Werkboek leerlingen Coronasimulatie

Groep:
Datum:
Naam:
Coronavirus
werkboek

© Qalbic, 2020
No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without
the written permission of Qalbic.
Ontwerp: Dilara Bilgic
www.qalbic.nl
1

Inleiding tot Scratch
Doelen
Woordenlijst voor Scratch
Wie?
Waar?
Hoe snel?
Bewegen
Maatregelen
Geen Maatregelen
Thuisblijven
Zware maatregelen
Quarantaine
Inhoudsopgave
Les 1: Hoe werkt Scratch?
1 Hoe maak je een bolletje?
2 Hoe laat je het bolletje reizen?
3 Hoe maak je een populatie?
4 Hoe wordt een bolletje ziek?
Les 2: Start de simulatie!
1 Simulatie opstellen
2 Parallel of stapsgewijs?
Les 3: Verdieping
1 Simulatie = echt?
2 Quarantaine in je simulatie
3 Reizen in je simulatie
4 Routinematig reizen in je simulatie
5 Stoute bolletjes in je simulatie
6 Epicentrum in je simulatie
2

INLEIDING TOT SCRATCH
Doelen
In deze drie lessen leer je:
Simulaties van de coronacrisis te maken.
De gevolgen van het virus beter te begrijpen.
De maatregelen tegen het virus beter te begrijpen.
Met Scratch te werken.
voor Scratch
Woordenlijst
Covid-19 = ander woord voor corona.
Indammen = proberen te beperken. Als we het hebben over het
indammen van het virus, dan willen we er dus voor zorgen dat zo min
mogelijk mensen besmet raken.
Maatregel = iets dat wordt gedaan om in dit geval de besmetting te
voorkomen, bijvoorbeeld anderhalf meter afstand houden.
Populatie = een groep. Bijvoorbeeld een populatie konijnen.
Quarantaine = iemand wordt apart gezet, omdat hij/zij besmet is. Zo
voorkom je dat hij/zij ook andere mensen gaat besmetten.
Simulatie = een nabootsing. Wij gaan in Scratch bijvoorbeeld de coronabesmettingen
na proberen te maken. Zo kun je beter begrijpen hoe
mensen besmet raken.
Wie?
Deze lessen gaan over mensen die besmet raken met het virus. Maar hoe
kun je deze mensen in Scratch nabootsen? Het is erg lastig om alle
zeventien miljoen Nederlanders in een simulatie te krijgen. Ook ziet de
simulatie er dan heel vol en slordig uit. Daarom gebruiken wij een
kleine groep van twintig mensen voor onze proefjes. Die personen geven
we weer als bolletjes. Elk bolletje in Scratch stelt dus een persoon voor:
een geel bolletje stelt een gezonde persoon voor en een groen bolletje
een persoon die besmet is met het coronavirus.
Gezond
Besmet
3

Waar?
Omdat we maar twintig mensen hebben in onze simulatie, hoeven we ze
niet te plaatsen op een stuk zo groot als Nederland. Wij gebruiken het
speelveld van Scratch om alle bolletjes op te plaatsen. Ook mensen die in
quarantaine moeten, doen dat op het speelveld. Op onderstaande
afbeelding zie je het speelveld van Scratch. Ook is er een rood vierkantje:
als een bolletje in quarantaine gaat, blijft het binnen het rode vierkantje.
snel? Hoe
Bij een ziekte is de tijd erg belangrijk: hoe langer we wachten, hoe meer
mensen besmet raken. Als 10 mensen in 10 minuten besmet raken, is dat
best snel. Veel sneller dan wanneer er 10 mensen in 1 jaar besmet raken.
Stel dat de mensen héél snel besmet raken, en ze worden allemaal erg
ziek. Ze moeten dan naar het ziekenhuis om geholpen te worden. Maar
wat als de ziekenhuizen allemaal vollopen? Dan kunnen we niet alle
zieken meer helpen, en zullen sommige mensen moeten wachten. Zelfs
als ze heel ziek zijn.
Het is dus belangrijk dat niet iedereen tegelijk ziek wordt. Anders raken
de ziekenhuizen overvol en overbelast. Daarom willen we weten hoe snel
mensen besmet raken. Als er heel veel mensen besmet raken in korte tijd,
moet er iets worden gedaan zodat het virus zich minder snel kan
verspreiden. Dan moeten we maatregelen nemen.
4

