Level-Up | Magazine voor jongeren over gezond gamen

level
MAGAZINE VOOR JONGEREN
OVER GEZOND GAMEN
up
test: Wat voor
gamer ben jij? blz. 7
Wat als gamen
verder uit de
hand loopt? blz. 22
Wat maakt
gamen zo
leuk? blz. 8
Vragen aan
bekende
gamers blz. 26
GameChangers
1

Inhoud
DE OPKOMST VAN GAMEN 4
DE WERELD VAN GAMES 5
SOORTEN GAMES EN VOORBEELDEN 6
EVOLUTIE VAN GAMES 7
STREAMING VAN E-GAMES 8
WAT MAAKT GAMEN ZO LEUK? 9
HOEVEEL GEEF JIJ UIT AAN GAMES? DOE DE TEST! 10
TWEE GAMEMECHANISMEN IN DE KIJKER 11
WAT VOOR GAMER BEN JIJ? DOE DE TEST! 12-13
VOOR- EN NADELEN VAN GAMEN 14-15
HOBBY, PASSIE OF VERSLAVING? 16
WAT ZIJN SIGNALEN DAT GAMEN UIT DE HAND LOOPT? 17
WAAROM EN BIJ WIE LOOPT GAMEN UIT DE HAND? 18
HET VERHAAL VAN MATTHIAS EN BAVO 19-20
GAMEN IN BALANS MET QUIZ 21- 23
FUN ZONDER SCHERM ? 24
CYBERPESTEN? WAT NU? 25
ENKELE VRAGEN AAN BEKENDE GAMERS 26
SAFETY FIRST! 26
WAAR KAN JE TERECHT VOOR HULP 28
HOE HELP JE IEMAND DIE (TE)VEEL GAMET? 30
OPLOSSINGEN TEST 31
Wie zijn wij?
Ontmoet Matthias en Bavo, de drijvende krachten
achter dit magazine, “Level Up”. Ze hebben zelf ooit
te maken gehad met gameverslaving. Wat begon als
een onschuldige hobby groeide uit tot een probleem
waarbij ze school, vriendschappen en hun gezondheid
verwaarloosden. Toen was er weinig gespecialiseerde
hulp beschikbaar, waardoor ze op eigen kracht uit
hun gameverslaving zijn moeten komen.
Ze hebben de organisatie “GameChangers” opgericht
om anderen te ondersteunen die worstelen met problematisch
gamegedrag. Dit doen ze door hun eigen
verhaal te delen op scholen en anderen te begeleiden.
Lees hun volledige verhaal op pagina 16-20.
Waarom “Level Up”?
Ons doel met “Level Up” is helder:
• Problematisch gamen & gameverslaving
bespreekbaar maken
• Een gezonde on- en offlinebalans promoten
• Game- en schermverslaving vermijden!
In dit magazine vind je een mix van uitleg, persoonlijke
verhalen en praktische oefeningen om je te
helpen inzien dat gamen geweldig kan zijn, maar dat
evenwicht de sleutel is. We gaan jullie uitrusten met
de kennis en tools om gezond te gamen en te floreren
in alle facetten van het leven.
Duik erin, ontdek hoe je in balans blijft in de digitale
wereld en Level Up je leven!
Wat als je niet of weinig
gamet?
Als je denkt: “Ik game eigenlijk niet zoveel,
is dit magazine dan wel iets voor mij?”, dan
hebben we goed nieuws. “Level Up” gaat niet
alleen over gamen. Het is ook een diepe duik in
schermgebruik over het algemeen.
Er zijn tenslotte ook andere vormen van
schermtijd. Denk maar aan YouTube, Instagram,
SnapChat, TikTok of populaire platformen bij
gamers zoals Twitch of Discord. Dus zelfs als je
niet actief gamet, kan het scherm nog steeds
een centrale plek in je leven innemen. De principes
van digitale balans zijn universeel. Dus
blader verder, ontdek en vind je eigen digitale
evenwicht.
Laten we samen deze reis starten en ontdekken
hoe we in harmonie kunnen leven met onze
schermen, zonder iets te missen van de prachtige,
offline wereld om ons heen.
2
3

De opkomst
van gamen
De wereld
van games
De evolutie van gamen heeft ons van de eenvoudige pixels van de jaren ‘70 naar verbluffend
realistische, meeslepende werelden gebracht. Met spelers die zich van over
de hele wereld verenigen, ontketent gaming creativiteit, bouwt het vriendschappen op
en biedt het ons ongeëvenaarde vormen van ontspanning. Denk aan het bouwen van je
eigen middeleeuwse kasteel in Minecraft of het najagen van die ‘Epic’ outfit in Fortnite.
Net zoals fietsen of naar de bioscoop gaan, kan gamen een prachtige manier zijn om te
genieten en te ontspannen.
De wereld van de games is heel divers…
Met welk toestel(len) game jij? Omcirkel ze!
1
Is gamen gevaarlijk?
Wii
PC/Desktop
SWITCH
PS VR
Zoals bij elke evolutie komen er ook uitdagingen bij
kijken. Digitale balans vinden in een tijd waarin de
grenzen tussen de echte en virtuele wereld steeds
vager worden, is niet altijd makkelijk. Hoewel gamen
voordelen heeft zoals het verbeteren van probleemoplossende
vaardigheden, hand-oogcoördinatie en
sociale contacten, is er ook een keerzijde. Heel wat
jongeren (en volwassenen) hebben moeite om hun
speeltijd te beperken, wat kan leiden tot problematisch
gamen of zelfs gameverslaving.
PS5
9
Steam Deck
PS4
Smartphone
Waarom is digitale balans
voor sommigen zo moeilijk?
8
3
Games zijn ontworpen om ons geboeid te houden, om
ons telkens weer dat ene level verder te laten spelen of
die ene missie te voltooien. Bij sommigen activeren ze
beloningssystemen in de hersenen op een manier die
weinig andere activiteiten kunnen, waardoor andere
bezigheden ‘saai’ worden en beginnen wegvallen.
In dit magazine duiken we diep in wat gamen zo aantrekkelijk
maakt. Je leert over de fascinerende wereld
van games, test je eigen gamegedrag en ontdekt tips
voor gezond gamen!
Xbox Series X
TIP
Gamelaptop
VRAAG ?
Laptop van school
In welk jaar is de eerste console uitgekomen?
Het antwoord vind je in de schermen hierboven!
Houd je speltoestellen en schooltoestellen gescheiden. Gebruik de schoollaptop liever niet
om te gamen. Zo kan je je beter concentreren op je schoolwerk en vermijd je afleiding.
Tablet
4
5

