Inkijkexemplaar Whisky etc. magazine 03-2016

WHISKY ETC.
MAGAZINE
...OVER PROEVEN, REIZEN EN GENIETEN
14 e JAARGANG - NUMMER 3 - 2016
Lambertus whisky
van Rademacher
Onderschat en onmisbaar
GRAIN WHISKY
Wolfburn
DE LEGENDE HERLEEFT

Geen 18, geen alcohol
Geniet, maar drink met mate

MITRA
JOUW
WHISKY-
SPECIALIST
www.mitra.nl

Schotland
17-daags Noordelijke Hooglanden Avontuur
Inclusief overtocht, authentiek verblijf,
ontbijt én diverse proeverijen v.a. € 1.585 p.p.
www.voigt-travel.nl/whisky
Laat u overweldigen door de ongeëvenaarde schoonheid van Schotland.
Dit land van doedelzakken, haggis, de Schotse Hooglanden, stoere mannen
in kilts en whisky stokerijen maar ook van adembenemende vergezichten,
oude tradities en een rijke geschiedenis houdt u geboeid tot de laatste dag.
U verblijft in kleine romantische hotels, elk met hun eigen decor: van stille
Lochs, statige kastelen en karakteristieke dorpen, tot de ruige Noordelijke
Hooglanden en fjorden. Diverse diners en een whisky en gin proeverij zijn
alvast voor u gereserveerd!
Inbegrepen
- Retourovertocht vanuit IJmuiden naar
Newcastle
- 2 overnachtingen in een 2-persoons
buitenhut
- Havengelden en brandstoftoeslagen
- 2 nachten in Pine Trees Hotel
- 3 nachten in Coul House Hotel
- 2 nachten in Auld Post Office
- 2 nachten in Eddrachilles Hotel
- 2 nachten in Lovat Hotel
- 3 nachten in Poppies Hotel
- Wegenkaart en reisgids van Schotland
Extra
- Diner bij aankomst in Pine Trees Hotel
- Gin proeverij in Auld Post Office
- Diner bij aankomst in Eddrachilles
Hotel
- Koffie/thee en scones bij aankomst in
Lovat Hotel
- Diner bij aankomst en kleine whisky
proeverij in Poppies Hotel
- Uitgebreide reisinformatie met
persoonlijke tips van Voigt Travel
* Alle overnachtingen in een 2 pers. kamer met
douche en toilet o.b.v. logies en ontbijt
Bel of mail ons gerust voor
meer informatie. Wij kennen
de bestemming als geen ander.
www.voigt-travel.nl
info@voigt-travel.nl
tel 035 69 90 322

INHOUD
08 WOLFBURN DISTILLEERDERIJ
Hoewel de oorspronkelijke Wolfburn
distilleerderij ooit één van de grootste
whiskyproducenten in de provincie was,
blijkt de volledige productie toch binnen
de grenzen van Caithness geconsumeerd
te zijn, zo groot was de vraag bij
de lokale bevolking naar deze dram.
16 ISTILL
Wanneer we Edwin ‘Odin’ van Eijk
vragen naar zijn vroegere beroep is het
antwoord geen verrassing: veranderingsmanager.
Hij heeft tenslotte de
wereld van de (craft) distillers nogal
op de kop gezet met zijn revolutionaire
iStill: niet rond en geen zichtbaar koper.
32 DE KLEINE LELIJKE
Wie geen haast heeft – op Schotse
wegen is ongeduld dodelijk – kan via
ten minste drie prachtige routes de
even grillige als imponerende kustlijn
van Loch Etive in Argyll bereiken.
40 BEN NEVIS DISTILLERY
Boeiende geschiedenis van de
Ben Nevis Distillery en de aimabele
managing director Colin Ross, leveren
genoeg stof op voor een uitgebreide
reportage én een exclusief interview.
48 BOTTELAAR MCDAVID
Edward Odim, de nieuwe directeur
van onafhankelijk bottelaar Murray
McDavid: “Ik heb altijd van boten
gehouden, of eigenlijk moet ik
zeggen: ik heb altijd van houten boten
gehouden.
60 SCHOTSE LEGERS
Schotland heeft in zijn geschiedenis
hard en vaak moeten vechten voor
zijn onafhankelijkheid en is daarin
uiteindelijk niet geslaagd. Voornaamste
tegenstander was Engeland, beste
bondgenoot Frankrijk
etc.
Commentaar Thom Olink 7
Column Sándor Beckers 23
Onderschat en onmisbaar Grain Whisky 25
Lambertus whisky van Rademacher 36
Column Marchel Langedijk 47
Column Sándor Beckers 33
Proncken, straks ook met whisky 52
IWS nieuwsbrief 57
Whisky Live Holland 64
Colofon en lezersservice 66
WHISKY ETC. 5

SCOTCH WHISKY
Limited
edition
Glen Talloch
Peated Finish
Glen Talloch Peated Finish
Deze nieuwe variant van de Glen Talloch serie bestaat uit de
vertrouwde blend van zorgvuldig geselecteerde malt whisky’s,
afkomstig uit de verschillende Schotse regio’s, geblend met
graanwhisky’s van de hoogste zuiverheid. Om de blend een licht
peaty “turf, rookachtige” toets mee te geven hebben we hem nog
een paar maanden in peated “turfgerookte” whiskyvaten laten
rijpen. Hierdoor krijg je de vertrouwde Glen Talloch smaak met
een peated hint. PPM: 2
Glen Talloch Rare & Old
De bekendste telg van de familie met maar liefst dertig procent
single malt whisky in de blend. Onder meer samengesteld met
de beroemde single malts van Old Pulteney, Balblair, AnCnoc
en Speyburn. Deze malts hebben allemaal tenminste vijf jaar
gerijpt. De geur is zacht en rond met hints van citrus, specerijen
en toffee. Mooi en vol van smaak met tonen van vanille.
Geen 18, geen alcohol.
Glen Talloch Gold 12 years old
Een mooie twaalf jaar gerijpte Scotch whisky met in de blend
veertig procent malt whisky’s van verschillende distilleerderijen.
Een complexe en harmonieuze whisky die zowel beginnende als
ervaren whiskygenieters weet te overtuigen. Rijke en veelzijdige
geur met impressies van specerijen, tabak en vanille. Rijp en
harmonieus van smaak met vanilletonen en een lange afdronk.
Glen Talloch Blended Malt 8 years old
De Glen Talloch Blended Malt is een blend van alleen single
malt whisky’s en wordt ook wel ‘vatted malt’ genoemd. De
blend bevat beroemde malts, waaronder Old Pulteney en
Balblair, en is de meest complexe whisky van de Glen Talloch
familie met tonen van turf, rozijnen en vanille in de geur. En een
rijke smaak met heidehoning en fruit.
www.glentalloch.com

COMMENTAAR
GEKRABBEL AAN
DE REGELS
Je kunt niet zeggen dat de wereld van de whisky overzichtelijker wordt; elke maand dient zich wel
een nieuwe gegadigde aan voor een portie van die zo aantrekkelijke markt. Kleine distilleries, grote
distilleries, craft stokers, nieuwe onafhankelijke bottelaars, een onafzienbare stroom merken en
producten; een feest voor het toch wel vermoeide oog en een plaag voor de portemonnee.
Recent zijn in Schotland opgedoken: Clydeside Distillery, Ardnahoe Distillery, Torabhaig Distillery,
Raasay Distillery, Drimmin Distillery, Holyrood Park Distillery, The Borders Distillery,
GlenWyvis Distillery en de Dornoch Distillery.
Opvallend is dat ook de grote steden weer meedoen, old times revive.
Ook in onze lage landen borrelt het van de initiatieven.
De craft beweging is vooral in de USA, maar ook op het Britse eiland heel groot. Sommige zelfstokers
zijn in handen beland van de altijd hongerige multinationals en de eigenaren kunnen met een welgevulde
money belt andere dromen najagen of gewoon opnieuw beginnen.
Maar al die belangstelling en begerigheid heeft ook een schaduwkant. Het lijkt erop dat er wordt gerammeld
aan de waarborgen en specificaties die zijn vastgesteld om het product whisky daadwerkelijke
whisky te mogen noemen.
De Scottish Whisky Association en de Irish Whiskey Association zijn constant in de weer om types en
bedrijven achter de broek te zitten die op zoek zijn naar gaten in het net, die zich simpelweg nergens
iets van aantrekken; pindakaas of whisky, wat maakt het uit, geld!
Onlangs heeft IWA van producenten en importeurs geëist een waakzaam oog te houden op figuren die
flessen in de handel brengen die de consument om de tuin leiden of ten minste verwarren. Ierland komt
sterk opzetten met nieuwe distilleerderijen en merken, maar sommigen denken daarvan te profiteren
door verdachte aanduidingen zoals Irish Style Whiskey op de fles te zetten.
Onzin en misleidend.
Spirit die geen drie jaar oud is geworden op houten vaten mag je GEEN whisky noemen. Toch wordt
new make heel goed verkocht, vaak tegen belachelijke prijzen. Glenglassaugh bewees met fraaie marketingvondsten
als: ‘The Spirit Drink that dare not speak its name’ en daarna, toen er kleur op kwam in
het tweede jaar, door de Californische wijnvaten: ‘The Spirit Drink that blushes to speak its name’ dat het
anders kan.
Maar aan de onderkant wordt met regelmaat gekrabbeld aan de spelregels.
Een mooi voorbeeld is de distilleerderij in Drenthe die uitkwam met piepjonge Turv Exloo prime whisky.
Slim, dacht de eigenaar, want prime heeft vele betekenissen, niet alleen vroeg, maar ook top. Maar
whisky was het zeker niet. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en de Scottish Whisky
Association (SWA) grepen in.
Terecht.
’t Was te handig en onverstandig.
Deze stoker gebruikt trouwens water van een miljoen jaar oud, zo luidt het.
Daar kunnen de Schotse marketeers nog wat van leren!
THOM OLINK
hoofdredacteur
WHISKY ETC. 7

Een exclusief interview met
Master Distiller Shane Fraser
WOLFBURN
ZAL ALTIJD
HANDWERK
BLIJVEN
8 WHISKY ETC.

TEKST: WOUTER PEETERS
Hoewel de oorspronkelijke Wolfburn distilleerderij ooit één van de grootste whiskyproducenten
in de provincie was, blijkt de volledige productie toch binnen de grenzen van Caithness
geconsumeerd te zijn, zo groot was de vraag bij de lokale bevolking naar deze dram. Niet één fles
bleef voor het nageslacht bewaard. Maar de Wolfburn Distillery herrees uit haar as. En hoe! Nog
voor de ‘Inaugural Release’ in de winkelrekken lag, was deze al volledig uitverkocht.
“Al vanaf het prille begin stond mijn
idee vast over welk soort whisky
Wolfburn zou moeten worden: licht
en geurig”, stelt Wolfburn Distillery
Manager Shane Fraser. Met succes, zo blijkt. Eind juni
maakte Wolfburn Distillery bekend dat er 130.000
liter pure spirit geproduceerd werd, 7.000 liter meer
dan vooropgesteld. Inmiddels worden er jaarlijks
ongeveer 1.000 vaten en 380.000 flessen gevuld.
Dat Shane Fraser een verwoed supporter van
Aberdeen FC is, komt waarschijnlijk ook door het
feit dat hij in de gelijknamige stad in oktober 1973
geboren werd. Samen met zijn vrouw Yvonne en hun
drie kinderen woont Shane in Thurso, op zo’n twee
kilometer van de Wolfburn Distillery-site.
“Ik beleefde mijn jeugdjaren in de nabijheid van de
Royal Lochnagar distilleerderij, in Speyside. Precies
die nabijheid van een stokerij heeft me al op jonge
leeftijd erg beïnvloed, want ik hield van het whiskyaroma,
in het bijzonder in de kersttijd.”
ROYAL LOCHNAGAR, OBAN, GLENFARCLAS EN
WOLFBURN
“Ik kende een paar stafmedewerkers van de stokerij
en had zo het grote geluk om er als 16-jarige mijn
eerste job te krijgen, mijn intrede in de wereld van
single malt scotch whisky en sindsdien heb ik nooit
meer achterom gekeken!
Ik begon bij Royal Lochnagar in de zomermaanden
van 1990 als gids en in september was ik er al
fulltime distillery shift operator, wat ik deed tot juni
2004.
Toen maakte ik de overstap naar de Oban Distillery
om meer ervaring op te doen en om een ander stukje
Schotland te leren kennen. In die stokerij bleef ik
werken tot ik in januari 2007 productiemanager bij
Glenfarclas Distillery werd; een fantastische werkplek
waar ik de kans kreeg om mijn capaciteiten als manager
verder te bekwamen.
En in november 2012 verhuisde ik met mijn gezin
naar Thurso om de Wolfburn Distillery als production
manager/master distiller te vervoegen.
DE uitdaging is niet om er carrière maken, maar een
volledig nieuwe single malt whisky. Samen met de
opwinding om een compleet nieuwe distilleerderij uit
de grond te stampen, letterlijk from scratch.”
VERLIEFD
“De eerste single malt die ik bewust en met aandacht
proefde, was een Tamnavoulin. Maar na die eerste
stapjes in de whisky-industrie zal je er vast niet van
opkijken dat mijn echt allereerste whisky een Royal
Lochnagar was.
Ik kan niet beweren dat ik er meteen verliefd op
was, daar was ik immers veel te jong voor, maar ik
was wél verliefd op de romantiek en de visie die de
WHISKY ETC. 9

achtergrond van een goede single malt vormen.”
“Daar heb ik er inmiddels flink wat van geproefd en
de top drie van mijn favoriete single malt whisky’s,
Wolfburn uitgezonderd, is als volgt: Royal Lochnagar,
Singleton (van Auchroisk) en Glenfarclas 15
yo. Graag voeg ik een drupje water of wat ijs aan
mijn dram toe, maar nooit beide tegelijk. Welk van
beide ik precies toevoeg is niet afhankelijk van het
soort single malt whisky, wel van het jaargetijde en
het weer.”
CURRY EN BIER
“Mijn favoriete Wolfburn-expression is de ‘inaugural
release’; een fantastisch zachte whisky waar ik
extreem trots op ben. Daarnaast is mijn lievelingsgerecht
Indian (curry) en een goed glas bier!
Tijdens weekends en andere vrije tijd hou ik ervan
om de honden uit te laten en om onze zoon rugby te
zien spelen. Zelf kijk en speel ik graag voetbal. Mijn
familie is de grootste vreugde in mijn leven en we
houden onze vakanties graag in Florida.
Eigenlijk is er niet veel dat mij ongelukkig of zorgelijk
maakt. A good dram of whisky is always good for
preventing worry and stress!”, lacht Shane.
OORSPRONG EN LOGO
“De benaming Wolfburn hebben we ontleend aan de
voormalige stokerij, die in 1821 opgericht werd en al
sinds meer dan een eeuw verdwenen is. De Wolfburn
is een waterloop waar zowel de oude als de huidige
stokerij zijn water uit betrekt. Het Schotse woord
‘Burn’ betekent stroom, zodat de naam letterlijk voor
Wolfstroom staat.
Het Wolfburn-logo werd getekend door Konrad
Gesner, een taalkundig en zoölogisch geleerde uit de
zestiende eeuw, en dat afgedrukt werd in zijn boek
‘The History of Four-footed Beasts and Serpents’. In
zijn tijd kwam de wolf vaak voor in het Schotse hoge
noorden.”
ALTIJD HETZELFDE
“De gebruikte mout, meestal Concerto malt van de
Black Isle (nabij Inverness), geeft een grote suikeropbrengst
en is heel betrouwbaar, wat belangrijk is om
ook een consistent goede spirit te maken.
Tal van factoren oefenen invloed uit op de new make
spirit. In het geval van Wolfburn zijn de belangrijkste
waarschijnlijk de lange fermentatie- en distillatietijden.
Na het mashen laten de meeste collega’s de
wort om en nabij de 50 uren fermenteren. Bij Wolfburn
bedraagt de fermentatietijd ongeveer 75 uren.
Na die 50 uren wordt er weliswaar geen alcohol meer
geproduceerd, maar de gist is nog wel actief. Door
die langer te laten werken, ontstaan er aangenaam
zoete, bloemige smaken; al in de wash kunnen fruit-
Wolfburn - Shane Fraser and Iain Kerr B
Wolfburn Shane Fraser and Ian Kerr at Spirit Safe
10 WHISKY ETC.

en nootachtige aroma’s worden geroken.
De wort droogt langzaam in de washbacks,
hetzelfde soort gist wordt telkens op hetzelfde
tijdstip toegevoegd en we gebruiken
altijd dezelfde lange fermentatietijd.”
DETAILS BELANGRIJK
“Ook de distillatie gebeurt zonder haast.
Want hoe langer die duurt, des te langer
duurt ook het contact van de spirit met het
koper en hoe meer agressieve zwavelhoudende
verbindingen verwijderd
worden. We zien erop toe dat de
low wines van de wash still nooit
onder de 20°C worden opgevangen.
We rekenen op ongeveer een
tiental minuten voor fore shots,
waarna een water clarity test volgt
om precies te bepalen wanneer de
gewenste spirit bereikt is, meestal
rond de 73 %. Wanneer het distillaat
tot 61 % is teruggevallen, de
off spirit, laten we die run nog
twee uren doorlopen, gevolgd
door nog twee uren voor de
feints.
Dergelijke details zijn belangrijk
want zij waarborgen de kwaliteit
en consistentie voor een goede
spirit en dus een goede whisky.
De Wolfburn-spirit is heel zoet en moutig, net
zoals Weetabix met warme melk, en best lekker
voor new spirit.”
VATENMIX
“Als vuistregel geldt dat, als je goede spirit
in goede vaten opslaat, er niet veel mis kan
gaan. Dat is onze filosofie sinds ‘Dag 1’. We
gebruiken een combinatie van ex-bourbonen
sherryvaten, alle met de hand geselecteerd
en van verschillende afmetingen.”
GEMIDDELDE WERKDAG
“Eigenlijk heb ik nooit een gemiddelde
werkdag; altijd gebeurt er wel
iets onverwachts. Maar doorgaans
ben ik nauw betrokken bij het
mashen en het distilleren, terwijl ik
ook mijn verantwoordelijkheden heb
voor de warehouses en het bottelen.
Meestal kom ik op de stokerij om
6 uur, samen met een van onze
leerlingen, Innes of Charlie. Onder
het genot van een kopje thee zetten
we alle systemen in werking, terwijl
de eerste mout van die dag door
de molen gaat. Om 7.30 uur is de
WHISKY ETC. 11

