Klankjuwelen 2020 LR

2020KLANG KLANK
JUWELEN

Stichting Avondmuziek
Uithuizermeeden
50 jaar
Farmsum
50
m.m.v.
Olivier Latry
Wibi Soerjadi
Sietze de Vries
Rien Donkersloot
Luthers Bach Ensemble
Ensemble Sonus Vita
Roden Girl Choristers
Orgelconcerten 2020
18.04 Pieter Pilon “Tres Meditationes Sacrae”,
Albert de Klerk
23.05 Leonore Lub “L’ Ascencion”,
Olivier Messiaen
20.06 Stef Tuinstra
15.08 Pieter Pilon
19.09 Janny de Vries
17.10 Vincent van Laar
21.11 Sietze de Vries
26.12 Harm Hoeve 2 e Kerstdag : 14.30 uur
Concertdata, kaartverkoop
zie www.avondmuziekuithuizermeeden.nl
Farmsumer Kerk
Aanvang 20.00 uur
Entree € 10,00
www. lohmanorgelfarmsum.nl
colofon
Jaargang 2, april 2020
Klankjuwelen is een jaarlijkse uitgave
van Erfgoedpartners en het Organeum
en wordt gratis verspreid.
redactie
Erfgoedpartners
Thea Pol, Stieneke Ritzema, Filip Vedder,
Roeli Broekhuis en Hester Hazenberg
Organeum
Winfried Dahlke en Simone Bleeker
Erfgoedpartners
Lopende Diep 8, 9712 NW Groningen, Nederland
+31 (050) 313 00 52
www.erfgoedpartners.nl
Organeum, Orgelakademie Ostfriesland
Norderstraße 18, 26826 Weener, Duitsland
+49 4951 912203
www.ostfriesischelandschaft.de
Vormgevingsconcept Geert de Koning
Drukwerk Marnedrukkers
Oplage 5.000 exemplaren
Voorzijde omslag: Organist Winfried Dahlke, Georgskirche Weener
Foto: Jens Schulze
Achterzijde omslag: Schnitger-orgel, Pancratiuskerk Godlinze.
Foto: Anton Tiktak, Arte del Norte

Voorwoord | Vorwort
Laat je verrassen
Het noordelijk kustgebied van Nederland en Duitsland kent veel schatten, waaronder de
orgels. Kenners van over de hele wereld weten ze te vinden, want er zijn niet alleen veel, maar
ook veel goede instrumenten, waaronder de talrijke Schnitgerorgels. Orgelcommissies in Nederland
en Duitsland bieden mooie concerten aan, vaak in prachtige kerken met fraaie historische
orgels. Natuurlijk zijn er concerten waarbij het orgel soleert, maar er zijn ook voorstellingen
waarbij het orgel dansers, troubadours of koren begeleidt. Het orgel is een prachtig instrument
dat zacht en subtiel kan klinken, maar dat ook een heel orkest kan vervangen.
In deze uitgave vind u een concertoverzicht van alle bij ons bekende concerten die dit jaar
in Groningen en Ostfriesland worden uitgevoerd. Als u meer informatie wenst, kunt u zich
kosteloos abonneren op de digitale orgelkalender die maandelijks verschijnt (https://erfgoedpartners.nl/publicaties/orgelkalender/).
Daarnaast vindt u informatie van orgelcommissies
over bijzondere uitvoeringen, evenementen en excursies. Wij hopen dat dit tijdschrift u inspireert
om ons rijke orgelaanbod te ontdekken.
Lassen Sie sich überraschen
Das nördliche Küstengebiet der Niederlande und Deutschlands besitzt viele Schätze, darunter auch
die Orgeln. Kenner aus der ganzen Welt wissen, wie sie zu finden sind, denn es gibt nicht nur viele,
sondern auch viele gute Instrumente, darunter die zahlreichen Schnitger-Orgeln. Orgelkommissionen
in den Niederlanden und Deutschland bieten schöne Konzerte an, oft in großartigen Kirchen
mitwunderbaren historischen Instrumenten. Natürlich gibt es Konzerte, bei denen die Orgel solo in
Erscheinung tritt, aber es gibt auch Aufführungen, bei denen die Orgel Tänzer, Troubadoure oder
Chöre begleitet. Die Orgel ist ein schönes Instrument, das weich und subtil klingen kann, aber auch
ein ganzes Orchester ersetzen kann.
In dieser Publikation finden Sie eine Konzertübersicht aller uns bekannten Konzerte, die im
nächsten Jahr in Groningen und Ostfriesland stattfinden werden. Wenn Sie weitere Informationen
wünschen, können Sie den monatlich erscheinenden digitalen Orgelkalender kostenlos abonnieren
(https://erfgoedpartners.nl/publicaties/orgelkalender/). Sie finden auch Informationen von Orgelkommissionen
über besondere Aufführungen, Veranstaltungen und Ausflüge. Wir hoffen, dass diese
Zeitschrift Sie dazu inspiriert, unser reiches Orgelangebot zu entdecken.
1
Roeli Broekhuis, Erfgoedpartners
Winfried Dahlke, Organeum, Orgelakademie Ostfriesland

tekst: thea pol
Van oude muziek tot
dance: de Groninger orgels
doen mee
Een reis langs de orgelactiviteiten in Groningen in 2020
Voor de mooiste orgels moet je in Groningen en het aangrenzende Duitse
Ostfriesland zijn. Niet voor niets steken buitenlandse bezoekers de loftrompet
over deze ‘klank juwelen’ en komen ze zelfs vanuit Amerika, Canada,
Zuid-Korea en Japan om ‘onze’ orgels te horen.
2
De orgelcommissies in stad en provincie
Groningen hebben voor 2020 interessante
programma’s samengesteld. Laat u verrassen,
want de programma’s zijn niet alleen interessant
voor doorgewinterde orgelconcertbezoekers.
Neem de beroemde pianist Wibi
Soerjadi. Hij komt deze zomer zijn opwachting
maken in Uithuizermeeden vanwege vijftig
jaar Stichting Avondmuziek Uithuizermeeden.
Of ‘het mooiste van twee werelden’ met
zeemansliederen, dans en ’t orgel, en (Johnny)
Cash in de kerk.
In dit tijdschrift vindt u een weergave
van de activiteiten, die de komende maanden
rondom de orgels plaatsvinden. Een
belangrijk onderdeel is een overzicht van de
orgelconcerten in Ostfriesland en Groningen.
De orgelconcerten zijn op maand en datum
gerangschikt met informatie over wie er
speelt, de plaats en aanvangstijd. Meewerkende
musici worden eveneens vermeld.
Wij nemen u mee op reis langs bijzondere
kerken en orgels, langs interessante programma’s
en activiteiten. Wij wensen u daarbij een
aangename tijd. Onze reis beginnen we op het
Hogeland, het noordelijk deel van de provincie
Groningen.

Voorstelling Dans en ‘t orgel; foto: Wim de Olde
Een feestelijk jubileumjaar 2020
Voor Stichting Avondmuziek Uithuizermeeden
is 2020 een bijzonder jaar, als het haar
vijftigjarig bestaan herdenkt. Voor het bestuur
aanleiding om een uitgebreid jubileumprogramma
samen te stellen. Secretaris Bert
Veening is al in oktober 2018 begonnen met
de voorbereiding. Zo moesten er natuurlijk
de nodige subsidies geregeld worden. ‘Dankzij
deze subsidies konden wij een gerenommeerde
organist als Olivier Latry, als organist verbonden
aan het orgel van de Notre Dame in
Parijs, contracteren. Latry gaat werken spelen
van Bach, de Nederlandse componist Marter
en hij zal, op ons verzoek, ook improviseren.’
De bekende pianist Wibi Soerjadi maakt
eveneens zijn opwachting in Uithuizermeeden
deze zomer. De Stichting Avondmuziek
Uithuizermeeden vindt het belangrijk dat
een breed publiek wordt aangesproken. Een
programma voor elk wat wils zou je kunnen
zeggen.
Wibi Soerjadi; foto: Frank Doorhof
3

Bestuur Stichting Avondmuziek Uithuizermeeden bij het Hinsz-orgel Mariakerk; foto: Anjo de Haan
50 jaar Stichting Avondmuziek Uithuizermeeden
In 1970 werd de Stichting Avondmuziek Uithuizermeeden opgericht. Een halve eeuw geleden
dus. Dit wil het bestuur van de stichting niet onopgemerkt voorbij laten gaan. In 1969
werd het Hinsz-orgel in de Mariakerk gerestaureerd. Na de restauratie vond organist Koos
Dijkhuizen, dat het orgel ook buiten de erediensten gebruikt zou moeten worden. In 1970
werd daarom de Stichting Avondmuziek Uithuizermeeden opgericht. Huidig bestuurslid
Bert Veening is blij dat er destijds gekozen is voor de naam ‘Avondmuziek’ en niet voor
orgelcommissie. ‘Met “Avondmuziek” kun je breder programmeren dan alleen orgel, en dat
is gebeurd en gebeurt nog steeds. De concertagenda’s getuigen daarvan.’
4
Opening
De feestelijke openingsavond is op 18 april in
de Mariakerk in Uithuizermeeden. Het wordt
een avond met verrassende muziekstijlen die
nog niet eerder te horen zijn geweest. Organist
Sietze de Vries en anderen zullen de aanwezigen
die avond trakteren op een muzikaal
verhaal/spektakel.
Deze openingsavond is voor een ieder gratis
toegankelijk, wel moet men zich van te
voren opgeven via info@avondmuziekuithuizermeeden.nl.
Voor alle informatie over
de concerten en kaartverkoop verwijzen wij
u naar de website
www.avondmuziekuithuizermeeden.nl.

Programma (50 jaar Stichting Avondmuziek Uithuizermeeden)
18 april (Mariakerk Stichting Avondmuziek) Feestelijk openingsavond met
verrassende onderdelen
De toegang deze avond is gratis
14 mei (Mariakerk Stichting Avondmuziek) Pijpen zoeken met
Piet Prestant (voor de basisscholen)
06 juni (Mariakerk Stichting Avondmuziek) Ensemble Sonus Vita onder leiding
van Anjo de Haan, Stef Tuinstra (organist)
27 juni (Mariakerk Stichting Avondmuziek) Olivier Latry, (organist Notre Dame,
Parijs)
29 augustus (Mariakerk Stichting Avondmuziek) Rien Donkersloot, (organist Joriskerk
Amersfoort)
19 september (Het Anker Stichting Avondmuziek ) Wibi Soerjadi
10 oktober (Mariakerk Stichting Avondmuziek ) Luthers Bach Ensemble onder
leiding van Tymen Jan Bronda
21 december (Het Anker Stichting Avondmuziek) Roden Girl Choristers onder leiding
van Sonja de Vries
Olivier Latry; foto: Deyan Parouchev
We blijven nog even op het Hogeland. Want
ook in 2020 wordt daar weer een Orgelzomer
gehouden.
Orgelzomer op het Hogeland
Met het tot stand komen van de nieuwe
gemeente Het Hogeland (die zich uitstrekt
van Zoutkamp tot Oosteinde en van Bedum
tot Usquert) hebben de orgelcommissies in
deze gemeente besloten de handen ineen te
slaan bij de programmering van de orgelconcerten
en andere culturele gebeurtenissen
waar orgels bij betrokken zijn. De uitdaging is
het klinkend erfgoed (waartoe ook de middeleeuwse
luidklokken gerekend moeten worden)
in al zijn verscheidenheid te laten horen.
De gemeente kent een keur aan belangrijke
en mooie instrumenten.
Naast de avondconcerten worden gedurende
de zomer op enkele zaterdagmiddagen
korte concerten/orgeldemonstraties
gegeven in combinatie met bezoeken aan
bijzondere locaties en met bijzondere
5

Jacobikerk Uithuizen; foto: Jelle Marseille
thema’s. 2020 zal in de samenwerking een
overgangsjaar zijn omdat het Hinsz- orgel
in Leens dit jaar door een restauratie
buiten gebruik is, wat ook geldt voor het
Freytag-Timpe-orgel in Warffum. Daarnaast
is er een grootschalige herdenking
van het 50-jarig jubileum van de Stichting
Avondmuziek Uithuizermeeden (zie hierboven).
Er is weer een uitgebreid programma
samengesteld, waarvan wij in dit tijdschrift
een verkorte weergave kunnen geven. Zie
pagina 7. Voor uitgebreide informatie:
www.arpschnitgerorgeluithuizen.nl.
6
Blaasvaak; foto: Ineke Vroom

Programma (Orgelzomer op het Hogeland)
9 mei Het afsluitende concert van de Orgeldag Noord-Nederland kan dit jaar
niet in Leens plaatsvinden omdat het orgel wordt gerestaureerd
en wordt daarom gegeven in de Jacobikerk in Uithuizen. Organist is
Sietze de Vries.
29 mei Avondconcert door Laurens de Man op het Van Oeckelen-orgel in de
Petrus en Pauluskerk van Usquert. De Man treedt veelvuldig op,
onder andere bij Podium Witteman op de zondag. Het concert begint
om 20:00 uur.
13 juni Bloemen en Snaren: een high tea in de tuin van de Westerhuisheert
in Usquert. • rondleiding door de bijzondere tuin • bespeling van
een tweetal clavecimbels (kopieën van een 16e- en een 18e-eeuws
instrument) door Dirk Molenaar, Roelof Kuik en Albert Gramsbergen,
terwijl Kuik iets vertelt over de geschiedenis en bouw van de instrumenten
• 20:00 uur orgelconcert in de kerk van Zandeweer door Peter
Westerbrink. Aanmeldingen deelname:
secretaris@arpschnitgerorgeluithuizen.nl.
20 juni Jacobikerk en de Menkemaborg: ‘zonnewende-concert’. Het concert wordt
gegeven door Henk de Vries (orgel), Joske van der Hoeven (sopraan en
blokfluit) en Gerrie Jonker (blokfluit).
4 juli Pieterburen en Mensingeweer: naast orgels ook aandacht voor ander
erfgoed. In dit programma staat namelijk de landadel centraal. Zo
wordt het terrein van de voormalige borg Dijksterhuis in Pieterburen
bezocht. Hier stond de borg van de collator en beschermheer van de
kerk in Pieterburen. Dirk Molenaar verzorgt een kort concert op het
Leichel-orgel (1901) in Pieterburen. ’s Avonds geeft Stef Tuinstra een
concert op het Schnitger-orgel in Mensingeweer.
5 september Vincent Hensen-Oosterdijk geeft samen met houtkwintet Blaasvaak een
avondconcert geven in Kantens.
12 september (Open Monumentendag en Open Torendag) ’s middags een inloopconcert
op het Huisz-orgel van Noordwolde door Carlos Fernández Bollo.
26 september In Noordwolde treden op verteller Frank Belt en organist Eeuwe Zijlstra
in het kader van Orgel-Plus: een verhaal dat verweven is met orgel muziek
van Jehan Alain.
Leens blijft dit jaar niet verstoken van orgelmuziek.
Want al is het beroemde Hinsz orgel
in restauratie, de prachtige borg Verhildersum
aldaar is een passend decor voor een mooi
orgelprogramma. Ook hier treedt de adel weer
op de voorgrond.
Kamermuziek op het Landgoed
Verhildersum
(Onder het oog van Edzard)
Op 25 juli worden in de grote zaal van de
Borg Verhildersum, onder het familieportret
van de familie Van Starkenborgh, twee concerten
gegeven in de stijl zoals dat op de borgen
en de hoven van de Groninger landadel
gewoon was. Instrumenten die op de borgen
in de 16e, 17e en 18e eeuw voorkwamen zoals
een orgel, klavecimbel en diverse soorten fluiten
worden deze middag bespeeld.
De concerten worden gegeven door Tim
Veldman en Ada Pérez. Samen vormen zij
sinds 2012 een muzikaal duo. De prachtige
combinatie van traverso en klavecimbel biedt
oneindig veel expressieve mogelijkheden.
7

Familieportret Verhildersum; foto: Harm Bellinga, Arte del Norte. De oudste zoon Edzard Jacob staat vooraan in het midden
8
Serie zomerconcerten in Maarland
De Middeleeuwse kerken in Eenum, ’t Zandt,
Zeerijp en Loppersum – samen vormen zij de
protestantse kerkelijke gemeente Maarland
– zijn deze zomer het fraaie decor voor een
serie orgelconcerten. Daarbij zorgt de harmonie
tussen gebouw en orgel ervoor dat er
optimaal van concerten genoten kan worden.
In deze kerken staan ook nog eens fraaie en
karakteristieke historische orgels met een
heel eigen geluid. De orgels munten uit in de
oude(re) orgelmuziek. De muziek is van grote
schoonheid en kan vooral door en met deze
orgels kenners, liefhebbers maar ook leken in
verrukking brengen.
De zomerserie omvat twee concerten in
Zeerijp, een in Loppersum en een in Eenum.
Daarnaast vindt er een dagexcursie plaats
met als te bezoeken orgels (in de hier genoemde
volgorde): Eenum, ’t Zandt, Zeerijp en
Loppersum. Zo kan men in één dag met dit
prachtige orgelpatrimonium kennis maken en
de overeenkomsten maar ook grote verschillen
ertussen leren kennen.
Twee programma’s (Verhildersum)
Optie 1:
vanaf 15:00 uur
High tea
in Ons Schathoes
€ 17,50
17:00 uur Concert in de Borg
€ 15,00
Optie 2:
vanaf 17:30 uur
driegangendiner
in Ons Schathoes
€ 25,00
20:00 uur Concert in de Borg
€ 15,00
Er zijn per concert slechts dertig plaatsen
beschikbaar. Vroegtijdig reserveren
is dus raadzaam !
U kunt reserveren via
info@verhildersum.nl.