Soorten games
& voorbeelden
Evolutie
van Games
Er zijn heel veel soorten games, elk met hun eigen unieke gameplay
en kenmerken. Hier zijn enkele van de meest voorkomende
spellen, onderverdeeld in verschillende categorieën.
Stap mee in de tijdmachine, want we gaan terug in de tijd en ontdekken hoe games
zijn geëvolueerd van eenvoudige pixels tot indrukwekkende werelden vol avontuur
en spanning. Hier zie je een overzicht van hoe games verschillen in vergelijking met
vroeger.
ACTIESPELLEN
AVONTURENSPELLEN
Al eens
gespeeld?
❏ Ja
Vul onderstaande spellen aan &
welke voorbeelden ken je nog?
❏ Nee Call of D_ _ _
❏ Ja
vb .....................................................
.....................................................
❏ Nee Super M_ _ _ _
vb .....................................................
.....................................................
vroeger
Beperkt aanbod aan games
Beperkt in ruimte (kabels, arcade)
Traag of zonder internet
Eigendom via CD, cassetjes
Zwart-wit, weinig pixels, 8-bit
van / naar
nu
Freemium games
Overal toegankelijk: smartphone, 4G
Vliegensvlug: Streaming, Twitch, YouTube, Discord
Licenties: Xbox, Playstation Plus
Zeer realistisch en aantrekkelijk: 4K, HD
ROLLENSPELLEN
GTA, Fallout, Stardew Valley, Animal Crossing
❏ Ja
❏ Nee Cyberpunk 2_ _ _
vb .....................................................
.....................................................
VERSUS
VERSUS
SANDBOX- EN STRATEGIESPELLEN
Minecraft, Roblox, Age of Empires, Starcraft
SPORT- EN SIMULATIESPELLEN
FIFA, NBA2K, Mario Kart, The Sims
‘CASUEL’ SPELLEN
❏ Ja
❏ Nee Minec_ _ _ _
❏ Ja
vb .....................................................
.....................................................
❏ Nee Rocket L_ _ _ _ _
❏ Ja
vb .....................................................
.....................................................
❏ Nee Among U_
vb .....................................................
.....................................................
De oplossingen staan op pagina 31.
Vraag je ouders of leerkracht op welke leeftijd
zij hun eerste mobiele telefoon kregen… en wat
je ermee kon doen?
Hoe zit het nu?
Games zijn in de laatste jaren veel geëvolueerd.
Maar waar staan we nu?
ENKELE CIJFERS
• Gemiddelde leeftijd Vlaamse gamer: 31 jaar
• Spelen maandelijks een game:
- 54% van de +16-jarigen
- 96% van de Vlaamse jongeren
• Sinds de coronacrisis is de wekelijkse
gametijd met 1,5 uur gestegen onder gamers
6
Bronvermelding: VAD factsheet gamen 2021
7

Streaming &
e-sports
Je carrière maken in
games? Het kan!
Stel je voor dat gamen niet alleen een
hobby is, maar ook een sport waar je prijzen
kan winnen en kampioen kan worden.
Dat is e-sports! E-sports staat voor Electronic Sports en
het draait allemaal om het spelen van videospellen op
professioneel niveau. In e-sports komen getalenteerde
spelers van over de hele wereld bijeen om te strijden
in allerlei populaire games, zoals League of Legends,
Fortnite, Counter Strike en Overwatch. Sommigen
verdienen er ook geld aan en worden beroemdheden.
Maar niet iedereen kan e-sporter worden. Het is als
acteren, velen willen het, maar slechts enkelen kunnen
ervan leven.
Een dag in het leven
van een e-sporter…
8u00
9u00-12u00
12u-13u
13u-13u45
13u45-15u
15u-15u15
15u15-16u-30
16u30-17u30
18u-18u45
18u-45-20u
20u-22u30
22u30-23u
Een professionele e-sporter staat op en eet
een gezond ontbijt.
Hij gaat met zijn team en coach samenzitten.
Ze gamen niet, maar ze bespreken strategieën
hoe ze nog beter kunnen worden. Ze
bestuderen zowel hun eigen gameplay, als
die van de tegenstander om zich voor te
bereiden op de wedstrijden.
Middagpauze! (zonder scherm natuurlijk)
Elke dag hebben ze een gesprek met hun
mental coach en met voedingsdeskundigen.
Deze zorgen ervoor dat de gamers gezond
blijven en op hun best spelen; er is immers
veel druk om te presteren.
Training waarin ze samen gamen als team.
Pauze en even naar buiten gaan.
Terug een intense training.
Sporten in de fitness om fit te blijven.
Een gezond avondmaal.
Laatste trainingssessie.
Rust en relaxatie en soms afspreken met
vrienden.
Op tijd naar bed. Om goed te presteren heb
je een goede nachtrust nodig!
“
Ik volg de Counter-Strike
scène en die professionele
gamers mogen van hun team
maar ‘x’ aantal uur spelen.
Die mogen niet de hele dag
energy drinks drinken, nee,
die moeten ook een gezonde
levensstijl hebben want daar
word je beter van.
”
William Boeva
WIST JE DAT?
Wist je dat: Esporter ‘Bugha’ tijdens de Fortnite
World Cup in 2019 de prijzenpot van
3.000.000 dollar heeft gewonnen op 16-jarige
leeftijd?! Daarvoor moest hij wel de beste zijn
van liefst 250 miljoen andere Fortnite spelers!
Wat maakt
gamen zo leuk?
Er zijn verschillende redenen waarom gamen zo leuk is voor velen. In bijna alle games
zal je deze 6 onderdelen zien terugkomen.
2
3
Vooruitgang
1 4
Doelen
Je krijgt duidelijke doelen
om naartoe te werken.
Bv. een draak doden, als
eerste de finish halen, een
bom ontmantelen
Je ziet hoe ver of dicht je bij
het behalen van een doel
bent. Bv. vooruitgangsbalken,
levels, coins
Toenemende
uitdaging
Je krijgt opdrachten die
niet te makkelijk en niet te
moeilijk zijn. Zo ervaar je
voortdurend uitdaging. Bv.
In het begin speel je tegen
makkelijke tegenstanders.
Wanneer je beter wordt,
laat het spel je spelen tegen
moeilijkere tegenstanders.
Je ziet onmiddellijk een
verandering in het spel door
iets dat je doet.
Bv. je drukt op een knop en
ziet meteen je personage
bewegen, een boost,
een level-up,…
6
Feedback
Sociale
interactie
Je kan met of tegen
anderen spelen.
Bv. Je speelt online met
vrienden of leert nieuwe
mensen kennen.
Cliffhangers
Je krijgt constant het gevoel
van ‘net niet’ en ‘nog eentje’.
Bv. je rondt een missie af en
krijgt meteen een nieuwe
opdracht die je leuk lijkt.
Ook in tv-series zie je dat de
makers het einde van een
aflevering spannend houden
om je te laten blijven kijken.
5
8
9

