Alles in één keer goed - Rijksuniversiteit Groningen

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:01 Pagina 1Alles in één keer goed

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:01 Pagina 2

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:01 Pagina 3Alles in één keer goedJuridische kwaliteit van bestuurlijke besluitvormingredactie:M. HerweijerA.T. MarseilleF.M. NoordamH.B. WinterDeventer: Kluwer 2005

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:01 Pagina 4Alles in één keer goedJuridische kwaliteit van bestuurlijke besluitvormingOnder redactie van:M. Herweijer, A.T. Marseille, F.M. Noordam, H.B. Winter© Vakgroep bestuursrecht en bestuurskundeRijksuniversiteit GroningenDeventer: Kluwer 2005ISBN 90 130 2161 1

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:01 Pagina 5vInhoudsopgave1. Inleiding 1M. Herweijer & F.M. Noordam2. Juridische kwaliteit: de burger centraal 13L.J.A. Damen3. Onderzoek naar de kwaliteit van bestuursbesluiten 33M. Herweijer4. Kwaliteit en sociale zekerheid: een impressie 51F.M. Noordam5. Kwaliteit en asielrecht: van ‘streng, maar rechtvaardig’ 69naar ‘snel, maar goed’?K.F. Bolt & H.B. Winter6. Juridische factoren van juridische kwaliteit 91H.E. Bröring & A.Tollenaar7. Niet-juridische voorwaarden voor juridische kwaliteit 113J. de Ridder8. Een kennistechnologisch perspectief op de 133juridische kwaliteit van de bestuurlijke besluitvormingC.N.J. de Vey Mestdagh9. De reflexwerking van het Europees recht op het formele 155zorgvuldigheidsbeginselJ.H. Jans10. Geheimhouding als juridische kwaliteitseis van primaire 171besluitvormingA.M. Klingenberg, A. Logemann & S.A.J. Munneke

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:01 Pagina 6vi11. Cliëntenparticipatie en de kwaliteit van de primaire 189besluitvorming: hoe meer zielen, hoe meer deugd?E. van Wolde & A.J.G.M. van Montfort12. Ongeschreven burgerplichten 209D.R. Kloosterman13. Het bestuur als bemiddelaar 225H.D. Tolsma14. Afstemming van besluitvorming 241V.M. Reimert15. Afstemming en integrale besluitvorming in het 259omgevingsrechtA.R. Neerhof & R. Wertheim16. Modern bestuur en kwaliteit 281G.H.M. Tromp17. Het intrekken en wijzigen van onjuiste besluiten: niet alles 305in één keer goedK.J. de Graaf & A.T. Marseille18. ‘Alles in een keer goed’, komt dat wel goed? 325A.T. Marseille & H.B. WinterLiteratuurlijst 339Jurisprudentieregister 351Over de auteurs 357

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 357Over de auteursMr. K.F. (Korine) Bolt verricht als assistent in opleiding bij de vakgroepbestuursrecht en bestuurskunde promotie-onderzoek naar het rechterlijke toetsingsmomentin het bestuursprocesrecht. Dit onderzoek spitst zich toe op de rechterlijkeex nunc-toetsing die de vreemdelingenrechter sinds de inwerkingtredingvan de Vreemdelingenwet 2000 in asielzaken toepast.Prof.mr. H.E. (Herman) Bröring is hoogleraar integrale rechtsbeoefening endirecteur van het Centrum voor Recht, Bestuur en Samenleving, de onderzoekschoolvan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen.Hij publiceert op het terrein van het algemeen deel van het bestuursrecht; alshet gaat om handhavingsrecht of procesrecht ook in vergelijking met andererechtsgebieden.Prof.mr. L.J.A. (Leo) Damen is hoogleraar bestuursrecht aan en decaan van deFaculteit der Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen, raadsheerplaatsvervangerin de Centrale Raad van Beroep, rechter-plaatsvervanger in derechtbank Groningen, en lid van de Commissie algemene regels van bestuursrecht.Mr. K.J. (Kars) de Graaf is universitair docent bestuursrecht aan de Faculteitder Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verdedigde in2004 een rechtsvergelijkend proefschrift naar de mogelijkheden en consequentiesvan ‘Schikken in het bestuursrecht’. Hij publiceert over algemeen bestuursrechten bestuursprocesrecht.Prof.dr. M. (Michiel) Herweijer is hoogleraar bestuurskunde te Groningen. Hijpubliceert over methoden en resultaten van beleidsonderzoek en wetsevaluatie.Prof.mr. J.H. (Jan) Jans is hoogleraar Recht van de Europese Unie aan de Universiteitvan Amsterdam en hoogleraar Publiekrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen.Zijn publicaties hebben met name betrekking op Europees recht, Europeesmilieurecht, Europees bestuursrecht en Nederlands publiekrecht. Hij ismede-auteur van de studieboeken Inleiding tot het Europees bestuursrecht, 2002en Europees recht; Algemeen Deel, 2002.Mr. A.M. (Aline) Klingenberg is docent bij de vakgroep bestuursrecht enbestuurskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. Daarvoor werkte zij bij degemeente Leeuwarden.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 358358 ALLES IN EEN KEER GOEDMr. D.R. (Dick) Kloosterman is promovendus bij de vakgroep bestuursrecht enbestuurskunde van de Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit der Rechtsgeleerdheid.Zijn onderzoek heeft tot onderwerp, het bestaan en de aanvaardbaarheid vanongeschreven burgerplichten in het bestuursrecht. Van 2001 tot 2003 heeft hijcontractonderzoek verricht voor de vakgroep en is hij werkzaam geweest bij hetjuridische en bestuurskundige onderzoeks- en adviesbureau Pro Facto te Groningen.Mr. A. (Anika) Logemann verricht als assistent in opleiding bij de vakgroepbestuursrecht en bestuurskunde promotie-onderzoek naar het democratiebegrip inart. 8 - 11 EVRM.Mr.dr. A.T. (Bert) Marseille is universitair docent bestuursrecht aan de Faculteitder Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen en rechter-plaatsvervangerin de rechtbank Groningen. Hij publiceert over algemeen bestuursrecht,bestuursprocesrecht en het functioneren van beroepsprocedures bij de bestuursrechter.Mr.dr. A.J.G.M. (André) van Montfort is universitair hoofddocent bestuurskundeaan de Vrije Universiteit te Amsterdam en rechter-plaatsvervanger in derechtbank Leeuwarden. Zijn onderzoeksactiviteiten liggen op het terrein van dewerking van bestuurlijke stelsels, de integriteit van het openbare bestuur, de kwaliteitvan het overheidsbeleid en het functioneren van rechtsbeschermingprocedures.Mr. S.A.J. (Solke) Munneke is universitair docent bestuursrecht aan de Faculteitder Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is bezig met deafronding van een proefschrift over inlichtingenplichten en verschoningsgrondenin het staatsrecht.Dr. A.R. (Richard) Neerhof was ten tijde van het schrijven van de bijdrage alsuniversitair hoofddocent omgevingsrecht verbonden aan de vakgroep bestuursrechten bestuurskunde van de Rijksuniversiteit Groningen en is thans senioradviseurbij Tonnaer adviseurs in omgevingsrecht BV te Maastricht.Prof.mr. F.M. (Frits) Noordam is als hoogleraar socialezekerheidsrecht verbondenaan de vakgroep bestuursrecht en bestuurskunde van de Faculteit der Rechtsgeleerdheidvan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij publiceert regelmatig op hetgebied van de sociale zekerheid en het socialezekerheidsrecht.Mr. V.M. (Viola) Reimert is werkzaam als onderzoeker in opleiding en docentbij de vakgroep bestuursrecht en bestuurskunde van de Faculteit derRechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen. Zij doet onderzoek naar