Mariakerk ’t Zandt
Jacobuskerk Zeerijp
Programma (zomerconcerten in Maarland)
Zeerijp 24 mei Robert Koolstra (organist en klavecinist te Groningen)
Loppersum 5 juli Henk de Vries (organist Martinikerk en Petruskerk
Zuidbroek)
Zeerijp 2 augustus Jonathan Morey (Oberlin Conservatory, USA)
Dagexcursie 22 augustus Leiders: de orgeladviseurs Stef Tuinstra en Henk de Vries
Eenum 27 september Stef Tuinstra (organist Martinikerk en Nieuwe Kerk
Groningen)
De concerten vinden plaats op zondagmiddag vanaf 16:00 uur. De toegang is € 10,00.
Even buiten de havenstad Delfzijl ligt
Farmsum. In dit dorp staat de protestantse
waterstaatskerk uit 1869 met een door
N.A. Lohman in 1828 gebouwd omvangrijk
orgel, dat in de oude kerk van Farmsum stond.
Het werd in 1869 door orgelbouwer Petrus
van Oeckelen verhuisd naar de huidige kerk.
In deze kerk worden al meer dan vijftig jaar
orgelconcerten gegeven. Zo ook deze zomer.
Thema-concerten in Farmsum
Op 18 april 2020 begint de concertserie in
Farmsum met een recital uitgevoerd door
organist Pieter Pilon, waarbij orgelmuziek
van Albert de Klerk centraal staat. Op 15
augustus 2020 staat een orgelsymfonie van
Charles Marie Widor in het middelpunt. Deze
concerten zetten een lijn voort, die vorig jaar
is ingezet, met een uitvoering van ‘Le chemin
de la Croix’ van Marcel Dupré.
Het is de bedoeling de komende jaren
minder vaak uitgevoerde orgelmuziek voor
het voetlicht te brengen, een bepaald thema
centraal te stellen of om opnieuw kennis te
maken met een componist en zijn directe
muzikale omgeving (invloeden, bevriende
tijdgenoten).
9

Programma (thema-concerten in Farmsum)
18 april Pieter Pilon
Tres Meditationes Sacrae
Albert de Klerk
15 augustus Pieter Pilon
Symphonie Gothique
Charles Marie Widor
Pieter Pilon; foto: Anjo de Haan
Organiste Leonore Lub verzorgt in Farmsum
eveneens een concert met werken van componisten
die zelden in Groningen te horen zijn:
Messiaen en Duruflé. Het programma heeft
de titel ‘Tussen Hemelvaart en Pinksteren
met Messiaen en Duruflé’ gekregen.
Het Lohmanorgel is een van de weinige
instrumenten in Groningen, waarop een
vertaling van Olivier Messiaens (1908-1992)
klankwereld overtuigend gerealiseerd kan
worden. L’Ascension (1934) is Messiaens eerste
orgelcyclus. Waar ‘La Nativité du Seigneur’, in
2019 ook op het Farmsumer orgel uitgevoerd,
het kerstevangelie als thema heeft, richt de
L’Ascension zich in vier uitgebreide meditaties
op het mysterie van de Hemelvaart. In
een wonderlijke en hoogstpersoonlijke muziektaal
getuigt Messiaen van zijn diepreligieuze
instelling. Naast l’Ascension staan ook
twee delen uit het Veni Creator van Maurice
Duruflé (1902-1986) op het programma. Dit
werk, een triptiek over de welbekende Latijnse
Pinksterhymne, is zijn bekendste werk voor
orgel. Duruflé droeg het op aan Louis Vierne,
organist van de Notre Dame in Parijs. Voor
deze heerlijke laatromantische muziek geldt
hetzelfde als voor Messiaen: ze is zelden in
Groningen te horen.
10
Leonore Lub; foto: Anjo de Haan

Van Farmsum reizen wij door naar Midwolda.
Het orgel in de Dorpskerk onderging in 2019
groot onderhoud.
Presentatie Hinszorgel Midwolda na
groot onderhoud
Aanvankelijk was het plan het bijna 250 jaar
oude orgel in de Dorpskerk van Midwolda
te restaureren, maar het instrument functioneert
nog goed en heeft een goede klank.
Bijna alle onderdelen van het orgel zijn nog
origineel, dat betekent dat je hier heel voorzichtig
mee moet omgaan. Maar zo’n 50 jaar
na de laatste restauratie bleek het instrument
echt wat gebreken te hebben. Het orgel
moest nodig schoongemaakt worden en er
waren diverse technische aanpassingen nodig
om de goed functionerende staat van het
instrument stabiel te houden. De Stichting
Hinszorgel Midwolda heeft samen met de
Stichting Oude Groninger Kerken, adviseur
Stef Tuinstra en Orgelmakerij Van der Putten
een plan opgesteld om de gebreken te herstellen
en het orgel in de toekomst bespeelbaar
te houden. Er werd begonnen met het herstel
van de orgelkas. Daarna zijn alle pijpen er
uitgehaald, schoongemaakt, gecontroleerd en
waar nodig gerepareerd. Met stofzuiger en
pijpenrager werden stof, spinnenwebben, motvlinders
en ander soortig vuil verwijderd.
Een tweede aandachtspunt betrof de mechanieken
van het orgel. De windladen werden
in 1972 gerestaureerd en afgeregeld zonder
verende systemen. Met name de pedaalregisters
waren in de wintertijd nauwelijks te
bewegen door werking van het hout. Mechanisch
werd het orgel helemaal nagekeken. De
speelmechaniek werd geoptimaliseerd en de
bediening van de registers verbeterd.
Waar een organist echt spierballen moest
hebben om een register open te trekken kunnen
de meeste registers nu met één vinger
geopend worden. Alle houtwerk werd schoongemaakt,
alles ziet er nog zo mooi uit alsof
Hinsz het gisteren heeft opgeleverd.
Presentatie op 9 mei
Het Hinszorgel wordt op zaterdag 9 mei gepresenteerd
door Stef Tuinstra, die als adviseur
bij dit project betrokken was en Ludolf
Hinszorgel Dorpskerk van Midwolda; foto: Ludolf Heikens
Heikens, die als organist de werkzaamheden
op de voet heeft gevolgd. Tijdens de avond
vertellen de orgelmakers over hun werk aan
de hand van een foto-presentatie. De avond
begint om 20:00 uur. Iedereen is van harte
welkom om dit prachtige instrument te komen
beluisteren.
We blijven in het oosten met Noordbroek
als volgende bestemming.
De ‘Clavierübung dritter Teil’ van
Johann Sebastian Bach
Op 26 september voeren Leonore Lub en
Peter Westerbrink de grote orgelmis, zoals
deze ‘Clavierübung van Johann Sebastian
Bach’ ook wel bekend staat, uit op het vermaarde
Arp Schnitger-orgel in de kerk van
Noordbroek. Beide organisten zijn aan deze
kerk verbonden. In deze beroemde cyclus
11

Kerk Noordbroek; foto: Duncan Wijting
worden koraalbewerkingen omraamd door
een majestueus Praeludium en een monumentale
tripelfuga. De koralen hebben steeds
een hoofdonderwerp (zoals doop, Avondmaal,
wet) uit de Heidelbergse Catechismus als
onderwerp. De betreffende koralen worden
vooraf gezongen door het Ensemble Sonus
Vita onder leiding van Anjo de Haan.
Onze reis voert ons vervolgens naar het Westerkwartier,
naar Zuidhorn om precies te zijn.
kort toegelicht. De bespelingen zijn gratis toegankelijk,
een vrijwillige bijdrage is welkom.
Na afloop is er gelegenheid nog iets te drinken
en na te praten. In 2020 zijn er drie orgelbespelingen:
Programma (Freytag op zondag)
21 juni 2020 Kees Kugel
28 juni 2020 Hans Beek
5 juli 2020 Jan de Vries
12
Freytag op zondag 2020
Ook deze zomer wordt in de Dorpskerk van
Zuidhorn op het fraaie Snitger/Freytag-orgel
uit 1793 een aantal orgelbespelingen gegeven.
De bedoeling van deze bespelingen is de
mogelijkheid om ook buiten de kerkdiensten
van dit kostelijke instrument te genieten. Het
orgel wordt bespeeld door toegewijde amateurorganisten
in de ware zin des woords:
liefhebbers. Het te spelen programma wordt

Wij eindigen onze reis in ‘Stad’: Groningen, die
‘wond’re stad’ zoals bezongen in het volkslied
van de provincie, het Grunnens Laid. Op zondag
12 juli komt het Duo422play bestaande
uit toporganisten Reitze Smits & Bart Jacobs
naar de Lutherse kerk. Het Duo speelt vierhandig
op de drie klavieren en pedaal van het
nieuwe barokorgel met werken van Handel,
Mozart en Mendelssohn. Bijzonder is verder
dat het publiek op de galerij rondom de spelers
zit en zodoende een kijkje in de quatremains
keuken kan krijgen.
Meer info op www.422play.com of
www.binnenstadskerken.nl
Van 2 tot en met 8 augustus wordt voor de
tweede keer het Martini Orgelconcours
2020 gehouden. Naast het internationale
orgelconcours zijn er ook masterclasses,
excursies en bijzondere concerten, waarin de
(internationale) juryleden een prominente rol
spelen.
Binnen het concours zullen naast het grote
Schnitgerorgel in de Martinikerk twee andere
Groningse parels een belangrijke rol spelen:
het recent gerestaureerde Timpe-orgel in de
Nieuwe Kerk en het nieuwe Edskes-orgel in de
Lutherse kerk. Deze orgelweek wordt geopend
Duo422play; eigen foto
met een middagconcert in de Martinikerk op
zondag 2 augustus. De finale van dit Concours
is op zaterdagavond 8 augustus, eveneens in
de Martinikerk. Masterclasses kunnen door
het publiek worden bijgewoond. Ook worden
er door leden van de jury orgelconcerten gegeven
waaraan in sommige gevallen het Luthers
Bach Ensemble meewerkt. Raadpleeg de website
international martini organ competition
groningen voor meer informatie of de advertentie
elders in dit blad.
De samenstellers van Klankjuwelen 2020
wensen u een aangename tijd met de orgels,
hetzij via dit blad, hetzij tijdens concerten
of andere activiteiten. Voor meer informatie
kunt u de website van Stichting Orgelland
Groningen (SGO) raadplegen:
www.groningenorgelland.nl.
Op de website van Erfgoedpartners vindt
u de digitale nieuwsbrief Orgelkalender, die
gedurende de zomer twee keer per maand uitkomt:
https://erfgoedpartners.nl/publicaties/
orgelkalender/
13
Schnitgerorgel Martinikerk Groningen; foto: John Stoel

Von alter Musik bis hin zu Dance: die
Groninger Orgeln sind mit dabei
Klankjuwelen 2020 nimmt Sie mit auf eine
Orgelreise. Über das Hogeland im Norden der
Provinz begeben wir uns an verschiedene
Orte im Osten. Unser letzter Halt ist die Stadt
Groningen.
Auf dieser Reise entdecken unsere
Leserinnen und Leser, dass es 2020 rund
um die historischen Orgeln Groningens jede
Menge zu erleben gibt. So können Sie in
Uithuizermeeden anlässlich des 50-jährigen
Jubiläums der Stichting Avondmuziek
Uithuizermeeden in den Genuss einer
Vielzahl von Konzerten kommen. Dieser
Provinzteil ist für seine historischen
Orgeln berühmt. Die Organisatoren des
Orgelsommers im Hogeland haben daher
auch für 2020 ein interessantes Programm
zusammengestellt. Auf dem Landgut
Verhildersum in Leens kann man unter dem
enormen Familienporträt im großen Saal des
Anwesens zwei Konzerte beiwohnen, ganz
so, wie es einst beim Groninger Landadel
gang und gäbe war. Instrumente wie Orgel,
Cembalo und verschiedene Flötenarten,
die auf den Landgütern im 16., 17. und 18.
Jahrhundert zum Inventar gehörten, erklingen
an diesem Nachmittag. Vier historische
Kirchen in Fivelingo bilden die Kulisse
für eine Reihe von Sommerkonzerten.
Die Lohman-Orgel in Farmsum ist auch in
diesem Jahr wieder dabei mit Musik von
Komponisten der Spätromantik, die man
in Groningen nicht oft zu hören bekommt.
Nach großen Instandhaltungsarbeiten kann
die Hinsz-Orgel in Midwolda am 9. Mai der
Öffentlichkeit präsentiert werden. Nun ist
die fast 250 Jahre alte Dame wieder für die
Zukunft gerüstet. In der monumentalen
Kirche von Noordbroek wird im September
der dritte Teil der Clavierübung von Johann
Sebastian Bach aufgeführt, ein wahrhaftig
majestätisches Werk. Auch werden im
Sommer 2020 drei Amateurorganisten
unter dem Motto ‚Freytag am Sonntag‘ eine
Orgeldarbietung geben. Und schließlich gibt
das aus den Spitzenorganisten Reitze Smits
und Bart Jacobs bestehende Duo422play
am Sonntag, den 12. Juli, ein Konzert in der
Lutherse Kerk in der Stadt Groningen. Das
Duo spielt vierhändig Werke von Händel,
Mozart und Mendelssohn auf der neuen
Barockorgel mit drei Manualen und Pedal.
Vom 2. bis 8. August findet zum zweiten
Mal der Martini Orgelconcours statt, an
dem drei Stadtkirchen beteiligt sind. Neben
der Martinikerk sind auch die Nieuwe Kerk
und die Lutherse Kerk mit ihren Orgeln
Bestandteil des Programms. Außer dem internationalen
Orgelwettbewerb gibt es auch
Meisterkurse, Exkursionen und besondere
Konzerte, bei denen die (internationalen)
Juroren eine prominente Rolle spielen.
Die Mitarbeiter dieses Magazins wünschen
Ihnen ein schönes Orgeljahr. Weitere
Informationen erhalten Sie auf der Website
der Stichting Orgelland Groningen (SGO)
unter www.groningenorgelland.nl.
Auf der Website von Erfgoedpartners finden
Sie den digitalen Orgelkalender, der im
Sommer zweimal monatlich erscheint:
https://erfgoedpartners.nl/publicaties/
orgelkalender/
14

Vincent Hensen-Oosterdijk; foto: Huisman Media
Beiaardnieuws 2020
De Stichting Klokkenspel Groningen (S.K.G.) is het samenwerkingsverband tussen plaatselijke
beiaard- en luidklokkeninstanties en heeft als doel bekendheid te geven aan het zo belangwekkende
bezit aan carillons en luidklokken in de provincie Groningen.
Beiaardestafette
In het kader van 75 jaar bevrijding organiseert de Koninklijke Nederlandse Klokkenspelvereniging
een landelijke beiaardestafette. In de provincie Groningen vinden deze concerten plaats op
14 april in Veendam, op 15 april in Winschoten, op 16 april in Groningen (Martinitoren) op
19 april in Middelstum en op 1 mei in Appingedam.
Open Toren
Op zaterdag 13 juni tussen 13:00 en 16:00 uur kunnen de carillons in de torens te Appingedam,
Groningen (Martini, vanaf 11:00 uur), Heiligerlee, Middelstum, Veendam en Winschoten weer
worden bezichtigd. Deskundige beiaardiers zijn aanwezig om uitleg te geven over de instrumenten
en het beiaardspel te demonstreren. Tevens is een groot aantal torens met interessante
luidklokensembles te bezichtigen. Uiteraard kan men ook van de fraaie uitzichten genieten. In
Schildwolde is een dag programma ter gelegenheid van vijf jaar Stichting Juffertoren. Ook op
Open Monumentendag (12 en 13 september) zijn sommige carillons te bezoeken.
15
Excursie
De jaarlijkse excursie van de Stichting Klokkenspel Groningen is op 10 oktober. Meer informatie
hierover: (0597) 33 18 35 of via infoskg@planet.nl. Hier kan men zich ook opgeven voor deze
excursie.

advertorial
Stichting Groningen Orgelland
Orgeldag Noord-
Nederland
Zaterdag 9 mei 2020
Orgeldag Noord-Nederland, inmiddels een traditie
op de tweede zaterdag in mei. Ook in 2020 kunnen
orgelliefhebbers kennismaken met de vele, vaak fraaie
historische instrumenten in de provincies Groningen,
Friesland en Drenthe. En de meeste orgels staan ook
nog eens in bezienswaardige kerken!
Op de Orgeldag Noord-Nederland kunnen de instrumenten
worden bespeeld door geïnteresseerde
orgelliefhebbers. Uit voorgaande jaren is gebleken dat
hier veel belangstelling voor is en dat er veel (amateur-)organisten
deelnemen. Het voorziet dan ook in
een duidelijke behoefte en is telkens een groot succes.
De Stichting Hinszorgel Leens tekent al vanaf het begin,
de jaren zeventig, voor de organisatie.
Op dit moment wordt er vanuit gegaan dat het
grootste en beroemdste orgel in Groningen, het
hoofdorgel in de Martinikerk, in 2020 ook weer beschikbaar
zal zijn. In verband met de uitvoering van
groot onderhoud c.q. beperkte restauratie is het
Hinsz-orgel van Leens dit jaar niet beschikbaar. In de
Petruskerk van Leens zijn wèl het koororgel (Mense
Ruiter 1983) en het kabinetorgel (maker onbekend,
circa 1773) voor bespeling beschikbaar. Ook maakt het
in 2015 in de borg Verhildersum geplaatste secretaireorgel
(Caspar Indermaur of Hermannus ’t Hart, rond
1869) weer deel uit van de te bespelen instrumenten.
Dit orgel wordt van wind voorzien door middel van een
balgtrede. Het bespelen van dit orgel, in een overigens
prachtige historisch ingerichte borgsalon, stelt dus
extra eisen aan de speler!
Wij gaan ervan uit dat ook het onlangs gerestaureerde
De Mare-/Hinsz-/Freytag-orgel in de Petrus en
Pauluskerk van Loppersum aan deze dag meedoet.
Vanaf 1 april is de meest actuele lijst van deelnemende
orgels met de beschikbare tijden te raadplegen op
de website van de Stichting Hinszorgel Leens.
www.hinszorgelleens.nl
Orgeltag Nordniederlande
16
Der Orgeltag Nordniederlande ist für viele Orgelliebhaber die Gelegenheit, die vielen schönen historischen Instrumente
in den Provinzen Groningen, Friesland und Drenthe näher kennenzulernen. Und die meisten Orgeln befinden sich
obendrein in sehenswerten Kirchen! An diesem Tag können interessierte Orgelliebhaber auf den Instrumenten spielen.
Momentan gehen wir davon aus, dass die größte und berühmteste Orgel Groningens, die Hauptorgel der Martinikerk,
2020 wieder verfügbar sein wird. Wegen Instandhaltungs- bzw. Restaurierungsarbeiten steht die Hinsz-Orgel in Leens
dieses Jahr nicht zur Verfügung. In der Petruskerk von Leens kann allerdings auf der Chororgel (Mense Ruiter 1983) und
der Kabinettorgel (Bauer unbekannt, um 1773) gespielt werden. Auch die im Jahr 2015 auf dem Landgut Verhildersum
untergebrachte Sekretärorgel (Caspar Indermaur oder Hermannus ’t Hart, um 1869) gehört wieder zu den spielbaren
Instrumenten. Wir möchten anmerken, dass diese Orgel, die sich übrigens in einem wunderschön eingerichteten
historischen Salon befindet, über einen Balgtreter mit Luft versorgt wird, was zusätzliche Anforderungen an den
Spieler stellt! Auch gehen wir davon aus, dass die kürzlich restaurierte De Mare-/Hinsz-/Freytag-Orgel in der Petrus en
Pauluskerk von Loppersum an diesem Tag mit auf dem Programm steht. Ab dem 1. April kann man die aktuellste Liste
der teilnehmenden Orgeln mit den verfügbaren Zeiten auf der Webseite der Stichting Hinszorgel Leens einsehen.
www.hinszorgelleens.nl