Hoeveel geef jij
uit aan games?
De game industrie is HUGE. Heb je een
idee om hoeveel geld het gaat? 10 miljoen,
100 miljoen, 10 miljard? 200 miljard euro is
de jaarlijkse wereldwijde omzet. Dat is meer
dan de film- en muziekindustrie samen!
Games
Books
Movies
Music
Twee
gamemechanismen
in de kijker
WIST JE DAT?
Hoeveel geld heb je dit
jaar uitgegeven aan online
entertainment?
192,78 120,18 99,78 25,9
Als je iets in een game koopt, is het dan wel van
jou? Nee, alles wat je koopt in het spel, blijft
eigendom van de makers. Ze kunnen dus altijd
bepaalde inhoud aanpassen of verwijderen.
Bijvoorbeeld: als je verbannen wordt uit de
game, dan kan je je verworven spullen niet meer
gebruiken.
Inhoud
Uitgave per maand
❏ Nieuwe games .................................. €
❏ Battle pass (Bv. Fortnite: €10) ................................. €
❏ Video streaming diensten (Bv. Netflix: € 8) ................................. €
❏ Muziek streaming diensten (Spotify, YouTube Premium, Deezer) .................................. €
❏ Donaties aan streamers op Twitch, YouTube of elders ................................. €
❏ Downloadbare content (‘DLC’s’) en extra spelinhoud .................................. €
❏ Accessoires om de game-ervaring te verbeteren (gamestoel, koptelefoon…) .................................. €
❏ Lootboxen (zie p.11) In-game geld (Robux,…) (Bv. 1000 V-bucks: €8) .................................. €
❏ Merchandise van populaire streamers (t-shirts, sweaters…) ................................. €
❏ Pc-onderdelen (grafische kaart, RAM, Processor…) ................................. €
❏ Kleine gadgets in het spel die minder dan 5 euro kosten .................................. €
WIST JE DAT?
Gemiddeld geven Belgische gamers 122 euro
per jaar uit aan gamen. Dat komt overeen met
21 kilogram snoep bij Kruidvat!
TIP
Geld is belangrijk, maar onze tijd, aandacht
en energie zijn de meest kostbare elementen.
Gebruik ze goed want ze komen niet meer
terug.
TOTAAL ................................. €
x 12 maanden = .................................. €
Lootboxen
Lootboxen? Letterlijk een virtuele doos met buit! Je
maakt kans om iets te winnen, maar daar moet je er
ook iets voor doen.
Wat maakt een lootbox zo aantrekkelijk? Een lootbox
openen zorgt voor opwinding omdat je niet weet wat
je gaat krijgen. Wanneer we niet het ‘juiste’ ontvangen,
ontstaat de drang om opnieuw een box te openen. De
makers kunnen ook de kansen dat je een doos wint,
aanpassen. Lootboxen zijn zeer vergelijkbaar met een
slotmachine. Zo is er een link tussen een gameverslaving
en een gokverslaving.
TIP
Meerdere lootboxen achter elkaar openen, vergroot
niet de kans op een bepaald voorwerp.
Je hebt bv. 5% kans op een legendarisch voorwerp.
Bij het openen van 3 lootboxen blijft de
kans 5% en geen 15%.
WIST JE DAT?
België en Nederland één van de weinige landen
zijn waar lootboxen bestempeld worden als
gokken?
Battle pass
Een battle pass is een soort abonnement bij een game
dat de speler in staat stelt om voor een bepaalde
periode extra spelinhoud (zoals skins/outfits) te ontvangen.
Deze pass kan je vaak aanschaffen door echt
geld uit te geven of door te gamen.
Wat maakt de battle pass zo aantrekkelijk? Dankzij de
battle pass krijg je meer exclusieve beloningen waarmee
je kan pronken tijdens het gamen. Het geeft ook
een extra zetje om te gamen omdat je bij elk volgend
level iets ontvangt. De spullen in de battle pass zijn
meestal beschikbaar voor een beperkte tijd. Dus je
moet voldoende gamen om alle beloningen op tijd vrij
te spelen.
10
11

Jij en je scherm?
Wil je weten hoeveel tijd je op een scherm doorbrengt in vergelijking met je leeftijdsgenoten?
Vul dan onze quiz over schermtijd in en ontdek meer over je schermgewoonten.
Vergelijk je resultaten met die uit het Apestaartjaren onderzoek van
Mediawijs op pagina 31.
DOE
DE
TEST!
Wat voor
gamer ben jij?
Hoe hou jij je bezig bij het
gebruik van schermen?
❏ Film, series of TV
❏ Muziek luisteren
❏ Gamen
❏ Huiswerk maken
❏ Sociale media gebruiken
❏ Chatten
❏ Online shoppen
Welke apps en websites
gebruik jij?
❏ Youtube
❏ Netflix
❏ Tiktok
❏ Spotify
❏ Snapchat
❏ Instagram
❏ Twitch
❏ Discord
❏ WhatsApp
❏ BeReal
❏ SmartSchool
Hoeveel tijd zit je per dag
op je laptop of pc?
SCHOOLDAGEN
0 1 2 3 4 5 6 6+
aantal uur (omcirkel wat past)
WEEKEND EN VRIJE DAGEN
0 1 2 3 4 5 6 6+
aantal uur (omcirkel wat past)
Hoeveel tijd zit je per dag op
je tablet of smartphone?
TIP Check de schermtijd op je smartphone!
SCHOOLDAGEN
0 1 2 3 4 5 6 6+
aantal uur (omcirkel wat past)
WEEKEND EN VRIJE DAGEN
0 1 2 3 4 5 6 6+
aantal uur (omcirkel wat past)
Hoeveel tijd zit je per dag
aan je tv of spelconsole?
SCHOOLDAGEN
0 1 2 3 4 5 6 6+
aantal uur (omcirkel wat past)
WEEKEND EN VRIJE DAGEN
0 1 2 3 4 5 6 6+
aantal uur (omcirkel wat past)
Vergelijk je resultaten met
die van de anderen op
pagina 31! Wat valt je op?
Wat maakt gamen voor jou zo leuk?
Ontdek het in deze 4 types
Welke stelling past bij jou als je aan het gamen bent? Kruis aan:
Achievers
❏
❏
❏
❏
Ik hou van uitdaging en behalen van
resultaten
Ik zet mijn games graag op een moeilijker
niveau dan standaard
Ik verzamel zoveel punten als ik kan en
voltooi graag 100% van het spel
Ik toon met veel trots de prestaties die ik
behaald heb en vergelijk graag met anderen
Socializers
❏
❏
❏
❏
Ik speel graag samen met anderen
Ik help graag anderen met hun uitdagingen
Ik vervul graag een rol in een team,
guild of clan
Ik werk graag naar een gemeenschappelijk
doel
Explorers
❏
❏
❏
❏
Ik hou van verkennen
Ik ontdek graag nieuwe werelden
Ik speel graag op mijn eigen tempo
en neem mijn tijd
Ik hou van een goed uitgewerkt verhaal
Winners
❏
❏
❏
❏
Ik speel om te winnen
Ik denk graag strategisch om zo te winnen
van anderen
Ik durf de spelregels ombuigen om te winnen
Ik kijk graag naar scoreborden en wil zo
hoog mogelijk staan
12
13

