PRISMA 2009 (publicatienummer 275) - Interprovinciaal Overleg

PRISMA 2009
Interprovinciale Milieuprojecten

IPO-PUBLICATIENUMMER: 275
PRISMA 2009
Interprovinciale Milieuprojecten
december 2008

INHOUDSOPGAVE
pagina
1. Inleiding 4
2. Inhoud PRISMA 2009 5
2
2.1 Criteria projectvoorstellen 5
2.2 Strategische monitoring 5
2.3 Thema’s en projecten
2.3.1 Ruimte voor klimaat: adaptatie en mitigatie 7
2.3.2 Geluid 7
2.3.3 Luchtkwaliteit 7
2.3.4 Biodiversiteit 7
2.3.5 Bodemkwaliteit 8
2.3.6 Informeren burgers 8
2.3.7 Leren voor duurzame ontwikkeling 8
2.3.8 Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) 9
2.3.9 Organisatie uitvoering, vergunningverlening en handhaving 9
2.3.10 Europees Milieubeleid 10
2.3.11 Overige projecten 10
2. Uitvoering PRISMA 2009 11
3.1 Interprovinciale samenwerking 11
3.1.1 Organisatiestructuur 11
3.1.2 IPO-Adviescommissie Milieu 11
3.1.3 Brede Overleg- en Adviesgroep Milieu (BOAG Milieu) 11
3.1.4 Interprovinciale vakberaden milieu 12
3.2 Organogram interprovinciale adviesstructuur 13
3.3 IPO-medewerkers milieu 14
3.4 Begroting PRISMA 2009 15
3.4.1 Andere geldstromen 16
3.4.2 Budgetvrijval 16
3.5 Verdelingsvoorstel PRISMA-budget 16
3.6 Verdeling PRISMA-budget 2009 naar thema’s van de Meerjarenagenda 17
3. Overzicht projecten 19
4.1 Uitvoering klimaat- en energieakkoord 19
4.2 Lichtvervuiling en donkertebescherming 21
4.3 Maatregelen prioritaire gebieden in breder verband 23
4.4 Gezamenlijke visie voormalige stortplaatsen 25
4.5 Informatie overdracht nazorg stortplaatsen 27
4.6 Risicomanagement nazorg stortplaatsen 29
4.7 Second opinion nazorg voorzieningen stortplaatsen 31
4.8 Gezondheid en milieu; gezamenlijke strategie 32
4.9 Regie op duurzame gebiedsontwikkeling 34
4.10 Omgevingsvergunning 37
4.11 Transitie vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) 39
4.12 Kaderstelling vergunningverlening 41
4.13 Verbinding milieu met groene uitvoeringspraktijk 43
4.14 Rapportage vergunningverlening en handhaving 45
4.15 IMPEL (Europees netwerk milieuvergunningverleners/handhavers) 47

3
4.16 Kerngroep milieuregelgeving 49
4.17 Kerngroep Europees milieubeleid 51
4.18 Realisatie van een effectieve monitoring 53

1. INLEIDING
Op 3 oktober 2007 heeft het IPO-bestuur de ‘Meerjarenagenda Interprovinciaal Overleg 2008-
2011’ vastgesteld. Hierin staan voor alle beleidsvelden de interprovinciale ambities voor de
periode van vier jaar tot de nieuwe verkiezingen voor de Provinciale Staten op 2 maart 2011.
Voor het beleidsveld milieu zijn doelen voor tien prioritaire thema’s benoemd. Om een doel te
bereiken, kan het nodig zijn om tijdelijk een project uit te voeren. Het voorliggende
programma PRISMA 2009 bevat de interprovinciale milieuprojecten die in 2009 worden
uitgevoerd worden om de interprovinciale milieuambities waar te maken.
De provincies hebben in de IPO-Meerjarenagenda 2008-2011 integrale projecten en sectorale
beleidsthema’s benoemd. Voor milieu zijn dit:
integrale projecten:
1. Ruimte voor klimaat: adaptatie en mitigatie
sectorale beleidsthema’s:
2. Geluid
3. Luchtkwaliteit
4. Biodiversiteit
5. Bodemkwaliteit
6. Informeren burgers (risicokaarten, gezondheidskaarten)
7. (Leren voor) duurzame ontwikkeling
8. Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo)
9. Organisatie uitvoering vergunningverlening en handhaving
10. Europees Milieubeleid
Het realiseren van de ambities uit de meerjarenagenda is een verantwoordelijkheid van alle
provincies. Deze samenwerking wordt geoperationaliseerd in interprovinciale projecten. De
interprovinciale milieuprojecten worden jaarlijks gebundeld in een milieuprogramma:
Programma IPO Strategische Milieu Agenda, ofwel PRISMA. PRISMA 2009 deelt de
milieuprojecten in aan de hand van de genoemde tien milieuthema’s. Daarnaast is er een
categorie overig voor themaoverschrijdende projecten e.d., zoals monitoring.
De huidige IPO-Meerjarenagenda 2008-2011 is voor milieu de opvolger van de Strategische
Milieu Agenda 2005-2008 (SMA). Hoewel er geen apart document onder de titel ‘Strategische
Milieu Agenda’ meer verschijnt, blijft de afkorting PRISMA uit praktische overwegingen in
gebruik.
4

2. INHOUD PRISMA 2009
PRISMA 2009 bevat de interprovinciale milieuprojecten die in 2009 gezamenlijk worden
uitgevoerd met ondersteuning van provinciale medewerkers. De financiering van deze
projecten geschiedt op basis van een afzonderlijk door de provincies beschikbaar gesteld
budget.
PRISMA 2009 is gebaseerd op ingediende projectvoorstellen vanuit de interprovinciale
milieuvakberaden. De ambtelijke Brede Overleg- en Adviesgroep Milieu (BOAG Milieu) heeft de
projectvoorstellen beoordeeld. De bestuurlijke IPO-Adviescommissie Milieu heeft 4 december
2008 ingestemd met de projectvoorstellen.
2.1 Criteria projectvoorstellen
De PRISMA-coördinator heeft de voorzitters van de interprovinciale milieuvakberaden verzocht
projectvoorstellen in te dienen die recht doen aan de uitgangspunten en de ambities van het
onderdeel duurzame ontwikkeling/milieu van de IPO-Meerjarenagenda 2008-2011. Om recht
te doen aan de uitgangspunten en ambities van de Meerjarenagenda, is afgesproken dat de
projectvoorstellen rekening houden met de volgende criteria:
- het project is een uitwerking van een thema, genoemd in het onderdeel duurzame
ontwikkeling/milieu van de IPO-Meerjarenagenda 2008-2011, en levert een bijdrage aan
een politiek-bestuurlijk product;
- het project is noodzakelijk in verband met convenanten en andere afspraken die met
derde partijen zijn gemaakt;
- een in de tijd afgebakend project heeft de voorkeur boven een openeindproject, wat er in
de praktijk toe moet leiden dat het project in 2009 is afgerond;
- provincies zijn bereid op voorhand de resultaten van projecten uit te voeren;
- het projectresultaat is van belang voor alle provincies; en
- het gevraagde budget moet in verhouding staan tot het totaal beschikbare budget.
Zonodig dient het project gefaseerd in jaren te worden uitgevoerd.
Behalve op de hiervoor beschreven criteria worden de projectvoorstellen eveneens beoordeeld
op de volgende aspecten:
- het afstemmen van beleidsuitgangspunten. Interprovinciale samenwerking kan de
provinciale inzet versterken en/of vereenvoudigen. Waar mogelijk of nodig, wordt ruimte
gecreëerd voor differentiatie. Hieraan bestaat vooral behoefte bij een sterkere nadruk op
het gebiedsgerichte beleid;
- het afstemmen van methodieken. Door vergelijkbare problemen zoveel mogelijk op een
vergelijkbare manier aan te pakken, kunnen provincies optimaal van elkaars ervaringen
gebruikmaken en zijn zij voor derden een herkenbare gesprekspartner;
- het afstemmen van programmering. Waar mogelijk en wenselijk worden
uitvoeringstrajecten gelijktijdig begonnen, afgerond of geëvalueerd; en
- het gezamenlijk uitvoeren van concrete projecten of processen. Hiermee wordt belangrijke
winst in termen van doelmatigheid behaald, terwijl tevens het draagvlak wordt vergroot.
2.2. Strategische monitoring
In 2007 is een begin gemaakt met het onderbrengen van de PRISMA-projecten in de IPO-
Strategische Monitoring. Dit zal ook voor de PRISMA-projecten 2009 gelden. Het systeem is
zodanig opgezet dat het een minimale claim legt op de tijdinzet van projecttrekkers.
Omdat de ervaring leert dat complexe monitoringsystemen geen lang leven hebben, is de
Strategische Monitoring eenvoudig opgezet. De methode gaat ervan uit dat elk PRISMA-project
zelf de gegevens genereert die in de Strategische Monitor worden opgenomen. Het is de
bedoeling in alle PRISMA-projecten een monitoringmodule in te bouwen. Deze module omvat:
5

1. een stappenplan om de voortgang van het project te meten;
2. het gewenste (maatschappelijke) doel van het project; en
3. de manier waarop de doelbereiking in het project wordt gemeten.
De module vormt een integraal onderdeel van de projectopzet. De eventuele kosten maken
onderdeel uit van het projectbudget. Voordeel is dat daarmee de beschikbaarheid van
monitoringgegevens is gewaarborgd. Een ander voordeel is dat al tijdens de opzet van een
project wordt nagedacht over het gewenste (maatschappelijke) resultaat en over de wijze
waarop dit wordt gemeten.
Deze criteria staan echter niet garant voor een succesvolle uitvoering van de projecten. De
uitvoering van het programma staat of valt met voldoende deskundige personele inzet vanuit
de provinciehuizen in de personen van projectleiders en leden van projectgroepen. In het
kader van een doelmatige inzet van provinciale medewerkers in interprovinciale projecten,
dient zo veel mogelijk te worden geopereerd door een kleine projectgroep (drie of vier
provinciale medewerkers). Deze projectgroepen koppelen regelmatig terug naar de
vakberaden waaronder het project valt. De projectgroep is verantwoordelijk voor de
inhoudelijke opzet van het project en de begeleiding van een extern adviesbureau. Ook dient
de projectgroep een breed draagvlak voor het uiteindelijke resultaat te organiseren. In dit
verband is het noodzakelijk dat de projectgroep (al dan niet in overleg met het desbetreffende
vakberaad en de BOAG Milieu) een adequate politiek-bestuurlijke oriëntatie bezit. Tot slot is
een regelmatig contact met het IPO-secretariaat van belang.
2.3 Thema’s en projecten
De projecten in dit programma zijn geclusterd rondom de thema’s van de IPO-
Meerjarenagenda 2008-2011. In de projectbeschrijving is opgenomen onder welk vakberaad
het project valt. Hieronder wordt per thema ingegaan op wat het betreffende onderwerp in
2009 probeert te bereiken. Kort wordt aangegeven waarop in 2009 wordt ingezet en welke
projecten worden uitgevoerd om het gestelde doel te bereiken.
2.3.1 Ruimte voor Klimaat en Duurzame Energie
Het klimaat verandert. De gevolgen zijn nu al merkbaar voor de veiligheid, het leefklimaat, de
biodiversiteit en de economie. De veranderingen zetten door. Aanpassen aan
klimaatverandering is geboden, ook voor de (gezamenlijke) provincies. Het IPO richt de
gezamenlijke activiteiten zowel op adaptatie (aanpassing van de ruimtelijke ontwikkeling aan
de verwachte effecten) als op mitigatie (minder uitstoot van stoffen die verantwoordelijk zijn
voor klimaatverandering). Wij zetten in op ‘Ruimte voor Klimaat en Duurzame Energie’.
In 2009 richt de aandacht zich op:
− Coördineren van de uitvoering van het Energie- en Klimaatakkoord dat de provincies en het
IPO op 14 januari 2009 hebben gesloten met het rijk. De uitvoering wordt afgestemd op de
plannen van de gemeenten (VNG) en de waterschappen (UvW);
− Samen met rijk, VNG en UvW de Agenda Adaptatie Ruimte en Klimaat (agenda ARK)
opstellen, waarin de belangrijke projecten voor de ruimtelijke aanpassingen van Nederland
aan een veranderend klimaat voor 2009-2011 zijn opgenomen. Coördineren van de
uitvoering van het provinciale aandeel in deze agenda;
− Om kennis en ervaring te delen en te verspreiden wordt voor de provincies rond de
zogenoemde koploperprojecten energie en impulsprojecten adaptatie een lerende
organisatie opgezet;
− Opzetten van een interprovinciaal samenwerkingsproject klimaat en energie;
− Samen met de kennisprogramma’s Klimaat voor Ruimte en Kennis voor Klimaat
ontwikkelen van een ondersteunend digitaal geografisch instrument voor de
beleidsontwikkeling over klimaatadaptatie;
− Beïnvloeding van Europese klimaat- en energiedossiers op belangrijke punten voor
provinciaal beleid. In 2009 betreft dit met name het witboek Klimaat, de tweede
strategische herziening van het energiebeleid en de Roadmap duurzame energie en
biobrandstoffen.
6

De voor 2009 ingediende projecten zijn:
– Robuust energiebeleid 2009; en
– Lichtvervuiling en donkertebescherming.
2.3.2 Geluid
Voor een gezonde, veilige en duurzame leefomgeving krijgt het terugdringen van
geluidsoverlast meer bestuurlijke aandacht. De Wet geluidhinder moet worden vereenvoudigd
en de rechtsbescherming van de burger en de uitvoeringsgerichtheid en de handhaafbaarheid
moeten worden vergroot. De geraamde kosten bedragen 700 miljoen euro over een periode
van tien jaar. De inzet is hiervoor financiering te vinden.
In 2009 richt de aandacht zich op:
7
− Beïnvloeden van het wetsvoorstel over geluid (Samen Werken in de Uitvoering van Nieuw
Geluidbeleid; SWUNG) en het verkennen en voorbereiden van de uitvoering, met als
randvoorwaarde dat het rijk voldoende financiële middelen biedt om het handhavinggat te
dichten.
Het ingediende project is:
− Voor het thema geluid is voor 2009 geen nieuw project ingediend. De projecten uit 2008
lopen door en worden afgerond in 2009:
− Evaluatie provinciale geluidbelastingkaarten en actieplannen
− Beleidsanalyse provinciale geluidbelastingkaarten en actieplannen
2.3.3 Luchtkwaliteit
Verbetering van de luchtkwaliteit is noodzakelijk, mede in het belang van de gezondheid en de
voortgang van bouwactiviteiten. Maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit worden
uitgevoerd, opdat in heel Nederland aan de normen wordt voldaan. De milieudoelen voor
luchtkwaliteit, klimaat, energie en geluid worden geïntegreerd aangepakt. In Europees verband
komt een werkbare nieuwe NEC-richtlijn (National Emission Ceilings, Nationale Emissie
Plafonds) tot stand, die is afgestemd met het beleid op het gebied van klimaat en energie.
In 2009 richt de aandacht zich op:
− De provinciale belangen behartigen bij het implementeren van de nieuwe Europese richtlijn
Luchtkwaliteit in nationale wetgeving;
− Inbreng leveren bij het actualiseren en definitief maken van het Nationale
Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit nadat begin 2009 de Europese Commissie
hopelijk aan Nederland toestemming verleent om van de vastgestelde norm af te wijken;
− Lobbyen voor gunstige nationale emissieplafonds voor de stoffen ammoniak,
zwaveldioxide, stikstofoxiden, vluchtige organische stoffen en fijn stof PM2,5 bij de
herziening van de Europese NEC-Richtlijn. Het ontwerp verschijnt naar verwachting begin
2009.
De voor 2009 ingediende projecten zijn:
− Voor het thema luchtkwaliteit is voor 2009 geen nieuw project ingediend.
2.3.4 Biodiversiteit
Goede randvoorwaarden voor biodiversiteit zijn te bereiken door een samenhangende
uitvoering van de agenda’s voor het omgevingsbeleid. Het milieu moet voldoen aan de normen
voor bodem, water en lucht. De meest bedreigende milieufactoren stikstof, mest en verdroging
moeten worden aangepakt via de belangrijkste verontreinigingbronnen: landbouw, verkeer en
industrie.

In 2009 richt de aandacht zich op:
− Kennis en ervaringen uitwisselen over provinciaal biodiversiteitbeleid in relatie tot milieu;
− Formuleren van interprovinciale doelstellingen voor biodiversiteit.
Het voor 2009 ingediende project is:
8
− het bij het thema ‘Ruimte voor Klimaat en Duurzame Energie’ genoemde project
‘Lichtvervuiling en donkertebescherming’, heeft tevens een relatie met het thema
Biodiversiteit.
2.3.5 Bodemkwaliteit
De Nederlandse bodem moet duurzaam worden gebruikt. Als de bodemkwaliteit onvoldoende
is, moet de grond worden beheerd of schoongemaakt (gesaneerd).
In 2009 richt de aandacht zich op:
− Ondersteunen bij en coördineren van de provinciale inbreng bij het opstellen en uitwerken
van een te sluiten convenant over duurzaam gebruik van de ondergrond, aanpak van
grootschalige grondwaterverontreinigingen en inventarisatie en aanpak spoedlocaties;
− Komen tot actualisering van de budgetverdeling bodemsanering die recht doet aan de
provinciale opgave om verontreinigingen aan te pakken met een risico voor de mens,
ecosystemen en/of verspreiding via het grondwater en die voldoende ruimte laat voor
gewenste ontwikkelingen die nu worden verhinderd door de aanwezigheid van
bodemverontreiniging.
De voor 2009 ingediende projecten zijn:
− Maatregelen prioritaire gebieden in breder verband;
− Gezamenlijke visie voormalige stortplaatsen;
− Onderhoud website nazorg stortplaatsen;
− Second opinions nazorg stortplaatsen;
− Risicomanagement nazorg stortplaatsen.
2.3.6 Informeren burgers
De provinciale risicokaart en het project Gezondheid en Milieu via internet maken de risico- en
milieu-informatie aan burgers beter toegankelijk en inzichtelijk.
In 2009 richt de aandacht zich op:
− Participatie in het rijksproject ‘Atlas van de Leefomgeving’ waarbij gebruik wordt gemaakt
van de gezondheidsgegevens uit het PRISMA-project Gezondheid en Milieu. Doel is om
risico- en milieu-informatie via internet beter toegankelijk te maken voor burgers;
Het voor 2009 ingediende project is:
− Gezondheid en Milieu, gezamenlijke strategie.
2.3.7 (Leren voor) duurzame ontwikkeling
Het doel van ‘Leren voor duurzame ontwikkeling’ is maatschappelijke innovatie en een op
duurzaamheid gerichte samenleving.
In 2009 richt de aandacht zich op:
− Participeren in de Stuurgroep Leren voor duurzame ontwikkeling (LvDO).

