'Respect voor Bassie. Maar ik wil me onder- scheiden' - frits

interviewinterview‘Ik ben blijmet mijnrimpels. Ikheb er jarenop gewacht’moeder zorgt voor de drie kinderen. Arnogaat naar het Van der Puttlyceum en is al snelvastbesloten om acteur te worden. En nee, datkon niet op luid applaus van zijn vader rekenen.„Mijn vader hoopte, omdat ik de oudstezoon was, dat ik de zaak over zou nemen.Maar ik wilde ontsnappen aan een kantoorleven.Ik heb er later een theaterprogrammaover gemaakt, ‘Maskermannetje’, waarin ik hetkantoorpak van mijn vader aanheb. Ik speeleen makelaarszoon, waarvan de vader wil datik ook op kantoor kom werken om huizen teverkopen, maar ik ga op reis met een koffer volmaskers. En word wat ik wil worden: clown.”Om zijn doel te bereiken moet Arno een aantalomwegen doorstaan. De toneelschool wijsthem af op grond van zijn leeftijd. Bij gebrekaan alternatief doorloopt hij de Pabo en belandtals onderwijzer op de woonwagenschoolvan het grootste woonwagencentrum in Eindhoven.„Ik leerde er enorm veel en had het echtnaar mijn zin. Maar na een tijdje wilde ik me erook op een andere manier in ontwikkelen; ikvond dat het lesgeven creatiever kon.”Hij meldt zich aan bij de Academie voorExpressie door Woord en Gebaar in Utrechten komt daar voor het eerst in aanraking metclownerie.Het is liefde op het eerste gezicht.„Ik kreeg les van Herman Verbeek, hij was deeerste die in Nederland clownslessen gaf opeen toneelschool. Clownerie was not done indie tijd. Circus is geen kunst, vinden de meestemensen nog steeds. Tja, volkskunst. Maargeen theater of toneel. Vraag je buurvrouw ofje buurman, de gene waar je nu naast zit:’Watzie je voor je bij het woord clown?’ Nou, danweet ik nu de uitslag al: iemand met grote flapschoenen,een grote groen geruite strik, groterode neus en het liefst ook een pruik. Iemanddie over zijn eigen voeten struikelt en wordtnatgespoten door een plastic bloem. Bassie enAdriaan, dat soort werk. Respect voor wat Bassiedoet, maar ik heb me altijd willen onderscheiden.Met mijn clown wil ik andere dingenontdekken als de gangbare clowns.”Podium ontmoetingscentrum Geesterhage,13.45 uur.Arno warmt zich op. Hij doet yoga-oefeningenen ademt een paar keer diep in en uit. Hij heeftzich omgekleed in een simpele flodderbroekmet lang gestreept vest. Schmink draagt hij altijden niet meer. Vroeger een beetje, maar methet verstrijken van de jaren hebben rimpels demake-up verdrongen. Rimpels zijn meer danwelkom. Hij heeft er jaren op gewacht. Eenclown zonder rimpels is geen clown, vindt hij.De mevrouw van de Castricumse kunstprogrammeringscommissiesteekt haar hoofd omde deur. Ze vraagt of het allemaal gaat lukkenvanmiddag. Er zijn best wel wat kaartjes verkocht,weet ze te melden. Niet heel veel en datis natuurlijk jammer, maar tja, we weten allemaalhoe het zit met de crisis enzo en dat demensen niet zo maar meer geld uitgeven, dus:niks aan te doen. En veel succes.Arno pakt zijn saxofoon en blaast een jazzymuziekstuk.Het is 1980 als Arno wordt aangenomenbij Circus Holiday, nu beter bekend als hetRussisch Staatscircus. Het eerste jaar is de pisteverboden terrein. Hij moet de tent opbouwenen posters plakken. „Als ik mazzel had, was iknet op tijd terug voor de middagvoorstellingen mocht ik als de mensen binnenkwameneen kwartier al improviserend op de tribuneswat doen als clown. Dat was een ongelooflijkzwaar jaar. Ik heb veel geleerd van ome Sjef entante Fien. Sjef was vroeger fakir, hij lag op eenspijkerbed en liep over glasscherven. Met hemplakte ik affiches in de dorpen. Onderweg verteldehij de bizarste verhalen over het circus.Wat mij dreef?Ik wilde clown worden. En dan moet je onderaanbeginnen.”Niet tegen elke prijs, overigens. „Twee keerheb ik alles ingepakt om weg te gaan. Eenkeer omdat ik ook kaartjes aan de voordeurenmoest verkopen. Dat verrekte ik. Ik kom hier076077

