ECHTSCHEIDING EN SOCIAAL KAPITAAL IN ... - Vlaanderen.be

BELiNDA WiJCKMANS • MAAiKE JAPPENS • JAN VAN BAVELechtscheiding nog kan terugvallen (Terhell e.a., 2001; De Koker, 2007a; Ganong e.a., 2006).Kalmijn (2003) wijst er tevens op dat er, wanneer een koppel huwt of gaat samenwonen, eensoort competitieve strijd ontstaat tussen de partner en de vriendenkring aangezien ze een gelijkaardigefunctie vervullen (d.i. ‘the principle of competition’). Onderzoek heeft uitgewezendat mannen vooral activiteiten met elkaar ondernemen, terwijl vrouwen zich eerder richtenop emotionele ondersteuning. Vanuit deze visie kunnen vrouwen dan ook gemakkelijker de rolvan de vrienden van de man overnemen dan omgekeerd (zie ook Hatch & Bulcroft, 1992). Hetgevolg is dat mannen een veel grotere inkrimping kennen in hun sociaal netwerk tijdens derelatie en op sociaal vlak afhankelijker worden van het huwelijk. Terhell e.a. (2001) stellenvast dat het netwerk van gescheiden mannen inderdaad kleiner is, minder familieleden bevaten daarentegen veel meer ‘nieuwe’ relaties (d.w.z. relaties die pas na de echtscheiding ontstaanzijn) bevat dan het netwerk van gescheiden vrouwen (zie ook Gerstel, 1988). Speltincxen Jacobs (2000) vinden in Vlaanderen echter geen verschillen tussen mannen en vrouwen inde grootte van het netwerk na een echtscheiding.Ook het hebben van een nieuwe partner kan een belangrijke rol spelen. Veel gescheidenen herpartnerenuiteindelijk (Coleman e.a., 2000; Wu & Schimmele, 2005). De nieuwe partner vormtin eerste instantie zelf een bron van steun, maar men krijgt via die partner ook beschikkingover nieuwe vrienden en een schoonfamilie. Een onderzoek met paneldata in Nederland heeftzelfs aangetoond dat een nieuwe partner het contact met netwerkleden van vóór de echtscheidingdoet stijgen (Terhell e.a., 2007).3.2. Sociale participatieNaast de gevolgen voor persoonlijke relaties, kan een echtscheiding ook consequenties hebbenvoor de sociale participatie van de ex-partners. Dit is echter in veel mindere mate onderzocht.Een belangrijke uitzondering is de studie van Kalmijn & Broese van Groenou (2005)in Nederland. Zij onderzochten drie mogelijke hypothesen met betrekking tot het effect vanechtscheiding op sociale integratie: de bevrijdings-, de isolatie- en de hulpbron-hypothese.De bevrijdingshypothese kwam reeds aan bod in de vorige paragraaf en volgt inhoudelijkhetzelfde principe. Dat wil zeggen dat wanneer koppels huwen of gaan samenwonen, ze nietalleen minder actief deelnemen aan het maatschappelijk verenigingsleven, ze richten zich ookmeer op koppel- of gezinsgeoriënteerde en minder op individueel georiënteerde activiteiten.Anders bekeken vormt een (samenwoon)relatie als het ware een belemmering voor de individuelesociale activiteiten van de partners. Een (echt)scheiding zorgt in die zin voor een bevrijdingen zou bijgevolg leiden tot een actievere deelname aan het verenigingsleven. Volgensde isolatiehypothese zou een (echt)scheiding net leiden tot een verminderde deelname omdat304