Schakel 1 2024

Tweemaandelijks tijdschrift voor de Regio Mechelen – Lier – Rumst – Willebroek – St.-Kat-Waver
P4A8001 - Afgiftekantoor Leuven MassPost
editie
1
FEBRUARI
MAART
2024
Onder ausp. van IMD Antwerpen en UVV/deMens.nu vzw V.U.: P. Verbeeck. Steenweg 32, 2800 Mechelen

De vzw VRIENDEN VAN HET GO! Wil het gemeenschapsonderwijs ondersteunen en promoten vanuit een humanistische,
pluralistische en democratische visie. De vereniging wil zich duidelijk profileren als verdediger van het officieel neutraal
onderwijs en steunt uiteraard de doelstellingen zoals vervat in het democratisch basisdocument van het GO!
het Pedagogisch Project. “Samen leren samenleven” is een prachtige baseline en het hoofddoel van de vrienden is dan ook
kinderen uit het GO! helpen hun dromen waar te maken.
De vrienden van het GO!
scholengroep 5 Mechelen-Keerbergen-Heist-op-den-Berg
organiseren
Op zaterdag 2 maart 2024
BENEFIET
In het Vrijzinnig centrum “De Schakel” Steenweg 32 in Mechelen
De bar is van 11u tot 16u doorlopend open.
Allerhande hapjes worden geserveerd, van mini-pizza over taboulé
tot heerlijke taart aan democratische prijzen.
Om in te schatten hoeveel we moeten voorzien, graag vooraf melden via mechelen@vriendengo.be
Bij voorkeur vóór 20 februari 2024. Indien je er niet kan bij zijn, kan je de Vrienden van het GO! ook
financieel ondersteunen op rekening nr BE38 1431 2089 7972
De vereniging wil een steun zijn voor de directies, de leerkrachten, het personeel en natuurlijk in de eerste plaats voor de
leerlingen en hun ouders. We doen dit op verschillende manieren, onder meer het uitreiken van prijzen, de organisatie van
debatten, voordrachten, filmvoorstellingen of andere culturele en sociale activiteiten.
De opbrengst van activiteiten wordt gebruikt om scholen of projecten financieel te steunen, maar we proberen ook te
helpen door de inzet van vrijwilligers, bvb. in het kader van huiswerkbegeleiding.
Sinds 2022 is er een afdeling van de vrienden van het GO! opgericht in de schoot van scholengroep 5 Mechelen-
Keerbergen-Heist-op-den-Berg. De voorzitter is Raymonda Verdyck, voormalig topvrouw van het GO!. De andere
bestuursleden zijn Ann Gods, Carl Pertry, Roel Crols en Gilles Facon.
Breng eens een kijkje op onze website https://www.vriendengo.be/
WINTERZONNEWENDE-FAKKELTOCHT 2023
De winterzonnewende-fakkeltocht op 22/12/23 was niet alleen een hartverwarmend event, zij heeft ook een
mooie som geld opgebracht (1227,55) voor het Pelicano-fonds. Dit geld wordt gebruikt om te voorzien in de
basisbehoeften van kinderen die in armoede leven: maaltijden, kleren, schoolgerief, doktersbezoek, maar ook
lidgeld voor de jeugdbeweging of sportclub. Vanzelfsprekende dingen voor ons, maar niet voor hen.
Dank aan alle deelnemers en medewerkers!
2023: voorbij, geschrapt, uit het collectief geheugen gewist…
Is de aanhef een evidentie? Is de aanhef een stille hoop?
Hoe dan ook maak ik op de valreep toch nog gebruik
van de kans om alle lezers van ‘De Schakel’ een
formidabel, schitterend 2024 te wensen.
Toch voel ik een zekere ongerustheid, een beetje een
wrang gevoel in mijn mond. Mogen we er van uit gaan
dat 2024 beter wordt dan 2023? Ik durf er geen geld
op verwedden dat we in december van dit jaar zullen
terugkijken op succesvolle verkiezingen in ons land
en nog veel minder geloven dat de verkiezingen in de
Verenigde Staten een president zullen opleveren die
voor een meer veilige wereld zal ijveren.
Daarom lanceer ik, zoals je in veel kranten kon lezen,
een uitspraak van de Deense filosoof Soren Kierkegaard
( 1813-1855), ik citeer:
Het leven moet voorwaarts geleefd worden, maar kan
alleen achterwaarts begrepen worden.
Mensen van mijn leeftijd kijken hoe langer hoe meer in
hun achteruitkijkspiegel. Het is ons vergeven, denk ik.