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 359OVER DE AUTEURS 359de vraag of, en zo ja in welke gevallen, bestuursorganen besluiten op elkaar afzouden moeten stemmen.Prof.dr. J. (Ko) de Ridder is bestuurskundige en als bijzonder hoogleraar toezichtverbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn belangstelling gaat uitnaar de organisatie van het openbare bestuur en de juridische vormgeving enpraktische uitwerking van toezichtarrangementen. Hij publiceerde over de werkingvan het toezicht op uiteenlopende beleidsterreinen zoals het veiligheidsbeleid,ruimtelijke ordening, verzelfstandigde bestuursorganen en marktwerking bijde levering van publieke diensten.Mr. A. (Albertjan) Tollenaar is als promovendus verbonden aan de vakgroepbestuursrecht en bestuurskunde. Zijn onderzoek gaat over de toegevoegde waardevan beleidsregels voor de kwaliteit van de gemeentelijke beschikkingverlening.Mr. H.D. (Hanna) Tolsma is werkzaam als assistent in opleiding bij de vakgroepbestuursrecht en bestuurskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Het onderwerpvan haar promotieonderzoek is: ‘Bemiddelend bestuur binnen de grenzenvan het recht’.Dr. G.H.M. (Greetje) Tromp is als socioloog verbonden aan de vakgroep bestuursrechten bestuurskunde van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid te Groningen.Ze publiceerde over uiteenlopende onderwerpen zoals kunstbeleid, de relatietussen mens en dier, de Wet gemeenschappelijke regelingen, interactief beleid.Ze promoveerde in 2001 op de studie Politiek door de Staten: doel- of waarderationeelhandelen in het besloten overleg over de Wadden en het openbare beraadover de ecologische hoofdstructuur.Dr.mr. C.N.J. (Kees) de Vey Mestdagh is universitair hoofddocent bij de sectieRecht & ICT van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de RijksuniversiteitGroningen. Hij promoveerde in 1997 op het proefschrift ‘JuridischeKennissystemen. Rekentuig of Rekenmeester? Het onderbrengen van juridischekennis in een expertsysteem voor het milieuvergunningenrecht’. Zijn onderzoekricht zich op het ontwikkelen en valideren van kennistechnologie voor de juridischepraktijk (o.a. kwaliteit- en kwaliteitsbewaking van juridische kennissystemen).Daarnaast verricht hij onderzoek op het gebied van e-governance (zelfreguleringen Staat & IT) en naar de combinatie van (politie)privacyrecht en intelligentagents.Mr. R.S. (Rob) Wertheim is als docent bestuursrecht verbonden aan de vakgroepbestuursrecht en bestuurskunde van de Rijksuniversiteit Groningen enadvocaat bij Nysingh advocaten - notarissen N.V. te Zwolle.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 360360 ALLES IN EEN KEER GOEDDr. H.B. (Heinrich) Winter is universitair hoofddocent bestuursrecht aan deJuridische Faculteit in Groningen. Hij doceert bestuursprocesrecht en vreemdelingenrechten publiceert op beide terreinen. Tevens is hij directeur van Pro FactoBV, bestuurskundig en juridisch onderzoeks- en adviesbureau.Mr.dr. E. (Enith) van Wolde is momenteel werkzaam als rechtshulpverlener bijRechtshulp Noord. In 2003 is zij gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningenop het onderwerp ‘Cliëntenparticipatie in de sociale zekerheid’.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 337LiteratuurlijstAalders, M.V.C., Implementatiestijlen in ambtenarengroepen, rapport van hetonderzoek Patronen van regeltoepassing door ambtenaren, Amsterdam: Universiteitvan Amsterdam, vakgroep rechtssociologie, 1984.Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ), Naar één snelle en zorgvuldigeprocedure, Den Haag: ACVZ, januari 2004.Albers, C.L.G.F.H., ‘Overheidsaansprakelijkheid voor gebrekkig toezicht en ontoereikendehandhaving’, NTB, 2004.Algemene Rekenkamer, Verantwoording en toezicht bij rechtspersonen met eenwettelijke taak (verschillende delen), Den Haag: Sdu Uitgevers, 2000.Algemene Rekenkamer, Beslistermijnen. Waar blijft de tijd?, Den Haag: Sdu uitgevers,2004, Kamerstukken II, 2003/04, 29 495, nr. 2.Backes, Ch. ‘Vogel- en Habitatrichtlijn – een rode doek voor gemeenten?’, in:Gst. 2000, 7121, p. 297-305.Backes, Ch. e.a. (red.), Milieurecht, Deventer: W.E.J. Tjeenk Willink, 2001.Bangma, C.H. en L.J. Vogelaar, Handreiking bezwaarschriftprocedure Algemenewet bestuursrecht, Den Haag: BJu, 2004.Beerten, M.S., Afstemming van besluiten (diss.), Den Haag: Bju, 2004.Beetham, D., Weber and the theory of modern politics, London: Allen and Unwin,1974.Benveniste, G., Professionalizing the organization: reducing bureaucracy to enhanceeffectiveness, San Francisco (CA): Jossey-Bass, 1987.Berenschot, Onderzoek beleid en uitvoering asielzoekers, Utrecht, 1995.Berg, L. van den, ‘De zelfstandigheidsverklaring in werknemersverzekeringen’,Sociaal Maandblad Arbeidsrecht (7-8) 2002, p. 399-413.Berk, J.A.M. van den, Vergoeding van planschade: een exclusieve overheidstaak!,BR 2003, p. 583-591.Beurskens, W.J.J., De wederkerige rechtsbetrekking: koekoeksei in het nest vanhet publiekrecht, in: E.C.H.J. van der Linden en A.Q.C. Tak (red.), Eenzijdigen wederkerig, Deventer: Kluwer, 1995.Black, D.J., The behavior of law, New York: Academic Press, 1976.Borger, S., H.B. Winter en M. Scheltema, Beschikken over kwaliteit. Advies overde beschikkingverlening in vreemdelingenzaken door de IND, Groningen:Rijksuniversiteit Groningen, vakgroep bestuursrecht en bestuurskunde, 1996.Bots, A.M.M.M., Het zorgvuldigheidsbeginsel en advisering, in: R.J.N. Schlösselse.a. (red.), In beginsel, Deventer: Kluwer, 2004.Bovens, M.A.P. e.a., Openbaar bestuur: beleid, organisatie en politiek, Alphena.d. Rijn: Tjeenk Willink, 2001.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 338338 ALLES IN EEN KEER GOEDBovens, M.A.P. en S. Zouridis, ‘Van street-level bureaucracy naar screen-levelbureaucracy’, NJB 2002, p. 65-74.Boxum, J.L., Algemene wetgeving voor zelfstandige bestuurslichamen (diss.Groningen), Deventer: Kluwer, 1997.Brederveld, E., ‘Verboden deelneming in stemming in de raadsvergadering’, in:Gst., 1996, 7032.Brenninkmeijer, A.F.M. e.a. (red.), De taakopvatting van de bestuursrechter, DenHaag: BJu, 2003.Brenninkmeijer, A.F.M., ‘Mediation als middel voor effectieve en efficiënte conflictoplossingin het bestuursrecht’, NTB 2004, p. 212-220.Brink, G. van den, Mondiger of moeilijker? Een studie naar de politieke habitusvan hedendaagse burgers (Voorstudie Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid),Den Haag: Sdu, 2002.Bröring, H.E., Beleidsregels. Een beknopte biografie, in: J.L. Boxum e.a., Aantrekkelijkegedachten, Deventer: Kluwer, 1993a.Bröring, H.E., Richtlijnen: over de juridische betekenis van circulaires, leidraden,aanbevelingen, brochures, plannen (diss. Groningen), Deventer: Kluwer,1993b.Bröring, H.E. en A.T. Marseille, ‘De ongekende vrijheden en beperkingen vanartikel 4:6 Awb’, JBplus, 2002, p. 54-71.Bröring, H.E. en H.B. Winter, Massale beschikkingverlening en het bestuursrechtelijketrechtermodel, in: R.L. Vucsán (red.), De Awb-mens: boeman of underdog?Opstellen aangeboden aan Leo Damen, Ars Aequi Libri, Nijmegen,1996.Buuren, P.J.J. van, Ch.W. Backes en A.A.J. de Gier, Hoofdlijnen ruimtelijk bestuursrecht,Deventer: Kluwer, 2002.Buurma, H., Maatschappelijke marketing van overheidsbeleid (diss. Rotterdam),Utrecht: Lemma, 2000.Centraal Bureau voor de Statistiek, Rechtspraak in Nederland 2002, Voorburg/Heerlen,2004.College van toezicht sociale verzekeringen, De Algemene wet bestuursrecht en deWerkloosheidswet, Zoetermeer: Ctsv, 1997.College van toezicht sociale verzekeringen, Straffen met beleid, Zoetermeer:Ctsv, 1999.Commissie onderzoek vuurwerkramp (commissie-Oosting), rapport A, De vuurwerkramp,Enschede: Commissie onderzoek vuurwerkramp, 2001.Commissie Rechtsbescherming VAR, De toekomst van de rechtsbescherming:van toetsing naar geschilbeslechting, Den Haag: BJu, 2004.Commissie wetgeving algemene regels van bestuursrecht, Voorontwerp Algemenewet bestuursrecht: eerste deel, Den Haag: Ministerie van BinnenlandseZaken & Ministerie van Justitie, 1987.