interviewinterviewom clown te worden, zei ik. Anders was ik welweer les gaan geven. Of had ik mijn vader opgevolgdals makelaar. Uiteindelijk is de boelgaan kantelen. En mocht ik twee eigen nummersontwikkelen.”Na Holiday belandt Arno bij Sjoukje Dijkstrain Ponypark Slagharen. De ex-kunstschaatsterrunde daar een circus met haar man, de dresseurKarl Kossmayer. „Ze moet daar doodongelukkigzijn geweest. Voorafgaand aan devoorstellingen deed ze de eerste aankondiging.En aan het eind van de show stond ze vlaggetjeste verkopen. Dat is ook weer zo’n typischvoorbeeld van de achterkant van roem; hethoudt je als mens dichtbij de aarde.”Een jaar na ‘Sjoukje’ en zijn tweede seizoenbij Circus Holiday breekt Arno internationaaldoor. Hij wordt samen met Milko, de huidigedirecteur van Circus Renz, gescout door hetItaliaanse theatercircus I Clowns en vertrektmet zijn woonwagen naar Turijn. In het vernieuwendecircus is hij de protagonist van devoorstelling. Naast glamour – hij krijgt huwelijksaanzoekenen belandt op feestjes van dejetset – krijgt hij ook veel jaloezie te verteren.Plus: het circus raakt financieel in het slop,waardoor de kwaliteit van de voorstellingenonder Arno’s maatstaven kelderen. Hij botstmeerdere malen met de directeur, die in Arno’sogen de opgebouwde reputatie van het circusverkwanselt door zelf als clown bij de entree testaan met een rode neus op zijn voorhoofd eneen sigaret in zijn mond.Nog voor de boel failliet gaat, neemt Arno ontslag.Hij pakt zijn ‘Pipo’-wagen in en koerst terugnaar Eindhoven.Weer in Eindhoven valt de desillusie zwaar opde maag. Hij moet afkicken van zijn Italiaansedroom en tegelijkertijd bouwen aan zijn repertoire.‘De glimlach en de bom’ is een van deeerste voorstellingen die hij te koop aanbiedt.Hij heeft het druk. Kan moeilijk ‘nee’ zeggenen is bovendien altijd op zoek naar nieuweuitdagingen. Zo staat hij in 1992 mede aan debasis van de Cliniclowns, die in ziekenhuizenkinderen met kanker bezoeken.Samen met zijn collega Patrice Verburg werkthij een tijd in het Radboudziekenhuis en leidtnieuwe generaties Cliniclowns op. Tot zijnperfectionisme ook hier de kop op steekt. „Zegingen een andere kant op. Een kant die nietde mijne was. Omdat ik andere opvattingenheb over wat voor soort clown de cliniclownzou moeten zijn en wat voor soort kwaliteit hetgeheel zou moeten hebben.”Waarmee we weer belanden bij het Flapschoenen-thema.„Ik was het bijvoorbeeldniet eens met de hoeveelheid schmink. Als jetwintig centimeter van een kind verwijderdbent, moet het zo naturel mogelijk zijn. Danis geen vergroting van expressie nodig. Daarwaren zij het in die tijd niet mee eens. Nu is hetjuist regel.” Via via komt hij in contact met devoormalige Roemeense staatssecretaris vanGezondheid, Alexandra Zugravescu, die hetCliniclowns-concept graag naar Roemeniëwil transporteren. Arno zegt, zoals wel vaker,ja. Negen jaar lang geeft hij workshops, leidtclowns op en speelt hij zelf voor Roemeensekinderen en psychiatrische patiënten. „In eenziekenhuis lagen in die tijd zeshonderd kinderen.Er was een arts en verder twee verpleegkundigenen een paar vrijwilligers. Het was ersmerig. Goor. Vuile lakens op de bedden. Oudersmoesten zelf eten meenemen. Zo niet danhad je verrekte