Het voor 2009 ingediende project is:
9
− Regie op duurzame gebiedsontwikkeling.
2.3.8 Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo)
Het doel van het Wetsvoorstel algemene bepalingen omgevingsrecht is het realiseren van een
voor burgers en bedrijven laagdrempelig vergunningenstelsel, onder handhaving van het
beschermingsniveau. De omgevingsvergunning moet leiden tot een transparante
overheidsorganisatie, die zorgt voor snelle en doeltreffende procedures. De provincies bereiden
zich voor, op dat zij de Wabo per 1 januari 2010 kunnen invoeren. Er worden afspraken
gemaakt over adequate ICT-voorzieningen en compensatie van de gestegen bestuurslasten.
In 2009 richt de aandacht zich op:
− Het inbrengen en uitdragen van de strategische visie IPO/VNG/VROM/UvW in overleggen
met rijk, gemeenten en waterschappen en maatschappelijke koepelorganisaties op
kwaliteit en organisatie;
− Het beïnvloeden van de ontwikkeling van rijksbeleid voor de invoering van de Wabo, zoals
legesontwikkeling, gebruik ICT, invulling adviesrol departementen, kwaliteitsafspraken,
enz., en het bieden van een platform voor de provinciale projectleiders die zijn belast met
de uitvoering;
− Ontwikkelen van een gezamenlijke monitor kostenontwikkeling bestuurslasten toezicht en
handhaving, met VROM, VNG en UvW;
− Visieontwikkeling en organiseren van uitwisseling van kennis en ervaring tussen provincies
over uitvoering en vertaling van de strategische visie naar de provinciale organisaties;
− Visieontwikkeling en beïnvloeding ontwikkeling bevoegdheidsverdeling IPO/VNG/rijk
Inrichtingen- en Vergunningenbesluit Milieubeheer (IVB).
Het voor 2009 ingediende project is:
− Omgevingsvergunning.
2.3.9 Organisatie uitvoering vergunningverlening en handhaving
De provincies streven bij vergunningverlening, toezicht en handhaving naar een doelmatige
overheid die transparant opereert, voor een goede dienstverlening zorgt en naar lagere kosten
voor burger en bedrijfsleven streeft.
In 2009 richt de aandacht zich op:
− Visieontwikkeling en rijksbeleidbeïnvloeding ten aanzien van integrale vergunningverlening
en handhaving door vereenvoudiging en aanpassing van de VROM-regelgeving;
− Werken aan kwaliteitsverbetering vergunningverlening, toezicht en handhaving;
− Visieontwikkeling, uitwerking en uitvoering van de adviezen van de Commissies Mans,
Oosting, d’Hondt en Lodders inzake vergunningverlening, toezicht en handhaving op het
fysieke terrein;
− Milieuvergunningen voor grote bedrijven moeten voldoen aan de in 2008 door de Europese
Commissie vast te stellen herziene richtlijn voor industriële emissies (IPPC). Provincies
moeten bepalen hoe ze met de referentiedocumenten over best beschikbare technieken
(BREF’s) omgaan, en zijn betrokken bij de vertaling van IPPC in nationale wetgeving. Op
basis van de ontwerp-EU-richtlijn over Industriële Emissies (IPPC) en het daarover
uitgebrachte position paper van IPO-VNG, in Europa lobbyen voor werkbare regels.
Bevorderen dat het rijk op een adequate wijze aan de EU rapporteert over de uitvoering
van de huidige IPPC-richtlijn, zodanig dat recht wordt gedaan aan de provinciale inspanning
om de IPPC-doelen te halen. Milieuvergunningen voor grote bedrijven moeten voldoen aan
de in 2008 door de Europese Commissie vast te stellen herziene richtlijn industriële
emissies. Provincies moeten, in overleg met VROM, een grotere rol spelen in het opstellen

van de referentiedocumenten over best beschikbare technieken (BREF’s), en zijn betrokken
bij de vertaling van IPPC in nationale wetgeving;
− Beïnvloeden ontwikkeling nieuwe VROM-Inspectie en rapportages;
− Participeren en coördineren van de provinciale inbreng in het Transitieprogramma van
VROM over:
• doorlichting interbestuurlijk toezicht en eventueel opstellen proactieve kaders;
• bevoegdheidsverdeling rijk, provincies, gemeenten;
• voorbereiding en uitvoering kwaliteitsvoorstellen;
• opzet landelijke informatie-infrastructuur;
• horizontale verantwoording;
• overdracht interbestuurlijk toezicht en ontwikkelen nieuwe beleidskaders en
aanpassing VROM- regelgeving t.a.v. interbestuurlijk toezicht;
− Er wordt ingespeeld op de beleidsontwikkelingen bij externe veiligheid.
De voor 2009 ingediende projecten zijn:
− Transitie vergunningverlening, toezicht en handhaving;
− Kaderstelling vergunningverlening;
− Verbinding milieu met groene uitvoeringspraktijk;
− Rapportage vergunningverlening en handhaving;
− IMPEL (Europees netwerk voor milieuvergunningverleners en –handhavers).
2.3.10 Europees Milieubeleid
Het IPO wil structurele betrokkenheid bij de Europese onderhandelingen over het Europese
milieubeleid door Nederland.
In 2009 richt de aandacht zich op:
− Beïnvloeden van het tot stand komen van regelgeving die een hoog beschermingsniveau
koppelt aan voor de provincies werkbare uitvoering;
− Deze beïnvloeding organiseren en daartoe participeren in de Kerngroep Europees
Milieubeleid en de Kerngroep Milieu Regelgeving en waar nodig in de specifieke
beïnvloeding op de geselecteerde voor de provincies belangrijke dossiers;
− Bijdragen aan een goede informatievoorziening op dit terrein.
De voor 2009 ingediende projecten zijn:
– Kerngroep Milieu Regelgeving (KMR);
– Kerngroep Europees Milieubeleid (KEM).
2.3.11 Overige projecten
Er zijn ook meer procesmatig gerichte projecten gedefinieerd, die niet onder een inhoudelijk
thema te scharen zijn, maar alle thema’s raken.
In 2009 richt de aandacht zich op:
– Het vergroten van de zichtbaarheid van de provincies als presterend middenbestuur. Het
doel is om te komen tot een meer efficiënte, effectieve en onderling afgestemde
monitoring en informatievoorziening en een doelmatiger gebruik van monitoringdata voor
provinciaal beleid op het terrein van milieu, water, landelijk gebied, natuur en ruimtelijke
ontwikkeling.
Het voor 2009 ingediende project is:
– Realisatie van een doelmatige monitoring.
10

3. UITVOERING PRISMA 2009
3.1 Interprovinciale samenwerking
De provincies werken in interprovinciaal verband al ruim achttien jaar intensief samen aan de
uitvoering van het milieubeleid. Tot 2004 gebeurde dat in de vorm van een Interprovinciale
Projectorganisatie Milieu (IPM). In 2004 is de formatie toegevoegd aan de IPO-kernfunctie
platform en belangenbehartiging, om meer synergie te bereiken tussen beleidsvoorbereiding in
IPO-verband en beleidsontwikkeling binnen de provinciehuizen.
De algemeen directeur van het IPO heeft toegezegd de oorspronkelijke formatie geoormerkt in
te zetten voor de begeleiding van de milieuprojecten waartoe in interprovinciaal verband wordt
besloten. De bestuurlijke IPO-Adviescommissie Milieu stelt dit interprovinciale programma
(PRISMA) jaarlijks vast. De financiering geschiedt via de kassiersfunctie van het IPO.
3.1.1 Organisatiestructuur
Een goed functionerende organisatie- en adviesstructuur is voor het IPO onmisbaar. Bij de
vormgeving van het IPO is gekozen voor een klein secretariaat, dat geen ‘zelfstandige kracht’
mag en kan zijn en dat een nauwe relatie met de provincies onderhoudt.
In het PRISMA-programma zijn ambtelijke gremia actief die een sturende en adviserende rol
hebben, te weten de interprovinciale milieuvakberaden en de BOAG Milieu. Een goede
werkrelatie tussen deze gremia is onontbeerlijk, gezien de specifieke deskundigheid van de
vakberaden die mede van belang is voor de taken van de BOAG Milieu. De BOAG Milieu zorgt
daarom voor een goede link/werkrelatie door personele unies met de interprovinciale
vakberaden. Zo is het de intentie om ieder vakberaad door de voorzitter of een lid in de BOAG
Milieu vertegenwoordigd te hebben. Op deze wijze blijft een verbinding in stand tussen IPOactiviteiten
en interprovinciale activiteiten.
De IPO-adviseurs ondersteunen procesmatig de IPO-Adviescommissie Milieu, de BOAG Milieu
en de interprovinciale vakberaden.
3.1.2 IPO-Adviescommissie Milieu
De gedeputeerden milieu van de twaalf provincies vormen de IPO-Adviescommissie Milieu.
Deze adviescommissie stelt de jaarprogramma’s PRISMA met de voorstellen voor de
interprovinciale milieuprojecten en het budgetverdelingsvoorstel vast. De Adviescommissie
stelt ook de jaarverslagen PRISMA vast.
De diverse milieuthema’s zijn verdeeld over de twaalf gedeputeerden. Voorheen werd ook per
PRISMA-project aangegeven wie de bestuurlijk verantwoordelijke gedeputeerden voor een
project waren. Vanaf 2009 is afgezien van het vooraf per project benoemen van de bestuurlijk
verantwoordelijke gedeputeerden. De bestuurlijke trekkers voor een milieuthema zijn impliciet
ook verantwoordelijk voor de onder het milieuthema vallende milieuprojecten. Als er in een
project behoefte aan is om een bestuurlijke knoop door te hakken, of een projectresultaat
ceremonieel aan te bieden, dan kunnen projectleiders terugvallen op de lijst bestuurlijke
trekkers. Deze lijst, die de Adviescommissie medio 2007 heeft vastgesteld, geeft per
milieuthema aan welk lid van de Adviescommissie waarvoor bestuurlijke trekker is.
3.1.3 Brede Overleg- en Adviesgroep Milieu (BOAG Milieu)
Op 21 december 2000 heeft het algemeen bestuur van het IPO ingestemd met de instelling
van Brede Overleg- en Adviesgroepen. Deze BOAG’s zijn het ambtelijk voorportaal voor de
advisering naar de bestuurlijke Adviescommissies. Zij moeten zorgen voor transparantie
(eenduidige structuur), draagvlak (goede uitwisseling en wisselwerking tussen het IPO en de
provincies), deskundigheid (kwalitatief goede advisering) en aansluiting bij prioritaire
beleidsthema’s (aansluiten bij het IPO-jaarplan). De basis voor de activiteiten van de BOAG’s is
het IPO-jaarplan. Op grond hiervan maken de voorzitter van de BOAG en de algemeen
directeur van het IPO afspraken over de inzet van de groep in het betreffende jaar.
11

De BOAG’s zijn daarnaast een belangrijk voorportaal in de voorbereidingen van de bestuurlijke
Adviescommissie en daarmee van het IPO-bestuur. Alleen de BOAG’s maken deel uit van de
IPO-adviesstructuur. Alle andere interprovinciale overleggen behoren niet tot de formele
adviesstructuur van het IPO.
De taken van de BOAG Milieu voor de planning en control van het PRISMA-programma zijn als
volgt te definiëren:
– Selecteren van PRISMA-projecten op basis van vastgestelde kaders en criteria;
– Toedelen van de budgetten aan de PRISMA-projecten;
– Aanwijzen van trekkers voor de projecten en het vrijmaken van menskracht voor de
invulling van de projectgroepen die met de projecten bezig zijn;
– Beoordelen van het PRISMA-programma en hierover adviseren aan de IPO-
Adviescommissie;
– Beoordelen van en eventueel instemmen met de kwartaalrapportages;
– Beoordelen van de jaarrekening en hierover adviseren aan de IPO-Adviescommissie Milieu;
– Adviseren over verzoeken om extra budget gedurende het lopende boekjaar;
– Adviseren over nieuwe projecten die gedurende het jaar opkomen;
– Oordelen over alle andere niet te voorziene financiële, beleidsinhoudelijke en
organisatorische aspecten die voortvloeien uit het PRISMA-programma.
Een andere taak van de BOAG Milieu is het instellen en het opheffen van vakberaden en het
beoordelen van de jaarplannen van deze gremia.
3.1.4 Interprovinciale vakberaden milieu
Interprovinciaal zijn op het beleidsterrein milieu vier vakberaden ingesteld. Deze vakberaden
hebben een platformfunctie, begeleiden interprovinciale trajecten en zijn eindverantwoordelijk
voor de totstandkoming van de interprovinciale projecten die vallen onder het PRISMAprogramma.
Daarnaast begeleiden de vakberaden de bestuurders in interprovinciale
vertegenwoordigingen.
Bij de totstandkoming van de vakberaden is gezocht naar clustering van onderwerpen die met
elkaar samenhangen. Het betreft de volgende interprovinciale vakberaden:
1. Bedrijven en milieu. Werkterrein o.a. emissieregistratie, duurzaam ondernemen,
vergunningverlening en handhaving, coördinatie industrie, energie, veiligheid,
bedrijfsafval, gevaarlijk afval en stortplaatsen;
2. Stedelijk gebied en milieu. Werkterrein o.a. lucht, geur, geluid, gevaar, hinder, duurzame
bedrijventerreinen, mobiliteit, gezondheid en milieu;
3. Bodem (ook wel genoemd Bodemontwikkelgroep; BOOG). Werkterrein o.a.
bodembescherming, bodemsanering, actief bodembeheer, gasfabriekterreinen; en
4. Monitoring. Werkterrein monitoring.
De provincie die de voorzitter van het vakberaad levert, verzorgt de secretariële ondersteuning
van de vakberaden.
Het opgeheven vakberaad Landelijk Gebied en Milieu had als werkterrein o.a. gebiedenbeleid,
ammoniak, stiltegebieden, biologische landbouw en natuureducatie. De vakberaadstaken met
betrekking tot de PRISMA-projecten op dit werkterrein liggen nu bij de BOAG Milieu.
De hiervoor geschetste vakberaadstructuur heeft tot en met 2008 als zodanig gefunctioneerd.
Eind 2008 heeft de BOAG Milieu gediscussieerd over het veranderen van deze structuur. Het is
mogelijk dat er in 2009 een aanpassing plaatsvindt.
12

3.2. Organogram interprovinciale adviesstructuur
Schematisch ziet de organisatiestructuur rondom PRISMA er als volgt uit.
Vakberaad Bedrijven en
Milieu
W. Smit (ZH)
voorzitter,
E. Hermanns (ZH),
secretaris.
13
Vakberaad Bodem
S. Middelkamp (NB)
voorzitter,
mevrouw A. Roenhorst
(NB) secretaris.
Algemene Vergadering IPO
BESTUUR IPO
Adviescommissie Milieu
mr. F.D. van Heijningen,
voorzitter
Kitty Roozemond,
secretaris
IPO-secretariaat
Kitty Roozemond,
directeur
Joyce Klink, Frank Puijn,
Reinette Kiès,
Arjan Stoffels,
adviseurs
Brede Overleg – en
Adviesgroep Milieu
E. Wagener (UT)
voorzitter,
mevrouw L. Dolleman
(UT) secretaris
Vakberaad Stedelijk
Gebied en Milieu
F. van der Laan (OV)
voorzitter tot 1-1-2009,
K. Doldersum (OV)
secretaris.
Vakberaad Monitoring
J. Arkes (NH)
voorzitter,
M. Wisse (NH)
secretaris.

3.3 IPO-medewerkers milieu
Bij het IPO-secretariaat zijn de volgende medewerkers betrokken bij milieu met de volgende
taakverdeling:
mevrouw drs. C.E. (Kitty) Roozemond
- directeur; en
- secretaris IPO-Adviescommissie Milieu
mevrouw ir. F.J. (Joyce) Klink
- algemene coördinatie PRISMA;
- projectplanning en –control;
- IPO-Milieuwerk;
- luchtkwaliteit;
- biodiversiteit/NME;
- externe veiligheid;
- industriebeleid en emissiehandel;
- afval.
ir. F.W. (Frank) Puijn
- bestuurlijke ondersteuning/BOAG/coördinatie;
- ondersteuning ontwikkeling vergunningverlening, toezicht
en handhaving;
- Europees milieubeleid;
- klimaat en energie (duurzaamheid);
- regionale kaderstelling.
drs. A.J. (Arjan) Stoffels
- bodem (inclusief ontgrondingen)
- gezondheid en milieu (inclusief geluid en geur)
mevrouw ir. R.M. (Reinette) Kiès
- omgevingsvergunning;
- ontwikkeling vergunningverlening, toezicht en handhaving.
14

3.4 Begroting PRISMA 2009
Om de ambities van de IPO-Meerjarenagenda 2008-2011 en het PRISMA-programma 2009 te
kunnen uitvoeren, is het noodzakelijk dat de provincies gezamenlijk een financiële bijdrage
leveren. Sinds 1 januari 1995 wordt de specifieke uitkering die de provincies voor de uitvoering
van het Nationaal Milieubeleidsplan (NMP) ontvangen, jaarlijks overgeheveld naar het
Provinciefonds. Het ging in eerste instantie om een bedrag van ongeveer 15 miljoen euro.
Tegelijkertijd werd overeengekomen dat de provincies per jaar maximaal 8 procent van dat
bedrag beschikbaar stellen voor de uitvoering van het interprovinciale milieubeleid. Rekening
houdend met een jaarlijkse indexering van 1,25 procent, is voor 2009 een bedrag beschikbaar
van 1.270.843 euro.
In de volgende tabel zijn de bijdragen van de afzonderlijke provincies aan het PRISMAprogramma
voor 2009 aangegeven.
Provincie Nominaal Procentueel
Groningen 50.452 3,970
Fryslân 71.421 5,620
Drenthe 74.980 5,900
Overijssel 89.849 7,070
Gelderland 177.791 13,990
Utrecht 63.796 5,020
Noord-Holland 143.478 11,290
Zuid-Holland 161.778 12,730
Zeeland 60.873 4,790
Noord-Brabant 175.122 13,780
Limburg 153.899 12,110
Flevoland 47.402 3,730
Totaal 1.270.843 100,000
Hieronder een overzicht van de verdeling van het budget over de diverse posten, en de
verdeling over 2006, 2007 en 2008.
15
2009 2008 2007 2006
Vergaderkosten vakberaden, enz. 65.453 64.644 63.846 63.057
Voorlichting/publicaties en representatie 72.658 71.761 70.785 70.000
Automatisering/monitoring projectvoortgang 23.000 0 0 0
Budget projecten + p.m.-post 1.109.732 1.118.748 1.104.936 1.091.295
Totaal PRISMA-budget 1.270.843 1.255.153 1.239.567 1.224.352
De vergaderkosten zijn begroot door extrapolatie van het bedrag van vorig jaar. Zoals eerder
vermeldt, overweegt de BOAG Milieu een wijziging van de vakberaadstructuur. Dit kan
inhouden dat in 2009 zowel de vergaderkosten van de (oude) milieuvakberaden, als de
vergaderkosten van de nieuwe werkgroepen betaald moeten worden uit het PRISMA-budget.
Mogelijk ontstaat daardoor in het overgangsjaar 2009 een overschrijding van de
begrotingspost vergaderkosten.
De begrotingspost voorlichting/publicaties en representatie dient onder andere voor het
uitgeven van de nieuwsbrief IPO-Milieuwerk. Deze nieuwsbrief, die gratis wordt verspreidt
onder geïnteresseerden, verschijnt vier keer per jaar. Ook het internetdomein
www.stadenmilieu.nl (€ 60,-/jaar) wordt uit dit voorlichtingsbudget betaald.
Tot nu toe was er geen apart budget voor de monitoring van de PRISMA-projecten voor
kwartaalrapportages en het bijhouden van de website www.monitoringproducten.nl.

