02SFM33 Chamonix-05EMB

Koen Bakkers daalt af in de y-couloir met een
hypnotiserend zicht op het Colosseum van de pente raide.
02SFM33 Chamonix.indd 72 24/10/17 10:52

NIEUW ONTMOET
OUD IN CHAMONIX
TEKST EN BEELD KOEN BAKKERS
In navolging van de extreme skiing-hype van
decennia geleden, besluit Koen Bakkers
de steile noordflanken van Chamonix te
trotseren: een niche die steeds meer thrill
seekers uit de Lage Landen kan bekoren.
02SFM33 Chamonix.indd 73 24/10/17 10:53

Toeren naar de y-couloir met op de achtergrond
de noordwanden van het Argentière-bassin.
We zijn onderweg van Savoie naar Haute-Savoie.
De route voert door een vallei langs de authentieke
skidorpen Megève, Saint-Gervais-les-Bains en
Chamonix. Het is een reis door de tijd: van de
‘economisering’ van de skisport in de jaren zeventig
terug naar de grandeur van lang vervlogen tijden.
Chamonix, de aorta van de bergsport in Frankrijk, is onze
eindbestemming. Deze plaats, schurend tegen de Mont
Blanc, heeft een onaflatende aantrekkingskracht op
alpinisten, skiërs en eigenlijk iedereen die een dergelijke
plek kan waarderen. De gigantische bergmassieven van
rauw graniet, ijs en sneeuw maken diepe indruk. En ville
tref je een bonte mengelmoes van chic tot shabby, van
fanatiek alpinist tot reguliere toerist. Bankiers staan
hier zij aan zij met ski bums en Aziaten op een oneweek
Europe trip. Frans, Italiaans, Engels, Amerikaans
en Chinees is de talk of town. Naast tassen van dure
Franse modehuizen zie je er vooral veel klimgordels en
rugtassen vol bergmateriaal voorbij komen.
DE STARTKOM
Om 07.45 uur begint onze missie in het nabijgelegen
Argentière. We pakken de eerste gondel omhoog om
08.10 uur. Het seizoen van de pente raide – de steile
helling – is in volle gang. Er was regen en sneeuwval
de nacht ervoor. Boven de 2.500 meter ligt er een
vers pak. In de wachtrij drommen atypische skiërs
zich samen. Opgetuigd met rugzakken, ijsbijlen en
klimgordels staan kleine groepjes gereed voor de weg
omhoog. Licht materiaal met latten in verschillende
breedtes. Toerski’s uiteraard. Onder hen ook enkele
bekende namen uit het profcircuit. De gezamenlijke
energie van alle sporters in deze eerste bak is voelbaar.
Eenmaal boven op 3.300 meter vertaalt de voelbare
focus in de groep zich naar actie. Razendsnel maakt
iedereen zich uit de voeten om de approach te starten
van het skidoel van de dag. Voor de steep ski bedevaart
naar het Argentière-bassin, de startkom, is het
hoogseizoen aangebroken. De befaamde noordwanden
74
02SFM33 Chamonix.indd 74 24/10/17 10:53

"DE OPGEVROREN SNEEUW VORMT
EEN EERSTE UITDAGING VOOR DEGENEN
ZONDER STIJGIJZERS"
Het hoog alpine terrein aan de voet van de
Aiguille d'Argentière is eye candy voor toerskiërs.
zijn rond april en mei namelijk in perfecte conditie. De
sneeuwval van eerdere winterse stormen is inmiddels
gezet. De natte sneeuw van het voorjaar hecht aan
de 50 graden steile ijs- en rotswanden. Bij deze vorm
van skibeleving worden de wanden stuk voor stuk
beklommen voordat ze worden afgedaald. Op de
eerste plaats vanwege de afwezigheid van liften, maar
zeker ook als grondige keuring van het sneeuwdek. Al
klimmend ontdek je op iedere meter sneeuw wat er
speelt; onmisbaar voor je afdaling.
WAARDIGE KLIM
Onze groep bestaat uit Tijn Vuijk, Tim Vanhoutteghem,
Guillaume Pierrel en ik. Guillaume is onze gids van
de dag. Bijgestaand door Tim, die tevens een sterke
alpinistenachtergrond heeft en al veel tijd in ‘Cham’
heeft doorgebracht. Vanuit het topstation zijn we
afgedaald naar het majestueuze Argentière-bassin.
De piekende wanden op deze gletsjer lijken tot aan de
hemel te rijken. Les Courtes, Les Droites en de Aiguille
Verte. Onze missie ligt aan de overzijde: de y-couloir
op de Aiguille d’Argentière. Vanaf het vlakke bassin
op 2.600 meter rest ons de waardige klim naar 3.901
meter. Skins – stijgvellen voor onder je ski – aan en
gaan.
De eerste zeshonderd meter skinnen, gaat over de
zuidwand. De opgevroren sneeuw vormt een eerste
uitdaging voor degenen zonder stijgijzers. Van skins
ombouwen naar bootpack, oftewel ski's op de rug en
stappen maar. Met behulp van crampons (stijgijzers)
en twee piolets (ijsbijlen) in de hand, wacht een
zevenhonderd meter lange y-vormige couloir. Een
Bergschrund – een diepe sneeuwdekbreuk – en een
gemixte klimpassage vormen het aperitiefje van
deze klim. Het eerste stuk dan maar veilig aan het
touw, zoals het alpinehandboek voorschrijft. Na dit
technische voorafje is het monotoon stijgen. Tot 45
graden, waarbij de eerste klimmers van de dag voor
»
75
02SFM33 Chamonix.indd 75 24/10/17 10:53