Orgel Loppersum; foto:
Voor opgave en deelname gelden de volgende
‘ sp(e)elregels’:
• De speeltijd per deelnemer is een half uur per orgel.
• Van 10:00 tot 16:00 uur zijn de kerken te bezichtigen
en de orgels te bespelen.
• In principe is het bespelen van de orgels voor iedereen
mogelijk. Men dient zich echter te realiseren dat
orgels instrumenten zijn waarmee voorzichtig moet
worden omgegaan. Er wordt dan ook verzocht de
wijze van bespelen goed op de orgels af te stemmen.
• Voor het bespelen van één of meerdere orgels gedurende
30 minuten is opgave, uitsluitend telefonisch
mogelijk.
Aanmelden kan alleen op maandag 6 en dinsdag
7 april 2020 tussen 19:00 en 21:00 uur bij de Stichting
Hinsz orgel Leens via 06 57 61 52 09.
• Na 7 april is aanmelding per mail via
info@hinsorgelleens.nl nog mogelijk tot uiterlijk 25
april. De aanmeldingen worden in volgorde van binnenkomst
in behandeling genomen. Aanmeldingen
per mail die vóór 8 april worden gedaan, worden niet
in behandeling genomen!
• Door het eerst noemen van de plaatsen waar de
orgels staan die u wilt bespelen, bevordert u een
vlotte(re) afhandeling.
• Na aanmelding ontvangt iedere speler een bevestiging
van de afgesproken speeltijden. De dispositie
van de orgels zijn te vinden op de website van de
Stichting Hinszorgel.
• Per speler wordt een bijdrage gevraagd van € 20,00
ongeacht het aantal orgels dat men wil bespelen.
• In verband met de restauratie van het Hinsz- orgel
in Leens vindt het slotconcert van de Orgeldag
Noord-Nederland dit jaar plaats op het Schnitgerorgel
van de Jacobikerk in Uithuizen. Het concert,
dat om 17:00 uur begint, zal worden verzorgd door
Sietze de Vries, artistiek leider van het Orgel Educatie
Centrum Groningen.
Op vertoon van het bewijs van deelname hebben de
deelnemers aan de Orgeldag Noord Nederland gratis
toegang tot dit afsluitende middagconcert.
Tekst: Jan Dijkstra, voorzitter
Stichting Hinszorgel Leens
17

SGO donateurscontactmiddag
advertorial
29 augustus
Op zaterdag 29 augustus vindt de SGO donateurscontactmiddag
plaats. In de kerk van het Pelstergasthuis
wordt een programma gebracht rond het thema De
jonge Bach. Welke invloeden heeft Bach ondergaan die
die hem tot zo’n grote componist hebben gemaakt.
Pieter van Dijk geeft een lezing over dit onderwerp die
hij illustreert met muziek. Ook Vincent van Laar speelt
muziek rondom de jonge Bach. Speciale aandacht is er
voor de zogenaamde Neumeister Sammlung. Het programma
begint om 15:00 uur en eindigt rond 17:30 uur.
De donateurs van de SGO zijn van harte uitgenodigd
evenals andere belangstellenden.
Datum: 29 augustus
Tijd: 15:00 – 17:30 uur
Locatie: Pelstergasthuiskerk Groningen
SGO Orgelconcours
Tekst: Hans Beek
Op zaterdag 10 oktober wordt voor de 33ste keer het
SGO orgelconcours gehouden. Het concours wordt ditmaal
gehouden op het grootste historische orgel in de
provincie Groningen. In Midwolda (met een a dus) werd
door de orgelmaker Albertus Anthoni Hinsz in 1772 een
dorpsorgel met maar liefst 33 stemmen gebouwd.
De jury bestaat uit Gerwin Hoekstra (organist Grote
Kerk Leeuwarden), Jochem Schuurman (organist
De prijswinnaars van 2019. V.l.n.r. Sander Booij (2e prijs), Vincent de
Ridder (1e prijs), Jos Maters (aanmoedigingsprijs). 3e prijswinnaar
Jan-Simon Huijser ontbreekt op de foto. Foto: Hilda Rodenboog
Martinikerk Franeker) en Hayo Boerema (organist
Laurenskerk Rotterdam).
Er zijn dit jaar twee categorieën, te weten de jongeren
tot 25 jaar die voor 1 september 2020 nog niet met
een conservatoriumopleiding zijn gestart en de categorie
amateurs boven de 25 jaar. Van iedere categorie
worden maximaal twaalf deelnemers toegelaten en
daarvan gaan maximaal twee naar de finale.
De voorronden starten om 9:00 uur en de finale om
15:30 uur. Iedere deelnemer brengt in voorronden en finale
maximaal tien minuten orgelliteratuur ten gehore.
Deelnemersbijdrage
Jongeren: € 25,00
Amateurs: € 35,00
Toegang: dagkaart € 10,00
Vrije toegang: jeugd onder de 18 en per kandidaat één
registrant.
Wilt u meer weten over het concours of wilt u zich opgeven
mail dan naar hrodenboog@hotmail.com.
Tekst: Hilda Rodenboog
18
SGO Orgelconcours
Am Samstag, den 10. Oktober, findet zum 33. Mal der Wettbewerb SGO Orgelconcours statt und zwar diesmal auf der
größten historischen Orgel der Provinz Groningen. In Midwolda hat der Orgelbauer Albertus Anthoni Hinsz im Jahr 1772
eine Dorforgel mit ganzen 33 Registern errichtet. Die Juroren sind Gerwin Hoekstra (Organist Grote Kerk Leeuwarden),
Jochem Schuurman (Organist Martinikerk Franeker) und Hayo Boerema (Organist Laurenskerk Rotterdam). In diesem
Jahr gibt es zwei Kategorien, nämlich Jugendliche bis zu 25 Jahren, die vor dem 1. September 2020 noch nicht mit einer
Ausbildung am Konservatorium angefangen haben, sowie die Kategorie Amateure über 25 Jahre. In jeder Kategorie
werden maximal 12 Teilnehmer zugelassen, von denen nicht mehr als 2 ins Finale kommen. Die Vorrunden beginnen um
9.00 Uhr und das Finale startet um 15:30 Uhr. Jeder Teilnehmer bringt in Vorrunden und Finale höchstens zehn Minuten
Orgelliteratur zu Gehör. Die Teilnahmekosten für Jugendliche betragen 25 € und für Amateure 35 €. Wenn Sie zuhören
möchten, können Sie für 10 € eine Tageskarte erwerben. Freier Zutritt für Jugendliche unter 18 und für 1 Registranten
pro Kandidat. Möchten Sie mehr über diesen Wettbewerb erfahren oder wollen Sie sich anmelden? Senden Sie einfach
eine E-Mail an hrodenboog@hotmail.com.

Excursie 27 juni
advertorial
Langs enkele klankjuwelen van
Noord-Groningen: Krewerd, Zandeweer,
Loppersum.
De SGO organiseert ook dit jaar weer een eendaagse
excursie langs enkele Groninger klankjuwelen. We beginnen
‘s ochtends in Krewerd. Aldaar bevindt zich een
van de oudste bespeelbare orgels in Nederland (1531).
Daarna volgt er een heerlijke lunch bij ‘de Boerderij’
in Oosterwijtwerd. Vervolgens gaan we naar Zandeweer.
Hier leverde Hinsz in 1731 zijn eerste orgel op. We
sluiten de dag af in Loppersum waar we het vorig jaar
prachtig gerestaureerde Hinsz/Freytag-orgel (1735,
1803) zullen horen. Dirk Molenaar zal telkens iets vertellen
over kerk, orgel en omgeving. Daarna volgt er een
korte klankdemonstratie zodat alle instrumenten in
alle facetten gehoord kunnen worden. Het laatste half
uur zal Vincent van Laar passende literatuur spelen. Bij
aanvang van de excursie wordt een programmaboekje
uitgereikt met belangrijke informatie en vermelding
van de gespeelde werken.
Reisleider: Dirk Molenaar, orgelspel: Vincent van Laar
Organisatie namens de SGO: Rudi Diekstra
Orgel Krewerd (boven), Orgel Zandeweer (onder)
Programma
10:00 uur Ontvangst met koffie
in Krewerd
10:30 -11:30 uur Krewerd
12:00 -13:00 uur Lunch in ‘de Boerderij’
Oosterwijtwerd
13:30 -14:30 uur Zandeweer
15:00 -16:00 uur Loppersum
Kosten
€ 40,- per persoon, (€ 35,- voor donateurs) inclusief
lunch, programmaboekje en demonstraties. De kosten
worden contant voldaan bij aanvang van de excursie.
Aanmelding
Uiterlijk één week vóór de excursie per e-mail:
diekstrar@gmail.com
1-tägige Orgelexkursion
Die SGO organisiert auch wieder in diesem Jahr eine eintägige Exkursion zu einigen Groninger Klangjuwelen. Wir beginnen
morgens in Krewerd. Dort befindet sich eine der ältesten spielbaren Orgeln der Niederlande (1531). Im Anschluss
daran gibt es einen schmackhaften Lunch in der Gaststätte ‚De Boerderij‘ in Oosterwijtwerd. Danach geht es weiter
nach Zandeweer. Hier kann man die erste von Hinsz fertiggestellte Orgel aus dem Jahr 1731 bewundern. Wir schließen
den Tag in Loppersum ab, wo wir die im letzten Jahr liebevoll restaurierte Hinsz-/Freytag-Orgel (1735, 1803) zu Gehör
bekommen werden. Dirk Molenaar wird jeweils etwas über Kirche, Orgel und Umgebung erzählen. Dann folgt eine kurze
Klangdemonstration, so dass alle Facetten der Instrumente zu hören sind. In der letzten halben Stunde wird Vincent
van Laar passende Orgelliteratur spielen. Am Anfang der Exkursion erhalten alle Teilnehmer ein Programmheft mit
wichtigen Informationen und einer Auflistung der gespielten Werke.
Sie können sich anmelden, indem Sie Ihre Angaben (Name, Adresse, Postleitzahl, Wohnort, Telefon/Handy und E-Mail)
per E-Mail an diekstrar@gmail.com oder per Post an Stichting Groningen Orgelland (Exkursion 27. Juni 2020),
H. Molemastraat 43, NL -9989 AW Warffum senden.
19

Meerdaagse excursie
21 tot en met 26 september
In 2010 organiseerde Stichting Groningen Orgelland
een prachtige orgelreis naar de Elzas, met als hoogtepunten
de Silbermann orgels en een wijnproeverij bij
wijnboer/organist Hubert Metz. In 2020 staat opnieuw
een bezoek aan deze streek in de planning met daarbij
een uitstapje naar Zwitserland.
De Elzas is een prachtig wijngebied met een roerige
geschiedenis. Er is in het prachtige landschap met
schitterende steden en dorpjes veel oorlog gevoerd en
toch is het er altijd weer mooier uitgekomen.
Programma
We vertrekken op maandag 21 september en verblijven
vijf nachten in Hotel Du Parc in Mulhouse. Hoewel het
een lange reis is proberen we de eerste dag een aangename
onderbreking in te plannen. We denken aan het
orgel in Kiedrich dat in aanleg stamt uit ongeveer 1500.
• Dinsdag 22 september bezoeken we Straatsburg, een
prachtige stad met mooie orgels en kerken op loopafstand.
• Op woensdag 23 september hebben we Colmar,
Ribeauvillé en Blienschwiller in het vizier. We rijden
dan door de wijnroute en hopen Domaine Hubert
Metz Vigneron voor een proeverij te kunnen bezoeken.
Onderin de bus is voldoende ruimte om aangeschafte
wijn mee te nemen.
advertorial
• Donderdag 24 september speuren we in Zwitserland
naar prachtige instrumenten. Laat u verrassen door
het mooie landschap en de prachtige orgels.
• Vrijdag 25 september staan Ebersmunster, Marmoutier,
Wasselone en Obermorschwihr op het verlanglijstje.
Silbermann- en Calinet orgels van hoge
kwaliteit.
• Zaterdag 26 september vertrekken we weer naar
Nederland. Onderweg proberen we in Neustadt an
der Weinstrasse een mooi orgel van een bekende
orgelbouwer te bezoeken.
Reisinformatie
De meerdaagse excursie is van maandag 21 tot en met
zaterdag 26 september. De bus vertrekt om 7:00 uur
bij het Hoofdstation in Groningen. Ook is het mogelijk
om rond 7:10 uur op te stappen bij het Nescio Hotel in
Haren. In het midden van het land kan rond 9:15 uur
worden opgestapt bij Hotel Van der Valk in Duiven.
De meerdaagse orgelexcursie wordt geleid door orgeldeskundige/organist
Sietze de Vries met assistentie
van Sander Booij en Pim Schipper. De logistiek en
organisatie is in handen van Ard Lukassen en Hilda
Rodenboog.
Kosten
Deelnemers aan deze orgelreis betalen € 875,- per
persoon. Voor niet-donateurs van SGO zijn de kosten
€ 925,- per persoon. De toeslag voor een eenpersoonskamer
bedraagt € 250,-. In deze reissom
20
Mehrtägige Exkursion
2010 hat die Stichting Groningen Orgelland eine wunderschöne Orgelreise ins Elsass organisiert, mit den Silbermann-Orgeln
und einer Weinprobe bei Winzer und Organist Hubert Metz als Höhepunkte. 2020 ist wieder ein Besuch
dieser Region geplant, diesmal mit einem Abstecher in die Schweiz.
Das Elsass ist eine wunderbare Weinregion mit einer turbulenten Geschichte. In dieser lieblichen Landschaft mit prächtigen
Städten und Dörfern wurden viele Kriege geführt, die der Schönheit des Elsass jedoch nichts anhaben konnten.
Wir reisen am Montag, den 21. September, ab und wohnen fünf Nächte im Hotel Du Parc in Mulhouse. Aufgrund der
relativ langen Anreise versuchen wir am ersten Tag eine angenehme Unterbrechung einzuplanen. Uns schwebt dabei
die Orgel im hessischen Kiedrich vor, die ihre Wurzeln um das Jahr 1500 hat. Am Dienstag, den 22. September, statten
wir Straßburg einen Besuch ab. Die schönen Orgeln und Kirchen dieser prachtvollen Stadt sind gut zu Fuß erreichbar.
Am Mittwoch, den 23. September, haben wir Colmar, Ribeauvillé und Blienschwiller im Visier. Wir fahren dann über die
Weinstraße und hoffen, das Weingut Hubert Metz für eine Weinprobe besuchen zu können. Unten im Bus ist genug
Stauraum für die Mitnahme von gekauften Weinen. Am Donnerstag, den 24. September, halten wir in der Schweiz nach
wunderbaren Instrumenten Ausschau. Lassen Sie sich von der schönen Landschaft und den prächtigen Orgeln überraschen.
Am Freitag, den 25. September, stehen Ebersmunster, Marmoutier, Wasselone und Obermorschwihr auf dem
Wunschzettel mit Silbermann- und Calinet-Orgeln der höchsten Qualität. Am Samstag, den 26. September, fahren wir
wieder zurück in die Niederlande. Unterwegs versuchen wir, in Neustadt an der Weinstraße einer schönen Orgel eines
bekannten Orgelbauers einen Besuch abzustatten.
Weitere Informationen oder Anmeldung unter: https://www.groningenorgelland.nl/orgelreis/

advertorial
is inbegrepen: vijf hotelovernachtingen op basis van
halfpension (uitgebreid ontbijt en ‘s avonds een goed
verzorgde warme maaltijd), orgeldemonstraties, een
uitgebreid excursieboekje en een comfortabele touringcar.
Aanmelden
U kunt zich aanmelden bij Hilda Rodenboog:
06-13 95 55 40 of hrodenboog@hotmail.com |
hildarodenboog@gmail.com.
Aanmelden kan ook via de website van SGO:
https://www.groningenorgelland.nl/orgelreis/. Deelname
is, net als voorgaande jaren, op volgorde van
aanmelding. U bent deelnemer als u 50% van de reissom
betaald hebt. Bij annulering na 1 juli 2020 wordt
de door SGO ontvangen aanbetaling niet teruggestort.
De betaling van de overige 50% moet uiterlijk 1 augustus
2020 door SGO zijn ontvangen. De reissom maakt
u over op het rekeningnummer van SGO:
ing 97 ingb 0001 8066 45, o.v.v. orgelreis 2020.
Tekst: Hilda Rodenboog en Ard Lukassen
z o m e r s e r i e 2 0 2 0
17 | 06 Eeuwe Zijlstra
Organist Grote Kerk Harlingen
24 | 06 Sietze de Vries
Kerkorganist Martinikerk Groningen
01 | 07 Jan Hage
Organist Domkerk Utrecht
08 | 07 Els Biesemans (b)
Organiste Bühlkirche Zürich (ch)
15 | 07 Arjen Leistra
Stadsorganist Schiedam,
organist Grote Kerk Schiedam
22 | 07 Leo van Doeselaar
Titulair organist Martinikerk
Erwin Wiersinga
Titulair organist Martinikerk
29 | 07 Gerwin Hoekstra
Organist Jacobijnerkerk Leeuwarden
05 | 08 Jean Claude Zehnder (ch)
Organist, klavecinist en muziekpedagoog
Nathan Laube (usa)
Docent orgel Eastman School of Music,
New York
Pier Damiano Peretti (i)
Docent orgel University of Music and
Performing Arts, Wenen
Juryconcert Internationaal Martini
orgelconcours
o r g e l c o n c e r t e n m a r t i n i k e r k g r o n i n g e n
Woensdagavondconcerten
aanvang 20.00 uur
entree f 10,-
studenten f 8,-
jongeren van 13 t/m 17 f 5,-
kinderen t/m 12 jaar gratis
inclusief drankje na afloop
Stichting Avondtmusyck Martinikerk Groningen
www.avondmuziek.nl
Tweede International Martini Organ Competition Groningen
---- 2 t/m 8 augustus 2020 ----
Na de succesvolle Orgelzomer Groningen 2019 (12.000 bezoekers!) vindt er deze
zomer opnieuw een groot orgelevenement plaats in Groningen. Stichting Groningen
Orgelstad organiseert dan de tweede editie van de International Martini Organ
Competition. Het wordt een week tjokvol muzikale events, zoals masterclasses op
het hoogste niveau, topconcerten van de juryleden, orgelexcursies en de verschillende
competitie-onderdelen waar het publiek naar kan komen luisteren.
Van 2 t/m 8 augustus komen 12 orgeltalenten uit de hele wereld naar Groningen,
om in 3 rondes hun beste orgelspel te laten horen op de beroemde Groninger
orgels. Het (deels verplichte) repertoire omvat composities van o.a. Scheidemann,
Purcell, Buxtehude, Bach, Bunk, Rheinberger en Brahms. De beoordeling is in
handen van een jury bestaande uit 5 internationaal vermaarde organisten: Nathan
Laube (VS); Eric Lebrun (Frankrijk); Pier Damiano Peretti (Italië/Oostenrijk); Reitze
Smits (Nederland) en voorzitter Jean-Claude Zehnder (Zwitserland).
De Groninger orgels waar deze week op gespeeld wordt zijn het Martiniorgel, het
Timpe-orgel in de Nieuwe Kerk, het Edskes-orgel in de Lutherse Kerk en de Schnitger-orgels
in de Der Aa-kerk en de Pelstergasthuiskerk.
21
Uniek aan de competitie is het onderdeel ‘samenspel’. In de halve finale moeten
de zes overgebleven deelnemers laten horen hoe zij als organist samen met een
ensemble kunnen musiceren. Het Edskes-orgel in de Lutherse Kerk is hier uitermate
geschikt voor: de organisten staan achter het speciale continuo-klavier en leiden
het orkest (het Luthers Bach Ensemble) terwijl zij hun orgelpartij spelen.
De winnaars mogen zich verheugen op mooie prijzen; naast eeuwige roem zijn
dat geldprijzen en exclusieve uitnodigingen om concerten te geven op beroemde
orgels.
Kijk voor het volledige programma, locaties en tijdstippen op de website
www.international-martini-organ-competition-groningen.nl.