Tot september 2007 werden deze kosten versleuteld in het project Strategische Monitoring
Producten. Dit project is inmiddels beëindigd. Bovendien zou het efficiënter zijn als de
projectleiders de informatie zelf rechtstreeks in het systeem kunnen zetten. Dan hoeft niet elke
keer een apart bureau te worden ingehuurd te worden dat de informatie op de website zet.
Rechtstreekse mutatie door projectleiders vergt enige systeemaanpassingen. Daarom is voor
ondersteuning en systeemaanpassingen in het jaar 2009 een bedrag van 23.000 euro begroot.
Het projectenbudget bedraagt 1.109.500 en de p.m.-post 232 euro, samen 1.109.732 euro.
De in deze publicatie opgenomen projecten vragen een budget van 1.159.500 euro. Dit is een
overprogrammering van 50.000 euro. Deze overprogrammering wordt bekostigd uit het
restbudget PRISMA 2008. Ook de aanvulling van de p.m.-post tot de gebruikelijke 10 procent
komt naar verwachting uit het restbudget PRISMA 2008. Hiervoor wordt verder verwezen naar
het op te stellen jaarverslag PRISMA 2008. De p.m.-post wordt gereserveerd voor projecten
die voortkomen uit politiek-bestuurlijke ontwikkelingen in 2009.
3.4.1 Andere geldstromen
Naast de PRISMA-bijdrage zijn er in 2009 nog andere geldstromen beschikbaar voor de
uitvoering van de milieuambities uit de IPO-Meerjarenagenda 2008-2011. Het gaat om de
volgende middelen die via de kassiersfunctie van het IPO lopen:
Wbb-Bio-Bever (Bodem-budget): € 320.000
Uitvoering BRZO (externe veiligheid): € p.m. (VROM-budget)
Convenant Glastuinbouw en Milieu (GlaMi): € 28.100
Frontoffice Chemie en Afval € 100.000
SKP (decentrale handhavingstructuur) € 185.000
De bodemprojecten die uit het budget Wbb-Bio-Bever betaald worden, en die een echt
projectmatig karakter hebben, lopen mee met de planning- en controlcyclus van PRISMAprojecten.
De projectbeschrijvingen zijn toegevoegd aan dit PRISMA-programma 2009.
SKP staat voor Samenwerkingsknooppunt. Dit is een opvolger van de SEPH’s (servicepunten
handhaving).
3.4.2 Budgetvrijval
Een nog onbekend bedrag valt vrij uit de gereserveerde budgetten van voorgaande jaren.
Deze vrijval ontstaat doordat projecten niet zijn uitgevoerd of goedkoper zijn uitgevallen. Bij
het opmaken van de jaarrekening zal de omvang van dit bedrag duidelijk worden. Op advies
van de BOAG Milieu zal de IPO-Adviescommissie Milieu besluiten hoe dit vrijvallende bedrag
wordt gebruikt.
3.5 Verdelingsvoorstel PRISMA-budget 2009
Ter voorbereiding op het PRISMA-programma 2009 is de voorzitters en secretarissen van de
interprovinciale milieuvakberaden verzocht om projectvoorstellen voor te bereiden. De
ingediende voorstellen zijn besproken in de BOAG Milieu.
Bij het beoordelen van de projecten is kritisch gekeken naar de meerwaarde van het project
voor de gezamenlijke provincies en naar de relatie met de IPO-Meerjarenagenda 2008-2011.
Het beschikbare budget is niet leidend geweest; er zijn geen projecten toegekend alleen omdat
het beschikbare budget het toelaat.
Voor 2009 geldt de gebruikelijke systematiek dat de BOAG Milieu elk kwartaal aan de hand van
een voortgangsrapportage van de projecten en een actueel budgetoverzicht de stand van
zaken van de uitvoering van de projecten bespreekt. Over de wijze waarop met financiële
mee- of tegenvallers moet worden omgegaan, zal van geval tot geval worden beslist.
16

3.6 Verdeling PRISMA-budget 2009 naar de thema’s van de Meerjarenagenda
Overzichtstabel met projectnummer, milieuthema, projectnaam, toegekende
budget en projectleider.
Nr. thema Project euro projectleider pagina
1 1 Uitvoering klimaat- en
energieakkoord
2 1, 4 Lichtvervuiling en
donkertebescherming
3 4, 5,
10
17
Maatregelen prioritaire
gebieden in breder
verband
4 5 Gezamenlijke visie
voormalige
stortplaatsen
5 5 Onderhoud website
nazorg stortplaatsen
6 5 Risicomanagement
nazorg stortplaatsen
7 5 Second opinions nazorg
stortplaatsen
8 6 Gezondheid en milieu,
gezamenlijke strategie
9 7 Regie op duurzame
gebiedsontwikkeling
280.000 Puijn IPO 19
80.000 Heijdra+Willems ZH+GL 21
90.000 Smits DR 23
30.000 Haring ZH 25
Wbb-Bio-
Bever-
Budget
Wbb-Bio-
Bever-
Budget
Wbb-Bio-
Bever-
Budget
Bücker LB 27
Vedder GLD 29
Foppen + Bücker ZH +LB 31
40.000 Gerritsen OV 32
50.000 Wilms FL 34
10 8 Omgevingsvergunning 280.000 Kiès IPO 37
11 9 Transitie
vergunningverlening,
toezicht en handhaving
12 9 Kaderstelling
vergunningverlening
13 9 Verbinding milieu met
groene
uitvoeringspraktijk
vergunningen landelijk
gebied
14 9 Rapportage
vergunningverlening en
handhaving
85.000 Hazenbosch+
Hamstra
UT+OV 39
60.000 Van der Weij ZH 41
25.000 Van Egmond UT 43
37.000 Visbeen UT 45
15 9 IMPEL 24.500 Visbeen+Smit UT+ZH 47
16 9 Kerngroep Milieu
Regelgeving
17.000 Groen ZH 49

17 10 Kerngroep Europees
Milieubeleid
18 overig Realisatie van een
effectieve monitoring
18
totaal 1.159.500
31.000 Kramer DR 51
30.000 ? ? 53

4. OVERZICHT PROJECTEN
Thema Ruimte voor klimaat: adaptatie en mitigatie
Projectnaam 4.1 Uitvoering klimaat- en energieakkoord
Projecttrekker Frank Puijn
Telefoonnummer projecttrekker 070 8881241
Emailadres projecttrekker fpuijn@ipo.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Interprovinciaal Overleg
Verantwoordelijk vakberaad Vakberaad Stedelijk Gebied en Milieu
Werkgroep Werkgroep Energie en Klimaat
Kader, aanleiding en inhoud
Volgens de huidige planning wordt het klimaat- en energieakkoord in het najaar 2008 met het rijk afgesloten.
Op basis van het klimaat- en energieakkoord wordt een uitvoeringsprogramma opgesteld. Het programma
bestaat uit verschillende deelonderwerpen, waarbij het trekkerschap bij verschillende provincies is belegd:
1. Biomassa – Groningen
2. Zonne-energie – Limburg
3. Warmte Koude Opslag (WKO) / Geothermie - Drenthe
4. Mobiliteit - Gelderland
5. Energiebesparing gebouwde omgeving - Groningen
6. Restwarmte en duurzame warmte – Zuid-Holland
7. Niet-CO2-broeikasgassen - Overijssel
8. Kennis en innovatie – Noord-Holland
9. Financiën - Utrecht
10. Decentrale Energie Opwekking – Noord-Brabant
11. Monitoring - Overijssel
12. Waterschappen – Fryslân
13. Bedrijven en MJA3 - DCMR
14. Uitwering duurzame energiemix per provincie - IPO
Stappenplan
19
Planning gereed
Evalueren van het plan van aanpak 2008 en opstellen nieuw jaarplan januari 2009
Projectresultaat
Provincies geven gezamenlijk uitvoering aan verschillende activiteiten die in het klimaat- en energieakkoord zijn
benoemd en leveren zo een actieve bijdrage aan de nationale doelstellingen op het gebied van het tegengaan
van klimaatverandering (mitigatie) en het aanpassen aan klimaatverandering (adaptatie).
Uitvoering concrete gebiedsprojecten in de provincies.
De bereiking van het projectresultaat zal worden gemeten aan de hand van:
- rapportage in klimaatoverleg (ambtelijk) en DUIV (bestuurlijk).
- jaarlijks voortgangsverslag van alle acties uit het klimaat- en energieakkoord.
Maatschappelijk resultaat
Tegengaan klimaatverandering door energiebesparing en opwekking duurzame energie.
Positionering provincies binnen klimaat- en energiedossier.
De bereiking van het maatschappelijke resultaat zal worden gemeten aan de hand van:
Opwekking verschillende vormen van duurzame energie per provincie in Petajoules/Megawatts.
Opmerkingen
Het gaat hier om een project dat uit meer deelprojecten bestaat. Voor de precieze inhoud van de deelprojecten
wordt verwezen naar het Uitvoeringsprogramma bij het klimaat- en energieakkoord. Stappen zijn per
deelonderwerp verschillend. Er wordt een IPO-projectleider aangesteld die procesverantwoordelijk wordt voor
de uitvoering van de deelprojecten. Elk deelproject wordt door één provincie getrokken.
Start en einddatum
Het project loopt drie jaar, van januari 2009 tot en met december 2011.

Capaciteit
Raming van de benodigde inzet van mensuren voor het project door medewerkers van de provincies:
150 uur per deelproject voor trekkerprovincie.
75 uur per deelproject voor deelnemende provincie.
Kostenraming
Raming van de kosten voor externe uitbesteding voor het project inclusief btw:
€ 300.000
Contactpersoon IPO
Frank Puijn
Toekenning
€ 280.000
20

Thema Ruimte voor klimaat: adaptatie en mitigatie
Projectnaam 4.2 Lichtvervuiling en donkertebescherming
Projecttrekkers Leo Heijdra
Henk Willems
Telefoonnummer projecttrekkers 070 4416048
026 3599959
Emailadres projecttrekkers lpm.heijdra@pzh.nl
h.willems@prv.gelderland.nl
Provincie of organisatie projecttrekkers Provincie Zuid-Holland
Provincie Gelderland
Verantwoordelijk vakberaad Vakberaad Stedelijk Gebied en Milieu
Kader, aanleiding en inhoud
In 2007 hebben de provincies Gelderland, Utrecht, Overijssel, Zuid-Holland en Groningen en het ministerie van
VROM een werkgroep opgericht die zich specifiek bezighoudt met het onderwerp donker/licht. Deze werkgroep
heeft geconstateerd dat de kennis over dit onderwerp bij provincies gering is, terwijl dit onderwerp raakt aan
meer beleidssectoren en door allerlei ontwikkelingen steeds belangrijker wordt. In een bijeenkomst met het
interprovinciale vakberaad Stedelijk Gebied en Milieu is bevestigd dat provincies vanuit verschillende
invalshoeken (ruimtelijke ordening, natuur, landschap, energiebesparing, gebiedsontwikkeling, industrie,
glastuinbouw, infrastructuur, enz.) met het onderwerp te maken hebben of krijgen. Daarbij zijn de provincies
op zoek naar concrete mogelijkheden om beleid en uitvoering vorm te geven. Door als provincies samen met de
rijksoverheid aan de slag te gaan met het onderwerp donkerte, wordt voorkomen dat de verschillende
provincies zelf het wiel moeten uitvinden, kan versnippering worden voorkomen en kan er harmonisering en
structurering van verdere ontwikkelingen plaatsvinden. Het project bestaat uit twee delen, namelijk de
ontwikkeling van beleidsinstrumenten en (een eerste aanzet om te komen tot) de ontwikkeling van een
beleidsondersteunend rekenmodel.
• Beleidsinstrumenten: de ontwikkeling van een raamwerk met bouwstenen/handvatten voor beleid en
uitvoeringsplannen op het gebied van lichtvervuiling en duisternis, in relatie tot thema’s als ruimtelijke
ordening, landschap, natuur, duurzame ontwikkeling, wegen en bedrijven, enz. Bij
bouwstenen/handvatten moet o.a. worden gedacht aan maatregelen die op korte termijn en met relatief
weinig inspanning kunnen worden genomen. Ook zullen handreikingen worden gedaan voor het
verankeren van het onderwerp in ruimtelijke structuurplannen, natuurbeschermingsplannen, plannen voor
gebiedsontwikkeling, milieuvergunningen e.d. Vanzelfsprekend moet het raamwerk ruimte bieden aan de
specifieke eigenschappen en te beschermen kwaliteiten in de twaalf provincies. Het uiteindelijke resultaat
is een helder en goed bruikbaar document, waarin de rollen en (beleids)mogelijkheden voor de provincies
zijn weergegeven.
• Beleidsondersteunend rekenmodel: een meetinstrument (zoals dat eerder is ontwikkeld voor bijvoorbeeld
geluid en luchtkwaliteit) dat het mogelijk maakt om gericht en efficiënt beleid te maken. Op deze manier
kunnen effecten van maatregelen vooraf worden berekend en kan er een juiste afweging worden gemaakt,
rekening houdende met het ambitieniveau voor donkerte in dat specifieke gebied. Bovendien kunnen zo de
resultaten van het gevoerde beleid worden gemeten. Het model wordt derhalve ontwikkeld ten dienste van
uitvoeringsbeleid. Het beleidsondersteunende rekenmodel kan verschillende vormen hebben, afhankelijk
van de wensen van de provincies en de rijksoverheid. Daarom is de eerste stap: het zorgvuldig formuleren
waaraan provincies en rijksoverheid behoefte hebben en het onderzoeken van de technische
mogelijkheden. Hiervoor worden expertmeetings georganiseerd. Pas als dit traject is doorlopen, kan er
weloverwogen een keuze worden gemaakt (go/no-go).
Stappenplan
Algemeen (deel I + II)
21
Planning gereed
1. Instellen brede werkgroep met o.a. VROM, LNV, VWS, Stichting NenM januari 2009
Deel I – ontwikkeling raamwerk voor beleid en uitvoering
1. Formulering relevante deelvragen door brede werkgroep februari 2009
2. Onderzoek en beantwoording deelvragen augustus 2009
3. Ontwikkelen raamwerk voor ontwikkeling van beleid en de uitvoering daarvan november 2009
4. Workshop met relevante partijen, inclusief SGM november 2009
5. Schrijven eindrapportage december 2009
Deel II – ontwikkeling beleidsondersteunend rekenmodel
1. Bepalen wensen van landelijke partijen en provincies maart 2009
2. Organiseren expertmeetings april 2009
3. Notities experts bestuderen, aanvullende vragen stellen mei 2009

4. Onderzoeken bereidheid kostenbijdrage landelijke partijen en provincies juni 2009
5. Go/no-go moment voor de start van ontwikkeling model (in overleg met SGM) juni 2009
Indien besloten wordt te starten (go!):
6. Offertes aanvragen, beoordelen, opdracht geven augustus 2009
7. Eerste fase ontwikkeling beleidsondersteunend rekenmodel december 2009
Algemeen (deel I + II)
1. Advies aan vakberaad Stedelijk Gebied en Milieu over vervolg in 2010 december 2009
Projectresultaat
Een document dat de provincies een raamwerk biedt met concrete bouwstenen/handvatten om te komen tot
het maken en uitvoeren van beleid op het gebied van lichtvervuiling en donkerte. In het document wordt
tevens aangegeven welke concrete acties er kunnen worden opgezet en welke instrumenten kunnen worden
benut of ontwikkeld. Daarnaast worden de eerste stappen gezet om te komen tot de ontwikkeling van een
beleidsondersteunend rekenmodel.
De bereiking van het projectresultaat zal worden gemeten aan de hand van:
een regelmatige terugkoppeling naar het Vakberaad Stedelijk Gebied en Milieu en naar BOAG Milieu. Dit zal
gebeuren door een voortgangsnotitie en zonodig een toelichting door één of meer leden van de werkgroep.
Maatschappelijk resultaat
Resultaat van dit project is dat de provincies in staat zijn om een antwoord te geven op een maatschappelijk
vraagstuk dat zich steeds meer aan hen opdringt: hoe gaan we om met lichtvervuiling in relatie tot ruimtelijke
kwaliteit en hoe dragen we zorg voor de oerkwaliteit donkerte? Het maken en uitvoeren van beleid inzake dit
onderwerp door de provinciale overheid en het kunnen berekenen van de resultaten van de uitgezette acties,
zullen hun uitwerking hebben op gemeenten, maatschappelijke organisaties en burgers, voor wie dit onderwerp
steeds belangrijker wordt.
De bereiking van het maatschappelijk resultaat zal worden gemeten aan de hand van:
provincies zullen voor duisternis beleid gaan formuleren en uitvoeringsplannen gaan maken. Dat kan
kaderstellend en richtinggevend zijn. Ook is het mogelijk dat het wordt opgenomen binnen andere
beleidskaders. Met het beleidsondersteunende rekenmodel — waarvoor in dit project een eerste aanzet wordt
gegeven — zullen effecten van maatregelen te berekenen en te voorspellen zijn.
Opmerkingen
Geen.
Start en einddatum
Het project loopt van januari 2009 tot en met december 2009.
Capaciteit
De benodigde inzet in uren voor dit project wordt geschat op 100 uur per provincie.
Kostenraming
Ontwikkeling raamwerk/beleidsinstrument (deel I) 50.000
Vormgeving en drukkosten eindrapport (deel I) p.m.
Inhuren experts beleidsondersteunend rekenmodel (deel II) 10.000
Eerste fase ontwikkeling beleidsondersteunend rekenmodel (deel II) 20.000
Procesbegeleiding en communicatie (deel I + deel II) 20.000
Totaal exclusief btw 100.000
Totaal inclusief btw 119.000
Er wordt een PRISMA-bijdrage gevraagd van 80.000
Het gevraagde bedrag heeft betrekking op deel I (beleidsinstrument).
Met VROM is overleg gaande over financiering van deel II (eerste fase beleidsondersteunend rekenmodel).
Beide onderdelen kunnen los van elkaar worden uitgevoerd.
Contactpersoon IPO
Arjan Stoffels
Toekenning
€ 80.000
22