Voor- en nadelen van gamen
Voordelen
Voor- en nadelen van gamen
Nadelen
Gamen is meer dan alleen ontspanning.
Het biedt ook een reeks verrassende
voor delen. Ontdek hoe deze hobby kan
bijdragen aan je vaardigheden en leven!
• Probleemoplossend denken: In veel games kom
je allerlei uitdagingen en puzzels tegen die je moet
ontraadselen. Zo train je je hersenen en leer je
problemen oplossen.
• Reflexen en coördinatie: Of je nu een voetballer
aanstuurt in FIFA, je danspassen oefent in
Just Dance of je een andere speler uitschakelt
in Fortnite, telkens train je je reactiesnelheid en
coördinatievermogen (zoals die tussen je handen
en ogen).
• Nieuwe vrienden maken: In veel games kan
je samen met of tegen anderen spelen. Zo kan
je nieuwe vrienden maken of bestaande vriendschappen
onderhouden.
• Leren samenwerken: Online games vereisen
teamwork. Je leert samenwerken met anderen en
hoe je effectiever kunt communiceren.
• Talen: Heel wat spellen zijn niet beschikbaar in
het Nederlands maar wel in andere talen zoals het
Engels, waardoor je je taalvaardigheden verbetert.
Kan je nog voordelen bedenken?
Hoe goed is je game-Engels?
1 ragen A laughing out loud
2 AFK B zeer kwaad worden
3 LOL C beginnende speler
4 GG D away from keyboard
5 noob E computergestuurde vijanden
6 bots F good game
1 2 3 4 5 6
Oplossing op p.31
“
De hand-oogcoördinatie die
je ontwikkelt door te gamen
is voor mij een groot voordeel.
Voor chirurgen hebben ze
ook speciaal een videogame
ontwikkeld zodat ze minder
fouten maken tijdens
operaties. Daarnaast heb
ik mijn theoretisch rijbewijs
gehaald met een videogame
en gerevalideerd met een
Wii balance board. Eigenlijk
train je hiermee op een veilige
manier je lichaam.
”
William Boeva
Té veel van iets is zelden goed, en dat
geldt ook voor gamen. Hieronder geven
we enkele potentiële nadelen van gamen
mee. Game met mate, zo vermijd je al veel
mogelijke problemen!
• Lichamelijke problemen: Veel gamen en minder
bewegen kan zorgen voor allerlei lichamelijke
klachten zoals pijn aan de rug, nek of pols (door
langdurig in een slechte houding te zitten), of aan
de ogen (door vaak in het donker en dicht tegen
het scherm aan te spelen).
• Slechtere schoolresultaten: Stel je je schoolwerk
vaak uit door het gamen? Als gamen telkens
de prioriteit krijgt en het veel tijd in beslag neemt,
blijft er minder tijd over om je huiswerk te maken
en te studeren… met vaak slechtere punten als
gevolg.
• Sociale isolatie: Te veel gamen kan zorgen dat
je andere hobby’s en vriendschappen laat vallen.
Na een tijd wordt het ook steeds moeilijker om
nieuwe offline vriendschappen op te bouwen en
raak je geïsoleerd.
• Boosheid: Sommigen gaan zo op in het gamen,
dat ze heel boos worden als ze verliezen of moeten
stoppen. Soms gaan ze daar zo ver in dat ze
materiaal kapot slaan en de relatie met familie en
vrienden achteruit gaat.
• Slaaptekort: Stoppen met gamen of filmpjes kijken
is voor sommigen zo moeilijk dat ze ’s avonds
laat (al dan niet stiekem) blijven verder doen. Met
als gevolg: een slaaptekort, vermoeidheid in de
klas en slaap moeten inhalen door uit te slapen in
de weekends.
TIP
Hoe gezond is jouw
game- en schermhouding?
Langdurig in een verkeerde houding gamen, chatten of
filmpjes kijken kan later zorgen voor problemen. Speel
in een gezondere houding met onderstaande tips.
Hoeveel pas jij er al toe?
Waarom pauzes
belangrijk zijn!
Lange, ononderbroken uren gamen kan leiden tot zo -
wel mentale als fysieke vermoeidheid. Het is cruciaal
om elke 30-40 minuten een korte pauze in te lassen:
• Om je ogen rust te geven
• Om je lichaam te bewegen en bloedcirculatie
te bevorderen
• Om even tot rust te komen
Het licht van schermen houdt ons langer wakker en kan onze nachtrust verstoren. Dit wordt ook wel
blauw licht genoemd. Veel schermen passen zich ’s avonds automatisch aan om je ogen minder te belasten.
Je kan dit ook zelf instellen op je toestel bij blauwlichtfilter.
14
15

Hobby, passie
of verslaving?
Wat zijn signalen dat
gamen uit de hand loopt?
Gamen is voor velen een leuke hobby, maar sommigen worden steeds afhankelijker van
het gamen. Hoe merk je dat bij jezelf of bij iemand anders? Er zijn een aantal signalen
die je gemakkelijk kan herkennen.
Hobby
Je speelt wanneer je zin hebt en
laat het makkelijk weer liggen.
Hoeveel jongeren zijn er
dan gameverslaafd?
Ken je het onderzoek van Apestaartjaren nog (p.12
en 31)? Ze vroegen jongeren naast de hoeveelheid
scherm tijd ook welke problemen ze ervaren met
gamen en sociale media:
Gamen
32% gamet om niet te denken
aan vervelende dingen
16% kan aan niets anders denken
12% denkt verslaafd te zijn
Sociale Media
34% mist wel eens slaap
23% vindt zichzelf verslaafd
12% voelt zich rot zonder
social media
Passie
Je bent een echte fan en steekt er
veel tijd in, maar je houdt balans.
Verslaving
Je denkt voortdurend aan gamen,
je hebt moeite om te stoppen en
het gamen heeft een negatieve
invloed op je leven
Is 12% echt verslaafd?
Nee hoor! De meeste jongeren gamen gewoon
voor de fun, maar het is goed om te weten waar
de grens ligt. Blijf genieten van je games, maar
vergeet de rest van de wereld niet!
Ongeveer 60.000 (2,6%) jongeren belanden in
een gameverslaving. Denk je dat er bij jou meer
aan de hand is? Bekijk op de volgende pagina's
welke signalen je herkent.
% gameverslaving
12
wat
jongeren
denken
7,3
wat
ouders
denken
2,6
echt
cijfer
% gameverslaving
• Toename van de speeltijd
• Liegen over gamegebruik
• Verveling bij alles wat niet gamen is
• Moeilijk om te stoppen met gamen
• Verwaarlozing van zichzelf en relaties
met anderen
• Ontkenning van problemen
Wanneer deze signalen aanwezig zijn, dan spreken we
over problematisch gamegedrag. Komen deze signalen
meer en heviger voor in een lange periode van 6 maanden
tot 1 jaar, dan spreken we van een gameverslaving.
Waarom stoppen we niet met gamen als het ons problemen
oplevert? Overmatig gamen creëert dikwijls
een eindeloze cyclus van de volgende 4 stappen:
❶ Je ervaart onaangename gevoelens zoals verveling,
frustratie, eenzaamheid, vermoeidheid, angst,
verdriet…
❷ Je ontdekt dat gamen de snelste en gemakkelijkste
manier is om van deze gevoelens te vluchten.
❸ Je keert steeds vaker terug naar het gamen en het
wordt moeilijker om te stoppen.
❹ Het gamen begint voor problemen te zorgen. Bv.
je bent je huiswerk vergeten te maken omdat je
gisteren aan het gamen was, je krijgt ruzie met je
ouders, enzovoort ...
Dan ga je je vaak slecht voelen door deze problemen,
waardoor je dan geneigd kan zijn om toch
terug te gamen omdat het gamen zelf wél leuk
was ❶.
4
Problemen
1
Onaangename
gevoelens
3
Verlies van
controle
Sneewbaleffect
2
Gamen
Een gameverslaving ontstaat dus niet in 1 dag
of een week. Het is zoals een sneeuwbaleffect:
het begint klein en wordt zo groot dat je het niet
meer kan tegenhouden, met schade voor jezelf
of anderen tot gevolg.
16
17