Orgelland Ostfriesland
Oost-Friesland wordt beschouwd als het
rijkste orgellandschap ter wereld. Ongeveer
150 originele instrumenten uit acht eeuwen
vertegenwoordigen een unieke rijkdom aan
historische orgelbouwtradities in Oost-Friesland
en de aangrenzende noordelijke Oldenburgse
regio.
Al in de 15e eeuw waren in talrijke kerken
en kloosters orgels aanwezig. In de 17e eeuw
beleefde de orgelbouw een grote bloei toen
het orgel als begeleidingsinstrument voor de
gemeentezang in zwang kwam. De orgelbouwactiviteit
ging door tot ver in de 19e eeuw,
omdat veel kerken in het binnenland en in
de nieuw ontwikkelde Fehngebieden voor het
eerst een orgel kregen. Deze orgels werden
vooral gebouwd door orgelbouwers die decennia
lang in Oost-Friesland hebben gewerkt en
met hun werk hun stempel op het orgellandschap
hebben gedrukt.
Omdat Oost-Friesland ver verwijderd is van
grote stedelijke centra, had de moderne tijdgeest
hier minder invloed. Ook de kerkenraden
en kerkbesturen hebben zich ingezet voor
het behoud van de oude tradities. Gelukkig
hebben de moeilijke economische omstandigheden
aan het eind van de 19e en het begin
van de 20e eeuw ervoor gezorgd dat de pogingen
om nieuwe orgels te bouwen meestal op
niets uitliepen.
In Oost-Friesland is in veel kerken nog een
historisch orgel te vinden. Daardoor krijgt
men een goed beeld van de historische orgelcultuur,
die hier bewaard is gebleven en die
een unieke traditie en continuïteit sinds de
pre-reformatie vertegenwoordigt.
22

TEKST: WINFRIED DAHLKE
Orgelland Ostfriesland
Ostfriesland gilt als reichste Orgellandschaft der Welt. Rund 150 Original instrumente
aus acht Jahrhunderten repräsentieren in Ostfriesland und im angrenzenden
nördlichen Oldenburger Land einen einzigartigen Reichtum historischer
Orgelbautraditionen.
Dieser Reichtum an historischen Orgeln
begründet sich zuerst in der regen Kirchenbautätigkeit
im Mittelalter zur Zeit der
Friesischen Freiheit. Historische Quellen
belegen, dass bereits im 15. Jahrhundert in
zahlreichen Kirchen- und Klöstern Orgeln
vorhanden gewesen sind. Im 17. Jahrhundert
erlebte die Orgelbautätigkeit einen großen
Aufschwung, als man begann, die Orgel als
Begleitinstrument für den Gemeindegesang
einzusetzen. Die Orgelbautätigkeit hielt bis
weit in das 19. Jahrhundert hinein an, als
viele Kirchen im Binnenland und in den neu
entwickelten Fehngebieten erstmals eine Orgel
erhielten. Insbesondere Orgelbauer, die in
Ostfriesland ansässig waren, haben über Jahrzehnte
hinweg hier gearbeitet und die Orgellandschaft
mit ihren Werken geprägt. Dabei
wurde eine stilistische Kontinuität gewahrt,
die dem ostfriesischen Orgelbau im 19. Jahrhundert
ein Alleinstellungsmerkmal verleiht.
Da Ostfriesland weitab von großen städtischen
Zentren liegt, hatte der moderne Zeitgeist
hier weniger Einfluss. Die Kirchenräte
und Kirchenvorstände haben zudem beharrlich
darauf geachtet, dass Althergebrachtes
bewahrt wurde. Wirtschaftlich schwierige
Verhältnisse im ausgehenden 19. und frühen
20. Jahrhundert ließen zum Glück Bestrebungen
für Orgelneubauten meistens im Sande
verlaufen.
Ab 1954 waren es die jungen Orgelbauer
Jürgen Ahrend und Gerhard Brunzema, die
den Wert und die Eigenart der alten Orgeln
erkannten und grundlegend neue Wege in der
Restaurierungspraxis einschlugen. Dazu soll
weiter unten mehr gesagt werden.
Raumordnung
In Ostfriesland wurden die Orgeln in der
Regel im Osten der Kirche auf dem Lettner
oder einer Empore im Angesicht der Gemeinde
errichtet. Dies war eine einheitliche Praxis
in reformierten und lutherischen Gemeinden,
obwohl in den lutherischen Kirchen die
Orgeln den Altar teilweise verdeckten. Zum
Glück ist diese eigenwillige Raumordnung
noch in vielen Kirchen erhalten geblieben.
Leider wurde aus mangelndem Verständnis
bei Kirchenrenovierungen im 20. Jahrhundert
in etlichen Fällen die Orgel in den Westen
verlegt. Nicht selten führte dies zum Verlust
an originaler Substanz, wie zum Beispiel der
alten Balganlagen oder Teilen der Traktur.
23

Europäische Orgelstraße an der Ems
In Ostfriesland ist die historische, individuell
handwerklich gebaute Orgel noch in der
Mehrzahl der Kirchen anzutreffen. Hier ist
ein Gesamtbild der historischen Orgelkultur
erhalten, das eine einzigartige Tradition und
Kontinuität seit vorreformatorischer Zeit
repräsentiert. Die italienische Orgel in Rhede
(F. Cimino (?) 1755), die französische Barockorgel
in Stapelmoor (B. Immer, Cl. Jaccard, R.
Klein, 1994 – 97 nach Clicquot 1734) und die
englisch-romantische Orgel in Jemgum (J.W.
Walker, 1844) erweitern die Orgellandschaft
um das Ensemble der Europäischen Orgelstraße
an der Ems.
Thedinga erhielt. Marten de Mare war mit
diesem Umbau beauftragt. Die dortige Andreas
(?) de Mare-Orgel wird folglich im 16.
Jahrhundert gebaut worden sein und besteht
in Teilen in der heutigen Orgel fort. Die Arp
Schnitger- Orgel in der St. Ludgeri-Kirche
Norden verfügt sogar noch über neun Register,
die aus der Vorgänger-Orgel von Edo Evers
(1616-18) stammen, der bereits ältere Pfeifen
von Andreas de Mare (1566/67) übernommen
hatte.
Kerk Rysum; foto Winfried Dahlke
Zeitliche Übersicht über die Entstehung der
Orgeln in Ostfriesland und im nördlichen
Oldenburger Land
Norden
24
15. und 16. Jahrhundert
Von den heute noch erhaltenen Orgeln Ostfrieslands
liegt der Baubeginn der ältesten
Orgel in der 1. Hälfte des 15. Jahrhunderts
und somit in vorreformatorische Zeit. Der
Bau der Orgel in Rysum wird auf ca. 1440
datiert. Im frühen 16. Jahrhundert erhielt
sie ihre heutige Empore und wahrscheinlich
auch die heutige Gestalt (1513). Durch
die Chronik des Wessel Onken wird bezeugt,
dass die Reformierte Gemeinde in Leer 1609
ihre Orgel oder Teile davon aus dem Kloster
17. Jahrhundert
Die Orgel der Reformierten Gemeinde
Leer, die damals die mittelalterliche
Liudgeri-Kirche am Plytenberg als Gotteshaus
nutzte, erhielt wie oben erwähnt
durch einen Umbau ihre Marten de Mare-Orgel
im Jahre 1609, in welche Teile
der Orgel aus dem Kloster Thedinga übernommen
wurden. Neun weitere Instrumente,
die bis heute Bestand haben, gehen
ebenfalls auf das 17. Jahrhundert zurück:
Emden Larrelt (Johannes Millensis 1618),

Osteel (Edo Evers 1619), Westerhusen
(Jost Sieburg 1642), Uttum (Anonymus 1660
[älteres Pfeifenwerk], Buttforde (Joachim
Richborn 1681), Norden St. Ludgeri (Arp
Schnitger 1686-88, 1691/92), Pilsum (Valentin
Ulrich Grotian 1694), Stedesdorf (V.U.
Grotian 1696), Petkum (V.U. Grotian um
1694). Die Orgeln von Larrelt und Stedesdorf
erhielten im 19.Jahrhundert ein neues
Gehäuse durch Gerd Sieben Janssen, behielten
aber ihren klanglichen Kern aus dem
17. Jahrhundert. In diesen ältesten Instrumenten
von überragendem Denkmalwert
sind Klänge aus der Spätgotik, Renaissance
und aus dem Frühbarock erhalten geblieben.
Der Klang der Orgel von Petkum ist
durch spätere Veränderungen verdunkelt.
Eine Restaurierung dieses kostbaren Instrumentes
ist geplant.
und Langwarden (1650) zurück. Arp
Schnitger-Orgeln mit überwiegend originaler
Substanz sind in Dedesdorf (1698) und
Ganderkesee (1699) erhalten. Orgeln des
Schnitger-Zeitgenossen Joachim Kayser sind in
Schortens (1686), Hohenkirchen (1694/99)
und Waddewarden (1697) zu finden. In
Pakens ist ein stark verändertes Werk von
Joachim Richborn (1664) vorhanden, welches
durch eine Restaurierung rehabilitiert werden
könnte.
Hohenkirchen; foto: Winfried Dahlke
Pilsum
Im nördlichen Oldenburger Land datiert
die Entstehung weiterer acht erhaltener
Instrumente auf das 17. Jahrhundert. Auf
Hermann Kröger, Lehrmeister von Berend
Huss, dessen Schüler Arp Schnitger war, gehen
die Orgeln in Berne (1596/1643/1714/1741)
18. Jahrhundert
Von rund 35 Orgeln Ostfrieslands liegt
der Baubeginn im 18. Jahrhundert. Den
Anfang macht die zweite in Ostfriesland
erhaltene Arp Schnitger-Orgel in der Ev.-
ref. Georgskirche zu Weener (1709/10).
Anschließend beginnt die Schaffenszeit des
Schnitger-Schülers Gerhard von Holy (1687-
1736), dessen Instrumente in Dornum
(1710-11) und Marienhafe (1710-13) sehr gut
erhalten sind. Nach schweren Sturmfluten lag
die Orgelbautätigkeit in Ostfriesland einige
Zeit darnieder. In Horsten im Harlingerland
erbaute Samuel Schröder 1731-33 eine stattliche
Orgel mit zwei Manualwerken und
verstarb leider bald darauf. Die Ev.-ref.
Kirchengemeinde in Canum erwarb einen
25

26
Originalprospekt (1723) von Gerhard von
Holy aus Wetter (Ruhr) und ließ dahinter
durch Bartelt Immer 2012 ein Orgelwerk nach
Gerhard von Holy rekonstruieren.
In das Jahr 1733 fällt der Baubeginn
einer Orgel für Remels durch Johann
Friedrich Constabel (1690-1762), die später als
Rückpositiv der Hinrich Just Müller-Orgel von
1782 weitere Verwendung fand. 1738 baute
J.Fr. Constabel eine Orgel mit Hamburger
Prospekt für die Ev.-ref. Kirche in Norden –
Bargebur (Kirche des Schlosses Lütetsburg).
Diese wunderschöne Orgel ziert heute die Ev.-
ref. Kirche in Jennelt.
In Ochtersum ist mit der Christian
Klausing-Orgel von 1734 ein weiteres Unikat
der ostfriesischen Orgellandschaft erhalten.
In Pogum steht eine anmutige
Brüstungsorgel von Johann Adam Berner
(1758/59).
In Dunum (1759-65) und Funnix (1760-62)
sind die frühesten Orgeln von Hinrich Just
Müller (1740-1811) erhalten, der Constabel
nachfolgte. Müller, der seine Werkstatt in
Wittmund hatte, war es vergönnt, in einer
Schaffenszeit von 45 Jahren viele Werke zu
bauen, von denen dreizehn Instrumente
weitgehend erhalten geblieben sind sowie
bedeutende Prospekte in Bunde (Ev.-ref.
Kirche) und Leer (Lutherkirche), die mit neuen
Orgeln ausgefüllt wurden. Müller-Orgeln
sind auch in Klein Midlum (1766), Holtrop
(1772), Nortmoor (1773-75), Manslagt
(1776-78), Wittmund (1776 und Führer
1984), Simonswolde (1777), Carolinensiel
(1780/81), Middels (1784-86), Neermoor
(1796-98), Arle (1799) und Woquard (1804)
erhalten.
In den Kirchen zu Amdorf (1773) und
Bagband (1774-75) sind zwei seitenspielige
Brüstungsorgeln von Heinrich Wilhelm
Eckmann (1712-1777) erhalten, der durch
Orgelbauten im Osnabrücker Dom und in der
Stephanikirche Bremen Referenzen vorlegen
konnte. Ein Unikat in Ostfriesland ist heute
die Dirk Lohmann-Orgel in Hage aus den
Jahren 1776-83.
1805), der mit dem Bau einer Orgel für die
Große Kirche in Emden Berühmtheit erlangt
hatte. Wenthin war in der Prospektgestaltung
innovativ und erreichte mit rund getischlerten
Profilen eine elegante und kunstvolle
Wirkung. Eine gestalterische Meisterleistung
war seine Erweiterung der Arp Schnitger-
Orgel in der Georgskirche Weener durch
Pedaltürme im Rokokostil und eine neue
Emporenbrüstung (1782). Wenthin-Orgeln
sind in Backemoor (1783), Reepsholt (1787),
Emden-Wolthusen (1793) und Groothusen
(1798-1801) erhalten, Prospekte in Riepe
(1785), Hinte (1776-81) und Westerende
(1793), wo sich sogar 6 alte Pfeifenreihen
erhalten haben. Ein wunderbares Beispiel
für den Rokoko-Stil im Orgelbau ist auch die
Kabinett-Orgel von Ibe Peters Iben (1790) im
ORGANEUM in Weener. Zwei Beispiele für
Orgelbauten aus Groningen sind zu erwähnen:
Albertus Antonius Hinsz erweiterte 1766
die Marten de Mare-Orgel der Reformierten
Gemeinde in Leer um ein Rückpositiv
und erneuerte die Hauptwerkswindladen.
Mehrere Pfeifenreihen und diese Windladen
blieben bis heute erhalten. Mit der Bureaux-
Orgel von 1796 (?) befindet sich ein im Klang
vollständig original erhaltenes Orgelwerk
Ebenfalls in das 18. Jahrhundert datieren die
Orgeln von Johann Friedrich Wenthin (1746-
Manslagt