Thema Bodemkwaliteit
Projectnaam 4.3 Maatregelen prioritaire gebieden in breder
verband
Projecttrekker André Smits
Telefoonnummer projecttrekker 0592 365455
Emailadres projecttrekker a.smits@drenthe.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Drenthe
Verantwoordelijk vakberaad Bodem Ontwikkel Groep
Kader, aanleiding en inhoud
Aanleiding en kader
In 2009 wordt waarschijnlijk de EG Kaderrichtlijn Bodem vastgesteld. De richtlijn vraagt onder meer prioritaire
gebieden aan te wijzen voor de bodembedreigende thema’s: erosie door water of wind; verlies van organische
stof; verdichting van de bodem; verzilting van de bodem (geen grondwater) en aardverschuivingen. Deze
bedreigingen kunnen de ecologische, economische, maatschappelijke en culturele bodemfuncties aantasten.
Voor de gebieden worden maatregelen vastgesteld, waarbij ambitie- en schaalniveau vrij zijn. De aanwijzing
van de gebieden geschiedt vrijwel zeker door de provincies. Gelet op de ligging in het landelijk gebied hebben
de prioritaire gebieden veel (potentiële) beleidsrelaties. Veel beleid is al van toepassing in het landelijk gebied;
daarnaast zijn er uiteenlopende andere gebieden aangewezen. De prioritaire gebieden kunnen hiermee (deels)
samenvallen.
Inhoud
Binnen het project worden per thema de mogelijke maatregelen geïnventariseerd, voorstellen gedaan voor het
uitvoeringsniveau en bezien hoe de maatregelen — zoveel mogelijk geïntegreerd in het overige of
gebiedsgerichte beleid — vorm kunnen krijgen. Hierbij wordt gestreefd naar een maximale beleidsefficiency. Bij
de inventarisatie worden de ervaringen buiten Nederland zoveel mogelijk meegenomen.
Het project moet uitmonden in een gereedschapskist voor de provincies met mogelijke maatregelen en
beschikbare — en bewezen — uitvoeringsinstrumenten. Hierbij hebben ze tevens inzicht in de
toepassingsmogelijkheden, de reikwijdte van de maatregelen, de opgedane ervaringen in binnen- en buitenland
en de mogelijk in te zetten instrumenten. Ze krijgen aangereikt of een instrument al beschikbaar is binnen een
ander beleidsveld, dan wel wordt toegepast in één of andere vorm van gebiedsgericht beleid. Daarmee zijn de
provincies goed uitgerust en hebben zij keuzevrijheid. Bestuurlijk en beleidsmatig is het gewenst over deze
gereedschapskist te beschikken vóórdat de gebieden in 2011 of 2012 worden aangewezen. Zonder dat is
immers het bepalen van het ambitieniveau en de maatschappelijke acceptatie van de gebiedsaanwijzing vrijwel
onmogelijk.
Bij het project worden een aantal maatschappelijke organisaties en de meest relevante departementen
betrokken. Daarnaast is binnen het project voorzien in een brede workshop en wordt aandacht besteed aan de
communicatie met de provincies, die niet direct bij het project betrokken zijn.
Er wordt gefaseerd toegewerkt naar het projectresultaat. Het traject wordt definitief vastgelegd in de
gehonoreerde offerte. Op hoofdlijnen gaat het om het bepalen van de relevante bodemkarakteristieken en het
relateren aan de mogelijke maatregelen. Daarnaast wordt bezien op welke wijze de maatregelen het best
kunnen worden uitgevoerd (instrumentkeuze). Er wordt een brede maatschappelijke klankbordgroep voor het
project ingesteld, die de projectgroep en de onderzoekers positief kritisch volgt. Mede in verband met de
mogelijke aanwijzing van grensoverschrijdende prioritaire gebieden is ook een consultatie van Nedersaksen,
Noordrijnland Westfalen en Vlaanderen van belang. Verder vindt overleg plaats met de Europese Commissie,
dan wel het Joint Research Centre van de Commissie. Daarnaast wordt rond de eerste conceptrapportage een
landelijke workshop gehouden, waarbij de ontworpen gereedschapskist wordt toegelicht en bediscussieerd. Op
basis daarvan vindt bijstelling plaats.
Stappenplan
23
Planning gereed
1. Selectie van de thema’s die juist voor Nederland relevant zijn januari 2009
2. Karakteristieken van de potentiële prioritaire gebieden bepalen april 2009
3. In beeld brengen van de mogelijke maatregelen om de bedreigingen het hoofd te bieden juni 2009
4. In beeld brengen van de randvoorwaarden om de maatregelen toe te passen september 2009
5. Mogelijke maatregelen relateren aan instrumenten uit andere beleidsvelden oktober 2009
6. Eerste concept eindrapportage met brede workshop november 2009
7. Eindrapportage december 2009
8. Terugkoppeling naar IPO-gremia, provincies en departementen februari 2010

Projectresultaat
Een gereedschapskist met mogelijke maatregelen en instrumenten waaruit provincies kunnen kiezen bij het
samenstellen van het maatregelenprogramma voor de prioritaire gebieden.
De bereiking van het projectresultaat zal worden gemeten aan de hand van de mate waarin deze
gereedschapkist is gevuld met adequate beschrijvingen van maatregelen en instrumenten.
Maatschappelijk resultaat
Adequate aanpak van de gesignaleerde bodembedreigingen, waarbij gemotiveerd de gekozen maatregelen
worden aangegeven voor de politiek-bestuurlijke besluitvorming, de inspraak van de burgers en het overleg
met de maatschappelijke organisaties. Hierbij geldt: soberheid in het maatregelenpakket. Van de —
geïntegreerde — maatregelen mag worden verwacht dat ze daadwerkelijk werken. Bij de aanwijzing van de
prioritaire gebieden zijn de mogelijke maatregelen en de in te zetten instrumenten vooraf bekend. Bovendien
zijn de (meeste) resultaten van de maatregelen — op termijn — meetbaar.
De bereiking van het maatschappelijk resultaat zal worden gemeten aan de hand van:
maatschappelijke en politieke acceptatie/politiek draagvlak van de voorgestelde gebieden, maatregelen en
instrumenten. Dit is soms minder goed kwantitatief weer te geven maar niettemin belangrijk voor de
concretisering van het gewenste maatschappelijke resultaat.
Opmerkingen
Communicatie binnen het project en over het project is heel erg wezenlijk. Daaraan zal bij de offerteaanvraag
en de beoordeling van de offertes nadrukkelijk aandacht moeten worden besteed. Mede door de geïntegreerde
benadering van maatregelen en instrumenten worden de win-winmogelijkheden optimaal benut.
Start en einddatum
Het project loopt van januari 2009 tot en met februari 2010.
Capaciteit
Deelname van zo’n zes provincies in de Klankbordgroep (verschillende disciplines) à 24 uur. Twee provincies in
de projectgroep à 80 uur. In de Klankbordgroep hebben ook vertegenwoordigers van rijk, gemeenten en
waterschappen een plaats, evenals organisaties als LTO en Natuur en Milieu.
Kostenraming
€ 90.000
Contactpersoon IPO
Arjan Stoffels
Toekenning
€ 90.000
24

Thema Bodemkwaliteit
Projectnaam 4.4 Gezamenlijke visie voormalige stortplaatsen
Projecttrekker Tanja Haring
Telefoonnummer projecttrekker 070 4417609
Emailadres projecttrekker t.haring@pzh.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Provincie Zuid-Holland
Verantwoordelijk vakberaad Bodem Ontwikkel Groep
Werkgroep Interprovinciale Werkgroep Nazorg
Kader, aanleiding en inhoud
In de periode 1999-2004 is het project NAVOS (NAzorg VOormalige Stortplaatsen) uitgevoerd. Na behandeling
van het NAVOS-eindadvies in DUIV, was het project afgerond. Daarna was er een stilte rondom de voormalige
stortplaatsen. Onduidelijk was wat er nu ging gebeuren met het besluit van DUIV. Een aantal provincies is
doorgegaan en heeft zelf beleid ontwikkeld; een aantal provincies heeft afgewacht totdat er meer duidelijkheid
van VROM zou komen over hoe nu verder.
Een goede nazorg van stortplaatsen is nodig om ongewenste gevolgen voor milieu en gezondheid door
voormalige stortplaatsen te voorkomen. Vorig jaar heeft Bodem+ namens VROM een notitie uitgebracht,
waarin staat beschreven dat er geen vervolg op NAVOS op landelijk niveau komt. Op dit punt heeft de notitie
voor opheldering gezorgd. Er zijn echter nog veel onduidelijkheden rondom de voormalige stortplaatsen, met
name over de vraag waarvoor de provincie verantwoordelijk is en wat haar bevoegdheid is. Het ontbreken van
een duidelijk kader voor de nazorg van deze locaties (zowel qua uitvoering, financieel en juridisch) wordt als
een groot probleem ervaren. Daarnaast bestaat er geen duidelijke definitie voor het begrip stort(plaats) in de
Wbb, wat de laatste jaren heeft geleid tot een aantal zaken bij de Raad van State. De knelpunten en de
onduidelijkheden kunnen worden onderverdeeld in: wettelijk kader, verantwoordelijkheid (bevoegd gezag),
financiering en herontwikkeling.
Vanuit de provincies is de wens ontstaan om tot een gezamenlijke visie rondom de voormalige stortplaatsen te
komen. Het doel van een gezamenlijke visie is om, op basis van opgedane ervaring, eenduidige standpunten te
formuleren en te zorgen dat de knelpunten rondom de voormalige stortplaatsen op de agenda van VROM
komen te staan. Om dit te realiseren is de werkgroep NAVOS 2 opgericht. Naast het vragen om verduidelijking
van VROM en het innemen van eenduidige standpunten vanuit de provincies, wil de werkgroep een handvat
ontwikkelen voor het stimuleren van herontwikkeling op de voormalige stortplaatsen.
Stappenplan
25
Planning gereed
1. Goedkeuring plan van aanpak september 2008
2. Actualiseren huidige stand van zaken inzake NAVOS bij de provincies oktober 2008
3. Inventarisatie knelpunten en onduidelijkheden bij voormalige stortplaatsen oktober 2008
4. Uitzetten van juridische vraagstukken rondom voormalige stortplaatsen najaar 2008
5. Het formuleren van een actielijst op basis van verkregen informatie uit punten 3 en 4 najaar 2008
6. Opstellen randvoorwaarden gezamenlijke visie begin 2009
7. Opstellen notitie VROM met overzicht van knelpunten en oplossingen medio 2009
8. Inventarisatie ontwikkelingsperspectieven en stimulering herontwikkeling stortplaatsen medio 2009
9. Opstellen landelijk databank van de voormalige stortplaatsen in Nederland medio 2009
10. Opstellen en uitbrengen brochure over mogelijkheden van herontwikkeling najaar 2009
11. Opstellen regiospecifiek stappenplan najaar 2009
Projectresultaat
Het is voor de provincie duidelijk wat haar rol, bevoegdheid en verantwoordelijkheid is. De provincies zijn tot
een gezamenlijke visie en aanpak omtrent de voormalige stortplaatsen gekomen. De knelpunten met concrete
oplossingen zijn voorgelegd aan VROM.
Het wettelijke kader dat betrekking heeft op de voormalige stortplaatsen is helder voor de belanghebbende
partijen (overheid, eigenaren en marktpartijen). Rondom de voormalige stortplaatsen zijn eenduidige
standpunten ontwikkeld met betrekking tot: juridische verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid,
bodembeheer (uitvoering monitoring en landelijk databank) en milieuhygiënische randvoorwaarden bij
nabestemming.
De huidige stand van zaken en ontwikkelingsperspectieven van de voormalige stortplaatsen is door een
landelijke databank inzichtelijk gemaakt. Op basis van de brochure en een regiospecifiek stappenplan wordt
herontwikkeling / sanering gestimuleerd. Het negatieve imago van de voormalige stortplaatsen is zowel op
operationeel als op strategisch niveau verbeterd.

De bereiking van het projectresultaat wordt gemeten aan de hand van het aantal concrete deelresultaten dat
is afgerond.
Maatschappelijk resultaat
Het gewenste maatschappelijke resultaat is het voorkómen van ongewenste gevolgen voor milieu en
gezondheid van voormalige stortplaatsen en het aanpakken van het ‘lelijke object’ in het landschap door
herontwikkeling.
De bijdrage aan de bereiking van dit resultaat wordt gemeten aan de hand van een evaluatie achteraf. De
wijze waarop dit geschiedt, wordt in het project nader uitgewerkt.
Opmerkingen
De werkgroep NAVOS 2 bestaat uit de provincies Flevoland, Fryslân, Gelderland, Groningen, Limburg, Noord-
Brabant, Noord-Holland, Zeeland en Zuid-Holland. De provincie Utrecht zal mogelijk aansluiten. Naast de
provincies is ook besloten om Bodem+ bij de werkgroep te betrekken. Bodem+ weet wat er speelt en wat
mogelijk is bij VROM. Hieronder is de werkgroep weergegeven:
- Provincie Flevoland: Alex Bouman
- Provincie Fryslân: Sikke Roosma
- Provincie Gelderland: Wouter van Hoorn
- Provincie Groningen: Herko te Paske
- Provincie Limburg: Jan Zwanenburg
- Provincie Noord-Brabant: Marja Jochemsen
- Provincie Noord-Holland: Maarten Broos
- Provincie Zeeland: Peter Brand
- Provincie Zuid-Holland: Tanja Haring
- Bodem+: Aernoud Pasop
Gezien de landelijke aandacht (minister Cramer) voor de voormalige stortplaatsen is nu het moment om hierop
in te haken. Dit valt ook op in de belangstelling voor de werkgroep, bijna alle provincies zijn vertegenwoordigd.
De personen die in de werkgroep zitten hebben veelal geruime ervaring met de stortplaatsen en zijn de NAVOScoördinatoren
vanuit de provincies.
Afgelopen mei heeft het startoverleg plaatsgevonden. Tijdens dit overleg is gekeken naar het plan van aanpak.
Besloten is dat de werkgroep niet uit een beperkt gezelschap moet bestaan, maar om er zoveel mogelijk
provincies bij te betrekken. Het plan van aanpak is in het overleg van de interprovinciale werkgroep Nazorg d.d.
30 september 2008 goedgekeurd. Het eerste overleg met alle deelnemers uit de werkgroep is 20 oktober 2008
geweest.
Een groot deel van de werkzaamheden betreft het inzetten van personeel. Een extern bureau zal de volgende
werkzaamheden uitvoeren:
- uitzoeken van juridische vraagstukken
- opstellen definitieve notitie naar VROM
- aanpassen en vullen van nieuwe gegevens in landelijke databank
- opstellen en uitbrengen brochure
- opstellen regionaal stappenplan
Start en einddatum
Het project loopt van mei 2008 tot en met december 2009
Capaciteit
De benodigde inzet van mensuren voor het project bedraagt circa 500 uur;
- trekker van dit project, provincie Zuid-Holland: 80 uur
- overige acht provincies: 50 uur per provincie (totaal 400 uur)
Kostenraming
€ 30.000 euro
Contactpersoon IPO
Arjan Stoffels
Toekenning
€ 30.000
26

Thema Bodemkwaliteit
Projectnaam 4.5 Informatieoverdracht nazorg stortplaatsen
Projecttrekker Daphne Bücker
Telefoonnummer projecttrekker 043 3897645
Emailadres projecttrekker d.bucker@prvlimburg.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Provincie Limburg
Verantwoordelijk vakberaad Bodem Ontwikkel Groep
Werkgroep Interprovinciale Werkgroep Nazorg
Kader, aanleiding en inhoud
Het gaat hierbij om continuering van het onderhoud en de aanpassing van de bestaande website. Sinds 2003
wordt via de website actuele informatie beschikbaar gesteld over in IPO-verband opgestelde checklisten en
modellen en worden onderzoeken gepubliceerd die in opdracht van het IPO worden uitgevoerd. Tevens wordt
een helpdeskfunctie in stand gehouden voor vragen van externe (en interne) gebruikers. De website blijkt in
een behoefte te voorzien. Aanpassing van de website is gericht op het actueel houden van de informatie en het
incidenteel aanvullen met nieuwe gegevens. Zo zijn in 2006 het RINAS 2.0 en het Risicomodel 2.0, inclusief de
handleidingen, op de site geplaatst. In 2008 worden de geactualiseerde checklisten op de site geplaatst. Ook
andere producten van de interprovinciale werkgroep Nazorg zullen op de site worden geplaatst, zoals second
opinions over gelijkwaardigheid en duurzaamheid van bodembeschermende voorzieningen. Tot slot wordt
nagegaan in hoeverre ook de andere twee onderdelen binnen nazorg, de wet bodembescherming (Wbb) en
NAVOS, op de site een plaats kunnen krijgen.
Stappenplan
27
Planning gereed
1. Organiseren studiedag actualisatie checklisten maart 2009
2. Organiseren studiedag overdracht kennis over nazorg (nog nader in te vullen) juni 2009
3. Website www.nazorgstortplaatsen.nl onderhouden geheel 2009
4. Helpdeskfunctie bij IPO-producten RINAS-rekenmodel en @RISK risicomodel geheel 2009
5. Plaatsen nieuwe producten op website geheel 2009
Projectresultaat
Het gewenste projectresultaat is een actuele website www.nazorgstortplaatsen.nl.
De bereiking van het projectresultaat wordt gemeten aan de hand van de mate waarin de geplande
actualisaties en uitbreidingen van de website zijn uitgevoerd.
Maatschappelijk resultaat
Het gewenste maatschappelijk resultaat is het overdragen van kennis over en het bevorderen van draagvlak
voor nazorg van stortplaatsen die vallen onder de Wm, zowel binnen de provincies als bij externe partijen.
De bijdrage van het project aan de bereiking van dit maatschappelijk resultaat wordt gemeten aan de hand
van een evaluatie achteraf.
Opmerkingen
Het huidige project is de voortzetting van een eerder project.
Start en einddatum
Het project loopt van januari 2009 tot en met december 2009.
Capaciteit
De benodigde inzet van mensuren voor het project door medewerkers van de provincies is 20 uur.
Kostenraming
De raming van de kosten voor externe uitbesteding bedraagt:
Beheer website door een ingehuurd IT-bedrijf: € 2.500.
Kosten studiedag: € 1.500.
Totale kosten € 4.000.
De kosten zijn inclusief btw.

