Zorg
ZorgvoorElkaar_Welzijn-Mantelzorg-1
ZorgvoorElkaar_Welzijn-Mantelzorg-1
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Zorg</strong><br />
voor Elkaar<br />
Uitgave van welzijnsorganisaties:<br />
WelzijnGeldermalsen |<br />
WelzijnLingewaal |<br />
Welzijn Neerijnen |<br />
Al 55 jaar<br />
zorgen<br />
voor je zus<br />
Mantelzorgconsulenten<br />
stellen zich voor<br />
TEST: Bent u een<br />
Mantelzorger?<br />
Lieke (16):<br />
mantelzorg broertje is<br />
onderdeel dagelijks leven<br />
Wat kunt u doen voor<br />
een mantelzorger?<br />
Werk & mantelzorg:<br />
tips voor werkgevers en<br />
werknemers
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
Voorwoord<br />
Marco van Westerlaak<br />
Directeur<br />
WelzijnGeldermalsen,<br />
WelzijnLingewaal en<br />
Welzijn Neerijnen<br />
In 1972 is prof. Dr. Johannes Hattinga-Verschure<br />
degene die de term ‘mantelzorg’ introduceert.<br />
Hij beschrijft het als volgt: de zorg<br />
die als vanzelfsprekend aan elkaar gegeven<br />
wordt. Jaren later licht hij de term verder toe.<br />
Het gaat om zorg die mensen verwarmt, omdat<br />
ze in een sociaal netwerk aan elkaar gegeven<br />
wordt op basis van vanzelfsprekendheid en<br />
wederkerigheid; zorg als een warme mantel<br />
om de zorgbehoevende heen. De term mantelzorg<br />
is geboren en inmiddels niet meer weg te<br />
denken uit de huidige zorgwereld.<br />
Tegelijkertijd is de term mantelzorg voor velen,<br />
die daar niet beroepsmatig bij betrokken<br />
zijn, nog onbekend. Misschien is dit wel begrijpelijk.<br />
<strong>Zorg</strong> verlenen aan elkaar, aan mensen<br />
die dicht bij je staan, is normaal en logisch.<br />
Het is eerder opmerkelijk, dat daar een speciale<br />
term zoals mantelzorg voor bestaat. Laat<br />
staan dat daar een speciale krant voor uitgebracht<br />
wordt.<br />
Toch is deze krant er en bent u er momenteel<br />
in aan het lezen. Eén van de redenen dat Hattinga-Verschure<br />
de term mantelzorg introduceerde,<br />
was dat hij vond dat de zorg te veel<br />
door professionals uitgevoerd werd en te ver<br />
van mensen af stond. We moesten weer leren<br />
om voor elkaar te zorgen en dit normaal te<br />
vinden. Dit zien we de laatste jaren gebeuren.<br />
De overheid trekt zich terug en we moeten<br />
meer voor elkaar zorgen. We mogen daarbij<br />
niet uit het oog verliezen dat zorg voor anderen<br />
soms ook heel belastend kan zijn. Als de<br />
mantel te zwaar is, moet ook de mantelzorger<br />
op steun kunnen rekenen.<br />
Reden voor de gemeenten Neerijnen, Lingewaal<br />
en Geldermalsen om samen met Welzijn<br />
Neerijnen, WelzijnLingewaal en WelzijnGeldermalsen<br />
te kiezen voor het uitbrengen van<br />
deze krant over mantelzorg. Om te laten zien<br />
hoe logisch het verlenen van deze zorg is, om<br />
begrip te kweken voor de inzet van mantelzorgers<br />
en om aandacht te vragen voor mantelzorgers<br />
die het (te) zwaar hebben. Leest u dan<br />
ook vooral verder. Zodat de krant, al is het een<br />
beetje, bijdraagt aan zorg voor elkaar. Zodat u,<br />
ik en vele anderen deze zorg kunnen blijven<br />
geven en ontvangen en de mantel altijd<br />
warmte blijft geven.<br />
11<br />
Colofon<br />
5<br />
© WelzijnGeldermalsen, WelzijnLingewaal en Welzijn Neerijnen, januari 2016<br />
Tekstredactie & interviews<br />
Sophie van Hogendorp | Welzijn<br />
Anky van Wichen | Van Wichen Communicatie<br />
| www.vanwichencommunicatie.nl<br />
7<br />
Fotografie<br />
Portretten bij interviews: Bernice Merkens<br />
Inhoudsopgave<br />
Wat is mantelzorg? 3<br />
Test: Bent u mantelzorger? 4<br />
Vul in & win! 4<br />
Leven met Parkinson 5<br />
Jonge mantelzorger: Lieke de Groot 6<br />
Beroerte kan iedereen overkomen 8<br />
Ondersteuning voor mantelzorgers 10<br />
<strong>Zorg</strong>en voor een vriend of kennis 11<br />
Mantelzorgconsulenten stellen zich voor 12<br />
Ondersteuning van sociaal team of kernteam 14<br />
Mantelzorger van moeder, vader én partner 14<br />
Stef Jansen ontvangt mantelzorg 16<br />
Werk & mantelzorg 18<br />
‘<strong>Zorg</strong> voor de juiste randvoorwaarden’ 19<br />
Ali Donker over de cirkel van invloed 20<br />
Rol van omgeving 22<br />
Al 55 jaar zorgen voor zus 23<br />
Vormgeving en druk<br />
Het Kontakt, www.hetkontakt.nl<br />
Oplage: 25.000 exemplaren<br />
Huis-aan-huis verspreid in de gemeenten<br />
Geldermalsen, Lingewaal en Neerijnen<br />
Wilt u (delen van) dit<br />
magazine overnemen?<br />
Neem dan eerst contact<br />
op met een van de<br />
welzijnsorganisaties voor<br />
toestemming.<br />
Contactgegevens vindt u<br />
op de achterzijde.
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
Wat is mantelzorg?<br />
Mantelzorgers zijn mensen die langdurig en onbetaald<br />
zorgen voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende<br />
persoon uit hun omgeving. Dit kan een partner,<br />
ouder of kind zijn, maar ook een ander familielid, vriend<br />
of kennis.<br />
Mantelzorgers in beeld<br />
Veel mensen kennen een mantelzorger,<br />
al weten ze vaak niet dat<br />
diegene een mantelzorger is. Hoe<br />
dat komt? Mantelzorgers zijn<br />
veelal bescheiden over hun zorgtaken.<br />
Ze doen het ‘gewoon’, uit<br />
liefde en de emotionele band die<br />
ze met iemand hebben.<br />
Met het nieuwe zorgstelsel en de<br />
huidige participatiemaatschappij,<br />
komt mantelzorg steeds meer in<br />
beeld. Het doel is dat mensen zo<br />
lang mogelijk thuis, in hun vertrouwde<br />
omgeving kunnen blijven<br />
wonen. Daarbij wordt gekeken<br />
naar wat men zelf kan, waar familie<br />
en vrienden bij kunnen helpen<br />
en waar professionele hulp<br />
voor nodig is.<br />
De cijfers<br />
• Nederland telt maar liefst<br />
4 miljoen mantelzorgers<br />
• 25% van alle jongeren<br />
van 12-15 jaar groeit op met<br />
ziekte en zorg in de<br />
thuissituatie<br />
• 1 op de 6 werkenden is<br />
mantelzorger<br />
• 1 op de 10 mantelzorgers<br />
voelt zich zwaar belast of<br />
overbelast<br />
Bron: Onderzoek Sociaal<br />
Cultureel Planbureau,<br />
december 2015<br />
Verschil<br />
mantelzorg en vrijwilligerszorg<br />
Mantelzorg en vrijwilligerszorg worden vaak door elkaar gehaald.<br />
Toch zijn het twee verschillende zaken. Mezzo, de landelijke vereniging<br />
voor mantelzorgers, verwoordt het heel treffend:<br />
Mantelzorg overkomt je<br />
Mantelzorgers kiezen er niet voor om te gaan zorgen: het overkomt<br />
hen, omdat ze een emotionele band hebben met degene die zorg<br />
nodig heeft. Mantelzorgers zorgen soms 24 uur per dag, kunnen hier<br />
niet zomaar mee stoppen en verrichten soms verpleegkundige<br />
handelingen.<br />
Voor vrijwilligerszorg kies je<br />
Vrijwilligers kiezen ervoor om te zorgen of ondersteunen. Als zij met<br />
het vrijwilligerswerk starten, is er (nog) geen emotionele band. Zij<br />
verlenen hun zorg voor een beperkt aantal uren en kunnen hier op<br />
eigen initiatief mee stoppen. <strong>Zorg</strong>vrijwilligers werken in georganiseerd<br />
verband en verrichten nooit verpleegkundige handelingen.<br />
Voorbeelden van<br />
mantelzorg<br />
• <strong>Zorg</strong>en voor iemand met een<br />
verstandelijke en/of lichamelijke<br />
beperking, al dan niet<br />
aangeboren.<br />
• <strong>Zorg</strong>en voor voor mensen met<br />
een ernstige of chronische psychische<br />
of psychiatrische aandoening.<br />
Zoals autisme, verslaving<br />
en schizofrenie.<br />
• <strong>Zorg</strong>en voor iemand met dementie.<br />
De zorg kan bestaan uit persoonlijke<br />
verzorging, zoals wassen en<br />
helpen met aankleden en eten.<br />
Ook medicijnbeheer en verpleegkundige<br />
handelingen worden<br />
soms uitgevoerd door mantelzorgers.<br />
Net als huishoudelijke ondersteuning.<br />
Denk aan koken,<br />
schoonmaken, wassen en strijken,<br />
boodschappen doen. Ook<br />
het bijhouden van de administratie<br />
en het begeleiden van ziekenhuisbezoeken<br />
kan gezien worden<br />
als mantelzorg.<br />
Mantelzorger: laat<br />
u zien!<br />
De mantelzorgconsulenten<br />
van de welzijnsorganisaties<br />
van Geldermalsen, Lingewaal<br />
en Neerijnen kunnen veel betekenen<br />
voor een mantelzorger.<br />
Bijvoorbeeld op het gebied<br />
van (tijdelijke) ondersteuning,<br />
informatie en<br />
themabijeenkomsten, deelgenotencontact<br />
of gewoon even<br />
een luisterend oor. Maar zij<br />
kunnen dit alleen doen, als zij<br />
weten wie de mantelzorgers<br />
zijn. Dus mantelzorgers: laat<br />
uzelf zien! Vul de bon in op<br />
pagina 4 en de mantelzorgconsulenten<br />
nemen vrijblijvend<br />
contact met u op.<br />
3
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
Bent u een mantelzorger?<br />
Weet u niet zeker of u mantelzorger bent?<br />
Doe de test!<br />
• <strong>Zorg</strong>t u weleens voor uw zorgbehoevende partner, ouder, kind, familielid of een vriend?<br />
• Doet u dit meer dan acht uur per week?<br />
• Doet u dit langer dan drie maanden?<br />
Kunt u alle vragen met ‘ja’ beantwoorden? Dan bent u een mantelzorger.<br />
Overbelast?<br />
Als u het gevoel heeft dat de zorg voor de<br />
ander soms ten koste gaat van uzelf. Dan<br />
bent u mogelijk een overbelaste mantelzorger.<br />
En dat kan nooit de bedoeling zijn.<br />
De mantelzorgconsulent in uw gemeente<br />
kan u bijstaan en zoeken naar een tijdelijke<br />
of structurele oplossing. Want zorgen<br />
voor de ander, betekent ook goed zorgen<br />
voor uzelf. Op pagina 12-13 stellen de<br />
mantelzorgconsulenten zich aan u voor.<br />
TIP<br />
Tip: ontspan met een boek!<br />
Als u intensief bezig bent met zorgen<br />
voor de ander, dan is het belangrijk<br />
dat u manieren vindt om te<br />
ontspannen. Voor sommigen kan<br />
een boek een moment van rust zijn.<br />
Even in een andere wereld zijn, of<br />
juist over de schouder meekijken<br />
van iemand die in eenzelfde soort<br />
situatie leeft als u. Als u zich graag<br />
herkent in een roman, dan zijn deze<br />
boeken misschien wat voor u. Overigens<br />
zijn het ook stuk-voor-stuk<br />
aanraders voor niet-mantelzorgers!<br />
4<br />
Voor<br />
jou<br />
Jojo<br />
Moyes<br />
432 pagina’s,<br />
€ 10,-<br />
Louisa’s wereld is klein. Ze werkt<br />
in een café om de hoek en woont<br />
nog bij haar ouders. Wills wereld<br />
is ook klein. Vroeger had hij alles<br />
wat hij zich kon wensen - een<br />
goede baan, avontuurlijke vakanties,<br />
een mooie vriendin - maar<br />
door een ongeluk zit hij in een<br />
rolstoel, verlamd vanaf zijn nek.<br />
Door de chronische pijn en zijn<br />
wanhoop ziet hij maar één uitweg.<br />
Wanneer Louisa haar baan<br />
kwijtraakt, gaat ze aan de slag<br />
als Wills verzorger, en het duurt<br />
niet lang voor de tegenpolen botsen.<br />
Als ze ontdekt wat Will voor<br />
ogen heeft, besluit Louisa alles<br />
op alles te zetten om hem van<br />
gedachten te doen veranderen.<br />
Maar hoe overtuig je iemand dat<br />
er nog zo veel avonturen te beleven<br />
zijn, als je zelf de wereld niet<br />
durft te ontdekken?<br />
Tip:<br />
vul de bon<br />
in en maak<br />
kans op een<br />
exemplaar!<br />
Ma<br />
Hugo Borst<br />
192 pagina’s, € 17,50<br />
Aangrijpend boek van Hugo Borst over zijn dementerende<br />
moeder, liefdevol en met veel gevoel geschreven.<br />
Hugo Borst vindt ‘mantelzorger’ een raar<br />
woord, maar hij is het wel. Al drie jaar verzorgt hij<br />
zijn zesentachtigjarige moeder, die aan dementie<br />
lijdt. Op ontroerende en vaak geestige wijze schrijft<br />
hij over de ingrijpende gevolgen van haar aftakelende<br />
geest. Ook beschrijft hij hoe de onvermijdelijke<br />
verhuizing naar een verpleeghuis verloopt. Intussen<br />
haalt hij herinneringen op aan zijn jeugd en<br />
aan zijn moeder in betere tijden.<br />
Vul in & win!<br />
Dolgelukkig<br />
zijn wij<br />
Annemarie<br />
Haverkamp<br />
222 pagina’s, € 16,95<br />
Annemarie en haar vriend Bart hebben een kind<br />
gekregen. Maar Jobs hoofd heeft de vorm van een<br />
peer, zijn lichaam is slap, hart en darmen vertonen<br />
gebreken – er is verschrikkelijk veel mis. De baby<br />
blijkt geboren met een zeldzame chromosoomafwijking.<br />
‘Dolgelukkig zijn wij’ is een realistisch verhaal<br />
over tegenslag en dilemma’s. Een verhaal<br />
over de maakbare wereld waarin we ten onrechte<br />
denken zelf de regie te hebben. Niet anders dan<br />
met kippenvel van ontroering te lezen, zo eerlijk is<br />
Haverkamps verslag over de eerste zes jaar van<br />
hun leven met Job.<br />
Leuke bijkomstigheid:<br />
alle inzenders maken kans op één<br />
van de drie exemplaren van het boek<br />
‘Ma’ van Hugo Borst!<br />
Bent u mantelzorger? Dan komt de mantelzorgconsulent uit uw gemeente graag met u in contact voor<br />
een vrijblijvend kennismakingsgesprek. Uiteraard kunt u dan ook uw ideeën over de ondersteuning van<br />
mantelzorgers door Welzijn en de gemeente delen. Bent u als mantelzorger bekend bij Welzijn? Dan<br />
wordt u ook op de hoogte gehouden van relevante activiteiten, zoals workshops of de jaarlijkse mantelzorgdag.<br />
Als u mantelzorg ontvangt en uw mantelzorger met ons in contact wilt brengen, dan stellen<br />
we dit ook zeer op prijs!<br />
Vul onderstaande bon in en stuur de bon naar Stichting WelzijnGeldermalsen, Antwoordnummer 14510, 4191 ZX<br />
Geldermalsen. Een postzegel is niet nodig. Uiteraard gaan we zeer vertrouwelijk om met de gegevens.<br />
0 Ik ben mantelzorger<br />
0 Ik ontvang mantelzorg en wil mijn mantelzorger aanmelden (met toestemming van de mantelzorger)<br />
Naam :...............................................................................................................................................<br />
Adres :...............................................................................................................................................<br />
Postcode :................................................Woonplaats. :.........................................................................<br />
Telefoonnummer:......................................................................................................................................<br />
E-mailadres (eventueel):..........................................................................................................................<br />
Korte omschrijving situatie :....................................................................................................................<br />
.................................................................................................................................................................<br />
.................................................................................................................................................................