Kabinett-Orgel Iben
von Frans Casper Snitger (1724-1799) und
Heinrich Hermann Freytag (1759-1811) im
ORGANEUM.
Im 18. Jahrhundert begann auch die
Schaffenszeit des Johann Gottfried Rohlfs
(1759-1847), der bei Müller lernte und in
Esens eine eigene Werkstatt errichtete,
die in der nachfolgenden Generation fortbestand.
Seine frühesten Arbeiten sind
in Burhafe (1794), Bangstede (1794-95),
Neustadtgödens (1798) und heute in der
Christuskirche Norden (1796-99) erhalten.
Im nördlichen Oldenburger Land repräsentieren
weitere neun Instrumente das 18.
Jahrhundert: Aus der Generation nach Arp
Schnitger sind drei bedeutende Instrumente
von Christian Vater (1679–1756) zu nennen:
Fedderwarden (1711), Bockhorn (1722)
und Wiefelstede (1731). Auf Johann Dietrich
Busch (1700-1753) gehen die Orgeln von
Fedderwarden (1737) und Jade (1739)
zurück. Die Orgeln in Oldenbrok (1754) und
Kirchhammelwarden (1766) wurden von
Johann Hinrich Klapmeyer (1724–1792) errichtet.
Johann Adam Berner (1723-1768) erbaute
die Orgel von Sillenstede (1758), die größere
Schwester der im ostfriesischen Pogum erhaltenen
Berner-Orgel. In Altenesch ist aus
dem Jahre 1794 ein Werk von Georg Wilhelm
Wilhelmy (1748-1806) zu bewundern.
19. Jahrhundert
55 Instrumente zeugen in Ostfriesland
heute noch von der Orgelbautätigkeit im 19.
Jahrhundert. Darunter sind zunächst weitere
Instrumente von J.G. Rohlfs zu finden, nämlich
Bockhorn; foto: Winfried Dahlke
in Veenhusen (1801-02), Barstede (1801-02),
Holtland (1810-13), Nüttermoor (1815-
16), Wiesens (1820-22), Marx (1820-23),
Roggenstede (1827-33), Böhmerwold (1828)
und Collinghorst (1838). Auch die Arnold
Rohlfs-Orgel von Westerholt (1840) hat noch
ganz die Eigenschaften der Instrumente des
Vaters Johann Gottfried. Somit sind es wie
bei Müller auch noch 13 Instrumente, die das
Schaffen dieses ostfriesischen Orgelbauers
über einen Zeitraum von 45 Jahren repräsentieren.
Große Verdienste erwarb sich J.G.
Rohlfs auch durch den Erhalt der Orgeln
von Marienhafe und Osteel, die er, als die
Kirchräume drastisch verkleinert und umgebaut
wurden, translozierte.
In der zweiten Generation konnte die
Werkstatt unter der Leitung des Sohnes
Arnold Rohlfs (1808-1882) viele Aufträge einwerben,
sodass mindestens ein Orgelbau an
Carl Heyder (1821-1902) als Subunternehmer
weitergegeben wurde. Arnold Rohlfs-Orgeln
finden sich noch in Siegelsum (1842), Ardorf
(1844), in der 1848-54 nach Plänen des hannoverschen
Kirchenbaumeisters Hellner neu
erbauten Magnuskirche zu Esens, wo Arnold
Rohlfs 1848-60 sein Opus magnum errichten
durfte, in Thunum (1855), Westerbur (1859-
60), Fulkum (1860-67) und Leerhafe (1863).
In der Folgezeit hieß die Werkstatt „Gebrüder
Rohlfs“ und baute Orgeln in Holtgaste (1864-
27

Stedesdorf (1849), Emden-Larrelt (1855)
und Völlen (1869) sind Zeugnisse der feinsinnigen
Orgelromantik in Ostfriesland, die sich
gegenüber dem allgemeinen Trend nach Fülle
und Gravität in anderen Regionen als eigenständig
erweist.
Zu dieser Tradition zählt auch Wilhelm
Caspar Joseph Höffgen (1773-1849), dessen
Orgelwerke in Emden-Uphusen (1825-31)
und Freepsum (1836-39) erhalten sind.
Außerdem arbeitete er an der Orgel von
Campen (1835) und schuf das Pedalwerk
und die Umgestaltung der Spielanlage und
des Orgelprospektes der Orgel in der Großen
Reformierten Kirche zu Leer (1845-49).
28
Esens
65), Rorichum (1867), Loppersum (1867),
Forlitz-Blaukirchen (1869), Bedekaspel
(Carl Heyder als Subunternehmer 1869),
Oldendorp (1870), Kirchborgum (1876-
77) und Cirkwehrum (1877-79). Die Orgel
von Cirkwehrum ähnelt in der technischen
Anlage der Carl Heyder-Orgel von Bedekaspel.
Vier weitere ostfriesische Orgelbauer sind
noch zu erwähnen: Von Wilhelm Eilert
Schmid (1791-1856), der einer weitverzweigten
Orgelbauerfamilie angehörte, sind die
Orgeln in Detern (1818), Wiegboldsbur
(1818), Völlen (1823) sowie der Prospekt
der Orgel in der Leeraner Mennonitenkirche
(1825-26) erhalten. Brond de Grave Winter
(1826-1892) stammte aus Leer und lernte das
Orgelbauhandwerk in Sachsen. Von ihm sind
in Mittegroßefehn (1859), in Mitling-Mark
(1859-60) und in der Mennonitenkirche zu
Leer (1860) drei Instrumente erhalten, deren
hoher Denkmalwert erst in jüngster Zeit erkannt
wurde.
Gerd Sieben Janssen (1802-1899) baute
Orgeln in einem zierlichen und klanglich
verfeinerten Stil. Werke in der Ev.-ref.
Kirche zu Aurich (1838), Tergast (1839-40),
Eggelingen (1843-46), Grotegaste (1854,
nur Prospekt erhalten), Esklum (1855),
Asel (1856), Jherings-Boekzetelerfehn
(1865), Breinermoor (1874), Berdum (1878),
Großwolde (1883) und die Umbauten in
Schließlich ist als letzter ostfriesischer
Orgelbauer des 19. Jahrhunderts Johann
Diepenbrock aus Norden zu erwähnen (1854-
1901). Er hat das Orgelbauhandwerk vermutlich
außerhalb Ostfrieslands erlernt
und übernahm technisch, klanglich und
architektonisch „romantische“ Traditionen
aus anderen Regionen. Aus seiner Werkstatt
stammen die Orgeln in Wymeer (1888),
Blomberg-Neuschoo (1892), Moordorf
(1895, weitgehend erneuert), das Pedalwerk
in Nüttermoor (1895), die Orgeln von
Ostrhauderfehn (1896) und Werdum (1897-
98).
Aus dem 19. Jahrhundert sind im nördlichen
Oldenburger Land neun weitere
Denkmalorgeln zu nennen, darunter eine
Reihe von Orgeln der Orgelbauerfamilie
Schmid. Von dem in Logabirum geborenen
Johann Gerhard Janssen Schmid
(1770-1845) stammen die Instrumente
in Wiarden (1808), Elsfleth (1836) und
Minsen (1840). In Ostfriesland geht die
Orgel von Strackholt (1798-99) auf seine
Bautätigkeit zurück wie auch der erhaltene
Prospekt in Landschaftspolder (1814).
Sein in Leer geborener Sohn Johann Claussen
Schmid (1811-1881) schuf die Orgeln von
Eckwarden (1857), Bardewisch (1859) und
Schwei (1869). Der in Oldenburg geborene
Johann Martin Schmid (1847-1923) führte
die Werkstatt bis 1919 in dritter Generation
weiter. Von ihm stammen die Instrumente in
Waddens (1882) und Neuhuntorf (1883). In

Brake ist aus dem Jahr 1865 eine Orgel von
Philipp Furtwängler & Söhne erhalten.
Orgeln anderer Provenienz aus der
Übergangszeit zum 20. Jahrhundert in
Ostfriesland
Orgeln der Gebrüder Rohlfing aus Osnabrück
finden sich in Vellage (1885) und Driever
(1885) sowie Weenermoor (1906). P.
Furtwängler & Hammer aus Hannover erbaute
1885 die Orgel von Ostgroßefehn. Meist
kleinere Furtwängler & Hammer-Orgeln finden
sich in Marcardsmoor (1909), Ihrenerfeld
(1915), Grotegaste (1919), Etzel (1928) und
Westrhauderfehn (1937, verändert). Ein
Unikat in Ostfriesland ist die Gebrüder Link-
Orgel in der Mennonitenkirche Norden
(1900). Mehrere englische Orgeln wurden in
jüngerer Zeit in ostfriesischen Kirchen platziert,
in Jemgum (ev.-ref. Kirche, J.W. Walker,
1844), Ihrhove (altref. Kirche, Th. J. Robson,
1867) und Aschendorf (ev.-luth. Kirche,
Griffen & Stroud 1913).
20. und 21. Jahrhundert
Der wichtigste Einfluss für das Orgelland
Ostfriesland im 20. Jahrhundert war die
Gründung der Orgelbauwerkstatt Ahrend
& Brunzema in Leer durch Jürgen Ahrend
(*1930) und Gerhard Brunzema (1927-1992).
Sie stellten den Klang in den Mittelpunkt
aller Anstrengungen um den Erhalt wertvoller
alter Orgeln und leiteten damit eine
Wende in der Orgeldenkmalpflege ein. Mit
der eigenen Pfeifenwerkstatt erreichten sie
eine überragende Expertise in Pfeifenbau
und Pfeifenrestaurierung. Die Kunst der
Intonation konnte Jürgen Ahrend von der ersten
Arbeit an überzeugend unter Beweis stellen
und sie ist bis heute das Markenzeichen
der Werkstatt unter der Leitung von Hendrik
Ahrend.
Von der ersten Arbeit in Emden-Larrelt an,
erreichten Ahrend & Brunzema eine technische
Beständigkeit und einen unvergleichlichen
Klang, sodass die Orgeln hinfort vor
weiteren Eingriffen verschont bleiben konnten.
Dies galt auch für sämtliche Neubauten
der jungen Werkstatt, darunter die ersten
großen Orgeln für die Lamberti-Kirche
Aurich (1956-61) und für die Zorgvlietkerk
in Scheveningen (1959), die 2016 in die
katholische St. Marienkirche in Leer-Loga
transloziert werden konnte, wo sie sich in
den Raum einfügt, als ob sie schon immer
dafür konzipiert gewesen wäre. Die frühen
Restaurierungen der Orgeln von Emden-
Larrelt (1954), Westerhusen (1955), Uttum
(1957), Rysum (1959-60), Marienhafe (1966,
1969) und Jennelt (1969) haben jeweils
alte Klangwelten exemplarisch neu eröffnet
und eine weltweite Wirkungsgeschichte gehabt.
Seit 1971 firmiert die Werkstatt unter
dem Namen „Jürgen Ahrend Orgelbau“, seit
2005 unter der Leitung des Sohnes Hendrik
Ahrend. Weltweite Anerkennung fanden auch
die folgenden Restaurierungen der Orgeln
von Ochtersum (1973), Simonswolde (1979-
80), Weener (Teilrestaurierung 1978-82), die
vollständige Restaurierung der Arp Schnitger-
Orgel in Norden (1981-85), der Valentin
Ulrich Grotian-Orgel in Pilsum (1991),
der Edo Evers-Orgel zu Osteel (1995), der
Gerhard von Holy-Orgel in Dornum (1999),
der Joachim Richborn-Orgel von Buttforde
(2011-12) und der historischen Orgel in der
Marienhafe
29

Großen Reformierten Kirche zu Leer (2014-
2018).
Folgende weitere Werke dieser Werkstatt sind
heute in Ostfriesland zu finden: drei frühe
Orgelpositive in Wybelsum (Gemeindehaus
Neue Kirche), Emden (Gemeindehaus
Kreuzstraße) und Leer (Gemeindehaus
Große Kirche), Orgeln in Grimersum (1958),
Hinte (1958 hinter dem Prospekt von J.Fr.
Wenthin), Leer-Loga (Friedenskirche 1961),
Ev.-ref. Kirche Leer-Heisfelde (1962),
Emden (Schweizer Kirche (1962, 1985),
Hatzum (1964), Wybelsum (Neue Kirche
1965), Bingum (1968), Leer-Loga (Ev.-ref.
Kirche 1969), Norden (Truhenorgel 1986),
im ORGANEUM in Weener eine Hausorgel
mit zwei Manualen und Pedal (1990) und
die Baldachinorgel nach 1559 (1994), in
Logabirum (1994-98), Emden (M.-L. Kirche,
Truhenorgel 1996), Leer Lutherkirche (1999-
2002 hinter dem Prospekt von H.J. Müller)
und Oldersum (2004, 2008, 2012). Die Orgeln
der Orgelbauwerkstatt Ahrend & Bruzema
und später Jürgen Ahrend Orgelbau werden
in der Geschichtsschreibung späterer
Jahrhunderte mit Sicherheit einen hohen
Stellenwert beigemessen bekommen.
Sie werden in der kirchlichen und staatlichen
Denkmalpflege heute bereits als
Denkmalorgeln gewertet.
Winfried Dahlke studierte ev. Theologie in
Göttingen und Kirchenmusik an der HfK
Bremen bei T. Benfer, G. Berger, H. Vogel und
H.-O. Ericsson (A-Examen, Zusatzstudium Orgel).
Seit 1996 war er Kantor in Sottrum und Orgelrevisor
im Elbe-Weser-Raum. Seit 2002 arbeitet
er in Ostfriesland für die Orgelkultur als Landeskirchenmusikdirektor
und Orgelsachverständiger
der Ev.-ref. Kirche, Direktor des Organeums
in Weener, Orgelrevisor für den Ev.-luth. Sprengel
Ostfriesland-Ems und Organist an der Großen
Reformierten Kirche zu Leer.
Het mooiste van twee werelden
30
In ‘Het mooiste van twee werelden’ bieden orgelcommissies
een boeiend programma van orgel
met een andere kunstvorm. Dit meerjarige programma
is nog in ontwikkeling, maar in de loop
van 2020 kunt u genieten van meerdere voorstellingen.
Zo geven in Schnitger op Sneakers
jonge dansers een uitvoering van Urban dance
op orgelmuziek. Er zullen meerdere uitvoeringen
zijn van Cash in de kerk, waarbij zanger
Alex Vissering en collega’s liederen van Johny
Cash in het Gronings vertolken onder begeleiding
van orgel en andere instrumenten. Ook
zoeken dansers van Oxygym uit Wildervank het
orgel op voor een spetterende show en zingt een
shantykoor graag met het orgel. Bent u nieuwsgierig
geworden? Volg dan ons programma of
neem een gratis abonnement op de digitale
orgelkalender via
https://erfgoedpartners.nl/publicaties/
orgelkalender/

Orgelagenda 2020
Kijk voor actuele informatie op https://erfgoedpartners.nl/publicaties/orgelkalender/
Für aktuelle Informationen besuchen Sie bitte https://erfgoedpartners.nl/publicaties/orgelkalender/
Concerten in Groningen (NL) Concerten in Ostfriesland (D) Beiaardbespelingen
Datum Organist Aanvang Plaats Locatie Info
wekelijks
op dinsdag
Auke de Boer 10:00 Groningen Academietoren Beiaardbespeling: wekelijks op dinsdag 10:00 uur.
wekelijks
op dinsdag
Auke de Boer 12:00 Groningen Martinitoren Beiaardbespeling: wekelijks op dinsdag 12:00 uur. www.martinicarillon.nl
wekelijks
op donderdag
tweewekelijks
op vrijdag
wekelijks
op zaterdag
eerste zondag
van de maand
APRIL
wekelijks
op zaterdag
wekelijks op
zondag
Vincent Hensen –
Oosterdijk
Vincent Hensen –
Oosterdijk
13:30 Veendam Toren Grote Kerk
15:30 Winschoten Olle Witte
Beiaardbespeling: wekelijks op donderdag 13:30 uur.
www.stichtingcarillonveendam.nl
Beiaardbespeling: tweewekelijkse bespeling op vrijdag (meestal de eerste
en derde van een maand; in juni en september elke vrijdag) 15:30 uur door
Vincent Hensen-Oosterdijk.
Auke de Boer 11:00 Groningen Martinitoren Beiaardbespeling: wekelijks op zaterdag 11:00 uur. www.martinicarillon.nl
Henk Veldman 14:00 Middelstum Hippolytustoren
Adolph Rots 11:00 Appingedam Nicolaïtoren
Divers 14:00 Pieterburen Petruskerk
Beiaardbespeling: op de eerste zondag van de maand 14:00 uur.
www.carillonmiddelstum.nl
Beiaardbespeling: april tot en met september wekelijks op zaterdag 11:00
uur door Adolph Rots www.damsterklokkenspel.nl
Elke zondag vanaf april tot en met september wordt het orgel
van 15:00-16:00 uur bespeeld door organisten, die als vrijwilliger
verbonden zijn aan de kerk. Dit zijn naast amateurs
ook een aantal beroepsorganisten te weten Hans Fidom,
Dirk Molenaar en Jeljer Vlieg.
1-04-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
3-04-20 Elisabeth Hubmann 16:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
4-04-20 Thorsten Ahlrichs 11:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
5-04-20 Edoardo Belotti 17:00 Weener Georgskirche
Sonntagskonzert J. Haydn: Die Worte unseres Erlösers am Kreuze
(Orgelfassung).
8-04-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
10-04-20 Robert Koolstra 17:00 Groningen Lutherse Kerk
Passieconcert door Kamerkoor Tiraña o.l.v. Tymen Jan Bronda. Robert
Koolstra begeleidt en speelt soli op het nieuwe barok-orgel van Bernhardt
Edskes.meer info:
www.binnenstadskerken.nl en www.kamerkoortirana.nl
11-04-20 Leo van Doeselaar 10:00 Groningen Martinikerk
Workshop voor amateur- en professionele organisten gegeven door Leo van
Doeselaar, titulair organist Martinikerk Groningen.
11-04-20 Robert Koolstra 15:00 Zeerijp Jacobuskerk
Passieconcert door Kamerkoor Tiraña o.l.v. Tymen Jan Bronda. Robert
Koolstra begeleidt en speelt soli.meer info: www.binnenstadskerken.nl en
www.kamerkoortirana.nl
12-04-20 Tymen Jan Bronda 10:00 Groningen Lutherse Kerk
Paascantatedienst met Bragi a-capellakoor & The Northern Consort met
Bachs Paascantate Christ lag in Todesbanden. meer info: www.elgg.nl
www.binnenstadskerken.nl
12-04-20 Sua Dolce Maesta 18:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
14-04-20
Vincent Hensen –
Oosterdijk
13:30 Veendam Toren Grote Kerk Beiaardbespeling: Bevrijdingsconcert. www.stichtingcarillonveendam.nl
15-04-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
15-04-20
Vincent Hensen –
Oosterdijk
15:30 Winschoten Olle Witte Beiaardbespeling: Bevrijdingsconcert.
16-04-20 Auke de Boer 19:30 Groningen Martinitoren Beiaardbespeling: Bevrijdingsconcert. www.martinicarillon.nl
17-04-20 Keith Jarett 21:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
18-04-20 Thorsten Ahlrichs 11:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
18-04-20
Stef Tuinstra en
Winfried Dahlke
19:30 Bellingwolde Magnuskerk
Eindpresentatie van de restauratie van het Snitger Freijtag orgel door
orgeladviseur Stef Tuinstra. Winfried Dahlke van het Organeum geeft
aansluitend een orgelconcert.
31

