</strong> die“werkt”! Deze <strong>training</strong> wordt op dit mom<strong>en</strong>t in Ne<strong>de</strong>rland on<strong>de</strong>rzocht <strong>en</strong> getoetst<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel afgestemd op <strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlandse situatie <strong>en</strong> problematiek.Waar richt <strong>de</strong> <strong>training</strong> zich eig<strong>en</strong>lijk op? In feite zijn alle eig<strong>en</strong>schapp<strong>en</strong> in<strong>de</strong> m<strong>en</strong>s aanwezig, alle<strong>en</strong> zijn sommige aspect<strong>en</strong> nog niet gestimuleerd of ver<strong>de</strong>rontwikkeld. Deelnemers zijn best gemotiveerd om zichzelf te beoor<strong>de</strong>l<strong>en</strong> <strong>en</strong> testur<strong>en</strong>, alle<strong>en</strong> miss<strong>en</strong> zij vaak <strong>de</strong> vaardighed<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> controle om dit ookdaadwerkelijk te do<strong>en</strong>, met name over hun boosheid. Deze <strong>training</strong> is gebaseerdop <strong>de</strong> aanname, dat <strong>de</strong>elnemers door e<strong>en</strong> aantal vervorming<strong>en</strong> in hun d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>,agressief <strong>en</strong> sociaal niet geaccepteerd gedrag verton<strong>en</strong>. Deze vervorming<strong>en</strong> zijnterug te vind<strong>en</strong> in inter-persoonlijke, sociale <strong>en</strong> cognitieve vaardighed<strong>en</strong>, <strong>de</strong>impulscontrole, het kritisch <strong>en</strong> moreel red<strong>en</strong>er<strong>en</strong>.Wat is het doel van <strong>de</strong> <strong>ART</strong>-<strong>training</strong>? De <strong>de</strong>elnemer leert nieuw gedrag <strong>en</strong>vaardighed<strong>en</strong> aan. In <strong>de</strong> <strong>training</strong> ler<strong>en</strong> zij zich op e<strong>en</strong> effectieve, sociaalvaardigemanier te uit<strong>en</strong>, problem<strong>en</strong> op te loss<strong>en</strong>, zich te verplaats<strong>en</strong> in an<strong>de</strong>r<strong>en</strong> <strong>en</strong> dieperna te d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>/bewust te word<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun impuls<strong>en</strong> beter te reguler<strong>en</strong> <strong>en</strong> tekanaliser<strong>en</strong>.Het programma is ontwikkeld uit 3 belangrijke compon<strong>en</strong>t<strong>en</strong>:1. Sociale/interpersoonlijke vaardigheids<strong>training</strong> (Social Skills Training)2. Boosheids Controle Training (Anger Control Training)3. Moreel red<strong>en</strong>er<strong>en</strong> (Moral Reasoning Training)1. Sociale/interpersoonlijke vaardigheids<strong>training</strong> (Social Skills Training)Om zich weerbaar<strong>de</strong>r <strong>en</strong> effectiever te gedrag<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> <strong>de</strong>elnemers nieuwgedrag moet<strong>en</strong> aanler<strong>en</strong>. Vaardighed<strong>en</strong> die ze niet in huis hebb<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ope<strong>en</strong> systematische manier aangeleerd.Er wordt gebruik gemaakt van eig<strong>en</strong> situaties van <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers om <strong>de</strong>zevaardighed<strong>en</strong> goed te oef<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> te link<strong>en</strong> aan hun persoonlijk lev<strong>en</strong>.De 10 vaardighed<strong>en</strong>:1. Je beklag<strong>en</strong>2. Gevoel<strong>en</strong>s van an<strong>de</strong>r<strong>en</strong> begrijp<strong>en</strong>3. Iets besprek<strong>en</strong>4. Reager<strong>en</strong> op kwaadheid5. Uit e<strong>en</strong> gevecht blijv<strong>en</strong>6. An<strong>de</strong>r<strong>en</strong> help<strong>en</strong>7. Omgaan metbeschuldiging8. Omgaan met groepsdruk9. Uit<strong>en</strong> van gevoel<strong>en</strong>s10. Omgaan met mislukking2. Boosheids Controle Training (Anger Control Training)De twee<strong>de</strong> compon<strong>en</strong>t van <strong>ART</strong> is ontwikkeld door Feindler <strong>en</strong> zijnon<strong>de</strong>rzoeksgroep op <strong>de</strong> A<strong>de</strong>lphi Universiteit in <strong>de</strong> USA.De sociale vaardigheidscompon<strong>en</strong>t , zoals hierbov<strong>en</strong> beschrev<strong>en</strong>, leert<strong>de</strong>elnemers hoe ze effectief kunn<strong>en</strong> han<strong>de</strong>l<strong>en</strong> in