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 339LITERATUURLIJST 339Coolsma, J.C., De uitvoering van beleid, in: A. Hoogerwerf en M. Herweijer(red.), Overheidsbeleid. Een inleiding in de beleidswetenschap, Alphen a.d.Rijn: Kluwer, 2003.Couwenberg, O., Incomplete contracten, een rechtseconomische benadering(oratie Groningen), Groningen, 2003.Daalder, H., Sturing, het primaat van de politiek en de bureaucratische cultuur inNederland, in: M.A.P. Bovens en W.J. Witteveen (red.), Het schip van staat.Beschouwingen over recht, staat, en sturing, Zwolle: Tjeenk Willink, 1985.Dahl, R., How democratic is the American constitution?, New Haven (CT): Yaleuniversity press, 2003.Damen, L.J.A., Bestaat de Awbmens?, in: J.L. Boxum e.a. (red.), Aantrekkelijkegedachten, Deventer: Kluwer, 1993.Damen, L.J.A., Moet pech weg?, in: C.P.M. Cleiren e.a. (red.), Voor risico van deoverheid?, Arnhem: Gouda Quint, 1996.Damen, L.J.A., De geheime directe van het bestuur: mensbeeld, bestuursbeeld enlegaliteitsbeginsel, in: M. Herweijer e.a. (red.), In wederkerigheid, Deventer:Kluwer, 1997.Damen, L.J.A., Alle schade op het bordje van de overheid?, in: N.F. van Manen,R.H. Stutterheim (red.), Wie draagt de schade?, Nijmegen: AAL, 1998.Damen, L.J.A., Rechtsvorming door de bestuursrechter onder de Awb, in: F.A.M.Stroink e.a. (red.), Vijf jaar JB en Awb, Den Haag: SDU, 1999.Damen, L.J.A., De Bewijsfuik. Hoe en wanneer moet een oud-mijnwerker zijnsilicose bewijzen?, annotatie onder ABRvS 28-6-1999, AA 2000a, p. 61-69.Damen, L.J.A., Eén burger, gefragmenteerd bestuur, Den Haag: BJu, 2000b.Damen, L.J.A., Helpt de Centrale Raad van Beroep Jan Splinter door de bestuursrechtelijkewinter?, in: R.M. van Male e.a. (red.), Centrale Raad vanBeroep 1903-2003, Den Haag: Sdu, 2003a.Damen, L.J.A. e.a. (red.), Bestuursrecht 1, Systeem, bevoegdheid, besluitvorming,handhaving, Den Haag: BJu, 2003b.Damen, L.J.A., ‘Is de burger beter af onder het bestuursrecht van 2004 dan onderdat van 1993?’, NTB 2004, p.155-162.Dassen, P., De onttovering van de wereld. Max Weber en het probleem van de moderniteitin Duitsland 1890-1920, Amsterdam: Van Oorschot, 1999.Dienst Sociale Zaken en Werk gemeente Groningen, Jaarplan 2004, Groningen:SZW, 2003.Dieperink, M.A.M., Omtrekken van een algemene regeling voor intrekken, in:C.H. Bangma, M.A.M. Dieperink en C.N.J. Kortmann, De vijfde tranche(Jonge VAR-reeks 1), Den Haag: BJu, 2002.Diesing, P., Reason and Society, Urbana: University of Illinois Press, 1962.Dijkstra, G.S.A., Wetgeving en omvang van het gebruik van rechtsbescherming,Deventer: Kluwer, 1991.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 340340 ALLES IN EEN KEER GOEDDijkstra, J.J., On the use of computerised decision aids. An investigation into theexpert system as persuasive communicator (diss. Groningen), Groningen:Rijksuniversiteit Groningen, 1998.Donner, A.M., Nederlands bestuursrecht; algemeen deel I, Alphen a.d. Rijn:Samsom, 4e druk: 1974.Donner, A.M., Werkt de rechtsstaatsidee bureaucratie in de hand? Amsterdam,1984.Donner, A.M., Nederlands bestuursrecht: algemeen deel, Alphen a.d. Rijn:Samsom H.D. Tjeenk Willink, 5e druk: 1987.Donner, J.P.H., ‘Naar een slagvaardige bestuursrechtspraak’, NTB 2004, p. 143-145.Doornbos, N. en J.P.P. Sellies, Het overlegmodel in de asielprocedure, Nijmegen:GNI/Instituut voor de Rechtssociologie, 1997.Driessen, P.P.J., A.A.J. de Gier en S.A.M. Steyn, ‘Provinciale omgevingsplannen:de experimenteerfaxe?’, Tijdschrift voor Omgevingsrecht 2003/2, p. 54-62.Edelenbosch, J. en R. Monnikhof (red.), Lokale interactieve beleidsvorming,Utrecht: Lemma, 2001.Eerste voortgangsbericht Programma Andere Overheid, 2003 (Kamerstukken II2003/04, 29 362, nr. 18).Enquêtecommissie uitvoeringsorganen sociale verzekeringen, Rapport, DenHaag: Sdu, 1993.Evaluatiecommissie Awb II (commissie Boukema), Toepassing en effecten van deAlgemene wet bestuursrecht 1997-2001, Den Haag: BJu, 2002.Faludi, A. en A. van der Valk, Rule and order: Dutch planning doctrine in thetwentieth century, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 1994.Franken, H., Kanttekeningen bij het automatiseren van beschikkingen. In: Prof.mr. H. Franken e.a., Beschikken en automatiseren, preadviezen voor de AlgemeneVergadering van de Vereniging voor Administratief Recht, Alphen a.d.Rijn: Samsom, 1993.Geest, H.J.A.M. van e.a. (red.), Besturen tussen regels en rechters, congrespublikatieVereniging voor Bestuurskunde, 1982.Graaf, K.J. de, Schikken in het bestuursrecht (diss. Groningen), Den Haag: BJu,2004.Gribnau, J.L.M., Rechtsbetrekking en rechtsbeginselen in het belastingrecht(diss. Rotterdam), Deventer: Gouda Quint, 1998.Griffiths, J. ‘The social working of legal rules’, Journal of legal pluralism, (48)2003: 1 – 84.Groenendael, A. J. M. van, Dilemma’s van regelgeving: de regularisatie van illegalebuitenlandse werknemers 1975-1983: een case studie naar het functionerenvan regels als instrument van overheidsbeleid, Alphen a.d. Rijn: SamsomH.D. Tjeenk Willink, 1986.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 341LITERATUURLIJST 341Gronden, J. van de en K. Mortelmans, Holland Media Groep of LuxemburgMedia Groep. De trouvaille van de Raad van State, Mediaforum, 2001, p.191-200.Groot, T.L.C.M. en G.J. van Helden, Financieel management van non-profitorganisaties, Leiden: Stenfert Kroese, 4e druk: 2003.Groothuis, M.M. en J.S. Svensson, Expert system support and juridical quality.In: J. Breuker e.a. (red.), Legal Knowledge and Information Systems. Amsterdam:Ios Press, 2000.Groß, R., ‘Zum presse-rechtlichen Informationsanspruch’, DÖV, 1997, p. 133,134.Gundelach, J. en F.C.M.A. Michiels, Ongegronde vrees. Een onderzoek naar derechtspraak inzake handhavingsbesluiten, Deventer: Kluwer, 2003.Haan, P. de, Th.G. Drupsteen en R. Fernhout, Bestuursrecht in de sociale rechtsstaat;deel 2, Deventer: Kluwer, 1998.Habermas, J., Faktizität und Geltung: Beiträge zur Diskurstheorie des Rechts unddes democratischen Rechtsstaats, Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1992.Haeser, W.J., ‘Schijn van belangenverstrengeling’, in: Bestuursforum, mei 1998.Heffen-Oude Vrielink, M. van, ‘Regels en macht in geschillen over geluidshindervan buren’, RdW 2003/3, p. 5-20.Herweijer, M., Overheden, in: A. Hoogerwerf en M. Herweijer (red.), Overheidsbeleid:een