Om in Scratch de tijd bij te houden, maken we gebruik
van een tijdsblok. Daarmee geef je de opdracht aan
Scratch om de tijd bij te houden. Op de afbeelding
hiernaast kun je zien hoe dit eruit ziet.
Om snel te kunnen zien waar deze code voor is,
gebruiken we een rood kopje. Dat is de titel van het
tijdsblok.
Het kopje plak je daarna boven het
blok.
Bewegen
In het dagelijkse leven reizen af naar veel plaatsen: we gaan naar de
bakker, naar school, naar de sportclub en nog veel meer plaatsen. Hoe
meer mensen we tegenkomen, hoe meer mensen we kunnen besmetten.
Ook in Scratch bewegen de bolletjes. Hoe veel de bolletjes bewegen, geef
je aan met stappen. Bijvoorbeeld: ‘’neem 10 stappen’’.
Opdracht 1
Omcirkel het juiste antwoord:
Hoe meer stappen een bolletje maakt in één minuut, hoe
meer / minder andere bolletjes het kan besmetten.
5

Maatregelen
Om te voorkomen dat er veel mensen besmet raken, worden er
maatregelen getroffen. Voorbeelden zijn:
Anderhalf meter afstand houden.
De scholen sluiten.
De hockeyclubs sluiten.
Door de maatregelen kunnen we naar minder plaatsen, en kunnen we
ook minder mensen besmetten. Dat maakt erg veel uit voor de
verspreiding van het virus.
In Scratch gaan wij kijken naar een aantal maatregelen:
Zo veel mogelijk thuisblijven
In quarantaine
Afstand bewaren
Een mondkapje
maatregelen Geen
Stel dat we niks zouden doen. Iedereen mag dus zoveel reizen als hij/zij
wil. Hoe snel is iedereen dan besmet?
Als we dat in Scratch uitproberen, krijg je
het plaatje hiernaast. Op het plaatje kun
je zien dat alle bolletjes besmet zijn.
Linksboven kun je ook de tijd aflezen. Na
gemiddeld 25 seconden is iedereen dus
besmet.
Let op: in Scratch duurt het dus gemiddeld 25 seconden, maar in het echt
duurt het vaak dagen, of weken.
6

Opdracht 2:
Hoelang duurt het dus ongeveer voordat iedereen ‘in het echt’
besmet is? Omcirkel het juiste antwoord:
Het duurt 25 ....
seconden dagen jaar
Thuisblijven
Stel dat we de mensen niet helemaal vrijlaten om te reizen zoals ze willen.
Wat gebeurt er dan? We gaan kijken naar twee situaties: lichte
maatregelen en zware maatregelen.
Lichte maatregelen
Bij lichte maatregelen mogen de mensen nog best veel reizen, maar wel
iets minder dan normaal. De cafés sluiten bijvoorbeeld, maar de
voetbalclub blijft open. Niet alles sluit dus.
In het echte leven kunnen we dan niet meer reizen zoals we willen. Als we
dit in Scratch willen namaken, moeten we ervoor zorgen dat de bolletjes
minder stappen kunnen nemen. Als je bijvoorbeeld eerst de opdracht gaf
aan het bolletje om 10 stappen te nemen, dan mag het bolletje nu minder
stappen nemen, bijvoorbeeld 8.
Nu kom je uit op een gemiddelde tijd van 30.
3: Opdracht
Omcirkel het juiste antwoord:
Als we lichte maatregelen treffen zal het virus zich ....
verspreiden.
sneller minder snel nooit
7