Tijn zoekt met piolet, crampons en een fikse dosis
wilskracht houvast op het 50 graden steile sneeuwdek.
aangename traptreden in de couloir hebben gezorgd.
De trap omhoog. Een militair ritme van links naar rechts
volgt. De zon kleurt het graniet. Nietig is het juiste
woord voor onze rol op deze berg.
ADEM IN, ADEM UIT
Al klimmend nemen de hoogte en de diepte een
loopje met je. De y-couloir vertakt en stijgt van een
hellingshoek van 45 naar 50 graden. Nederig in de
wand geplakt met piolets en crampons. “Hoog Sammy,
kijk omhoog Sammy”, hoor ik Ramses Shaffy zingen.
Om niet te verslappen wordt een energiereep en wat
sneeuw verorberd. Ook hier maakt ervaring meester.
Tim als alpinist voelt zich in zijn element. Tijn en ik
stukken minder. We gebruiken dezelfde techniek om
de – niet helpende – ratio in ons hoofd te temmen. Je
verstand zegt namelijk van alles, maar voegt weinig toe.
Het is verhelderend om met Tijn, begenadigd skieuse
en coach/psycholoog, ervaringen te delen over een
dergelijke testcase van het brein. Ons trucje om niet
stil te vallen in de couloir is de eigen ademhaling als
mantra te gebruiken. Pranayama, zoals het gonst in de
hippe yoga- en meditatieruimtes van de stad. Door een
diepe ademhaling kwijnen alle niet-helpende gedachten
(angst voor de diepte, Ramses Shaffy) weg. Wat rest
is de focus om te blijven stijgen en te doen waarvoor
we zijn gekomen.
HELDENDADEN
In de jaren zeventig en tachtig werd de skiwereld wakker
geschud door profs als Sylvain Saudan, Anselme Baud,
Patrick Vallencant en Jean-Marc Boivin. Voor het eerst
werden alpineklimwanden afgedaald per ski. Extreme
skiing was geboren. De media was er dol op. Saudan
had als bijnaam skier d’impossible. Boivin stond bekend
als Marlboro Man, dankzij zijn outfit van het gelijknamige
76
02SFM33 Chamonix.indd 76 24/10/17 10:53