inleiding in de beleidswetenschap, Alphen a.d. Rijn: Kluwer,2003.Heuvel, J.H.J. van den, Beleidsinstrumentatie. Sturingsinstrumenten voor hetoverheidsbeleid, Utrecht: Lemma, 1998.Heuvel, J.H.J. van den, L.W.J.C. Huberts en S. Verberk, Het morele gezicht vande overheid. Waarden, normen en beleid, Utrecht: Lemma, 2002.Hoekstra, A. en A. Belling, ‘De vertrouwenspersoon voor integriteitsvraagstukken’,in: Openbaar bestuur, mei 2003, p.14-17.Hoekstra, J., ‘De in het wetsvoorstel voor de nieuwe Wet ruimtelijke ordeningopgenomen en voorgestelde mogelijkheden om ten onrechte verleende aanleg-,sloop- en bouwvergunningen in te trekken’, BR, 2004, p. 1-12.Hoeven, J. van der, De drie dimensies van het bestuursrecht, Deventer: SamsomH.D. Tjeenk Willink, 1989.Hoogerwerf, A. en M. Herweijer (red.), Overheidsbeleid: een inleiding in debeleidswetenschap, Alphen a.d. Rijn: Kluwer, 6e druk: 2003.Huberts, L.W.J.C., Planvorming over rijkswegen: communicatie en invloed, in:I.M.A.M. Pröpper en M. Herweijer, Effecten van plannen en convenanten,Deventer: Kluwer, 1992.Human Rights Watch, Fleeting Refuge: The triumph of efficiency over protectionin Dutch asylum policy, New York: Human Rights Watch: april 2003.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 342342 ALLES IN EEN KEER GOEDInspectie Werk en Inkomen, De inschakeling van een private partij bij de uitvoeringvan de Algemene bijstandswet door de gemeente Maarssen, Zoetermeer:IWI, 2003a.Inspectie Werk en Inkomen, De uitvoering van de Algemene bijstandswet in Amsterdam:stand van zaken eerste kwartaal 2003, Zoetermeer: IWI, 2003b.Janis, I.L., Groupthink: the desperate drive for consensus at any cost (1971), in:J.M. Shafritz en J.S. Ott, Classics of organization theory, Orlando, 2002.Jans, J.H., ‘Nogmaals: het Rijnzoutverdrag en de artikelen 92 en 93 EEG-verdrag’,NJB, 1989, p. 405-409.Jans, J.H., ‘Autonomie van de wetgever? Voorafgaande bemoeienis van Europeseinstellingen met nationale regelgeving’, in: Europese Unie en nationale soevereiniteit,Publikaties van de Staatsrechtkring nr. 2, Deventer: Kluwer, 1997,p. 51-113.Jans, J.H. en K.J. de Graaf, ‘Bevoegdheid = verplichting?; enkele opmerkingenover de uitspraak van het Hof van Justitie in de zaak Kühne & Heitz’, NTER,p. 98-102.Jans, J.H. e.a., Inleiding tot het Europees bestuursrecht, Nijmegen: Ars AequiLibri, 2e druk: 2002.Jerschke, H.-U., Öffentlichkeitspflicht der Exekutive und Informationsrecht derPresse, Berlijn: Duncker & Humblot, 1971.Jong, G.T. de e.a. (red.), Algemeen-Bijzonder: de wisselwerking tussen algemeneen bijzondere regelingen in het privaatrecht, Den Haag: BJu, 2003.Jong, P.O. de, Beroep op tijd (diss. Groningen), Den Haag: BJu, 2004.Jong, P.O. de & M. Herweijer, Alle regels tellen, Beleidswetenschap 18-3, 2004,p. 223-241.Kagan, R. A., Regulatory justice - Implementing a Wage-Price Freeze, New York:Russell Sage Foundation, 1978.Keijts, B., ‘Op de bres voor de oude zijl’, in: Land en water, 2002, nummer 5.Kemenade, J.A. van e.a., Bestuur in geding, Rapport van de werkgroep inzaketerugdringing van de juridisering van het openbaar bestuur, Haarlem: ProvinciehuisNoord-Holland, 1997.Kingdon, J.W., Agendas, Alternatives and Public Policies, New York: HarperCollins, 1995.Kloosterman, D.R. e.a., In zelfstandigheid geregeld, Groningen: Vakgroep Bestuursrechten Bestuurskunde, 2002.Konijnenbelt, W., Rechtsverwerking door het bestuur: het vertrouwensbeginsel inhet administratieve recht, in: M. Scheltema en W. Konijnenbelt, De rechtsverwerkingin het administratief recht (VAR-reeks LXXIV), Groningen: H.D.Tjeenk Willink, 1975.Konijnenbelt, W., ‘Het specialiteitsbeginsel in het Nederlandse en het Franseadministratieve recht’, NTB, 10, 1994, p. 305-313.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 343LITERATUURLIJST 343Kortmann, C.A.J.M., De Grondwetsherzieningen 1983 en 1987, Deventer: Kluwer,1987.Kortmann, C.A.J.M., Beginselloosheid in het bestuursrecht, in: R.J.N. Schlösselse.a. (red.), In beginsel: over aard, inhoud en samenhang van rechtsbeginselenin het bestuursrecht, Deventer: Kluwer, 2004.Krieger, K., Das Recht des Bürgers auf behördliche Auskunft, Berlijn: Duncker &Humblot, 1972.Kugelmann, D., Die informatorische Rechtstellung des Bürgers, Tübingen, 2001.Kummeling, H.R.B.M., Relatieve geheimhoudingsplichten (oratie Utrecht), Deventer,1997.Lennaerts, A.H.J., ‘De zelfstandigheidsverklaring: beperkte toevoeging of fundamenteleingreep?’, Periodiek voor Sociale Verzekeringen, sociale voorzieningenen arbeidsrecht, 2001, p. 1667-1678.Linden, E.C.H.J. van der, A.Q.C. Tak (red.), Eenzijdig en wederkerig, Deventer:Kluwer, 1995.Loenen, T., ‘Recht en het onvervulbare verlangen van individuele gerechtigheid’,RMth 1996, p. 123-136.Maarseveen, H.Th.J.F. van, Openbaarheid als staatsrechtelijk beginsel, in: B. deGoede en H.Th.J.F. van Maarseveen, Hoe openbaar wordt ons bestuur?, DenHaag: VUGA-Boekerij, 1969.Marseille, A.T., Voorspelbaarheid van bestuurshandelen: een onderzoek naar derechtsregels en beslissingen over het volgen van scholing met behoud van uitkering(diss. Groningen), Deventer: Kluwer, 1993.Marseille, A.T., Procederen bij de bestuursrechter, Deventer: Kluwer, 2003.Martin, D.W., ‘The fading legacy of Woodrow Wilson’, in: Public AdministrationReview 1988, p. 631-636.Maurer, H., Allgemeines Verwaltungsrecht, München: C.H. Beck, 2002.Meegen, H.J.H. van, ‘Het vertrouwensbeginsel; Ontwikkelingen in de jurisprudentie’,JBplus, 2001, p. 19-32.Mertens, F.J.H. e.a., Pech moet weg, Amsterdam: AUP, 2003.Meuwissen, D.H.M., ‘Rechtsbeginselen en natuurrecht’, in: Rechtsbeginselen,AA 1991/nr.10, p. 14-27.Michels, A.M.B., Citizen participation and democracy in the Netherlands, 2004(paper voor werkgroep National Traditions of Democratic Thought, ECPRJoint Sessions, 13-18 april 2004, Uppsala, Zweden).Michiels, F.C.M.A., Kleur in het omgevingsrecht, Den Haag: BJu, 2001.Michiels, F.C.M.A., De Wet milieubeheer, Deventer: Kluwer, 2003.Ministerie van Justitie en Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,Handreiking bezwaarschriftprocedure Algemene wet bestuursrecht,Den Haag: BJu, 2004.