Waarom & bij wie loopt
gamen uit de hand?
96% van de Vlaamse jongeren speelt één keer per maand een game. 2,6% van de
jongeren belanden in een gameverslaving. Niet elke gamer heeft dus te maken met
een gameverslaving. Hoe komt dat? Er is een specifieke wisselwerking nodig tussen 3
zaken: de persoon, de omgeving en de games.
Omcirkel wat je herkent bij jezelf, in je omgeving en de games die je speelt. Zijn de
volgende kenmerken bij jou aanwezig? Dan kan je vatbaar zijn voor het ontwikkelen
van een gameverslaving. GEEN PANIEK! Verderop in dit magazine vind je tips om het
gamen in balans te houden.
Veel behoefte
aan structuur en
een voorspelbare
omgeving
OMGEVING
Spanningen en
conflicten thuis
of op school
Ouders hebben
beperkte
technische kennis
Ouders hebben
een negatieve houding
tegenover gamen
18
Je vrienden zijn
ook allemaal
gamers
Uitstelgedrag
Snel afgeleid
Veel behoefte
aan uitdaging
Omgeving
Je niet goed in je
vel voelen
Weinig duidelijke
grenzen of
beperkingen thuis
Gezinsleden spenderen
ook veel tijd aan
schermen
PERSOON
Persoon
Graag op zichzelf
Games
Laagdrempelig
sociaal contact
Moeilijkheid past zich
automatisch aan aan
jouw niveau
Moeite met
verveling
Moeite met
beheersen van
emoties
Risicozones
Gameverslaving
Online &
competitief
Moeite met het
maken en houden
van vrienden
offline
GAMES
Je wordt direct
beloond voor
inspanningen
Fear of missing out:
Je dreigt beloningen
mis te lopen als je
niet speelt
Visueel duidelijke
vooruitgang
Fantasierijke,
inspirerende en
uitdagende werelden
Het verhaal van
Matthias
Ik vond het zo leuk dat ik steeds meer tijd ging spenderen
aan gamen. Dit had wat gevolgen:
1. Mijn schoolresultaten gingen achteruit.
Huiswerk stelde ik telkens uit tot het allerlaatste
moment. Hierdoor moest ik soms nog laat ’s avonds
taken afwerken en zat ik vaak vermoeid in de les.
2. Ik had steeds minder andere hobby’s, interesses en
vrienden buiten het gamen.
Vroegere hobby’s, zoals voetbal en de jeugdbeweging,
liet ik vallen. Ik sprak ook steeds minder vaak af met
vrienden en klasgenoten. Tegen mijn 18e bleven er
nog weinig (offline) vriendschappen over.
3. Ik geraakte verslaafd aan een videospelletje.
Tijdens mijn studies leerde ik het rollenspel World
of Warcraft kennen, waar uiteindelijk al m’n vrije tijd
naartoe ging. Na mijn studies heb ik nog 10 maanden
thuis gezeten en bijna dag- en nacht zitten spelen. Ik
was in niets anders meer geïnteresseerd en wou ook
geen externe hulp aanvaarden.
Uiteindelijk zijn er een paar dingen gebeurd die me er
uit geholpen hebben. Enerzijds zat ik eens een hele
dag thuis zonder stroom door een stroompanne. Toen
besefte ik hoe afhankelijk ik geworden was van schermen.
Daarna ben ik beginnen werken en dat heeft me
geholpen om terug wat buiten te komen en mensen te
leren kennen. Sindsdien heb ik me laten helpen om aan
mijn leven en sociale vaardigheden te werken.
Ondertussen speel ik af en toe nog wel eens een
spelletje, maar laat ik het niet meer uit de hand lopen.
Ik geniet veel meer van het leven en mijn gamen is in
evenwicht.
Ik leerde voor het eerst videospelletjes kennen op
m’n 10 jaar, toen we een console kregen thuis. Mijn
eerste spelletje was FIFA. Later hadden we thuis
ook een PC, waar ik spellen speelde zoals The Sims
en Rollercoaster Tycoon. Internet was toen nog heel
traag en werkte vaak niet, dus speelde ik vooral op
mezelf.
Nu deel ik mijn verhaal om anderen zoals ik te helpen.
Dus, voor alle gamers daarbuiten: je kan je leven net zo
episch maken als je favoriete game. Geloof me, ik heb
het allemaal meegemaakt!
Herken jij bepaalde zaken uit je eigen leven?
19

Het verhaal
van Bavo
Als kind al leefde ik veel liever in een
fantasiewereld met ridders, kastelen en
draken. Ik las ook urenlang strips van de
Rode Ridder en bootste epische veldslagen
na met mijn Playmobilventjes. Kort
daarop, in het jaar 2000, kregen we thuis
een Play Station 2 en was ik meteen verkocht
aan het spel Maximo.
In het middelbaar leerde ik voor het eerst de online
wereld kennen. Samen met mijn beste vriend speelde
ik uren Far Cry 3 en Heroes of the Storm. Hierdoor
waren er veel discussies thuis en gingen mijn schoolresultaten
achteruit. Eigenlijk hadden mijn ouders hier
aan de alarmbel moeten trekken, maar ik raakte er met
mijn resultaten net door.
Het begon pas echt uit de hand te lopen tijdens mijn
laatste jaar op kot. Ik vluchtte weg van mijn verantwoordelijkheden
en bracht één jaar lang al m’n tijd
online door als “Psychomae” in het spel For Honor.
Ik stelde mijn schoolwerk uit, sprak niet meer af met
vrienden, verwaarloosde mijn gezondheid en hygiëne,
spendeerde al mijn spaargeld aan gamen en loog over
alles tegen mijn partner en familie. Ik voelde me ontzettend
schuldig en had het gevoel hier met niemand
over te kunnen praten.
Gelukkig ging ik met mijn vriendin op reis naar Canada
waardoor ik plots voor 3 weken volledig weg was van
mijn computer. Daar viel er een enorme last van mijn
schouders. Ik begon me terug goed in mijn vel te voelen,
zonder goede punten te behalen of een potje te
winnen.
Toen ik terug thuiskwam ben ik meteen beginnen werken
voor school. 2 maanden later was m’n schoolwerk
eindelijk af, slaagde ik voor mijn studies en kon het
offline leven beginnen!
Sindsdien heb ik met mezelf de afspraak gemaakt om
niet meer te gamen in de week en geen online games
meer alleen te spelen. Voor mij voelt dit aan als een
goede balans. Ik kan mij tijdens de week focussen op
mijn doelen en in het weekend even uitblazen met
mate(n).
Wat houdt me nu in balans? Krijgskunst! Naast een
gezonde uitlaatklep, houdt het mij ook mentaal en
lichamelijk scherp, gedisciplineerd en nederig. Het
helpt mij om te streven naar perfectie, wetende dat
perfectie nooit bestaat. En ja, stiekem vind ik het wel
cool om te kunnen vechten als een ninja!
Quiz
Is jouw gamen
in balans?
1
2
3
4
5
6
7
Hoe vaak denk je aan games en wanneer je opnieuw kan spelen, ook
wanneer je niet aan het spelen bent?
Hoe vaak voel je je slecht wanneer je moet stoppen of minderen met
spelen, of wanneer je niet kan gamen?
Denk aan wanneer je je kwaad, geïrriteerd, gespannen of verdrietig voelt
wanneer je moet stoppen.
Hoe vaak voel je dat je meer moet gamen om evenveel plezier en
voldoening eruit te halen als vroeger?
Hoe vaak verloor je interesse in andere hobby’s en sociale activiteiten door
te gamen?
Denk aan wanneer je liever gamet dan met vrienden of familie afspreekt of
andere hobby’s beoefent.
Hoe vaak zet je je gameactiviteit voort terwijl je weet dat het problemen
oplevert?
Denk aan je huiswerk niet maken, te laat komen op school, vermoeidheid in de
klas, geldverlies en discussies met je ouders.
Hoe vaak loog je tegen familieleden, vrienden, of hulpverleners over de
hoeveelheid tijd die je spendeert aan gamen?
Denk aan wanneer je je gedrag minimaliseert of verborgen houdt voor hen.
Hoe vaak game je om persoonlijke problemen te ontlopen, of om
onaangename gevoelens niet te hoeven voelen?
Denk aan gevoelens zoals schuld, hulpeloosheid, waardeloosheid of
eenzaamheid.
MATE VAN
AANWEZIGHEID
NOOIT
ZELDEN
SOMS
VAAK
ZEER VAAK
1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
1 2 3 4 5
8 Hoe vaak probeerde je al je gamegedrag te verminderen, maar lukte het niet? 1 2 3 4 5
9
Ben jij een gepassioneerde gamer en vraag je je wel
eens af hoe goed jouw gamegedrag in balans is?
Duik in onze quiz en ontdek hoe jij scoort. Laat je
verrassen en leer meer over een gezonde gamebalans!
Tel je score op en ontdek op de volgende
pagina hoe in balans jouw gamegedrag is!
Hoe vaak verloor of riskeerde je een belangrijke relatie, job of carrièrekans
te verliezen door te gamen?
Denk aan een slecht rapport, vriendschappen die verwateren of
gezondheidsproblemen.
1 2 3 4 5
20
TOTAAL ..............
21