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
Leven met Parkinson:<br />
Hoe het gaat verschilt per dag<br />
Ton en Truus Swenne wonen al dertig jaar in hun vrijstaande<br />
huis in Heukelum. Ze hebben het altijd goed gehad<br />
samen, maar sinds 2006 is hun leven veranderd.<br />
Truus: ,,Vanaf dat moment begon mijn hand een beetje te<br />
trillen. Het viel in eerste instantie best mee, het gebeurde<br />
niet de hele dag door, maar het werd steeds erger.’’<br />
Daarom ging ze toch naar de huisarts en daar werd geconstateerd<br />
dat Truus de ziekte Parkinson heeft. ,,Ik had wel<br />
verwacht dat dit de uitkomst van het onderzoek zou zijn,<br />
maar het is niet niks. Natuurlijk ga je niet dood aan Parkinson,<br />
maar het is wel een grote handicap.’’<br />
Dood vogeltje<br />
De ziekte breidde zich langzaam<br />
uit door haar hele lichaam.<br />
Vanaf 2009 kreeg ze<br />
ook problemen met lopen en<br />
er is zelfs een tijd geweest dat<br />
ze helemaal niet meer kon lopen.<br />
Ton: ,,In 2014 werd Truus<br />
echt heel ziek vanwege een<br />
maaginfectie. Ze kon niets<br />
binnenhouden en is in die periode<br />
vijftien kilo afgevallen.<br />
Daarnaast kon ze niet meer<br />
lopen, in bed komen of zichzelf<br />
omdraaien in bed. Op dat<br />
moment was ik dag en nacht<br />
voor haar aan het zorgen.’’<br />
Uiteindelijk werd ze opgenomen<br />
in het ziekenhuis van Gorinchem.<br />
Ton: ,,Het was toen<br />
zo erg dat ze ook bijna niet<br />
meer praatte. Ze was net een<br />
dood vogeltje.’’ Een Parkinsonverpleegkundige<br />
in het<br />
ziekenhuis ontdekte dat Truus<br />
verkeerde medicijnen kreeg.<br />
Daardoor werd ze als het ware<br />
vergiftigd. Na die constatering<br />
ging het beter. Uiteindelijk<br />
mocht ze naar een revalidatiecentrum<br />
in Sliedrecht waar ze<br />
zes weken zou moeten verblijven<br />
om opnieuw te leren lopen<br />
en weer te leren hoe ze<br />
zelf in en uit bed kon komen.<br />
Ton: ,,Ze was zo gedreven om<br />
weer te kunnen lopen, ze<br />
moest en zou het kunnen, en<br />
dat is haar ook gelukt. Na vier<br />
weken kon ik haar alweer ophalen,<br />
dat was op oudejaarsdag<br />
in 2014. Sindsdien is ze<br />
weer gewoon thuis.’’<br />
‘Natuurlijk ga je niet dood aan Parkinson,<br />
maar het is wel een grote handicap’<br />
Maatregelen<br />
Omdat het paar niet wist hoe<br />
de revalidatie zou verlopen,<br />
waren er al wel maatregelen<br />
getroffen. Zo had Ton via WelzijnLingewaal<br />
al afspraken gemaakt<br />
met een vrijwilliger die<br />
regelmatig met Truus in haar<br />
rolstoel zou komen wandelen,<br />
er zijn beugels geplaatst in de<br />
‘Ik hoop dat het voorlopig<br />
nog even blijft zoals nu’<br />
douche en de wc en er waren<br />
al afspraken voor het plaatsen<br />
van een traplift. Dit bleek echter<br />
allemaal niet nodig. Het<br />
herstel ging zo goed, dat Truus<br />
weer zelf kan lopen. Hoe goed<br />
ze loopt, verschilt echter wel<br />
per dag. Truus: ,,De ene dag<br />
kan ik gewoon even naar de<br />
buurvrouw lopen, de andere<br />
dag heb ik mijn rollator nodig.<br />
De Parkinson blijft en ik zal<br />
dus nooit meer helemaal beter<br />
worden. Uiteindelijk zal het<br />
steeds minder goed gaan, maar<br />
ik hoop dat het voorlopig nog<br />
even blijft zoals nu.’’<br />
Gelijkvloers wonen<br />
Omdat Ton en Truus allebei<br />
beseffen dat er een tijd zal komen<br />
dat Truus niet meer zelf<br />
de trap op kan, hebben ze besloten<br />
hun huis te verkopen en<br />
gelijkvloers te gaan wonen.<br />
Ton: ,,Bovendien hebben we<br />
nu zelf ervaren dat iedereen<br />
ziek kan worden. We worden<br />
allebei ouder en op dit moment<br />
ben ik nog gezond, maar<br />
ook dat kan veranderen.’’ Het<br />
echtpaar wil wel graag in Heukelum<br />
blijven wonen. Ze hebben<br />
daarom hun oog laten vallen<br />
op een nieuwbouwproject<br />
in hun woonplaats. In de lente<br />
wordt gestart met de bouw en<br />
Ton en Truus hopen dat ze<br />
daar uiteindelijk kunnen gaan<br />
wonen. Ton: ,,Onze zoon en<br />
dochter wonen ook in Heukelum<br />
en we willen graag bij elkaar<br />
in de buurt te blijven wonen.<br />
Onze kinderen staan altijd<br />
voor ons klaar en we zijn<br />
de afgelopen jaren ook echt<br />
samen doorgekomen. Dat is<br />
heel fijn.’’
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
Jonge mantelzorgers<br />
Jongeren die thuis vaak mee moeten helpen in het huishouden<br />
omdat hun vader of moeder dit niet meer kan. Kinderen van<br />
ouders die kampen met verslavingsproblemen of depressie.<br />
Zonen en dochters van een ouder met kanker. Broertjes of<br />
zusjes van kinderen met een verstandelijke of lichamelijke<br />
beperking. Kinderen die met hun zorgbehoevende opa of oma<br />
in huis wonen. Het zijn allemaal jonge mantelzorgers.<br />
Weetje<br />
Een kwart van alle jongeren<br />
tot 25 jaar groeit op met een<br />
familielid dat langdurige zorg<br />
nodig heeft. Dikke kans dus<br />
dat je een jonge mantelzorger<br />
kent of er een bent.<br />
Ben je een jonge<br />
mantelzorger?<br />
Het zorgen voor je familielid geeft<br />
je vast een fijn gevoel. Je doet<br />
het uit liefde en misschien ook<br />
een soort vanzelfsprekendheid.<br />
Maar soms kan het allemaal iets<br />
teveel worden. Het is daarom<br />
belangrijk om goed voor jezelf te<br />
zorgen.<br />
Mantelzorgconsulenten Karin<br />
Burgers (Lingewaal), Monique<br />
van Eijndhoven (Neerijnen) en<br />
Pieter van der Keur (Geldermalsen)<br />
hebben wat tips voor je<br />
verzameld.<br />
• Praten lucht op.<br />
Deel je zorg met iemand die je<br />
vertrouwt. Je zult zien, het lucht<br />
op.<br />
• Heb je vragen over de ziekte<br />
of handicap?<br />
Zoek informatie en stel je vraag<br />
aan een arts of verpleegkundige,<br />
of aan je familieleden.<br />
Soms maak je je onnodig zorgen<br />
en kan een antwoord je geruststellen.<br />
• Vertel je mentor of leraar<br />
over je thuissituatie.<br />
Bespreek op school wat je<br />
thuis meemaakt. Er is dan<br />
meer begrip als je aandacht af<br />
en toe niet bij de les is.<br />
• Doe leuke dingen.<br />
Blijf sporten en met vrienden<br />
afspreken. Tijd voor jezelf is<br />
ook belangrijk! Bovendien heb<br />
je wat afleiding en kun je je hart<br />
luchten als je dit wilt.<br />
• Wordt het te veel? Geef het<br />
aan!<br />
Vraag mensen in je omgeving<br />
of ze iets van je kunnen overnemen.<br />
Of vraag hulp aan ons,<br />
de mantelzorgconsulenten. Ze<br />
hebben een groot netwerk en<br />
zoeken met jou naar een passende<br />
oplossing. Op pagina 13<br />
van deze krant vind je hun contactgegevens.<br />
Kijk eens op mezzo.nl<br />
Op deze website vind je veel<br />
informatie en tips, speciaal voor<br />
jonge mantelzorgers. Mezzo<br />
heeft ook een Facebook-pagina<br />
waar geregeld tips en herkenbare<br />
verhalen op worden gedeeld.<br />
Zo kun je ook in contact<br />
komen met andere jonge mantelzorgers.<br />
‘Als ik praat over de ziekte van mijn<br />
broertje schrikken mensen vaak’<br />
Lieke de Groot uit Meteren is nu zestien en al zolang ze<br />
zich kan herinneren heeft ze te maken met mantelzorg.<br />
Lieke: ,,Ik was vier toen mijn broertje Jorrit geboren werd.<br />
Hij heeft het pseudo-obstructiesyndroom. Dit is heel zeldzaam,<br />
in Nederland zijn er maar drie kinderen die het hebben.’’<br />
De ziekte van Jorrit werd geconstateerd toen hij twee<br />
was. Lieke: ,,Door zijn darmziekte kan hij niets eten en<br />
drinken. Vroeger spuugde hij dan ook alles uit. Hij heeft<br />
nog lang sondevoeding gekregen, maar ook dat gaat nu niet<br />
meer. De voedingsstoffen die hij nodig heeft om te leven,<br />
worden daarom toegediend via een katheter die rechtstreeks<br />
zijn bloedbaan in gaat.’’<br />
Onderdeel van dagelijks<br />
leven<br />
De zorg voor Jorrit, die inmiddels<br />
twaalf jaar is, is onderdeel<br />
van het dagelijks leven van<br />
Lieke en haar ouders. Lieke<br />
helpt met de praktische zaken<br />
zoals het knippen van stomazakken<br />
en het naar de wc<br />
gaan. Haar ouders nemen de<br />
medische taken op zich.<br />
Lieke: ,,Dat medische stuk<br />
mag ik niet doen en dat vind<br />
ik eigenlijk niet zo erg. Ik zou<br />
het namelijk best eng vinden<br />
om bijvoorbeeld een infuus<br />
6
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
‘Ik ben bang dat Jorrit<br />
niet zoveel tijd meer heeft’<br />
aan te leggen, dat is echt een<br />
hele grote verantwoordelijkheid.’’<br />
Niet meer naar school<br />
Heel even hebben Lieke en<br />
Jorrit vroeger op dezelfde<br />
school gezeten: de Meester<br />
Aafjesschool in Meteren. Al<br />
snel werd echter duidelijk dat<br />
dit voor Jorrit niet werkte.<br />
Daarom is hij naar de Maartensschool<br />
gegaan in Nijmegen.<br />
Een tijd lang ging dat<br />
goed, maar sinds twee jaar<br />
gaat Jorrit niet meer naar<br />
school. Lieke: ,,Met het medische<br />
gedeelte van de ziekte<br />
van Jorrit konden ze heel<br />
goed omgaan op de Maartensschool,<br />
maar daarnaast heeft<br />
Jorrit ook autisme en daar<br />
konden ze niet zo goed mee<br />
omgaan. Wanneer hij naar<br />
een school zou gaan voor kinderen<br />
met autisme, dan zou<br />
zijn medische situatie weer<br />
een probleem vormen.<br />
Daarom gaat hij niet meer<br />
naar school. Inmiddels is hij<br />
trouwens ook zover achteruit<br />
gegaan dat hij het lichamelijk<br />
niet meer aan zou kunnen om<br />
naar school te gaan. Wel komt<br />
er nu af en toe iemand bij ons<br />
thuis om Jorrit geschiedenisles<br />
te geven want dat vindt hij<br />
heel leuk.’’<br />
Geen probleem<br />
Lieke beseft heel goed dat de<br />
gezinssituatie die voor haar<br />
normaal is, niet veel voorkomt.<br />
Toch ziet ze dit niet als<br />
een probleem.<br />
,,Wij zijn echt een heel hecht<br />
gezin en dat is fijn. Natuurlijk<br />
merk ik wel verschillen met<br />
andere gezinnen. Mijn vrienden<br />
gaan bijvoorbeeld met<br />
hun ouders naar het buitenland<br />
op vakantie. Wij doen<br />
dat niet omdat dat niet handig<br />
is met Jorrit. Maar ik zie<br />
dat niet als een nadeel, in Nederland<br />
kun je het ook gewoon<br />
leuk hebben.’’<br />
Mensen schrikken vaak<br />
Ondanks dat Lieke zich helemaal<br />
niet schaamt voor de<br />
ziekte van haar broertje, vertelt<br />
ze het toch niet snel aan<br />
mensen. ,,Als ik er wel over<br />
praat, schrikken mensen vaak<br />
omdat ze eigenlijk niet doorhadden<br />
hoe ernstig de ziekte<br />
van Jorrit eigenlijk is. Toch<br />
heeft dit me nooit tegengehouden<br />
om vrienden mee<br />
naar mijn huis te nemen. Ik<br />
vertel ze van tevoren natuurlijk<br />
wel wat ze kunnen verwachten.<br />
Gelukkig merk ik<br />
niet dat er mensen zijn die<br />
het proberen te vermijden om<br />
bij ons thuis te komen.’’<br />
Samen voetballen<br />
en moment dat wel even spannend<br />
voor Lieke was, was de<br />
eerste keer dat haar vriend<br />
Thom kennismaakte met Jorrit.<br />
,,Ik was heel bang dat het<br />
niet zou klikken. Met autisme<br />
is het namelijk zo dat je iemand<br />
aardig vindt of niet. Er<br />
is geen middenweg. Maar ze<br />
hebben nu een goede band.’’<br />
Ook de band tussen Lieke en<br />
haar broertje is goed, al denkt<br />
ze zelf dat hun band wel wat<br />
beter had kunnen zijn. ,,Door<br />
zijn autisme heeft Jorrit niet<br />
zoveel interesse en dat maakt<br />
het soms lastig.’’ Wel gamen<br />
broer en zus veel samen. Ook<br />
houden ze allebei van voetbal,<br />
dus daar kunnen ze samen<br />
over praten. Lieke: ,,Heel<br />
soms nemen we Jorrit mee<br />
naar de panna-kooi. Het<br />
grootste deel van de dag zit<br />
hij in een rolstoel, maar hij<br />
wil zo graag voetballen dat hij<br />
heel even een knop kan omzetten.<br />
We gaan dan met de<br />
rolstoel naar de panna-kooi<br />
en voetballen daar een wedstrijd<br />