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 344344 ALLES IN EEN KEER GOEDMontfort, A.J.G.M. van, De regels van het huis. Ambtelijke regeltoepassing bij degemeentelijke woonruimteverdeling, Groningen: Wolters-Noordhoff, 1991.Montfort, A.J.G.M. van, ‘De wetgever wikt, de ambtenaar beschikt. Ambtelijkebesluitvorming bij de gemeentelijke woonruimteverdeling’, Recht der Werkelijkheid,1992, nr. 1, p. 98-118.Montfort, A.J.G.M. van, Klachtvoorzieningen, in: L.J.A. Damen e.a. (red.), Bestuursrecht2, Rechtsbescherming tegen de overheid, bestuursprocesrecht,Den Haag: BJu, 2003.Montfort, A.J.G.M. van en L.W.J.C. Huberts, Learning from complaints and grievances,The Ombudsman’s contribution to the ethics and integrity of publicsector organizations, congrespaper voor achtste International Research Seminarof Public Management (IRSPM VIII), 2004.Nationale ombudsman, 2003, Jaarverslag 2002 (Kamerstukken II 2002/03, 29825, nrs. 1-2).Nationale ombudsman, 2004, Jaarverslag 2003 (Kamerstukken II 2003/04, 29460, nrs. 1-2).Neerhof, A.R., ‘De reikwijdte van het verbod van vooringenomenheid’, in:Jurisprudentie Bestuursrecht plus, 2004.Nicolaï, P., Beginselen van behoorlijk bestuur (diss. Amsterdam, UvA), Deventer:Kluwer, 1990.Nicolaï, P., Kroniek ABBB, Kroniek van het bestuursrecht 1987-1992, Zwolle:W.E.J. Tjeenk Willink, 1993.Nicolaï, P., ‘Kroniek algemene beginselen van behoorlijk bestuur’, NTB, 4, 1995,p. 95-107.Nicolaï, P., De stiekeme citoyen, in: R.L. Vucsán (red.), De Awb-mens: boeman ofunderdog?, Nijmegen: Ars Aequi Libri, 1996.Niemeijer, E., Geschillen over bouwplannen: een rechtssociologisch onderzoeknaar de betekenis van regels en afhankelijkheid voor de beslechting vangeschillen tussen burger en gemeente over bouwen en ruimtelijke ordening,Deventer: Kluwer, 1991.Nieuwenhuis, M.A., Tessec: een expertsysteem voor de Algemene bijstandswet(diss. Enschede), Deventer: Kluwer, 1989.NJCM, De AC-procedure: De achilleshiel van het asielbeleid, november 2003.Noordam, F.M., Een kontje van de wetgever, in: L. Betten, Ongelijkheidscompensatieals rode draad in het recht, Deventer: Kluwer, 1997.Noordam, F.M., ‘De loonsanctie, beslist niet het mooiste kind van de Poortwachter’,SMA 2004, nr.10, p. 439-450.Ommeren, F.J. van, De verplichting verankerd. De reikwijdte van het legaliteitsbeginselen het materiële wetsbegrip (diss. Amsterdam, UvA), Deventer:W.E.J. Tjeenk Willink, 1996.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 345LITERATUURLIJST 345Ommeren, F.J. van, De rechtsstaat als toetsingskader, in: F.J. van Ommeren enS.E. Zijlstra (red.), De rechtsstaat als toetsingskader, Den Haag: BJu, 2003.Onderzoekscommissie toepassing ABW, Het recht op bijstand. Naar een beheerstproces bij de toekenning van de bijstand, Den Haag: VUGA, 1993.Otten, F.P.J.M., Ruimtelijke ordening en milieubeheer, Den Haag: VUGA-Boekerij,1980.Otto, W., ‘NEN-normen’, NJB 2004, p. 1750-1751.Ouden, W. den, M.J. Jacobs en N. Verheij, Subsidierecht, Deventer: Kluwer,2004.Overwater, P.S.A., Naar een sturend gemeentelijk grondbeleid. Wie de grondheeft die bouwt, Alphen a.d. Rijn: Kluwer, 2003.Peij, S., G. Westerink en H.B. Winter, Juridische Kwaliteitszorg, Deventer: Kluwer,2003.Peppel, R.A. van de, Effecten van interactieve beleidsvorming, in: J. Edelenbosen R.A.H. Monnikhof (red.), Lokale interactieve beleidsvorming, Utrecht:Lemma, 2001.Perelman, Ch., Recht en logica, in: A. Soeteman en P.W. Brouwer (red.), Logicaen recht, Zwolle: Tjeenk Willink, 1992.Perrow, C., Complex Organizations, Glenview, Ill., 1972.Polak, J.E.M., Effectieve bestuursrechtspraak. Enkele beschouwingen over hetvermogen van de bestuursrechtspraak geschillen materieel te beslechten (oratieLeiden), Deventer: Kluwer, 2000.Poorter, J.C.A. de, Het belangvereiste in bestuursrechtelijke procedures, in: E.C.Pietermaat en J.C.A. de Poorter, Toegang tot de rechter: processuele openbaarheiden belang (Jonge VAR-reeks 2), Den Haag: BJu, 2004a.Poorter, J.C.A. de e.a., Herijking van het belanghebbendebegrip, Den Haag: BJu,2004b.Pot, van der, Donner en Prakke, Handboek van het Nederlandse staatsrecht, Deventer:Tjeenk Willink, 2001.Pront-van Bommel, S., Bestuursrechtspraak (diss. Amsterdam, UvA), Den Haag:BJu, 2002.Pront-van Bommel, S., H.D. Stout en I.C. van der Vlies, Juridische kwaliteitenvan onderhandelend bestuur. Onderhandelend bestuur en tegenstellingen inbelangen, Amsterdam: Amsterdam University Press 1998.Pröpper, I.M.A.M., Argumentatie en machtsuitoefening in onderzoek en beleid(diss. Enschede), Enschede: Universiteit Twente, faculteit der bestuurskunde,1989.Pröpper, I.M.A.M., Communiceren met burgers, in: A. Hoogerwerf en M. Herweijer(red.), Overheidsbeleid: een inleiding in de beleidswetenschap, Alphena.d. Rijn: Kluwer, 2003.Pröpper, I.M.A.M. en D.A. Steenbeek, De aanpak van interactief beleid. Elkesituatie is anders, Bussum: Coutinho, 1e druk: 1999, 2e druk: 2001.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 346346 ALLES IN EEN KEER GOEDProttas, J. M., People-processing: the street-level bureaucrat in public service bureaucracies,Lexington (Mass.): Heath, 1979.Putnam, R.D., Making democracy work: civic traditions in modern Italy, Princeton(NY): Princeton University Press, 1992.Raad voor het openbaar bestuur, Presteren door leren: benchmarken in hetbinnenlands bestuur, Den Haag: Raad voor het openbaar bestuur, 2002.Rapport van de werkgroep inzake terugdringing van de juridisering van het openbaarbestuur, Bestuur in geding, Haarlem: Provincie Noord Holland, 1997.Ravesteyn, N. en D. Evers, Unseen Europe. A survey of EU politics and its impacton spatial development in the Netherlands, Den Haag: NAi Publishers; Rotterdam:Netherlands Institute for Spatial Research, 2004.Regioplan, Evaluatie herziene Vreemdelingenwet, Amsterdam: Regioplan, 1995.Ridder, J. de, Problematische kanten van toenemende juridificatie, in: J.W.M.Engels e.a. (red.), De rechtsstaat herdacht, Zwolle: W.E.J. Tjeenk Willink,1989.Ridder, J. de, G.A. Dijkstra en R.H.C. Kemkers, Artikel 19 in de prakijk. De eersteeffecten van een wetswijziging, Deventer: Kluwer, 2002.Ridder, J. de en R.H.C. Kemkers: ‘Inertie en aanpassing, de implementatie vanartikel 19 lid 2 WRO’, in: Beleidswetenschap 16 - 3, 2002, p. 236-258.Rijckevorsel, J.J.M.M. van, ‘Nadeelcompensatie: wie is verantwoordelijk?’, NJB2002, p. 2297-2298.Ringeling, A.B., Beleidsvrijheid van ambtenaren: het spijtoptantenprobleem alsillustratie van de activiteiten van ambtenaren bij de uitvoering van beleid, Alphena.d. Rijn: Samsom, 1978.Ringeling, A.B. e.a. (red.), Evaluatie commissie Wet milieubeheer, De kwaliteitvan de afstemming, Advies over de afstemmingsregeling tussen de Wm-vergunningenerzijds en de bouwvergunning en Wvo-vergunning anderzijds,Advies nr. 10, Den Haag: Ministerie van VROM, 1996.RMO, Bevrijdende kaders, Den Haag: Sdu Uitgevers, 2002.Rösch, U., Geheimhaltung in der rechtstaatlichen Demokratie, Baden-Baden,1999.Ruiter, D.W.P., ‘Beleidsregels zijn algemeen verbindende voorschriften’, Bestuurswetenschappen1986, p. 65-70.Sanders, K.H., De bezwaarschriftprocedure, Nijmegen: AAL, 2004.Scheltema, M., Gebondenheid van overheid en burger aan eigen voorafgaandhandelen (Rechtsverwerking), in: M. Scheltema & W. Konijnenbelt, Derechtsverwerking in het administratief recht (VAR-reeks LXXIV), Groningen:H.D. Tjeenk Willink, 1975.Scheltema, M., ‘Enkele gedachten over het vertrouwensbeginsel in het publiekrecht’,RM Themis, 1984, p. 538-549.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 347LITERATUURLIJST 347Scheltema, M., De rechtsstaat, in: J.W.M. Engels e.a. (red.), De rechtsstaat herdacht,Zwolle: W.E.J. Tjeenk Willink, 1989.Scheltema, M., ‘Van rechtsbescherming naar een volwaardig bestuursrecht’, NJB1996, p. 1355-1361.Scheltema, M., Terugblik en perspectief, NTB, 2004, p. 172-175.Scheltema, M. en M.W. Scheltema, Gemeenschappelijk recht. Wisselwerking tussenpubliek- en privaatrecht, Deventer: Kluwer, 2003.Schlössels, R.J.N., Een dakkapel te Edam: de wens van eenheid van recht? in:L.J.A. Damen e.a. (red.), Rechtsspraak Bestuursrecht 1995-1996: de annotaties,Den Haag: VUGA, 1997.Schlössels, R.J.N., Het specialiteitsbeginsel: over de structuur van bestuursbevoegdheden,wetmatigheid van bestuur en beleidsvrijheid (diss. Maastricht),Den Haag: Sdu Uitgevers, 1998.Schlössels, R.J.N., Nadeelcompensatie en het égalité-beginsel: chaos of ius commune(II), Gst. 2002, nr. 7161, p.181-189.Schlössels, R.J.N., Het besluitbegrip en de draad van Ariadne (oratie Nijmegen),Den Haag: BJu, 2003a.Schlössels, R.J.N., Interventie VAR (VAR-reeks 129), Den Haag: BJu, 2003b.Schlössels, R.J.N., Dimensies van rechtsbeginselen, in: R.J.N. Schlössels e.a.