maatregelen Zware
Stel dat je naar heel weinig plaatsen mag gaan. Bijna alles gaat op slot;
scholen, musea en zwembaden sluiten. Je mag nog wel naar een paar
plaatsen, bijvoorbeeld de supermarkt of een belangrijke afspraak.
Dit zijn best zware maatregelen. Hoelang duurt het nu voordat iedereen
besmet is?
Ook dit kan je uitproberen in Scratch. Eerst moet je er weer voor zorgen
dat de bolletjes nog minder stappen nemen. In Scratch kun je dan het
tijdstip waarop alle bolletjes besmet zijn, aflezen.
Quarantaine
Als je in quarantaine bent, mag je niet meer naar buiten, omdat je
(waarschijnlijk) corona hebt. Je blijft dus thuis, en kan niemand
besmetten. Andere mensen mogen nog wel naar buiten als zij gezond zijn.
In Scratch gaan besmette bolletjes ook in quarantaine. Dat kun je doen
door de groene bolletjes in een rood vierkantje te plaatsen. Deze bolletjes
kunnen hier niet uit en de gele bolletjes kunnen er niet in. Zo voorkom je
dat nog meer gele bolletjes besmet raken.
Om ervoor te zorgen dat de besmette bolletjes meteen in quarantaine
gaan, gebruik je het rode blokje ‘’Ga in quarantaine’’.
De code hiervoor hoef je niet zelf te
maken. Die ziet er als volgt uit:
8

Op het moment dat je het rode blokje toevoegt, komt de code vanzelf.
Voortaan gaan de besmette bolletjes in quarantaine.
Het is nu belangrijk om te kijken hoe lang het duurt voordat iedereen
besmet raakt. Zoals je op het plaatje kunt zien zijn na 108 seconden nog
steeds maar weinig mensen besmet. Het duurt erg lang voordat iedereen
besmet is.
Opdracht 4
Welke maatregel werkt dus het beste volgens onze simulaties?
Antwoord: ......................................................................................
9

LES 1: HOE WERKT SCRATCH?
Wat gaan we doen?
Introductie Covid-19 en Scratch
Aandachtspunten Scratch (en ScratchLab)
Hoe maak je een bolletje?
Hoe laat je het bolletje reizen?
Hoe maak je een populatie?
Hoe wordt een bolletje ziek?
30 min
20 min
5 min
15 min
10 min
10 min
Hoe maak je bolletje?
1
Weet je het nog? Een geel bolletje was een gezond persoon.
Hoe maak je dit bolletje?
Op je scherm zie je als het goed is rechtsonder een kat-icoontje. Sleep je
muis ernaartoe. Er verschijnen nu een aantal opties:
Klik op het vergrootglas “Kies een
sprite”. Nu kunnen we onze eigen
sprite kiezen. Een sprite is een
poppetje of een voorwerp. Wij zijn
op zoek naar een bal.
10

Kies de sprite met de naam ‘’Ball’’. Nu heb je een bal als sprite gekozen.
Hoe laat je het bolletje reizen?
2
Aangezien wij willen dat de bolletjes straks allerlei kanten opgaan,
moeten we deze instructies geven aan Scratch. Anders blijven ze
allemaal natuurlijk stilstaan. Eerst maken we de code voor één bol.
Stap 1: Hoe zorg je ervoor dat de sprite start met het opvolgen van de
instructies? Dit kun je doen met de blokken onder het kopje
“Gebeurtenissen”.
11