van twee keer 2,5 minuut.<br />
Daarna moeten we weer<br />
stoppen, langer kan hij gewoon<br />
niet doorgaan. Ondanks<br />
dat hij dat wel zou willen.’’<br />
‘Ik ben niet zielig’<br />
Het toekomstbeeld van Jorrit<br />
ziet er niet goed uit. In eerste<br />
instantie was de verwachting<br />
dat hij misschien maar tien<br />
jaar oud zou worden. Inmiddels<br />
heeft hij de twaalf gehaald,<br />
maar hij gaat wel snel<br />
achteruit. Lieke: ,,Zijn ziekte<br />
wordt steeds erger. Laatst is<br />
bijvoorbeeld zijn dikke darm<br />
eruit gehaald. Hij wordt ook<br />
De zorg voor Jorrit is onderdeel<br />
van het dagelijks leven van Lieke<br />
steeds zwakker. Dat kan natuurlijk<br />
niet anders want hij<br />
krijgt niet veel voedingsstoffen<br />
binnen. Daardoor worden<br />
zijn spieren steeds slapper en<br />
kan hij steeds minder. Voor<br />
mensen met het pseudo-obstructiesyndroom<br />
is het toekomstperspectief<br />
sowieso onzeker.<br />
De ziekte is namelijk zo<br />
zeldzaam dat er maar weinig<br />
onderzoek naar is gedaan. Ik<br />
ben bang dat Jorrit niet zoveel<br />
tijd meer heeft omdat de<br />
ziekte zich zo snel ontwikkelt.’’<br />
Een heftige uitspraak,<br />
maar wel de realiteit. En<br />
Lieke wil ook graag dat andere<br />
mensen dat ook zo benaderen.<br />
,,Ik vind het moeilijk<br />
als mensen me zielig vinden.<br />
Ik ben helemaal niet zielig. Ik<br />
ben hiermee opgegroeid en<br />
zo is het gewoon.’’<br />
Jonge mantelzorgers hebben veel verantwoordelijkheden,<br />
een groot loyaliteitsgevoel<br />
naar hun familie en een<br />
zwaardere emotionele last op hun<br />
schouders. En dat in een periode<br />
waarin ze zich ontwikkelen tot jongvolwassenen<br />
en bezig zijn met vrienden,<br />
school en studiekeuze. Uitval<br />
ligt op de loer bij deze groep. Wat<br />
kunt u als mentor of docent doen om<br />
dit te voorkomen?<br />
Tips voor docenten<br />
• Weet wat er leeft bij uw leerlingen. Ziet u<br />
dat iemand letterlijk of figuurlijk vaak afwezig<br />
is? Vraag dan eens door naar de thuissituatie.<br />
• Denk mee in oplossingen en vraag wat de<br />
leerling nodig heeft. Deelgenotencontact<br />
met andere jonge mantelzorgers op<br />
school? Extra huiswerkbegeleiding? Het<br />
samen inlichten van de klas?<br />
• Vraag advies aan professionals. Denk aan<br />
de schoolmaatschappelijk werker, de leerplichtambtenaar,<br />
het sociaal team/kernteam<br />
van de gemeente waar de leerling<br />
woont, een van de mantelzorgconsulenten<br />
van de welzijnsorganisaties of Mezzo. Of<br />
verwijs door naar een van deze personen<br />
of organisaties.<br />
7
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
‘We maken er samen<br />
Iedereen kan een CVA (Cerebro Vasculair Accident) krijgen. In het dagelijks leven wordt<br />
een CVA ook wel een beroerte genoemd. Wanneer je een beroerte krijgt, kan er een bloedvat<br />
in de hersenen knappen (dan heet het een hersenbloeding) of raakt er een bloedvat<br />
verstopt (in dat geval heet het een herseninfarct). De Deilse Johanna van der<br />
Heijden kreeg haar eerste CVA toen ze 44 was. Daarna heeft ze er nog twee gehad. Haar<br />
partner Luc Vroegh zorgt sindsdien voor haar. Luc: ,,Na de tweede keer zeiden de artsen<br />
dat het met de medicijnen die ze kreeg voorgeschreven niet nog eens kon gebeuren. Toch<br />
kwam er een derde CVA. We zijn dan ook best wel bang dat het nog een keer mis kan gaan.’’<br />
Linkerkant viel uit<br />
Luc kan zich de keren dat het<br />
misging nog goed voor de<br />
geest halen. ,,De eerste keer<br />
was een jaar of zes geleden. Ik<br />
was naar mijn werk en Johanna<br />
was thuis. Bij die beroerte<br />
is haar hele linkerkant<br />
uitgevallen. Ze kon niet meer<br />
praten en wist niet meer hoe<br />
ze moest telefoneren. Uiteindelijk<br />
heeft ze de telefoon<br />
kunnen bereiken en mij gebeld,<br />
maar ze kon niks zinnigs<br />
uitbrengen. Daar ben ik behoorlijk<br />
van geschrokken. Ik<br />
heb haar zoon gebeld om te<br />
vragen of hij wilde gaan kijken<br />
en toen ik thuiskwam, was de<br />
ambulance er al. De tweede<br />
keer gaf ze ’s ochtends al aan<br />
dat ze zich niet lekker voelde.<br />
Haar gezicht was ook een<br />
beetje opgezwollen. Ze is<br />
daarom naar de huisarts gegaan,<br />
maar dat leverde niets<br />
op. Toen ik net op mijn werk<br />
was aangekomen, werd ik gebeld<br />
door mensen omdat Johanna<br />
dronken over straat<br />
zou lopen. Dat was dus niet<br />
zo, vanwege de CVA kon ze<br />
niet meer goed lopen. Ze is<br />
toen weer met spoed naar het<br />
ziekenhuis in Nieuwegein gebracht<br />
waar ze een week heeft<br />
gelegen. Uiteindelijk heeft ze<br />
vier maanden lang allerlei therapieën<br />
gevolgd om weer te<br />
leren praten en om lichamelijk<br />
te revalideren. Daarna is<br />
het een paar jaar goed gegaan.<br />
In 2013 ging het echter<br />
voor de derde keer mis.’’<br />
Glas is halfvol<br />
De drie CVA’s hebben blijvende<br />
schade aangericht bij<br />
Johanna. Niet alleen is haar<br />
karakter veranderd, ook zijn<br />
haar geheugen en coördinatie<br />
aangetast, ziet ze geen diepte<br />
meer, is het maken van zinsverbanden<br />
moeilijk geworden<br />
en heeft ze een spasme in<br />
haar hand. Gaat ze boodschappen<br />
doen, dan vergeet<br />
ze wat ze wilde kopen, koken<br />
en autorijden gaan niet meer<br />
omdat ze door het gebrek aan
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
het beste van’<br />
coördinatie maar één ding tegelijk<br />
kan doen en ze kan<br />
maar korte stukjes lopen. Luc:<br />
,,Als Johanna een klein stukje<br />
gelopen heeft, wordt haar<br />
been moe en gaan haar hersenen<br />
hem verkeerd aansturen.<br />
Dan loopt ze rond alsof ze<br />
dronken is. Er zijn dagen bij<br />
dat het best goed gaat, maar<br />
er zijn ook dagen dat haar<br />
been ’s ochtends al niet meer<br />
wil. Maar het is zoals het is.<br />
Voor ons is het glas halfvol en<br />
niet halfleeg. Zeker omdat we<br />
weten dat er ook mensen zijn<br />
die na een CVA nooit meer<br />
kunnen praten of lopen.’’<br />
Vrijwilliger<br />
Ondanks dat het naar omstandigheden<br />
best goed gaat met<br />
Johanna, heeft het stel toch<br />
veel aanpassingen moeten<br />
doen in hun dagelijks leven.<br />
Luc, die monteur van bakkerijmachines<br />
is, werkte altijd<br />
veel in het buitenland. Dat<br />
Iedereen kan een<br />
beroerte krijgen<br />
doet hij nu niet meer omdat<br />
het risico dat er iets misgaat<br />
met Johanna voor hem te<br />
groot is. Hij werkt nog wel<br />
fulltime, maar is altijd in Nederland.<br />
Luc: ,,Het zou voor<br />
ons allebei prettiger zijn als ik<br />
minder ga werken, van mijn<br />
baas mag dat ook, maar dan<br />
redden we het financieel gewoon<br />
niet. We moeten dus<br />
door op deze manier. Nu nemen<br />
we iedere dag samen de<br />
agenda door voordat ik naar<br />
mijn werk ga. Anders vergeet<br />
Johanna haar afspraken.<br />
Daarna ga ik naar mijn werk<br />
en Johanna naar therapie.<br />
Wanneer ik op mijn werk ben,<br />
bel ik haar om kwart over negen,<br />
om elf uur, om twaalf uur<br />
en om twee uur even om te<br />
vragen of alles goed gaat.’’ De<br />
laatste tijd had Luc extra veel<br />
zorgen om zijn vriendin omdat<br />
ze heel depressief was. Ze<br />
had hierbij ook suïcidale neigingen.<br />
Luc: ,,Vanuit Welzijn-<br />
Geldermalsen is er nu een<br />
vrijwilliger die hier op vaste<br />
momenten even langskomt<br />
om een kopje koffie te drinken<br />
met Johanna en om even<br />
te kijken hoe het met haar<br />
gaat. Dat is heel fijn, op die<br />
momenten kan ik me echt op<br />
mijn werk richten en hoef ik<br />
me even geen zorgen te maken.’’<br />
Toch weer een hondje<br />
Om te zorgen dat Johanna<br />
zich minder alleen voelt, heeft<br />
het stel een puppy in huis genomen.<br />
Voor haar eerste beroerte<br />
werkte Johanna als<br />
hondentrimster en ze heeft<br />
zelf ook altijd honden gehad.<br />
Het plan was echter om geen<br />
dieren meer in huis te halen<br />
zodat Luc en Johanna samen<br />
konden gaan reizen. Luc: ,,Johanna<br />
heeft nog nooit in een<br />
vliegtuig gezeten. We zouden<br />
samen mooie vakanties uitzoeken<br />
en zij zou voor de eerste<br />
keer gaan vliegen. Maar toen<br />
kreeg ze haar eerste CVA.’’<br />
Omdat een vakantie in het<br />
buitenland er niet meer in zit,<br />
is er nu dus toch weer een<br />
hondje.<br />
‘We maken er samen het<br />
beste van’<br />
Een groot sociaal leven, heeft<br />
het paar ook niet meer. Luc:<br />
,,Er zijn mensen die we nooit<br />
meer zien en horen, maar gelukkig<br />
ook mensen die het weten<br />
en er gewoon normaal<br />
mee omgaan. Onze directe<br />
vrienden hebben we nog,<br />
maar er zijn mensen die je gewoon<br />
niet meer uitnodigen.<br />
Als we bijvoorbeeld uit eten<br />
gaan, moet ik het vlees van Johanna<br />
in kleine brokjes snijden<br />
omdat ze het anders niet<br />
kan eten. Sommige mensen<br />
vinden dat vervelend. Als we<br />
een keer naar een feestje gaan,<br />
moeten we ook altijd op tijd<br />
naar huis omdat Johanna snel<br />
moe is. Omdat je niet aan Johanna<br />
kunt zien dat ze ziek is,<br />
denken veel mensen dat ze<br />
zich aanstelt en dat is best vervelend.<br />
Gelukkig hebben we<br />
wel goede vrienden die het<br />
snappen en er normaal mee<br />
omgaan. Ook hebben we lieve<br />
buren die aanbieden om te<br />
helpen met de dagelijkse dingen<br />
zoals de boodschappen.’’<br />
Ondanks alle veranderingen<br />
in hun persoonlijke levens,<br />
blijven Luc en Johanna bij elkaar.<br />
Luc: ,,Natuurlijk denk ik<br />
weleens ‘het is best heftig zo,<br />
was het maar anders’. Maar ik<br />
ga echt niet weg bij Johanna,<br />
zo zit ik gewoon niet in elkaar.<br />
We maken er samen het beste<br />
van.’’<br />
‘Na de tweede<br />
CVA zeiden de<br />
artsen dat het niet<br />
nog eens kon<br />
gebeuren, toch<br />
kwam er een<br />
derde keer’<br />
9
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
Voorzieningen en ondersteuning<br />
voor mantelzorgers<br />
Bent u mantelzorger? Weet dan dat u niet alleen staat.<br />
Vanuit verschillende hoeken kunt u advies, hulp en ondersteuning<br />
krijgen.<br />
Ondersteuning vanuit Welzijn<br />
De mantelzorgconsulenten van WelzijnGeldermalsen, WelzijnLingewaal<br />
en Welzijn Neerijnen kijken graag met u mee welke hulp u nodig<br />
heeft om de zorg te kunnen blijven dragen. Lees op pagina 12 en 13<br />
van deze krant wat de medewerkers van de welzijnsorganisaties voor<br />
u kunnen betekenen.<br />
Ondersteuning vanuit de gemeente<br />
De gemeente is verantwoordelijk<br />
voor de ondersteuning en waardering<br />
van mantelzorgers en de<br />
gemeenten betalen WelzijnGeldermalsen,<br />
Welzijn Neerijnen en<br />
WelzijnLingewaal om dit vorm te<br />
geven. Daarnaast kunnen inwoners<br />
van Lingewaal die minimaal<br />
drie maanden meer dan acht uur<br />
per week onbetaalde zorg geven,<br />
bij het Wmo-loket een verzoek indienen<br />
voor een mantelzorgcompliment.<br />
De gemeente Geldermalsen<br />
maakt in de loop van 2016<br />
bekend hoe de mantelzorgwaardering,<br />
of het mantelzorgcompliment,<br />
eruit gaat zien. In Neerijnen<br />
heeft de gemeente de invulling<br />
van de mantelzorgwaardering (die<br />
in 2014 mantelzorgcompliment<br />
heette) in handen gegeven aan<br />
Welzijn Neerijnen. Voor meer informatie<br />
hierover kunt u terecht bij<br />
Welzijn Neerijnen.<br />
Voor alle drie de gemeenten geldt<br />
dat als u gedurende minimaal drie<br />
maanden meer dan acht uur per<br />
10<br />
week onbetaalde zorg geeft, u bij<br />
het Wmo-loket een verzoek kunt<br />
doen voor Huishoudelijke Hulp<br />
Toelage (HHT). U kunt dan middels<br />
vouchers een huishoudelijke<br />
hulp van een zorgaanbieder inzetten<br />