DEDICATED TO PRODUCING
THE FINEST SPEYSIDE SINGLE
MALT, OUR PASSIONATE
TEAM TAKES PRIDE IN EVERY
SINGLE DROP OF WHISKY.
CREATING A STUNNING
RANGE OF EXPRESSIONS THAT
CAPTURES THE CURIOSITY
OF WHISKY ENTHUSIASTS
AROUND THE WORLD
MASTER DISTILLER
CAPTURES THE CURIOSITY
WWW.BENRIACHDISTILLERY.CO.UK
Importeur/distributeur voor Nederland: De Monnik Dranken | www.monnik-dranken.nl |
Geniet maar drink Geniet met maar mate drink met mate
Imported and distributed by De Monnik Dranken Oldenzaal
Rebirth
of the
Blend
From Pertshire - the birthplace
of famous blends
Re-launch after 35 years
100% Single Malt blend
uitsluitend verkrijgbaar bij de betere slijter
telefoon +31 (0)72 53 20 341 mobiel +31 (o)6 13 23 31 74 info@whisky-import.nl www. whisky-import.nl

mash opgestart en de rest van het team gearriveerd.
De stills worden verhit en de eerste distillatie begint
een half uur later. Als alles lekker loopt, kijk ik mijn
e-mails na of voer onderhoud uit aan de vele apparatuur.
Het loont om alles piekfijn te onderhouden,
geloof me.
Rond 13 uur is het tijd voor lunch, precies tussen de
eerste en de tweede productieronde in. Drie kwartier
later zijn zowel de tweede mash als de tweede distillatie
aan de gang, waarna ik in de bottling hall kwaliteitscontroles
ga uitvoeren. Tijdens de namiddag kijk
ik ook de inventaris na en bestel eventueel mout, gist
of andere grondstoffen.
Om 17.30 uur zijn de mashing- en distillatierondes
afgelopen en wordt de spirit naar Warehouse
1 gepompt. Dan hou ik een laatste nazicht of
alle systemen zijn uitgeschakeld en wordt de
distilleerderij zorgvuldig afgesloten. Onze werkdag
eindigt omstreeks 18 uur. Ik doe al het werk op de
distilleerderij even graag.
Nooit is het saai!”, stelt Fraser met klem.
TOEKOMST
“Onze jaarproductie bedraagt momenteel ongeveer
130.000 liter pure alcohol en die productie neemt
jaarlijks nog met 8 % toe want de vraag is aanzienlijk
groter dan ons aanbod. Wolfburn wordt nu reeds in
21 landen verkocht. Maar ik wil nooit zo grootschalig
worden dat automatisatie zich zou opdringen;
Wolfburn zal altijd op de ouderwetse manier geproduceerd
worden, net zoals vandaag het geval is.
We bottelen nu ongeveer 25 % van de spirit die we
WHISKY ETC. 13

PATIENCE ISN’T
JUST A VIRTUE, IT’S
AN INGREDIENT
TIME HONOURED
GLEN SCOTIA
DOUBLE CASK
GLEN SCOTIA
VICTORIANA
GLEN SCOTIA
15YO OLD
www.glenscotia.com
Geniet maar drink met mate
Imported and distributed by De Monnik Dranken Oldenzaal
Anverness
Whisky & Degustatie
www.anverness.be • www.facebook.com/Anverness
avernes.indd 1 06-10-16 12:06

in 2013 opsloegen, zodat de overige 75 % zachtjes in
onze warehouses verder rijpt. En op een mooie dag
kunnen we zo een Wolfburn 10 year old, 12 year old,
enz. aanbieden.
In 2014 hebben we een bescheiden hoeveelheid
lightly peated spirit (10ppm fenol) opzij gelegd. Die
bezit een bepaalde rokerigheid en ‘bite’, zonder echter
te overweldigen. Integendeel, we constateren een
diepte en complexiteit die in sommige opzichten van
North Highland single malts verwacht kan worden.
Die spirit zal niet rijp zijn voor 2017 of 2018, maar
het voortijdige neuzen en proeven is veelbelovend.
We zijn dan ook doorgegaan met het vatten van gelimiteerde
volumes (zes weken jaarproductie) lightlypeated
spirit, zodat dit later een permanente expression
zal worden.”
SHERRY EXPRESSIONS
“Uiteraard zullen er daarnaast ook nog andere releases
zijn. Zo hebben we bijvoorbeeld enkele heel
mooi rijpende sherry casks, zodat men mag verwachten
dat we in de komende jaren zowel een sherry
finished als een single cask sherry expression op de
markt zullen brengen.
Volgens onze vooruitzichten volstaan de huidige
warehouses tot eind 2018, maar daarna zullen we
moeten bijbouwen, de site biedt daarvoor voldoende
plaats.
Er is geen behoefte aan bijkomende stills of aan een
andere mash tun, want de huidige systemen kunnen
veel meer werk aan dan de hoeveelheid die wij hen
tot hiertoe lieten uitvoeren.”
CONCENTRATIE
“Ik denk en hoop dat met deze hoge kwaliteit
Wolfburn Distillery het nog ettelijke jaren zal kunnen
uitzingen. Om eerlijk te zijn: ik lig niet wakker van
de gebeurtenissen en evoluties op de wereldwijde
whiskymarkt, maar concentreer me liever op het
maken van een zo goed mogelijke whisky”, besluit
Shane Fraser.
DISTILLERY DATA
Wolfburn Distillery ligt aan de rand van Thurso en
is de noordelijkste stokerij op het Schotse vasteland.
De oorspronkelijke distilleerderij lag zo’n 350 meter
verderop, werd in 1821 door William Smith gesticht,
maar ging ergens in de tweede helft van de negentiende
eeuw ter ziele.
In zijn hoogtijdagen was het één van de grootste
Schotse distilleerderijen, die volgens oude verslagen
jaarlijks wel 28.056 gallons of proof spirit produceerde.
In 2011 ontstonden de eerste plannen voor nieuwbouw
die in augustus 2012 werd opgestart en op 25
januari 2013 kwam de eerste new make uit de spirit
safe.
Wolfburn heeft twee warehouses.
De apparatuur: een roestvrij stalen semi-lauter mash
tun van 1.1 ton met koperen bekleding, vier rvs mash
tuns van 5.500 liter, een wash still van 5.500 liter en
een spirit still van 3.800 liter. Na eerdere releases van
spirit samples zullen er in 2016 62.000 flessen Wolfburn
Single Malt gebotteld worden.
Bezoekers zijn welkom, maar uitsluitend op afspraak
via: info@wolfburn.com.
WHISKY ETC. 15

Edwin van Eijk:
“Controle over het distilleren”
De iStill verandert
het craft landschap
TEKST: THOM OLINK
Wanneer we Edwin ‘Odin’ van Eijk vragen naar zijn vroegere beroep is het antwoord geen
verrassing: veranderingsmanager. Hij heeft tenslotte de wereld van de (craft) distillers nogal
op de kop gezet met zijn revolutionaire iStill: niet rond en geen zichtbaar koper. En dus werden
applaus en scepsis zijn deel. Dit verhaal gaat over een snelle denker met durf, kennis van zaken
en geloof in eigen kunnen.
16 WHISKY ETC.

“Ik raakte gaandeweg in contact
met het stoken van sterke drank,
het begon als hobby. Mijn voordeel
was dat ik niet ben opgeleid
als chemisch analist of engineer. Was
dat wel gebeurd, dan was ik al heel jong
distilleerder geweest en had ik al die zaken
meegenomen die mensen al twee eeuwen in
de rugzak hebben meegedragen. Ik was dan
nooit tot vernieuwende ideeën gekomen.”
KOPER
“In mijn opleiding heb ik geleerd heel goed
te luisteren: waarom werkt iets zo?
En als ik veel later vroeg: ‘Waarom maak je
die ketel van koper?’, dan was het antwoord:
‘Dat doen we al jaren en eeuwen zo!’
Natuurlijk, koper reageert met zwavel en
zorgt voor allerlei zaken zoals het opschonen
van een slechte fermentatie. Ik gebruik
ook koper in mijn kolom, maar moet nu die héle still
van koper zijn, is dat functioneel nodig? Waarom zou
je zoveel warmte verliezen?
Ik merkte al heel gauw in mijn hobby – vooral genever
maken en receptuur ontwikkelen – dat ik steeds
meer aan die traditionele kant begon te twijfelen.”
HONGARIJE
Edwin van Eijk woont en werkt in Woerden. Zijn
vrouw komt uit Hongarije, waar ze een tweede huis
hebben.
“Iedereen in die Oost-Europese landen stookt,
voornamelijk brandy’s. Mijn oom heeft één van de
grootste stokerijen. Ik leerde daar veel over distillatieprocessen
en in gesprekken met geestverwanten
bouwde ik die kennis verder uit, begon artikeltjes
te schrijven onder de naam Odin, wisselde ervaringen
uit en bouwde zo een kring van hobbyisten en
zelfstokers op.
Van waar de naam iStill?
Edwin glimlachend:
‘Er zijn veel mooie producten
die beginnen met i.’
Een jaar of acht geleden kreeg ik mails uit Utah,
van craft distillers. Ze wilden gin maken, maar niet
met de geijkte smaak en vroegen mij daarvoor een
receptuur te ontwikkelen. Dit soort correspondentie
breidde zich steeds verder uit en kostte dus ook
steeds meer tijd.
Toen zei mijn vrouw: ‘Edwin, als je nu zoveel passie
en tijd in je hobby stopt – ik zie je haast niet meer –
waarom maak je er dan niet je beroep van?’”
ANDERS
Edwin bouwde met zijn broer een stookunit. “Mijn
broer kan alles, heeft bijvoorbeeld een T-Ford uit
1907 of zo helemaal gerestaureerd. Ik vroeg hem om
een boilertje, liter of vijftig, te bouwen. Daar konden
we een kolom opbouwen naar mijn specificaties en
in die kolom wilde ik op elke plek de temperatuur
kunnen meten. Want temperatuur is een weergave
van puurheid.”
WHISKY ETC. 17

Edwin ontdekte dat gin uit zijn zelfgebouwde
still anders smaakte dan die van collega’s.
“Zij zeiden: ‘Hoe vaker je distilleert, hoe puurder
de spirit en dus hoe minder de smaak.’
Dat klopte niet met mijn uitkomsten, voor
geen meter! Ik ontwikkelde bijna elke week
een receptuur voor mensen, maar dan was
hun resultaat anders dan bij mij.”
CHICAGO
De man uit Woerden dacht bij te leren, maar
ontdekte dat hij steeds meer controle kreeg
over het distilleerproces: “Veel meer performance.
Ik kreeg een zuiverheid van 96,5 %
uit dat kleine pijpje, twee liter per uur!”
Reacties uit de verschillende forums: HET
boek over distilleren is al in 1860 geschreven,
koop het en ga lekker stoken.
Nee dus en Edwin en zijn broer plus anderen
bouwden verder, een still van 250 liter
met nog veel betere prestaties.
“Mensen geloofden er geen barst van en ik
stond op een kruispunt van wegen.
Ik heb toen een ketel van 250 liter ingepakt
en meegenomen naar een meeting in Chicago.
De hal was vol met craft mensen uit
heel Amerika. Mijn keteltje naast reuzen van
zo’n 200.000 euro, die van mij kost 10.000.
Ik was in drie uur klaar en zij met een vergelijkbare
hoeveelheid in vier.”
Edwin (r) en Juha Vaananen (l), master distiller van de nieuwste destilleerderij,
en enige Craft Distillery, in Tallinn, Estland.
ZES STILLS
De uitdager zei tegen Edwin dat het toch eigenlijk
om smaak ging en niet om snelheid.
“Daar had hij een punt. Toen hebben we
18 WHISKY ETC.

nog een separatierun gedaan, beiden vijf
uur en tot zijn verbazing kon mijn spirit zo
worden gedronken, bij hem lag dat anders.
Waarom?
Omdat mijn separatie zo ongelooflijk precies
elektronisch kan worden gemeten en bij hen
toch de voor- en naloop enigszins de middel
cut beïnvloeden.
Daarna heb ik voorgesteld een run met gekruide
gin te doen, naar de bar te gaan en af
te wachten. Hij wilde eerst niet, het zou hem
uren schoonmaken kosten.
Maar enkele minuten zei ik, toch wel met
triomf in mijn stem.
Om kort te gaan: we hebben met zijn allen
aan de bar wat gin weggetikt en diezelfde
avond verkocht ik zes stills.”
ORDERPORTEFEUILLE
Edwin vloog terug en deelde zijn baas mee:
‘Ik ga het anders doen!’
Ideeën genoeg, maar er moest ook geld, personeel
en ruimte worden gevonden.
Het geld kwam er, iemand die kon lassen
ook, evenals een programmeur voor de verfijnde
elektronica die de iStills zo kenmerkt.
Hij vond in Woerden een hal, net gebouwd en zal
binnenkort ook de naastliggende ruimte innemen.
Zijn werkplaats met nu al tientallen werknemers ligt
een eind verderop.
Er is een goedgevulde orderportefeuille, vooral
dankzij de, zoals Edwin benadrukt, ‘gigantische craft
beweging in de States’.
Maar zijn klanten zitten overal, van Finland tot in
Afrika en zelfs Schotland.
STRIPPEN
Edwin: “In de States strippen ze vooral, enkelvoudig
stoken, klaar, 1000 liter en dan nog eens 300 liter om
eventueel mee te finishen. De meesten daar hadden
naast mijn distilleerinrichting aparte apparatuur voor
het maischen en fermenteren, de mash tun en de
wash back zeg maar. Ze moesten dus de hoeveelheden
bij elke handeling op elkaar afstemmen. Wilden
ze meer stoken, dan moesten ze nieuwe apparatuur
voor de andere twee stadia kopen; heel kapitaalintensief
en ruimtevretend.
Dat zat me niet lekker.”
WHISKY ETC. 19

Edwin van Eijk
INTEGREREN
En dus besloot Edwin eind 2015 twee zaken te realiseren:
a. een distilleerinstallatie die 30 jaar meekon bij
een 24/7 productie en b. een geïntegreerd proces van
maischen, fermenteren en distilleren.
“Wij kunnen immers verwarmen, koelen en roeren in
een boiler en meer heb je niet nodig.” De vierkante
iStill kan op elektriciteit of op gas worden gestookt.
De Amerikanen stoken graag op gas, dat is daar spotgoedkoop.
Als we door zijn ontwikkelingshal lopen zie je goed
hoe de iStill voortdurend is veranderd, van een verzameling
samengevoegde onderdelen naar een zeer
geïntegreerde bouw; ketel, kolom en computer. De
kwetsbaarheid is daarmee beduidend afgenomen.
ALLES ZELF
We staan bij het bedieningsscherm voorop, waarmee
je alles instelt: kolom of pot still, de snijpunten, dus
de temparturen tot in honderdsten en de tijdsduur.
De iStill doet, eenmaal van opdrachten voorzien, alles
zelf, voert ketelinhoud aan en af en gaat over op het
volgende stadium.
De hoofden van Edwin van Eijk en zijn medeontwikkelaars
staan nooit stil.
Er is al zoveel veranderd en verbeterd, een continuous
denk- en marktproces. Van rond werden de
ketels vierkant, het koper in de kolom is nu een
ingewikkeld gevlochten bedje van ultrafijn
koperdraad, dat veel makkelijker kan worden
vervangen dan de ringetjes van weleer.
Het staal is, vergeleken bij dat van de eerste
types, gebouwd in Polen, nu van hoge en
dikkere kwaliteit. Robuuste dikke poten maken
dat zelfs de grootste iStill van 2.500 liter
makkelijker is op te hijsen en te vervoeren.
UITGENODIGD
Wat zeggen de bezoekers?
Echte belangstellenden laat Edwin op zijn
kosten overvliegen; eten, drankje en onderkomen.
Ze kunnen zelf uitmaken wat ze willen
stoken in zijn distilleerhal, wodka, gin of
whisky, ze zeggen het maar.
“Op één na, een Nederlander, hebben ze
allen een iStill gekocht”, vertelt Edwin met gepaste
trots. “Oh ja, ik heb ook een Ierse boer,
een zelfstoker, hier gehad. Die ging ontdaan
en hoofdschuddend weer weg. Een still die
niet rond was en niet van koper, waar moest
dat heen!”
SCHOTLAND
“Schotland kwam ik eerst helemaal niet binnen.”
Ruim een jaar geleden belde de Scottish Craft
Distillers Association, de op één na grootste
ter wereld. Ze vroegen Edwin of hij een bijeenkomst
wilde sponsoren.
20 WHISKY ETC.