Kies hier bijvoorbeeld dit blokje:
De sprite zal nu altijd starten met de instructies zodra er op het vlaggetje
geklikt wordt.
Stap 2: We willen dat de balletjes bewegen. Maar ze moeten wel naar
verschillende plekken bewegen, want in het echt reizen mensen ook vaak
naar verschillende plaatsen.
Ook moeten de bolletjes als ze aan de randen van het speelveld zijn
gekomen weer terugkeren. Anders kunnen we ze natuurlijk niet meer
zien. Het is dus de bedoeling dat ons poppetje de volgende instructies
steeds herhaalt:
1. Draai naar een willekeurige hoek
2. Neem een aantal stappen
3. Keer om als je aan de randen van de speelruimte komt
We hebben hiervoor een herhaalblokje nodig. Anders stopt de sprite al
na één keer. Plak dit blokje onder het startblok:
12

Stap 3: Binnen in het herhaalblok kunnen we nu alle instructies toevoegen.
Zoals je kunt zien is er een groen blok toegevoegd dat willekeurige getallen
tussen 30 en -30 kiest. Dit doen we zodat het poppetje elke keer net iets anders
draait. Hierdoor lijkt het alsof hij aan het reizen is.
Nu hebben we één bolletje gemaakt dat kan bewegen. Probeer maar uit door op
het vlaggetje te klikken.
Hoe maak je een populatie?
3
Maar hoe maak je een populatie van twintig mensen? Dit gaan we doen door
onze eerste sprite twintig keer te klonen (= kopietjes te maken).
Je hebt hiervoor het volgende blok nodig:
Verwijder eerst alle codes van hoofdstuk 2 en begin met een nieuw ''wanneer op
vlag wordt geklikt'' blok. Plak het ''maak een kloon van mijzelf'' blok daaronder.
Met dit blok maakt een sprite één kloon van zichzelf. Je zou dus negentien van
die blokjes onder elkaar moeten plaatsen om twintig bolletjes te krijgen.
Enzovoort...
13

Maar dat duurt erg lang. Daarom is het handiger om het herhaalblok te
gebruiken. Let op: vergeet niet het getal 19 in te vullen. Dan herhaalt
Scratch de opdracht negentien keer. Op die manier hoeven wij maar één
keer het blokje ‘’maak een kloon’’ te gebruiken.
Om te voorkomen dat alle klonen op dezelfde plek beginnen, moet je
ook het blokje ‘’ga naar willekeurige positie’’ toevoegen. Dit blok zal
ervoor zorgen dat alle klonen op een andere plaats starten.
Dat ziet er in Scratch als volgt uit:
Op de afbeelding hieronder kun je zien hoe het er bijvoorbeeld uit zal
komen te zien: elk bolletje begint op een net iets andere plaats. En dat is
maar goed ook, want anders zouden ze allemaal snel besmet raken.
Probeer het maar uit in Scratch door op
het groene vlaggetje te klikken. Als het
goed is zijn er dan twintig bolletjes: één
sprite en negentien klonen.
Hoe wordt een bolletje ziek?
4
Hoe zorgen we ervoor dat een bal groen wordt, wanneer hij in contact
komt met een andere groene bal?
Verwijder weer alle blokken van hoofdstuk 3, zodat er geen codes meer
zijn. Je hebt nu dus maar één gele sprite zonder code of blokken.
14

Voeg nog een bal-sprite toe, zoals je in hoofdstuk 1 ook had gedaan.
Nu heb je twee gele sprites.
Hoe maak je één daarvan groen? Tik
daarvoor op ''Ball2''. We gaan deze sprite de
opdracht geven om groen te worden zodra
de simulatie begint:
1) Begin met een startblok ''wanneer op vlag wordt geklikt''.
2) Plak daaronder het blok ''zet kleureffect op ...''. Vul daar het getal 50 in.
Als je nu op het vlaggetje klikt zal één van de bolletjes groen worden.
Nu moeten we het gele bolletje de
opdracht geven om ook groen te worden
als het de groene bal raakt.
Dus als een geel bolletje en een groen
bolletje met elkaar botsen, dan moet het
gele bolletje ook groen worden.
15