voor ondersteuning in het<br />
huishouden.<br />
Dag van de Mantelzorg<br />
Jaarlijks organiseren WelzijnGeldermalsen,<br />
WelzijnLingewaal en<br />
Welzijn Neerijnen een speciale<br />
activiteit rondom de ‘Dag van de<br />
Mantelzorg’. In 2015 werden mantelzorgers<br />
in Lingewaal verwend<br />
met een high tea en een schilderworkshop<br />
en konden ze ontspannen<br />
met een stoelmassage. In<br />
Neerijnen konden mantelzorgers<br />
onder het genot van een hapje en<br />
een drankje deelnemen aan diverse<br />
activiteiten. Zo was er een<br />
workshop schilderen, toverde een<br />
portretknipster in korte tijd een<br />
prachtig portret van de aanwezige<br />
mantelzorgers en konden ze kennismaken<br />
met Reiki en handleeskunde.<br />
In Geldermalsen werd gezamenlijk<br />
geluncht waarna de expositie<br />
‘Mantelzorger laat je zien’<br />
officieel werd geopend. Ook gaf<br />
Angela van Rooij een muzikale<br />
show die speciaal voor deze middag<br />
was samengesteld.<br />
Advies en ondersteuning<br />
vanuit Mezzo<br />
Mezzo is de landelijke vereniging<br />
die opkomt voor iedereen die<br />
zorgt voor een ander. Als mantelzorger<br />
kunt u lid worden van<br />
Mezzo. Voor € 22,50 per jaar profiteert<br />
u van de volgende voordelen:<br />
• Bij de Mantelzorglijn kunt u terecht<br />
met uw vragen of voor<br />
een luisterend oor: 0900 20 20<br />
496 (€ 0,10 p/m). Elke werkdag<br />
bereikbaar tussen 9.00 en<br />
16.00 uur.<br />
• U ontvangt één keer per jaar<br />
het magazine De Mantelzorger.<br />
• Sociaal juridisch advies bij het<br />
schrijven van brieven of bezwaarschriften<br />
en bemiddeling<br />
tussen bijvoorbeeld mantelzorger<br />
en werkgever.<br />
• Praktische informatie die u als<br />
mantelzorger wilt weten, biedt<br />
Mezzo u aan via de website,<br />
een magazine, een nieuwsbrief,<br />
speciale folders en bijeenkomsten.<br />
• De Mezzo Kaart: voordeel bij<br />
winkels bij in de buurt en op<br />
2.500 webshops.<br />
• Kortingen op diverse producten<br />
en diensten zoals korting bij de<br />
huur van een rolstoelauto, mobiele<br />
alarmering of een speciale<br />
zorgverzekering.<br />
Kijk voor meer informatie op de<br />
website van Mezzo: www.mezzo.nl.<br />
Respijtzorg<br />
Soms heeft u als mantelzorger<br />
even tijd voor uzelf nodig. Om uit<br />
te rusten, andere mensen te zien<br />
of andere dingen te doen dan zorgen.<br />
Dat kan echter alleen als u<br />
de zorg op een verantwoorde manier<br />
kunt overdragen. Vervangende<br />
zorg of respijtzorg kan dan<br />
een oplossing zijn. Dit type zorg<br />
houdt in dat u de zorg tijdelijk<br />
overdraagt aan een ander.<br />
Voorbeelden van respijtzorg zijn:<br />
• opvang buitenshuis, zoals dagopvang,<br />
verblijf in een logeerhuis<br />
of in een time-outvoorziening.<br />
• iemand die bij uw naaste thuis<br />
komt om voor een bepaalde<br />
periode de zorgtaken over te<br />
nemen. Dit kan gedaan worden<br />
door een beroepskracht of vrijwilliger.<br />
Respijtzorg kan incidenteel zijn,<br />
bijvoorbeeld tijdens een vakantie,<br />
of structureel, bijvoorbeeld een<br />
dagdeel per week of een weekend<br />
per maand. Het kan ook gaan om<br />
een gezamenlijke vakantie van de<br />
mantelzorger en de zorgvrager<br />
waarbij de zorg wordt overgenomen<br />
door een zorgprofessional.<br />
Respijtzorg is soms gratis, bijvoorbeeld<br />
als het om vrijwilligerswerk<br />
gaat. Als er wel kosten aan<br />
verbonden zijn, kunt u die mogelijk<br />
vergoed krijgen vanuit de Wet<br />
maatschappelijke ondersteuning<br />
(Wmo), de Wet langdurige zorg<br />
(Wlz), de Jeugdwet, het persoonsgebonden<br />
budget (pgb) of<br />
uw ziektekostenverzekering.
‘Wat begon als het verlenen van een<br />
gunst aan een vreemde, groeide uit<br />
tot een v riendschap’<br />
Mantelzorg betekent niet altijd<br />
dat er gezorgd wordt<br />
voor een familielid of partner.<br />
Ook zorgen voor een<br />
vriend of kennis kan mantelzorg<br />
zijn. Dat weet ook Els<br />
Bodegraven uit Tricht. Vijf<br />
jaar geleden was ze in het<br />
zwembad met een vriendin.<br />
Els: ,,Zij stelde me voor aan<br />
degene voor wie ik nu zorg.<br />
Zij wil echter niet bij naam<br />
genoemd worden, dus laten<br />
we haar Marja noemen. Marja<br />
heeft een visuele beperking<br />
waardoor ze nog maar twee<br />
procent ziet. Tijdens onze<br />
eerste ontmoeting kwam ter<br />
sprake dat ze de rouwadvertenties<br />
in de lokale krant niet<br />
kan lezen en dat ze dit lastig<br />
vindt. Ik ben al met pensioen<br />
en wil graag iets voor een ander<br />
betekenen. Ik bood<br />
daarom spontaan aan om<br />
haar wekelijks de krant voor<br />
te lezen en dat doe ik nog<br />
steeds.’’<br />
Van gunst tot vriendschap<br />
De dames bleken het goed met<br />
elkaar te kunnen vinden en wat<br />
begon als het verlenen van een<br />
gunst aan een vreemde, groeide<br />
uit tot een vriendschap. Els: ,,In<br />
eerste instantie ging ik alleen<br />
op donderdag, net na het eten,<br />
naar Marja. Ik las haar dan de<br />
krant voor en ging weer weg. Na<br />
ongeveer een jaar veranderde<br />
onze band in een vriendschap.<br />
Ik word sindsdien bijvoorbeeld<br />
ook gevraagd op de verjaardag<br />
van Marja en help haar dan met<br />
de voorbereidingen hiervoor. Ik<br />
waardeer Marja heel erg als<br />
mens. Ze is een hele sympathieke<br />
vrouw en zal altijd met je<br />
meedenken. De vriendschap<br />
die wij hebben opgebouwd, is<br />
voor ons allebei heel waardevol.’’<br />
Steeds omvangrijker<br />
De zorgtaken die Els voor<br />
Marja doet, zijn steeds wat<br />
omvangrijker geworden. De<br />
twee dames fietsen bijvoorbeeld<br />
regelmatig samen op<br />
een tandem, Els doet af en<br />
toe boodschappen voor Marja<br />
en helpt haar met klusjes<br />
rond huis en tuin en het lezen<br />
en schrijven van kaarten<br />
en brieven. Els: ,,Ik streef er<br />
ook naar om in elk geval één<br />
avond in de week samen te<br />
eten. Dat is altijd heel gezellig.<br />
Soms kook ik dan, een andere<br />
keer halen we wat.’’<br />
Onafhankelijk<br />
Marja kan nog heel veel zelf<br />
en vindt het ook belangrijk<br />
om onafhankelijk te zijn. Op<br />
plekken waar ze vaak komt,<br />
kent ze de weg en kan ze zich<br />
ook goed redden. Als ze ergens<br />
heen moet waar ze nog<br />
nooit is geweest, is het echter<br />
lastiger. Els: ,,Dan vraagt ze<br />
soms of ik met haar mee wil.<br />
Ik ben dan letterlijk haar<br />
ogen.’’<br />
‘Wat ik doe, doe ik graag’<br />
Ondanks dat Els door instanties<br />
gezien wordt als mantelzorger,<br />
voelt ze zich geen<br />
‘De vriendschap<br />
die wij hebben<br />
opgebouwd, is<br />
voor ons allebei<br />
heel waardevol’<br />
mantelzorger. ,,Het beeld dat<br />
ik heb van mantelzorgers, is<br />
dat het mensen zijn die een<br />
ander echt verzorgen. Dat doe<br />
ik helemaal niet. Marja en ik<br />
doen vooral leuke dingen samen<br />
en wat ik voor haar doe,<br />
doe ik graag. Voor mij hoeft<br />
dat geen stempel te krijgen.<br />
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
Ook zorgen<br />
voor een vriend<br />
of kennis kan<br />
mantelzorg<br />
zijn<br />
Ik vind het alleen wel belangrijk<br />
dat ze weet dat ze me kan<br />
bellen als er iets is.’’ Els is bovendien<br />
van mening dat iedereen<br />
wat meer om zich<br />
heen moet kijken en een ander<br />
moet helpen, ook als het<br />
geen familie is. ,,Mensen worden<br />
steeds ouder en je ziet<br />
steeds meer dat families ver<br />
uit elkaar wonen. Dan is het<br />
prettig als je ook in je eigen<br />
omgeving mensen hebt op<br />
wie je terug kunt vallen als er<br />
een keer iets is. Verhuis je<br />
naar een nieuwe stad of een<br />
nieuw dorp? Houd dan een<br />
open huis om kennis te maken<br />
met je buren of zorg dat<br />
je mensen leert kennen via<br />
bijvoorbeeld een school, kerk<br />
of dorpshuis. Zo bouw je een<br />
netwerk op van mensen voor<br />
wie jij misschien eens iets<br />
kunt betekenen en die er voor<br />
jou zijn als je zelf een keer<br />
hulp nodig hebt.’’<br />
11
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
Mantelzorgconsulenten: ‘Verbindin<br />
Karin Burgers (WelzijnLingewaal), Monique van Eijndhoven<br />
(Welzijn Neerijnen) en Pieter van der Keur (WelzijnGeldermalsen)<br />
zijn gelukkig voor veel mensen een vertrouwd<br />
gezicht. Ze zijn (onder meer) mantelzorgconsulent en adviseren<br />
en ondersteunen mantelzorgers waar ze kunnen.<br />
Maar wat betekent dit eigenlijk in de praktijk? De drie mantelzorgconsulenten<br />
aan het woord.<br />
TIP<br />
Mantelzorgwoning:<br />
veel mogelijkheden<br />
Uw hulpbehoevende ouders<br />
in huis nemen, maar toch<br />
privacy voor beide partijen<br />
bewaren of uw lichamelijk<br />
beperkte zoon zelfstandig<br />
laten wonen in uw achtertuin?<br />
Er zijn steeds meer<br />
mogelijkheden voor het<br />
realiseren van een<br />
mantelzorgwoning of<br />
mantelzorgunit. Vraag uw<br />
mantelzorgconsulent om<br />
meer informatie over de opties<br />
en welke stappen u<br />
moet ondernemen.<br />
TIP<br />
Wilt u op samen op vakantie?<br />
Er zijn speciale mantelzorgarrangementen,<br />
zodat de mantelzorger<br />
en de zorgvrager samen op vakantie<br />
kunnen. Denk aan een<br />
aangepast appartement met<br />
hulpmiddelen. In veel gevallen<br />
vergoedt de zorgverzekeraar zo’n<br />
vakantie gedeeltelijk.<br />
Uw mantelzorgconsulent kan u<br />
hierbij helpen.<br />
Pieter: geen dag hetzelfde<br />
Hoe ziet een dag van een<br />
mantelzorgconsulent eruit?<br />
Pieter vertelt met zijn kenmerkende,<br />
rustige stem: ,,Ik begon<br />
gisteren met een presentatie<br />
over mantelzorg, daarna<br />
ging ik op huisbezoek, had ik<br />
een kennismakingsgesprek<br />
met een mantelzorger en een<br />
ondersteuningsgesprek. De<br />
persoon kon zijn hart luchten<br />
en ik gaf het adres van een instantie<br />
waar hij contact mee<br />
op kan nemen voor zijn situatie.<br />
Aan het einde van de middag<br />
sprak ik nog een jonge<br />
mantelzorger. Een veelzijdige<br />
dag dus. En geen dag is hetzelfde.”<br />
Karin en Monique beamen<br />
zijn laatste zin, zonder<br />
enige twijfel.<br />
Mantelzorger in beeld<br />
De mantelzorgconsulenten<br />
willen de mantelzorgers in de<br />
gemeente in beeld krijgen. En<br />
dat bedoelen ze tweeledig. Ze<br />
willen weten wie de mantelzorgers<br />
zijn, zodat ze hen gericht<br />
kunnen ondersteunen.<br />
Daarnaast willen ze instanties<br />
en zorgverleners meer oog laten<br />
krijgen voor mantelzorgers.<br />
Een steeds belangrijker<br />
wordende groep onmisbare<br />
en vaak onzichtbare krachten.<br />
Altijd op huisbezoek<br />
Karin, Monique en Pieter<br />
gaan altijd op huisbezoek voor<br />
een kennismakingsgesprek<br />
met een mantelzorger. Pieter:<br />
,,Zo krijgen we een goed<br />
beeld van iemands leefwijze,<br />
maar bijvoorbeeld ook van<br />
hobby’s. Ik kwam eens bij een<br />
dame die iemand zocht om af<br />
en toe een kop koffie mee te<br />
drinken, als afleiding voor de<br />
intensieve zorg voor haar<br />
man. Ik zag een piano staan.<br />
Meteen schoot er een vrijwilligster<br />
door mijn hoofd, waarvan<br />
ik wist dat ze dol is op<br />
klassieke muziek. Ik bracht ze<br />
met elkaar in contact en het<br />
klikte.”<br />
‘Stel, het zijn mijn ouders’<br />
,,Eigenlijk zijn we een soort<br />
matchmakers”, zegt Karin.<br />
,,We bekijken wat iemand nodig<br />
heeft. Vervolgens verwijzen<br />
we door naar een professional<br />
als dit nodig is, of naar<br />
vrijwillige hulp.” Monique:<br />
,,Mensenkennis en inlevingsvermogen<br />
zijn belangrijke eigenschappen.<br />
Dat is net zo belangrijk<br />
bij gesprekken met<br />
vrijwilligers, als bij mantelzorgers.”<br />
Karin: ,,Inderdaad, ik<br />
denk altijd: wat als het mijn<br />