Contactpersoon IPO
Arjan Stoffels
Toekenning
Niet van toepassing, ten laste van bodembudget Wbb BIO Bever
28

Thema Bodemkwaliteit
Projectnaam 4.6 Risicomanagement bij nazorg stortplaatsen
Projecttrekker Joop Vedder
Telefoonnummer projecttrekker 026 3598327
Emailadres projecttrekker a.vedder@prv.gelderland.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Provincie Gelderland
Verantwoordelijk vakberaad Bodem Ontwikkel Groep
Werkgroep Interprovinciale Werkgroep Nazorg
Kader, aanleiding en inhoud
Een goede nazorg van stortplaatsen is nodig om ongewenste gevolgen voor milieu en gezondheid van gesloten
stortplaatsen te voorkomen. Nazorg is van relatief groot (financieel) belang voor alle provincies. Samenwerking
in interprovinciaal verband heeft in het verleden haar meerwaarde bewezen bij het ontwikkelen van
checklisten, nazorgmodellen en de handreiking sluitingsfase. Het bepalen van een optimale afdekking van
financiële risico’s en het daarin betrekken van nieuwe mogelijkheden van verzekeren tegen calamiteiten in de
nazorgfase van stortplaatsen, is een onderdeel dat in het kader van de kredietcrisis aandacht behoeft. Het
gezamenlijk verkennen van de mogelijkheden van verzekeren zal de risicoperceptie ten aanzien van de nazorg
bevorderen (meer uniformiteit). Ook wordt hiermee een stap gezet naar een betere interprovinciale
samenwerking wat kan leiden tot de vorming van een interprovinciaal risicofonds.
Stappenplan
29
Planning gereed
1. Formeren projectgroep februari 2009
2. Vervaardigen projectplan juni 2009
3. Selectie adviesbureau en opdrachtverlening september 2009
4. Inventarisatie financiële mogelijkheden om risico’s van gesloten stortplaatsen af te
dekken
oktober 2009
5. Afronding rapport december 2009
6. Informatiebijeenkomst januari 2010
Projectresultaat
Het concrete resultaat van het project is een rapport over de mogelijkheden voor het optimaal afdekken van
financiële risico’s en betrekken van nieuwe mogelijkheden van (collectief) verzekeren tegen calamiteiten in de
nazorgfase.
De bereiking van het projectresultaat wordt gemeten door bij betrokkenen te peilen of project in voldoende
mate informatie en houvast biedt om verdere samenwerking te realiseren.
Maatschappelijk resultaat
Het gewenste maatschappelijke resultaat van het project is de bevordering van het risicovooruitzicht ten
aanzien van de nazorg van stortplaatsen en een stap naar een betere interprovinciale samenwerking op dit
gebied.
De bereiking van het maatschappelijk resultaat wordt bepaald aan de hand van een evaluatie achteraf.
Opmerkingen
Geen.
Start en einddatum
Het project loopt van januari 2009 tot en met januari 2010.
Capaciteit
De benodigde inzet van mensuren voor het project door medewerkers van de provincies ten behoeve van de
begeleiding door de Interprovinciale Werkgroep Nazorg bedraagt 40 uur.
Kostenraming
De raming van de kosten voor externe uitbesteding voor het project bedraagt € 15.000 inclusief btw.

Contactpersoon IPO
Arjan Stoffels
Toekenning
Niet van toepassing, ten laste van bodembudget Wbb BIO Bever
30

Thema Bodemkwaliteit
Projectnaam 4.7 Second opinion nazorgvoorzieningen
stortplaatsen
Projecttrekker Eric Foppen / Daphne Bücker
Telefoonnummer projecttrekker 070 4416485 / 043 3897645
Emailadres projecttrekker er.foppen@pzh.nl / d.bucker@prvlimburg.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Provincie Limburg
Verantwoordelijk vakberaad Bodem Ontwikkel Groep
Werkgroep Interprovinciale Werkgroep Nazorg
Kader, aanleiding en inhoud
Een goede nazorg van stortplaatsen is nodig om ongewenste gevolgen voor milieu en gezondheid van gesloten
stortplaatsen te voorkomen. Nazorg is van relatief groot (financieel) belang voor alle provincies. Samenwerking
in interprovinciaal verband heeft in het verleden haar meerwaarde bewezen bij het ontwikkelen van
checklisten, nazorgmodellen en de handreiking sluitingsfase. Wat doorlopend blijft spelen, is de beoordeling
van nieuwe bodembeschermende voorzieningen en producten op duurzaamheid en gelijkwaardigheid aan het
Stortbesluit. Mogelijke onderzoeken in 2009 zijn: toepassing van slakken van afval verbrandingsinstallaties
(AVI’s) als steunlaag, toepassing ML-40 in bovenafdichting, afstemming monitoring aspecten stortbesluit op
besluit bodemkwaliteit en kaderrichtlijn water en advisering i.v.m. de actualisatie van de nazorgregeling van de
wet milieubeheer (Wm) en het stortbesluit. De onderzoeken worden in opdracht van derden uitgevoerd.
Wanneer deze onderzoeken bij de Interprovinciale Werkgroep Nazorg onvoldoende duidelijkheid geven voor de
advisering van provincies over de toepassing, kan een onafhankelijke instantie een second opinion uitvoeren.
Stappenplan
Het stappenplan van het project is nog nader in te vullen.
31
Planning gereed
Projectresultaat
Het gewenste projectresultaat bestaat uit rapportages second opinions over onder meer gelijkwaardigheid en
duurzaamheid van nieuwe bodembeschermende voorzieningen en producten op stortplaatsen.
De bereiking van het projectresultaat wordt gemeten aan de hand van het aantal concrete rapportages dat is
afgerond.
Maatschappelijk resultaat
Het gewenste maatschappelijke resultaat is van het project het voorkómen van ongewenste gevolgen voor
milieu en gezondheid van gesloten stortplaatsen bij het toepassen van nieuwe bodembeschermende
voorzieningen en producten.
De bijdrage aan de bereiking van dit resultaat wordt gemeten aan de hand van een evaluatie achteraf. De
wijze waarop dit geschiedt wordt in het project nader uitgewerkt.
Opmerkingen
Geen.
Start en einddatum
Het project loopt in principe van januari 2009 tot en met december 2009, de werkzaamheden zijn afhankelijk
van het moment van ontvangst van de gegevens waarover een second opinion dient te worden uitgevoerd.
Capaciteit
De verwachte tijdsbesteding van leden van de Interprovinciale Werkgroep Nazorg bedraagt in totaal 60 uur.
Kostenraming
De raming van de kosten voor externe uitbesteding voor het project bedraagt € 50.000 inclusief btw.
Contactpersoon IPO
Arjan Stoffels
Toekenning
Niet van toepassing, ten laste van bodembudget Wbb BIO Bever

Thema Informeren burgers
Projectnaam 4.8 Gezondheid en Milieu, gezamenlijke strategie
Projecttrekker Wim Gerritsen
Telefoonnummer projecttrekker 038 4997507
Emailadres projecttrekker w.gerritsen@overijssel.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Provincie Overijssel
Verantwoordelijk vakberaad Vakberaad Stedelijk Gebied en Milieu
Kader, aanleiding en inhoud
Het project gezondheid en milieu loopt vanaf 2005. Eind 2007 is opdracht gegeven voor de derde fase, het
toepassen van het beoordelingskader. In 2008 start de vierde en laatste fase van het project die zal doorlopen
in 2009.
De in de fase II en III toegepaste instrumenten: GezondheidsEffectScreening (GES) en Beoordelingskader
Gezondheid en Milieu kunnen op diverse manieren worden toegepast in de provinciale praktijk. Voorbeelden:
het onderdeel zijn van leefbaarheidtoetsen bij weginfrastructuur of R.O.-projecten, herstructurering van
bedrijventerreinen of aanleg van woningbouwprojecten; verankering in beleidsplannen; bij
gebiedsontwikkeling; bij vergunningverlening en handhaving (selectiever toezicht op basis van GES-scores);
communicatiemiddel bij positieve maatregelen; inrichten LOG’s (Landbouw Ontwikkel Gebieden); lobby voor
aanpassing regelgeving; monitoring; input Atlas leefomgeving. Op basis van de voorbeelden en de al positieve
toepassingen in de provinciale praktijk, is het van belang een interprovinciale communicatiestrategie te laten
ontwikkelen die gericht is op diverse doelgroepen:
- provinciale collega’s van R.O., verkeer, milieu, landbouw
- gemeentelijke en rijkscollega’s
- bestuurders provincies (eventueel leden van de Provinciale Staten)
- GGD’s
- Regionale Milieu Diensten
- overige (MER-commissie, Planbureau voor de Leefomgeving enz.)
De communicatieboodschap is vooral het benutten van de afwegingsinstrumenten (GES, Beoordelingskader)
voor gezondheid om te komen tot veel betere ontwikkelingsplanologie of vergunningverlening, enz.
Om tot een goede communicatiestrategie te komen wordt voorgesteld een extern advies te vragen. Voor de
uitvoering van de strategie valt te denken aan de diverse doelgroepen en aan de over te brengen boodschap.
De middelen kunnen variëren van een kaart tot een MP4. Per provincie kan de communicatiestrategie worden
ingevuld en deze hoeft niet gelijk te lopen met de IPO-strategie.
Stappenplan
32
Planning gereed
1. Afronding fase III december 2008
2. Start fase IV december 2008
3. Beschrijving diverse toepassingen januari 2009
4. Opstellen communicatiestrategie; diverse doelgroepen en diverse communicatiemiddelen voorjaar 2009
5. Uitvoeren communicatiestrategie voorjaar 2009
Projectresultaat
Het resultaat van het project bestaat uit de volgende concrete deelproducten: 1) een rapportage met
aanbevelingen over gezondheid en milieu en 2) een uitgevoerde communicatiestrategie over gezondheid en
milieu gericht op diverse doelgroepen.
De bereiking van het projectresultaat wordt gemeten aan de hand van de mate waarin de concrete
deelproducten zijn afgerond.
Maatschappelijk resultaat
Het doel van het project is dat provincies inzicht hebben in de afwegingsinstrumenten voor de
gezondheidskundige belasting door milieuproblemen (lucht, geluid, stank en externe veiligheid) en dat deze
instrumenten een verankering gaan krijgen in het provinciale beleid of de beleidstoepassingen.
De meting van de bereiking van het maatschappelijk resultaat is nog nader uit te werken.
Opmerkingen
Het betreft een lopend project. Voor de afrondende vierde fase wordt budget gevraagd.
Start en einddatum
Het betreft een lopend project. De einddatum is gepland medio 2009.

Capaciteit
Nader uit te werken.
Kostenraming
In totaal € 40.000
€ 10.000 voor het externe communicatieadvies en € 30.000 voor het uitwerken van de communicatiestrategie
voor de diverse doelgroepen en met diverse communicatievormen (bijeenkomsten in provincies;
informatiemiddel over benutte en mogelijke toepassingen, enz.).
Contactpersoon IPO
Arjan Stoffels
Toekenning
€ 40.000
33

Thema Duurzame ontwikkeling
Projectnaam 4.9 Regie op Duurzame Gebiedsontwikkeling
Projecttrekker Rogier Wilms
Telefoonnummer projecttrekker 0320 265434
Emailadres projecttrekker rogier.wilms@flevoland.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Provincie Flevoland
Verantwoordelijk vakberaad Vakberaad Stedelijk Gebied en Milieu
Kader, aanleiding en inhoud
Duurzame gebiedsontwikkeling (DGO) is volop in het nieuws. Voor het eerst lijkt er overeenstemming te
bestaan tussen overheden, marktpartijen en consumentenorganisaties over de forse kwaliteitssprong die nodig
en mogelijk is. Maar cynici spreken van ‘oude wijn in nieuwe zakken’ en ‘een hype die wel weer overwaait’. In
dit spanningsveld is het belangrijk concrete successen te boeken. Er zijn instrumenten te over die het
planproces van duurzame gebiedsontwikkeling faciliteren, maar de toepassing ervan in vroege fasen van het
planproces en op grote schaalniveaus is gemakkelijker gezegd dan gedaan.
Het ministerie van VROM wil een nieuwe impuls geven aan het denken over en het uitvoeren van duurzame
gebiedsontwikkeling. Het is een actieve wens van het ministerie om een gezamenlijk uitgangspunt te hebben op
basis waarvan verdere ontwikkelingen op het gebied van DGO vorm krijgen. Het ministerie van VROM, IPO en
gemeenten hebben gezamenlijk gewerkt aan het opstellen van een (concept) ‘Handvest Duurzame
GebiedsOntwikkeling’. Het is de bedoeling dat rijk, IPO, gemeenten en marktpartijen dit handvest in 2009
ondertekenen. Het handvest en het op basis hiervan op te stellen vierjarig werkprogramma ‘Regie op Duurzame
Gebiedsontwikkeling’, moet worden gezien wals een paraplu, waaronder andere — deels lopende trajecten —
een plaats krijgen.
Dit projectvoorstel is een logisch vervolg op het PRISMA-project ‘Verkenning faciliteringsprogramma duurzame
gebiedsontwikkeling’ (2008), waarvan het ‘Handvest Duurzame Gebiedsontwikkeling’ het product is en het
daaraan voorafgaande PRISMA-project ‘Rekenen en Tekenen aan Duurzame Stedelijke Ontwikkeling’ (2006).
Daarnaast zijn er een aantal adviezen en ontwikkeling die erom vragen om regie te voeren op DGO. Enkele
hiervan zijn de adviezen van de commissies-Lodders, -Oosting, -Mans en -d’Hondt en de invoering van de
nieuwe Wro. Ook trajecten die al langere tijd lopen, maar vanwege een regievacuüm nog niet echt goed van de
grond komen, kunnen onder de paraplu van het werkprogramma tot bloei komen. Hierbij valt te denken aan
een vervolg op projectbureau Milieukwaliteit in de leefomgeving (MILO); (opgeheven bij de VNG per 1 januari
2008), professionalisering van de website www.ruimtexmilieu.nl en verbreding en verdieping van de
achterliggende netwerken.
Eén van de belangrijkste punten in het handvest DGO is de vaststelling van de noodzaak om regie te voeren op
de (proces)kwaliteit van DGO. Dit is van essentieel belang voor het welslagen van het succesvol
doorontwikkelen en toepassen van DGO. Om de regie op DGO handen en voeten te geven zal een werkgroep —
bestaande uit vertegenwoordigers van rijk, IPO, gemeenten en marktpartijen — een vierjarig werkprogramma
‘Regie op Duurzame Gebiedsontwikkeling’ opstellen. Daarnaast zal deze werkgroep kwartier maken voor de
bestuurlijke taskforce DGO, het nationaal duurzaamheidslab en een community of practice DGO.
Het project bestaat uit twee hoofdactiviteiten: het opstellen van een vierjarig werkprogramma ‘Regie op
Duurzame Gebiedsontwikkeling’ en het kwartier maken voor driel platforms. Voorafgaand hieraan zal er
inspanning moeten worden geleverd om vanuit alle belangrijke (markt)partijen een vertegenwoordiger in de
werkgroep te krijgen.
Stappenplan
34
Planning gereed
1. Samenstellen werkgroep februari 2009
2. Opstellen vierjarig werkprogramma ‘Regie op Duurzame Gebiedsontwikkeling’ juni 2009
3. Kwartier maken voor drie duurzaamheidplatforms september 2009
4. Vaststellen vierjarig werkprogramma voor DUIV september 2009
Projectresultaat
1. Resultaat van dit onderdeel is een werkgroep waarin alle belangrijke partijen (privaat en publiek)
vertegenwoordigd zijn. Dit is van essentieel belang om verder te kunnen met stap 2 en 3.
2. Het resultaat van dit projectonderdeel is een uitgewerkt voorstel voor een vierjarig werkprogramma ‘Regie
op Duurzame Gebiedsontwikkeling’. Het werkprogramma zal onder andere aandacht besteden aan:
- rollen, taken en verantwoordelijkheden van de verschillende partijen bij DGO
- (strategie van) gebruik en (door)ontwikkeling van duurzaamheidinstrumenten
- ontwikkelen en uitwisselen van (proces)kennis op het gebied van DGO
- financieringsverdeling van het werkprogramma
3. Resultaat van dit projectonderdeel zijn drie duurzaamheidplatforms die — na goedkeuring van het

werkprogramma — startklaar zijn om uitvoering te geven aan het werkprogramma.
4. Het resultaat van dit laatste projectonderdeel is een bestuurlijk vastgesteld vierjarig werkprogramma ‘Regie
op Duurzame Gebiedsontwikkeling’.
De bereiking van het projectresultaat wordt als volgt gemeten:
per projectstap wordt aangegeven voor hoeveel procent de actie is uitgevoerd en of het resultaat is bereikt.
Maatschappelijk resultaat
Het maatschappelijk resultaat van het project is duidelijkheid bij alle bij duurzame gebiedsontwikkeling
betrokken partijen welke koers de komende vier jaar gevaren gaat worden om duurzaamheid in de
gebiedsontwikkeling echt een stap verder te brengen. Dit is voor alle partijen van belang, omdat er momenteel
een veelheid aan initiatieven, instrumenten en beleidslijnen is die het er niet overzichtelijker op maken.
Duidelijkheid over koers, rollen en regie is de enige manier om duurzame gebiedsontwikkeling in Nederland een
kwaliteitsslag te geven en een stap verder te brengen. Dit is voor alle overheden (rijk, provincies en
gemeenten), maar ook voor marktpartijen (projectontwikkelaars, woningbouwcoöperaties) van belang. Het
uiteindelijke resultaat zal een duurzamer Nederland zijn.
Belangrijk voor de provincies is dat zij een duidelijk beeld hebben over hun rol in DGO, op alle niveaus een
goed netwerk hebben om invulling te kunnen geven aan hun rol en daarnaar ook kunnen handelen. Verder
participeren de provincies in de verschillende duurzaamheidplatforms, waardoor zij van ontwikkelingen in
andere gebieden kunnen leren en beter invulling kunnen geven aan hun rol als gebiedsregisseur (makelen en
schakelen).
Het is erg lastig om aan het eind van dit project al een maatschappelijk resultaat te meten. De mate van succes
van het project kan worden afgelezen aan de betrokkenheid van de verschillende partijen bij het opstellen van
het werkprogramma, de inzet die wordt gepleegd in en de hardheid/concreetheid van het werkprogramma.
Opmerkingen
De aangegeven projectstappen zijn in het onderstaande nader omschreven:
1. Samenstellen werkgroep
Een ‘startteam’ — bestaande uit een medewerker van VROM, IPO, gemeenten en een externe adviseur met
goede contacten bij de private partijen — zal zorgdragen voor een werkgroep waarin alle partijen die een
belangrijke rol spelen in DGO zitting hebben.
2. Opstellen vierjarig werkprogramma ‘Regie op Duurzame Gebiedsontwikkeling’
Het werkprogramma zal worden opgesteld door een werkgroep waarin alle belangrijke partijen
vertegenwoordigd zijn. Het werkprogramma fungeert als paraplu waaronder en waaraan de ontwikkeling en
projecten op het gebied van duurzame gebiedsontwikkeling worden gehangen.
3. Kwartier maken voor drie duurzaamheidplatforms
Dezelfde partijen die het werkprogramma opstellen, zullen ook kwartier maken voor de platforms DGO. De
platforms zijn essentieel voor het uit kunnen voeren van het werkprogramma. Om na het vaststellen van het
werkprogramma, gelijk een start te kunnen maken met de uitvoering, wordt er parallel aan het opstellen van
het werkprogramma DGO, kwartier gemaakt.
a. Bestuurlijke taskforce duurzame gebiedsontwikkeling
Uit verschillende gremia met handelingsmacht nemen unieke personen plaats in een ondernemende groep, die
in de afzonderlijke sectoren successen signaleren, beweging mobiliseren en prioritering stimuleren. Een handson,
maar strategisch opererend en invloedrijk gezelschap. De groep wordt ondersteund door een kleine staf en
functioneert als programmabureau. De taskforce wordt ondergebracht bij het Gemeenschappelijk
Ontwikkelingsbedrijf van het rijk en wordt ingesteld voor een periode van ten minste vier jaar.
b. Nationaal duurzaamheidslab gebiedsontwikkeling.
De komende vier jaar worden twaalf gebieden uitgenodigd om gezamenlijk het duurzaamheidslab
gebiedsontwikkeling te vormen. Deze voorlopers krijgen uitgebreid ondersteuning, poolen kennis en wisselen
ervaring uit. De coördinator van het duurzaamheidslab zit in de taskforce. De voorlopers zijn ondermeer
Almere, Haarlemmermeer, Venlo en Maastricht. In elk gebied staat de eigen planontwikkeling centraal. Het
duurzaamheidslab ondersteunt kansrijke initiatieven en geeft invulling aan de rol van makelaar DGO.
c. Community of Practice DGO
Een belangrijke werkvorm van het duurzaamheidslab is de community of practice (CoP). Een forum waar
gelijkgepositioneerden op de grens formeel-informeel kennis en ervaring uitwisselen en ontwikkelen. De CoP is
de voortzetting van de CoP Cradle tot Cradle die in 2008 vanuit het programma Leren voor Duurzame
Ontwikkeling al is gestart met 20 deelnemers. De CoP-groepen zullen zich naar behoefte ontwikkelen rond
bijvoorbeeld actoren, zoals wethouders, accountmanagers van het rijk, of lokale projectleiders, of rond thema’s,
zoals kringloopsluiting, grondexploitatie, lokaal ondernemerschap, duurzame mobiliteit of voedselproductie. In
aanvang is de deelname beperkt tot een kerngroep, later worden subgroepen en themabijeenkomsten
opengesteld voor anderen, zodat en olievlekwerking kan optreden.
4. Vaststellen vierjarig werkprogramma voor DUIV
Niet nader omschreven.
35