32
18-04-20 Sietze de Vries 20:00 Uithuizermeeden Mariakerk
Feestelijk openingsconcert, i.k.v. 50 jaar Stichting Avondmuziek
Uithuizermeeden, toegang gratis.
18-04-20 Pieter Pilon 20:00 Farmsum Farmsumer Kerk ‘Tres Meditationes Sacrae’, Albert de Klerk. Entree: € 10,00.
19-04-20 Henk Veldman 15:00 Middelstum Hippolytustoren
Beiaardbespeling: Bevrijdingsconcert door Henk Veldman.
www.carillonmiddelstum.nl
19-04-20 Johan Brouwer 15:00 Groningen Pelstergasthuiskerk ‘Tres Meditationes Sacrae’, Albert de Klerk. Entree: € 10,00.
22-04-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
25-04-20
Henk de Vries en
Lubertus Leutscher
(trompet)
20:00 Zuidbroek Petruskerk
Een luchtig voorjaarsconcert met twee topmusici uit Groningen. Na afloop is
er een glaasje wijn/fris in het koorgedeelte van de kerk.
26-04-20 Matthias Havinga 15:30 Appingedam Nicolaïkerk Orgelconcert
27-04-20 Tymen Jan Bronda 16:00 Groningen Lutherse Kerk
Feestelijk Koningsdagconcert m.m.v. barok-trompettist Bruno Fernandez
(Portugal). Na afloop is er Oranjebitter met Oranjekoek.
zie ook www.binnenstadskerken.nl
27-04-20 Eeuwe Zijlstra 20:00 Winsum Torenkerk Wandelconcert vanwege Koningsdag: Torenkerk en daarna Centrumkerk.
29-04-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
MEI
wekelijks
op zaterdag
wekelijks op
zondag
Adolph Rots 11:00 Appingedam Nicolaïtoren
Divers 14:00 Pieterburen Petruskerk
1-05-20 Adolph Rots 15:00 Appingedam Nicolaïtoren
Beiaardbespeling: april tot en met september wekelijks op zaterdag 11:00
uur door Adolph Rots. www.damsterklokkenspel.nl
Elke zondag vanaf april tot en met september wordt het orgel
van 15:00-16:00 uur bespeeld door organisten, die als vrijwilliger
verbonden zijn aan de kerk. Dit zijn naast amateurs
ook een aantal beroepsorganisten te weten Hans Fidom,
Dirk Molenaar en Jeljer Vlieg.
Beiaardbespeling:Bevrijdingsconcert door Adolph Rots.
www.damsterklokkenspel.nl
1-05-20 Victor Baena de la Torre 16:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
2-05-20 Erwin Wiersinga 20:00 Groningen Martinikerk
Orgelconcert in serie Martini-Bach-concerten door Erwin Wiersinga, titulair
organist Martinikerk Groningen.
3-05-20 Léon Berben 17:00 Weener Georgskirche Sonntagskonzert www.organeum-orgelakademie.de
3-05-20 Dirk Swama 19:00 Wildervank Grote Kerk Zang en Muziek op Zondag: Dirk Swama (orgel) m.m.v. solisten.
6-05-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
8-05-20 Robert Koolstra 20:00 Appingedam Nicolaïkerk
Donner-Ode van Telemann door de Lutherse Bach Academie o.l.v. Tymen Jan
Bronda. Tevens cantate 131 Aus der Tiefen van Bach.
www.luthersbachensemble.nl
9-05-20 Sietze de Vries 17:00 Uithuizen Jacobikerk
Slotconcert van de Orgeldag Noord-Nederland door Sietze de Vries, artistiek
leider Orgel Educatie Centrum Groningen.In verband met de restauratie van
het Hinsz-orgel in Leens vindt dit concert plaats op het Schnitger-orgel in de
Jacobikerk te Uithuizen.
9-05-20 Ludolf Heikens 20:00 Midwolda Hervormde kerk
Ingebruikname Hinszorgel 1772 door orgelmakerij Van der Putten, organist
Ludolf Heikens en adviseur Stef Tuinstra. O.a. beeld- en klankpresentatie.
13-05-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
16-05-20 Peter Westerbrink 20:00 Noordbroek Kerk Noordbroek
Orgelcultuur van de Hanzesteden. Voor programma:
www.peterwesterbrink.nl
17-05-20 Henk Veldman 16:00 Middelstum Hippolytustoren
Beiaardbespeling: Vriendenconcert door Henk Veldman.
www.carillonmiddelstum.nl
20-05-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
23-05-20 Leonore Lub 20:00 Farmsum Farmsumer Kerk L’Ascension, Olivier Messiaen.
24-05-20 Robert Koolstra 16:00 Zeerijp Jacobuskerk
Het eerste concert in de zomerserie van de Maarlander Concerten 2020.
De Groninger organist/clavecinist Robert Koolstra heeft inmiddels vele
bijzondere projecten op zijn naam staan die hoog scoren. Zijn spel op het
middeltonige Faberorgel in deze prachtige ‘rode dorpskathedraal’ is een
unieke gelegenheid om kennis te maken met de vroege Groningse kerk- en
muziekcultuur. De toegang is € 10,00.
27-05-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
29-05-20 Laurens de Man 20:00 Usquert Petrus en Pauluskerk Concert in het kader van de Orgelzomer op het Hogeland.
30-05-20 Theo Jellema 16:00 Garnwerd Liudgerkerk
Na een jaar lang niet gebruikt te zijn i.v.m. herstelonderhoud, gaan we dit
jaar feestelijk weer van start met een extra openingsconcert.
Tijd: 16:00 – 17:00 uur, toegang gratis.
30-05-20 Anna Schroll 20:00 Noordbroek Kerk Noordbroek
De gelauwerde jonge Duitse organiste Anna Scholl uit Lüdingworth
presenteert zich dit Pinksterweekend voor het eerst in Groningen.
www.peterwesterbrink.nl

31-05-20 Sietze de Vries 14:30
JUNI
wekelijks op
vrijdag
wekelijks op
zaterdag
wekelijks op
zondag
Vincent Hensen –
Oosterdijk
Oostwold
(Oldambt)
Hervormde kerk
15:30 Winschoten Olle Witte
Adolph Rots 11:00 Appingedam Nicolaïtoren
Divers 14:00 Pieterburen Petruskerk
Sietze de Vries begeleidt de samenzang tijdens de viering van: ‘een nieuwe
middeleeuwse kerkklok voor Oostwold’.
Beiaardbespeling: wekelijks op vrijdag om 15:30 uur door
Vincent Hensen – Oosterdijk.
Beiaardbespeling: april tot en met september wekelijks op zaterdag 11:00
uur door Adolph Rots. www.damsterklokkenspel.nl
Elke zondag vanaf april tot en met september wordt het orgel
van 15:00-16:00 uur bespeeld door organisten, die als vrijwilliger
verbonden zijn aan de kerk. Dit zijn naast amateurs
ook een aantal beroepsorganisten te weten Hans Fidom,
Dirk Molenaar en Jeljer Vlieg.
3-06-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
5-06-20 Frederik Kranemann 16:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
5-06-20
6-06-20
Theo Jellema en
Erwin Wiersinga
Theo Jellema en
Erwin Wiersinga
20:00 Appingedam Nicolaïkerk
20:00 Rolde Jacobuskerk
Luthers Bach Ensemble (kleinkoor) o.l.v. Tymen Jan Bronda
m.m.v. Theo Jellema & Erwin Wiersinga (quatre-mains orgel)
Luthers Bach Ensemble (kleinkoor) o.l.v. Tymen Jan Bronda
m.m.v. Theo Jellema & Erwin Wiersinga (quatre-mains orgel)
6-06-20 Pfeifen und Möhren 11:30 Leer Mennonitenkirche 30 Minuten Orgelmusik zur Marktzeit
6-06-20 Rolf Wassens 16:00 Garnwerd Liudgerkerk Tijd: 16:00 – 17:00 uur, toegang gratis.
6-06-20 Marcus Prieser 19:00 Jever Stadtkirche Jever
6-06-20 Stef Tuinstra 20:00 Uithuizermeeden Mariakerk
Met medewerking van Ensemble Sonus Vita o.l.v Anjo de Haan, i.k.v. 50 jaar
Stichting Avondmuziek Uithuizermeeden.
6-06-20 Gert van Hoef 20:00 Zuidlaren Ontmoetingskerk
Orgelconcert, toegang gratis, uitgangscollecte.
De Ontmoetingskerk bevindt zich op het ziekenhuisterrein van Lentis /
Dennenoord.
6-06-20 Ludolf Heikens 20:00 Midwolda Hervormde kerk
Orgelconcert door Ludolf Heikens, organist te Midwolda. Muziek van o.a.
J.S. Bach en F. Mendelssohn-Bartholdy.
7-06-20
Erwin Wiersinga en
Theo Jellema
15:00 Groningen Lutherse Kerk
Luthers Bach Ensemble o.l.v. Tymen Jan Bronda brengt Old English acapella.
M.m.v. Theo Jellema en Erwin Wiersinga (quatre-mains).
meer info: www.luthersbachensemble.nl
7-06-20
Roland Dopfer und
Margareta Hürholz
17:00 Weener Georgskirche
10-06-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
11-06-20 Natalia Gvozdkova 19:30 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
13-06-20 Pfeifen und Möhren 11:30 Leer Mennonitenkirche 30 Minuten Orgelromantik zur Marktzeit
13-06-20
Dirk Molenaar,
Roelof Kuik en Albert
Gramsbergen
15:30 Usquert
Boerderij
‘Westerhuisheert’
Orgelzomer op het Hogeland. High Tea en tuinbezichtiging met aansluitend
(dubbel) klavecimbelconcert. In samenwerking met Zandeweer: 20:00 uur
Concert door Peter Westerbrink. Passe partout € 17,50.
13-06-20 Kees Kugel 16:00 Garnwerd Liudgerkerk Orgelbespeling. Tijd: 16:00 – 17:00 uur, toegang gratis.
13-06-20 Gert van Hoef 19:30 Bellingwolde Magnuskerk
Gert van Hoef heeft al meerdere malen op indrukwekkende wijze het
Snitger-Freijtag orgel gepromoot. Zijn muziekkeus spreekt een breed publiek
aan. Na de pauze worden er verzoeknummers gespeeld.
13-06-20 Peter Westerbrink 20:00 Zandeweer Dorpskerk
Orgelzomer Het Hogeland. In samenwerking met middagprogramma
Usquert op boerderij ‘Westerhuisheert’. Passe partout € 17,50.
14-06-20 Teilnehmer Meisterkurs 15:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
17-06-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum
17-06-20 Eeuwe Zijlstra 20:00 Groningen Martinikerk
Orgelconcert door Eeuwe Zijlstra, organist Grote Kerk Harlingenzie:
www.avondmuziek.nl
20-06-20 Pfeifen und Möhren 11:30 Leer Mennonitenkirche 30 Minuten Orgelromantik zur Marktzeit
20-06-20 Arian van der Mark 16:00 Garnwerd Liudgerkerk Orgelbespeling. Tijd: 16:00 – 17:00 uur, toegang gratis.
20-06-20
Henk de Vries, Joske
van der Hoeven en
Gerrie Jonker
16:30 Uithuizen Jacobikerk
Orgelzomer Het Hogeland. Jaarlijks Zonnewende concert. Ensemble met
Henk de Vries (orgel), Joske van der Hoeven (sopraan) en Gerrie Jonker
(blokfluit). Aansluitend Buffetdiner in restaurant Schathoes Menkemaborg
wat afgesloten wordt met Concert in de muziekkamer van de Menkemaborg.
Passe Partout €49,00 incl. diner en twee drankjes. Alleen concert in kerk
€10,-.
20-06-20 Stef Tuinstra 20:00 Farmsum Farmsumer Kerk Orgelconcert
21-06-20 Kees Kugel 15:30 Zuidhorn Dorpskerk Orgelbespeling
21-06-20 Tommy van Doorn 16:00 Middelstum Hippolytustoren
Beiaardbespeling: Concerten op zondagmiddag: Tommy van Doorn (Boxtel
en Geldrop). www.carillonmiddelstum.nl
33

34
21-06-20 Miklos Spanyi 21:30 Groningen Lutherse Kerk
Midzomernachtconcert met de Hongaarse klaviervirtuoos Miklos Mikael
Spanyi. Hij bespeelt naast de nieuwe Schnitgerkopie van Bernhardt Edkes
het clavichord. Een unieke sfeer in huiskamersetting op het balkon van de
Lutherse kerk Groningen.meer info: www.binnenstadskerken.nl
24-06-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
24-06-20 Henk Verhoef 20:00 Norden Ludgerikirche Internationale Sommerkonzerte
24-06-20 Sietze de Vries 20:00 Groningen Martinikerk
Orgelconcert door Sietze de Vries, kerkorganist Martinikerk Groningen
www.avondmuziek.nl
26-06-20 Liana Dolgopolova 12:45 Groningen Martinikerk Pauzeconcert door Liana Dolgopolava, orgel (12:45 -13:30 uur).
26-06-20 Ismaele Gatti 21:00 Dornum St. Bartholomäus Nachtorgel bei Kerzenschein
27-06-20 Pfeifen und Möhren 11:30 Leer Mennonitenkirche 30 Minuten Orgelromantik zur Marktzeit
27-06-20 Ties Wildeboer 16:00 Garnwerd Liudgerkerk Orgelbespeling
27-06-20 Olivier Latry 20:00 Uithuizermeeden Mariakerk
Organist van de Notre Dame te Parijs, i.k.v. 50 jaar Stichting Avondmuziek
Uithuizermeeden
28-06-20 Hans Beek 15:30 Zuidhorn Dorpskerk Orgelbespeling
28-06-20 Robert Koolstra 15:00 Groningen Lutherse Kerk
Clavecimbelconcert: ‘Het beste van Bach’
www.binnenstadskerken.nl
29-06-20 Leonore Lub 20:00 Groningen Der Aa-kerk Openingsconcert Internationale Orgelserie.www.peterwesterbrink.nl
JULI
wekelijks op
zaterdag
wekelijks op
zondag
Adolph Rots 11:00 Appingedam Nicolaïtoren
Divers 14:00 Pieterburen Petruskerk
Beiaardbespeling: april tot en met september wekelijks op zaterdag 11:00
uur door Adolph Rots. www.damsterklokkenspel.nl
Elke zondag vanaf april tot en met september wordt het orgel
van 15:00-16:00 uur bespeeld door organisten, die als vrijwilliger
verbonden zijn aan de kerk. Dit zijn naast amateurs
ook een aantal beroepsorganisten te weten Hans Fidom,
Dirk Molenaar en Jeljer Vlieg.
1-07-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
1-07-20 Tanz & Orgel 20:00 Norden Ludgerikirche Internationale Sommerkonzerte
1-07-20 Jan Hage 20:00 Groningen Martinikerk
Orgelconcert door Jan Hage, Organist Domkerk Utrecht.
www.avondmuziek.nl
3-07-20 Johannes Zeinler 12:45 Groningen Martinikerk Pauzeconcert door Johannes Zeinler, orgel (12:45 - 13:30 uur).
3-07-20 Antonio Pedrosa 16:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
3-07-20
Torsten Wille und
Vesselin Paraschkevov 21:00 Dornum St. Bartholomäus Nachtorgel bei Kerzenschein
(Violine)
4-07-20 Pfeifen und Möhren 11:30 Leer Mennonitenkirche 30 Minuten Orgelromantik zur Marktzeit
4-07-20 Wietse Ouwejan 13:30 Groningen St.-Jozefkathedraal Orgel-inloopconcert. Toegang gratis, deurcollecte
4-07-20 Dirk Molenaar 14:30 Pieterburen Petruskerk
Orgelzomer Het Hogeland. Thema: ‘Landadel’ Pieterburen, ontvangst
theeschenkerij Domies Toen, met een kort concert in de Petruskerk
te Pieterburen en bezoek aan het voormalig borgterrein Dijksterhuis.
Aansluitend bezoek en kort concert in de kerk Saaxumhuizen. In
samenwerking met Mensingeweer: 20:00 uur orgelconcert door
Stef Tuinstra. Passe partout € 17,50.
4-07-20
Albert Viersen en
Tjalling Nijboer (cello)
16:00 Garnwerd Liudgerkerk Orgelbespeling. Tijd: 16:00 – 17:00 uur, toegang gratis.
4-07-20 Christiaan Teeuwsen 20:00 Noordbroek Kerk Noordbroek
Zomeravondconcert door Christiaan Teeuwsen uit Canada i.k.v.de
‘Noordbroek Organ Academy’.
4-07-20 Stef Tuinstra 20:00 Mensingeweer Michaëlkerk
Stef Tuinstra, organist en orgeladviseur concerteert op het Schnitger-orgel
(1698) te Mensingeweer.
5-07-20 Jan de Vries 15:30 Zuidhorn Dorpskerk Orgelbespeling
5-07-20 Henk de Vries 16:00 Loppersum Petrus en Pauluskerk
Het tweede concert in de zomerserie Maarlander Concerten 2020. Het is
het eerste concert na de ingebruikneming van het gerestaureerde orgel
eind september 2019. Het fabuleuze Lopster orgel is een van de vier orgels
in de vier prachtige oude kerken waar de Hervormde Gemeente Maarland
haar kerkelijke vieringen houdt, te weten Leermens, ‘t Zandt, Zeerijp en
Loppersum. De toegang is € 10,00.
5-07-20 Bläser und Orgel 17:00 Weener Georgskirche
Sonntagskonzert: Renaissance-Bläserensemble Weserwind
o.l.v. Detlef Reimers und Orgel
6-07-20 Peter Westerbrink 20:00 Groningen Der Aa-kerk
Tweede concert internationale orgelserie.
www.peterwesterbrink.nl
8-07-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
8-07-20 Stephan Debeur 20:00 Norden Ludgerikirche Internationale Sommerkonzerte