(red.), In beginsel: over aard, inhoud en samenhang van rechtsbeginselen inhet bestuursrecht, Deventer: Kluwer, 2004.Schoch, F., ‘Informationsfreiheitsgesetz für die Bundesrepublik Deutschand’,Die Verwaltung 2002, p. 149-175.Scholten, P., Handleiding tot de beoefening van het Nederlansch burgerlijk recht,Algemeen deel (Asser-serie), Zwolle: Tjeenk Willink, 1931.Schreuder-Vlasblom, M., ‘Kronieken’, NTB, 6, 2003, p.175-193.Schueler, B., Zand in de machine (oratie Amsterdam, UvA), Amsterdam: VossiuspersUvA, 2003.Schuijt, C.J.M, Ongeregeld heden, Alphen a.d. Rijn: Samsom, 1982.Selznick, Ph., Tennessee Valley Authority and the Grass Roots, Berkeley: Universityof California Press, 1949.Simon, H.A., Administrative behavior: a study of decision-making processes inadministrative organization, New York: The Free Press, 3e druk 1976.Snellen, I.Th.M., Boeiend en geboeid (oratie Tilburg), Alphen a.d. Rijn: SamsomTjeenk Willink, 1987.Snellen, I.Th.M., Het automatiseren van beschikkingen bestuurskundig beschouwd.In: Prof. mr. H. Franken e.a., Beschikken en automatiseren, preadviezenvoor de Algemene Vergadering van de Vereniging voor AdministratiefRecht, Alphen a.d. Rijn: Samsom, 1993.Sociaal en Cultureel Planbureau, Sociaal en Cultureel Rapport 2002. De kwaliteitvan de quartaire sector, Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2002.Sociale Verzekeringsbank, Jaarverslag 2003, Amstelveen: SVb, 2004a.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 348348 ALLES IN EEN KEER GOEDSociale Verzekeringsbank, De sociale zekerheid als burgerpolis. Vergezicht opmeer inzicht, Amstelveen: SVb, 2004b.Sorgdrager, W., De last van het bezwaar. Een onderzoek naar de mogelijkhedenvoor vermindering van de instroom van bezwaren en beroepen en verhogingvan de efficiency van de afhandeling, Den Haag: UWV, 2004.Spijkerboer T.P., ‘De mensenrechtentoets door de vreemdelingenrechter: hettrechtermodel in asielzaken’, NJCM-bulletin, 2003, p. 549-562.Sterke, M.E. de, ‘Opgewekte verwachtingen’, Gst. 6880, 1989, p. 261-267.Stout, H.D. en A.J. Hoekema (red.), Onderhandelend bestuur, Zwolle: TjeenkWillink, 1994.Struiksma, J., Deregulering met behoud van ellende (oratie Amsterdam, VU),2003 (niet gepubliceerd, raadpleegbaar op: http://www.rechten.vu.nl/dbfilestream.asp?id=1183).Struycken, A.A.H., Administratie of Rechter. Beschouwingen over de modernerechtsstaatsgedachte naar aanleiding van de aanhangige ontwerpen tot regelingder administratieve rechtspraak, Arnhem, 1910.Swaan, A. de, 1996, De Mensenmaatschappij, Amsterdam: Bert Bakker, 1996.Terlouw, A.B. (red.), Binnen 48 uur, zorgvuldige behandeling van asielverzoeken?,Centrum voor Migratierecht, Nijmegen: Wolf Legal Publishers, 2003.Teunissen, J.M.H.F., ‘De herziening van de Woningwet op het punt van de handhaafbaarheiden de handhaving’, NJB 2004, p. 418-424.Tonnaer, F.P.C.L., Wikken en beschikken, Zwolle: W.E.J. Tjeenk Willink, 1982.Trantas, G., Akteneinsicht und Geheimhaltung im Verwaltungsrecht, Berlijn:Duncker & Humblot, 1998.Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen, Jaarplan 2004, Amsterdam:UWV, 2003.Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen, Jaarverslag 2003, Amsterdam:UWV, 2004.Valenteijn, J.E. e.a., Algemeen Bestuursrecht 2001, Beleidsregels, Den Haag:BJu, 2001.Veld, R.J. in ’t, Spelen met vuur: over hybride organisaties. (oratie Amsterdam,UVA), Den Haag: VUGA, 1995.Veltkamp, B.M., Implementatie van EG-milieurichtlijnen in Nederland, Deventer:Kluwer, 1998.Veltman, J., ‘De Natuurbeschermingswet opnieuw op de helling’, in: Milieu&Recht 2002/4, p. 100-107.Verheij, N., Vertrouwen op de overheid, in: J.B.M. Vranken, N. Verheij en J. deHullu, Vertrouwensbeginsel en rechtszekerheid in Nederland (preadvies Verenigingvoor de Vergelijkende Studie van het recht van België en Nederland),Deventer: W.E.J. Tjeenk Willink, 1997.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 349LITERATUURLIJST 349Vey Mestdagh, C.N.J. de, Juridische Kennissystemen. Rekentuig of Rekenmeester?Het onderbrengen van juridische kennis in een expertsysteem voor hetmilieuvergunningenrecht. (Reeks Informatica en Recht, nr. 18.), Deventer:Kluwer, 1997.Vey Mestdagh, C.N.J. de, J.J. Dijkstra en A. Oskamp. Kwaliteitsbewaking vanjuridische informatie- en kennistechnologie. In: A. Oskamp, A.R. Lodder(red.), Informatietechnologie voor Juristen. Deventer: Kluwer, september2002.Vogelezang-Stoute, E.M., Bestrijdingsmiddelenrecht, Een rechtsvergelijking(diss. Amsterdam, UvA), Deventer: Kluwer, 2004.Vries, M.S. de, ‘Het idee van beleidsgeneraties: een aanzet tot het ontwikkelenvan een positieve theorie over beleidsverandering’, Beleidswetenschap, jrg.13, 1999, nr.3, p. 207-231.Vucsán, R.L., Bestuursregelgeving en inspraak. Deventer: Kluwer, 1995.Vucsán, R.L. (red.), De Awb-mens: boeman of underdog?, Nijmegen: AAL, 1996.Weber, M., Wirtschaft und Gesellschaft, Tübingen: Mohr, 1922.Werkgroep Verzelfstandigde Organisaties op Rijksniveau, Een herkenbare staat:investeren in de overheid, 2004, (http://www.andereoverheid.nl/contents/pages/9187/eenherkenbarestaat-investerenindeoverheid.pdf).Wijk, H.D. van, W. Konijnenbelt en R.M. van Male, Hoofdstukken van bestuursrecht,Den Haag: Elsevier, 2002.Wijkerslooth, J.L. de, Geschreven privaatrecht of ongeschreven publiekrecht,Preadvies VAR, in: A.J.C. de Moor-van Vught, J.L. de Wijkerslooth en N. Verheij,Verschuiving van de magische lijn (VAR-reeks 122), Alphen a.d. Rijn:Samsom, 1999.Wilson, W., “The study of administration”, Political Science Quarterly 1887:197-222.Winsemius, P., Gast in eigen huis: beschouwingen over milieumanagement, Alphena.d. Rijn: Samsom, 1986.Winter, H.B., Evaluatie in het wetgevingsforum (diss. Groningen), Deventer:Kluwer, 1996.Winter, H.B., De Awb-bezwaarschriftprocedure, Deventer: Kluwer, 2003.Wolde, E. van, Met de cliënt aan tafel. Een onderzoek naar cliëntenparticipatiein de sociale zekerheid, Groningen: Vakgroep Bestuursrecht en Bestuurskunde,2002.Wolde, E. van, Cliëntenparticipatie in de sociale zekerheid. Een onderzoek naarde inrichting en juridische normering van cliëntenparticipatie bij de uitvoeringvan socialezekerheidswetgeving (diss. Groningen), Den Haag: BJu,2003.WRR, De toekomst van de nationale rechtsstaat (WRR-rapport 63), Den Haag:Sdu Uitgevers, 2002.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 350350 ALLES IN EEN KEER GOEDZijlstra, S.E., Rechtsbescherming en de kwaliteit van overheidsbestuur, in: F.J.van Ommeren en S.E. Zijlstra, De rechtsstaat als toetsingskader, Den Haag:BJu, 2003.Zijlstra, S.E. en F.J. Van Ommeren, Slotbeschouwing: de rechtsstaat als toetsingskader,in: F.J. van Ommeren en S.E. Zijlstra, De rechtsstaat als toetsingskader,Den Haag: BJu, 2003.Zouridis, S., Digitale disciplinering: over ICT, organisatie, wetgeving en hetautomatiseren van beschikkingen, Delft: Eburon, 2000.Zuurmond, A., De infocratie: een theoretische en empirische heroriëntatie opWeber’s ideaaltype in het informatietijdperk, Den Haag: Phaedrus, 1994.Zwart, T., De republiek der rechters?, in: H.R.B.M. Kummeling (red.), Het bestuursrechtals agenda voor het staatsrecht, Deventer: W.E.J. Tjeenk Willink,1999.