Interpretatie scores
Gelegenheidsspeler
(9 tot 15)
Dit niveau vertegenwoordigt
personen die games niet of
af en toe spelen zonder
verslavingsproblemen. Ze
hebben een gezonde balans
met andere activiteiten.
Toegewijde Speler
(23 tot 29)
Spelers op dit niveau vertonen
een grotere neiging tot
gamegedrag, waarbij ze soms
moeite hebben om buiten het
gamen andere activiteiten te
ondernemen.
Extreme Speler
(37 tot 45)
Dit niveau duidt op een ernstige
mate van game verslaving,
waarbij het grootste deel
van de tijd wordt besteed
aan gamen, wat op termijn
kan leiden tot aanzienlijke
negatieve gevolgen voor de
fysieke en mentale gezondheid
en andere levensgebieden.
Gemiddelde Speler
(16 tot 22)
Op dit niveau gamen spelers
regelmatig, maar ze hebben
nog voldoende andere
interesses en hobby's. Ook al
wordt het soms wat moeilijker
om op tijd te stoppen.
Intensieve
Speler (30 tot 36)
Hier vertoont de speler
duidelijke tekenen van
verslavingsgedrag, waarbij
gamen een aanzienlijk deel
van hun tijd in beslag neemt
en andere aspecten van het
leven beïnvloedt.
Hoe zit dit bij jou?
Wat vind je hiervan?
Wat is een gezonde
hoeveelheid gameen
schermtijd per
dag?
Gamen is niet alleen leuk, het kan ook
leerzaam en verbindend zijn. Maar zoals bij
alles, is evenwicht belangrijk. Overmatig
gamen kan je mentale en fysieke gezondheid
beïnvloeden, je slaappatroon verstoren en
je sociale leven buiten de digitale wereld
beperken. Daarom zijn er enkele richtlijnen in
verband met schermtijd.
AANBEVOLEN SCHERMTIJD?
Experts raden voor tieners 2 tot 3 uur recreatieve
schermtijd per dag aan, buiten schoolwerk
om. Dit is inclusief tv-kijken, op sociale
media zitten en ja, ook gamen. Zo blijft er
genoeg tijd over om je te ontwikkelen op
andere gebieden zoals voldoende bewegen,
offline vrienden ontmoeten en studeren.
Gamen in balans
Hoe zou jij game -
verslaving vermijden?
❏ Ik zou mijn gametoestellen uit het
raam gooien
❏ Ik zou meer naar YouTube en TV kijken
(want dat is toch niet gamen?)
❏ Ik zou mijn muis en toetsenbord aan
mijn huisdier geven als speeltje
❏ Ik zou mijn vrije tijd voldoende invullen
met andere offlineactiviteiten naast
gamen
Maak van je offline
leven een spel
✔ Zoek ook offline uitdagingen
✔ Spendeer tijd met mensen
waar je je goed bij voelt
✔ Plan ontspannende offline
activiteiten in.
Zorg voor voldoende
offline activiteiten
“
Gebruik schermen in
je voordeel
✔ Wees creatief & productief
✔ Stel limieten in
✔ Zorg voor een apart toestel
en locatie om te ontspannen
en om te werken.
Ga slim om
met schermen
Ik wou eerst niets anders
doen dan gamen. Maar na
de begeleiding bij Game-
Changers heb ik ontdekt dat
er naast gamen nog andere
zaken leuk kunnen zijn. De
situatie is nu beter, maar ik
blijf het wel moeilijk vinden
met de afgebakende tijdstippen.
Zeker als ik meerdere
dagen niet heb kunnen
gamen, dan wil ik eens
kunnen ‘doorgamen’. Maar ik
begrijp wel dat de regels er
moeten zijn.
Ziggy (14j)
Deel je
problemen
✔ Durf jezelf kwetsbaar
opstellen
✔ Zit je met iets? Zoek hulp,
je bent niet alleen
Praat erover
”
✔ Liegen leidt tot meer problemen,
de waarheid komt
altijd naar boven.
22
23

Fun zonder
scherm?
Cyberpesten?
Wat nu?
Wanneer gamers hun gamesessies meer
beperken merken ze vaak iets op. Zoveel
nieuwe vrije tijd! Gelukkig zijn er een heleboel
leuke activiteiten waarbij je geen
scherm nodig hebt. Hier vind je enkele
tips van activiteiten die jij kan toepassen
om je leven wat levendiger te maken.
1. Laat je neus kennis
maken met de frisse
buitenlucht
Een gezonde geest in een gezond lichaam. Het is al
lang geweten dat naar buiten gaan en je benen strekken
een zeer grote invloed heeft op zowel je fysieke
als mentale gezondheid. Dus kruip maar vanachter dat
computerscherm en ontdek je omgeving!
2. Spreek met vrienden
ook offline af!
Wees de volgende van je vriendengroep die een leuke
activiteit voorstelt na school zoals bowlen of zelfgemaakte
pizza’s bereiden in plaats van die routineuze
Call of Duty: Warzone-avond.
“
Ik probeer niet te lang voor
het scherm te zitten. Ik zet een
alarm zodat ik ook nog andere
dingen kan doen of afwerken
zoals huiswerk. En als alles klaar
is dan pas game ik.
”
Arno (12j)
3. Ontdek een nieuwe
hobby
Nieuwe dingen uitproberen is in het begin altijd wat
spannend. Maar daar zeggen wij tegen: probeer/experimenteer
met nieuwe ideeën. Zo gaat het niet om van
de eerste keer juist te kiezen, maar wel om nieuwe
schermloze hobby’s te ontdekken. Zo vind jij de hobby
die bij jou past!
4. Beschouw je dagdagelijkse
taakjes als
een spel
De vaatwasmachine leegmaken en vullen zijn op zich
geen leuke taken. Maar daar kan je verandering in
brengen en er iets leuks van maken. Zet een chronometer
klaar en probeer hem zo snel mogelijk te vullen
en legen. Je schrijft je behaalde tijd neer en probeert
deze score de volgende keer te verslaan.
Bron: Resultaten Apestaartjaren Mediawijs 2022
Terwijl het internet vol geweldige mogelijkheden
en leuke avonturen zit, is het ook
belangrijk om te weten hoe je jezelf kunt
beschermen tegen online pesten.
Wat kan je doen als je geconfronteerd
met online pestgedrag?
• Blijf kalm: Het is begrijpelijk
dat je boos of verdrietig
bent, maar probeer
rustig te blijven en niet in
de valkuil van negatieve
reacties te trappen.
• Bewaar bewijs: Als het
pesten ernstig is, maak
dan screenshots of foto's
van de pestberichten. Dit
kan nuttig zijn als je later
hulp zoekt.
TABEL HOE WORDEN KINDEREN EN JONGEREN ONLINE GEPEST?
• Negeer en verwijder: Als het pesten bestaat uit
beledigende opmerkingen, negeer deze dan en
verwijder ze. Geef geen aandacht aan negatieve
opmerkingen, want dat is vaak wat pesters willen.
• Ontvriend personen die je lastig vallen: Als de
pester een 'online vriend' is, overweeg dan om hen
te verwijderen of te ontvrienden. Echte vrienden
pesten elkaar niet. Je kan ook een privé account
aanmaken zodat je meer controle hebt over wie je
toelaat als vriend.
• Blokkeer de pester: De meeste online platforms
hebben opties om gebruikers te blokkeren en
rapporteren. Hierdoor kunnen ze je geen berichten
meer sturen.
• Praat erover: Vertel een volwassene die je vertrouwt
over het pesten. Ze kunnen je ondersteunen
en helpen bij het aanpakken van het probleem. Je
kan ook steeds bij Awel terecht; zie p. 29.
KINDEREN
JONGEREN
Iemand zei gemene dingen TEGEN mij of schold mij uit via tekstberichten of online berichten 50 % 56 %
Iemand zei gemene dingen OVER mij tegen anderen via tekstberichten of online berichten 30 % 37 %
Iemand bedreigde mij via tekstberichten of online berichten 9 % 17 %
Iemand hackte mijn account en stal persoonlijke informatie (bv. via email of accounts op sociale
netwerken)
Iemand hackte mijn account en deed alsof hij/zij mij was (bv. via instant messaging of accounts
op sociale netwerken)
7 % 7 %
8 % 6 %
Iemand maakte een nep-account en deed alsof hij/zij mij was (bv. op Facebook of TikTok) 12 % 9 %
Iemand zette persoonlijke informatie van mij online 7 % 8 %
Iemand plaatste beschamende filmpjes of foto's van mij online 6 % 10 %
Iemand veranderde filmpjes of foto's van mij die ik online geplaatst had 4 % 7 %
Ik werd uitgesloten of genegeerd door anderen op sociale mediachatrooms 13 % 17 %
Iemand verspreidde roddels over mij op internet 13 % 20 %
Zeg ik liever niet 29 % 20 %
24
25