“Ik voelde er niets voor, maar stelde het bestuur
wel voor om op mijn kosten naar Amsterdam
te komen, onder de voorwaarde dat ze een dag
hiernaartoe zouden komen en in mijn stills een
run whisky zouden doen.
Ik heb daarna zeven iStills verkocht aan de
Schotten.
De grootste daarvan, 2.000 liter, staat nu in de
nieuwe Dornoch Distillery.”
De stills besparen zo wel 90 procent op energiekosten
en dat plus de relatief lage aanschafkosten
maken voor velen de koop aantrekkelijk.
Een exemplaar voor 5.000 liter, full options, kost
63.000 euro.
COMMUNE
Edwin van Eijk krabbelt aan de kuiten van de
grote jongens, hij heeft eigenlijk met zijn iStills
een commune neergezet, met mensen die gegevens
uitwisselen en regelmatig door Edwin met
een nieuwsbrief worden bediend.
“De craft beweging een zetje in de rug geven”,
zegt hij lachend
De ontwerper-stoker-veranderaar-zakenman uit
Woerden blijft nooit in één concept hangen.
“Ik kan met mijn klanten communiceren dankzij
de ingebouwde elektronica, ik kan op mijn
scherm zien wat ze doen, welke fouten ze maken
of welke hulp ze nodig hebben. Maar ik kan
ook zien wanneer ze stoken en wanneer de ketel
is gedoofd en dus kwam ik op het idee om een
nieuwe weg in te slaan; lage aanschaf en laat de
gebruikers in al die landen per gebruik betalen,
een rendabele optie voor beide partijen.”
JE EIGEN WHISKY
Zoals gezegd, Edwins hoofd staat niet stil.
“Als de hal hiernaast klaar is, kunnen liefhebbers
in mijn iStills hun eigen drank maken, hun eigen
receptuur meebrengen. Ze betalen per run en
kunnen dan hun spirit in een vat doen of direct
in flessen met eigen etiketten, mooi toch?”
We lopen weer verder door de hal waar de ontwikkelingen
zo zichtbaar zijn.
Bij een van de iStills schiet Edwin in de lach.
“Zie je die slang daar, met die knik erin?
Ik had iets bedacht, maar een rubberen slang
moet je niet met een koppeling recht op de ketel
aansluiten, die gaat hangen en doorbuigen. ’s
Avonds snel bedacht en
’s morgens stonden mijn technische jongens
hoofdschuddend te lachen.
De les: van sommige zaken moet ik afblijven!”
INFO
istill.eu
YouTube: A run with the iStill 50,
how to make a perfect gin e.a.
www.istillforum.eu
HANS OFFRINGA’S FAMEUZE TRILOGIE
DRANK & KLANK
De boeken zijn afzonderlijk
van elkaar te lezen en te
bestellen voor €14,95 per
boek op
www.conceptualcontinuity.nl
www.hansoffringa.com
Hans.indd 1 27-09-12 15:31
Whiskycafé L&B
vr/za/zo vanaf 17.00 uur geopend
overige dagen vanaf 20.00 uur
Korte Leidsedwarsstraat 82-84
1017 RD Amsterdam
T 020-6252387 (na 20.00 uur)
E info@whiskyproeverijen.nl
www.whiskyproeverijen.nl
Meer dan
2001
whiskies!
L&B, vlakbij het Leidseplein, is sinds 1971 uitgegroeid tot
een café met één van de grootste whiskycollecties in Europa.
Bekijk de website voor onze activiteiten!

BELEEF WHISKY BIJ MITRA!
facebook.com/mitraslijter
@MitraSlijter
Geen 18, geen alcohol
Geniet, maar drink met mate

COLUMN
HET
LAATSTE
WOORD
Boterbabbelaars, Haagsche Hopjes, butterscotch, sterk
gebrande koffie, Maggie, afgestoken vuurwerk, fietsband,
rotte eieren… allemaal aroma’s die je soms terugvindt in
whisky, en allemaal te relateren aan zwavel.
Zwavel maakt zo nu en dan veel los in whiskyland, wat overigens
niet in de laatste plaats te danken is aan whiskyschrijver Jim Murray.
Jim heeft een aversie tegen zwavel, en gezien zijn proefnotities lijkt hij
ook nog eens over een bovenmatig zintuiglijk vermogen te beschikken
om elk afzonderlijk molecuul in zijn glas waar te nemen.
Zwavel – of beter: zwavelhoudende verbindingen – kunnen ontstaan
tijdens het productieproces van het destillaat of tijdens de rijping daarvan
op hout. De hoeveelheid beschikbare ruimte in deze column is
te beperkt om daar in het grootst mogelijke detail op in te gaan, maar
laat ik besluiten met te zeggen dat het een complexe materie is die
een compleet artikel verdient.
Waar het in deze column om gaat is beleving: hoe ervaar je als liefhebber
de sensatie van zwavelgerelateerde aroma’s in whisky? Proef
je überhaupt die boterbabbelaars of die rotte eieren, en wat vind je
daar dan van?
Boterbabbelaars in een glas Tamdhu vind ik bijvoorbeeld volkomen
acceptabel; ik neig er soms zelfs naar dit aroma als onderdeel te beschouwen
van een heuse Tamdhu blauwdruk.
Misschien wordt een whisky door een overvloed aan boterbabbelaars
wat minder complex, maar als het superlekker smaakt hoor je mij niet
zeuren!
Aan de andere kant van het spectrum heb je de rotte eieren, die zelfs
bij de geringste hoeveelheid bij iedereen tot diskwalificatie van de
whisky zullen leiden.
Het enige wat ik me op zulke (gelukkig spaarzame!) momenten afvraag,
is hoe de eindverantwoordelijke voorafgaand aan het bottelen
van de betreffende whisky die off-note heeft kunnen missen: een
verkoudheid te pakken gehad, misschien?
Ik ben gek op vuurwerk, ook in mijn whisky. Niet overdreven veel,
gewoon een beetje. Als extra dimensie. Dat maakt de whisky een
beetje dirty en extra complex. Butterscotch en sterk gebrande koffie
vind ik ook aangenaam.
Wat me wel opvalt, is dat ik de genoemde aroma’s de ene keer als
zodanig waarneem en waardeer, terwijl ik ze bij een andere gelegenheid
kan afserveren als ‘te zwavelig’.
De maker van de whisky bepaalt de aanwezigheid van zwavelgerelateerde
aroma’s in whisky.
Jij en ik, de consumenten, zijn vervolgens medebepalend voor het
succes door met elkaar te delen wat we ervan vinden.
SÁNDOR BECKERS
WHISKY ETC. 23

voor distributie en verkrijgbaarheid mail naar
info@waggingfinger.com of bel 0681500577
www.waggingfinger.com
www.facebook.com/waggingfinger
s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n
s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n
s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o
s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o
l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o
l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o
l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i
n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l
n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l
e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e
e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e
c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o
c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o
n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k
n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k
c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n
c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n
g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e
g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e
c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c
c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c
a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n
a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n
s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o
s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o
c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c
c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c
c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c
c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o
l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o
l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i
n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l
gerijpt en gebotteld in schotland
Voor distributie en verkrijgbaarheid
mail info@kintra.nl of bel 06 81 50 05 77
www.kintra.nl
kintra whisky
in search of
the perfect cask
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l
l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t
e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t i o n s i n g l e c a s k c o l l e c t

Onderschat
en onmisbaar
GRAIN
WHISKY >>
DOOR IAN WISNIEWSKI
De mogelijkheden om Grain Whisky te proeven worden steeds
ruimer, maar het aantal verkrijgbare flessen, gebotteld onder een
merk- of distillerynaam, blijft relatief bescheiden. Het overgrote deel
van de graanwhisky wordt immers gemengd met malt whisky om er
blended Scotch van te maken.
WHISKY ETC. 25

ER ZIJN 7 STOKERIJEN DIE GRAANWHISKY MAKEN
(TEGEN 110 MOUTWHISKY DISTILLEERDERIJEN) IN SCHOTLAND:
• LOCH LOMOND (ALEXANDRIA) EN CAMERONBRIDGE (FIVE) - VAN DIAGEO
• GIRVAN (AYRSHIRE) - VAN WILLIAM GRANT&SONS
• INVERGOR DON (CROMARTY) - VAN WHYTE&MACKAY
• STRATHCLYDE (GLASGOW ) - VAN CHIVAS BROTHERS
• NORTH BRITISH (EDINBURGH) - VAN DE EDRINGTON GROUP EN DIAGEO
• STARLAW (LIVINGSTONE) - VAN LA MARTINIQUAISE (SINDS 2010)
VERDWENEN ZIJN DE VOLGENDE GRAIN DISTILLERY’S,
WAARVAN NOG WEL FLESSEN ZIJN TE KRIJGEN
• DUMBARTON IN DUMBARTON (1938 - 2002)
• CARSEBRIDGE IN ALLOA (1925 - 1983)
• CALEDONIAN IN HAYMARKET, EDINBURGH (1855 - 1988)
• CAMBUS IN TULLIBODY (1806 - 1993)
• PORT DUNDAS (1813 - 2009) IN GLASGOW
Whisky van elke distillery kent
een individueel karakter. Het palet
loopt van robuust naar delicaat zoet
“Grain
en daartussen liggen vele smaakkenmerken.
Ik kan niet genoeg benadrukken hoe
breed het spectrum is en als je een blended Scotch
samenstelt kun je de ene grain niet zomaar vervangen
door een andere”, zegt Sandy Hyslop, de geroemde
Master Blender van Ballantine’s, een van de best verkochte
blends ter wereld.
Hoe het smaak-geurprofiel van een graanwhisky zich
ontwikkelt, hangt af van vele factoren, zoals het soort
graan dat gestookt is, het profiel van het uiteindelijke
distillaat, het type vat dat wordt gebruikt en de lengte
van de rijpingsperiode.
HOE STERKER, HOE LICHTER
Grain whisky werd traditioneel gestookt van mais,
hoewel veel distilleerderijen in de jaren tachtig van de
vorige eeuw overschakelden op tarwe. Of en hoe zeer
de keuze van het graan de new make spirit beïnvloedt,
hangt af van de distillatiemethode, die de karakteristieken
van het graan kan verbleken of versterken. Maïs
bijvoorbeeld zal zoeter uitwerken dan tarwe.
Zo ook de sterkte van het destillaat (die moet beneden
Brian Kinsman
26 WHISKY ETC.

Master Blenders John Ramsay en Gordon Motion
de 94,8 % ABV blijven); hoe hoger het percentage, hoe
lichter het karakter van de spirit zal zijn.
En hoe lichter de new make is, hoe sterker de invloed
van het vat zal zijn op de rijpende graanwhisky.
Bourbonvaten, de gebruikelijke keuze voor het rijpen,
dragen een waaier van flavours aan, waaronder vanille
en crème caramel.
HEERLIJK VANILLE
“Al na twee of drie maanden merk je dat de zoete
vanillesmaak van een Bourbonvat doorkomt, samen
met een lichte kleurtoets. De toename van de smaakontwikkeling
is vrijwel lineair tot aan 12 tot 15 jaar.
Daarna gaat de ontwikkeling veel langzamer en ik
denk dat dit proces nog heel langzaam doorgaat na
25 tot 30 jaar, als de grain whisky zacht en zoet is met
heerlijk vanille, met echt aangename tonen van eiken,
sinaasappel en honingmeloen”, meent Sandy Hyslop.
SHERRYVATEN
Sherryvaten worden ook gebruikt, die, typerend, een
diepere zoetheid leveren met smaken van gedroogd
fruit, zoals rozijnen.
Kirsteen Campbell, Master Blender voor de ook in
Nederland populaire blend The Famous Grouse, zegt
daarover het volgende: “Binnen twee jaar zien we
een beduidende kleur- en karakterontwikkeling; een
grotere impact dan van de Bourbon barrel, omdat
een sherryvat een hoger niveau van geur- en smaakdelen
produceert, die dan worden opgenomen door
de rijpende graanwhisky. Dat komt omdat sherry een
veel lagere alcoholsterkte heeft dan de ongebottelde
Bourbon.
Wanneer in Spanje het vat in eerste instantie wordt
gebruikt om sherry te rijpen, onttrekt het minder
smaak en kleur aan het vat dan bij de whiskyrijping in
Kentucky.
Hoewel het vat een serieuze invloed kan hebben op
het karakter van de grain whisky, blijft het oorspronkelijke
karakter van de distilleerderij ook duidelijk
aanwezig, zelfs bij lange rijping.”
ANDERE KANSEN
“We hebben 25 en 30 jaar oude prachtige whisky’s gebotteld,
zacht en rond met echt intense toffee- en zoete
karamelbijdragen van het vat”, vertelt Brian Kinsman,
Master Blender van William Grant & Sons.
“Maar je hebt nog steeds de fruitigheid van de Girvan
Distillery en zou je een grain whisky van een andere
distillery proberen, van dezelfde leeftijd, dan zal die
anders zijn. In een rijpe grain is de distillery altijd terug
te vinden.
Graanwhisky van een distilleerderij kan een brede
range van smaken opleveren, maar een blend componeren
biedt ook andere kansen.”
Brian Kinsman nogmaals: “Grain whisky draagt veel
meer bij aan een blend dan men denkt en heeft een
groot aandeel in de flavour, de smaak en de geur.
Graanwhisky zou voor mij het startpunt zijn als ik een
nieuwe blend moest creëren, want graan bepaalt de
WHISKY ETC. 27

DE BLAUWE STER VAN BECKHAM
& DE GEISHA’S VAN KARUIZAWA
Er is heel, heel veel graanwhisky nodig om de duizenden soorten blends te
maken. Grofweg maken de single (en blended) malts een tiende uit van de
totale productie.
NEGEN VAN DE TIEN VERKOCHTE FLESSEN ZIJN BLENDS.
De graandistileerderijen lijken meer op fabrieken – waar de romantiek ver
te zoeken is – dan op wat men zich zo graag voorstelt bij whiskystokerijen.
Toch zijn veel liefhebbers geneigd deze whiskysoort te onderschatten en
dan bedoelen we vooral de oudere uitvoeringen. Graanwhisky heeft langer
nodig in de vaten om tot volle rijkdom te komen en de soort kan tegen
hoge leeftijden, vaak beter dan single malts.
Veel wordt niet op fles uitgebracht en het imago van Grain Whisky blijft
toch in het donker hangen. Diageo heeft geprobeerd om het beeld op
te poetsen en heeft dat op z’n Diageo’s gedaan, met behulp van David
Beckham en zijn uiterst slimme personal manager, bedenker van Idols en
tv-star Simon Fuller.
Het resultaat moest iedereen de ogen verblinden en dat is wel gelukt met
die zeer blauwe fles met koperen dop.
David, die van whisky niet veel afwist (en weet), werd als ambassadeur van
de Haig Club Grain Whisky eersteklas de wereld rond gedragen om de
mensheid duidelijk te maken hoe lekker toegankelijk deze graanwhisky
wel was.
Het is uiteraard een cultflesje geworden, dat vooral in Azië in de notenhouten
kabinetten niet mag ontbreken.
Aan de andere kant van het leeftijdsspectrum stijgt de belangstelling wel
voor deze soort en dan niet alleen bij beleggers, die vallen voor de relatief
lage prijzen.
De keuze is de laatste decennia wat breder geworden en daarin speelt
Ierland ook een belangrijke rol. Vooral door John Teeling en zijn zoons.
Greenore 8, 15 en 18 jaar, waarvan de productie is gestopt en dus nu
zeldzamer geworden, zijn heerlijk zachte graanwhisky’s van meesterdistiller
Noel Sweeney, die nu bij Kilbeggan stookt en daar ook weer een mooie
graanwhisky heeft gemaakt. Net als bij malts kent men single grains,
gemaakt op een stooklocatie, maar er zijn ook voortreffelijke blends, bekend
zijn de vatted (blended) graanwhisky’s van John Glaser en zijn merk
Compass Box, zoals de Hedonism.
Zeer oude en buitengewoon smaakvolle graanwhisky is nog altijd te koop
voor prijzen die achterblijven bij de bizarre bedragen die tegenwoordig voor
single malts worden neergelegd en dan vooral voor de Japanse malts.
Waar de zon opgaat worden ook grains gemaakt, bijvoorbeeld door Nikka.
Wie de kans krijgt een mooie oude graanwhisky te proeven zal ontdekken
dat er meer kwaliteit tussen hemel en aarde zweeft dan de blauwe ster
van Beckham of de Geisha’s van Karuizawa alleen.
THOM OLINK
stijl van die blend, daarna kun je andere paden inslaan
met gebruik van de diverse malts.”
INTERACTIE
“Extra flavours ontstaan door de interactie tussen grain
en malt whisky’s, niet aanwezig in de beide whiskysoorten
zelf. Die interactie bepaalt de kern van het maken
van een nieuwe blend, de kennis van dat proces
is fundamenteel, want het uiteindelijke product moet
‘groter’ zijn dan de som van de individuele delen.”
Kirsteen Campbell voegt daaraan toe: “Het gaat niet
alleen om de flavours die graanwhisky’s met zich meebrengen,
ook heel veel zachtheid en mondgevoel van
een blend komt van deze whisky’s.”
“Hedonism is een blend van graanwhisky’s van verschillende
distilleerderijen, gestookt van maïs en soms
van tarwe, soms vol fruitigheid, soms met een houtkarakter.
We lanceerden Hedonism 15 jaar geleden en
bij dit soort blenden ging het altijd om het creëren van
een bijzondere stijl”, vult John Glaser aan, de stichter
van en whiskymaker bij Compass Box. Hij oogstte met
deze bijzondere formule veel lof bij het publiek en bij
de experts van spiritcompetities.
VERTALING ©L-ROND TEKST
28 WHISKY ETC.