Dit is de code die je hiervoor nodig hebt. Maak deze code voor het eerste
bolletje genaamd ''Ball''.
Als je daarna op het vlaggetje klikt, gebeurt er niets. Dat komt omdat we
alle codes van de vorige hoofdstukken hebben verwijderd. De twee
bolletjes bewegen dus niet.
Kijk maar naar de codes: er staat alleen wanneer een balletje groen moet
worden, maar er staat niks over het bewegen, want dat hadden we
verwijderd. Die opdracht moeten we dus opnieuw aan Scratch geven.
Voeg daarom de drie opdrachten
van hoofdstuk 2 toe aan de code
van ''Ball'':
Nu zal ''Ball'' beginnen te reizen (''Ball2'' staat nog wel stil). Op een
gegeven moment raakt ''Ball'' ''Ball2'', en wordt ''Ball2'' dus ook groen.
16

Zoals je misschien al hebt gemerkt,
staat er ''stop dit script'' in de code.
Dus als de gele sprite de groene raakt, dan moet:
1) de gele sprite groen worden
2) het script moet stoppen.
Maar wat is een script? Een script is één hele code.
Dit is een script
Dit is een blok
Als je voor ''stop dit script'' kiest, zal Scratch dus alle opdrachten in dat
script stoppen. De opdrachten uit een ander script stoppen niet.
Dus in dit geval staat er: als ''Ball'' tijdens zijn reis de groene ''Ball2''
aanraakt, dan wordt hij ook groen, én daarna stopt ''Ball'' met bewegen.
17

5 Opdracht
Hoe lang duurt het nu gemiddeld voordat alle bolletjes besmet
zijn?
Antwoord: ......................................................................................
Lichte maatregelen
Verander het aantal stappen nu in 4. Wat gebeurt er? Nemen de bolletjes
meer stappen in 10 seconden of minder?
Opdracht 6
Wat zijn voorbeelden van maatregelen? Hoe zou de regering het
virus in kunnen dammen? Geef 2 voorbeelden.
Antwoord: 1. .............................................................................
2. ............................................................................
Zware maatregelen
Verander het aantal stappen nu in 2 of 1. Wat gebeurt er? Nemen de
bolletjes meer stappen in 10 seconden of minder?
Wat valt je op? Verspreidt het virus zich sneller, of langzamer?
22

3. Kies de rode kleur bij ''omtrek''.
4. Teken een vierkant in de hoek rechtsonder.
Gebruik daarvoor dit icoontje.
Nu heb je het vakje gemaakt waar alle besmette bolletjes in moeten.
Om ervoor te zorgen dat de besmette klonen meteen in quarantaine gaan,
plak je het rode blokje ‘’Ga in quarantaine’’ in je script.
Op het moment dat je het rode blokje toevoegt, komt de code vanzelf.
Voortaan gaan de besmette bolletjes in quarantaine.
De code hiervoor hoef je niet zelf te maken. Die ziet er als volgt uit:
24

Je moet het ''Ga in quarantaine'' blok plakken in het ''wanneer ik als
kloon start'' script, want je wilt dat alleen de besmette klonen in
quarantaine gaan. De groene sprite moet nog blijven bewegen, zodat hij
andere bolletjes kan besmetten. In het echte leven zijn namelijk ook niet
alle besmette personen in quarantaine.
Laten we kijken naar het ''wanneer
ik als kloon start'' blok. Daaronder
staat al dat:
1) de klonen moeten bewegen
2) ze groen worden als ze besmet
raken
Nu zet je erbij dat ze:
3) in quarantaine moeten als ze
groen worden.
Zet er nu ook het ''stop dit script''
blok bij. Dan blijven de groene
bolletjes in de quarantainehoek.
Als je dat niet doet, dan bewegen de
groene bolletjes weer uit de
quarantainehoek. Het is dus
belangrijk dat ze geen stappen meer
nemen en stil blijven staan.
Nu hebben we ervoor gezorgd dat de groene klonen in de
quarantainehoek gaan en daar ook blijven.
Probeer maar uit.
25