Enkele
vragen aan
Safety first!
bekende
gamers!
Michiel Vandeweert:
Content Creator
(30,300 volgers op Instagram / 22,600 volgers op Twitch)
Hoe ben je voor het eerst met games in contact
gekomen? Ik ben op zeer jonge leeftijd in contact gekomen
door mijn neef die een SNES (Super Nintendo) had.
Welke game zou iedereen moeten spelen volgens
jou? Mijn favoriete gamegenres zijn First Person
Shooters.
Heeft gamen ooit een negatieve impact op je
gehad? Ik heb vooral overmatig gegamed tijdens
mijn middelbaar, waarbij ik mijn schoolwerk niet deed
omdat ik enkel wou gamen met vrienden. Ook tijdens
de coronaperiode heb ik extreem gegamed, maar
toen ben ik beginnen streamen dus was gamen ook
iets productiefs.
Hoe hou jij jouw game-schermtijd in balans?
De dag van vandaag hou ik mijn gamegedrag in balans
door te zorgen dat al mijn werk/taken die ik die dag
moet doen af heb vooraleer ik een game opstart!
Welke tips wil je graag nog delen met jongeren?
Als laatste wil ik meegeven dat sociale media,
games, smartphone en dergelijke niet meer weg te
denken zijn, maar laat dat niet je leven overnemen
en zorg dat je elke keer opnieuw geniet van het
maken van mooie herinneringen met vrienden en
familie, zonder sociale media! Wil je meer weten:
www.twitch.tv/michielvandeweert
“
William Boeva:
presentator en comedian
Hoe ben je voor het eerst met games in contact
gekomen? Toen ik vijf jaar was in het ziekenhuis. Ze
hadden daar een SEGA Mega Drive met o.a. Sonic
erop.
Welke game zou iedereen moeten spelen volgens
jou? Eén van mijn favoriete games is Hollow Knight.
Het straffe aan Hollow Knight is dat dat slechts door
twee man gemaakt is.
Dat is de magie van video games.
Daar maakt het niet uit hoe je eruitziet
of wie je bent want je kunt alles worden.
William Boeva
© Ellie Van den Brande
Heeft gamen ooit een negatieve impact op je
gehad? Ik kan wel een aantal uren aan een stuk
door gamen, maar vanaf een bepaald moment is het
genoeg. Ik voel het aan mezelf wanneer ik te ver ga,
en ik heb voor mezelf daar wel een natuurlijke grens
in gevonden.
Hoe hou jij jouw game-schermtijd in balans? Ik
voel het aan en moet even naar buiten dan. Ik slaap
sowieso niet goed en ik merk wel dat ik van achter
mijn PC niet direct kan slapen. Ik heb dan teveel
prikkels gehad.
Welke tips wil je graag nog delen met jongeren?
Je wordt beter in games door afwisseling omdat je
brein het moet kunnen verwerken. Ik volg professionele
gamers die van hun team maar x aantal uur mogen
spelen. Die drinken niet de hele dag energy drinks, nee,
die moeten ook een gezonde levensstijl hebben.
Boeva gaat ook op tournee. Benieuwd naar één van
Boeva’s shows in jouw buurt? Check dan zijn tourdata
op zijn website www.williamboeva.be
”
Het internet is een gigantische stad: er zijn
prachtige plekken om te verkennen en
nieuwe mensen om te ontmoeten, maar
er zijn ook donkere steegjes waar je voorzichtig
moet zijn.
Veilig surfen?
1. Denk na voor je klikt: Wees voorzichtig met
pop-upadvertenties, onbekende links of downloads.
Ze kunnen malware of virussen bevatten.
2. Sterke wachtwoorden: Gebruik een combinatie
van letters, cijfers en symbolen. Vermijd
voor de hand liggende keuzes zoals "123456" of
"wachtwoord".
3. Geef nooit persoonlijke gegevens zoals je
adres, telefoonnummer of schoolnaam weg aan
onbekenden.
4. Let op voor catfishing: Sommige mensen
doen zich online voor als iemand anders. Wees
voorzichtig en deel geen persoonlijke informatie
of foto's als je niet 100% zeker bent van de identiteit
van de ander.
Veilig gamen?
1. Gebruikersnamen: Kies een gebruikersnaam
die geen persoonlijke informatie bevat.
2. Chat voorzichtig: Als je met anderen chat
tijdens het gamen, geef dan geen persoonlijke
details weg en wees voorzichtig met wie je vertrouwt.
3. Meld ongepast gedrag: Als iemand je ongemakkelijk
maakt, rapporteer dit dan aan de gamebeheerders.
26
27