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 351351JurisprudentieregisterVerwezen wordt naar paragraafnummersAfdeling bestuursrechtspraak van de Raad van StateABRvS 25-9-1992, MR 1992, 46......................................................................9.2ABRvS 10-5-1995, RAwb 1994, 72 (telefooncel Buttervliet)........................13.3ABRvS 16-12-1996, AB 1998, 32 ..............................................................17.5.2ABRvS 5-8-1997, AB 1998, 133 ................................................................12.2.4ABRvS 8-1-1998, JB 1998, 34 ..............................................................13.3, 13.4ABRvS 18-2-1998, JB 1997, 47, AB 1997, 229 (Beurskens) ........................13.4ABRvS 24-2-1998, M en R 1998/6, nr. 64 (Overijssel) ................................15.6ABRvS 22-4-1998, JB 1998, RAwb 1998, 135, RBA 1997-1998,(Woningbedrijf Den Haag) ..........................................................................2.5ABRvS 15-6-1998, AB 1999, 334 ..............................................................12.2.4ABRvS 9-4-1999, AB 1999, 250 ................................................................12.2.4ABRvS 28-6-1999, AA 2000, 61-69 ..............................................................2.10ABRvS 2-9-1999, BR 2000, 321-322 ............................................................17.4ABRvS 5-10-1999, StAB 2000/1, nr. 147 ......................................................15.6ABRvS 26-10-1999, AB 2000, 23 (GOB Heerlen/Aken)............................15.3.1ABRvS 30-12-1999, AB 2000, 47(zwaarwegende belangen, openbare orde en veiligheid) ..........................17.4ABRvS 25-2-2000, AB 2002, 42 ................................................................12.2.4ABRvS 9-3-2000, Gst. (2000) 7128.8(Bouwerken recycling levensmiddelen Veulen)........................................13.4ABRvS 31-3-2000, AB 2000, 302, JB 2000, 138(militair gebruik natuurgebied Texel) ....................................................15.3.1ABRvS 24-4-2000, AB 2000, 210 ..............................................................10.3.1ABRvS 18-5-2000, Gst. (2000) 7128.3 ..........................................................13.4ABRvS 9-6-2000, AB 2001, 222, JB 2000, 243(Erkens Bakkerijen B.V.Brunssum) ..........................................................13.4ABRvS 10-7-2000, Gst. (2000) 7128.9(Uitwegvergunning St. Michielsgestel) ....................................................13.4ABRvS 20-11-2000, AB 2001, 224 ................................................................14.3ABRvS 5-1-2001, AB 2001, 53 ....................................................................14.3ABRvS 22-2-2001, AB 2001, 280 ..............................................................15.3.1ABRvS 27-3-2001, AB 2001, 281 ..............................................................15.3.1ABRvS 10-4-2001, Mediaforum 2001-6, 191-200 ..........................................9.4

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 352352 ALLES IN EEN KEER GOEDABRvS 11-7-2001, AB 2001, 232 ....................................................................9.2ABRvS 11-7-2001, MR 2001, 38 ....................................................................9.2ABRvS 27-8-2001, RV 2001, 19....................................................................5.3.2ABRvS 14-11-2001, JM 2002, 11 (GS van Groningen) ..............................15.3.1ABRvS 12-12-2001, AB 2002, 323, JB 2002, 27........................................17.3.1ABRvS 20-12-2001, RV 2001, 20..................................................................5.3.2ABRvS 28-12-2001, AB 2002, 380 ..............................................................14.3ABRvS 23-1-2002, JB 2002, 69 ......................................................12.2.2, 12.2.4ABRvS 27-3-2002, AB 2002, 419 ..............................................................15.3.1ABRvS 1-5-2002, AB 2002, 37 ..................................................................10.3.1ABRvS 24-7-2002, M&R 2002, 122 ..........................................................15.3.1ABRvS 7-8-2002, AB 2003, 3 ........................................................................16.6ABRvS 7-8-2002, AB 2003, 58 ....................................................................13.1ABRvS 13-11-2002, NJB 2003,187, M&R 2003, nr. 39, 4..............................9.2ABRvS 15-1-2003, AB 2003, 145 ..............................................................10.3.1ABRvS 27-1-2003, RV 1974-2003, 57 ..........................................................5.4.5ABRvS 26-2-2003, M&R 2003, nr. 92, 9 ..................................................9.2, 9.4ABRvS 4-4-2003, AB 2003, 315, JB 2003, 139, JV 2003, 219 ..................17.5.2ABRvS 11-4-2003, AB 2003, 281..................................................................6.4.2ABRvS 14-5-2003, AB 2003, 241 ..............................................................10.3.1ABRvS 16-7-2003, MR 2003, 35, M&R 2003, nr. 124, 11..............................9.2ABRvS 6-8-2003, zaaknummer 20023476/1 ....................................................9.4ABRvS 27-8-2003, AB 2004, 10 ..................................................................6.2.2ABRvS 1-10-2003, AB 2003, 438 ..............................................................10.3.1ABRvS 29-10-2003, M&R 2004, nr. 35, 4 ......................................................9.2ABRvS 5-11-2003, AB 2004, 176, M&R 2004, 302(vliegveld Lelystad) ....................................................................................2.5ABRvS 12-11-2003, AB 2004, 33 ..................................................................15.2ABRvS 26-11-2003, MR 2004, 9......................................................................9.3ABRvS 17-12-2003, LJN-nummer AO0234 ....................................................9.4ABRvS 24-12-2003, AB 2004, 240 ..........................................................12.2.1ABRvS 3-3-2004, AB 2004, 252 ................................................................12.2.3ABRvS 3-3-2004, BR 2004, 417 ....................................................................13.1ABRvS 6-5-2004, NJB nr. 25, p. 1263 ........................................................10.3.1ABRvS 14-6-2004, LJN-nummer: AQ1360 ................................................10.3.1ABRvS 28-7-2004, LJN-nummer AQ5732 ......................................................9.2Afdeling rechtspraak van de Raad van StateARRvS 7-10-1993, AB 1994, 281 (telefooncel Bornheim)............................13.3