Hoe coderen we dit? Als
een kloon dus de rode lijn raakt,
dan moet hij 60 graden draaien,
en dan verder bewegen. Hij mag
niet in de quarantainehoek
komen.
We moeten dus deze opdracht
geven aan de klonen.
Ook willen we dat de groene
sprite buiten de
quarantainehoek blijft.
Dus geef dezelfde opdracht ook
aan de groene sprite.
In dit script staat nu dat
1) de groene sprite gewoon moet
bewegen
2) als de groene sprite de
quarantainelijnen raakt, moet
omkeren en dan pas verder
moet bewegen.
27

Kijk nog even terug naar de laatste stap op de vorige bladzijde. Wat valt je
op?
2. Parallel of stapsgewijs?
Waarom zijn er twee scripts met ''wanneer op vlag wordt geklikt''? Kun je
niet gewoon alles onder elkaar plakken?
Dat heeft te maken met hoe Scratch de instructies uitvoert: van boven
naar beneden. Scratch leest dus de opgaven van boven naar beneden. Als
je deze twee scripts onder elkaar zet, dan beginnen de opdrachten niet
tegelijkertijd.
Laten we naar een voorbeeld kijken. Let op: je hoeft dit niet uit te voeren
in Scratch.
Wat staat hier?
29

Met deze code geef je de sprite de opdracht om eerst in 5 seconden van
links naar rechts te gaan en pas als hij klaar is ''Hallo!'' te zeggen. Dus zo:
Maar wat moet je doen als je wilt dat de kat ''Hallo!'' zegt, en tegelijkertijd
van links naar rechts beweegt? Dan maak je twee aparte scripts.
Nu begint de kat met bewegen, én roept hij tegelijkertijd ''Hallo!'':
30

Als je de opdrachten onder elkaar zet, voert Scratch de opdrachten
stapsgewijs (stap voor stap) uit. Als je de opdrachten in aparte scripts zet,
voert Scratch de instructies parallel (tegelijkertijd) uit.
Dus als je wilt dat Scratch eerst opdracht 1, dan opdracht 2 en tot slot
opdracht 3 uitvoert, dan zet je alles onder elkaar (stapsgewijs).
Als je wilt dat Scratch opdracht 1, 2 én 3 tegelijkertijd uitvoert, dan maak
je drie losse scripts (parallel).
31

Wat gaan we doen?
Simulatie = echt?
Quarantaine in je simulatie
Reizen in je simulatie
Routinematig reizen in je simulatie
Stoute bolletjes in je simulatie
Epicentrum in je simulatie
LES 3: VERDIEPING
10 min
20 min
10 min
10 min
20 min
10 min
Simulatie = echt? 1
We hebben in de eerste twee lessen geleerd om een simulatie te maken.
Maar hoe ECHT is deze simulatie? Duurt het in het echt ook even lang
voordat iedereen is besmet? En reizen de mensen ook precies net als deze
bolletjes?
Het is natuurlijk erg lastig om de Scratch-simulatie precies hetzelfde te
maken als de werkelijkheid. Een mens is geen bolletje. Maar als het toch
niet helemaal hetzelfde is, waarom doen we het dan nog?
Een simulatie is een nabootsing van de werkelijkheid. Wij doen dat met
behulp van Scratch. Maar het kan ook met bijvoorbeeld een VR-bril.
De simulatie laat zien hoe een situatie verandert na verloop van tijd. Een
simulatie is niet precies hetzelfde als de werkelijkheid. Maar in je
simulatie kun je wel bepaalde dingen ontdekken die ook gelden voor het
echte leven. Zo kun je bijvoorbeeld zien hoe een virus zich verspreidt, of
maatregelen helpen, of anderhalve meter afstand houden helpt et cetera.
32