Ik kijk in het verleden, tot in de eerste helft van de
boeiende 16de eeuw. Meer concreet blader ik in
het misschien wel belangrijkste werk van Niccolo
Machiavelli het ‘Traktaat Discorsi’ waarin hij uitlegt
hoe je het hoofd kan bieden aan de agressie van
buitenlandse vorsten…
Ik citeer gecomprimeerd zijn visie over een mogelijke
evolutie van het staatsbestel (In het boek Discorsi
pagina’s 96-97).
Ik start wanneer het volk omwille van het respecteren
en het handhaven van de normen in functie van goed
en kwaad een vorst verkozen.
Toen echter de vorsten niet meer werden verkozen
maar de macht gingen erven, begonnen zij onmiddellijk
te ontaarden ten opzichte van hun voorgangers. Zij
probeerden hun onderdanen enkel maar te overtreffen
in luxe, losbandigheid en allerlei andere uitspattingen.
Zo werd de vorst het voorwerp van haat.
De massa stelde zich onder het gezag van
vooraanstaande personen en nam de wapens op tegen
de vorst die al dan niet uit de weg geruimd werd. Het
volk erkende haar bevrijders als haar leiders.
Die waren fel gekant tegen een éénhoofdig gezag. Met
de tirannie nog vers in het geheugen hielden ze zich als
bestuurders aan de door henzelf opgestelde wetten en
maakten hun eigenbelang volledig ondergeschikt aan
het gemeenschapsbelang.
Maar dan ging het bestuur over op hun zoons. Deze
weigerden te berusten in de gelijkheid van alle burgers
en vervielen tot hebzucht, machtsmisbruik, vergrepen
zich aan vrouwen en lieten de aristocratie ontaarden
en traden het wettelijk fundament van de gemeenschap
met de voeten.
Omdat men niet meer terug wilde naar een monarchie
koos men voor een democratie die zo werd ingericht
dat noch een kleine elite noch een vorst enig gezag
kon uitoefenen. Zo een democratie bleef enige tijd
in stand maar zeker niet na het verdwijnen van de
generatie die haar had ingericht. Dan greep de anarchie
om zich heen en bestond er noch voor privépersonen
noch voor gezagsdragers het minste ontzag. Iedereen
deed wat hem uitkwam, met als gevolg dat daden van
agressie schering en inslag werden. Door de dwang der
omstandigheden of op advies van een integer iemand
werd wederom een vorst aangesteld om de anarchie de
baas te worden…
Het traktaat Discorsi werd in de eerste helft van de
16de eeuw gepubliceerd. Herkenbaar?
Verplichte literatuur voor de verkozenen in 2024?
Wilfried Bellemans
Colofon
2
Hoofdredacteur:
Wilfried Bellemans
Verantwoordelijke uitgever:
P. Verbeeck Steenweg 32,
2800 Mechelen
Artikels of activiteiten mogen verzonden worden naar:
Secretariaat De Schakel,
Steenweg 32,
2800 Mechelen,
contact@vcdeschakel.be.
Onder de auspiciën van DeMens.nu.
huisvandeMens Mechelen
H. Consciencestraat 9,
2800 Mechelen,
T. 015 45 02 25
3
Met de steun van deMens.nu, huisvandeMens en de Centraal Vrijzinnige Raad.

Grijze Geuzen Mechelen
CONTACT
Grijze Geuzen Mechelen | Rita Drieghe | 015 21 85 21 | grijzegeuzen@vrijzinnigmechelen.be
huisvandeMens Mechelen | 015 45 02 25 | mechelen@demens.nu
Humanistisch Verbond Mechelen | Ann Gods | 0478 88 63 73 |info@humanistischverbondmechelen.be
Vrijzinnig Mechelen | Wilfried Bellemans | 0478 39 55 85 | secretaris@vrijzinnigmechelen.be
Vermeyenfonds Mechelen | Tom Cools | 0486 78 02 34 | tom@vermeylenfonds.be
Vrijzinnig Centrum De Schakel | Frans Keulemans | 015 21 24 71 | contact@vcdeschakel.be
MeLeMo | Anne Longrée | 015 21 24 71 | longree.anne@gmail.com
Comité Feest Vrijzinnige Jeugd | 015 21 24 71 | contact@vcdeschakel.be
Grijze Geuzen Mechelen
Beste Grijze Geuzen, dag vrienden allemaal,
Allereerst aan iedereen die we nog niet ontmoet hebben: onze beste wensen voor een voorspoedig 2024, liefst
in goede gezondheid! Naast de Mechelse SeniorenPub op 1 februari, 7 maart en 4 april en hebben we onze
voordracht op 20 februari en organiseren we het ‘lente-etentje’ op 12 maart.