WHISKY ETC. 33

At Royal Oak, the home of Walsh Whiskey Distillery, centuries of
history are about to rhyme with the hope of a new era. An era born
of the creation of our premium craft Irish whiskey, The Irishman and
Writer’s Tears, through the nature and nurture of our community.
Walsh Whiskey Distillery, Royal Oak, Carlow, Ireland. Producers of premium craft Irish whiskies - The Irishman and Writers Tears.
www.walshwhiskey.com
Founder, Bernard Walsh
at Royal Oak, the home of
Walsh Whiskey Distillery.
Geen 18, geen alcohol

The Irishman Founders Reserve (40%)
The Irishman Founders Reserve is een unieke en authentieke Irish Pot Still
Whiskey. Deze whiskey is een blend van twee stijlen; Single Malt (70%) en
Single Pot Still (30%), 3 maal gedistilleerd en gerijpt op Bourbon vaten.
Deze proporties zijn vrij uitzonderlijk en daarom is het ook de enige Ierse
blend Whiskey die 100% whiskey distillaten van de koperen pot bevat. Dit
zorgt voor een meer smaakvolle whiskey heeft daarom al vele prijzen
gewonnen.
Smaaknotities:
Pot Still Spice, malt, pure chocolade, Bourbon eikenhout en een vleugje
karamel.
The Irishman Single Malt (40%)
The Irishman Single Malt is een van de weinige Ierse Malt whiskey’s die 3
maal gedistilleerd is en gerijpt op Bourbon en Sherry vaten.
Smaaknotities:
Het zoete van vanille, kaneel en gember, Bourbon eikenhout, digestieve
koekjes, abrikozen en een vleugje chocolade.
The Irishman Single Malt 12YO(43%)
The Irishman Single Malt 12yo is gerijpt op gebrande Bourbon vaten. Uit
een selectie van de beste vaten worden jaarlijks maximaal 6000 flessen
gebotteld.
Smaaknotities:
Je proeft meteen het zoete van vanille, die perfect in balans wordt gebracht
door zwarte peper, wat een beetje meer pit geeft aan deze Malt, maar is
tevens ook zacht en fruitig met een vleugje chocolade.
Voor meer informatie:
Disaronno International BV
+31(0)20 623 6744
Geen 18, geen alcohol

Naar aanleiding van het verhaal over het Inverawe Smokehouse met bijbehorend recreatiepark
in Whisky etc. nr 2 kwamen er enkele brieven binnen met de vraag wat nu wel
een goede route is naar deze prachtige plek in de Highlands. Twee lezers vroegen ook of
er onderweg iets te beleven viel voor de whiskyliefhebber. We hebben drie routes uitgezocht,
goed begaanbaar, ook voor mensen met een caravan of andere kampeeruitrusting.
Vertrekpunt is Glasgow.
Naar het meer van
‘DE KLEINE
LELIJKE’
TEKST JAN ROELOF BRUIJNS
Wie geen haast heeft – op Schotse wegen is ongeduld dodelijk – kan via
ten minste drie prachtige routes de even grillige als imponerende kustlijn
van Loch Etive in Argyll bereiken. En als tijd nu eens niet kostbaar is, dan
zijn er onderweg ook nog distilleries te bezoeken. Soms moet daar een
klein zijsprongetje voor worden gemaakt.
LELIJKE’
KLEINE ‘DE
32 WHISKY ETC.

LOCH LOMOND EN GLASGOW DISTILLERIES
Vertrekpunt naar de omgeving van de Inverawe
visrokerij (zie Whisky etc.nr 2) en bijbehorend vakantiepark
nabij de zuidelijke oever van Loch Etive
is Glasgow, waar naast de vele goedgevulde bars nu
ook de nieuwe Glasgow Distillery te vinden is in het
Hillington Business Park. Dat ligt vlak bij de M8 motorway
die leidt naar de Erskine Bridge over de river
Clyde, een zekerheid op weg naar het wilde westen
van Schotland.
Eenmaal aan de overkant van de levensader voor
zeer bedrijvig Glasgow is het maar een stapje naar
rechts en de whisky- en natuurreiziger kan de poort
van Auchentoshan binnenstappen. De stokerij met
zijn prima whisky’s is een geliefd doel op eendagstripjes
rondom de grootste stad van Schotland,
met zijn overweldigende aanbod aan winkels – dus
heren?
In zo’n tochtje past ook de Loch Lomond Distilleerderij
in Alexandria.
GLENGOYNE
Een andere mogelijkheid is Glasgow aan de noordkant
verlaten, op weg naar de lieflijke Glengoyne stokerij
bij Dumgoyne (via de A81) om daarna dankzij
de A811 ook weer uit komen bij de zuidpunt van het
39 kilometer lange Loch Lomond. De A82 volgt de
immense plas water met vertier voor iedereen nauwgezet
aan de linkerkant.
Drie fraaie
routes,
haasten verboden
Voor wie echt de drukke wereld en een te vol hoofd
wil kwijtraken, lonkt nu een parcours dat anderhalf
uur meer neemt dan de andere twee routes. We moeten
dan bij Tarbert afslaan en de bekende weg (A83)
naar Inveraray genieten, langs de westelijke boorden
van het hemelse Loch Fyne.
LOCH FYNE WHISKIES
Het oude witte stadje Inveraray trekt heel veel
toeristen door zijn onovertroffen ligging, het kasteel
van de Dukes of Argyll, de haven met onder meer
de beroemde Clyde puffer (stoombootje) de Vital
WHISKY ETC. 33

Auchentoshan
Haven Inveraray.JPG
Loch Fyne whiskies
Spark, de Georgian Inveraray Jail, het naastgelegen
hotel met prima bar The George en natuurlijk voor
de ‘drammers’ de Loch Fyne Whiskies shop, beroemd
gemaakt door de aimabele Richard Joynson, met wie
we aangename uren hebben doorgebracht.
We hadden besloten de extra lange route te nemen
(ruim 3,5 uur netto, maar zo nu en dan dwingen de
panorama’s tot stoppen) en dus volgen we de weg
tot aan Lochgilphead, waar velen al linksaf zijn geslagen,
richting Mull of Kintyre en Campbeltown.
OBAN DISTILLEERDERIJ
Maar ons doel vraagt om de adembenemende weg
A816 die dan weer langs de kust voert, dan weer
naar het ruige binnenland kromt en ons bij Oban
brengt, zeg maar de hoofdstad van de west-Highlands,
van waaruit vele boten richting de talloze
eilanden varen. Tegen de bergen geplakt is er geen
ruimte voor uitbreiding van de kleine Oban Distillery,
die een veertien jaar oude single malt produceert
die heel trouwe aanhangers heeft. Het oog kan het
nep-Colosseum, een follie, dominant boven het steil
klimmende stadje, niet missen.
De weg heet verder A85 en bij de bekende brug
over de mond van Loch Etive bij Clonnel gaan we
landinwaarts.
KAJAKKEN EN STEELHEAD TROUT
Door de smalle in- en uitlaat van de ruim dertig
kilometer lange zeearm perst het water zich met
donderend geweld onder de brug op het tempo van
de getijden; een feest voor wildwatertemmers in
kano en kajak en voor de steelhead trout, de variant
van de regenboogforel, die kan leven in zout en
brak water. Het is maar een van de vele vissoorten
in het loch. Via het kleine, wonderlijke Taynuilt, dat
met zijn nieuwe huisjes wat midwestern Amerikaans
aandoet, dwingt de River Awe, die het water afvoert
van Loch Awe, ons tot een kleine omweg om via de
Bridge of Awe (de logica is onsplijtbaar) uiteindelijk
bij The Inverawe Smokehouses de contactsleutel om
te draaien.
KILCHURN CASTLE
Gaan we even terug naar Inveraray. Nog voor we de
kade en Main Street bereiken, slaan we rechtsaf de
A819 op en snijden dwars door dit vaak overgeslagen
34 WHISKY ETC.

Clonnel Bridge, de poort van Loch Etive
Glengoyne
deel van Argyll tot we stoppen als Kilchurn Castle op
een landtongetje aan het rechter uiteinde van Loch
Awe in zicht komt. Het stil makende landschap wordt
geregeerd door de indrukwekkende Ben Cruachan,
de ruim 1100 meter hoge koningsberg van Argyll &
Bute. In haar binnenste huist een indrukwekkende
waterkrachtcentrale. Een parel in een landschap dat
door ontelbare jaren natuurgeweld is ontstaan, misschien
wel toen ‘Schotland’ nog moest wegdrijven
van het ‘Amerikaanse’ continent.
De A85 naar boven brengt ons dan rechtstreeks op
de rechteroever van de rivier de Awe (natuurlijk)
naar ons doel.
KLEINE LELIJKE GODIN
Blijft over de derde mogelijkheid om naar Loch Etive
te rijden. De schoonheid van de zeearm wordt trouwens
geen eer aangedaan door de Keltische betekenis
van de naam; het meer van de kleine lelijke! Maar
dat slaat weer op een aan het water verwante godin.
Die weg is eigenlijk simpel; we waren immers al eens
bij Tarbert aan Loch Lomond. Nu rijden we recht
omhoog, de bekende route naar knooppunt Crianlarich.
Bij Tyndrum, waar tegenwoordig weer goud
wordt gewonnen, weerstaan we de verleiding om de
duizend maal bezongen A82 met die laatste, adem
afsnijdende bergpas naar Glencoe te nemen.
We blijven trouw aan de A85, zien ook nu kasteel
Kilchurn en arriveren bij de Inverawe Smokehouses.
INFORMATIE GLASGOW - INVERAWE SMOKEHOUSES
Route 1: 3½ uur– 272 km A83 en A816
Route 2: 2 uur– 135 km A82 en A85
Route 3: 2 uur– 142 km A82, A83 en A819
WHISKY ETC. 35

TEKST EN FOTO’S: WIEGER FAVIER
Toen Bernard Zacharias de Oost-Belgische distilleerderij Radermacher van zijn
grootmoeder overnam, had ze een jaarproductie van tienduizend flessen.
Nu, 26 jaar later, haalt het familiebedrijf dat aantal regelmatig op één dag.
Lambertus whisky
van Rademacher
36 WHISKY ETC.

Bernard schroefde niet alleen de productie
op, maar introduceerde ook veel nieuwe
dranken, waaronder het paradepaardje
Lambertus whisky: Van een tien jaar oude
single grain tot de verrassende single malt, gerijpt op
ex-tequila vaten.
OP 320 METER HOOGTE
Het stadje Raeren in Oost-België ligt als een soort
Waalse enclave omgeven door Duits grondgebied net
ten zuiden van Aken. Duitstalig België aan de voet
van het uitgestrekte Naturpark Eifel vol beboste heuvels,
diepe rivierdalen en stuwmeren: vakantiegebied
voor wandelaars, fietsers en voor hengelaars die in
een ‘bergbeekje’ een forel aan de haak willen slaan.
Vanaf een 320 meter hoge heuvel, middenin een
woonwijk kijkt stokerij Radermacher al bijna twee
eeuwen uit over het stadje en de ruige natuurlijke
omgeving. Diep onder de oppervlakte is een bron
met gefilterd water, die de distilleerderij oppompt en
gebruikt voor de productie.
GERMAANSE TALEN
Vier generaties lang was het familiebedrijf een bescheiden
regionale graanstokerij. ‘Mijn grootvader
Lambert leverde jenever tot in de Eifel, maar niet veel
verder’, vertelt de huidige 49-jarige eigenaar Bernard
Zacharias in rap Vlaams met Frans-Duitse tongval.
‘Dat was nog in de tijd dat elk dorp bijna meer cafés
had dan inwoners.’
In zijn jeugd en studententijd hielp Bernard zijn
grootouders al vaak op de stokerij. Zijn vader was
apotheker, zelf studeerde hij Germaanse talen in
Luik, zou eigenlijk docent worden, maar de stokerij
trok harder. Daarom nam hij nadat zijn grootmoeder
als laatste overleed, al op 25-jarige leeftijd de
toen nog bescheiden stokerij over. In de daarop
volgende 27 jaar schroefde hij de volumes op, deed
grote investeringen en bedacht verschillende nieuwe
Radermacher-dranken.
FRUITAPERITIEF
ALS ‘STANDBEEN’
Naast de oorspronkelijke smetteloos witte Brennerei,
die er aan de buitenkant gewoon uitziet als een
keurig woonhuis, staat nu een grijs warehouse vol
hoge rekken met vaten en drankdozen. Buiten op de
oprit wachten volgeladen pallets met uiteenlopende
dranken om opgehaald te worden voor verzending
naar met name Belgische klanten. Opvallend is een
knalrood tijdelijk EK voetbal-aperitief, met de afbeelding
van een wedstrijdbal, een grote wapperende
Belgische vlag, en veel kleiner de vlaggen van de
overige deelnemende landen.
‘Helaas ontbreekt die van Nederland dit keer’, zegt
Bernard fijntjes. Hij kan een stevige grijns niet onderdrukken.
Naast sterke dranken als gin en jenever, maakt Radermacher
verschillende likeuren en ‘snelle’, fruitaperitieven,
waaronder het in België razend populaire
Woodberries: goed voor een slordige miljoen flesjes
per jaar. ‘Daarmee is het echt ons standbeen. Het
geeft een gezonde financiële basis voor onze meer
tijdsintensieve dranken, zoals de Lambertus whisky.’
DE KONING WAS BLIJ
Deze whisky is, als eerbetoon, vernoemd naar grootvader
Lambert Radermacher. In het kantoor boven
de stokerij hangt nog een zwart-wit foto van hem in
zijn werkkloffie voor de bezorgwagen waarmee hij
de cafés in de omgeving afreed. In groot contrast
daarnaast een kleurenfoto van de huidige koning Albert
die een unieke tot ‘Albertus’-whisky omgedoopte
twintig jaar oude whisky van Bernard ontvangt. ‘Een
whisky met zijn eigen naam, de koning was er zichtbaar
blij mee. Er zijn maar drie flessen van gemaakt.
Uiteraard heb ik er ook eentje gehouden. ’
ONVERWACHTE COMBINATIES
Bernard houdt er van om nieuwe combinaties te
ontwikkelen, vooral als ze onconventioneel zijn, een
beetje tegendraads. Dat was ook de inzet toen hij al
in 1995 begon met whisky.
‘Radermacher is een traditionele graanstokerij,
daarom wilde ik me ook graag aan whisky wagen.
Die is meer sexy dan jenever; een uithangbord, iets
waarmee je als distilleerderij op een mooie manier
je identiteit kunt tonen. Ik wilde een echte Belgische
whisky ontwikkelen, gemaakt van Belgisch graan,
gist en ons eigen bronwater, en gestookt op onze
eigen typische wijze.’
De stokerij gebruikt daarvoor van oudsher een column
still, waarmee Bernard een hele zuivere spirit
stookt, iets dat ten koste kan gaan van hele uitgesproken
whiskysmaken, maar uiteindelijk wel een
zachte whisky oplevert.
SINGLE GRAIN
De stokerij koos, verrassend genoeg, als start voor
een grain whisky uit verschillende granen.
‘Daardoor konden we er hele zachte en subtiele
tonen aan meegeven. We laten het rijpen op nieuwe
Frans eiken vaten, zodat het hout veel vanilline kan
afgeven.’ Een deel van de grain whisky gaat onder
meer naar stokerij Wilderen die het gebruikt voor de
blend van Wild Wezel, maar een tweede deel bottelt
Radermacher, na tien jaar rijping, zelf als Lambertus
single grain. Hij ruikt floraal, heeft inderdaad verschil-
WHISKY ETC. 37

lende zachte smaken, en is wat minder ‘moutig’ dan
je misschien van een grain whisky zou verwachten.
SINGLE MALT
Het tweede whisky-experiment van Bernard is de
zeker onconventionele Lambertus single malt die
hij, voor zijn doen, tot nu toe op bescheiden schaal
stookt. Zodra je deze single malt ruikt, merk je al dat
er iets aan de hand is. Precies. Ik noteer een geur
van bloemen en zurig fruit, maar de smaak is juist
kruidig met een peperige bite. De oorzaak van dit
contrast heeft te maken met de Mexicaanse ex-tequila
vaten van Porfidiu waarop de whisky is gerijpt.
‘Een geweldige botsing van smaken’, noemt Bernard
de combinatie. ‘Zwaar graan met de lichte fruitigheid
van de tequila. Toch past het bij elkaar.’
Dat vond de Belgische consument ook, want de
whisky was vorig jaar al zeer rap uitverkocht. ‘De
drieduizend flessen die we voor 2015 hadden gebotteld,
waren al na vijf maanden uitverkocht. Voor 2016
staan nu vierduizend flessen klaar, veel te weinig om
aan de vraag te voldoen.’
ONNODIG HOGE ACCIJNS
Via de kruip-door-sluip-door afvulruimte
onderin de stokerij lopen we naar de
voorkant van het oude stookhuis. Op de voorgevel
staat nog ‘Brennerei’ geschreven, maar door ruimtegebrek
heeft Bernard tijdelijk de stookinstallatie bij
de Hasseltse distilleerderij Wissels ondergebracht.
Dit bedrijf ging echter onlangs failliet, waardoor
Radermacher nu noodgedwongen gebruik maakt van
de gisttanks en stookinstallaties van nog weer twee
andere distillateurs in België en Frankrijk.
In de voormalige stookruimte hier in Raeren is alleen
nog ruimte voor de grote afvulruimte waar een batterij
aan metalen opslagvaten wacht om geleegd te
worden.
DURE ENGELEN
Ook in het warehouse naast de stokerij is het ruimtegebrek
goed zichtbaar. Hoge rekken zijn tot de
nok gevuld met pallets en dozen vol drank en de
rustende whiskyvaten zijn helemaal tegen de achterwanden
zeshoog opgestapeld.
Dit kost de stokerij veel geld, want in België moet
je vaten achter slot en grendel opslaan, zodat de
belastingdienst zeker weet dat je niet stiekem een
flesje bottelt zonder daarover accijns te betalen.
Omdat Radermacher geen afgesloten ruimte heeft,
moet Bernard ook accijns betalen over het deel dat
is verloren gegaan aan angel share.
38 WHISKY ETC.