Start en einddatum
Het project loopt van januari 2009 tot en met september 2009.
Capaciteit
Voor dit project zijn minimaal drie provinciale vertegenwoordigers nodig om de breedte van het
werkprogramma en de duurzaamheidplatforms goed te kunnen inrichten. Daarnaast voor alle provincie een
contactpersoon die als klankbord en aanspreekpunt fungeert voor elke provincie.
Stap 1: 100 uur voor werkgroepleden en totaal 50 uur voor de provinciale contactpersonen
Stap 2: 250 uur voor werkgroepleden en totaal 100 uur voor de provinciale contactpersonen
Stap 3: 150 uur voor werkgroepleden en totaal 100 uur voor de provinciale contactpersonen
Totaal: 500 uur voor (minimaal) 3 provinciale werkgroepleden en totaal 250 uur voor 9 provinciale
contactpersonen
Kostenraming
De totale kostenraming voor de bovenbeschreven activiteiten ligt op 150.000 euro. De financieringsverdeling
wordt als volgt voorgesteld:
- VROM: 75.000 euro
- IPO: 50.000 euro (dit PRISMA-project)
- VNG: 25.000 euro
Dit budget wordt ingezet om een externe adviseur in te huren om bovenbeschreven activiteiten te begeleiden.
Daarnaast wordt hieruit de organisatie van bijeenkomsten gefinancierd die nodig zijn om kwartier te maken
voor de drie platforms.
Het PRISMA-project(budget) wordt definitief op het moment dat ook de andere financierende partijen hun
bijdrage formeel hebben vastgelegd.
Contactpersoon IPO
Frank Puijn
Toekenning
€ 50.000
36

Thema Wet algemene bepalingen omgevingsrecht
Projectnaam 4.10 Omgevingsvergunning
Projecttrekker Reinette Kiès
Telefoonnummer projecttrekker 070 8881210
Emailadres projecttrekker rkies@ipo.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Interprovinciaal Overleg
Verantwoordelijk vakberaad Vakberaad Bedrijven en Milieu
Kader, aanleiding en inhoud
Volgens de huidige rijksplanning wordt de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) in 2010
ingevoerd. Provincies stemmen zoveel mogelijk af bij de voorbereiding van de invoering en delen ervaringen.
Het programma bestaat uit verschillende deelprojecten:
- vaststellen kwaliteitseisen en –criteria voor de overeenkomsten met partijen in overleg met partijen;
- opstellen gezamenlijke legesverordening met VROM, VNG en Bouw- en Woning toezicht (BWT);
- ICT: Landelijke Voorziening Omgevingsloket (LVO), ontwikkeling milieumodules en coördinatie inzet
provincies bij de ontwikkeling van het LVO;
- vormings- & opleidingsplan met VROM, VNG en Unie van Waterschappen (UvW);
- communicatie;
- wetstrajecten en juridische advisering in samenwerking met VROM
- bestuurslasten;
- maken van samenwerkingsafspraken met andere departementen;
- afstemming met andere sectoren.
Daarnaast maakt de invoering van de Wabo onderdeel uit van het Transitieprogramma van VROM. Met het
transitieprogramma wordt de uitvoering van een gezamenlijke visie van het kabinet en IPO/VNG/UvW beoogd
over het eindbeeld Wabo/Oosting/Mans. Op dit moment heeft hierover nog geen definitieve besluitvorming
plaatsgevonden door het kabinet, vooruitlopend op een besluit door de Tweede Kamer. De hoofdprojecten van
het Transitieprogramma zijn (d.d. 4 juni 2008):
1. doorlichting InterBestuurlijk Toezicht (IBT) en opstellen proactieve kaders
2. kwaliteit van de uitvoering
3. informatiemanagement
4. horizontale verantwoording
5. overdracht IBT
6. transparantie toepassing IBT-instrumentarium
7. Aanpassing VROM-regelgeving
Voor de onderdelen p.m. is een apart voorstel ingediend.
Afhankelijk van het kabinetsstandpunt en de uiteindelijke afspraken met de decentrale overheden moet er een
programma ontwikkeling van omgevingsdiensten worden toegevoegd. Een voorlopige eerste schatting is in dit
voorstel opgenomen.
Stappenplan
37
Planning gereed
Evalueren van het plan van aanpak 2008 en opstellen nieuw jaarplan. januari 2009
Projectresultaat
Het gewenste resultaat van het project is mede afhankelijk van het kabinetsstandpunt oktober 2008.
Vooralsnog:
- voorstel voor kwaliteitseisen en –criteria voor de Wabo-taken;
- provinciale legesverordening Wabo;
- Inhoudelijk kwalitatief goede verwerking van de milieudeel van de Wabo in de Landelijke Voorziening
Omgevingsloket (LVO);
- vormings- en opleidingsplan waaraan alle provincies kunnen meedoen;
- gezamenlijk basiscommunicatieplan voor alle provincies om uit te putten en af te stemmen;
- input in en invloed op de ontwikkeling van relevante wetstrajecten;
- een bedrag van X miljoen euro in het provinciefonds in 2009;
- uniforme afspraken met de departementen over levering van toestemmingen en planning naar de Wabo;
- zonodig afstemming van de Wabo binnen provincies met andere beleidsterreinen;
- P.m.
De meting van de bereiking van het projectresultaat kan plaats vinden op basis van:
de planning in het nog op te leveren jaarplan 2009.
Maatschappelijk resultaat
Vermindering administratieve lasten en verbetering dienstverlening naar burgers en bedrijven.
Meting van de bereiking van het maatschappelijk resultaat kan plaatsvinden op basis van het goed functioneren
van het landelijk loket omgevingsvergunning en op basis van de tijd en kwaliteit van de op te leveren Wabo-

vergunningen.
Opmerkingen
Dit voorstel is onder voorbehoud van de gevolgen van het nog te nemen kabinetsbesluit over
Wabo/Oosting/Mans en de voorstellen van IPO/VNG en UvW eind 2008.
Start en einddatum
Het betreft een meerjarig project dat waarschijnlijk tot en met 2010 doorloopt.
Capaciteit
De raming van de inzet van mensuren voor het project door medewerkers van de provincies is nog nader in te
vullen.
Kostenraming
Implementatie Wabo/Oosting/Mans
Planning — nog niet uitgevoerd — 2008 (akkoord BOAG Milieu):
Legesonderzoek (planning budget 2008) 70.000
Modelverordening exclusief recht (planning budget 2008) 40.000
Evaluatie Wabo aanpak provincies (budget 2008) 20.000
Kwaliteitsafspraken p.m.
Totaal nog op te pakken 2008 (afhankelijk consequenties besluit kabinet) 130.000
Planning 2009:
Ondersteuning Wabo Platform secretariaat en voorbereiding 60.000
Coördinatie Landelijke Voorziening Omgevingsvergunning 70.000
Gezamenlijke communicatie invoering Wabo/Oosting/Mans 50.000
Opstellen basismodel met opties voor omgevingsdiensten 50.000
Stelpost Projectorganisatie omgevingsdiensten, externe inhuur 70.000
Totaal 2009: 300.000 euro
De raming van de kosten voor externe uitbesteding voor het project bedraagt 300.000 euro, inclusief btw.
Daarnaast wordt het onderdeel kwaliteitseisen: implementatie Wabo/Oosting/Mans via een ander Prismaproject
begroot.
Contactpersoon IPO
Reinette Kiès
Toekenning
€ 280.000
38

Thema Organisatie uitvoering vergunningverlening en
handhaving
Projectnaam 4.11 Transitie vergunningverlening, toezicht en
handhaving (VTH)
Projecttrekker Hans Hazenbosch (i.s.m. Harrie Hamstra, Overijssel)
Telefoonnummer projecttrekker 030 2582810
Emailadres projecttrekker hans.hazenbosch@provincie-utrecht.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Provincie Utrecht
Verantwoordelijk vakberaad Vakberaad Bedrijven en Milieu
Kader, aanleiding en inhoud
Het project betreft het Transitieprogramma VROM-taken (Wabo-VTH-taken in relatie tot kabinetsreactie-Mans
en –Oosting): verdere ontwikkeling Regie en Interbestuurlijk Toezicht voor het fysieke leefdomein.
Kwaliteit uit zich in gewaarborgde deskundigheid, tijdigheid, continuïteit, juridische houdbaarheid en
bestuurlijke afstemming.
In het licht van het kabinetsstandpunt over de adviezen van de commissies-Oosting en -Mans, het
bestuursakkoord Rijk-IPO en de parlementaire behandeling van het wetsvoorstel Wabo, hebben de provincies
een belangrijke taak in het tot stand brengen van een toekomstvaste uitvoeringsstructuur, een passende
kwaliteit van de ambtelijke en bestuurlijke taakuitvoering, en een passend interbestuurlijk toezicht.
In het kader van het Transitieprogramma van VROM dienen de provincies in 2009 concreet vorm te geven aan
hun wettelijke taken op het gebied van kwaliteitsregie en overgang daarvan naar interbestuurlijk toezicht voor
het fysieke leefdomein. De taken hiervoor worden tussen de provincies onderling afgestemd in de
interprovinciale regiegroep handhaving (IRH), en worden nader omschreven in een actieprogramma voor 2009
en verder.
Stappenplan
39
Planning gereed
1. Actieprogramma kwaliteitseisen februari 2009
2. Inhoudelijke bijdrage aan de kwaliteitseisen juli 2009
3. Regie op het proces tot vorming van een uitvoeringsstructuur december 2009
4. Implementatie van omgevingsbrede kwaliteitseisen
december 2009
5. Ontwikkelen van de uitvoering van het provinciale Interbestuurlijk Toezicht december 2009
Projectresultaat
Het resultaat van het project omvat:
- actieprogramma voor regietaak
- set kwaliteitseisen voor Wabo-VTH-taken
- actieprogramma ‘Interbestuurlijk Toezicht’
- uitvoering van de voor 2009 geplande acties
De bereiking van het projectresultaat wordt gemeten aan de hand van de vordering van de totstandkoming van
de deelproducten.
Maatschappelijk resultaat
IPO draagt bij aan de ontwikkeling naar een adequaat stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving,
waarin de kwaliteit van dienstverlening naar burger en bedrijf en de adequate bescherming van de fysieke
leefomgeving is gewaarborgd.
De bereiking van het maatschappelijk resultaat is nog niet goed aan te geven, want 2009 is een transitiejaar.
Resultaten in termen van ‘betere kwaliteit van vergunningverlening, toezicht en handhaving’ zijn daarom in
2009 nog niet te verwachten. Noodzakelijke stappen als het maken van landsdekkende afspraken over regio’s
voor omgevingsdiensten wel. De bijdrage aan het maatschappelijk resultaat kan vooralsnog in beeld gebracht
worden aan de hand van de gezette stappen.
Opmerkingen
De vijf stappen van het projectplan zijn in het navolgende nader omschreven:
1. Actieprogramma kwaliteitseisen, met afspraken over:
- concretisering en verbreding van kwaliteitseisen toezicht en handhaving
- bijdrage aan de ontwikkeling van kwaliteitseisen vergunningverlening
- ontwikkeling van kwaliteitseisen voor kritische massa en deskundigheid
- planning van de invoering en een implementatietraject
- nulmeting

2. Leveren van een inhoudelijke, stevige, bijdrage aan de kwaliteitseisen voor vergunningverlening, toezicht en
handhaving op het Wabo-terrein (en zo mogelijk aanpalende terreinen); binnen het Transitieprogramma Werk
in Uitvoering dat onder regie van VROM, in samenwerking met de koepels, wordt uitgevoerd, is de inzet van
IPO om het projectleiderschap voor het deelproject kwaliteitseisen te gaan vervullen.
3. Regie voeren op het proces tot vorming van een (opgeschaalde) uitvoeringsstructuur die aan de
kwaliteitseisen (startkwalificatie) voldoet; convenanten gereed medio 2009.
4. Implementatie van omgevingsbrede kwaliteitseisen en de provinciale regie daarop.
5. Ontwikkelen van de uitvoering, volgens erkende kwaliteitseisen, van het provinciale Interbestuurlijk Toezicht
op uitvoeringsorganisaties, gemeenten en waterschappen voor het fysieke leefdomein met daarin o.a.
afspraken over:
- ontwikkelen van het gewenste eindbeeld
- overdracht van VROM-Inspectietaken naar de provincies
- afspraken met de VI over een overgangsfase
- afspraken over de gewenste verhouding regie–interbestuurlijk toezicht
Realisering is sterk afhankelijk van de uitkomst van het politiek-bestuurlijk debat over eindbeeld
Wabo/Mans/Oosting (kabinetsreactie en discussie met Kamer, eind 2008). Het onderhavige project kent dan
ook een nauwe relatie met het PRISMA-project Omgevingsvergunning over de invoering van de Wabo en de
eindvisie Wabo/Oosting/Mans, en concretiseert voor dit project de rol en het instrumentarium
(kwaliteitscriteria, IBT-instrumenten) van de provinciale regisseurs.
Start en einddatum
Het project loopt van januari 2009 tot en met december 2009.
Capaciteit
De inzet van alle provinciale handhavingregisseurs en secretariaatsondersteuning is nog nader te kwantificeren.
Kostenraming
- Diversen ondersteuning Infomil 35.000
- Rapportage (2x halfjaarrapportage) 10.000
- Inhoudelijke ondersteuning/workshops 30.000
- Instrumentontwikkeling 10.000
- Kosten totaal 85.000
Contactpersoon IPO
Reinette Kiès
Toekenning
€ 85.000
40

Thema Organisatie uitvoering vergunningverlening en
handhaving
Projectnaam 4.12 Kaderstelling vergunningverlening
Projecttrekker Johan van der Weij
Telefoonnummer projecttrekker 070 4416443
Emailadres projecttrekker jp.vander.weij@pzh.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Provincie Zuid-Holland
Verantwoordelijk vakberaad Vakberaad Bedrijven en Milieu
Kader, aanleiding en inhoud
Via het project Kaderstelling hebben de provincies gezamenlijke kaders ontwikkeld voor vergunningverlening.
De kaders bestaan per milieuaspect uit een overzicht van de relevante wet- en regelgeving, indieningvereisten
voor een vergunningaanvraag, consideransteksten en een set met standaardvoorschriften waaruit kan worden
geput. Consideransteksten en de set vergunningvoorschriften zijn opgenomen in SESOM, het softwarepakket
dat alle provincies gebruiken bij het maken van vergunningen.
Voor het beheren, actueel houden en de verdere ontwikkeling van de kaderstellingteksten is een
redactiecommissie in het leven geroepen die wordt ondersteund door SenterNovem. In dit projectvoorstel
worden de activiteiten van de redactiecommissie en de daarmee gepaard gaande kosten voor 2009 aangegeven
en begroot.
Stappenplan
41
Planning gereed
1. Beheer van de kaderstellingdocumenten december 2009
2. Actueel houden Kaderstelling december 2009
3. Ontwikkelen van kaderstelling december 2009
Projectresultaat
Een actuele set kaderstellingdocumenten en daarmee een actuele en bruikbare set standaarden voor
considerans en voorschriften in het softwarepakket SESOM.
De bereiking van het projectresultaat wordt gemeten aan de hand van de vordering van de deelproducten.
Daarbij is het uitgangspunt dat het projectresultaat is bereikt als:
- ingediende verbetervoorstellen zijn verwerkt in de kaderstellingdocumenten.
- kaderstellingteksten zijn aangepast aan genoemde veranderde regelgeving.
- considerans Wabo-proof is.
- kaderstellingsteksten voor lucht en EV zijn geactualiseerd.
- bijzondere branches: voor nog eens twee branches voorschriften zijn uitgewerkt.
Maatschappelijk resultaat
Het gewenste maatschappelijke resultaat van het project bestaat uit:
- harmonisatie van de vergunningverlening door de provincies.
- dezelfde eisen bij dezelfde soort inrichtingen (level playingfield).
- vermindering regeldruk door meer doelvoorschriften en minder middelvoorschriften.
- vermindering administratieve lasten door terugdringen onderzoekslasten, registratielasten, e.d.
- versnelling van de vergunningverlening (door standaardisatie).
De bereiking van het maatschappelijk resultaat wordt gemeten aan de hand van een enquête over het gebruik
van kaderstellingdocumenten en SESOM.
Opmerkingen
De aangegeven projectstappen zijn als volgt omschreven:
1. Beheer van de kaderstellingdocumenten
Verwerking van verbetervoorstellen vanuit de gebruikers. Daarvoor zes redactievergaderingen per jaar.
Secretariaat SenterNovem. Bijhouden website over kaderstelling door Infomil, nieuwsbrief maken, afstemming
met Haskoning over SESOM.
2. Actueel houden Kaderstelling
Teksten aanpassen naar aanleiding van veranderingen in wet- en regelgeving. In 2009 AMvB algemene regels,
Reach, Besluit financiële zekerheid, Wm weigeringsgrond m.b.t. strijdigheid RO, LAP.
3. Ontwikkelen van kaderstelling
Wabo-proof maken considerans, documenten lucht en EV herzien naar aanleiding van advies SenterNovem,
uitbreiding onderdeel bijzondere branches met circa twee nieuwe branches n.a.v. inventarisatie en pilot in
2008.