plaats van reager<strong>en</strong> metagressie. Deze twee<strong>de</strong>, emotioneel georiënteer<strong>de</strong> compon<strong>en</strong>t leert h<strong>en</strong> ook watze niet moet<strong>en</strong> do<strong>en</strong>.Het doel is <strong>de</strong> zelfcontrole te verbeter<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong> agressie te reducer<strong>en</strong> of temanag<strong>en</strong>. Door het ler<strong>en</strong> on<strong>de</strong>rk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> van on<strong>de</strong>rstaan<strong>de</strong> ket<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> zijhandvat<strong>en</strong> aangereikt <strong>en</strong> wordt h<strong>en</strong> geleerd op e<strong>en</strong> an<strong>de</strong>re manier te reager<strong>en</strong>:U Ket<strong>en</strong> Van BoosheidscontroleTriggers;Lichamelijke signal<strong>en</strong>Ontspanningstechniek<strong>en</strong>.Geheug<strong>en</strong>steuntjes.Vooruitd<strong>en</strong>k<strong>en</strong>.Sociale vaardighed<strong>en</strong>.Zelfevaluatie.
3. Training moreel red<strong>en</strong>er<strong>en</strong> (Moral Reasoning Training)Dit is <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> <strong>training</strong>scompon<strong>en</strong>t ofwel interv<strong>en</strong>tie van <strong>de</strong> <strong>ART</strong>.Als <strong>de</strong>elnemers sociale vaardighed<strong>en</strong> geleerd hebb<strong>en</strong> <strong>en</strong> voldo<strong>en</strong><strong>de</strong>vaardighed<strong>en</strong> in huis hebb<strong>en</strong> om impulsief gedrag systematisch tevermin<strong>de</strong>r<strong>en</strong> <strong>en</strong> controle te hebb<strong>en</strong> over hun agressie dan is het <strong>de</strong> vraagof ze <strong>de</strong>ze vaardighed<strong>en</strong> ook werkelijk gebruik<strong>en</strong>. Met an<strong>de</strong>re woord<strong>en</strong>;Pass<strong>en</strong> agressieve, niet sociaal vaardige <strong>en</strong> <strong>de</strong>structieve <strong>de</strong>elnemerswerkelijk <strong>de</strong> nieuw aangeleer<strong>de</strong> k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> vaardighed<strong>en</strong> toe ?Om <strong>de</strong>ze vraag te beantwoord<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> we in het rijk van <strong>de</strong> morelewaard<strong>en</strong>.Als er „hogere‟ waard<strong>en</strong> <strong>en</strong> norm<strong>en</strong> zijn, wordt er beter gebruik gemaaktvan bov<strong>en</strong>g<strong>en</strong>oem<strong>de</strong> vaardighed<strong>en</strong>. Verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoek<strong>en</strong>, zoalsdie van Gordon, Zimmerman <strong>en</strong> Kohlberg ton<strong>en</strong> dit aan.Trainingsprogramma sociaal moreel red<strong>en</strong>er<strong>en</strong>:De <strong>training</strong> bevor<strong>de</strong>rt <strong>de</strong> ontwikkeling van „sociaal moreel red<strong>en</strong>er<strong>en</strong>‟ doorbije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> te organiser<strong>en</strong> waar sociale beslissing<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.Het doel is om <strong>de</strong> morele cognitieve ontwikkeling te bevor<strong>de</strong>r<strong>en</strong> waardoor<strong>de</strong>elnemers meer volwass<strong>en</strong> beslissing<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> nem<strong>en</strong> in voorkom<strong>en</strong><strong>de</strong>sociale situaties.In elke bije<strong>en</strong>komst wordt e<strong>en</strong> probleemsituatie voorgelegd, waar <strong>de</strong><strong>de</strong>elnemer zich mee kan id<strong>en</strong>tificer<strong>en</strong>. Vrag<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gesteld over <strong>de</strong>zesituatie om on<strong>de</strong>rzoek naar <strong>de</strong> cognitieve vervorming<strong>en</strong> te bevor<strong>de</strong>r<strong>en</strong>.Implicaties m.b.t. morele waard<strong>en</strong> word<strong>en</strong> hierdoor naar vor<strong>en</strong> gebracht.Zoals: je aan je woord houd<strong>en</strong>, <strong>de</strong> waarheid vertell<strong>en</strong>, an<strong>de</strong>r<strong>en</strong> help<strong>en</strong>, nietstel<strong>en</strong>, je aan <strong>de</strong> wet houd<strong>en</strong> of wetsovertre<strong>de</strong>rs lat<strong>en</strong> straff<strong>en</strong>.De groepsdiscussie kan plaats vind<strong>en</strong> aan <strong>de</strong> hand van