ouders zouden zijn, of een<br />
vriend, welke persoon zou<br />
daarbij het beste passen?”<br />
De mantelzorger<br />
bestaat niet<br />
Een vrije variant op de uitspraak<br />
die Koningin Maxima<br />
ooit deed over De Nederlander.<br />
Dé mantelzorger bestaat<br />
,,Individueel waar<br />
het moet,<br />
samen waar het kan.”<br />
niet, want elke situatie en<br />
zorgvrager is anders. Dat<br />
vraagt dus om maatwerk. De<br />
mantelzorgconsulenten geven<br />
persoonlijk advies en ondersteuning,<br />
toegespitst op de<br />
omstandigheden en vraag van<br />
de mantelzorger. Karin:<br />
‘’Maar als we een veelvoorkomende<br />
vraag zien, dan proberen<br />
we dit wel collectief op te<br />
pakken. Bijvoorbeeld door<br />
een training, informatieavond<br />
of nieuwsbrief te wijden aan<br />
een bepaald thema. Denk aan<br />
12<br />
Karin Burgers<br />
Monique van Eijndhoven<br />
Pieter van der Keur
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
gen leggen, daar gaat het om’<br />
ouders van kinderen met<br />
autisme of familieleden die<br />
te maken krijgen met dementie.”<br />
Individueel waar het<br />
moet, samen waar het kan.<br />
Krachten bundelen<br />
WelzijnGeldermalsen, Welzijn-<br />
Lingewaal en Welzijn Neerijnen<br />
vallen onder dezelfde paraplu.<br />
“We werken allemaal lokaal,<br />
daar kennen we de<br />
mensen en de weg naar de<br />
juiste instanties en zorgverleners.<br />
Nou is het gebied niet<br />
heel groot, dus in sommige<br />
gevallen loont het om de<br />
krachten van Geldermalsen,<br />
Lingewaal en Neerijnen te<br />
bundelen”, aldus Pieter. Monique<br />
vult aan: “Bij activiteiten<br />
gaan we steeds vaker samenwerken,<br />
op die manier verbreden<br />
we het aanbod voor de<br />
mantelzorgers. Verbindingen<br />
leggen, daar gaat het om.”<br />
Respijtzorg: maak er<br />
gebruik van!<br />
Bij respijtzorg dragen mantelzorgers<br />
hun taak tijdelijk over<br />
aan iemand anders. Bijvoorbeeld<br />
voor een vakantie, een<br />
uitje of gewoon een moment<br />
van ontspanning. Zo houden<br />
ze het zelf ook langer vol. Monique<br />
verwoordt het<br />
treffend:,,Alle steentjes van<br />
het leven zijn van belang.<br />
Maar als er te veel steentjes<br />
worden opgestapeld, valt de<br />
stapel uiteindelijk om. En dat<br />
kan voorkomen worden. Daarvoor<br />
zijn wij er.”<br />
Eigen kracht<br />
Pieter organiseert weleens een<br />
Eigen kracht-conferentie.<br />
,,Soms kunnen mensen het<br />
even niet alleen. Dan is een<br />
netwerk onmisbaar. Tijdens<br />
zo’n conferentie maken we samen<br />
met familie en bekenden<br />
een plan voor de toekomst.<br />
Men bouwt een netwerk op,<br />
op eigen kracht. Zo kunnen<br />
mensen soms toch thuis blijven<br />
wonen in hun vertrouwde<br />
omgeving. Of naar huis komen<br />
voor hun laatste levensfase.<br />
Erg mooi om zulke processen<br />
van dichtbij te mogen<br />
begeleiden, deelnemers zijn<br />
vaak verrast over wat er ontstaat.”<br />
Wat biedt de<br />
mantelzorgconsulent?<br />
• Emotionele steun<br />
een luisterend oor en<br />
begrip voor uw situatie als<br />
mantelzorger<br />
• Praktische steun<br />
regeltaken overnemen,<br />
de consulent kent de weg in<br />
het lokale zorglandschap<br />
• Informatie en advies<br />
aanvullende informatie over<br />
een ziekte of aandoening,<br />
over wet- en regelgeving of<br />
over zorg en regelingen in<br />
het algemeen<br />
• Ontzorgen<br />
zorg uit handen nemen met<br />
hulp van uitgebreide pool<br />
van vrijwilligers, bijvoorbeeld<br />
als u ziek bent of<br />
wekelijks een vereniging wil<br />
bezoeken. Maar ook als u<br />
naar een verjaardag of feest<br />
wilt waar de zorgvrager niet<br />
mee naartoe kan.<br />
• Bijeenkomsten en trainingen<br />
deelgenotencontact en cursussen<br />
en trainingen<br />
• Nauwe samenwerking met<br />
andere partijen<br />
met kernteam Geldermalsen,<br />
sociaal team Lingewaal en<br />
sociaal team Neerijnen.<br />
Maar ook met Mezzo,<br />
landelijke vereniging voor<br />
mantelzorgers.<br />
TIP<br />
Kom naar de mantelzorgsalon<br />
De welzijnsorganisaties in uw gemeente organiseren regelmatig<br />
een mantelzorgsalon. Dit staat aangekondigd in de lokale media,<br />
op de Facebook-pagina’s en op de websites van<br />
WelzijnGeldermalsen, WelzijnLingewaal en Welzijn Neerijnen.<br />
De mantelzorgsalon is een bijeenkomst waar ondersteuning<br />
gekoppeld wordt aan ontmoeting en ontspanning. Denk aan een<br />
educatieve theatervoorstelling, een lezing of een workshop.<br />
TIP<br />
Mantelzorger: laat horen wat je nodig hebt!<br />
Dat kan een klein of groot verzoek zijn.<br />
Monique van Eijndhoven, mantelzorgconsulent: ,,Laatst vroeg<br />
iemand of er een dekbedhoes met rits bestaat, dat maakt het bed<br />
verschonen gemakkelijker. Ik ben op internet gaan zoeken en<br />
vond ze. Vervolgens heb ik een winkel in de buurt gebeld, met de<br />
vraag of zij de hoezen konden inkopen. Ze hadden er – net als ik<br />
– nog nooit van gehoord, maar waren meteen bereid de hoezen<br />
te bestellen. Zo kon de persoon deze hoezen in de buurt kopen.<br />
Die kennis deel ik weer met andere mantelzorgers voor wie dit<br />
van nut kan zijn. Dus: stel altijd je vraag!”<br />
Kom in contact met uw<br />
mantelzorgconsulent<br />
WelzijnGeldermalsen<br />
Pieter van der Keur: tel. 06-42 22 32 74,<br />
e-mail: pvanderkeur@welzijngeldermalsen.nl<br />
WelzijnLingewaal<br />
Karin Burgers: tel. 06-24 81 21 53,<br />
e-mail: kburgers@welzijnlingewaal.nl<br />
Welzijn Neerijnen<br />
Monique van Eijndhoven: tel. 0418-65 23 71<br />
e-mail: mvaneijndhoven@welzijnneerijnen.nl<br />
13
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
Ondersteuning van sociaal team<br />
of kernteam<br />
Door de verschuivingen in het zogenoemde ‘sociaal domein’, zijn veel zorgtaken overgedragen<br />
vanuit het rijk naar gemeenten. Deze verschuivingen zijn gepaard gegaan met<br />
forse bezuinigingen. Taken op het gebied van zorg, werk en jeugd zijn dus niet alleen<br />
naar de gemeenten gegaan, ze moeten ook uitgevoerd worden voor minder geld. Veel<br />
gemeenten hebben een team van professionals samengesteld om (een deel van) deze<br />
taken op te pakken en om te zorgen dat er met minder financiële middelen toch goede<br />
zorg voor kwetsbare inwoners is vanuit één centrale visie. Ook Lingewaal, Geldermalsen<br />
en Neerijnen hebben hiervoor gekozen. In Lingewaal en Neerijnen wordt dit team<br />
het Sociaal team genoemd, in Geldermalsen heeft het de naam Kernteam gekregen.<br />
Contactgegevens<br />
Contact opnemen met de<br />
sociale teams of het kernteam<br />
kunt u doen als u zelf<br />
een hulpvraag heeft, maar<br />
ook als u zich zorgen maakt<br />
om een persoon of gezin in<br />
uw omgeving.<br />
De drie teams bestaan uit professionals<br />
vanuit verschillende organisaties. Zo is<br />
er in ieder team een medewerker van<br />
één van de drie welzijnsorganisaties actief.<br />
Daarnaast zijn bijvoorbeeld wijkverpleegkundigen,<br />
ouderenadviseurs,<br />
Wmo-consulenten, jeugdhulpverleners,<br />
schuldhulpverleners en (school)maatschappelijk<br />
werkers actief in de teams.<br />
Voor wie<br />
De sociale teams en het kernteam zijn er<br />
voor volwassenen, gezinnen, jongeren<br />
en ouderen met verschillende vragen.<br />
Bijvoorbeeld over opvoeding, gezondheid,<br />
relaties, huishouden, wonen, mantelzorg,<br />
werk of eenzaamheid.<br />
Niet oplossen,<br />
maar ondersteunen<br />
De leden van de sociale teams en het<br />
kernteam gaan met u in gesprek over uw<br />
vragen. Samen kijken ze wat u zelf kunt<br />
doen, waar mensen uit uw omgeving bij<br />
kunnen helpen en waarbij u professionele<br />
hulp nodig heeft. U houdt daarbij de<br />
touwtjes in handen. De teams ondersteunen<br />
waar nodig en helpen u zoveel<br />
mogelijk zélf uw leven op de rit te krijgen.<br />
Soms is naast de hulp van het sociaal of<br />
kernteam nog andere zorg nodig. Zij helpen<br />
u in dat geval bij de contacten met<br />
de juiste organisaties.<br />
Eén aanspreekpunt<br />
In de drie gemeenten werken de teams<br />
soms net iets anders. Wat wel voor allemaal<br />
geldt, is dat iedere hulpvrager maar<br />
één aanspreekpunt heeft. Dit is prettig<br />
omdat de hulpvrager dan niet steeds<br />
opnieuw zijn of haar verhaal hoeft te vertellen.<br />
Er is daarom gekozen voor een<br />
vaste contactpersoon per gezin of hulpvrager.<br />
Sociaal team<br />
Lingewaal<br />
sociaalteam@lingewaal.nl<br />
06 - 13 13 05 55<br />
(elke werkdag tussen<br />
9.00-12.00 uur)<br />
Sociaal team<br />
Neerijnen<br />
sociaalteam@neerijnen.nl<br />
06 - 20 60 60 92<br />
(elke werkdag tussen<br />
9.00-12.00 uur)<br />
Kernteam<br />
Geldermalsen<br />
kernteam@geldermalsen.nl<br />
0345 - 586700<br />
‘Mantelzorg<br />
voor moeder,<br />
vader<br />
én partner’<br />
14<br />
,,Ik vind niet dat ik het zelf als mantelzorger heel zwaar heb, mensen<br />
die constant iemand moeten verzorgen hebben het veel zwaarder.’’<br />
Aan het woord is de opgewekte Ella Bras uit Haaften, die op dit moment<br />
mantelzorger is voor haar man en haar vader. Ook heeft ze jarenlang<br />
voor haar moeder gezorgd. Ella: ,,Mijn moeder had psychische<br />
problemen en daar heb ik vanaf mijn elfde jaar mee geleefd.<br />
Ondanks alles voel ik me toch geen mantelzorger, ik doe het<br />
gewoon uit liefde voor de mensen om me heen.’’<br />
Maak het leven van een ander<br />
acceptabel<br />
Vier jaar geleden is de moeder van<br />
Ella overleden. In de laatste jaren<br />
van het leven van haar moeder, namen<br />
de zorgtaken voor Ella toe.<br />
,,Voor mijn moeder was ik altijd,<br />
naast mijn vader, een aanspreekpunt.<br />
Samen met mijn vader, die de<br />
dagelijkse zorg voor haar had, nam<br />
ik de beslissingen voor haar welzijn.<br />
Sinds 2008 heb ik op verzoek van
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
‘Geniet van het leven<br />
en de tijd die je gegund wordt’<br />
mijn ouders ook de financiële<br />
taak op mij genomen. Het<br />
lukte hen niet meer om zelf<br />
het overzicht te houden, dus<br />
regelde ik sindsdien in overleg<br />
met hen alle financiële zaken.<br />
Dat overleggen met elkaar<br />
vinden vind ik belangrijk,<br />
wanneer mensen nog<br />
goed bij hun verstand zijn, zodat<br />
ze goed op de hoogte gehouden<br />
worden en de teugels<br />
niet helemaal uit handen hoeven<br />
te geven.’’ Ella’s ouders<br />
zijn vanwege de toenemende<br />
zorgtaken in 2011 naar een<br />
aanleunwoning bij <strong>Zorg</strong>centrum<br />
De Wittenberg verhuisd.<br />
Met Ella’s vader gaat het op<br />
dit moment goed. Hij heeft<br />
een beroerte gehad en heeft<br />
suikerziekte. Ter ondersteuning<br />
komt er daarom iedere<br />
dag iemand langs om te helpen<br />
met het aan- en uittrekken<br />
van zijn steunkousen en<br />
hij heeft huishoudelijke hulp.<br />
Ella: ,,Nu alles rondom de<br />
zorg voor mijn vader goed geregeld<br />
is, hoef ik hem niet<br />
zelf te verzorgen. Ik doe wel<br />
andere dingen. Ik koop bijvoorbeeld<br />
zijn kleren, regel<br />
dingen voor hem, ben de contactpersoon<br />
bij zorgverleners<br />
en op financieel gebied, ga<br />
met hem naar specialisten en<br />
met hem mee op bezoek bij<br />
familie. Maar alle echte ‘zorgtaken’<br />
heb ik kunnen onderbrengen<br />
bij professionals. Ik<br />
besef me heel goed dat ik het<br />
leven van iemand anders niet<br />
kan leiden, maar ik kan wel<br />
proberen te zorgen dat de<br />
mensen om me heen zo acceptabel<br />
mogelijk kunnen leven.’’<br />
Tobben met gezondheid<br />
De zorg voor haar man Jan is<br />
een ander verhaal. Al bijna<br />
vijftien jaar tobt hij met zijn<br />
gezondheid. Hij had al suikerziekte,<br />
maar verspreid over de<br />
afgelopen jaren heeft hij ook<br />
twee keer een TIA gehad en<br />