8-07-20 Els Biesemans 20:00 Groningen Martinikerk
Orgelconcert door Els Biesemans (België), organiste Bühlkirche Zürich
(Zwitserland)
Zie: www.avondmuziek.nl
10-07-20 Johan Smit 12:45 Groningen Martinikerk Pauzeconcert door Johan Smit, orgel (12:45 - 13:30 uur).
10-07-20 Torsten Wille 21:00 Dornum St. Bartholomäus Nachtorgel bei Kerzenschein
10-07-20 Winfried Dahlke 19:30 Leer Große Ref. Kirche Internationaler Leeraner Orgelsommer
11-07-20 Torsten Wille 11:00 Dornum St. Bartholomäus Familienkonzert “Karneval der Tiere”
11-07-20 Pfeifen und Möhren 11:30 Leer Mennonitenkirche 30 Minuten Orgelromantik zur Marktzeit
11-07-20 Dirk Molenaar 11:30 Appingedam Nicolaïkerk Orgelconcert. Tijd: 11:30-12:00 uur.
11-07-20 Jaap de Kok 13:30 Groningen Pelstergasthuiskerk Orgel-inloopconcert. Toegang gratis, deurcollecte. Toelichting om 13:20 uur.
11-07-20 Adolph Rots 15:00 Appingedam Nicolaïtoren Beiaardbespeling. www.damsterklokkenspel.nl
11-07-20
Kor van Dijk en diverse
musici
16:00 Garnwerd Liudgerkerk Orgelbespeling. Tijd: 16:00 – 17:00 uur, toegang gratis.
11-07-20 Boudewijn Zwart 19:00 Middelstum Hippolytustoren
Beiaardbespeling: Concerten op zondagmiddag: Boudewijn Zwart
(Dordrecht, Ede, Gouda en Amsterdam). www.carillonmiddelstum.nl
11-07-20
Sander van den Houten
en Ab Weegenaar 20:00 Leens Petruskerk Concert op het koororgel en kabinetorgel in de Petruskerk te Leens.
(fagot)
11-07-20 Jochem Schuurman 20:00 Anloo Magnuskerk Orgelconcert op de drie orgels van de Magnuskerk te Anloo.
12-07-20
12-07-20
Deelnemers
Orgelacademie
Noordbroek
Reitze Smits en Bart
Jacobs
14:00
Nieuw-Scheemda,
Noordbroek
15:00 Groningen Lutherse Kerk
12-07-20 Hayo Boerema 16:00 Bellingwolde Magnuskerk
13-07-20 Nicolo Sari 20:00 Groningen Der Aa-kerk
Ter afsluiting een concert door studenten uit Amerika, Canada en Korea, na
een week van intensieve kennismaking met de oude Groninger orgels. Start
Nieuw-Scheemda om 14:00 uur, vervolg Noordbroek om 15:30 uur.
Duo 422play
Quatre-Mains orgelspel door twee barok-virtuozen!
www.422play.com of www.binnenstadskerken.nl
Hayo Boerema is Groninger van geboorte en is al vele jaren organist-titulair
van de Laurenskerk in Rotterdam. Hayo Boerema is een veelzijdig musicus
en als docent verbonden aan de klassieke afdeling van Codarts.
De Italiaanse organist Nicolo Sari verzorgt het derde concert in de
Internationale Orgelserie.
www.peterwesterbrink.nl
15-07-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
15-07-20 Orgeldemonstratie 19:30 Leens Petruskerk
In verband met de restauratie van het Hinsz-orgel worden demonstraties
gegeven op het koororgel en kabinetorgel, tevens vindt een uitgebreide
rondleiding plaats door de kerk.
15-07-20 Jisung Kim 20:00 Norden Ludgerikirche Internationale Sommerkonzerte
15-07-20 Arjen Leistra 20:00 Groningen Martinikerk
Orgelconcert door Arjen Leistra, Stadsorganist Schiedam en organist Grote
Kerk Schiedam.Zie: www.avondmuziek.nl
16-07-20 Stephan Leuthold 20:00 Leer Lutherkirche Internationaler Leeraner Orgelsommer
17-07-20 Martien de Vos 12:45 Groningen Martinikerk
Pauzeconcert in Peter de Grote - festival door Martien de Vos, orgel
(12:45 – 13:30 uur).
17-07-20
Teun Braken und
Cornelia Fahrion
21:00 Dornum St. Bartholomäus Nachtorgel bei Kerzenschein: Orgel und Sopran
18-07-20 Pfeifen und Möhren 11:30 Leer Mennonitenkirche 30 Minuten Orgelromantik zur Marktzeit
18-07-20 Dirk Molenaar 12:30 Eenrum Protestantse kerk Orgelconcert
18-07-20 Jaap de Kok 13:30 Groningen St.-Jozefkathedraal Orgel-inloopconcert. Toegang gratis, deurcollecte.
18-07-20 Erwin Wiersinga 14:30 Groningen Martinikerk
Orgeldemonstratie door Erwin Wiersinga, titulair organist Martinikerk
Groningen.
18-07-20 Hans Nomen 16:00 Garnwerd Liudgerkerk Orgelbespeling. Tijd: 16:00 – 17:00 uur, toegang gratis.
18-07-20
Sietze de Vries en Eran
Wajenblum (blokfluit)
20:00 Leens Petruskerk
20-07-20 Stephan van de Wijgert 20:00 Groningen Der Aa-kerk
De organist van ‘De Duif’ in Amsterdam verzorgt het vierde concert in de
Internationale Orgelserie. www.peterwesterbrink.nl
22-07-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
22-07-20 Orgeldemonstratie 19:30 Eenrum Protestantse kerk Vanaf 19:00 uur kan de toren worden beklommen.
22-07-20 Anneke Brose 20:00 Norden Ludgerikirche Internationale Sommerkonzerte
22-07-20
Leo van Doeselaar en
Erwin Wiersinga
20:00 Groningen Martinikerk
Orgelconcert door Leo van Doeselaar, titulair organist Martinikerk
Groningen, en Erwin Wiersinga, titulair organist Martinikerk Groningen
www.avondmuziek.nl
23-07-20 Ruth Seiler 20:00 Leer Lutherkirche Internationaler Leeraner Orgelsommer
24-07-20 Wietse Ouwejan 12:45 Groningen Martinikerk Pauzeconcert door Wietse Ouwejan, orgel (12:45 - 13:30 uur).
35

36
24-07-20 Tim Krüger 21:00 Dornum St. Bartholomäus Nachtorgel bei Kerzenschein
25-07-20 Pfeifen und Möhren 11:30 Leer Mennonitenkirche 30 Minuten Orgelromantik zur Marktzeit
25-07-20 Adolph Rots 11:30 Appingedam Nicolaïkerk Orgelconcert. Tijd: 11:30-12:00 uur.
25-07-20 Janny Knol-de Vries 13:30 Groningen Pelstergasthuiskerk Orgel-inloopconcert. Toegang gratis, deurcollecte. Toelichting om 13:20 uur.
25-07-20 Leo van Doeselaar 14:30 Groningen Martinikerk
Orgeldemonstratie door Leo van Doeselaar, titulair organist Martinikerk
Groningen
25-07-20 Hans Beek 16:00 Garnwerd Liudgerkerk Orgelbespeling. Tijd: 16:00 – 17:00 uur, toegang gratis.
25-07-20
25-07-20
Tim Veldman en Ada
Pérez (fluit)
Tim Veldman en Ada
Pérez (fluit)
17:00 Leens
20:00 Leens
Salon van de borg
Verhildersum
Salon van de borg
Verhildersum
Dit concert vindt plaats in de salon van de borg Verhildersum. Max. 30
personen. Eventueel voorafgaand mogelijkheid tot deelname aan een High
Tea. Voor nadere gegevens en reservering zie: www.verhildersum.nl of
www.hinszorgelleens.nl
Dit concert vindt plaats in de salon van de borg Verhildersum. Max. 30
personen. Eventueel voorafgaand mogelijkheid tot deelname aan een diner.
Voor nadere gegevens en reservering zie: www.verhildersum.nl of
www.hinszorgelleens.nl
25-07-20 Dorien Schouten 20:00 Anloo Magnuskerk Orgelconcert op de drie orgels van de Magnuskerk te Anloo.
27-07-20 Gianluca Cagnani 20:00 Groningen Der Aa-kerk
De Italiaanse orgelvirtuoos Gianluca Cagnani verzorgt het een na laatste
concert in de Internationale Orgelserie.www.peterwesterbrink.nl
28-07-20 Henk de Vries 22:00 Zuidbroek Petruskerk
Het meest sfeervolle concert van de zomer, Bach bij Kaarslicht. We gedenken
de 270ste sterfdag van grootmeester J.S. Bach. Na afloop is er een glaasje
wijn.
29-07-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
29-07-20 Orgeldemonstratie 19:30 Leens Petruskerk
In verband met de restauratie van het Hinsz-orgel in de Petruskerk worden
de demonstraties gegeven op het koororgel en het kabinetorgel, tevens
vindt een uitgebreide rondleiding plaats door de kerk.
29-07-20 Maurizio Croci 20:00 Norden Ludgerikirche Internationale Sommerkonzerte
29-07-20 Gerwin Hoekstra 20:00 Groningen Martinikerk
Orgelconcert door Gerwin Hoekstra, Organist Jacobijnerkerk LeeuwardenZie:
www.avondmuziek.nl
30-07-20 Joachim Gehrold 20:00 Leer Lutherkirche Internationaler Leeraner Orgelsommer
31-07-20 Marien v.d. Weg 12:45 Groningen Martinikerk Pauzeconcert door Marien v.d. Weg, orgel (12:45 - 13:30 uur)
31-07-20 Jochem Schuurmann 21:00 Dornum St. Bartholomäus Nachtorgel bei Kerzenschein
AUG
wekelijks
op zaterdag
wekelijks op
zondag
Adolph Rots 11:00 Appingedam Nicolaïtoren
Divers 14:00 Pieterburen Petruskerk
Beiaardbespeling: april tot en met september wekelijks op zaterdag 11:00
uur door Adolph Rots www.damsterklokkenspel.nl
Elke zondag vanaf april tot en met september wordt het orgel
van 15:00-16:00 uur bespeeld door organisten, die als vrijwilliger
verbonden zijn aan de kerk. Dit zijn naast amateurs
ook een aantal beroepsorganisten te weten Hans Fidom,
Dirk Molenaar en Jeljer Vlieg.
1-08-20 Pfeifen und Möhren 11:30 Leer Mennonitenkirche 30 Minuten Orgelromantik zur Marktzeit
1-08-20
Vincent Hensen –
Oosterdijk
13:30 Groningen St.-Jozefkathedraal Orgel-inloopconcert. Toegang gratis, deurcollecte.
1-08-20 Adolph Rots 15:00 Appingedam Nicolaïtoren Beiaardbespeling. www.damsterklokkenspel.nl
1-08-20 Jaap Zwart 20:00 Midwolda Hervormde kerk Orgelconcert door Jaap Zwart, organist te Hattem.
1-08-20 Pieter Dirksen 20:00 Leens Petruskerk
Concert door Pieter Dirksen op koororgel, kabinetorgel en klavecimbel door
Pieter Dirksen, organist en klavecinist.
2-08-20
Erwin Wiersinga en
Luthers Bach Ensemble
15:00 Groningen Martinikerk Openingsconcert International Martini Organ Competition Groningen.
2-08-20 Jonathan Moyer 16:00 Zeerijp Jacobuskerk
Het derde concert in de zomerserie Maarlander concerten 2020.
Gastorganist Jonathan Moyer is een bekende oude muziek specialist in
de USA en doceert aan het beroemde Oberlin Conservatory of Music in
Oberlin-Ohio. Het gereconstrueerde Faber-orgel, de buitengewoon fraaie
rode dorpskathedraal en de executant van deze middag staan borg voor een
onvergetelijke ervaring van harmonie en schoonheid. De toegang is
€ 10,00.
2-08-20 Thorsten Ahlrichs 17:00 Weener Georgskirche Sonntagskonzert www.organeum-orgelakademie.de
3-08-20
International Martini
Organ Competition 10:00 Groningen Nieuwe Kerk 1e ronde Internationaal Martini-orgelconcours: 10:00-13:00 uur.
Groningen
3-08-20
International Martini
Organ Competition
Groningen
15:00 Groningen Nieuwe Kerk 1e ronde Internationaal Martini-orgelconcours: 15:00 – 18:00 uur.

3-08-20 Arno van Wijk 20:00 Groningen Der Aa-kerk
Arno van Wijk uit Goes verzorgt het laatste concert in de Internationale
Orgelserie.www.peterwesterbrink.nl
4-08-20
International Martini
Organ Competition 10:00 Groningen Martinikerk 1e ronde Internationaal Martini-orgelconcours: 10:00-13:00 uur.
Groningen
4-08-20
International Martini
Organ Competition 15:00 Groningen Martinikerk 1e ronde Internationaal Martini-orgelconcours: 15:00 – 18:00 uur.
Groningen
4-08-20 Leo van Doeselaar 20:00 Groningen Lutherse Kerk
Concert met Leo van Doeselaar, het Luthers Bach Ensemble en twee
blokfluitisten.
5-08-20
International Martini
Organ Competition 9:30 Groningen Der Aa-kerk Masterclass Leo van Doeselaar, 9:30- 12:30 uur.
Groningen
5-08-20
International Martini
Organ Competition 14:00 Groningen Nieuwe Kerk Masterclass Erwin Wiersinga, 14:00-17:00 uur.
Groningen
5-08-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
5-08-20 Orgeldemonstratie 19:30 Eenrum Protestantse kerk Vanaf 19:00 uur kan de toren worden beklommen.
5-08-20 Hilger Kespohl 20:00 Norden Ludgerikirche Internationale Sommerkonzerte
5-08-20
6-08-20
6-08-20
6-08-20
6-08-20
Jean Claude Zehnder,
Nathan Laube en Pier
Damiano Peretti
International Martini
Organ Competition
Groningen
International Martini
Organ Competition
Groningen
International Martini
Organ Competition
Groningen
International Martini
Organ Competition
Groningen
20:00 Groningen Martinikerk
Juryconcert Internationaal Martini-orgelconcours door Jean Claude Zehnder
(Zwitserland), Nathan Laube (USA) en Pier Damiano Peretti (Italië).
www.avondmuziek.nl
9:30 Groningen Martinikerk Masterclass Eric Lebrun, 9:30- 12:00 uur.
13:00 Groningen Pelstergasthuiskerk Masterclass Theo Jellema, 13:00-15:30 uur.
16:00 Groningen Lutherse Kerk
20:00 Groningen Lutherse Kerk
Halve finale in samenwerking met het Luthers Bach Ensemble:
16:00-18:00 uur.
Halve finale Internationaal Martini-orgelconcours in samenwerking met het
Luthers Bach Ensemble: 20:00-22:00 uur.
6-08-20 Joachim Kläsener 20:00 Leer Große Ref. Kirche Internationaler Leeraner Orgelsommer
7-08-20
International Martini
Organ Competition 9:30 Groningen Martinikerk Masterclass Jean Claude Zehnder, 9:30-12:30 uur.
Groningen
7-08-20
International Martini
Organ Competition 14:00 Groningen Martinikerk Masterclass Pier Damiano Peretti, 14:00-17:00 uur.
Groningen
7-08-20 Felix Bräuer 16:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
7-08-20
International Martini
Organ Competition 20:00 Groningen Der Aa-kerk Juryconcert Erik Lebrun en Reitze Smits.
Groningen
7-08-20 Torsten Wille 21:00 Dornum St. Bartholomäus
8-08-20
International Martini
Organ Competition 9:30 Groningen Der Aa-kerk Masterclass Nathan Laube, 9:30-12:30 uur.
Groningen
8-08-20 Pfeifen und Möhren 11:30 Leer Mennonitenkirche 30 Minuten Orgelromantik zur Marktzeit
8-08-20
Vincent Hensen-
Oosterdijk
11:30 Appingedam Nicolaïkerk Orgelconcert. Tijd: 11:30-12:00 uur.
8-08-20 Dirk Molenaar 12:30 Eenrum Protestantse kerk Orgelconcert
8-08-20
International Martini
Organ Competition 14:00 Groningen Martinikerk Masterclass Reitze Smits, 14:00-17:00 uur.
Groningen
8-08-20 Bernhardt Edskes 14:30 Groningen Lutherse Kerk
Orgeldemonstratie. Bernhardt Edskes demonstreert de door zijn firma
gebouwde nieuwe instrument in de Lutherse kerk.
www.binnenstadskerken.nl www.schnitgerorgel2017.nl
8-08-20
International Martini
Organ Competition
Groningen
20:00 Groningen Martinikerk Finale Internationaal Martini-orgelconcours.
37