sociaal-moreledilemma's of probleemsituaties met als doel het stimuler<strong>en</strong> van nieuweperspectiev<strong>en</strong>. De <strong>de</strong>elnemers moet<strong>en</strong> hun beslissing<strong>en</strong> on<strong>de</strong>rbouw<strong>en</strong>.Dat is cruciaal om op e<strong>en</strong> hoger stadia te kom<strong>en</strong> in hun d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> (zie <strong>de</strong>4 stadia van moreel red<strong>en</strong>er<strong>en</strong>). An<strong>de</strong>re bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> als inhou<strong>de</strong><strong>en</strong> breed scala van waar<strong>de</strong>thema's, zoals groeps- of familierelaties,weerstand bied<strong>en</strong> aan drugs <strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong> van zelfdoding. Het doel is omlangs e<strong>en</strong> natuurlijk traject voortgang te boek<strong>en</strong> om tot meer volwass<strong>en</strong>beslissing<strong>en</strong> te kom<strong>en</strong> in voorkom<strong>en</strong><strong>de</strong> sociale situaties door op e<strong>en</strong> hogerniveau te red<strong>en</strong>er<strong>en</strong>.De Vier stadia van moreel red<strong>en</strong>er<strong>en</strong>:Onvolwass<strong>en</strong> stadia 1 <strong>en</strong> 2• Stadium 1 : “Kracht” 0 tot 5 jaar' Macht geeft recht<strong>en</strong>'(“Ik zit e<strong>en</strong> klas hoger dan jij, dus je doet maar wat ikzeg!” : ”De baas ziet toch niet dat zij <strong>de</strong> boodschapp<strong>en</strong> niet scant, dus eris niets aan <strong>de</strong> hand’”) (ge<strong>en</strong> achterligg<strong>en</strong><strong>de</strong> argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> ofon<strong>de</strong>rbouwing van standpunt)• Stadium 2 : “Deals / Overe<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> “ 5 tot 10 jaar„Voor wat hoort wat!‟ ( “Ik heb jou toch ook geholp<strong>en</strong>?! “Als jij mij diesigarett<strong>en</strong> geeft, dan geef ik jou …”,” Waarom zou ik dat do<strong>en</strong>? Wat levertmij dat op?!”)Volwass<strong>en</strong> stadia 3 <strong>en</strong> 4• Stadium 3 : “We<strong>de</strong>rkerigheid' 10 jaar <strong>en</strong> ou<strong>de</strong>r“Behan<strong>de</strong>l e<strong>en</strong> an<strong>de</strong>r zoals jezelf behan<strong>de</strong>ld wilt word<strong>en</strong>„‟(“Jij zou het toch ook niet leuk vind<strong>en</strong> als dat bij jou gebeurt…”,”Als jij nietwilt dat iemand van jou steelt, doe dat dan ook niet bij e<strong>en</strong> an<strong>de</strong>r”)• Stadium 4 : “System<strong>en</strong>” 16 jaar <strong>en</strong> ou<strong>de</strong>r'Wat is jouw bijdrage aan <strong>de</strong> maatschappij?‟ (“Als je elkaar bedon<strong>de</strong>rd kanje toch niemand meer vertrouw<strong>en</strong>”, Als ie<strong>de</strong>re<strong>en</strong> zou stel<strong>en</strong>, dan wordt hettoch e<strong>en</strong> puinhoop”)De stadia waaruit wordt gedacht is bepal<strong>en</strong>d voor het gedrag <strong>en</strong> oplossing<strong>en</strong>die <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemers zal kiez<strong>en</strong>. Door gedacht<strong>en</strong> uit te dag<strong>en</strong> kan <strong>de</strong> <strong>de</strong>elnemer<strong>vanuit</strong> e<strong>en</strong> an<strong>de</strong>r stadium ler<strong>en</strong> d<strong>en</strong>k<strong>en</strong>.ProgrammaDe <strong>ART</strong> <strong>training</strong> is e<strong>en</strong> programma van 30 uur in totaal, waarin <strong>de</strong>elnemersdriemaal per week 1 uur bij elkaar kom<strong>en</strong>, tweemaal per week 1 ½ uur, ofe<strong>en</strong>maal per week 2 uur, bijvoorbeeld;Dinsdagavond: De sociale vaardigheids<strong>training</strong>, Wo<strong>en</strong>sdagavond: BoosheidsControle <strong>training</strong>, Don<strong>de</strong>rdag: Moreel red<strong>en</strong>er<strong>en</strong>, of:Dinsdagavond: De sociale vaardigheids<strong>training</strong> <strong>en</strong> moreel red<strong>en</strong>er<strong>en</strong>,Don<strong>de</strong>rdag: Boosheids Controle <strong>training</strong> <strong>en</strong> moreel red<strong>en</strong>er<strong>en</strong>, of:15 wek<strong>en</strong> 2 uur per week, achter elkaar in twee helft<strong>en</strong> op Don<strong>de</strong>rdagNa 10 of 15 wek<strong>en</strong> wordt het programma geëvalueerd <strong>en</strong> afgerond <strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> <strong>de</strong><strong>de</strong>elnemers e<strong>en</strong> certificaat.