meerdere black-outs. Hij is<br />
heftruckchauffeur, maar vanwege<br />
zijn black-outs, waarvan<br />
artsen nog steeds niet weten<br />
wat de oorzaak is, heeft hij<br />
een tijdelijke rijontzegging.<br />
Verder is zijn longinhoud nog<br />
maar 62 procent en is zijn karakter<br />
na de TIA’s iets veranderd.<br />
Ook heeft Jan zware<br />
aderverkalking en naar aanleiding<br />
daarvan heeft hij diverse<br />
operaties achter de rug.<br />
,,Dit is echter allemaal symptoombestrijding,<br />
de artsen<br />
proberen te doen wat ze kunnen,<br />
maar beter worden gebeurt<br />
niet meer. Lichamelijke<br />
inspanning is voor hem zwaar.<br />
Hij leeft met de dag en per<br />
dag kijkt hij wat er mogelijk<br />
is. Daarnaast moet ik zorgen<br />
dat alles in en rond het huis<br />
ook gewoon doorgaat.’’ Naast<br />
de lichamelijke druk rondom<br />
de zorgtaken die Ella op zich<br />
heeft genomen, is er ook nog<br />
financiële druk. Zelf zit ze in<br />
de WW en Jan gaat volgend<br />
jaar met pensioen. Hierdoor<br />
zal hun inkomen achteruit<br />
gaan en zolang Ella geen zicht<br />
heeft op een betaalde baan,<br />
maken Jan en Ella zich ook<br />
zorgen om het financiële<br />
plaatje van volgend jaar. Om<br />
niet aan de druk ten onder te<br />
gaan, leven Ella en Jan bij de<br />
dag en genieten ze zoveel mogelijk<br />
van alles wat het leven<br />
hen te bieden heeft. En dat is<br />
duidelijk te merken: ondanks<br />
alles wat ze heeft meegemaakt<br />
en de zorgen die ze met zich<br />
meedraagt, blijft Ella positief.<br />
,,Ik heb nu ook weer een<br />
kleine baan. Ik werk als oproepkracht<br />
voor het ROC in<br />
Gorinchem. Ik surveilleer tijdens<br />
het afleggen van het<br />
Centraal Examen van de leerlingen.<br />
Dit heeft consequenties<br />
voor mijn uitkering, maar<br />
ik voel me wel prettig bij het<br />
werk. Het is even iets anders<br />
en ik krijg er energie van.’’<br />
Ella kijkt tevreden terug op<br />
de ondersteuning vanuit het Sociaal Team<br />
Steun vanuit het Sociaal<br />
Team<br />
Ondanks dat Ella heel positief<br />
is ingesteld, beseft ze dat ze<br />
een zware periode achter de<br />
rug heeft. Daarom heeft ze<br />
ondersteuning gevraagd bij<br />
het Sociaal Team van de gemeente<br />
Neerijnen. Samen<br />
met Jan heeft ze een aantal<br />
gesprekken gehad met een lid<br />
van het Sociaal Team en hier<br />
kijkt ze tevreden op terug.<br />
,,Het was prettig dat Jan en ik<br />
open en eerlijk met elkaar<br />
konden praten met een derde<br />
persoon erbij die als een soort<br />
buffer tussen ons in zat en<br />
ons waar nodig kon coachen.<br />
Doordat we in deze gesprekken<br />
naar elkaar hebben uitgesproken<br />
waar we tegenaanlopen<br />
zonder elkaar verwijten<br />
te maken, hebben we samen<br />
een nieuwe weg gevonden. Ik<br />
ben daar een stuk rustiger<br />
door geworden en de druk<br />
die ik voelde omdat het leek<br />
alsof ik alles alleen moest<br />
doen, is weg. Natuurlijk hadden<br />
we 95 procent van de oplossing<br />
al zelf uitgedacht,<br />
maar de laatste loodjes wegen<br />
altijd het zwaarst en het was<br />
fijn dat iemand ons daarbij<br />
kon ondersteunen.’’<br />
15
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
‘Zelfstandig wonen dankzij<br />
Stef Jansen uit Asperen heeft osteogenesis imperfecta (OI). Hij zit in een rolstoel en heeft<br />
een aangepaste woning. Maar hij ervaart geen beperking in het dagelijks leven. Tegen zijn<br />
trouwe maatje Rakker: ,,Beperking? Dat woord kennen we niet, hè?”. Stef woont zelfstandig,<br />
met behulp van professionele zorg en mantelzorg van zijn ouders en vrienden.<br />
Over OI<br />
OI is een aangeboren, erfelijke<br />
aandoening van het<br />
bindweefsel. Bindweefsel zit<br />
in allerlei delen van het lichaam,<br />
ook in de botten. Het<br />
zorgt voor onderlinge steun<br />
in het lichaam. Bij iemand<br />
met OI is het bindweefsel<br />
minder stevig. De botten zijn<br />
hierdoor zwakker en breken<br />
makkelijker. Ook kunnen ze<br />
een andere vorm krijgen en<br />
er kan een achterstand in de<br />
groei ontstaan. OI wordt ook<br />
wel broze bottenziekte genoemd.<br />
Spalkje van LEGO<br />
Stef: ,,Ik kan inmiddels goed<br />
aanvoelen wie ik het toevertrouw<br />
om mijn jas aan te trekken.<br />
Een breuk ligt op de<br />
loer, dan ben ik zomaar 6 weken<br />
uit de running. Mijn moeder<br />
had vroeger altijd een<br />
spalkje van LEGO in haar jaszak,<br />
om een breuk snel te ondersteunen.<br />
Het zou me eigenlijk<br />
niets verbazen als ze<br />
dit nog steeds bij zich draagt!”<br />
Jeugdvriendje nu mantelzorger<br />
Stef is een geboren Drent en<br />
kwam als 4-jarige naar Asperen.<br />
,,Ik ben niet iemand die<br />
binnen blijft zitten, dus ik<br />
kreeg al snel een speelmaatje.<br />
Dit was Dick Vermeer. We zijn<br />
samen opgegroeid en zijn elkaar<br />
daarna uit het oog verloren.<br />
Totdat ik bij hem in de<br />
straat kwam wonen in 2000.<br />
Dick is getrouwd met Sandra.<br />
Ze helpen me bij verschillende<br />
klusjes en laten mijn<br />
hond uit als ik ziek ben. Ik<br />
kan altijd op ze rekenen,<br />
maar ze hebben ook een eigen<br />
leven. Dat vind ik heel belangrijk.”<br />
Ouders, mantelzorgers<br />
voor het leven<br />
De vader (82) en moeder<br />
(73) van Stef wonen een paar<br />
huizen verderop. Stef: ,,Mijn<br />
moeder zegt dat zo lang als<br />
het kan, ik dan bij hen moet<br />
komen eten. Elke middag eet<br />
ik daar warm, ’s avonds maak<br />
ik dan voor mezelf een boterham.”<br />
Zijn ouders doen ook<br />
de boodschappen en helpen<br />
bij verschillende zaken die geregeld<br />
moeten worden.<br />
Professionele hulp<br />
Voor dingen waarbij zijn ouders<br />
of vrienden niet kunnen<br />
helpen, krijgt Stef professionele<br />
zorg via Emma <strong>Zorg</strong> en<br />
Syndion. Denk aan het huishouden<br />
en de persoonlijke<br />
verzorging van Stef. Anneke<br />
16
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
mantelzorg’<br />
van Syndion komt al lang bij<br />
Stef. Laatst nam ze zelfs haar<br />
man even mee, zodat hij de<br />
kerstspullen voor Stef van zolder<br />
kon halen.<br />
Kom voor jezelf op<br />
Hoe het is om al je hele leven<br />
mantelzorg te krijgen? ,,Tja,<br />
het is niet anders”, zegt Stef.<br />
,,Ik zou maar 2 jaar worden,<br />
en nu heb ik de 52 al aangetikt.<br />
Mijn ouders en ik kijken<br />
niet te ver vooruit. Wie dan<br />
leeft, dan zorgt. Maar als het<br />
teveel wordt, moeten mantelzorgers<br />
niet bang zijn om extra<br />
hulp te vragen!” Zelf doet<br />
Stef ook veel voor mensen die<br />
wat extra hulp of aandacht<br />
nodig hebben.<br />
Druk baasje<br />
Dankzij zijn scootmobiel komt<br />
hij overal. Elke maandagochtend<br />
is hij te vinden bij het<br />
BuurtOntmoetingsPunt<br />
(BOP) in Asperen, waar hij<br />
ook bestuurslid is. Op dinsdag<br />
en donderdag gaat hij naar<br />
het Koningin Emmahuis, een<br />
verzorgingshuis. Samen met<br />
hondje Rakker doet hij mee<br />
aan het aaihondenproject<br />
voor mensen met dementie.<br />
,,Die mensen komen soms<br />
even ‘terug’ als ze een hondje<br />
aaien, zo mooi.” En op woens-<br />
dagmiddag stapt Rakker weer<br />
met Stef in de scootmobiel<br />
richting het Thomashuis in<br />
Asperen. ,,Daar hoef ik niet<br />
aan te komen zonder hond!<br />
We drinken koffie en de bewoners<br />
spelen met de hond.”<br />
Wilskracht en de gunfactor<br />
Stef is ontzettend positief ingesteld<br />
en heeft veel<br />
doorzettingsvermogen<br />
en wilskracht.<br />
,,Als ze zeggen dat ik<br />
geen koffie kan serveren<br />
aan de ouderen<br />
in het Emma-<br />
huis, dan word ik boos. Al<br />
moet ik tien keer op en neer<br />
rijden met mijn rolstoel, iedereen<br />
krijgt koffie. Ik laat me<br />
niet zomaar uit het veld slaan<br />
en klaag nooit.” En dat maakt<br />
dat mensen graag met hem<br />
omgaan en hem even helpen<br />
als dit nodig is. Zo geniet Stef<br />
van zijn tuin, dankzij iemand<br />
die aanbood de tuin voor hem<br />
te onderhouden. Voor een<br />
kop koffie.<br />
17
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
Werk & Mantelzorg<br />
Bent u mantelzorger en heeft u ook een betaalde baan? Dan<br />
bent u niet de enige: één op de zes werknemers is mantelzorger,<br />
in de zorgsector zelfs één op de vier. In totaal heeft ongeveer<br />
zeventig procent van de mantelzorgers een betaalde<br />
baan. Gemiddeld geven zij 17 uur mantelzorg per week. De<br />
combinatie van werk en zorg is voor veel mensen lastig. Bijvoorbeeld<br />
omdat zorgtaken en werktijden elkaar overlappen<br />
en omdat het veel energie kost. Om te voorkomen dat u hierdoor<br />
overbelast raakt, kunt u verschillende dingen doen. Zo<br />
kunt u gebruikmaken van wettelijke verlofregelingen. Of met<br />
uw werkgever in gesprek gaan over andere mogelijkheden om<br />
uw zorgtaken en werk te combineren.<br />
Verlofregelingen<br />
Er bestaan verschillende verlofregelingen<br />
waar werkende mantelzorgers<br />
gebruik van kunnen<br />
maken. Deze regelingen zijn<br />
wettelijk vastgelegd: elke werknemer<br />
heeft er dus recht op. Het<br />
gaat om de volgende drie opties:<br />
• Calamiteitenverlof:<br />
dit verlof kunt u opnemen als u<br />
onverwachts direct vrij moet<br />
zijn en kan een paar uur tot<br />
een paar dagen duren. Tijdens<br />
dit verlof krijgt u doorbetaald.<br />
• Kortdurend zorgverlof:<br />
kortdurend zorgverlof mag in<br />
totaal maximaal twee keer het<br />
aantal uren zijn dat u werkt en<br />
kunt u opnemen voor de zorg<br />
voor een ziek kind, een zieke<br />
partner of voor de zorg voor iemand<br />
anders in uw sociale<br />
omgeving. Neemt u kortdurend<br />
zorgverlof op? Dan is uw werkgever<br />
verplicht om tijdens het<br />
verlof ten minste 70% van uw<br />
loon door te betalen. Is dit bedrag<br />
lager dan het minimumloon,<br />
dan ontvangt u ten minste<br />
het minimumloon.<br />
• Langdurend zorgverlof: moet<br />
u langere tijd zorgen voor een<br />
ziek kind, een partner, ouder of<br />
iemand anders in uw sociale<br />
omgeving? Dan kunt u langdurend<br />
zorgverlof opnemen. Per<br />
jaar mag u twaalf weken lang<br />
zorgverlof opnemen voor maximaal<br />
de helft van het aantal<br />
uren dat u werkt. In overleg<br />
met uw werkgever kunnen de<br />
verlofuren vaak ook anders<br />
verspreid worden, maar ze<br />
moeten in elk geval binnen<br />
achttien weken opgenomen<br />
worden. U ontvangt geen salaris<br />
voor de uren dat u langdurend<br />
zorgverlof opneemt; de<br />
uren dat u blijft werken, krijgt u<br />
wel doorbetaald.<br />
Houd er wel rekening mee dat er<br />
per cao afwijkende voorwaarden<br />
of regelingen kunnen gelden.<br />
Wanneer u wilt weten waar u in<br />
uw eigen cao recht op heeft, leg<br />
dit dan voor aan uw werkgever.<br />
Andere mogelijkheden<br />
Is het lastig voor u om werk en<br />
zorg te combineren? En wilt of<br />
kunt u geen gebruikmaken van<br />
de genoemde verlofregelingen?<br />
Dan kan het soms helpen om uw<br />
werktijden aan te passen of minder<br />
uren te gaan werken. Ook<br />
hier zijn wettelijke mogelijkheden<br />
voor. Op basis van de Wet aanpassing<br />
arbeidsduur (Waa) kunt<br />
u bijvoorbeeld een verzoek indienen<br />
bij uw werkgever om minder<br />
(of meer) uren te gaan werken.<br />
Daarvoor gelden een aantal<br />
voorwaarden:<br />
• U bent minimaal één jaar bij<br />
dezelfde werkgever in dienst.<br />
• U kunt maar eens per twee<br />
jaar een verzoek indienen.<br />
• Deze wet geldt alleen voor organisaties<br />
met meer dan tien<br />
werknemers. Kleinere bedrijven<br />
kunnen een andere regeling<br />
hebben.<br />
Het is de bedoeling om deze regels<br />
in de toekomst te versoepelen,<br />
maar dat is nu nog niet het<br />
geval. Een andere optie is om<br />