Start en einddatum
het project loopt van januari 2009 tot en met december 2009.
Capaciteit
Raming van de benodigde inzet van mensuren voor het project door medewerkers van de provincies is als
volgt:
- projectleider: 100 uur
- per provincie een lid voor redactiecommissie + specialisten in de achterban: 100 uur per provincie
- deelnemers aan actualisatieprojecten (6): 100 uur per deelnemer
Kostenraming
€ 60.000
Contactpersoon IPO
Reinette Kiès
Toekenning
€ 60.000
42

Thema Organisatie uitvoering vergunningverlening en
handhaving
Projectnaam 4.13 Verbinding milieu met groene
uitvoeringspraktijk
Projecttrekker Dini van Egmond
Telefoonnummer projecttrekker 030 2583885
Emailadres projecttrekker dini.van.egmond@provincie-utrecht.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Provincie Utrecht
Verantwoordelijk vakberaad Vakberaad Bedrijven en Milieu
Kader, aanleiding en inhoud
Binnen de provincies opereren de taakvelden landelijk gebied enerzijds en milieu anderzijds nogal autonoom en
gescheiden van elkaar. Hoewel vergunningverlening en handhaving in beide taakvelden een eigen dynamiek
kennen, ontstaan er in de uitvoeringspraktijk steeds meer raakvlakken en is er samenhang in de uitvoering
vereist. Verbinding en afstemming zijn noodzakelijk uit oogpunt van een goede dienstverlening en een
doelmatige overheid.
Het project beoogt een landelijke bijeenkomst voor medewerkers en management van de provinciale afdelingen
vergunningverlening en handhaving die op het raakvlak van milieu en groene wetten werkzaam zijn. Doel is het
benoemen van de raakvlakken en het zoeken van een verbinding in uitvoeringsstrategie en concrete uitvoering.
Verder omvat het project het uitwerken van praktijkvoorbeelden die aangeven hoe eenduidig en gecoördineerd
kan worden opgetrokken vanuit vergunningverlening en handhaving voor beide beleidsterreinen, ook daar waar
de Wabo niet leidend is.
Ook de nieuwe Wet samenhangende besluiten vraagt om een verdergaande coördinatie en kent een
facultatieve regeling om aanvragen zoveel mogelijk te coördineren. Bestuursorganen worden min of meer
verplicht te verwijzen naar andere besluiten die nodig zijn om een activiteit te kunnen verrichten. In
gebiedsprocessen vraagt een integrale visie (inpassing geluidplafond, Nbw-gebied ernaast, enz.) om een juiste
procesmatige benadering.
Het project omvat verder het organiseren van een platform als kennis- en uitwisselingsgroep voor de betrokken
beleidsterreinen, dat o.a. thematische dagen gaat organiseren, bijvoorbeeld over bagger of de
Natuurbeschermingswet (Nbw). Dit betekent ook het samenbrengen en bundelen van juristen (werkgroepen)
uit verschillende IPO-taakvelden onder één noemer. Het project omvat ten slotte het inventariseren van de
verschillende provinciale verordeningen en het toegankelijk maken van de informatie, wellicht via een
provinciale intranetwebsite.
Stappenplan
43
Planning gereed
1. Landelijke bijeenkomst organiseren voorjaar 2009
2. Organiseren Platform als kennis- en uitwisselingsgroep voorjaar 2009
3. Inventariseren en toegankelijk maken (website) van provinciale verordeningen september 2009
4. Benoemen raakvlakken, uitwerken praktijkvoorbeelden en uitvoeringsstrategie najaar 2009
5. Organiseren van themadag op raakvlak van milieu en groene wetten najaar 2009
Projectresultaat
Het beoogde projectresultaat bestaat uit een aantal deelproducten:
- landelijke bijeenkomst
- uitgewerkte praktijkvoorbeelden met uitvoeringsstrategie
- platform voor kennisuitwisseling
- themadag
- website
De meting van de bereiking van het projectresultaat vindt plaats aan de hand van de afronding van de
bovengenoemde deelproducten van het project.
Maatschappelijk resultaat
Het uitwisselen van kennis en ervaringen van vergunningverleners, juristen en handhavers op het raakvlak van
milieuwetgeving en de groene wetgeving landelijk gebied.
De wijze waarop de meting van de bereiking van het maatschappelijk resultaat plaatsvindt, is nog uit te
werken.
Opmerkingen
Geen.

Start en einddatum
Het project loopt van januari 2009 tot en met december 2009.
Capaciteit
De provincies Drenthe, Overijssel en Zeeland hebben belangstelling getoond om mee te helpen met de
organisatie. De inzet vanuit de provincies is nader uit te werken.
Kostenraming
€ 25.000
Contactpersoon IPO
Reinette Kiès
Toekenning
€ 25.000
44

Thema Organisatie uitvoering vergunningverlening en
handhaving
Projectnaam 4.14 Rapportage vergunningverlening en
handhaving
Projecttrekker John Visbeen
Telefoonnummer projecttrekker 030 2582150
Emailadres projecttrekker john.visbeen@provincie-utrecht.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Provincie Utrecht
Verantwoordelijk vakberaad Vakberaad Bedrijven en Milieu
Kader, aanleiding en inhoud
Monitoring van vergunningverlening (VV) en handhaving (HH) vindt al sinds jaren op gestructureerde wijze
plaats. Hierdoor is het mogelijk gegevens over meer jaren te vergelijken. De gegevens worden ook gebruikt om
gegevens aan te leveren ten behoeve van de wettelijke verslaglegging over handhaving aan de Tweede Kamer.
In 2009 zal informatie met betrekking tot de regisseurstaak (bv. aantal ambtelijk gesprekken met gemeenten,
aantal aanwijzingen, enz.) onderdeel uitmaken van de monitoring vergunningverlening en handhaving. In 2009
wordt verder een relatie gelegd met het Interprovinciaal kwaliteitsoverleg (IPKO), door Kritieke Prestatie
Indicatoren voor vergunningverlening en handhaving te benoemen en deze als basis te gebruiken voor de
rapportage. Hiervoor worden een expertmeeting en een workshop georganiseerd. Er wordt gekeken hoe de
interprovinciale monitoring hierbij aan kan sluiten zodat de monitoring meer waarde krijgt voor de provincies.
Dit kan een verschuiving in de vraagstelling tot gevolg hebben. Er wordt gestreefd naar een minimum aan
informatievraag en een eenmalige bevraging.
Stappenplan
45
Planning gereed
1. Verzamelen gegevens over 2008 maart 2009
2. Opstellen rapportage 2008 april 2009
3. Besluitvorming rapportage 2008 juli 2009
4. Expertmeeting kritische prestatie-indicatoren VV en HH voor rapportage 2009 februari 2010
5. Workshop kritische prestatie-indicatoren VV en HH voor rapportage 2009 maart 2010
Projectresultaat
Rapportage monitoring vergunningverlening en handhaving.
De meting van de bereiking van het projectresultaat vindt plaats op basis van het deel van de rapportage dat
gereed is.
Maatschappelijk resultaat
Door opeenvolgende jaren verzamelen van gegevens trends in beeld brengen met betrekking tot
vergunningverlening en handhaving. Handhavinggegevens worden gebruikt voor landelijke handhavingbrief
naar Tweede Kamer.
De wijze waarop de meting van de bereiking van het maatschappelijk resultaat plaatsvindt, is nog uit te
werken.
Opmerkingen
Geen.
Start en einddatum
Het project loopt van januari 2009 tot en met maart 2010.
Capaciteit
De benodigde capaciteit vanuit de provincies betreft de inzet van een projectleider en daarnaast de inzet van
deskundigen uit elk van de provincies.
- projectleider 40 uur
- provincies elk 16 uur
In totaal 232 uur
Kostenraming
De kosten bedragen 27.000, euro voor de rapportage en 10.000 voor de expertmeeting, de workshop en het
aanpassen van vragenlijsten en ICT voorziening.

Totaal 37.000 euro.
Contactpersoon IPO
Reinette Kiès
Toekenning
€ 37.000
46

Thema Organisatie uitvoering vergunningverlening en
handhaving
Projectnaam 4.15 IMPEL 2009
Projecttrekker John Visbeen
Telefoonnummer projecttrekker 030 2582150
Emailadres projecttrekker john.visbeen@provincie-utrecht.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Provincie Utrecht
Verantwoordelijk vakberaad Vakberaad Bedrijven en Milieu
Kader, aanleiding en inhoud
IMPEL staat voor European Union network for the Implementation and Enforcement of European Environmental
Law, Europees netwerk van vergunningverleners en handhavers. IMPEL omvat: deelname aan
uitwisselingsprogramma’s van vergunningverleners en handhavers, deelname aan Europese conferenties,
gerichte informatievoorziening, organisatie van themadagen, uitvoering van vergelijkingsprogramma’s en
intercollegiale organisatiedoorlichtingen (IMPEL Review Initiatives = IRI-reviews).
Het project streeft naar kwaliteitsverhogende provinciale apparaten om in Europees verband te kunnen
functioneren en om werkmethoden beter op Europese regelgeving te laten aansluiten. Dit wordt ook bereikt
door actief deel te nemen aan Europese uitvoeringprojecten en/of deze te initiëren. Het project omvat verder
het onderhouden van een netwerk binnen de EU (met een verbinding naar Midden- en Oost-Europa) voor
wederzijdse bijstand en uitwisseling. Twee maal per jaar (in juni en december) vinden er voltallige IMPELbijeenkomsten
plaats en eenmaal per jaar een Nederlandse IMPEL-bijeenkomst. Deze wordt doorgaans
gehouden bij een provincie. Kosten hiervoor zijn beperkt. Voor 2009 voeren de provincies twee projecten in:
1. Ontwikkelen nieuwe opzet van IRI-reviews.
Eén van de effectiefste en krachtigste instrumenten die IMPEL heeft, is de doorlichting van de
vergunningverlenende- en handhavende organisaties in de verschillende lidstaten. Door de review (in dit geval
een informele audit) van de wijze waarop vergunningverlening en handhaving in elk land worden uitgevoerd,
leren we van elkaar en helpen we elkaar een hoger niveau van vergunningverlening en handhaving te bereiken.
In 2008 heeft een evaluatie plaatsgevonden. Doel van het project in 2009 is om op basis van de bevindingen
van deze evaluatie in 2009 een nieuwe werkwijze te ontwikkelen. De kosten voor dit project zullen beperkt zijn.
2. Vergelijking vergunningverlening en handhaving van de intensieve varkenshouderij.
In het jaarprogramma PRISMA 2008 is aangegeven dat het initiatief is genomen om in IMPEL een
projectvoorstel in te dienen voor vergelijking van vergunningverlening en handhaving van de intensieve
varkenshouderijen in de verschillende Europese landen.
Dit project is op 30 mei 2008 in Ljubljana in de General Assembly van IMPEL gepresenteerd en dit initiatief is
door nagenoeg alle landen met groot enthousiasme ontvangen. De problematiek rond stankhinder, emissies,
afzet mest, afval/breivoer, ruimtelijke inpassing is voor veel landen groot. Ook de verplaatsingen van bedrijven
van het ene naar het andere land wordt als een steeds groter probleem ervaren. De behoefte aan het
uitwisselen van informatie over bedrijven in deze sector en het uitwisselen van technische informatie is groot.
Het project voorziet in het delen van kennis, het uitwisselen van informatie (ook om zicht te krijgen hoe deze
sector opereert in de verschillende Europese landen) en om door aanbevelingen voor de Europese Commissie
een gelijk level playing field te creëren. Dit gebeurt onder meer door het vergelijken van (IPPC-)vergunningen,
gezamenlijk uitvoeren van inspecties en het inrichten van een (digitaal) platform om informatie uit te wisselen.
De eindresultaten worden in een rapport vastgelegd en in een internationale workshop gepresenteerd.
Voorbereidingen vinden plaats in het najaar van 2008. Het project start in 2009.
Stappenplan
47
Planning gereed
1. Voorbereiding project intensieve varkenshouderijen maart 2009
2. Uitvoering project intensieve varkenshouderijen mei 2009
3. Workshop en Verslaglegging project intensieve varkenshouderijen oktober 2009
4. Organisatie IMPEL-dag juni 2009
5. Ontwikkelen nieuwe werkwijze IRI-review juni 2009
6. Deelname eerste Europese conferentie 2009 mei 2009
7. Deelname tweede Europese conferentie 2009 december 2009
Projectresultaat
Kwaliteitsverhogende provinciale apparaten om in Europees verband te kunnen functioneren en om
werkmethoden beter op Europese regelgeving te laten aansluiten. Dit wordt ook bereikt door actief deel te
nemen aan Europese uitvoeringsprojecten en/of deze te initiëren.

De bereiking van het resultaat wordt gemeten aan de hand van de afronding van de deelresultaten en de
deelname aan workshops/bijeenkomsten.
Maatschappelijk resultaat
Het doel van IMPEL is het versterken van kennis en inzicht in Europese verhoudingen over de implementatie en
handhaving van Europese milieuwetgeving, het harmoniseren van milieu-inspecties, het bevorderen van
feitelijke samenwerking bij handhaving grensoverschrijdende milieuovertredingen en het versterken van de
participatie van de Nederlandse provincies in het Europese milieuveld.
De bijdrage die het project heeft aan het bereiken van dit doel wordt gemeten aan de hand van een evaluatie
achteraf.
Opmerkingen
De financiering vanuit LIFEplus voor het project vergelijking vergunningverlening en handhaving van de
intensieve veehouderij moest voor 23 juni 2008 worden aangevraagd. Over de PRISMA budgetten 2009 wordt
echter later besloten. De BOAG Milieu heeft in haar vergadering van 19 juni 2008 een principe-uitspraak
gedaan om 19.500 euro uit de PRISMA-gelden 2009 te reserveren voor dit project.
Start en einddatum
Het project loopt van januari 2008 tot en met december 2008.
Capaciteit
Totale inzet van benodigde capaciteit vanuit de provincies is 96 uur.
Kostenraming
IMPEL kent een nieuwe financieringssystematiek op basis van LIFEplus. Voor dit project betekent het dat vanuit
Europa in 2009 een bedrag van 48.600 euro wordt gefinancierd voor reis- en verblijfkosten. Vanuit het
PRISMA-budget van de provincies is een bedrag van 19.500 euro geraamd voor advieskosten (voorbereiding
vragenlijst, vergelijkende studie, eindrapportage, enz.). Van VROM en/of de overige landen is 28.800 euro
gevraagd. Dit zijn kosten die vooral te maken hebben met het vertalen van documenten door een daarvoor
gangbaar instituut.
Kostenraming:
19.500 (project vergunningverlening en handhaving intensieve veehouderijen)
5.000 (overige projectkosten en organisatie IMPEL-bijeenkomsten).
Totaal 24.500 euro
Contactpersoon IPO
Reinette Kiès
Toekenning
€ 19.500
48

Thema Europees Milieubeleid
Projectnaam 4.16 Kerngroep Milieu Regelgeving
Projecttrekker Ronald Groen
Telefoonnummer projecttrekker 070 4417430
Emailadres projecttrekker rh.groen@pzh.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Zuid-Holland
Verantwoordelijk IPO-gremium Brede Overleg en Adviesgroep Milieu
Kader, aanleiding en inhoud
Programmatische aandacht voor de voor provincies relevante milieuwetgeving en de beïnvloeding van de
rijksaanpak is noodzakelijk. Dit wordt al meerdere jaren onderkend en heeft in 2008 geleid tot het opzetten van
de Kerngroep Milieuregelgeving (KMR). Nu zeker op milieugebeid steeds meer Nederlandse wetgeving
omzetting is van Europese wetgeving, is dit extra van belang: de inzet waarmee in Europa is gewerkt moet ook
bij die omzetting doorklinken. De inhoud van de werkzaamheden wordt nader aangegeven in het werkplan KMR
2009, dat na overleg in de Brede Overleg- en Adviesgroep Milieu (BOAG Milieu) in de IPO-Adviescommissie
Milieu zal worden vastgesteld.
In 2009 zal aandacht worden geschonken aan:
- door de Adviescommissie aangegeven bestuurlijk prioritaire dossiers;
- de wijze van implementatie in Nederland van Europese regelgeving;
- opbouw van het KMR-team;
- relatie met de waterdossiers;
- versterking van de relatie tussen de experts in de provinciehuizen, KMR, IPO-secretariaat en provinciale
lobbyisten in Den Haag;
- opzet van de samenwerking van de kerngroep met VROM.
Van de dossiers die bij de KMR in behandeling zijn, is
de verdeling naar beïnvloedingsfase per 1-1-2008 als
volgt:
- 10% in scopingsfase
- 60% in voorbereidingsfase;
- 30% in besluitvormingsfase
Stappenplan
49
30%
10%
60%
Scopingsfase
Voorbereidingsfase
Besluitvormingsfase
Planning gereed
1. Selectie prioritaire dossiers op basis VROM-wetgevingsprogramma januari 2009
2. Opstellen werkprogramma 2009 KMR januari 2009
3. Jaarverslag 2009 december 2009
4. Beïnvloeding milieuregelgeving continu
5. Actualiseren voortgangsmatrix op www.iporivm.nl 4 x per jaar
6. Op relevante momenten actualiseren factsheets bestuurlijk prioritaire dossiers en voor
behandeling voorleggen in adviescommissie.
2 x per jaar
Projectresultaat
Operationeel doel is het zoveel mogelijk inspelen op prioritaire dossiers teneinde een voor het milieu goede
regelgeving te bereiken die goed uitvoerbaar is voor de provincies.
- IPO-posities zijn voorbereid en in een vroeg stadium van dossiers effectief ingebracht in het
gedachtevorming- en onderhandelingsproces binnen de relevante Haagse gremia.
- De provincies zijn goed geïnformeerd over de ontwikkelingen op het gebied van de regelgeving.
- De contacten met VROM, VNG en fractiespecialisten zijn versterkt.
Dit wordt aangegeven door in een percentage uit te drukken welk deel van de experts aangeeft een redelijke
doorwerking van de IPO-bijdrage in Nederlandse dossiers waar te nemen. Jaarlijks is er in december een
eindejaarsmeting onder de experts.

