De DDR in kort bestek

– Friso de Zeeuw
Bruinkoolwinning was de basis voor de economie.
De methode van winning en verwerking
veroorzaakte enorme milieuvervuiling en
landschapsverwoesting. Het regiem ging daar
volledig aan voorbij. Openlijke protesten vanuit de
bevolking werden niet getolereerd.
De kortste geschiedenis
Over het DDR-Museum
Het DDR-Museum is uniek in Nederland
De kleine ruimte biedt plaats aan dertien vitrines. De tentoongestelde voorwerpen en
documenten weerspiegelen de volle breedte de DDR-maatschappij. Met enerzijds vaak
ouderwets vormgegeven consumentenartikelen en anderzijds producten die de toets van
modern design en technische perfectie ruimschoots kunnen doorstaan. Verder zijn, soms
zeer persoonlijke, documenten te zien die weergeven hoe DDR-burgers met de staatsbureaucratie
omgingen. Medailles, propagandamateriaal en uniformstukken tonen de
officiële uitingen van het regiem, inclusief grensbewaking en de Stasi. Ook kunst,
cultuur en vrijetijdsbesteding in de DDR krijgen aandacht, evenals de betrekkingen tussen
Nederland en de DDR. Uiteraard ontbreekt informatie over de Trabant en De Muur niet.
Mareike Naumann – Berlin (Ost)
Na de tweede Wereldoorlog onstaat de DDR in het door de
Sowjet-Unie bezette deel van het verslagen Duitsland.
(pagina 14)
Günther Tomczak – Freyburg
(pagina 10)
Anja Fricke – Schachdorf Ströbeck
van de DDR
Invoering communisme
De verovering van Berlijn op 30 april 1945
door de Sovjet-troepen betekende het einde
van het Derde Rijk. De film ‘Der Untergang’,
over de laatste dagen van Hitler, beschrijft de
aanloop naar deze historische gebeurtenis.
De geallieerden verdeelden Duitsland in vier
zones. De westelijke delen (Amerikaans, Brits
en Frans) werden in 1949 samengevoegd tot
de Bondsrepubliek. In datzelfde jaar kreeg ook
de Sovjetzone de status van zelfstandige staat:
de Deutsche Demokratische Republik (DDR).
In afwijking tot wat deze naam doet vermoeden,
kregen communistische hardliners de leiding,
onder Sovjet-patronage. De communistische
partij heette Sozialistische Einheitspartei
Deutschlands (SED). De naam komt voort uit
de ‘Zwangsvereinigung’ van sociaal-democraten
met communisten in 1946. Twee partijleiders
waren het gezicht van de DDR in haar 40-jarig
bestaan: achtereenvolgens Walter Ulbricht
(1950-1971) en Erich Honecker (1971-1989).
Klein Wirtschaftswunder
De Sovjet Unie eiste van het platgebombardeerde
land forse herstelbetalingen. Fabrieken
die nog overeind stonden werden gedemonteerd
en verhuisden naar Rusland. Toch voltrok zich
in de naoorlogse jaren net als in West-Duitsland
een klein Wirtschaftswunder. De planeconomie
van de DDR ontwikkelde zich tot een van de
sterkste van de landen achter het ijzeren
gordijn. De werkende mensen moesten dan ook
flink aanpoten. De extreem hoge prestatienormen
leidden tot de arbeidersopstand in 1953, die na
twee dagen met behulp van Russische tanks de
kop werd ingedrukt. Het regiem beschouwde
het als een afgang dat het deze opstand niet
had voorzien. De uitbouw van de beruchte
Staatssicherheitsdienst (Stasi) werd nu met
kracht ter hand genomen.
Het was in de communistische wereld de gewoonte om
bij officiële feestelijke gebeurtenissen flink uit te pakken
met fraaie decoraties. Zoals dit geschenk van een Russische
delegatie ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de
SED in 1971.
Walter Ulbricht
Erich Honecker
In 1953 wordt een volksopstand door Sovjettroepen
neergeslagen
De harde en overtuigde Stalinist
was geen groot lezer, al doet dit
portret anders vermoeden.
Twee partijspeldjes van de communistische partij
SED. Op de oudste (links) staat Stalin afgebeeld.
In 1956 is zijn portret verwijderd, zoals op het
rechter exemplaar te zien is.
4 De DDR in kort bestek – 1949-1990 De DDR in kort bestek – 1949-1990 5