met uw werkgever te bespreken<br />
of u uw werktijden flexibel kunt<br />
indelen. In het kader van Het<br />
Nieuwe Werken is thuiswerken<br />
of werken in de avonduren<br />
steeds meer geaccepteerd en dit<br />
kan wellicht ook een lastenverlichting<br />
opleveren in uw situatie.<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
Tips<br />
- Ga in gesprek: als u uw situatie kenbaar maakt bij uw collega’s en uw werkgever,<br />
zullen ze meer begrip hebben als u een keer moe bent, uw dag niet<br />
hebt of tijdens werktijd iets moet regelen voor degene waar u voor zorgt.<br />
- Zoek naar oplossingen die bij uw situatie passen: denk hierbij aan het<br />
opnemen van zorgverlof, meer thuiswerken, het opsparen van overuren<br />
voor onverwachte zorgsituaties of het uitbesteden van regeltaken aan<br />
bijvoorbeeld een mantelzorgconsulent van de welzijnsorganisatie in uw<br />
gemeente.<br />
- Kijk of respijtzorg in uw situatie een oplossing kan bieden: neemt een<br />
vrijwilliger, vriend, familielid, kennis of professional de zorgtaken even<br />
van u over? Dan kunt u zich wellicht beter concentreren op uw werkzaamheden.<br />
- Kijk ook eens op www.werkenmantelzorg.nl voor informatie en tips voor<br />
werkende mantelzorger.<br />
18
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
<strong>Zorg</strong> als werkgever voor<br />
de juiste werkomgeving<br />
en randvoorwaarden<br />
Hoe ga je als werkgever om met personeelsleden die mantelzorger<br />
zijn? Petra van der Weijde, manager stafgroep bij<br />
Rabobank West Betuwe, weet het antwoord hierop wel.<br />
,,Denk als werkgever niet alleen op korte termijn en aan<br />
kosten. Denk juist aan de lange termijn: je medewerkers<br />
bepalen hoe succesvol je bent. Heb je vitale medewerkers?<br />
Dan heb je meer kans op succes. Medewerkers zijn er zelf<br />
verantwoordelijk voor om vitaal te blijven, maar wij moeten<br />
als werkgever zorgen voor de juiste werkomgeving en<br />
randvoorwaarden.’’<br />
Maatwerk<br />
Petra zorgt dat werknemers in<br />
haar organisatie regelmatig in gesprek<br />
gaan met een leidinggevende.<br />
Er zijn bijvoorbeeld vaste<br />
momenten voor voortgangs-,<br />
coachings- en beoordelingsgesprekken.<br />
Petra: ,,Die gesprekken<br />
gaan verder dan alleen de<br />
inhoud van het werk en de doelstellingen<br />
die we afspreken. Het<br />
is belangrijk om ook te bespreken<br />
of je teamleden goed in hun vel<br />
zitten, hoe het thuis gaat en of ze<br />
in balans zijn. Wanneer blijkt dat<br />
één van onze medewerkers mantelzorger<br />
is, zijn er een aantal<br />
belangrijke vragen. Hoe red je<br />
het in de situatie waar je in zit?<br />
Wat vraagt het van je? En wat<br />
heb je nodig om te zorgen dat de<br />
combinatie tussen werk en privé<br />
in balans kan blijven?’’ Petra beseft<br />
dat er verschillende vormen<br />
van mantelzorg zijn. Soms is het<br />
langdurig, soms tijdelijk. Soms<br />
vraagt het heel veel tijd, soms<br />
minder en dan is het goed te<br />
combineren met werk. ,,We kijken<br />
daarom altijd per geval wat<br />
de juiste oplossing is. Hier is<br />
geen standaard voor, het gaat om<br />
maatwerk. Voor sommige medewerkers<br />
is het al voldoende als<br />
ze hun uren flexibeler kunnen indelen.<br />
Anderen willen tijdelijk<br />
minder werken. Als dat het geval<br />
is, kijken we hoe we dat vorm<br />
kunnen geven. Dit is en blijft een<br />
stuk maatwerk waarbij wij verder<br />
gaan dan de wettelijke normen<br />
voor mantelzorgers. Doordat we<br />
ons bij de bank op deze manier<br />
opstellen, voorkomen we dat de<br />
situatie uit balans raakt en mensen<br />
ziek worden. Dat willen we<br />
liever voor zijn door goede afspraken<br />
te maken.’’<br />
met mantelzorg te maken krijgt<br />
en we zijn allemaal maar mensen<br />
en geen robots. Dus gaat het<br />
privé even wat minder? Dan heeft<br />
dat ook effect op je werk.’’ Om te<br />
voorkomen dat een medewerker<br />
uiteindelijk uitvalt, adviseert Petra<br />
iedere leidinggevende om het gesprek<br />
aan te blijven gaan met zijn<br />
of haar personeel. ,,Soms vinden<br />
medewerkers het heel normaal<br />
dat ze zich veelvuldig inzetten<br />
voor een partner, familielid of<br />
vriend. Gaandeweg het gesprek<br />
komen ze er dan vaak achter dat<br />
het eigenlijk wel veel is wat ze allemaal<br />
doen. Door dit bespreekbaar<br />
te maken, kun je samen op<br />
zoek naar de beste oplossing<br />
voor dat moment.’’<br />
Geef aan wat er speelt<br />
Ben je mantelzorger? Dan raadt<br />
Petra je aan om dit kenbaar te<br />
maken bij je leidinggevende.<br />
,,Natuurlijk zou het mooi zijn als<br />
je leidinggevende aan je merkt<br />
dat er iets is en hier ook naar<br />
vraagt. Gebeurt dit niet? Kaart<br />
het dan zelf aan. Door de zorgen<br />
en de druk die mantelzorg met<br />
zich mee kunnen brengen, zal je<br />
uiteindelijk waarschijnlijk minder<br />
goed gaan presteren en daar<br />
word je dan wellicht op afgerekend.<br />
Geef je op tijd aan wat er<br />
aan de hand is, dan kun je dit<br />
voor zijn en neem je zelf de verantwoordelijkheid<br />
in handen.’’<br />
Ben je mantelzorger?<br />
Geef dit dan aan bij je werkgever!<br />
Blijf het gesprek aangaan<br />
In totaal werken er 290 mensen<br />
voor Rabobank West Betuwe.<br />
Ongeveer achttien procent van<br />
hen is mantelzorger. Petra verwacht<br />
dat dit percentage in de<br />
toekomst verder op zal lopen.<br />
Aan de ene kant omdat mensen<br />
steeds ouder worden en dus<br />
meer gaan mankeren, aan de<br />
andere kant omdat de nieuwe<br />
wetgeving een groter beroep op<br />
familie doet als het gaat om zorgtaken.<br />
,,Daarom moet je als werkgever<br />
goed nadenken hoe je hiermee<br />
om wilt gaan. Ik ben ervan<br />
overtuigd dat iedereen een keer<br />
‘Denk als werkgever<br />
aan de lange termijn:<br />
je medewerkers<br />
bepalen hoe<br />
succesvol je bent’
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
“Ik voelde me net een inktvis,<br />
met overal tentakels”<br />
Ali Donker (57) uit Haaften zorgde jarenlang voor haar<br />
dementerende vader en haar moeder die last heeft van<br />
hartproblemen. En dat naast haar werk als kraamverzorgster.<br />
Ze leerde haar mannetje te staan en om hulp te vragen.<br />
Ook ervaarde ze hoe fijn het is als je werkgever met je<br />
meedenkt en je vrienden hebt om je hart bij te luchten.<br />
Harde schijf vol informatie<br />
,,Als je zelf in de zorg werkt,<br />
verwacht men dat je veel medische<br />
kennis hebt. Maar baby’s<br />
en je vader met Alzheimer,<br />
dat zijn twee werelden<br />
apart”, begint Ali. ,,Toen<br />
mijn vader acht jaar geleden<br />
de diagnose Alzheimer kreeg,<br />
ben ik meteen gaan uitzoeken<br />
op internet hoe die<br />
ziekte werkt. Dat maakte het<br />
ergens ook gemakkelijker om<br />
ermee om te gaan en ma te<br />
begeleiden. Ook toen mijn<br />
moeder hartklachten kreeg,<br />
ben ik online gaan zoeken<br />
naar meer informatie en mogelijkheden.<br />
De harde schijf<br />
van mijn laptop zit inmiddels<br />
helemaal vol, maar het heeft<br />
me enorm geholpen!”<br />
“Hij rijdt hier”<br />
Toen haar vader beginnende<br />
Alzheimer had, kwam er veel<br />
zorg op schouders van Ali terecht.<br />
,,Mijn moeder wilde<br />
weleens naar de soos, maar<br />
kon mijn vader niet alleen laten,<br />
dan bleef ik bij hem. Later<br />
regelden we dagopvang.<br />
Soms waren we pa kwijt. Hij<br />
reed graag rond langs plekken<br />
die hij kende van vroeger,<br />
zoals zijn ouderlijk huis.<br />
Dan belde er al snel iemand:<br />
‘Als jullie ‘m kwijt zijn, hij<br />
rijdt hier!’. Dan merk je weer<br />
hoe fijn het is om een dorp<br />
te wonen waar we elkaar helpen.”<br />
<strong>Zorg</strong> loslaten<br />
De vader van Ali werd uiteindelijk<br />
opgenomen, een moeilijke<br />
keuze, met name voor<br />
haar moeder. In juli 2010 is<br />
hij overleden. Moeder had<br />
ondertussen een TIA gehad<br />
en een pacemaker gekregen.<br />
Door slechte bloedvaten in<br />
haar benen kreeg ze open<br />
benen, waardoor goede<br />
wondverzorging en veel<br />
bedrust nodig was. Ali: ,,Ik<br />
voelde met net een inktvis,<br />
met overal tentakels. Er<br />
moest zoveel gebeuren. Én ik<br />
moest ook gewoon werken en<br />
mijn eigen huishouden<br />
doen.” In 2014 ging haar gezondheid<br />
hard achteruit met<br />
veel ziekenhuisopnames. Ali<br />
regelde thuiszorg om moeder<br />
’s morgens te wassen, zorgde<br />
dat er een hoog-laagbed beneden<br />
kwam te staan en een<br />
mobiele douche. Een periode<br />
lang beheerde Ali zelf alle<br />
medicatie voor haar moeder.<br />
Na een heftige periode van<br />
intensieve zorg en het bericht<br />
dat moeder is uitbehandeld,<br />
besluiten ze op advies op<br />
zoek te gaan naar een verzorgingshuis.<br />
In ‘Ravestein’ in<br />
Geldermalsen vindt moeder<br />
(inmiddels 83) in april 2015<br />
haar nieuwe thuis. Ali: ,,Het<br />
is moeilijk om de dagelijkse<br />
zorg los te laten, maar ik zag<br />
ma opbloeien. Ze kreeg weer<br />
een sociaal leven en er wordt<br />
liefdevol voor haar gezorgd.<br />
Een hele geruststelling.”<br />
Boekje altijd bij de hand<br />
Elke stap, elk onderzoek, elke<br />
ziekenhuisopname. Alles noteert<br />
Ali nauwkeurig in een<br />
klein notitieboekje. Ook alle<br />
uitdraaien van de pacemakerfilmpjes<br />
van haar moeder zitten<br />
erin. Ze begon ermee<br />
toen haar vader ziek werd.<br />
,,Ik heb het altijd bij me als ik<br />
met mijn moeder naar het<br />
ziekenhuis ga. Zo handig, zeker<br />
als je verschillende specialisten<br />
bezoekt. Echt een aanrader!”<br />
Cirkel van invloed<br />
Een tijd terug zag Ali een bericht<br />
van Welzijn Neerijnen<br />
over een cursus voor mantelzorgers:<br />
<strong>Zorg</strong>en voor een ander<br />
begint bij jezelf. Ze<br />
volgde de cursus en het bleek<br />
een eyeopener. ,,Ik leerde dat<br />
20
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
ik me niet druk moest maken<br />
om zaken waar ik toch geen<br />
invloed op heb. Dat kost alleen<br />
maar energie. In plaats<br />
daarvan kijk je naar jouw cirkel<br />
van invloed. Op welk<br />
stukje van je werk- en privéleven<br />
heb je wél invloed op hoe<br />
dingen gaan? Daar ga je op je<br />
strepen staan en maak je je<br />
hard voor wat jij belangrijk<br />
vindt en wat goed is voor jou.<br />
En dat levert je juist energie<br />
op!”<br />
Wees zakelijk!<br />
Aan de keukenmuur hangt<br />
een roze briefje. ‘Zakelijk’<br />
staat erop. En dat briefje<br />
hangt er al heel lang. Het is<br />
een advies dat Ali ooit van<br />
mantelzorgconsulent Monique<br />
van Eijndhoven kreeg.<br />
,,Bij het aanvragen van bijvoorbeeld<br />
thuiszorg, vond ik<br />
het lastig om op mijn strepen<br />
te staan en te krijgen wat<br />
mijn moeder nodig had.<br />
Door dit briefje word ik telkens<br />
aangemoedigd dat het<br />
goed is om zakelijk te zijn en<br />
door te zetten. Dat ligt namelijk<br />
wél in mijn cirkel van invloed!”<br />
Geboft met werkgever<br />
Ali bracht veel tijd door in<br />
ziekenhuizen en bij haar ouders.<br />
Daardoor vlogen haar<br />
zorgverlofuren en vakantiedagen<br />
erdoorheen. Ze spaarde<br />
haar bovenwettelijke uren<br />
van een aantal jaren op, zo<br />
kon ze 5 weken achter elkaar<br />
voor haar moeder zorgen<br />
toen dit nodig was. Als<br />
kraamverzorgende werkt ze<br />
8 dagen achter elkaar in een<br />
gezin. Dat vraagt een strak<br />
afgestelde planning. ,,Ik heb<br />
zo’n geluk met mijn werkgever,<br />
Kraamzorg De Waarden”,<br />
zegt Ali blij. Ze besprak haar<br />
privé-situatie met haar manager<br />
en uitte haar zorgen over<br />
haar uren. ,,Ze zei meteen:<br />
‘dat komt wel goed’. Dan<br />
gaat er een golf van opluchting<br />
door je heen. Als mijn<br />
moeder naar het ziekenhuis<br />