Simulaties kunnen heel handig zijn. Zo zijn er rijscholen die
autorijlessen geven met simulaties.
Hoe meer aspecten je in je simulatie opneemt, hoe meer het zal lijken op
het echte leven. Welke punten hebben wij in onze simulatie?
→
→
→
→
→
→
1. Een gezonde persoon geel bolletje
2. Een besmette persoon groen bolletje
3. Reizen willekeurige beweging
maken
4. In quarantaine in het rode gebied
5. Maatregelen minder stappen
6. Omgeving speelveld
We zijn er nog lang niet, en je zou dus nog heel veel toe kunnen voegen.
Voor ons is dit minder belangrijk, omdat wij vooral een algemeen beeld
willen krijgen van het virus.
Tot nu toe ging de eerste groene sprite
niet in quarantaine. Maar wat zou er
gebeuren als de eerste besmette
persoon in Nederland meteen in
quarantaine zou zijn gegaan?
2 Quarantaine in je simulatie
Om dit te kunnen testen heb je weer je
simulatie van de vorige les nodig
33

Pak dit script erbij:
In les 2 hoefde de allereerste groene sprite niet in quarantaine, omdat
deze ook nog andere bolletjes moest besmetten voor onze simulatie. Nu
willen we juist dat deze sprite meteen in quarantaine gaat. Dat moeten we
dus in de code erbij zetten.
Er staat nu al dat:
1. Er van de gele sprite 19 kopietjes moeten worden gemaakt.
2. De gele sprite daarna groen moet worden.
We willen dat de sprite daarna meteen in quarantaine gaat. Dus plakken
we daar de opdracht ''ga in quarantaine'' onder.
Probeer nu maar uit wat er gebeurt. Hé, dat werkt niet!
Dat komt omdat we ook nog dit script hebben:
Als de groene sprite meteen in
quarantaine gaat, moet hij daar
ook blijven staan. Maar in dit
script staan 3 beweegblokken. Die
geven juist de opdracht aan de
sprite om te bewegen.
34

Plak dus het blok ''stop andere scripts in
sprite'' onder ''ga in quarantaine''. Daarmee
geef je de opdracht om de instructies die in
het andere script van deze sprite staan, te
stoppen.
Nu blijft het bolletje wel in de
quarantainehoek, en kan niemand besmet
raken.
Als de eerste besmette persoon dus in
quarantaine was gegaan zonder iemand
anders te hebben besmet, dan had
niemand besmet kunnen raken.
Reizen in je simulatie
3
Wat zou er gebeuren als alle bolletjes
normaal bewegen, maar de groene sprite
heel veel zou reizen? Dus als de eerste
besmette persoon in Nederland heel veel
zou reizen en met heel veel mensen in
contact zou komen? Wat voor effect heeft
dat op de besmetting?
Zet eerst weer alle instellingen terug van
les 2. Verwijder dus de codes van het
vorige hoofdstuk over quarantaine.
Pak vervolgens dit script erbij:
35

Verander het aantal stappen in
6. Wat verandert er? Verspreidt
het virus zich sneller, of
langzamer?
Wat kun je nu zeggen over de
maatregelen om minder te
reizen: werken die om de
besmetting tegen te gaan?
Zet het aantal stappen weer terug op 2.
4 Routinematig reizen in je simulatie
In het dagelijkse leven reis je niet overal heen. Vaak heb je vaste plekken
waar je naartoe gaat: een routine. Je gaat naar school, naar huis, naar je
zwemles. Soms ga je wel naar een andere plaats, bijvoorbeeld naar een
museum in een andere stad. In onze simulatie gaan we (om het niet te
lastig te maken) uit van een vaste regelmaat: een aantal plekken waar het
bolletje elke dag naartoe reist.
Hoe doen we dat? Laten we dat uitproberen op de groene sprite. Wat zal
er gebeuren als de groene sprite alleen maar naar bepaalde plekken gaat?
Dus als we hem de hele tijd dezelfde cirkelbeweging laten maken.
Om dat uit te kunnen testen
hebben we dit script nodig.
36