‘Dat kost me zo’n tienduizend euro per jaar: erg
zonde.’ De vraag naar dranken, waaronder Lambertus,
is bovendien veel groter dan de huidige mogelijkheden
van de distilleerderij. ‘Daarom gaan we nu
snel uitbreiden.’
NIEUW STOOKHUIS
Alleen in de voortuin van het Radermacher-complex
is nog wat ruimte. De naaldbomen die nu nog het
zicht op het warehouse vanaf de straatkant ontnemen,
moeten wijken voor de geplande verbouwing.
‘Volgend jaar gaan we hier niet alleen de bestaande
hal uitbreiden, maar ook een afgesloten rijpingsmagazijn
bouwen en een grotere volautomatische
stookinstallatie plaatsen. Bij elkaar een investering
van bijna een miljoen euro.’
Waarschijnlijk zal er over enkele jaren dus ook heel
wat meer Lambertus-whisky op de markt komen, mogelijk
ook in Nederland. ‘We willen in de toekomst
meer brengen en eventueel ook gaan experimenteren
met andere vaten die we wat langer kunnen laten
liggen.’
Mogelijk zal niet Bernard, maar pas de zesde generatie
van het familiebedrijf die vaten ooit bottelen.
Over twee jaar komt dochter Line al haar vader in de
stokerij helpen.
‘Ik hoop dat ze het bedrijf, na verloop van tijd, weer
van mij wil overnemen. Wie weet maakt ze dan op
een dag, net als ik voor mijn grootvader, een whisky
gebaseerd op mijn naam: Bernardus whisky, dat
wordt vast een hele straffe.’
WHISKY ETC. 39

40 WHISKY ETC.
COLIN ROSS VAN BEN NEVIS DISTILLERY

TEKST: WOUTER PEETERS FOTO’S: GLYN SAT-
TERLEY/BEN NEVIS DISTILLERY
Het etiket op een fles ‘Ben Nevis 10 Years
Old Single Highland Malt Scotch Whisky’
zal, net als de verschillende ‘Dewi of Ben
Nevis’-expressies, niet gauw de eerste prijs in
een wedstijd ‘hip & trendy’ winnen. Maar de
whisky’s, de boeiende geschiedenis van de
Ben Nevis Distillery en de aimabele managing
director Colin Ross, leveren genoeg stof op
voor een uitgebreide reportage én een exclusief
interview.
‘Het zal u verbazen, maar ik ben er nog steeds niet uit of
ik wel in de whisky-industrie wilde werken’, begint Colin
Ross, geboren op 27 februari 1948 in Forres (Morayshire).
Hij beleefde zijn jeugd in de Speyside-regio en woont nu
met zijn vrouw Roswitha en familie in de stad Fort William.
‘Vanaf mijn 7de kwam ik, samen met mijn vader die
vrachtvervoerder was, in stokerijen. Ik hielp hem bij het
versjouwen van vaten en met het verzamelen van ‘draff’
voor de landbouwers in Aberdeenshire. Mijn oom was navigatie-officier
bij de koopvaardij en dàt was een job die
mij aansprak. Maar door een beetje teveel ‘messing about’
tijdens mijn schooltijd, miste ik de juiste kwalificaties.
Tijdens een lunch vertelde vader over een openstaande
vacature bij Strathisla Distillery. Ik belde de manager die
mij terstond voor een sollicitatiegesprek uitnodigde. Voor
ik het besefte, begon ik als Office Junior voor die stokerij.
Het was 1965.’
OMZWERVINGEN
‘Ik werd tot Distillery Manager van ‘The Ben’ (Ben Nevis
Distillery Ltd.) benoemd op 1 januari 1983. Voordien
werkte ik voor Long John Distilleries Ltd. bij Tormore
Distillery, vanaf 1 september 1971 als hoofdbrouwer, later
als assistent-manager. Soms werd ik naar de Glenugie
Distillery in Peterhead gezonden wanneer de toenmalige
manager, A. J. Auchinachie, ziek was. Vervolgens was ik
van 1983 tot eind juli 1987 manager van ‘The Ben’, tot ik
naar Laphroaig werd overgeplaatst.
Na de overname van ‘The Ben’ door Nikka Whisky Distilling
Co. Ltd. (gekocht van James Burrough Distillers Plc.),
WHISKY ETC. 41

keerde ik er half juli 1989 terug als Managing Director. En
dat ben ik nu nog.’
SIZE MATTERS
De 27-jarige landbouwer John MacDonald, met zijn lengte
van 1,95 m toepasselijk ‘Long John’ genoemd, werd in
1825 door enkele Lochaber Lairds aangeduid om een
nieuwe whiskystokerij te leiden.
Al gauw werd Long John’s merk, ‘Dew of Ben Nevis’,
alom gewaardeerd. Zelfs koningin Victoria bezocht de
distilleerderij (1848) en nam een vaatje mee om de 21ste
verjaardag van zoonlief, de toekomstige koning George,
de nodige luister bij te zetten.
De distilleerderij kwam later in moeilijk vaarwater terecht,
nog verergerd door de dood van Long John in 1856. Zijn
zoon, Donald Peter, bleef niet bij de pakken neerzitten,
maar bouwde in de periode 1863-1865 de distilleerderij
weer op. Zijn belangrijkste contributie was de bouw van
een gloednieuwe distilleerderij in 1878: ‘Nevis’ (ook wel
aangeduid als ‘Lochaber’ en ‘Glen Nevis’).
RESTAURANT OP DE OCEAAN
Een decennium na de dood van zijn vader, had Peter de
productie van 200 liter per week tot 3.000 liter opgevoerd
en stelde daarbij 200 mensen te werk.
Peter MacDonald overleed in 1891 en de 3de generatie
kwam aan het roer. De mouterij en de twee stokerijen
smolten samen tot één geheel, Lochaber Maltings, terwijl
de opslagfaciliteiten als Lochaber Warehouses apart
bleven.
Goed een halve eeuw later werd Joseph Hobbs de
nieuwe eigenaar van Ben Nevis Distillery. Het zou ons te
ver leiden om alle daden van Hobbs op te lijsten, maar
een indicatie van zijn zakelijk instinct is dat hij, kort na
het uitbreken van W.O. II, een brandblusonderneming
opkocht en het Noorse patent verwierf op onderzeese
lasapparatuur.
In de stokerij installeerde Hobbs een Coffey still (om
zowel graan- als malt whisky te produceren en die ter
plekke in het vat met elkaar te mengen; ‘blended at
birth’), betonnen washbacks en liet de spirit o.m. in biervaten
rijpen.
Volgens een lokale legende zou Hobbs ooit met zijn eigen
drijvende restaurant over de Atlantische Oceaan gevaren
zijn. Joseph Hobbs overleed in 1964.
BIERGIGANT
Josephs zoon, die ook Joseph heette en daarom ‘Young
Joe’ genoemd werd, verkocht het bedrijf in 1981 nadat de
productie 3 jaar eerder al gestaakt was. Tot 1989 was de
stokerij in handen van Long John International Ltd. (James
Burrough Distillers Ltd.).
Op 1 januari 1983 herstartte de stokerij met Colin Ross als
master distiller. De Coffey still, de betonnen washbacks
en de gietijzeren mash tun ruimden plaats voor traditionelere
exemplaren. In 1989 was de Ben Nevis Distillery de
tweede Schotse stokerij die door een Japans bedrijf, in dit
geval de Nikka Whisky Distilling Co. Ltd., een dochteronderneming
van biergigant Asahi, werd gekocht en dat er
ook vandaag nog eigenaar van is.
42 WHISKY ETC.

TWEE MILJOEN LITER
‘Ons proceswater komt uit de Allt a Mhuillinn-bergrivier
(Mill Burn), aan de noordkant van de Ben Nevis. Voor de
reguliere productie gebruiken we lightly peated Speyside
malt, terwijl dat voor de MacDonald’s Traditional Ben
Nevis een peated variant is met tot eind 2015 een fenolwaarde
tussen de 20 - 30 ppm. Eind 2014 produceerden
we eenmalig zelfs een spirit van 83 ppm.
Sinds 1990 gebruiken we een mash tun (Glenspey Lautertype)
uit rvs met een capaciteit van 9 ton. Onze 6 wash
backs/fermenters in rvs hebben elk 50.000 liter inhoud.
Vier daarvan komen uit de Glenugie stokerij. Recent
kwamen er ook twee Oregon Pine-exemplaren uit ons
Japanse moederbedrijf bij.
Het stillhouse herbergt 4 pot stills (2 wash, 2 spirit). De
spirit stills, ontworpen in 1865, hebben elk een capaciteit
van 12.500 liter en worden indirect met stoom verhit. De
aanzienlijke omvang van de stills met hun brede, korte
nek gevolgd door de glooiende lyne arm, zorgen voor
een vrij robuust distillaat.
In 2015 produceerden we 1,4 miljoen liter new-make malt
spirit. Dit jaar verwachten we een productie van 2 miljoen
liter. Meteen onze totale opslagcapaciteit. Daarvoor werken
23 mensen, 5 dagen per week, 24 op 24 uur.’
WIJNVATEN UIT CALIFORNIË EN BORDEAUX
De spirit rijpt in 7 pakhuizen op de site. Alle zijn traditionele
dunnage warehouses, uitgezonderd het racked
duty-free warehouse N° 6. De gebruikte vaten vormen
een bonte mix van first fill bourbon barrels, nieuwe sherry
buts/puncheons, first fill port casks (indien verkrijgbaar)
en rum casks. Aan dat assortiment werden onlangs gebruikte
wijnvaten uit Californië en Bordeaux toegevoegd.
‘We zijn opgetogen over de kwaliteit van de daarin rijpende
spirit’, lacht Ross verlekkerd.
EERSTE WHISKY
‘Ik kan me de eerste malt whisky die ik ooit proefde nog
goed herinneren’, lacht Colin met zijn typerende pretoogjes.
‘Dat was een cask strength Strathisla, een dutyfree
sampleflesje dat Phimister, de secretaris, mij als kerstgeschenk
gaf.
Het zal u verwonderen, maar ik heb geen favoriete Ben
Nevis whisky. De reden daarvoor is dat ik … geen whiskydrinker
ben. Dat komt zo: toen ik mijn eerste baas, Mr.
Morrison, vroeg wanneer ik het kantoor zou verlaten om
de praktijkstage te beginnen, zei hij dat ik dan niet langer
meer als directielid beschouwd zou worden en niet meer
kon genieten van de voordelen van die functie. Wél zou
ik recht hebben op een ‘daily dram’, new-make spirit
recht uit de ketel.
Maar hij adviseerde mij om vooraf mijn collega-arbeiders
te bekijken en om daarna te beslissen of ik al dan niet die
dagelijkse dram wou. In het bijzonder als ik een carrière
in de whisky-industrie ambieerde.
Dat wijze advies heb ik altijd ter harte genomen.’
NECTAR OF THE GODS
‘De producten van ‘The Ben’ uitgezonderd, zijn mijn drie
favoriete whisky’s: Laphroaig, Tormore en Strathisla. Misschien
ook omdat ik voor elk van deze stokerijen gewerkt
heb?
Ik had ooit een gedenkwaardige ervaring bij het proeven
van een Maltmill bij Lagavullin. De toenmalige manager,
WHISKY ETC. 43

Allistair Robertson, verliet de stokerij om naar Glenkinchie
over te stappen.
Op zijn laatste werkdag wenste ik Big Al Robertson
succes in zijn nieuwe functie. Hij toverde een fles
tevoorschijn waarvan hij zei dat de inhoud nog voor
het begin van W.O.I gedistilleerd was en gebotteld na
afloop daarvan. Die whisky smaakte als geen andere
die ik ooit geproefd had of ooit nog zou proeven; het
was écht ‘Nectar of the Gods’!’
‘Doorgaans drink ik malt whisky straight, soms met een
waterdrupje. Vroeger meende ik verkeerdelijk dat de
distilleerder het water uit de spirit distilleerde. Bijgevolg
moest die ook zonder toegevoegd water genoten
worden. Sindsdien heb ik ondervonden dat een drupje
water echt wel helpt om het ‘bouquet’ vrij te maken.
Daarbij maakt het niet uit om welke malt het gaat noch
uit welke regio.
Eigenlijk ben ik eerder een ciderdrinker en dan bij
voorkeur van Nikka Rose Cidre.’
MYANMAR
‘Het werk in de distilleerderij slorpt het grootste deel
van mijn tijd op. Gelukkig heb ik tijdens weekends
meestal vrijaf, behalve wanneer Nikka bijzondere gasten
heeft uitgenodigd heeft of er een whiskyfestival is.
Ik hou van lezen; romans, lokaal nieuws en whiskyboeken.
Mijn vrouw en ik genieten ervan om samen
cruises te maken. Ik zou het fijn vinden om Myanmar
eens te bezoeken alvorens het te laat is. Mijn vader
verbleef er tijdens W.O. II.
ROLLING STONES
Minder bekend is dat Colin Ross een grote fan van
‘The Rolling Stones’ is.
‘In 1962 dook er opeens een bende langharigen uit
Londen op die bijna pure rhythm and blues brachten.
Brian Jones’ gouden haarlokken en muzikale onderlegdheid,
Jagger’s stem, Charlie’s drumwerk en de
manier waarop Bill zijn basgitaar vasthield,… Wie kon
aan hun muziek weerstaan?! Ik zeker niet!
We regelden zelfs een schoolreisje om The Stones te
zien optreden in de Capitol Cinema in Aberdeen. Sensationeel!
Ik vind The Beatles maar niks in vergelijking
met The Stones!’
KALIBER EN ENERGIE
‘Er zijn geen plannen om de productie verder te
verhogen, bijzondere releases uit te brengen of om
magazijnen bij te bouwen. De warehouses en sommige
productiefaciliteiten kregen recent een nieuwe dakbedekking
omdat de oude van asbestcement was.
Ik ben blij met mijn huidige functie. Maar ik hoop
dat we iemand kunnen vinden om mij te vervangen.
Iemand die de visie deelt dat Ben Nevis een grootse
whisky is. Iemand van het juiste kaliber, met de nodige
kennis en energie om ‘The Ben’ op te tillen naar het
volgende niveau.
De Schotse whisky-industrie heeft jarenlang op zijn
lauweren gerust omdat hun product algemeen aanvaard
werd als het beste.
Toen de stokerijen Nevis en Glenlochy respectievelijk in 1910 en
1983 voorgoed de vuren doofden, bleef de Ben Nevis Distillery,
de meest noordelijke in de Schotse westelijke Highlands, als enig
whiskystokerij overeind in de voormalige garnizoensstad Fort William.
Jaarlijks bezoeken ruim 30.000 mensen de distilleerderij aan
de voet van de Ben Nevis, met zijn 1.344 m de hoogste berg van
Schotlands en het Verenigd Koninkrijk.
Maar sinds Yoichi tot beste malt whisky ter wereld
werd uitgeroepen en dat ook andere Japanse, maar
ook Taiwanese, Amerikaanse en Ierse whisky’s alsmaar
beter worden, maak ik me zorgen of Schotse whisky
zijn faam zal verliezen. Dat Schotland zomaar een
whisky-producerend-land zal worden tussen alle andere,’
besluit Colin Ross.
44 WHISKY ETC.

Blenders Batch is de nieuwe serie waarin Johnnie Walker de grenzen van het blenden verlegt
en smaken worden gecreëerd zoals nooit tevoren.
Johnnie Walker Red Rye Finish is de eerste ‘Limited Edition’ die het beste van Scotch met de beste
aroma’s van traditionele American Whiskey combineert: zacht, zoet en heerlijk licht.
JOHNNIE WALKER RED RYE FINISH & GINGER ALE
INGREDIËNTEN:
• 35ml Johnnie Walker Red Rye Finish
• 1/4 shot geperste limoen
• Ginger Ale
RECEPT:
• Vul het glas met ijsblokjes
• Schenk 35ml Johnnie Walker Red Rye Finish
• Voeg 1/4 shot geperste limoen
• Vul aan met Ginger Ale
• Garneer met een kaneelstok of een partje sinaasappel
Geniet, maar drink met mate. Geen 18, geen alcohol.