Waar kan je
terecht voor hulp?
JAC
Het JAC (jongerenaanbod CAW) is er voorjongeren
vanaf 12 tot en met 25 jaar. Jongeren kunnen
bij het JAC terecht met eender welke vraag
of probleem. Dit kan gaan over de thuissituatie,
problemen op school of werk, zich niet goed in
je vel voelen, … De hulpverlening is helemaal
gratis en steeds vrijwillig en vrijblijvend.
WAT WAT
Wie jong is zit met 1001 vragen. Hier vind je
je antwoorden. Voor WAT WAT is geen topic te
gek of taboe te groot.
CLBch@t
GameLover (Druglijn)
Onze chatmedewerkers zijn ervaren, professionele
CLB-medewerkers. Meer dan 180 psychologen
& pedagogen, maatschappelijk werkers,
paramedisch werkers en artsen uit alle CLB’s
in Vlaanderen zorgen er samen voor dat je met
ons kan chatten tijdens de openingsuren.
Gamen is fun! Maar het kan ook veel tijd en
energie kosten. Is er naast het gamen nog
tijd voor andere hobby’s, vrienden, school en
familie? Heb jij je gamen nog onder controle?
Ontdek in 5 levels welke plaats gamen in jouw
leven heeft en krijg tips om gamen vooral fun
te houden.
Ook ouders kunnen op Game(L)over terecht
voor tips en advies.
Een initiatief van De Druglijn.
Iedereen een max
Een Max is een vertrouwenspersoon bij wie je
terecht kan voor een babbel, wanneer je je goed
voelt maar zeker ook wanneer je je slecht voelt.
Twee dingen zijn belangrijk wanneer je jouw
Max kiest: jouw Max moet een volwassene
zijn en het moet iemand zijn die je offline kent.
Iemand die je enkel online kent (bijv. van op
sociale media of van op een game), kan niet
jouw Max zijn.
1813
Dringend nood aan een gesprek? Zit je met
donkere gedachten? Denk je aan zelfmoord of
maak je je zorgen om iemand, dan kan je terecht
bij de zelfmoordlijn op het nummer 1813, of via
chat of mail.
De eerste stap om te praten is soms moeilijk.
Maar je zal zien, het lucht echt op!
Meer info over een Max kan je vinden via:
AWEL
Awel wil elk kind, jongere en jongvolwassene
een luisterend oor bieden en een betrouwbaar
aanspreekpunt zijn.
Zij kunnen gratis en anoniem contact opnemen
via diverse kanalen zoals chat, telefoon, mail
of onze online community. Onze vrijwilligers
staan klaar om te luisteren, mee te voelen, mee
te denken en mee te praten over alles wat hen
bezighoudt.
GameChangers
Heb je het gevoel dat je game- en schermgedrag een negatieve invloed heeft op je
leven? Is het lastig om voldoende tijd te investeren in andere levensgebieden zoals:
• schoolwerk, studies of ander werk;
• familie, vrienden of relaties;
• een goed dag- en nachtritme en gezonde levensstijl;
• andere hobby’s.
Je bent niet alleen. Velen hebben moeite om weerstand te bieden aan digitale afleiding. Bij Game-
Changers werken we met hulpverleners die als geen ander jouw situatie begrijpen. We begeleiden
jou om je game- en schermtijd in balans te krijgen en stappen te zetten in je (offline) leven.
28
29

Hoe help je iemand
die (te) veel gamet?
Opgaan in een game is helemaal oké!
Maar wat als een maat van je te diep in de
digitale wereld duikt? Lees verder om te
ontdekken wat je kunt doen als je denkt
dat een vriend te ver gaat in zijn gameobsessie.
1. Toon interesse: Probeer te begrijpen waarom ze
zoveel gamen en welke positieve aspecten dat voor
hen heeft.
2. Stel vragen: Vraag hoe ze zich voelen bij hun
gamegedrag en of ze zelf denken dat het een probleem
is. Dit kan hen bewust maken van de situatie.
3. Bied alternatieven: Stel andere activiteiten voor
die jullie samen kunnen doen zoals eens gaan skaten,
bowlen of een bordspel spelen.
4. Zorg voor sociale contacten: Moedig hen aan
om tijd door te brengen met vrienden en familie
buiten het gamen om hun sociale leven in balans te
houden.
5. Toon het goede voorbeeld: Laat zien dat je zelf
een gezonde balans houdt tussen gamen en andere
activiteiten. Dit kan een positief voorbeeld zijn.
6. Wees positief betrokken: Complimenteer hun
pres taties buiten het gamen, zoals schoolprestaties,
hobby's of andere interesses.
7. Betrek de ouders of leerkracht: Als je merkt dat
het probleem ernstiger is, bespreek dan je zorgen
met ouders of leerkrachten, zodat ze samen kunnen
werken aan een oplossing.
8. Wees geduldig: Het kan tijd kosten om veranderingen
aan te brengen. Wees geduldig en ondersteun
hen gedurende dit proces.
TIP
Onthoud dat het belangrijk is om niet te oordelen.
Laat zien dat je om hen geeft. Samenwerken
aan het vinden van een balans in hun leven
is het doel, en jouw steun kan een grote impact
hebben!
Extra tips voor ouders
& hulpverleners
• GRENZEN EN TIJDSLIMIETEN
Help om gezonde grenzen te stellen
voor het gamen. Maak afspraken over
scherm(vrije) tijd en gebruik tools voor
ouderlijk toezicht zoals Family Link.
• ZOEK PROFESSIONELE HULP
Als het gamegedrag uit de hand loopt,
overweeg dan om hulp te zoeken bij een
professional zoals een therapeut of coach
(zoals GameChangers).
• LEESTIP?
Game Over: Hoe
pak je problematisch
gamegedrag bij jongeren
aan? van Matthias
Dewilde.
Oplossingen
Bladzijde 6
• Call of Duty
• Super Mario
• Cyberpunk 2077
• Minecraft
• Rocket League
• Among Us
Bladzijde 12 (vergelijking tabellen van Apestaartjaren)
TABEL FREQUENTIE GEBRUIK VAN GAMES EN SOCIALE MEDIA KINDEREN EN
JONGEREN OP EEN VRIJE DAG
GAMES
KINDEREN
GAMES
JONGEREN
SOCIALE MEDIA
KINDEREN
SOCIALE MEDIA
JONGEREN
Meestal NIET 5 % 4 % 5 % 1 %
Minder dan 1uur per dag 14 % 15 % 13 % 4 %
1-2 uren per dag 28 % 23 % 21 % 13 %
2-3 uren per dag 17 % 21 % 19 % 24 %
3-4 uren per dag 12 % 14 % 12 % 19 %
Meer dan 4 uur per dag 24 % 23 % 30 % 39 %
Bron: Resultaten Apestaartjaren Mediawijs 2022
TABEL GEBRUIK APPS OF WEBSITES
DOOR KINDEREN EN JONGEREN
KINDEREN
JONGEREN
YouTube 86 % 96 %
Netflix 68 % 74 %
TikTok 56 % 86 %
Spotify 52 % 75 %
WhatsApp 45 % 91 %
Ketnet 41 % 8 %
Snapchat 40 % 91 %
Disney+ 38 % 23 %
Pinterest 37 % 57 %
Instagram 28 % 83 %
Twitch 27 % 25 %
Bron: Resultaten Apestaartjaren Mediawijs 2022
Bladzijde 14
1 2 3 4 5 6
B D A F C E
Colofon
ISBN 978-2-509-04335-1
D/2023/8132/89
Auteurs: Bavo Vroman & Matthias Dewilde |
www.gamechangers.be
Foto’s: www.unsplash.com
Vormgeving: Marie Vandevoorde |
www.marvaweb.be
© Uitgeverij Politeia nv
Keizerslaan 34
1000 Brussel
Tel. (02) 289 26 10
Fax (02) 289 26 19
info@politeia.be
www.politeia.be
Niets in deze uitgave mag worden verveelvoudigd
en/of openbaar gemaakt door middel van druk,
fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook,
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van
de uitgever.
30
31

#Komvandatschermaf