Sleep de 3 bewegingscodes
naar beneden. Die heb je voor
nu niet nodig, dus laat ze daar
staan.
Plak daar nu de blokken ''draai 1 graden'' en ''neem 1 stappen'' bij.
Kijk nu wat er gebeurt. De groene
sprite maakt kleine rondjes.
Verander het aantal stappen nu in
2, dus ''neem 2 stappen''.
Zoals je kunt zien maakt de sprite
nu een groter rondje. Hij komt dus
op meer plaatsen.
De beweging van de groene sprite lijkt al meer op het echte leven. Wij
gaan namelijk ook niet overal heen, en hebben vaak een vaste routine.
Gelukkig maar, want als iedereen overal zou komen, dan zou de
besmetting van het virus nog sneller gaan.
37

Opdracht 7
Omcirkel het juiste antwoord:
Hoe groter de cirkel van het bolletje, hoe meer / minder vaste
plaatsen het bolletje elke dag bezoekt, hoe meer / minder andere
bolletjes hij kan besmetten.
Dus het virus verspreidt zich sneller / langzamer als mensen
dagelijks meer plaatsen bezoeken.
Stoute bolletjes in je simulatie
5
Haal weer de 2 blokjes van het vorige hoofdstuk weg (''draai 1 graden'' en
''neem 2 stappen''). Sleep de 3 bewegingscodes terug.
Wat zou er gebeuren als een aantal mensen in quarantaine moeten, maar
dit niet doen? In het echte leven gaan veel mensen gelukkig in
quarantaine, ook al is dit niet altijd even fijn.
Sommige mensen houden zich echter niet aan de regels, en gaan niet in
quarantaine. Hoe bootsen we dit na in Scratch?
De stappen die we hierna uit gaan voeren hoef je niet te snappen. Het
gaat erom dat je kunt zien wat het effect is van 'stoute bolletjes' op de
besmetting.
38

Pak dit script erbij en haal het blokje ''stop dit script'' weg.
Plak daar het blokje ''wacht 15
sec''.
Start nu de simulatie. Zoals je kunt zien gaan de besmette bolletjes in
quarantaine. Maar sommigen ontsnappen. Die houden zich niet aan de
regels. Wat is het effect van deze stoute bolletjes op de besmetting?
Verspreidt het virus zich sneller, of juist langzamer?
Opdracht 8
Omcirkel het juiste antwoord:
Als een aantal bolletjes ontsnappen uit de quarantainehoek, dan
verspreidt het virus zich sneller / langzamer.
39

Epicentrum in je simulatie
6
Een epicentrum is - als het over aardbevingen gaat - de plaats van
waaruit een aardbeving zich verspreidt.
Als we het over het epicentrum van het virus hebben, dan gaat het vaak
over een stad of land, van waaruit het virus zich verder verspreidt. Maar
maakt het uit waar het epicentrum zich bevindt?
Stel dat er in een afgelegen dorpje een virusuitbraak is. Is het dan
hetzelfde als een uitbraak in Amsterdam? Zal het virus zich even snel
over het hele land verspreiden?
Om dit uit te kunnen testen, moet je in Scratch dichtbevolkte en minder
dichtbevolkte plaatsen maken. Dat ziet er ongeveer zo uit:
Vervolgens kun je in je simulatie
kijken hoe groot het verschil is.
Wij gaan dat niet doen, omdat
onze simulatie anders te
ingewikkeld wordt.
In elk geval kun je dus zien dat je
met Scratch een mooie simulatie
kunt maken van het virus. Je
kunt drukbezochte en minder
drukbezochte plaatsen maken,
maatregelen nabootsen en nog
veel meer dingen toevoegen aan
je simulatie.
40

Je kunt nu als het goed is in Scratch een corona-simulatie maken. En die
kun je uitbreiden om hem nog meer op het 'echte leven' te laten lijken.
41