Missie bereikt, nu nog omlaag.
Op de achtergrond Les Courtes, Les Droites en La Verte:
fameuze wanden in de klim- en steep ski-wereld.
"BANKIERS STAAN HIER
ZIJ AAN ZIJ MET SKI BUMS
EN AZIATEN OP EEN ONE-
WEEK EUROPE TRIP"
sigarettenmerk. Formule 1-coureurs, extreme skiërs
en cowboys; ze werden tot idolen verheven door de
reclamemannen van de tabaksindustrie. In die tijd
werden de meest bizarre alpineklimwanden stuk voor
stuk opnieuw benaderd. Niet de beklimming, maar de
afdaling per ski werd nu de heldendaad.
In de internationale skimarketingwereld is steep skiing
opnieuw en vogue. Wijlen Chamonix-local Andreas
Fransson zette deze vorm van skisport een paar jaar
geleden opnieuw op de kaart bij een groter publiek. De
beelden van zijn acties zijn en blijven indrukwekkend en
spreken de geoefende skiër op jacht naar steil terrein
aan. Innovaties op het gebied van (lichtgewicht)
materiaal geven de steep ski revival ook een boost. Niet
dat het ooit weg is geweest na haar gloriedagen. Over
de uitvoering van deze niche wordt alleen weer meer
gecommuniceerd, met sociale media als belangrijke
katalysator.
»
Waar de gesprongen bocht in het verleden de basis
was voor afdalen van wanden van 45 tot 55 graden,
is er nu een trend waarbij freeride bochten en brede
ski’s geïntroduceerd worden in steil terrein. De bochten
worden door deze beoefenaars niet gesprongen. Er is
blijvend contact met de sneeuw met middelgrote en
grote gesneden bochten als resultaat. Oude wetten
en regels van het steep skiing worden herschreven.
De nieuwe generatie stapt direct na sneeuwval de
wand omhoog. De oude school kijkt argwanend toe.
Progressie, en de reactie erop, is ook hier van alle tijden.
SHOWTIME
Buiten adem naderen we de top van de couloir. Het
alpinistenduo Tim en Guillaume staat al boven. Eenmaal
daar daalt de schoonheid van de omgeving pas echt
in; 3.901 meter met een gigantisch uitzicht op de
noordwanden van het bassin. Snel een kodakmoment
»
77
02SFM33 Chamonix.indd 77 24/10/17 10:53

Tim en Guillaume maken de
laatste abseil naar 700 meter
'neige poudreuse'.
voor onze one-day Chamonix tourist tour. Als afdaling
hebben we de keuze uit de noordelijk gelegen couloir
Barbey of dezelfde couloir die we zojuist beklommen
hebben. Barbey is de routekeuze van de ploegen voor
ons. De y-couloir zelf is nog onaangeraakt. Voor wat
extra pittige jus kiezen we de rechtse vertakking van
de ‘y’. Net zo mooi, maar met een abseil als jumpstart.
Tim en Guillaume bereiden het touwwerk voor. Een
voor een dalen we in abseil af, ski’s al aan de voeten.
Direct daarna wacht een tweede uitdagende passage:
een smalle neerwaartse klim met de ijsbijl in de hand.
Daarna is het showtime! Een klassieke springbocht
in het steile smalle terrein. Met twee stokken als
afzet. De sneeuw voelt goed. Klein en beheerst zijn
de bochten. De eerste bocht is listig, daarna neemt
ritme het over. Dansend als een vallend blad naar
beneden, de zwaartekracht helpt een handje. Het voelt
machtig in dit terrein. Onze lokale vriend Guillaume
showt zijn kunsten. Als een kwieke kat beweegt hij zich
geraffineerd naar beneden. Geen freeride powerturns
en huizenhoge sprays. Zijn stijl is vlot, licht en uiterst
galant.
De grijns op het gezicht van Tim is baardbreed. Dit is
bergbeleving. De hele optelsom van idee, beklimming,
alpine-elementen en afdalen in steil terrein zorgt
voor het totaalpakket dat dit soort dagen lang bij doet
blijven. Piekmomenten geven kleur aan het skiseizoen.
Tijns afdaling is solide, zoals altijd. Uit freeride gewoonte
staat ze op haar 110 millimeter brede ski’s. Past prima
bij de newskool beleving van het skiën in dergelijk steil
terrein. In deze dikke plof kan ze hier goed mee uit de
voeten. Beau montage!
SANTÉ
Na de pittige top is het een waar feestje om af te dalen.
De condities zijn tiptop en maken het nergens onzeker.
Aan de bodem van het couloir wacht een laatste abseil.
Het rotsgedeelte en de Bergschrund over. Als vier grote
kinderen staan we joelend beneden. Soul turns naar
de bodem van het bassin. Grijnzen maar. De gletsjer
af richting het Argentière skigebied. Als ware steep
skiërs sluiten we de dag af op het terras van Elevation
1904 in downtown Chamonix, local hotspot van de
Cham-gladiatoren. Naar de verhalen van de serieus
bepakte skiërs kun je alleen maar gissen. Santé, salute,
cin cin op een uiterst geslaagde dag van bergbeleving.
Leve de helden van de pente raide! •
78
02SFM33 Chamonix.indd 78 24/10/17 10:53

"NA DE PITTIGE TOP IS HET
EEN WAAR FEESTJE OM AF TE DALEN"
Kunstenaar Guillaume, lichtvoetig en
uiterst sierlijk in soul turns richting dal.
79
02SFM33 Chamonix.indd 79 24/10/17 10:53