weinig.Op een gegeven moment speelden we op zo’nzaal, samen met de kinderen. Ik zag een pleerolliggen, dus ik begin Patrice ‘als patiënt’ in tewikkelen. Hoop plezier, hoop gelach. Maar alswe weer verder willen gaan naar andere kinderen,zien we dat ze die pleerol weer heel netjesaan het terugrollen zijn. Wat blijkt? Omdat zemet twaalf kinderen een wc-rol moeten delen.Sodeju. Wat wij zo effe gebruiken voor eengrap en het daarna zo in de prullenbak flikkeren:dat is daar schaars materiaal.”Communiceren met de Roemeense kindjes isnooit een punt geweest, vertelt hij.„Of ik speel woordenloos. Of ik praat Brabants.Die kinderen lullen gewoon op z’nRoemeens terug hoor. Het maakt niet uitwat je zegt. Ik heb dat geleerd als reisleider inMarokko. Als mensen aan het bedelen warenen het werd me te gortig, dan begon ik in platBrabants terug te schelden. Dat werkte. MetBrabants kom je de hele wereld over. En zekerals clown. Ik heb geleerd om steeds minder tepraten. Met mijn mimiek kom ik ook heel ver.”Zo ver dat hij het op een goed moment gingtoepassen in een speciaal programma voormensen met dementie. Idee van zijn vriendin,die activiteitenbegeleider is bij zorginstellingDommelhoef. „Ik was op zoek naar meermaatschappelijke zingeving in mijn werk. Ineerste instantie dacht ik aan de politiek, maarmijn vriendin vond dat een heel slecht plan.Hahaha. Past ook niet bij mij. Ze wees mij opmensen met dementie, een groep waarvanveel patiënten niet makkelijk te bereiken zijn.En waar niet zo veel voor is, in de activiteitensfeer.Ik dacht: ik kan het eens proberen.”Het werd een groot succes. „Mimiek is vaakveel krachtiger dan woorden. Mensen metdementie – en dat geldt ook voor kinderen inRoemenië bijvoorbeeld – gaat het niet eenszo zeer om de inhoud van het verhaal. Als zijmaar het gevoel hebben dat ze hun verhaalkwijt kunnen. Dat er geluisterd wordt, dater contact is, bevestiging. Dat er iets gedeeldwordt. Dan heb je als clown de pre dat je zoveel middelen en gereedschappen hebt. Eenliefdesliedje zingen, begeleid door een mu-‘Die drang naar enormeroem heb ik niet meer’078 079

interviewziekdoosje bijvoorbeeld. Of een zeepbel blazenvanuit je hand. Zelfs de aanraking van vingerskan al een dans suggereren.”Zijn dementerenden-project mondde uit inde Stichting miMakkus, waarbij voornamelijkmensen met een zorgachtergrond getraindworden om contact te maken via clownstechnieken.„Waarom ik dit soort dingen doe?”Diepe zucht.„Waarom wilde ik missionaris worden toen iktwaalf was? Hoe komt het dat ik clown ben?Wat is de zingeving? Ik wil iets in mijn levendoen dat maatschappelijk zoden aan de dijkzet. Misschien is het iets katholieks? Ik wil datanderen ook geluk voelen. Ik ben nooit iets tekortgekomen.”Fronsrimpel.„Als ik onrecht of maatschappelijk onvermogenzie, denk ik: ‘Ik moet helpen’.”Denkpauze.„Ik word heel snel geraakt. Ik heb echt geleerdom tot tien te tellen, want anders loopt het despuigaten uit. Ik heb gewoon te weinig tijd.”Lach.Hij heeft sinds kort namelijk weer iets nieuws.Just 100 Heroes heet het en met dat project(dat onder ander wordt vormgegeven doorstudenten van de Design Academy) probeertArno honderd kleine en forse geldschietersbijeen te brengen. Met de opbrengst wil hijRoemeense sociaalpedagogische werkers enpsychologen via kunst-therapie met voormaligezwerfkinderen, mishandelde kinderenen ernstig verstandelijk beperkte kinderen latenwerken. „Zie www. just streepje hunderdheroes punt nl. Hahaha. Nee, even serieus: zekunnen het geld heel goed gebruiken. Iederebijdrage is welkom. Daar