12/03/24 | LENTE ETENTJE
Uitzonderlijk en op vraag van de School is ons jaarlijks LENTE ETENTJE op de tweede dinsdag van maart. Dit
samenzijn begint om 12u00 in de School van GO! , Spoor 5, Nekkerspoelstraat 74 in Mechelen. De pendelbus
naar Pasbrug stopt en vertrekt voor de school. De school vraagt om de groep te beperken tot 30 personen.
Gelieve eerst Josiane Rombauts (GSM 0497 47 41 11 of josiane.rombauts@gmail.com) te contacteren. Zij kan u
vertellen of er nog plaats is en pas dan kan je betalen. Dit om te vermijden dat je denkt: ‘het is in orde, ik heb
betaald’, terwijl alle plaatsen reeds ingenomen zijn.
Het etentje kan na bevestiging van de inschrijving betaald worden, vóór 26 februari 2024, op het rekeningnummer
van de Grijze Geuzen Mechelen BE97 001 804 243 749 met vermelding “Lente Etentje“. Deze betaling geldt dan
als definitieve inschrijving.
Beste Mechelse vrijzinnigen,
Nu ik op pensioen ben, heb ik meer tijd. Neen, ik zit niet constant op mijn smartphone
te tokkelen, ik ben bewust niet constant online. Wat ik wel meer doe dan vroeger
is naar de radio luisteren. Eén van mijn favoriete programma’s is “Nieuwe feiten” een
programma van Lieven Vandenhaute op Radio1. En één van de rubrieken hierin op
woensdagmiddag is ‘het ontbreekwoordenboek’ waarin door luisteraars gezocht wordt
naar nieuwe woorden die in het Nederlands nog niet bestaan.
Voorbeelden hiervan zijn ‘kachelaar’, ‘settelvet’, ‘kwijtruimen’, ‘breinpuin’ en het recent tot
nieuwe ontbreekwoord van het voorbije jaar verkozen: ‘lepeltjesverdriet’.
Op voorstel van Rick De Leeuw werd er ook gezocht naar een nieuwe naam voor iemand
die niet in een opperwezen gelooft. Hij vond termen als ‘ongelovige’, ‘atheïst’ of ‘agnost’ te
negatief omdat deze uitgaan van een ontkenning van het godsbegrip. Vrijzinnigheid heeft dan
weer in Nederland een andere betekenis dan in België.
Voorstellen ingediend door luisteraars waren o.a. ‘belever’ (als tegenstelling tot het Engelse
‘believer’), ‘ditist’ (dit is het), ‘hiernuïst’ (hier nu is het), ‘nietsist’ (met verwijzing naar Nietzsche die de
stelling poneerde ‘God is dood’), maar de winnaar die dag was het woord ‘zelfdenker’.
De verantwoording voor het woord ‘zelfdenker’ was het feit dat dit woord de nadruk legt op het
feit dat iemand die niet in een opperwezen gelooft, zelf moet nadenken over allerlei onderwerpen
zonder zich te laten leiden door religieuze begrippen of leiders.
Maar zelfdenker is niet helemaal een nieuw woord. Het was wel in onbruik geraakt. Lang geleden
werd dit reeds gebruikt voor mensen die zelf nadenken over ethische vraagstukken, zelf normen en
waarden bepalen en zich niet laten leiden door vastgelegde dogma’s. ‘Zelfdenker’ is voor mij een
synoniem voor het woord ‘vrijdenker’, een woord dat nog wel regelmatig gebruikt wordt.
Nieuwjaarsspeech 2024
30/04/24 | Horta uitstap
Wegens de treinstaking op 9 november hebben we deze uitstap moeten verschuiven. Na toch wel lang wachten
werd er een datum vastgelegd door het Hortamuseum en de gidsen voor de Hortawandeling: 30 april 2024.
Wegens groot succes waren mogelijke data in december en januari reeds volzet. We verkozen uiteindelijk
de lenteperiode en het Hortamuseum koos voor dinsdag 30 april. Hopelijk past deze datum voor jullie, reeds
ingeschreven deelnemers.
We blijven met 2 groepen van 15 personen, telkens met 2 gidsen. Rond 10 u is de afspraak aan het Hortamuseum
in de Amerikaansestraat. Het museumbezoek is tussen 12u00 en 13u15. Na het museumbezoek is iedereen vrij
voor een middaghapje of verdere verkenning van Brussel. De toegangsprijs voor het museum is € 10,00 voor
senioren, maar gratis voor houders van een museumPAS. De onkosten voor de gidsen zijn reeds betaald.