COLUMN
WHISKY KAN
ALTIJD,
ZONDER
ETEN
Ondanks de mogelijkheid dat ik subiet word ontslagen
als columnist van dit markante tijdschrift, wil ik toch
graag op deze plek meedelen dat ik van meer houd
dan van whisky alleen. Witte wijn lust ik ook, bijvoorbeeld.
Bier, daar ben ik ook dol op, de pilsjes, maar ook de zware
jongens, net als op rode wijn, trouwens. Soms drink ik zelfs een glas
rosé, mits de omstandigheden zich daartoe lenen - denk dan aan iets
Côte d’Azurderigs, een wit strand en diverse aantrekkelijke vrouwen
in uitermate luchtige bikini’s. Om kort te gaan: ik drink meer dan
alleen whisky.
Sorry.
Mijn liefde voor al die soorten drank heeft - naast dat ze lekker zijn
- ook te maken met het feit dat ze zich goed laten combineren met
diverse maaltijden - eten, nóg een hobby van me.
Een glas bier bij de Indonesische rijsttafel of de Thaise curry. Een
sliptongetje met een Rueda, een Sauvignon Blanc of een, welja, we
doen eens duur, Meursault. Een moddervette biefstuk met een minstens
zo dik glas Rioja, een Chianti met pizza, ronde Bourgogne met
een brokje oude kaas. Of alles door elkaar, want dat kan ook. Witte
wijn met curry, rode met vis, bier bij je biefstuk: doe het, ga los, alles
kan.
Nee, dan whisky. Ongetwijfeld vloeken in de kerk en ik weet dat er
veel lezers en kenners zijn die het met me oneens zijn, maar toch
vind ik whisky moeilijk te combineren met eten.
Ja, een voorzichtig slokje bij je gerookte zalm, een dram bij je schimmelkaas
of, als dat je ding is, haggis.
Dan houdt het al snel op, wat mij betreft. En geloof me: er is meermaals
geprobeerd mij te overtuigen tijdens persreizen en evenementen
waar illustere chefs hun best deden drie of vier gangen te combineren
met whisky. Als ik in hun ogen keek, wist ik: tegen beter
weten in. Chefs weten raad met wijn en bier, niet met sterke drank.
Nu ja, misschien om hun dessert mee af te blussen of hun chocolade
mee te vullen. Misschien zelfs om de zalm mee te besproeien. Maar
dan houdt het toch echt op.
Te hoog in alcohol, te sterk van smaak, zeggen de meeste chefs. Ook
degenen die het geprobeerd hebben. Ze hebben gelijk. Mijn advies:
stop met dat proberen. Er zijn genoeg andere dranken die zich meesterlijk
laten combineren met eten. Whisky is daar niet een van.
Dat is niet erg, overigens, dat laat alleen maar zien hoe groots, goed
en meeslepend deze drank is.
Whisky heeft geen eten nodig om zich te bewijzen.
Whisky kan altijd. Ook zonder eten. Júist zonder eten.
MARCEL LANGEDIJK
WHISKY ETC. 47

Bottelaar
Murray
McDavid
WERKT
GRAAG
BUITEN
DE LIJNEN
TEKST CHRISTOPHER COATES
Edward Odim, de nieuwe directeur van onafhankelijk bottelaar Murray McDavid: “Ik heb altijd van
boten gehouden, of eigenlijk moet ik zeggen: ik heb altijd van houten boten gehouden. In mijn
jeugd had ik ooit een gaffelgetuigd exemplaar, aan de oostkust, beneden in Norfolk. Ik onderhield
de motor, schrobde het hout en besteedde er vele weekenden aan. Ik ben er zeker van dat
mensen die van boten houden vaak doen aan ‘bootdromen’.”
paar jaar geleden keek ik online
naar dit soort boten die te koop
waren en plotseling zag ik deze
“Een
schoonheid. Gebouwd in de jaren
vijftig, een voormalige loodsboot, ze had al een
werkzaam leven achter de rug en verkeerde in een
nogal matige conditie.”
Zo begint Edward’s verhaal hoe het gebeurde dat dit
vaartuig, nu liefdevol gerestaureerd en pronkend met
een nieuwe naam, ‘Murray McDavid’, uiteraard, op een
mooie zomerdag met ons trots over de rivier de Clyde
voer, een prachtig moment voor een maiden voyage.
BUITENPOST
Nu afgemeerd in hartje Glasgow naast de beroemde
tall ships, de zeilreuzen van de stad en het Riverside
museum is de drijvende buitenpost van de firma een
trefpunt geworden voor whisky tastings en andere
festiviteiten.
Duidelijk is dat simpel een schip kopen en haar
noemen naar zijn firma voor Edward niet voldoende
zou zijn geweest. Nee, ze moest een verleden bezitten,
een eigen karakter en van oprechte kwaliteit
zijn, ook al zaten die facetten verstopt onder een
laagje roest.
Het werd al snel duidelijk dat het redden van iets
bijzonders, iets dat verlaten en verouderd was, het
schenken van nieuw leven, voor Edward Odim veel
betekende.
DE BALLEN VAN DE HOND
Laten we het spoor eens terug volgen. Velen zullen
zich Murray McDavid herinneren, hun geprezen single
cask aanbiedingen en mogelijk ook hun brutale
Gaelic slagzin Clachan a choin, The Dog’s Bollocks
oftewel: ‘de ballen van de hond’ en dat betekent in
slang: heel goed. (Omdat een hond immers zijn eigen
ballen aflikt!)
48 WHISKY ETC.

Opgericht door de whisky-zwaargewichten Mark
Reynier, Simon Coughlin en Gordon Wright
(Bruichladdich) werd de firma genoemd naar
de grootouders van Reynier, Harriet Murray en
Jock McDavid. Na twaalf jaar samenwerking met
Bruichladdich werd de onafhankelijke bottelaar buiten
de verkoop aan Rémy Cointreau gelaten omdat het
een soort aanhangsel van de Islay distilleerderij was.
ACEO
De vooruitzichten waren niet best, totdat Murray
McDavid in 2013 werd gekocht door de onafhankelijke
whiskymakelaar Aceo. Door Edwin Odim opgericht
kort na de eeuwwisseling, groeide Aceo uit tot een
van de respectabelste leveranciers van cask whisky en
ontwikkelde al snel nauwe banden met vele bekende
onafhankelijke bottelaars, waaronder Murray McDavid.
“Toen we de inventaris doorliepen bij de aankoop
van het merk, troffen we een aantal vaten aan die we
eerder aan Reynier en zijn team hadden verkocht”,
grinnikt Edward hoorbaar, duidelijk geamuseerd door
de loop der dingen.
OUDE WHISKY
Nadat de verkoop was geregeld, wachtte een berg
werk en gedurende twee jaar werd het merk Murray
McDavid stevig herontwikkeld.
Natuurlijk betekende de band met Aceo van meet
af aan toegang tot een uitgebreide voorraad oude
whisky van hoge kwaliteit.
Maar er was meer nodig dan goede drank om flessen
met de naam Murray McDavid overal ter wereld terug
te krijgen in de schappen van bars en winkels.
Twee dingen waren noodzakelijk: een nieuwe bemanning
en een nieuw onderkomen!
Het team werd voltooid met de komst van David
Simpson – voorheen Macallan en meer recentelijk
Glenmorangie – die werd benoemd tot Head of
WHISKY ETC. 49

Whisky Creation en Dean Jode, een veteraan uit de
handel die International Brand Ambassador werd.
COLEBURN
Twee jaar lang werkten David, Dean en het Murray
McDavid-team onvermoeibaar aan de wederopbouw
van de indie-bottler, herstelden de internationale
connecties en breidden hun whiskyportfolio uit, die
single grain, single malt en blends omvat.
Als nieuw onderkomen werd Coleburn gevonden,
een van de reeks stokerijen in Speyside die de crash
van de jaren tachtig in de vorige eeuw niet had
overleefd.
Na het verwerven van de distilleerderij begon het
Murray McDavid-team aan het herstel van het vervallen
dunnage warehouse plus vulstation, dat de plek
werd voor kantoren en stalling van de kostbare
vaten.
WIJNINDUSTRIE
In de beginjaren maakte Murray McDavid naam door
een proces te gebruiken dat Reynier en de zijnen
ACEing noemden (dat staat voor Additional Cask
Evolution), een methode die bestond uit het zorgvuldig
samenbrengen van spirit uit diverse tijdvakken
en verschillende stadia van rijping in een scala van
karakteristieke en ongebruikelijke vaten, die vaak
werden betrokken van de wijnindustrie.
Vastbesloten deze erfenis in ere te houden, gebruikt
het nieuwe team zijn connecties binnen de whiskyindustrie
om het beste hout van Bourbon-, wijn-, sherry-,
rum- en portproducenten in handen te krijgen.
Deze vaten worden gebruikt in het Coleburn-warehouse,
dat door de afmetingen en de lay-out heel
toegankelijk is, waardoor de ontwikkeling van elk vat
nauwkeurig en constant kan worden gevolgd.
BUITEN DE LIJNEN
“Voor ons betekent ‘the art of maturation’ het samenbrengen
van de juiste spirit en het beste hout”, zegt
Dean Jode, “maar ook een kwestie van herkenning
en precies in de gaten houden hoe lang de spirit in
een vat kan blijven.”
Voor het team is van grootste belang de beste eigenschappen
van de alcohol te versterken, maar tegelijkertijd
de kans om ‘over de top te gaan’ of het mas-
50 WHISKY ETC.

ENKELE SERIES VAN MURRAY MCDAVID
MISSION OF GOLD
Een prestigieuze collectie van de zeldzaamste single malt
whisky’s van de onafhankelijke bottelaar.
Voorbeeld: Tomintoul 1967, 48 jaar oud, gerijpt in een first
fill Bourbonvat.
BENCHMARK
Collectie rijpe whisky’s met bijzondere finishes.
Voorbeeld: Glen Scotia 1991, 24 jaar oud, gerijpt in Bourbonvat
en met een finish in een Vosne-Romanée wijnvat.
MYSTERY MALT
Geselecteerde single malts zonder vermelde distillerynaam;
om zelf uit te puzzelen.
Voorbeeld: Eòrna Lòin 1997, 17 jaar oud, Bourbonvat en
een finish in een andere Bourbon barrel.
SELECT GRAIN
Een selectie met oudere graanwhisky’s op de voorgrond.
Voorbeeld: Loch Lomond 1996, 18 jaar oud, afgemaakt in
verschillende Bourbonvaten.
THE VATTING
Blended malts op hun best, bekende namen bijeengebracht
om nieuwe stijlen en flavours te creëren.
Voorbeeld: Genoemde Peatside (zie verhaal).
CRAFTED BLEND
De beste Schotse graan- en maltwhisky ’s samengebracht
met schitterende producten als resultaat.
Voorbeeld: Bodach Aislig 1980, 35 jaar oud in Bourbonvat.
Een blend van Glenrothes, Glengoyne, Bunnahabhain,
Tamdhu, Port Dundas, Cameronbridge
en North British.
keren van het oorspronkelijke karakter te vermijden.
Toch zijn David en zijn team niet bang om buiten de
lijnen te werken en hebben ze enkele zeer interessante
projecten achter de rug, zoals een zesjarige
‘Peatside’, een jonge en zwaar geturfde blended malt,
waarin Peatside componenten zijn gerijpt in een first
fill Pedro Ximinez – en een first fill portvat – in de
verhouding van 60 tot 40.
Het resultaat is een opvallend volwassen whisky,
waard om met kleine slokjes te worden gedronken
en die vaak bij blind tastings proevers verbaast als de
leeftijd wordt onthuld.
“Daarnaast”, volgens Dean, “werkt een drupje ervan
in een Gin&Tonic fenomenaal!”
CRAZY IDEEËN
Het is natuurlijk pas het begin van het herstelde Murray
McDavid-merk.
“Ik heb nog enkele crazy ideeën voor toekomstige
releases”, zegt Dean, nadat we een tochtje over de
Clyde hebben beëindigd. “Tenminste, ik denk dat ze
dat zijn...”, voegt hij er met licht schouderophalen
aan toe.
Ik ben in elk geval zeer geïntrigeerd en ik denk dat
de vele fans van Murray McDavid, dat ook zullen
zijn.
Deze bottelaar had altijd al een reputatie om zaken
net iets anders te doen dan anderen en zo te zien
blijft het nieuwe team in die geest opereren, nu Murray
McDavid weer alle zeilen bijzet voor een plek in
de whiskywereld.
VERTALING ©L-ROND TEKST
WHISKY ETC. 51

PRONCKEN,
STRAKS
OOK MET
WHISKY
TEKST EN FOTO’S HANS OFFRINGA
Er was eens een topvolleyballer die carrière wilde maken bij Starlift Voorburg, wie kent het team
nog? Uiteindelijk werd hij chef-kok en distillateur en leefde nog lang en gelukkig met zijn muze.
Dit is geen sprookje, lees gerust door, het is een echt gebeurd verhaal met een open einde
waarin whisky ook zijn plaats krijgt.
Het gaat over Arjan Smit van streekrestaurant
en distilleerderij de Pronckheer, in
het kerkdorpje Cothen, onder de rook van
Nederlands oudste stad Wijk bij Duurstede.
Met die grillige loopbaan ging Arjan niet over één
nacht ijs. Een gesprek met een gedreven en enthousiaste
man en zijn partner over hoe het allemaal zo is
gekomen.
LA NUIT
Arjan gaat ervoor zitten: “Ik ben niet zo lang topvolleyballer
geweest, maar heb wel op eredivisieniveau
gespeeld. Eigenlijk wilde ik liever kok worden.”
Arjan toog naar de koksschool in Nieuwegein waar
hij de opleiding met succes wist af te ronden. “Mijn
carrière achter het fornuis begon toen in Woerden, bij
restaurant de Smidse.”
We praten dan over 1981. Na enkele jaren kreeg Arjan
de kans om chef te worden in D’Coninck van Poortugael
in Utrecht. Hij maakte rap furore en stapte al snel
over naar het nachtrestaurant La Nuit, onder Stadskasteel
en bierbrouwerij Oudaen aan de Oude Gracht.
Daar leerde hij zijn partner Inge Stolk kennen, die
bedrijfsleider in het proeflokaal van de brouwerij was
en al een internationale carrière in de horeca achter de
rug had, onder andere in Zwitserland.
BROUWPROCES
Arjan vertelt verder: “Bij Oudaen ben ik geïnteresseerd
geraakt in het brouwproces, dat immers het begin van
52 WHISKY ETC.

Arjan en Inge
distilleren is. In 1990 konden Inge en ik samen La Nuit
overnemen en hebben het restaurant toen herdoopt als
Le Piano, een dag- en avondrestaurant met veel live
muziek. Voornamelijk studenten van het conservatorium.
Veel klassiek maar ook jazz.”
Hoe komen jullie dan in Cothen terecht?
Inge: “Op een gegeven moment hadden we het eigenlijk
een beetje gehad met de hectiek in de stad. We
wilden graag meer beleving krijgen met het platteland
en landelijker aan de slag gaan, zowel in wonen, leven
als koken met lokale producten. We kregen een tip
van Arjans zus en zwager die een zorgboerderij hadden
buiten Utrecht. Aan de rand van het dorp stond
een chauffeurscafé te koop waarvan de eigenaar naar
Curaçao wilde emigreren.”
Enfin, ze gingen eens rondkijken en kennismaken met
de dorpelingen.
ALLES PLAATSELIJK
Arjan: “Er was meteen een klik, helemaal toen we vertelden
dat we met name lokale producten als ingrediënten
in de keuken wilden gaan gebruiken. We waren
er snel uit en in 1994 werden we eigenaar en hebben
de hele tent omgebouwd en het restaurant Proeverij
De Pronckheer genoemd. En nu zitten we hier alweer
22 jaar!”
Het sympathieke kook- en stookstel neemt niet alleen
groente af van de boeren rondom Cothen, maar
ook wild van jagers in de buurt en zoetwatervis van
plaatselijke vissers. “In de Kromme Rijn, die achter het
WHISKY ETC. 53

estaurant stroomt, wemelt het van de vis. Er staat hier
wat minder bekende vis op het menu zoals brasem en
blei, maar ook snoek en rivierkreeftjes.”
GOUDEN MEDAILLE
Alles leuk en aardig, maar hoe ben je dan distillateur
geworden?
“Dat heeft allemaal te maken met een boer die een
keer 1.000 kilo schade-peren te koop had. Of ik daar
iets mee kon. Ik wist al wat van distilleren dankzij
een Oostenrijkse stoker die we op wintersport hadden
leren kennen, een zekere Gerald Quentler. Hij leerde
me in 1997 hoe ik fruit kon distilleren en ik begon
daarmee te experimenteren achter het restaurant, zonder
vergunning”, grinnikt Arjan.
Dat ging hem goed af.
“In 2000 hebben we in Salzburg zelfs een gouden
medaille gewonnen met onze Eau de Vie van pruimen.
Het keteltje hadden we clandestien ergens in Hongarije
gekocht en we verkochten het product lokaal onder de
naam Pauli & Ferdi”, vult Inge lachend aan.
EAUX DE VIE
Arjan: “Dat keteltje namen we mee in de bus naar
Nederland. Ik heb er hier nog een ruitenwissermotortje
onder gebouwd om de mash beter te laten rouleren.
Zo kleinschalig was het allemaal. Maar er kwam wel
meer vraag en toen zijn we in het vergunningencircuit
gedoken. Sinds 2007 is het assortiment Eaux de Vie
gestaag uitgebreid en we hebben een goede distributie
in de regio.”
STAFFHORST
Maar hoe zit het dan met whisky? Er zijn inmiddels
meer dan een dozijn bedrijven in Nederland die zich
op het stoken ervan hebben gestort. Hoe moeten we
jullie plaatsen?
“Tja, da’s een apart verhaal. In 2013 kwam Bastiaan
Staffhorst hier. Zijn familie is groot geworden in
Utrecht met een muziekhandel, maar van oudsher waren
het distillateurs met een veertiental slijterijen. Da’s
lang geleden, in 1972 werden ze door Bols/Henkes
overgenomen die het bedrijf meteen sloot, uit concurrentieoverwegingen.
Utrecht had sindsdien geen eigen
jenever meer.”
Bastiaan Staffhorst wist de merknaam weer in bezit
te krijgen en vroeg Arjan en Inge of zij ook jenever
wilden gaan stoken. “Ik wilde me er wel in verdiepen,
maar al gauw kwam ik erachter dat standaard jenever
wel erg oubollig was geworden. We wilden iets bijzonders
maken naast onze Eaux de Vie. Uiteraard een
Staffhorst jenever, geïnspireerd op het oude familierecept,
maar dat vonden we niet genoeg.”
KOPSTOOTJE
Inge: “Toen zijn we eens serieus gaan nadenken hoe
we met een vernieuwende aanpak een serie aparte
jenevers op de markt konden zetten. We kwamen op
het idee om bij een lokale brouwer bierbeslag van
speciaalbieren te bestellen en daarvan jenever te gaan
stoken.”
Dat bleek in de praktijk prima uit te pakken. Arjan
neemt weer het woord:
“We hebben nu een serie bijzondere jenevers die uit
verschillende soorten bierbeslag zijn gestookt. Je kunt
de jenever bij het desbetreffende bier drinken, als een
kopstootje. Zo hebben we het product ook genoemd.
54 WHISKY ETC.

