Landelijk kader voor de veiligheidshuizen

die wordt aangemeld van invloed is op hoe kritisch er wordt getoetst: een respondent in één
van de veiligheidshuizen gaf aan dat ze aan de weegtafel kritischer worden als het aanbod
toeneemt.
De frequentie waarin de weging van aangemelde casus plaatsvindt, varieert ook tussen
veiligheidshuizen, van twee keer per week tot circa één keer per maand, maar in veel
gevallen hebben veiligheidshuizen wel procedures om in acute gevallen sneller te kunnen
handelen.
Op- en afschalen van casus
De focus op complexe casuïstiek in het veiligheidshuis maakt de kwesties van op- en
afschalen relevant. Deze focus impliceert immers dat het deel van de problematiek dat niet
complex is, lokaal wordt afgehandeld en dat er -idealiter- heldere afspraken en
mechanismen zijn om een casus op te schalen naar het veiligheidshuis en weer af te schalen
als de complexiteit is afgenomen. Beide zaken blijken in de praktijk nog erg onuitgewerkt.
Naar aanleiding van een incident heeft de gemeente Leeuwarden in 2015 een model laten
ontwikkelen voor het op- en afschalen van de aanpak van (zorg)problematiek, het
zogenaamde AVE-model (Gemeente Leeuwarden 2015). In enkele veiligheidshuizen die wij
onderzocht hebben circuleert dit model als inspiratie om dit proces in de toekomst vorm te
geven. Wij hebben geen zicht op hoe dit model in Friesland functioneert, maar in de door
ons onderzochte veiligheidshuizen geldt grosso modo dat het vraagstuk van opschaling nog
erg in de kinderschoenen staat. Soms wordt erover gesproken, soms zijn er houtje-touwtje
afspraken gemaakt (met één of twee belangrijke gemeenten), soms is men al een stap
verder. Belangrijke redenen die worden genoemd waarom dit proces nog op zich laat
wachten, zijn onder andere: het sociaal domein is nog erg druk met het verwerken van de
transities. Lokale opschaling van zorgproblematiek, vanuit de wijkteams, is ook nog volop in
ontwikkeling. Een complicerende factor voor de veiligheidshuizen is dat elke gemeente dit
weer op een andere manier aan het organiseren is. Ook de aansluiting tussen veiligheid en
zorg op het gemeentelijk niveau is nog niet goed afgestemd, en die aansluiting is vitaal om
op lokaal niveau problematiek te kunnen aanpakken op het raakvlak van zorg en veiligheid.
Het niet op orde zijn van de lokale voorzieningen kan ook een reden zijn waarom casus niet
worden afgeschaald en blijven ‘hangen’ in het veiligheidshuis. Overigens lijkt dit probleem
meer oorzaken te hebben. De eerste is wellicht dat in het landelijk kader weliswaar uitvoerig
wordt gedefinieerd wanneer een casus geschikt is voor het veiligheidshuis, maar onduidelijk
is wanneer het veiligheidshuis ‘klaar is’ met zo’n casus. In de praktijk levert dit zeer
uiteenlopende benaderingen op. Met als uitersten een veiligheidshuis dat volstaat met het
eenmalig organiseren van een casusoverleg, het vervolgens monitoren van de
samenwerking, en als dit allemaal loopt, wordt de casus standaard na drie maanden
afgesloten. Het andere uiterste is een veiligheidshuis dat de casus altijd vast lijkt te houden
en blijft monitoren. Hoe dan ook georganiseerd, de vraag wanneer de bemoeienis van het
veiligheidshuis met een casus start is in de praktijk aanzienlijk helderder dan wanneer deze
moet stoppen. Als illustratie: een respondent meldde dat hij aansluitend op het interview
65