moest, dan gaf ik dat direct<br />
door aan de planner en die<br />
plande mijn diensten om de<br />
ziekenhuisbezoeken heen.<br />
Daardoor kon ik zowel op<br />
mijn werk, als thuis, optimaal<br />
functioneren. Dus meld bij je<br />
werkgever dat je mantelzorger<br />
bent, er is vaak meer begrip<br />
dan je durft te verwachten.”<br />
Mezzo en<br />
WijMantelzorgers.nl<br />
Mezzo is de landelijke vereniging<br />
voor mantelzorgers. Ali<br />
is er al jaren lid van. ,,Ik heb<br />
al een paar keer gebeld naar<br />
de advieslijn, daar werd ik<br />
goed geholpen. En je krijgt<br />
hun interessante magazine<br />
thuisgestuurd. Daarnaast ben<br />
ik actief op WijMantelzorgers.<br />
nl, een forum voor mantel-<br />
Tips van Ali<br />
Wat kunt u als vriend of kennis doen<br />
voor een mantelzorger?<br />
• <strong>Zorg</strong> dat hij zijn verhaal kwijt kan<br />
• Geef uw mening, maar zonder oordeel<br />
• Adviezen, hoe goedbedoeld ook, zijn vaak niet<br />
wat de mantelzorger nodig heeft, daarvoor gaat<br />
hij wel naar een deskundige of specialist<br />
• Bied een schouder om op te leunen of even uit<br />
te huilen<br />
• Geef een schouderklopje of compliment, toon<br />
begrip voor de situatie<br />
• Praat ook over andere onderwerpen dan de<br />
mantelzorg<br />
• Nodig hem uit om koffie te komen drinken, te<br />
komen eten of er even uit te gaan, maak<br />
daarvoor een concrete afspraak<br />
(‘Kom zaterdagavond op de koffie’)<br />
zorgers die werken in de sector<br />
zorg & welzijn. Je vindt er<br />
niet alleen veel informatie,<br />
maar ook herkenning.”<br />
Twintig minuten tetteren<br />
,,Ik ben zo blij met mijn<br />
goede vriendin. Ik kan ‘tegen<br />
haar aan tetteren’ en dat<br />
lucht op. Ik heb weleens de<br />
wekker gezet op 20 minuten.<br />
Langer heb je vaak niet nodig<br />
om te mopperen of klagen<br />
over dingen die even moeilijk<br />
gaan. Daarna is het tijd om<br />
het ook over andere dingen<br />
te hebben. Er is meer dan de<br />
zorg voor je ouders. Bovendien<br />
blijf je daarmee ook een<br />
leuke vriendin voor de ander.<br />
Ze is er onvoorwaardelijk<br />
voor mij.”<br />
Uitwaaien is gezond<br />
Om haar hoofd leeg te<br />
maken en te ontspannen<br />
gaat Ali graag wandelen met<br />
een vriendin. ,,Uitwaaien is<br />
gezond en we wonen hier<br />
zo mooi bij de Waal. Water<br />
ontspant. En tijdens het<br />
wandelen hebben we goede<br />
gesprekken. We lopen over<br />
de dijk naar Waardenburg<br />
n dan door het bos terug.<br />
Daarna ben ik weer helemaal<br />
opgeladen.”<br />
TIP<br />
Ook de cursus ‘<strong>Zorg</strong>en voor een ander begint bij jezelf’ volgen? Vraag er vrijblijvend naar bij uw<br />
mantelzorgconsulent. Ali Donker leerde er hoe ze steun kan vragen, voor zichzelf opkomen, grip op<br />
haar situatie krijgt en hoe ze haar zorgen bespreekbaar maakt bij haar werkgever. Maar ook<br />
ontspannings- en ademhalingsoefeningen kwamen aan bod, net als tips om minder te piekeren.<br />
21
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
Vrienden, familie en buren:<br />
uw rol is groot!<br />
Heeft u in uw omgeving een<br />
gezin waarvan één van de<br />
familieleden zorgbehoevend<br />
is? <strong>Zorg</strong>t iemand in uw<br />
vriendenkring voor een<br />
partner? Of is één van uw<br />
familie-leden mantelzorger?<br />
Weet dan dat u met een<br />
klein gebaar van grote betekenis<br />
kunt zijn.<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
Wees concreet als u hulp aanbiedt. Zeg niet ‘laat het maar weten als ik iets voor je kan doen’,<br />
maar bied bijvoorbeeld aan om te koken, de tuin bij te houden, een stoepjes vegen, de hond uit<br />
te laten, iemand weg te brengen of op te halen of boodschappen te doen. Allemaal kleine klusjes,<br />
waarmee een mantelzorger geholpen kan zijn.<br />
Vraag de mantelzorger eens hoe het met hem of haar gaat. Vaak vragen mensen alleen naar de<br />
zorgbehoevende, maar probeer de mantelzorger hierin niet te vergeten. Natuurlijk hoeft dit gesprek<br />
niet altijd over de zieke of beperkte familieleden gaan, maar geef de ruimte om een hart te<br />
luchten en om frustraties of zorgen te uiten.<br />
Gaat het om een gezin met kinderen? Nodig één van de kinderen dan eens uit voor een dagje<br />
weg of bied aan om op te passen. Dit kan om het kind gaan met de zorgbehoefte, zodat de rest<br />
van het gezin even wat leuks kan gaan doen, of om één van de andere kinderen. Geef een moment<br />
van ontspanning.<br />
Bied respijtzorg aan: als je de mantelzorger aanbiedt om de zorgtaken even over te nemen of<br />
om een kopje koffie te komen drinken met de zorgbehoevende, heeft de mantelzorger even tijd<br />
voor zichzelf.<br />
TIP<br />
Kijktip: tv-programma<br />
‘Ik zorg voor jou’<br />
Vanaf 6 januari elke woensdagavond om 21.30 uur op RTL4: het programma<br />
‘Ik zorg voor jou’. In dit programma worden mantelzorgers geholpen om weer<br />
grip op hun leven te krijgen en te ontdekken wat ze nodig hebben. Met een<br />
mantelzorgcoach, familiepsycholoog en een financieel adviseur als ondersteunend<br />
team en Peter van der Vorst als presentator. Een interessant programma<br />
voor iedereen die ervaring heeft mantelzorg of er meer over wil weten.<br />
TIP<br />
Gespreksgroep Mantelzorgers onder elkaar<br />
WelzijnGeldermalsen organiseert elke twee weken een laagdrempelige<br />
gespreksgroep voor mantelzorgers: Mantelzorgers<br />
onder elkaar. Op donderdagochtend van 9.00-11.00 uur<br />
komen 6 tot 10 deelnemers bij elkaar om het te hebben over<br />
thema’s als loslaten, zorgen voor jezelf en er zijn voor de<br />
ander. Wilt u ook een keer aansluiten bij de gespreksgroep?<br />
U bent van harte welkom. Neem contact op met Pieter van<br />
der Keur, tel. 06-42223274, e-mail: pvanderkeur@welzijngeldermalsen.nl.<br />
22
<strong>Zorg</strong> voor elkaar<br />
Al 55 jaar mantelzorger voor zus<br />
De zussen Anna de Boef-van Beest (81, rechts op de foto)<br />
en Hennie van Beest (77) uit Spijk zijn een onafscheidelijk<br />
duo. Een monter stel. Dat graag een lekker potje koffie of<br />
thee zet voor bezoek en honderduit praat over de meest<br />
uiteenlopende onderwerpen. Maar achter de voordeur van<br />
hun seniorenwoning gaat een bijzonder verhaal schuil.<br />
Nog geen doosje<br />
paracetamol<br />
Hennie werd geboren met een<br />
onbekende aandoening. Even<br />
werd gedacht aan een waterhoofd.<br />
Ze zou als baby niet lang<br />
te leven hebben. Maar ze is er<br />
nog. Ze is zeer slechtziend,<br />
slechthorend en heeft slechts<br />
kort op het speciaal onderwijs<br />
gezeten. Anna: ,,Maar ze heeft in<br />
haar leven nog geen doosje paracetamol<br />
op. Ik slik meer medicijnen<br />
dan zij!”<br />
In huis opgenomen<br />
Anna trouwde op haar 21e en<br />
was op haar 27e in verwachting<br />
van haar derde kind. Toen sloeg<br />
het noodlot toe. Haar man overleed<br />
plotseling en slechts enkele<br />
dagen later werd hun kindje geboren.<br />
Een heftige periode. Maar<br />
Anna ging door en besloot haar<br />
zus Hennie in huis te nemen om<br />
haar ouders te ontlasten. En<br />
sindsdien zijn ze altijd bij elkaar<br />
gebleven.<br />
Steun aan elkaar<br />
Letterlijk. Want Anna is wat slechter<br />
ter been en loopt met een rollator<br />
als ze een stukje gaat wandelen.<br />
Maar als ze met Hennie<br />
wandelt, dan blijft de rollator<br />
thuis. ,,Dan heb ik steun aan<br />
haar”, vertelt Anna. ,,Maar eigenlijk<br />
ga ik zelden ergens alleen<br />
heen. Dan zit ik toch de hele tijd<br />
met mijn gedachten bij Hennie.”<br />
Ondertussen schenkt Anna de<br />
koffie in en Hennie loopt al zoekend<br />
met haar handen naar de<br />
keuken voor de koekjes die ze<br />
keurig serveert. Ze zijn goed op<br />
elkaar ingespeeld.<br />
Even alleen thuis<br />
Anna laat haar zus liever niet alleen<br />
thuis. ,,Ik ben dan onrustiger<br />
dan zij.” Maar soms moet het<br />
even. Hennie: ,,We hebben afgesproken<br />
dat we dan de achterdeur<br />
op slot doen en ik niemand<br />
binnenlaat die ik niet ken. De telefoon<br />
neem ik wel op, maar als<br />
ik niet begrijp waar het over gaat<br />
dan vraag ik of ze later terugbellen.<br />
En als ik het niet vertrouw,<br />
dan gooi ik gewoon de hoorn<br />
erop.”<br />
Weinig professionele hulp<br />
Hennie kan zichzelf verzorgen en<br />
aankleden. Anna doet het huishouden,<br />
kookt en snijdt het eten<br />
voor Hennie in stukjes. Elke week<br />
komt er een huishoudelijke hulp<br />
voor het betere poetswerk en een<br />
schoonzoon helpt met de wekelijkse<br />
kliko-ronde en andere klusjes.<br />
Verder is er geen extra (professionele)<br />
zorg aanwezig. De<br />
dames redden zich goed. Ze wonen<br />
in een prettig buurtje, waar<br />
men elkaar helpt waar nodig. Een<br />
dochter en twee zussen wonen<br />
dichtbij. De kinderen en kleinkinderen<br />
van Anna zijn altijd bereid<br />
te helpen en op hun beurt komen<br />
Anna en Hennie graag bij hen<br />
over de vloer.<br />
Volle agenda<br />
Hennie is een wandelende<br />
agenda. Ze onthoudt alle verjaardagen<br />
en andere gedenkdagen.<br />
Ook weet ze precies wat er de<br />
komende weken op de kalender<br />
staat. En de zussen zitten niet<br />
stil, zo blijkt. Geregeld pakken ze<br />
de taxi of rijden ze met iemand<br />
mee voor een bezoekje aan een<br />
van de Zonnebloem-activiteiten.<br />
Zoals bingo of onlangs de Sinterklaasmiddag.<br />
Even naar het tuincentrum<br />
of naar een activiteit van<br />
een van de kleinkinderen. Vanavond<br />
nemen ze een kijkje bij het<br />
sjoelen van een kleindochter.<br />
Ook zijn ze vaste gast bij de open<br />
eettafel in het Spijkse dorpshuis.<br />
,,Als ik binnenkom, dan ruik ik de<br />
heerlijke soep al. Er wordt altijd<br />
lekker gekookt”, zegt Hennie.<br />
Anna: ,,En het is zo gezellig. We<br />
zitten met een vast groepje aan<br />
tafel. Vaak snijdt iemand anders<br />
dan even het vlees van Hennie.<br />
Dan kan ik ook een keer rustig<br />
eten, zeggen ze dan.”<br />
WelzijnLingewaal<br />
Af en toe komt Karin Burgers,<br />
mantelzorgconsulent van WelzijnLingewaal,<br />
langs voor een gesprekje<br />
of hulp bij een aanvraag.<br />
Anna gaat ook vaak naar de jaarlijkse<br />
Dag van de Mantelzorg in<br />
november. Deze dag wordt georganiseerd<br />
door de welzijnsorganisaties,<br />
en dus ook door Welzijn-<br />
Lingewaal. ,,Het is een leuke<br />
middag, waar je andere mensen<br />
ontmoet. Laatst kregen we van<br />
WelzijnLingewaal ook nog een<br />
bon voor twee kopjes koffie, die<br />
moeten we snel eens gaan inwisselen.”<br />
Lintje gekregen<br />
Vijf jaar geleden kreeg Anna een<br />
welverdiende koninklijke onderscheiding,<br />
omdat ze al een halve<br />
eeuw mantelzorger was voor<br />
haar zus. Anna: ,,Een grote verrassing<br />
en een hele eer. Ik kreeg<br />
ook een mooie bos bloemen.<br />
Hennie is dol op bloemen, dus ik<br />
zei: ‘Geef die maar aan mijn<br />
zus’.” Een klein gebaar, dat eigenlijk<br />
alles zegt. Anna vindt het<br />
fijn als ze Hennie een goed gevoel<br />
kan geven, en dat wordt beloond<br />
met een stralende glimlach<br />
van Hennie. En dat maakt dat ze<br />
het al 55 jaar volhouden samen.<br />
23
Contact:<br />
WelzijnLingewaal<br />
Raadhuisplein 3<br />
4147 AN Asperen<br />
0345-616610<br />
info@welzijnlingewaal.nl<br />
www.welzijnlingewaal.nl<br />
facebook.com/<br />
welzijn.lingewaal<br />
WelzijnGeldermalsen<br />
Rijksstraatweg 64-005<br />
4191 SG Geldermalsen<br />
T: 0345-573688<br />
info@welzijngeldermalsen.nl<br />
www.welzijngeldermalsen.nl<br />
facebook.com/<br />
welzijn.geldermalsen<br />
Welzijn Neerijnen<br />
De Koeldert 30<br />
4181 CK Waardenburg<br />
0418 - 65 23 71<br />
info@welzijnneerijnen.nl<br />
www.welzijnneerijnen.nl<br />
facebook.com/<br />
welzijnneerijnen
Change language