Het slaat goed aan en nu zijn we aanbeland bij de
volgende stap, whisky maken.”
FRANS EIKEN
Hoever zijn jullie daar nu mee?
‘We hebben eerst, zoals we gewoon zijn, een aantal
experimenten uitgevoerd, onder andere met de graanverhoudingen.
We begonnen met 2/3 gerst - 1/3 tarwe
en hebben ook met rookmout wat proeven gedaan.
Voor het rijpen hebben we nieuwe Frans eiken vaten
besteld met een inhoud van 100 liter. Dan zijn ze nog
enigszins te verplaatsen.”
En dat doen jullie allemaal met z’n tweeën? Restaurant
en stokerij?
“We hebben één vaste kracht in dienst, Christos Foteinos.
Hij komt oorspronkelijk uit Griekenland en werkt
hier inmiddels drie jaar. Hij kan stoken maar ook een
wild konijn of ree uit zijn jasje helpen. Echt een allrounder.
Verder werken we met oproepkrachten. De keuken
en distilleerderij zijn mijn domein en Inge is gastvrouw
en, zeer belangrijk, mede-keurmeester/proever.”
EENVOUD
Het wordt tijd om in de distilleerderij te gaan kijken,
achter het restaurant. Die is van verbluffende eenvoud,
maar zeer doeltreffend. Buiten staat een oude pot still
met worm tub, van een oude oliedrum gemaakt door
Arjan zelf. Binnen staat een nieuwe, moderne ketel
met daarnaast de roestvaststalen gistkuipen.
Er is geen spirit safe en ik wil weten hoe Arjan en
Christos de snijpunten nemen. “Dat doen we puur op
de geur, uit ervaring.” Ik ruik aan het nieuwe distillaat
dat over drie jaar de eerste Pronckheer whisky moet
gaan worden en proef een miniem slokje. Mooi fruitig/
moutig, en prachtig in balans. Dat belooft wat.
We lopen terug naar het restaurant en Arjan gebaart
ons aan de stamtafel te gaan zitten. “Ik kan je uiteraard
nog geen whisky laten proeven, maar wel de
serie kopstootjes.” Die kans laat ik me niet ontnemen,
temeer daar de desbetreffende speciaalbieren ernaast
gezet worden en ik houd wel van een mooie pint.
Achtereenvolgens proef ik:
- Frisse Vleeghel uit Veghel met jenever
- Weizen van Maallust uit Veenhuizen met jenever
- Vuurvogel Tripel uit Amersfoort met jenever
- Harvest Ceaux bier uit Utrecht met gelagerde jenever
- IPA All Inclusive uit Poperinge, België met jenever
Ze zijn allemaal heel mooi gemaakt. Goed in balans.
De IPA met bijbehorend kopstootje bevalt me het best.
Arjan en Inge kijken goedkeurend toe. Ze wandelen
even later mee naar onze auto op het parkeerterrein
naast het restaurant. We beloven terug te komen.
Whisky uit Cothen, het is nog even wachten.
WEBSITES:
www.distilleerderijdepronckheer.nl
www.kopstootje.nl
www.pronckheer.nl (het restaurant)
WHISKY ETC. 55

NIEUWSBRIEF
INTERNATIONAL WHISKY SOCIETY
BESTE LEDEN,
Het was de sportzomer wel in 2016. Eerst
het EK Voetbal in Frankrijk, gevolgd door
het Europees Kampioenschap Atletiek
in Amsterdam, de Tour de France en als
sluitstuk de Olympische Spelen in Brazilië.
Eigenlijk een beetje te veel van het goede
in een korte periode. Zo kan je ook de
ontelbare variaties – lagering op allerlei
soorten sherry en andere vaten, single caskbotteling
etc. - van Scotch Single Malts van
bestaande distilleerderijen beschouwen, die
de laatste tijd aan de consument worden
aangeboden.
Deze vergelijking is van twee volledig verschillende
zaken heeft echter toch een voor
mij zeer opvallende overeenkomst. Op
beide terreinen zijn deskundigen – sportjournalisten
en whiskykenners - aanwezig
die bij ons verwachtingen wekken respectievelijk
t.a.v. de te leveren prestaties en te
genieten smaken en geuren. Als consument
moeten we echter niet vergeten dat dit allemaal
subjectieve constateringen zijn.
V.w.b. de prestaties van onze atleten is
inmiddels het bewijs hiervan reeds geleverd
met het niet winnen van zekere medailles
en aangename verrassingen geleverd door
sporters, die minder kansrijk werden geacht.
Zo kan het ook gaan met de gepubliceerde
waarnemingen van de whiskykenners. Het
is daarbij altijd beter af te gaan op onze eigen
ervaringen met een whisky. Aangezien
ieders smaakvoorkeur verschillend is en
zelfs in dezelfde whisky soms door diverse
personen andere smaken worden herkend.
Het geeft in vele gevallen de mogelijkheid
tot zeer aangename verrassingen.
Om in de stijl te blijven van prestaties en records,
is het bestuur zeer verheugd te kunnen
mededelen dat de Stichting International
Whisky Society met het passeren van de
grens van 1.200 leden ook een record heeft
gevestigd in haar bestaan. De faciliteiten,
die wij verlenen en de activiteiten die elk
jaar worden georganiseerd blijken gelukkig
voor veel whiskyliefhebbers een reden te
zijn zich bij ons aan te sluiten. Twee actuele
feiten om dit te onderschrijven:
- Als u deze Whisky Etc. op de mat vindt,
hebben wij in samenwerking met Topslijter
Breur in Hellevoetsluis een zeer succesvolle
avond met een 40-tal leden uit de
regio Voorne-Putten achter de rug. Waar
naast het vertonen van de film “The Angels
Share” genoten kon worden van een mooie
proeverij van de in deze film voorkomende
distilleerderijen. Misschien een idee voor
andere regio ? Laat het ons weten en we
zullen goede voorstellen altijd ondersteunen.
- Deze maand gaan we o.l.v. Wim Wamelink
met een 17-tal leden op reis naar de
Speyside, waar weer een flink aantal bezoeken
aan distilleerderijen incl. proeverijen op
het programma staan.
Nieuwe reizen zijn gepland voor mei 2017
naar Islay en een
reis naar Orkney is in
voorbereiding. Voor nadere informatie raadpleeg
onze website
www.internationalwhiskysociety.nl.
De Eigen Bottelingen 2015/2016 zijn zo
goed als uitverkocht. Er zijn nog een
beperkt aantal flessen in voorraad van de
Glen Moray 8 jaar oud. Bovendien hebben
we nu al geanticipeerd op de vragen van
de leden naar een lichte “peaty” single malt
met het aanschaffen van een prachtige
Bunnahabhain 2016 botteling Douglas
of Drumlanrig, nonchill filtered natural
colouring, voor de prijs van slechts € 54.-.
Heel bijzonder, aangezien zij voornamelijk
unpeated whisky maken en slechts één
maand per jaar geturfde gerst gebruiken.
Wij hebben beslag kunnen op de laatste
120 flessen.
Bestellingen via onze website of telefonisch.
En wacht niet tot het International Whisky
Festival van 11 – 12 – 13 november om
teleurstelling te voorkomen.
We eindigen zoals altijd met onze suggesties
voor uw aankopen single malt bij de
MITRA in de maanden oktober, november
en december.
Tot de volgende keer,
Tot de volgende keer,
Voorzitter,
Ger M. Kleinjan.
KORTINGSCOUPON OKTOBER 2016 KORTINGSCOUPON NOVEMBER 2016 KORTINGSCOUPON DECEMBER 2016
Glenmorangie
Quinta Ruban
46%
Kleur Oud koper
Neus Mint, chocolade ,aroma’s van mandarijnen
Smaak aroma’s van noten, honing, chocolade, lichte citrustonen
Afdronk Lange met terugkerende aroma’s van chocolade,
fruit en vanille
Old Pulteney
17 yo 46%
Talisker
10 yo 45,8%
10% korting 10% korting 10% korting
Tegen inlevering van deze bon en
op vertoon van uw lidmaatschapskaart
Kleur amber
Neus zoet, fruitig, lichte houttonene
Smaak vol, butterccotchkruidig, vanille
Afdronk lang en krachtig
Tegen inlevering van deze bon en
op vertoon van uw lidmaatschapskaart
Kleur goud geel
Neus Aroma’s van zoet, zeewier, turf
Smaak turf, siroop, peper, honing
Afdronk prachtige lange afdronk, fruitig en turf
Tegen inlevering van deze bon en
op vertoon van uw lidmaatschapskaart
Bovenstaand artikel is slechts
een suggestie. U bent vrij om
- met 10% korting - een andere
malt whisky te kiezen.
Bovenstaand artikel is slechts
een suggestie. U bent vrij om
- met 10% korting - een andere
malt whisky te kiezen.
Bovenstaand artikel is slechts
een suggestie. U bent vrij om
- met 10% korting - een andere
malt whisky te kiezen.

(advertorial)
WALSH WHISKEY
DISTILLERY
OPENT DEUREN
Royal Oak, Carlow: Het distilleren van whiskey keert terug naar County Carlow na een afwezigheid van meer
dan 200 jaar. Bernard & Rosemary Walsh, de oprichters van Walsh Whiskey Distillery openden op 21 juni 2016
officieel hun Ierse whiskey distilleerderij aan de oevers van de River Barrow in Royal Oak, County Carlow.
Walsh Whiskey is in 1999 opgericht door Bernard
en Rosemary Walsh, en gelegen op het 18e eeuws
Royal Oak landgoed in Carlow. De Walsh Whiskey
Distillery is producent van premium triple-distilled,
Ierse whiskey's - The Irishman en Writers Tears. Dit is de enige onafhankelijke
Ierse whiskey distilleerderij waar alle drie de stijlen van
Ierse whiskey worden gemaakt: pot still, malt en grain, met behulp
van zowel pot stills en column stills.
Walsh Whiskey Distillery in Royal Oak heeft de capaciteit om
650.000 cases te produceren (twee en een half miljoen liter zuivere
alcohol (LPA's) of 8 miljoen flessen) whiskey per jaar, dat is 9,7%
van de totale Ierse whiskey export in 2014 .
Royal Oak bevindt zich diep in het hart van de gerst regio, direct
over de Barrow Valley en omgeven door 200 jaar oude eiken. Dit
is de perfecte plek voor het creëren van uitzonderlijke kwaliteit
whiskey's.
Walsh whiskey is begonnen met distilleren op 1e Paasdag in 2016.
Men is vastbesloten om eind 2019 de eerste nieuwe whiskey’s
gereed te hebben na minimaal drie jaar rijping.
De oprichter van Walsh Whiskey, de heer Bernard Walsh zei: "Na
17 jaar is de opening van onze eigen distilleerderij de vervulling van
onze dromen en een grote vooruitgang voor het bedrijf. We hebben
nu controle over ons eigen lot en hebben de capaciteit, de verscheidenheid
en relaties om onze rol te vergroten in de verdere opleving
van Ierse whiskey, een van de grote tradities van dit land. "
Hij voegde eraan toe: "Dat we dit kunnen doen in een plaats als Royal
Oak, die is gezegend met een overvloed van de beste natuurlijke
ingrediënten, maar ook een idyllische plaats is van schoonheid en
rust. We kijken uit naar het delen van onze whiskey's en Royal Oak
met de wereld. "
Walsh Whiskey Distillery is verantwoordelijkheid voor het
milieu in het ontwerp van haar activiteiten, waaronder:
• Bijproduct uit het productieproces wordt gerecycled en
in de landbouwindustrie als diervoeder gebruikt.
• Koelwater van het distillatieproces wordt teruggevoerd
naar de rivier de Barrow.
• Het gehele gebouw wordt verwarmd met behulp van
haar eigen energie, opgewekt door de whiskey productieprocessen.
Dit warmte aanbod zal uiteindelijk ook
warmte voorzien aan “Holloden House”, dat dateert uit
ca .1755, wanneer het volledig is gerestaureerd.
• De gebruikte bouwmaterialen zijn in harmonie met de
omgeving. De gebouwen zijn overdekt met een leistenen
dak in lijn met het Holloden House. Koperen fittingen
worden toegepast, de pakhuizen worden bekleed met
groen en de muren en de wegen zijn verzonken om de
zichtbaarheid in de landelijke omgeving te beperken.
• Royal Oak is de thuisbasis van zeven soorten eiken bomen
en Bernard Walsh heeft plannen aangekondigd om
een eik arboretum te ontwikkelen door de aanplant van
meer soorten, dit onder leiding van consultant horticulturalist,
Daphne Levinge Shackleton. Drie jonge eiken
(Turkse Eik en Engelse Eik) werden onlangs geplant aan
de voorzijde van de distilleerderij om bomen te vervangen
welke tijdens stormen van afgelopen jaar verloren
zijn gegaan.
58 WHISKY ETC.

Myriam’s Whisky Bar & Shop
Sint-Amandsstraat 77
8800 Roeselare
Grootste - Whisky - Speciaalzaak
van Vlaanderen
Chosen by “Whisky magazine” issue 53, as – Great Whisky bar of the World
de mooiste
manier
om
Schotland
te ontdekken
the art of excellence
uitsluitend verkrijgbaar bij de betere slijter
telefoon +31 (0)72 53 20 341 mobiel +31 (o)6 13 23 31 74
info@whisky-import.nl www. whisky-import.nl
WIN_ad_190x135_Stronachie_CaskIla.indd 1 26-09-14 11:49

Waarom de
Schotse legers
terrein verloren
TEKST JAMES IRVINE ROBERTSON
Schotland heeft in zijn geschiedenis hard en vaak moeten vechten voor zijn onafhankelijkheid en is daarin uiteindelijk
niet geslaagd. Voornaamste tegenstander was Engeland, beste bondgenoot Frankrijk. In al die veldslagen en
schermutselingen waren de Schotten, ondanks hun moed en onverzettelijkheid, laten we zeggen niet altijd even
gelukkig. Soms staan studenten geschiedenis verbaasd over beslissingen die werden genomen door aanvoerders
en leiders die beter hadden moeten weten.
60 WHISKY ETC.

Tijdens de Wars of Indepence waren de Schotten
bedreven in het winnen van schermutselingen,
maar in het zicht van grote veldslagen
leden ze keer op keer verschrikkelijke nederlagen
– in het algemeen als resultaat van onbekwaam
leiderschap en de vakkundigheid van de Welshe boogschutters
van de vijand.
BRAVEHEART
Op 11 september 1297 won William ‘Braveheart’ Wallace
overtuigend bij Stirling Bridge over de rivier The
Forth, ook omdat de Engelsen in grote verwarring verkeerden
en hun leger zich in tweeën opsplitste.
Bij Falkirk, twee jaar later, zette Wallace zijn troepen
weer neer in de beproefde cirkelvormige schiltrons.
Krijgshistoricus Charles Oman omschrijft die formatie
als volgt: ‘De voorste rijen knielden en plantten het
einde van hun speren stevig in de aarde; de achterste
linies hielden hun lansen horizontaal boven de hoofden
van hun kameraden – het bos van bijna vier meter
lange speren was veel te dicht voor de cavalerie om
binnen te kunnen dringen.’
BOOGSCHUTTERS
Zo’n opstelling maakte hen echter ook tot een sitting
duck voor de manshoge bogen van de zeer bedreven
Welshe schutters van Edward I, bijgenaamd Longshanks,
die elk een aantal pijlen tegelijk in de lucht
konden schieten. Tegen deze storm van stalen punten
was niets gewassen en werden de schiltrons uiteindelijk
uiteengeslagen.
Robert the Bruce, later tot ‘King of Scots’ gekozen, had
geleerd van Falkirk en had ook tijd genoeg om zich op
de veldslag bij Bannockburn voor te bereiden.
Hij gebruikte nog steeds de schiltron, maar zette z’n
mensen nu in een rechthoek zodat ze zowel konden
aanvallen als zich verdedigen tegen het Engelse paardenvolk.
BOLLEN MET PUNTEN
Hij liet in het veld vele kuilen graven, vulde ze vol
staken en plaatste caltrops (bollen met scherpe punten,
waarvan er altijd een naar boven stak) waardoor de
vijandelijke cavalerie niet kon worden ingezet. Het
nauwe front, geflankeerd door moerassige grond, belette
de boogschutters zich breed op te stellen voor het
maximale effect.
Het resultaat was een overwinning.
Robert the Bruce wist dat dit treffen een uitzondering
zou blijven en hij splitste zijn leger daarna op in kleinere
bands, die de Engelsen pijn deden wanneer en
waar dat maar kon.
DE VAL
In augustus 1332 landden zo’n 2500 Engelsen onder
aanvoering van Edward Baliol in Fife boven de Firth
of Forth. Dit waren The Disinherited, de Onterfden; de
edelen die Engeland hadden gesteund en al hun bezittingen
in Schotland hadden verloren.
Al snel stonden ze iets beneden Perth tegenover een
legermacht die vijf keer zo groot was als die van hen
en een kleine troepenmacht om hen in te sluiten.
De Schotten hoefden niets anders te doen dan wachten
om de val te laten dichtklappen.
SLACHTHUIS
De Engelsen trokken op door een nauwe vallei, het
centrum werd gevormd door lansiers, nu te voet, en
begeleid door boogschutters, verspreid over de heuvels.
De nieuwe regent van Schotland, de Earl of Mar, gaf
het bevel tot de aanval en de schiltron rolde voorwaarts.
Onder een stormregen van pijlen bereikte hij
nauwelijks de Engelse speerdragers, om daarna tot stilstand
te komen. De Earl stuurde een tweede schiltron
die op de voorste klapte.
De bodem van de vallei werd tot een slachthuis vol
mannen die over elkaar heen kropen om de pijlen
te ontwijken, terwijl onder hen kameraden langzaam
stikten.
Niet verwonderlijk stierven maar 33 Engelsen, terwijl
de schattingen over het dodental onder de Schotten
varieerde tussen de 3 en 15.000.
STOMPZINNIG
Een jaar later werd het leger van Edward III gedirigeerd
naar de hellingen van Halidon Hill om daar te wachten
op een grotere Schotse troepenmacht die naderde in
een poging om het beleg van Berwick te breken en de
belangrijke stad te ontzetten.
Een Schotse kroniekschrijver: ‘Ze marcheerden naar
de stad met veel vertoon, in slagorde en kozen ervoor,
roekeloos, stompzinnig en niet aan te raden, om Halidon
Hill tot slagveld te maken waar een moerassig dal
tussen de beide troepen lag. Verderop ging het voor
hen eerst heuvelafwaarts met enkele rotspartijen onderweg
en dan moesten de Schotten weer omhoog klimmen
om bij het wachtende Engelse leger te komen.’
VERBLIND
En weer vielen de Schotten aan. Een Engelse geschiedschrijver
noteerde: ‘De Schotten die voorop marcheerden
waren zo gewond in hun gezicht en verblind door
de hoeveelheid pijlen dat ze hun gelaat afwenden en
neervielen.’
De verliezen aan Engelse kant werden omschreven als
‘licht’, het dodental onder de Schotten telde weer vele
duizenden en onder hen Sir Archibald Douglas, de
Guardian of Scotland en vijf edelen. Het was weer een
schokkend verlies.
THE AULD ALLIANCE
De eerstvolgende formele slag in de oorlog voor
onafhankelijkheid was in 1346 bij Neville’s Cross, bij
Durham in het noorden van Engeland.
WHISKY ETC. 61