38
8-08-20
Tymen Jan Bronda
m.m.v. een solist
20:00 Leens Petruskerk
Tymen Jan Bronda, cantor-organist Lutherse Kerk te Groningen bespeelt het
koor- en kabinetorgel. Aan dit concert wordt medewerking verleend door
een instrumentalist.
8-08-20 Bob van der Linde 20:00 Anloo Magnuskerk Orgelconcert op de drie orgels van de Magnuskerk te Anloo.
12-08-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
12-08-20 Orgeldemonstratie 19:30 Leens Petruskerk
In verband met de restauratie van het Hinsz-orgel in de Petruskerk worden
de demonstraties gegeven op het koororgel en het kabinetorgel, tevens
vindt een uitgebreide rondleiding plaats door de kerk.
12-08-20 Torsten Wille 20:00 Norden Ludgerikirche Internationale Sommerkonzerte
13-08-20 Christoph Grohmann 20:00 Leer Große Ref. Kirche Internationaler Leeraner Orgelsommer
14-08-20 Jaap de Kok 12:45 Groningen Martinikerk Pauzeconcert door Jaap de Kok, orgel (12:45 -13:30 uur).
14-08-20 Orgeldemonstratie 19:30 Mensingeweer Michaëlkerk Het Arp Schnitger-orgel (1698) wordt gedemonstreerd.
14-08-20 Michal Markuszewski 21:00 Dornum St. Bartholomäus Nachtorgel bei Kerzenschein
15-08-20 Pfeifen und Möhren 11:30 Leer Mennonitenkirche 30 Minuten Orgelromantik zur Marktzeit
15-08-20 Wietse Ouwejan 13:30 Groningen Pelstergasthuiskerk Orgel-inloopconcert. Toegang gratis, deurcollecte. Toelichting om 13:20 uur.
15-08-20 Henk de Vries 14:30 Groningen Martinikerk
Orgeldemonstratie door Henk de Vries, orgeladviseur en organist Petruskerk
Zuidbroek.
15-08-20 Adolph Rots 15:00 Appingedam Nicolaïtoren Beiaardbespeling. www.damsterklokkenspel.nl
15-08-20 Pieter Pilon 20:00 Farmsum Farmsumer Kerk
Orgelconcert Symphonie gothique, opus 70, Charles-Marie Widor (1844-
1937). Entree : € 10,00.
15-08-20
Vincent van Laar en
David van Laar (altus)
20:00 Leens Petruskerk Vader en zoon Van Laar verzorgen samen een concert met orgel en zang.
16-08-20 Cor de Jong 16:00 Bellingwolde Magnuskerk
Cor de Jong is een bevlogen en veelzijdig musicus. Hij speelde
o.a.in bekende orkesten als het omroeporkest en Het Koninklijk
Concertgebouworkest. Hij schrijft orgel- en koormuziek en heeft daarmee de
Alphons Diepenbrock Compositieprijs gewonnen. Als kerkmusicus is De Jong
aan verschillende kerken verbonden geweest.
16-08-20 Bernhard Winsemius 16:00 Middelstum Hippolytustoren
Beiaardbespeling: Concerten op zondagmiddag: door Bernhard Winsemius
(em. beiaardier van Amsterdam en Haarlem). www.carillonmiddelstum.nl
19-08-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
19-08-20 Orgeldemonstratie 19:30 Eenrum Protestantse kerk Vanaf 19:00 uur kan de toren worden beklommen.
19-08-20 Stefan Kordes 20:00 Norden Ludgerikirche Internationale Sommerkonzerte
20-08-20 Winfried Dahlke 20:00 Leer Große Ref. Kirche Internaionaler Leeraner Orgelsommer
21-08-20 Vincent de Ridder 12:45 Groningen Martinikerk
Pauzeconcert door Vincent de Ridder, orgel, winnaar SGO-concours (12:45
- 13:30 uur).
21-08-20 Stefan Kordes 21:00 Dornum St. Bartholomäus Nachtorgel bei Kerzenschein
22-08-20
Stef Tuinstra en
Henk de Vries
9:30
Eenum,
‘t Zandt, Zeerijp,
Loppersum
De vier dorpskerken
De orgeladviseurs Stef Tuinstra en Henk de Vries zijn de leiders van de
dagexcursie langs de Maarlander orgels in de bovengenoemde volgorde.
Nadere informatie volgt en deze zal tevens te vinden zijn op de website
van SGO en de kerken te Zeerijp en Loppersum. De orgels in de Maarlander
concerten kunnen hier in één dag bekeken en beluisterd worden! Mis deze
unieke kans niet!
22-08-20 Pfeifen und Möhren 11:30 Leer Mennonitenkirche 30 Minuten Orgelromantik zur Marktzeit
22-08-20 Sietze de Vries 11:30 Appingedam Nicolaïkerk Orgelconcert. Tijd: 11:30-12:00 uur.
22-08-20 Sjoerd Ruisch 13:30 Groningen St.-Jozefkathedraal Orgel-inloopconcert. Toegang gratis, deurcollecte.
22-08-20 Mannes Hofsink 14:30 Groningen Lutherse Kerk Orgeldemonstratie (o.v.b).meer info: www.binnenstadskerken.nl
22-08-20 Jochem Schuurman 20:00 Zuidlaren Ontmoetingskerk
Orgelconcert, toegang gratis, uitgangscollecte. De Ontmoetingskerk bevindt
zich op het ziekenhuisterrein van Lentis / Dennenoord.
22-08-20
Euwe en Sybolt de
Jong
20:00 Leens Petruskerk
Euwe en Sybolt de Jong m.m.v. een ‘mystery guest’ bespelen koororgel en
kabinetorgel en wellicht nog meer…
22-08-20 Wietse Ouwejan 20:00 Anloo Magnuskerk Orgelconcert op de drie orgels van de Magnuskerk te Anloo.
26-08-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
26-08-20
Martin Dammert und
Thiemo Janssen
20:00 Norden Ludgerikirche Internationale Sommerkonzerte
27-08-20 Edoardo Belotti 20:00 Leer Kath. St. Marienkirche Internationaler Leeraner Orgelsommer
28-08-20 Stefan Viegelahn 21:00 Dornum St. Bartholomäus
29-08-20 Lukas Jan Schoonbeek 13:30 Groningen Pelstergasthuiskerk Orgel-inloopconcert. Toegang gratis, deurcollecte. Toelichting om 13:20 uur.
29-08-20 Pieter van Dijk 15:00 Groningen Pelstergasthuiskerk
Luthers Bach Ensemble (kleinkoor) o.l.v. Tymen Jan Bronda
m.m.v. Theo Jellema & Erwin Wiersinga (quatre-mains orgel)
29-08-20 Rienk Donkersloot 20:00 Uithuizermeeden Mariakerk
Rienk Donkersloot is organist van de St. Joriskerk in Amersfoort; i.k.v. 50
jaar Stichting Avondmuziek Uithuizermeeden

29-08-20 Agnes Luchterhandt 20:00 Noordbroek Kerk Noordbroek
SEPT
wekelijks op
vrijdag
wekelijks op
zaterdag
wekelijks op
zondag
Vincent Hensen –
Oosterdijk
15:30 Winschoten Olle Witte
Adolph Rots 11:00 Appingedam Nicolaïtoren
Divers 14:00 Pieterburen Petruskerk
Agnes Luchterhandt uit Norden, organiste van dat andere zo beroemde
Schnitgerorgel, is voor het eerst te gast in Noordbroek.
Beiaardbespeling: wekelijks op vrijdag om 15:30 uur door Vincent Hensen
– Oosterdijk.
Beiaardbespeling: april tot en met september wekelijks op zaterdag 11:00
uur door Adolph Rots. www.damsterklokkenspel.nl
Elke zondag vanaf april tot en met september wordt het orgel
van 15:00-16:00 uur bespeeld door organisten, die als vrijwilliger
verbonden zijn aan de kerk. Dit zijn naast amateurs
ook een aantal beroepsorganisten te weten Hans Fidom,
Dirk Molenaar en Jeljer Vlieg.
2-09-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
2-09-20
Leo van Doeselaar en
Erwin Wiersinga
20:00 Groningen Martinikerk
Orgelconcert in kader van Bremer Musikfest Aa-kerk en Martinikerk door Leo
van Doeselaar, titulair organist Martinikerk Groningen, en Erwin Wiersinga,
titulair organist Martinikerk Groningen
3-09-20 Auke de Boer 19:30 Groningen Martinitoren Beiaardbespeling. Verzoekprogramma. www.martinicarillon.nl
03-09-20 Pieter Dirksen 20:00 Leer Kath. St. Marienkirche Internationaler Leeraner Orgelsommer
4-09-20 Alina Kushniarova 16:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
5-09-20 Jan-Simon Huijser 14:30 Groningen Lutherse Kerk
Orgeldemonstratie door een der prijswinnaars van het SGO concours 2019
(Groninger Orgelzomer)zie ook www.binnenstadskerken.nl
5-09-20
Vincent Hensen-
Oosterdijk en
Houtkwintet Blaasvaak
20:00 Kantens Antoniuskerk
Orgelwerken afgestemd op de bouwtijd van het orgel (1665) afgewisseld
met werken voor fluit ensemble.
5-09-20 Stef Tuinstra 20:00 Midwolda Hervormde kerk Orgelconcert door Stef Tuinstra, organist te Groningen
6-09-20 Stephan Lutermann 17:00 Weener Georgskirche
15:00 Uhr Gartenfest 17:00 Sonntagskonzert
www.organeum-orgelakademie.de
7-09-20 Auke de Boer 15:15 Groningen Academietoren Beiaardbespeling: Opening Academisch Jaar.
9-09-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
10-09-20 Balthasar Baumgartner 20:00 Leer Kath. St. Marienkirche Internationaler Leeraner Orgelsommer
12-09-20 Open Monumentendag 10:00 Midwolda Hervormde kerk Open Monumentendag: orgeldemonstraties en kerkbezichtiging.
12-09-20 Auke de Boer 11:00 Groningen Martinitoren
Beiaardbespeling: Open Monumentendag 11:00-17:00 uur: beiaard- en
luidklokkendemonstraties. www.martinicarillon.nl
12-09-20 Jelte Hulzebos 14:30 Groningen Nieuwe Kerk Orgeldemonstratie i.k.v. Open Monumentendag.
12-09-20 Carlos Fernandez Bollo 16:00 Noordwolde Hervormde kerk
Orgelbespeling van 30 minuten door een talentvolle Spaanse student van
het Prins Claus Conservatorium. Vrije inloop.
12-09-20 Tymen Jan Bronda 16:00 Groningen Lutherse Kerk
Open Monumentendagconcert 2020
Afsluitend concert door Tymen Jan Bronda m.m.v. solist
(toegang vrij). www.binnenstadskerken.nl
12-09-20
Vincent Hensen –
Oosterdijk
20:00 Wildervank Grote Kerk ‘Orgel anders’ ‘Jan Boschconcert’
13-09-20 Thorsten Ahlrichs 15:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
13-09-20
13-09-20
Vincent Hensen –
Oosterdijk en
Adolph Rots
Darija Schneiderova en
Winfried Dahlke
15:00 Appingedam Nicolaïtoren
16:00 Bellingwolde Magnuskerk
Beiaardbespeling: Duo-concert door Vincent Hensen en Adolph Rots.
www.damsterklokkenspel.nl
Het Organeum verzorgt jaarlijks orgelconcerten in de Magnuskerk.
Doorgaans worden deze gegeven door Darija Schneiderova en Winfried
Dahlke.
16-09-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
19-09-20 Janny Knol-de Vries 20:00 Farmsum Farmsumer Kerk Orgelconcert
20-09-20
Vincent Hensen –
Oosterdijk
15:00 Zuidbroek Petruskerk
De organist van de Nicolaïkerk van Appingedam is deze dag de bespeler van
het groots(t)e Schnitger/Freytag-orgel. Dit concert mag u niet missen! Na
afloop is er een glaasje wijn.
23-09-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang.
26-09-20 Wim Opgelder 20:00 Zuidlaren Ontmoetingskerk
Toegang gratis, uitgangscollecte. De Ontmoetingskerk bevindt zich op het
ziekenhuisterrein van Lentis / Dennenoord.
26-09-20
26-09-20
Leonore Lub en Peter
Westerbrink
Eeuwe Zijlstra en Frank
Belt (verteller)
20:00 Noordbroek Kerk Noordbroek
20:00 Noordwolde Hervormde kerk
Een integrale uitvoering van Bachs ‘Clavierübung dritter Teil’ (de ‘orgelmis’).
De koralen zingt Ensemble Sonus Vita o.l.v. Anjo de Haan.
www.peterwesterbrink.nl
Succesvolle voorstelling met een verhaal voor volwassenen verteld door
professionele verteller in combinatie met prachtige orgelliteratuur (o.a. J.
Alain). Mooie synergie tussen tekst en muziek!
39

40
27-09-20
Vincent Hensen-
Oosterdijk
15:30 Appingedam Nicolaïkerk Orgelconcert
27-09-20 Stef Tuinstra 16:00 Eenum Dorpskerk
Op (internationaal) verzoek vindt dit jaar een volledig orgelconcert plaats
op het unieke en grotendeels authentieke Arp Schnitgerorgel (1704). Het
is weliswaar een 1-klaviers instrument met 10 registers, maar de rijkdom
aan klankkleuren is zo groot dat een volledig concert van een uur ook zeer
de moeite waard is, zeker als iemand als Stef Tuinstra dit orgel in al haar
diversiteit laat zingen! De toegang is € 10,00.
27-09-20
Margareta Hürholz und
Dr. Roland Dopfer
18:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
30-09-20 Ludolf Heikens 15:00 Weener Organeum Organeumsführung / Rondleiding door het Organeum, gratis toegang
OKT
2-10-20 Sara Johnson Huidobro 16:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
2-10-20 Jochem Schuurman 20:00 Wildervank Grote Kerk
Dans en orgel: Jochem Schuurman (orgel), Gosling Veldema (slagwerk) en
Dansgroep Oxygym.
3-10-20 Erwin Wiersinga 10:00 Groningen Martinikerk
Workshop voor amateur- en professionele organisten gegeven door Erwin
Wiersinga, titulair organist Martinikerk Groningen
4-10-20
10-10-20
Jegor Kolesov und
Alla Morozova
SGO Orgelconcours
2020
17:00 Weener Georgskirche
9:00 Midwolda
17-10-20 Vincent van Laar 20:00 Farmsum Farmsumer Kerk Orgelconcert
24-10-20
Lea Suter und
Annie Gard (Violine)
19:30 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
31-10-20 Stef Tuinstra 20:00 Haren Dorpskerk Presentatie cd ‘250 jaar Hinsz orgel’.
31-10-20
Leo van Doeselaar en
Erwin Wiersinga
21:30 Groningen Martinikerk
Sonntagskonzert / Dänische Orgelmusik / www.organeum-orgelakademie.
de
De jury bestaat uit Gerwin Hoekstra (organist Grote Kerk Leeuwarden),
Jochem Schuurman (organist Martinikerk Franeker) en Hayo Boerema
(organist Laurenskerk Rotterdam). Er zijn dit jaar twee categorieën: tot 25
jaar en de amateurs boven de 25 jaar. De voorronden starten om 9:00 uur
en de finale om 15:30 uur. Dagkaart € 10,- (vrije toegang onder de 18 jaar).
Minimal music-concert door Leo van Doeselaar, titulair organist Martinikerk
Groningen, en Erwin Wiersinga, titulair organist Martinikerk Groningen.
NOV
6-11-20 Christine Moraal 16:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
6-11-20 Sietze de Vries 20:00 Haren Dorpskerk ‘250 jaar Hinsz orgel’
11-11-20 Auke de Boer 12:15 Groningen Martinitoren Beiaardbespeling: Sint Maartenconcert. www.martinicarillon.nl
21-11-20 Sietze de Vries 20:00 Farmsum Farmsumer Kerk Orgelconcert
21-11-20 Leo van Doeselaar 20:00 Groningen Martinikerk
Orgelconcert in serie Martini-Bach-concerten door Leo van Doeselaar, titulair
organist Martinikerk Groningen
29-11-2020 Gijs van Schoonhoven 15:00 Groningen Lutherse Kerk
Zwijgende film met orgelimprovisatie
www.binnenstadskerken.nl
29-11-20 Leonore Lub 15:00 Noordbroek Kerk Noordbroek Adventsconcert (let op: zondag!). www.peterwesterbrink.nl
DEC
4-12-20 Ann-Helena Schlüter 16:00 Ganderkesee St.Cyprian und Cornelius
15-12-20 Adventskonzert 17:00 Weener Organeum
C.P.E. Bach, die späten Flötenquartette, H. Wienroth - Traversflöte,
W. Dahlke - Tafelklavier
17-12-20 Auke de Boer 19:30 Groningen Martinitoren Beiaardbespeling. Kerstspecial. www.martinicarillon.nl
18-12-20 Robert Koolstra 19:30 Appingedam Nicolaïkerk
Weihnachts- Oratorium J.S. Bach. Luthers Bach Ensemble Groningen.
www.luthersbachensemble.nl
19-12-20 Robert Koolstra 19:30 Groningen Der Aa-kerk
Weihnachts- Oratorium J.S. Bach. Luthers Bach Ensemble Groningen.
www.luthersbachensemble.nl
20-12-20 Dirk Swama 19:00 Wildervank Grote Kerk
Volkskerstzang: Dirk Swama (orgel), Lubertus Leutscher (trompet) m.m.v.
solisten.
23-12-20 Auke de Boer 19:30 Groningen Martinitoren Beiaardbespeling. Kerstspecial. www.martinicarillon.nl
26-12-20 Harm Hoeve 14:30 Farmsum Farmsumer Kerk Kerstconcert
31-12-20 Wolfgang Zerer 13:00 Groningen Lutherse Kerk
Oudjaarsconcert orgel en klavecimbel. Na afloop oliebollen met bubbels!
zie ook www.binnenstadskerken.nl
JAN 2021
1-01-21 Peter Westerbrink 15:30 Noordbroek Hervormde kerk 18e Nieuwjaarsconcert. zie ook: www.peterwesterbrink.nl
3-01-21 Winfried Dahlke 17:00 Weener Georgskirche
Neujahrskonzert, anschließend Einladung zu Punsch und Gebäck im
Organeum

nieuwbouw | restauratie | onderhoud
Midwolda
Wolvega
Mense Ruiter
Orgelmakers bv
Rijksweg 167
9792 pd Ten Post
t 050 301 05 50
info@menseruiter.nl
Werkplaats en post: Hauptstraße 24 | D-26826 Weener-Stapelmoor
Vestigingsadres: Burg. Venemastraat 4 | NL-9671 AB Winschoten
info@orgelmakerij.nl • orgelmakerij.nl • 06 - 22 90 94 79
LUTHERSE KERK
GRONINGEN 2020
ORGEL MET ••• ORGEL SOLO CANTATE DIENSTEN
binnenstadskerken.nl
za 21 mrt 21.30u
Bachnachtconcert Pelster- & Lutherse kerk
Léon Berben (barok-orgel)
vr 10 apr 17.00u
Goede Vrijdagconcert Kamerkoor Tiraña
ma 27 apr 16.00u
Koningsdagconcert Tymen Jan Bronda &
Bruno Fernandez (barok-trompet)
zo 7 juni 15.00u
Erwin Wiersinga & Theo Jellema (quatremains)
& Luthers Bach Ensemble
zo 21 juni 21.30u
Midzomernachtconcert Miklos Spanyi
(barok-orgel & clavichord)
zo 28 juni 15.00u
Clavecimbelconcert Robert Koolstra
zo 12 juli 15.00u
Zomerconcert Duo422play Reitze Smits &
Bart Jacobs (orgels)
di 4 aug 20.00u
Leo van Doeselaar & Luthers Bach Ensemble
(barok-orgel)
do 6 aug vanaf 16.00u
halve finales Martini Orgelconcours
(barok-orgel)
za 8 aug 14.30u
orgeldemo Bernhardt Edskes (barok-orgel)
za 22 aug 14.30u
orgeldemo Mannes Hofsink (orgels)
za 5 sept 14.30u
orgeldemo Jan-Simon Huijser (barok-orgel)
za 12 sept 16.00u
Monumentendagconcert Tymen Jan Bronda &
Judith Pranger (sopraan)
zo 29 nov 15.00u
Filmconcert ‘Nosferatu’ Gijs van Schoonhoven
(orgels)
do 31 dec 13.00u
Oudjaarsconcert Wolfgang Zerer
(clavecimbel & barok-orgel)