Maatschappelijk resultaat
De interprovinciale Kerngroep Milieu Regelgeving heeft tot strategisch doel dat regelgeving wordt ontwikkeld
die in toenemende mate effectief is voor het oplossen van de milieuproblemen en die goed uitvoerbaar is voor
de provincies.
Een mogelijkheid voor meting is om periodiek de effectiviteit en uitvoerbaarheid van de milieuregelgeving op
een aantal criteria te onderzoeken en het aandeel redelijk tot goed scorende regels in een percentage uit te
drukken. Een dergelijke meting vereist een apart project met financiering die nu niet voorzien is. Iets beperkter
gekeken gaat het erom dat provincies hebben geanalyseerd dat er gevolgen zijn en dat de conclusies op die
basis in het overleg met het rijk zijn ingebracht en of er iets met die conclusies gebeurt. De factsheets van de
prioritaire dossiers zijn langs deze lijnen ingericht. KMR bevordert dat er ook inhoudelijk op deze wijze invulling
aan wordt gegeven.
Opmerkingen
Geen.
Start en einddatum
Het project loopt van januari 2009 tot en met december 2009. In feite is KMR een continue activiteit, waar aan
de hand van jaarlijks werkplan (door BOAG’s te accorderen) de inzet van middelen en activiteiten voor het
volgende jaar wordt aangegeven.
Capaciteit
- Kerngroep Milieu Regelgeving (KMR): deelnemers KMR, provinciale contactpersonen KMR en IPO-experts
nemen deel in door betrokken provincies ter beschikking gestelde werktijd tot maximaal 0,5 dag per week,
de voorzitter tot 1 dag per week.
- Inzet voor milieudossiers IPO-secretariaat wordt volgens werkplan IPO geleverd.
- Ondersteuning voor het onderhoud van de matrix en de factsheets.
Kostenraming
€ 17.000 (incl. btw) als werkbudget 2008 voor KMR. Bestemd voor:
- organisatie themabijeenkomsten en werkbezoeken (3.000).
- verzorging matrix en factsheets en communicatie daarover (14.000; detachering Laura Dolleman)
Contactpersoon IPO
Frank Puijn
Toekenning
€ 17.000
50

Thema Europees Milieubeleid
Projectnaam 4.17 Kerngroep Europees milieubeleid
Projecttrekker Joop Kramer
Telefoonnummer projecttrekker 0592 365822
Emailadres projecttrekker j.kramer@drenthe.nl
Provincie of organisatie projecttrekker Provincie Drenthe
Verantwoordelijk IPO-gremium Brede Overleg en Adviesgroep Milieu
Kader, aanleiding en inhoud
Programmatische aandacht voor de Europese milieuwetgeving die voor provincies relevant is en de
beïnvloeding in een vroegtijdig stadium is noodzakelijk. Dit wordt al een aantal jaren onderkend en heeft in
1996 geleid tot het instellen van de interprovinciale Kerngroep Europees Milieubeleid (KEM). In de afgelopen
jaren is het accent naast informatievoorziening meer komen te liggen op beïnvloeding van EU-regelgeving en -
beleid. Sinds 2004 is ook beïnvloeding via het nationale traject (ARENA-werkgroep en Interbestuurlijke
dossierteams) gestart. De inhoud van de werkzaamheden wordt nader aangegeven in het werkplan KEM 2009,
dat na overleg in BOAG Milieu (en Water, Landelijk Gebied en EU), in de Adviescommissie Milieu zal worden
vastgesteld.
In 2009 zal aandacht worden geschonken aan:
- door de Adviescommissies (AC) aangegeven bestuurlijk (en ambtelijk) prioritaire dossiers;
- organisatie van werkzaamheden en het beheer en verdere uitbouw van de netwerkorganisatie;
- informatie naar de provincies;
- de versterking van de relatie tussen de experts in de provinciehuizen, KEM, IPO-secretariaat en Huis van
de Nederlandse Provincies in Brussel (HNP);
- versterking relatie met de werkgroep milieu van de Raad voor Europese Gemeenten en Regio's.
Specifiek is het naar Nederland halen van de bijeenkomst van het Energie- en Milieunetwerk van CEMR. Doel is
IPO als gezaghebbende partner in dat netwerk neer te zetten. Jaarlijks organiseert één van de aangesloten
organisaties. De jaarlijkse bijeenkomst heeft nog niet eerder in Nederland plaats gehad en het is reëel dat IPO
dit ook een keer op zich neemt. Of het ook in 2009 lukt, hangt uiteraard af van de beraadslagingen in CEMRverband.
Het zou ook 2010 kunnen worden.
Stappenplan
51
Planning gereed
1. Selectie prioritaire dossiers op basis van EC Wetgevings- en werkprogramma 2009 december 2008
2. Opstellen werkplan 2009 KEM + besluitvormingsprocedure (BOAG’s en AC’s) februari 2009
3. Jaarverslag 2009 december 2009
4. Beïnvloeding milieuregelgeving continu
5. Actualiseren voortgangsmatrix op www.iporivm.nl 4 x per jaar
6. Actualiseren factsheets bestuurlijk prioritaire dossiers en voorleggen in AC’s 2 x per jaar
7. Participatie/trekkerschap Interbestuurlijke dossierteams c.a. Continu
8. KEM-vergaderingen (incl. contactpersonen en HNP overleg) 10 x per jaar
9. Reguliere werkzaamheden t.b.v. beheer en uitbouw netwerkorganisatie Continu
10. Organiseren bijeenkomst CEMR-werkgroep Milieu en Energienetwerk in Nederland november 2009
Projectresultaat
Operationeel doel is het zoveel mogelijk inspelen op prioritaire Europese dossiers om een voor het milieu goede
regelgeving te bereiken die goed uitvoerbaar is voor de provincies, dat wil zeggen:
- IPO-posities zijn voorbereid en in een vroeg stadium van dossiers effectief ingebracht in het
gedachtevorming- en onderhandelingsproces binnen de relevante regionale, Brusselse en Haagse gremia;
- de provincies zijn goed geïnformeerd over de Brusselse ontwikkelingen op het gebied van milieubeleid en
regelgeving;
- contacten met het Huis van de Nederlandse provincies, de Europese Commissie, de Permanente
Vertegenwoordiging van Nederland bij de EU, Europarlementariërs, de CEMR (Counsel of European
Municipalities and Regions) en het Comité van de Regio’s zijn versterkt; en
- in de Europese regionale netwerken, met name EPRO (Environment Platform of Regional Offices in
Brussels), CEMR (Counsel of European Municipalities and Regions), ENCORE (Environment Conference of
the Regions of Europe) en IMPEL (European Union Network for the Implementation and Enforcement of
Environmental Law), is actief geparticipeerd.

Maatschappelijk resultaat
De interprovinciale Kerngroep Europees Milieubeleid (KEM) heeft tot maatschappelijk doel dat EU-beleid en -
regelgeving (milieu omvat in de Europese context tevens water, natuur en biodiversiteit) tot stand komt die
effectief is voor het oplossen van de milieuproblemen en die goed uitvoerbaar is voor de provincies.
Een mogelijkheid voor meting van het maatschappelijk resultaat is om periodiek de effectiviteit en
uitvoerbaarheid van de milieuregelgeving op een aantal criteria te onderzoeken en het aandeel redelijk tot goed
scorende regels in een percentage uit te drukken. Een dergelijke meting vereist een apart project met
financiering die thans niet voorzien is. Lijkt in dit verband niet zinvol. Iets beperkter gekeken gaat het erom,
dat provincies (experts) analyseren welke gevolgen er zijn en wat er met de IPO-inzet op de dossiers is
gebeurd. De factsheets van de prioritaire dossiers zijn langs deze lijnen ingericht en KEM bevordert dat er ook
inhoudelijk op deze wijze invulling aan wordt gegeven.
Opmerkingen
De kosten zijn in vergelijking met 2008 — deels eenmalig — opgehoogd naar 31.000 euro. In de praktijk blijkt
er behoefte aan communicatiemateriaal over KEM. Voorgesteld wordt daarvoor een informatieve folder in
samenhang met matrix te ontwikkelen (2.000 euro). Voorts blijkt voor de organisatie van themabijeenkomsten,
werkbezoeken en werkzaamheden voortvloeiend uit KEM-werkzaamheden (bijvoorbeeld ARENA) een relatief
bescheiden bedrag (4.000) nodig. Dit bedrag is gelet op ervaringen in het afgelopen jaar met 2.000 euro
opgehoogd.
Uitsluitend in 2009 wordt een bijdrage gevraagd van 6.000 euro voor de organisatie van de
netwerkbijeenkomst van het CEMR-energie en -milieunetwerk. Deelnemers dragen verblijf- en reiskosten zelf,
maar vergaderaccommodatie, excursie en welkomstdiner komen voor rekening van de organiserende partij.
Wanneer de beraadslaging in CEMR ertoe leidt dat de bijeenkomst pas in 2010 plaats vindt, zal dit bedrag niet
worden aangesproken en in PRISMA 2010 worden opgenomen.
Start en einddatum
Het project loopt van januari 2009 tot en met december 2009. In feite is KEM een continue activiteit, waar aan
de hand van jaarlijks werkplan (door BOAG’s te accorderen) de inzet van middelen en activiteiten voor het
volgende jaar wordt aangegeven.
Capaciteit
- KEM: deelnemers, provinciale contactpersonen en IPO-experts nemen deel in door betrokken provincies ter
beschikking gestelde werktijd;
- IPO-secretariaat levert secretariaat;
- Inzet voor milieudossiers in Brussel bij Huis van de Nederlandse Provincies volgens werkplan HNP geleverd;
- Ondersteuning voor het onderhoud aan de KEM-matrix en de factsheets (zie kostenraming).
Kostenraming
Totaal benodigd voor de KEM € 31.000 als werkbudget 2009.
Bestemd voor:
- verzorging matrix en factsheets, en communicatie: ondersteuning Laura Dolleman (14.000); detachering;
- organisatie vergaderingen, themabijeenkomsten en werkbezoeken e.d. (4.000); vergaderkosten;
- abonnement Bates Issue Tracker, maandelijks overzicht relevante milieuontwikkelingen (€5.000); overige
kosten structureel
- opstellen communicatiemateriaal (2.000); overige kosten eenmalig 2009
- bijeenkomst netwerk energie en milieu van CEMR (6.000); overige kosten eenmalig 2009
Contactpersoon IPO
Frank Puijn
Toekenning
€ 31.000
52

Thema Niet themagebonden projecten
Projectnaam 4.18 Realisatie van een efficiënte en effectieve
monitoring
Projecttrekker Aan te wijzen door het IVM
Telefoonnummer projecttrekker Nog aan te geven
Emailadres projecttrekker Nog aan te geven
Provincie of organisatie projecttrekker Nog aan te geven
Verantwoordelijk vakberaad Interprovinciaal Vakberaad Monitoring (IVM)
Kader, aanleiding en inhoud
Als onderdeel van de beleidscyclus draagt monitoring bij aan de vergroting van de effectiviteit van het bestuur
en verder ook aan de vergroting van de zichtbaarheid van de provincies als presterend middenbestuur.
Monitoring dient effectief te zijn. Daarop gericht is met het rijk een samenwerkingsovereenkomst afgesloten,
die wordt aangestuurd door de Stuurgroep Monitoring Milieu, Natuur en Water. Hierin zijn naast het IPO ook de
ministeries van VROM, LNV en van VenW, het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL; voormalig Milieu- en
Natuurplanbureau) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) vertegenwoordigd. Het
bijdragen aan de realisatie van een efficiënte en effectieve monitoring is ook de doelstelling van deze
samenwerking. Het project bestaat uit drie onderdelen/activiteiten:
1. doorontwikkeling en beheer van het monitoringportal;
2. verdere uitwerking van het bod van het Directoraat Generaal Milieu (DGM) van het ministerie VROM,
gericht op een betere afstemming en coördinatie en eventuele (gedeeltelijke) overname door het RIVM van
milieumeetnetten van de provincies die (mede) zijn gebaseerd op nationale of internationale
verplichtingen;
3. organisatie van een monitoringsymposium.
Daarnaast wordt in Werk- en Stuurgroepverband bijgedragen aan de samenwerking.
Ad 1. In het kader van de samenwerking is in 2008 de website www.monitoringportal.nl ontwikkeld voor milieu,
natuur, water en landelijk gebied. De website is opgezet om te komen tot een efficiënter gebruik van de
beschikbare monitoringexpertise op genoemde gebieden. Het systeem is opgebouwd volgens een structuur van
inhoudelijke thema’s (milieu, water, natuur en landelijk gebied), kennisbronnen (organisaties, overleggroepen,
monitoringproducten en monitoringdeskundigen) en gebieden (Europa, Nederland en provincies). In het
monitoringportal zijn de eerder ontwikkelde websites www.iporivm.nl en www.milieurapportage.nl geïntegreerd.
Het milieudeel is in 2008 gevuld; de thema’s water en natuur zijn deels gevuld met informatie die bij de
invulling van het milieudeel is meegekomen. Het thema ruimte en landelijk gebied is nog niet gevuld.
Ad 2. In het kader van dit traject is in 2008 een onderzoek uitgevoerd en afgerond naar de bodem- en
grondwatermeetnetten. Naar verwachting zal eind 2008 besluitvorming plaatsvinden over verdergaande
samenwerking tussen de provincies en het RIVM en een eventuele overdracht van taken. In 2009 zullen enkele
andere (nader te bepalen) meetprogramma’s worden doorgelicht. Het betreft een keuze uit de thema’s
luchtkwaliteit, luchtemissies en broeikasgassen, geluid en externe veiligheid.
Ad 3. In het kader van de samenwerking tussen rijk en provincies wordt meestal eens per jaar gezamenlijk een
(mini)symposium of workshop georganiseerd over te selecteren relevante onderwerpen.
Stappenplan
Monitoringportaal
1.1 Doorontwikkeling en technisch beheer van het monitoringportal, actueel houden van de
inhoud (taak van redactiecommissie en vullingbeheer), communicatie richting (potentiële)
gebruikers.
1.2 Evaluatie van beheer en gebruik van het monitoringportal (uit te voeren door extern
bureau, inclusief bevraging van gebruikers).
1.3 P.m., verdere vulling van het monitoringportal met gegevens over natuur, water en
landelijk gebied (uitvoering van dit onderdeel is mede afhankelijk van de evaluatie omtrent
beheer en gebruik van de milieumodules, besluitvorming september 2009).
DGM-bod
53
Planning
december 2009
augustus 2009
2.1 Keuze van te onderzoeken meetprogramma’s en opstellen plan van aanpak. januari 2009
2.2 Uitvoeren onderzoek door het RIVM i.s.m. de provincies, uitmondend in evaluatie,
rapportage en besluitvorming.
Monitoringsymposium
p.m.
december 2009
3.1 Keuze van een thema april 2009
3.2 Inhoudelijke en organisatorische voorbereiding en uitvoering oktober 2009

Projectresultaat
1.1 Het resultaat van dit projectonderdeel is een goed werkend, actueel, vrij toegankelijk, laagdrempelig en bij
de doelgroep bekend monitoringportal voor het beleidsveld milieu en deels water, natuur en landelijk
gebied en een qua vulling voor het milieudeel up-to-date website. De bereiking van dit resultaat wordt
gemeten aan de hand van het aandeel beleids- en werkvelden dat up-to-date is opgenomen in de
kennisbank en aan de hand van het gebruik van het monitoringportal door de doelgroepen.
1.2 Resultaat van dit onderdeel is een afweging tussen enerzijds de beheersinspanning en anderzijds het
gebruik van de website, mede in relatie tot de te nemen beslissing go/no-go inzake de verdere vulling van
de onderdelen water, natuur en landelijk gebied en het al dan niet continueren van de inspanning voor
milieu.
1.3 Het al dan niet initieel vullen van de website voor de onderdelen water, natuur en landelijk gebied is
afhankelijk van de resultaten van de uit te voeren evaluatie. De beslissing go/no-go zal september 2009
genomen worden op basis van de resultaten van de evaluatie. De bij uitvoering van deze fase te maken
kosten zijn nog niet begroot en als p.m.-post opgenomen.
2.1 Het resultaat van de keuze is een uitgewerkt plan van aanpak voor onderzoek van de geselecteerde
meetprogramma’s.
2.2 Het resultaat van het onderzoek is een rapport met conclusies en aanbevelingen over overstemming,
coördinatie en/of (gedeeltelijke) overname van meetprogramma’s.
3. Resultaat van het jaarlijks symposium is optimaliseren van het netwerk en bijdragen aan een efficiëntere
monitoring.
De bereiking van het projectresultaat kan worden afgemeten aan de hand van de mate van realisering van de
diverse in het project opgenomen onderdelen.
Maatschappelijk resultaat
Het maatschappelijke doel van het project is te komen tot een efficiëntere en onderling afgestemde monitoring
en informatievoorziening en een efficiënter gebruik van monitoringexpertise en monitoringdata ten behoeve van
het provinciaal beleid op het terrein van milieu, water, natuur, landelijk gebied en ruimtelijke ordening.
Een indicator voor de meting van de maatschappelijke resultaten is niet beschikbaar.
Opmerkingen
Geen.
Start en einddatum
Het project loopt van januari 2009 tot en met december 2009. Het project is een vervolg op de
monitoringprojecten in de PRISMA-programma’s van 2007 en 2008.
Capaciteit
Activiteit 1.1: 50 uur en 50 uur vanuit de gezamenlijke 12 provincies
Activiteit 1.2: 20 uur
Activiteit 1.3: p.m.
Activiteit 2.1 10 uur
Activiteit 2.2 20 uur + 200 uur inzet vanuit de gezamenlijke 12 provincies
Activiteit 3 40 uur
Activiteit 4 40 uur
Algehele projectleiding 70 uur (werkprogramma, projectuitwerking en –bewaking)
Totaal 250 uur + 250 uur vanuit de 12 provincies. Dit is exclusief de inzet van de samenwerkingspartners
VROM, LNV, RIVM en PBL.
Voor het monitoringportal is naast personele inzet van de provincies een personele inzet voorzien van de zijde
van RIVM, VROM en de andere samenwerkingspartners. In het kader van de samenwerking wordt de
structurele inhoudelijke vulling aangestuurd door redactiecommissie, onder voorzitterschap van het RIVM. De
informatie wordt aangeleverd door de participanten. De feitelijke vulling van de website wordt uitgevoerd door
het RIVM, zo nodig met inzet van uitzendkrachten. Het technisch beheer van het monitoringportal wordt
uitbesteed.
Het onderzoek naar de mogelijkheden afstemming, coördinatie en overname van monitoringactiviteiten door
het RIVM wordt op verzoek van DGM uitgevoerd door het RIVM, in overleg met de provincies. Deze activiteit
wordt begeleid door een daartoe ingestelde commissie.
54

Kostenraming
1.1 Doorontwikkeling en technisch beheer website
- hosting (domeinnaam, hosting, nedstatteller) 4.200
- handleiding Content Management System 2.000
- technisch beheer en onderhoud 5.600
- genereren van Excel in te lezen lijsten 1.600
- vullingbeheer (uitzendkracht) 5.600
1.2 Evaluatie gebruik en beheer 8.000
1.3 Vulling water- natuur- en landelijk gebied p.m.
2. Onderzoek monitoringprogramma’s --
3. Monitoringsymposium 3.000
Totaal 30.000 inclusief btw
Contactpersoon IPO
Wil van Duijvenbooden
Toekenning
€ 30.000
55

Dit is een uitgave van het
Interprovinciaal Overleg (IPO)
Postbus 16107
2500 BC Den Haag
Telefoonnummer (070) 888 12 12
Faxnummer (070) 888 12 80
www.ipo.nl
IPO-publicatienummer
275
Grafisch ontwerp omslag
Studio van Pelt, Amsterdam
Druk
RS Drukkerij BV, Den Haag
Den Haag, februari 2009