Koning Edward III was op oorlogscampagne in Frankrijk,
succesvol en dus bracht Philip van Frankrijk de
Auld Alliance, een verbond tussen de Fransen en Schotten,
weer tot leven. Hij vroeg de zoon van King Bruce,
de 22-jarige David II, om een afleidingsmanoeuvre uit
voeren op het grondgebied van Edward III.
Erop gebrand te tonen dat hij zijn vaders gelijke was,
leidde David een macht van 10.000 soldaten en edelen
in een verwoestende inval in Engeland met de rijke Bisschopsstad
Durham als hoofddoel.
Maar Edward was bepaald geen man die zijn achterdeur
onbewaakt achterliet en het was dan ook een
complete verrassing voor de Schotten toen in de morgen
van de 17 de oktober een plunderende groep onder
aanvoering van Sir William Douglas even ten zuiden
van Durham onverwacht op een Engels leger stuitte.
Douglas werd verjaagd na een verlies van 500 man.
ONBESCHERMD
Hij waarschuwde Koning David en de Schotten, die
zeer geprikkeld besloten de Engelsen openlijk op te
zoeken. David had de overmacht en leek de lessen uit
het verleden te hebben geleerd. Hij nam een positie in
met voor zich onderbroken terrein met stenen muurtjes
en wachtte op de aanval van de Engelsen.
Die kwam niet, in plaats daarvan kwamen de boogschutters
naar voren en joegen hun pijlen in de drie
Schotse divisies. De koning moest of de troepen terugtrekken
of aanvallen.
En David beval zijn troepen naar voren door een terrein
dat hij juist had uitgezocht om de Engelsen te beletten
aan te vallen. De rechterflank bevond zich in een vallei
Memoriaal Robert the Bruce bij Bannockburn
met steile wanden terwijl ze van boven volop werden
beschoten met pijlen en ze trokken zich dan ook terug.
Op links dreven de Schotten de Engelsen terug, maar
lieten hun flank open voor een aanval van de Engelse
cavalerie en trokken zich terug en lieten daarmee de
centrale troepenmacht onder de koning van drie zijden
en uit de lucht onbeschermd.
AFGESCHOTEN WORDEN ALS EEN HERT
David II werd gevangen genomen toen hij zich schuilhield
onder een brug, met twee verwondingen door
pijlen waarvan een in zijn gezicht. Hij bracht de daaropvolgende
11 jaren door in Engeland tot aan het Verdrag
van Berwick in 1359 dat de Tweede Onafhankelijkheidsoorlog
beëindigde.
Was er nu een les geleerd?
Helaas!
Twee generaties later, op 14 september 1402, kwam Sir
Henry ‘Hotspur’ Percy (beroemd gemaakt door Shakespeare)
bij Homildon Hill, Northumberland, tegenover
een plunderend leger van 10.000 man te staan, aangevoerd
door Archibald, de vierde Earl of Douglas. De
Schotten waren uiteraard geformeerd in schiltrons.
Sir John Swinton en honderd soldaten deden in wanhoop
nog een aanval vanuit een van die schiltrons
onder het motto: ‘Liever sterven in de mêlee, dan afgeschoten
worden als een hert.’
Het zal niemand nog verbazen dat allen daarbij omkwamen.
Net als een groot deel in de rest van deze Schotse troepenmacht.
Ter ere van Braveheart
VERTALING ©L-ROND TEKST
62 WHISKY ETC.

A tribute to our copper stills, the tallest
in Scotland, for a purer and softer spirit.
Discover more at Glenmorangie.com
UNNECESSARILY WELL MADE
Geen 18, geen alcohol

INTERNATIONAL WHISKY FESTIVAL
WHISKY LIVE HOLLAND
11, 12 en 13 November 2016
Grote Kerk in Den Haag
Het grootste whisky evenement van Nederland.
Tijdens het weekend van 11, 12 en 13 november zijn
de meeste importeurs van whisky aanwezig in “De
Grote Kerk”, met honderden merken whisky om u
van te laten proeven. Hoewel het merendeel Schotse
whisky is, zijn er ook whisky’s uit tal van andere
landen zoals Ierland, Japan, Amerika, Holland,
Frankrijk en België. De formule is eenvoudig: met de
toegangskaart van 45 Euro, kan men zoveel proeven
als men wil, gedurende een sessie van 4 uur. Voor
dure en exclusieve whisky’s kan men bijbetalen via
de DRAM het betaalmiddel tijdens het festival.
DISTILLEREN IN DE KERK.
Wij zijn er trots op dat het nieuwste ontwerp de
I-still, type 100, voor het eerst aanwezig is op een
whisky festival.
vertoonden slijtage en er kwamen meer en meer valse
biljetten in omloop(!). We hebben besloten een nieuwe
DRAM te ontwerpen en deze wordt geïntroduceerd op
het festival. LET OP: oude DRAMS kunnen uitsluitend
bij de organisatie balie worden omgewisseld in de
nieuwe DRAM. De oude drams zijn niet meer geldig als
betaalmiddel op de stands.
WHISKY FESTIVAL BOTTELING
Glen Scotia Single Malt Cask Strength 2006
Het zijn twee vaten uit dezelfde batch. In originele
verpakking met vermelding op het label: Speciallly
selected and bottled for the International Whisky
Festival Den Haag 2016.
I- still, is een Nederlandse uitvinding en ontwerp. De
nieuwste rage op het gebied van craft distilleren is
voor het eerst aanwezig op een whisky festival.
Edwin van Eijk ofwel Odin voor zijn volgers op internet,
de ontwerper van de still en eigenaar van het
innovatieveebedrijf is op de stand aanwezig om uit
te leggen hoe hij op het idee is gekomen en hoe de
still werkt.
NB. Indien de vergunningen rond komen zullen we
gaan distilleren we op locatie! (zie ook elders in dit
nummer)
WORK IN PROGRESS
De whiskywereld is dynamisch en er starten steeds
weer nieuwe distilleerderijen. In de stand Work in
Progress kunt u kennismaken met Starthearn distillery
Scotland, Cotswolds distillery England en Craywinkelhof
Belgie. De oprichters en eigenaren zijn aanwezig
om hun passie uit te leggen en u kunt de “new make”
proeven.
Kijk regelmatig op de website www.whiskyfestival.nl
NIEUWE DRAM
Het ontwerp van het betaalmiddel op het festival:
de DRAM, was al meer dan 10 jaar oud, de biljetten
64 WHISKY ETC.

De vaten A en B van de festivalbotteling zijn al uitverkocht!
Aangezien er nog veel vraag is, hebben we naar
een extra vat gezocht. Natuurlijk weer GlenScotia.
FESTIVAL BOTTELING 2016 EXTRA!!!!!!
Wij konden nu beslag leggen op een geturfde versie
van GlenScotia. Zelfde type American barrel, iets
jonger dan de vaten A en B, gedistilleerd in 2008,
maar met een prachtig resultaat. Wij kunnen deze
schitterende, licht geturfde versie eveneens aanbieden
voor E 59.
GLEN SCOTIA VAT C Cask#437 8 YO 2008 ABV
57,7% Lightly Peated 216 flessen á E 59
WHISKY SLIJTERIJ
In de Van Assendelft kapel is een whisky slijterij met
een aanbod van een vijftigtal bijzondere, unieke en
betaalbare whisky’s. Het assortiment blijft een verrassing
tot de start van het festival. Loop zeker even
binnen tijdens uw bezoek aan het festival.
Wanneer u een fles koopt, ontvangst u een afhaalbewijs.
Bij het verlaten van de kerk kunt u tegen
inlevering van dit bewijs uw fles meenemen. Wacht
dus niet tot het einde van de sessie voor het kopen
van een fles. U kunt in de slijterij pinnen of met cash
betalen
TOEGANG E TICKETING
Dit jaar zullen we gaan werken met E-tickets. Wij verwachten
dat dit sneller gaat, maar vragen uw begrip
voor kinderziektes.
MASTERCLASSES
In aparte ruimtes in het Nutshuis (gelegen tegenover
de ingang van het Festival) worden z.g. masterclasses/proeverijen
gehouden met steeds verschillende
onderwerpen zoals de invloed van hout, het distilleerproces,
geschiedenis van whisky enzovoort.
Tevens worden er 4 tot 6 tal verschillende whisky’s
geproefd. Informatie en reservering via de website.
WHISKY TRAIL
Voor mensen die het festival voor het eerst bezoeken
zijn er rondleidingen door een ervaren gids die
uitlegt welke whisky u op welke stand kunt proeven.
Reserveren via de website.
DRAM IN DE TRAM
Een stadsrondrit in de klassieke partytram van de
HTM. Tijdens de rondrit krijgt u 4 verschillende
whisky’s te proeven. Informatie over de vertrektijden
en reserveren via de website.
OPENINGSTIJDEN
U vindt de openingstijden op de website. Een half
uur voor het einde van een sessie wordt u attent
gemaakt op de laatste ronde, 15 minuten voor het
einde van de sessie stoppen de standhouders met
schenken.
Bij de uitgave van dit nummer van Whisky etc. zijn de
vrijdag - en zaterdag sessies al volgeboekt. Reserveer
snel uw kaarten voor zondag via de website.
WHISKY ETC. 65

COLOFON WHISKYLINKS
Whisky etc. magazine is het meest toonaangevende en enige
onafhankelijke lifestyle magazine in Nederland en België over
whisky. Verschijnt vier keer per jaar.
Uitgave
Uitgeverij Lakerveld bv
Postbus 160, 2290 AD Wateringen
T +31 (0)70 336 46 00
E uitgeverij@lakerveld.nl - W www.lakerveld.nl
Uitgever: Harrie Jabroer
T +31 (0)70 336 46 51 - E harrie.jabroer@lakerveld.nl
Hoofdredactie
Thom Olink - E tholink@wxs.nl
Advertenties
Remco Rooij
T +31 (0)70 336 46 80 - E remco.rooij@lakerveld.nl
Mediaorder
Ronald Romijn
T +31 (0)70 336 46 72 - E verkoop@lakerveld.nl
(ONLINE) SLIJTERIJ NEDERLAND
ALBA MALTS
Kloosterstraat 15 - Chapel - Doesburg
tel: 06 54 29 59 05
www.albamalts.com
DE BODEGA
Bermweg 296a - Capelle a/d IJssel
tel: 010 4506907
www.debodega-vanwijk.nl
DRANKENSHOP BAMS
Markt 9 – Maastricht
tel: 043 321 48 05
www.drankenshopbams.nl
DRAMTIME
Schoolstraat 48 – Musselkanaal
tel: 0599 61 31 21
www.dramtime.nl
WHISKYSHOP THE OLD PIPE
Deken van Erpstraat 20 – Sint-Oedenrode
tel: 0413 475 133
www.theoldpipe.com
WHISKY SPECIAALZAAK ‘T FUST
Kerkstraat 11 – Hoorn
tel: 0229 214 974
www.t-fust.nl
CAFENEDERLAND
DE TOETER
Turfsingel 6 - Groningen
tel: 050-3124499
www.cafedetoeter.nl
EETCAFÉ PRETZELS
Putstraat 37 – Sittard
tel: 046 451 53 52
www.pretzels.nl
Website
www.whiskyetc.nl
Vormgeving
Vincent Bergman
Vertalingen
E translations@alicebroeksmatexts
Samenwerking
Whisky Magazine
Auteurs en medewerkers
Jan Roelof Bruijns, Sándor Beckers, Alice Broeksma, Fernand
Dacquin, Marcel Langedijk, Charles MacLean, Philip Morrice, Hans
Offringa, Gavin D. Smith, Wivine Verniewe, Dr.David Wishart en
Wieger Favier.
Abonnementsprijs
De abonnementsprijs voor verzending binnen Nederland (4 achtereenvolgende
uitgaven) bedraagt E 20,-, België/Europa E 27,50. Of
profiteer van de aanbieding voor 2 jaar (8 uitgaven); voor slechts
E 35,- (resp. E 40,- België/Europa). Buiten Europa op aanvraag.
Afwijkende actieprijzen gelden voor 1 jaar, daarna gelden reguliere
prijzen. Op het abonnementsgeld en de portokosten kan een
jaarlijkse indexering van toepassing zijn. U abonneert zich voor
minimaal 1 jaar en tot wederopzegging. Abonnementen kunnen elk
moment ingaan en worden na de overeengekomen abonnementsperiode
automatisch verlengd. Opzeggen kan tot 1 maand voor
het verstrijken van het eerste abonnementsjaar en daarna per drie
maanden (bij een twee-jarig abonnement kan dit tot 1 maand voor
het einde van het tweede abonnementsjaar). Cadeau-abonnementen
lopen vanzelf af.
Abonnement afsluiten
Irene Semp
T +31 (0)70 336 46 60 - E irene.semp@lakerveld.nl
Klantenservice
Voor vragen over lopende abonnementen, bezorging, adreswijzigingen
etc. kunt u contact opnemen met de afdeling klantenservice.
T +31 (0)70 336 46 00 - E klantenservice@lakerveld.nl
HET DRANKENKABINET
Zuidvliet 10-11- Maassluis
tel: 010 5990460
www.hetdrankenkabinet.nl
SLIJTERIJ-WIJNHANDEL DE VUURTOREN
Groote Markt 11 - Sluis
tel: 0117 383787
www.devuurtoren.nl
THE WHISKY FRIEND
Haspelsestraat 4 - Sittard
tel: 046 400 84 65
www.thewhiskyfriend.nl
VAN PELT SLIJTERIJ-WIJNHANDEL
Van Oldenbarneveltplein 29 – Dordrecht
tel: 078 645 33 41
www.vanpeltslijterij.nl
VERHAAR WHISKY- EN WIJNHANDEL
Planetenbaan 2a – Bilthoven
tel: 030 228 44 18
www.whiskyshop.nl
VERSAILLES DRANKEN
Lange Hezelstraat 83 – Nijmegen
tel: 024 323 20 08
www.versaillesdranken.nl
WHISKY.NL
Didamsestraat 24 – Zevenaar
Tel: 0316 760 064
www.whisky.nl
WHISKYCAFE L&B
Korte Leidsedwarsstraat 82-84
Amsterdam
tel: 020 625 23 87
www.whiskyproeverijen.nl
DIVERSENNEDERLAND
HOTEL ZEE EN DUIN***
Noord-Boulevard 5 - Katwijk aan Zee
tel: 071 4013320
www.hotelzeeenduin.nl
THE FLAVOUR COMPANY
Hessenberg 2 – Nijmegen
tel: 024 301 01 90
www.thewhiskies.nl
TRAVEL4REASONS
Herestraat 113 – Groningen
tel: 050 850 49 40
www.travel4reasons.nl
(ONLINE) DRANKENZAAK BELGIË
DRAM 242
Opwijksestraat 242 - Lebbeke
tel: 0032 477 26 09 93
www.dram242.be
MIRIAM’S WHISKY BAR & SHOP
Sint Amandsstraat 77 - Roeselare
tel: 0032 51 24 08 69
www.thebull.be
KIJK OOK OP WWW.WHISKYETC.NL/WHISKY-LINKS
Bestellen van losse nummers
Losse nummers zijn onder voorbehoud van beschikbaarheid te
bestellen via www.whiskyetc.nl of bij de klantenservice.
Verspreiding
Via abonnementen, geselecteerde slijterijen en whiskyspeciaalzaken
(ook online), whiskyverenigingen en whiskyfestivals.
© 2016 Whisky etc. magazine
Niets uit deze uitgave mag, in welke vorm of opwelke wijze dan
ook, worden overgenomen en/of gepubliceerd zonder voorafgaande
schriftelijketoestemming van de uitgever.
VOLG ONS!
TWITTER.COM/WHISKYETC
FACEBOOK.COM/WHISKYETCMAGAZINE
WWW.WHISKYAPP.NL
WWW..WHISKYETC.NL

MITRA
JOUW
WHISKY-
SPECIALIST
www.mitra.nl

CIP H E R
Geen 18, geen alcohol.
Geniet, maar drink met mate.
Visit cipher.theglenlivet.com to decode the full tasting notes