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 353JURISPRUDENTIEREGISTER 353Voorzitter van de Afdeling rechtspraak van de Raad van StateVz. ARRvS 29-10-1992, AB 1993, 183 (NS/GS Friesland) ..........................13.3Vz. ARRvS 28-6-1993, AB 1994, 422 (Kater Napoleon) ..............................13.1Centrale Raad van BeroepCRvB 17-4-1979, AB 1980, 269 ....................................................................17.4CRvB 7-12-1988, RSV 1989, 67....................................................................4.2.1CRvB 15-1-1995, RSV 1996, 214..................................................................4.2.1CRvB 28-10-1997, AB 1998, 14..................................................................12.2.1CRvB 19-3-1999, AB 1999, 255......................................................12.2.3, 12.2.4CRvB 27-7-1999, AB 1999, 454..................................................................12.2.4CRvB 5-12-2000, USZ 2000, 135..................................................................4.2.1CRvB 21-3-2001, RSV 2001, 174................................................................17.3.2CRvB 2-5-2001, RSV 2001,150 ....................................................................14.3CRvB 22-8-2001, USZ 2001, 248 ..................................................................14.3CRvB 21-11-2001, USZ 2002, 23 ..................................................................14.1CRvB 18-12-2001, USZ 2002, 28 ..................................................................14.3CRvB 11-3-2002, USZ 2002, 134 ..................................................................14.3CRvB 16-4-2002, RSV 2002, 198 ..................................................................14.3CRvB 15-11-2002, 01/2892 WSF, n.g. ..........................................................14.1CRvB 24-1-2003, TAR 2003, 552, Gst. (2003) 7195, p. 180(interne SBA-opleiding) ............................................................................2.15CRvB 20-8-2003, AB 2004, 13 (WW-bewijsfuik) ..........................................2.6CRvB 30-9-2003, AB 2004, 100..........................................................6.3.3, 6.3.4CRvB 7-10-2003, AB 2004, 12....................................................................17.5.2CRvB 21-10-2003, AB 2004, 11 ..................................................................17.5.2CRvB 19-11-2003, AB 2004, 119 ..................................................................6.3.2College van Beroep voor het bedrijfslevenCBB 20-4-1998, AB 1998, 302....................................................................12.2.4CBB 17-4-2003, AB 2003, 277....................................................................12.2.1CBB 19-12-2003, Gst. (2004) 7207.84, 296(Nightclub Wagenborgen)............................................................................2.7Voorzitter van het College van Beroep voor het bedrijfslevenVz. CBB 20-7-1989, AB 1990, 88 (frauduleus handelen)..............................17.4

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 354354 ALLES IN EEN KEER GOEDEuropees Hof voor de Rechten van de MensEHRM 23-10-1985, AB 1986, 1, NJ 1986, 102 (Benthem) ..........................6.4.1Hof van Justitie van de Europese GemeenschapHvJEG 22-6-1989, zaak 103/88, Jur. 1989, 1839 (Costanzo) ..........................9.1HvJEG 18-12-1997, Jur. 1997, I-7411, M&R 1998, nr. 65, 7/8,MR 1998,12, AB 1998, 192, SEW 1998, 475-478 (Inter-Environnement Wallonie ASBL tegen Waals Gewest) ..............................9.2HvJEG 6-11-2003, USZ 2003, 367 ................................................................4.2.1HvJEG 13-1-2004, JB 2004, 42, AB 2004, 58 (Kühne & Heitz) ........6.3.5, 17.4HvJEG 7-9-2004, C-127/02..........................................................................15.3.1Hoge RaadHR 10-3-1972, NJ 1972, 278 (Vermeulen/Lekkerkerker) ..............................13.4HR 17-12-1985, NJ 1986, 591 ......................................................................14.3HR 18-12-1992, NJ 1994, 139, AB 1994, 396,Gst. (1993) 6970.5 (Kuunders) ..........................................2.12, 14.4.2, 15.6HR 23-3-1994, BNB 1994, 145c..................................................................14.4.2HR 29-4-1994, RvdW 1994, 107C, AB 1994, 530, Gst (1994) 6993.4,AA 1994, 835, BR 1994, 773 (Gemeenschappelijk Eigendom) ..............2.13HR 15-3-1996, NJ 1996, 3 (Van der Tuuk Adriani/Batelaan) ........................13.4HR 24-1-1997, AB 1998, 12 ........................................................................12.2.1HR 5-1-2000, JB 2000, 21 ..........................................................................14.4.2HR 25-10-2002, NJ 2003, 171, AB 2003, 421, JB 2002, 349(Lammers/Verhoeven, Leende) ................................................................2.13HR 2-5-2003, AB 2003, 354 (Nunspeet/Mulder)............................................13.4HR 11-7-2003, RSV 2003, 242 ........................................................................4.3RechtbankRb. Middelburg, 26-6-2002, LJN-nummer AF 2652 ..................................10.3.1Rb. ’s-Gravenhage 24-12-2003, JB 2004, 69, NJ 2004, 230,NJF 2004, 185, Gst. (2004) 7206.76, NJCM-bull. 2004, 698(Noordman c.s./Staat, Enschede) ..............................................................2.12Rb. Rotterdam 1-12-2004, RSV 2004, 177..................................................17.5.1Voorzieningenrechter RechtbankVoorzieningenrechter Rb. Groningen 8-12-2003, AB 2004, 26 ....................14.2

Jubileumbundel Nieuw 12-11-2004 00:02 Pagina 355JURISPRUDENTIEREGISTER 355Koninklijke BesluitenKB 17-12-1987, BR 1988, 278, AB 1988, 388 (Hefshuizen) ........................15.6KB 10-11-1993, AB 1994, 267 (Bolsward) ....................................................15.6Nationale OmbudsmanNo 7-12-1992, AB 1993, 84 ..........................................................................14.3No 18-12-1997, AB 1998, 276 ......................................................................16.3No 1-7-1999, AB 1999, 424 ............................................................12.2.1, 12.2.4No 2-12-2002, RSV 2003, 43 ........................................................................4.2.2BundesverfassungsgerichtBVerfGE 27, 71, 83 ......................................................................................10.2.2BVerfGE 65, 1 ..............................................................................................10.3.2BVerfG NJW 1986, 1243 ............................................................................10.2.2BundesverwaltungsgerichtBVerwGE 5, 95 ............................................................................................10.2.2BVerwGE 7, 153 ..........................................................................................10.2.2BVerwGE 47, 247, 252 ................................................................................10.2.2BVerwGE 49, 89 ..........................................................................................10.2.2BVerwGE 61, 15, 22 ....................................................................................10.2.2BVerwGE 84, 375 ........................................................................................10.2.2