zet ik me graag voorin.” En dat terwijl het voor hemzelf evenmingemakkelijke tijden zijn. Arno heeft geen personeel.Geen mensen die voor hem sjouwen,voorstellingen aan de man brengen of eenbegroting opstellen. Hij heeft ook geen subsidie.Soms incidentele steun van de gemeente,maar door de bank genomen doet hij alles opeigen kracht. Dat valt niet altijd mee. Scholenen culturele instellingen moeten merkbaar bezuinigenen kopen minder voorstellingen vanhem in. Daar wil hij niet over klagen, maar hijkan het ook niet ontkennen. Toch weerhoudthet hem er niet van om nieuwe voorstellingente maken voor zijn eigen theatertje dat hij vanhet geld voor een mondwater-commercial vanColgate in zijn achtertuin liet bouwen. Onlangsging er een nieuwe serie van de voorstelling‘Kus me - de clown en zijn muze’ van start.Speellijst‘Kus me -de clown en zijn Muze’:23, 24 (uitverkocht) en 30-3;1, 13, 14, 27 en 28- 4.Aanvang zaterdagen 20.00 uur,zondagen 14.30 uur.Een sprookjesachtige reis van een clown opzoek naar de ware liefde, die uiteindelijk dichterbij huis blijkt te zijn dan hij zich realiseerde.„Ik heb me laten inspireren door mijn eigenzoektocht. Voorheen droomde ik van groteuitverkochte theaterzalen en had ik dat voormijn gevoel nodig, als erkenning. Nu realiseerik me dat ik veel gelukkiger ben in mijn eigentheater in mijn achtertuin, waar ik zowel vooreen volle bak als soms voor veertien man speel,maar waarin ik geen concessies hoef te doenaan het ‘grote publiek’. Ik kom steeds dichterbij de kern. Voor mij hoeft die grote roem nietmeer. Ik heb dat niet meer nodig.”Fantaseert hij dan stiekem nooit meer over eencarrière in een circus? Grijns. „Ja, soms. Laatstdacht ik: ‘Ik zou wel een paar eigen circus-actswillen maken. En dan weer het circus ingaan.De wintercircussen in Nederland, daar zou ikwel willen spelen.’” Maar dan niet als klassiekeclown. „Ooit was er een zatte piste-knecht diestruikelde terwijl hij de paarden binnen moestbrengen. Directeur kwaad, maar het publieklachte. En zo is de August geboren. De dommeclown, die altijd de klappen kreeg. Traditioneleclownsacts zijn bijna altijd gekopieerdvan andere circussen. Originaliteit is er nietbij. Die nummers missen gevoel. Ik zie mezelfals een clown met een hart. Ik maak mijn eigennummers. Plus: ik deel iets. Ik kijk de mensenecht aan, het is een wisselwerking. Ook alzitten er 1200 man.” Stilte. „Ik heb een hekelaan de naam clown Arno. Het lijkt op clownFlappie. Bassie. Ik ben Arno Huibers. Clown.Ik ben nooit op zoek gegaan naar het grote effect,maar laat het beeld voor zichzelf praten.Zo’n bom die ik laat afgaan in ‘De glimlach ende bom’, iedereen zegt altijd dat er een groteBOEM bij hoort voor het effect. Daar ben ikhet niet mee eens. Op de eigen angst van hetpubliek inspelen, is al genoeg. Ik zoek niet alleende schaterlach. Ook de glimlach. En alleswat er tussen in zit.”Ontmoetingscentrum Geesterhage, Castricum,15.00 uur.Het publiek (toch nog een man of vijftig) klapten joelt. Het was een prachtige voorstelling. Ingetogen.Ontroerend. Maar ook hilarisch. Meteen grote rol voor de kinderen, die nu braafin een rijtje voor Arno met zijn schminkdoosstaan in afwachting van een rode neus.De mevrouw van de Castricumse kunstprogrammeringscommissiestrooit ondertussenmet lof. Knap vindt ze het. Misschien tot devolgende keer. En veel succes.Een jongen in een rolstoel die samen met Arnoop een banaan viool mocht spelen, huilt hartverscheurend.„Ik wil niet dat het afgelopen is”,zegt hij snikkend.Een groter compliment kun je Arno niet geven.081