Hoe we ons zelf noemen, is feitelijk niet zo belangrijk: ‘atheïst’, ‘vrijzinnig’, ‘humanist’, ‘vrijdenker’ of
‘zelfdenker’. Wel belangrijk is dat we inderdaad vrij en zonder vooroordelen nadenken over ethische
problemen.
Je kan dit alleen doen, of nog veel aangenamer in groep: de ‘georganiseerde vrijzinnigheid’.
Je kan je eigen opinie toetsen aan die van anderen en met hen in discussie gaan.
Nog een voordeel zijn de sociale contacten, onder meer hier in het VC De Schakel, de
ontmoetingsplaats in het Mechelse van ‘vrijdenkers’, ‘zelfdenkers’, ‘atheïsten’, ‘vrijzinnighumanisten’
of hoe we onszelf ook willen benoemen. In deze tijd van ongenuanceerde
online opinies, is het een verademing om hier te komen en te discussiëren met de garantie
dat je met elkaar van mening kan verschillen zonder dat leidt tot scheldpartijen.
We komen samen om 8u40 u in de LOKETTENZAAL van het Centraal Station in Mechelen en nemen de eerste
trein rond 9u00 naar Brussel Centraal.
Dus Mechelse zelfdenkers, neem deel aan de activiteiten die hier georganiseerd worden.
In naam van de vrijzinnige verenigingen die hier hun thuisbasis hebben, nodig ik jullie nu
dan ook uit op de receptie die door het VC De Schakel aangeboden wordt.
4
Contact: VC De Schakel: 015 21 24 71 |Contact@vcdeschakel.be of Linda van Kelst: 0476 59 81 40.
Namens het bestuur,
Vriendelijke groeten,
Linda Van Kelst
Roel Crols,
voorzitter Algemene Vergadering VC De Schakel.
5

Mechelen
6
Woensdag 7/02, 6/03 en 03/04
19u00 tot 22u00
Schaken scherpt denken!
• Geen competitie, geen
puntensysteem, enkel genieten
van het spel.
• Iedereen is welkom, ongeacht
je schaakniveau. Ook al heb je
nog nooit geschaakt en wil je er
eens van proeven: wij voorzien
begeleiding voor beginners.
• Meer info bij Dirk Severyns (dirk.
severyns@skynet.be – 0471 08 43
79) of het secretariaat van het VC
De Schakel (contact@vcdeschakel.
be - 015 21 24 71).
Vrijzinnig Centrum De Schakel.
Middenkamer. Toegang gratis.
Een organisatie van het Humanistisch
Verbond Mechelen.
Bezoek het Vrijzinnig centrum
De Schakel op facebook
www.facebook.com/
VCDeSchakel
Donderdag 15/02 | 14u00
Het ouderenbehoefteonderzoek
Wonen Mechelse 60-plussers in
een woning die aangepast is aan
hun leeftijd? Vinden ze voldoende
informatie? Nemen ze vaak de bus
of vooral de auto? En hebben ze
veel vrienden en kennissen?
Allemaal vragen waarop het
‘ouderenbehoeftenonderzoek’ een
antwoord heeft gezocht.
Het peilt naar heel wat thema’s
zoals participatie, vrijwilligerswerk,
beeldvorming, kwetsbaarheid,
leeftijdsvriendelijke woonomgevingen,
veiligheidsgevoelens, zorg en sociaal
beleid voor en door ouderen.
De ouderenconsulente van de Stad
Mechelen stelt ons de resultaten
voor en hoort graag de mening van
de aanwezigen.
`
Vrijzinnig Centrum De Schakel.
Middenkamer. Iedereen welkom,
ook als je geen lid bent van een
vereniging. Toegang gratis, maar
wel graag inschrijven bij Jef
Dinaer: jef.dinaer@hotmail.com
Een organisatie van S-Plus Mechelen.
Zondag 18/02 | 11u00
Literaire apero ‘Cirkels’
Met de auteur Wilfried Bellemans
Tijdens deze literaire apero komt
auteur Wilfried Bellemans zijn
recente roman ‘Cirkels’ voorstellen.
Lees hierover meer op p. 9.
Vrijzinnig Centrum De Schakel.
Veranda. Deuren open 10u30
|aanvang 11u00. Toegang
gratis mits aanmelding aan
anja.debecker@telenet.be met
vermelding van “boekpresentatie
18/02/24” + uw naam + voornaam
en het aantal deelnemers.
Een organisatie van het Willemsfonds
Mechelen i.s.m. de Mechelse
Vrijzinnige Verenigingen.
VERKIEZINGEN INSTELLING
MORELE DIENSTVERLENING
Vrijzinnig Humanistisch? Zin in
bestuurservaring? Nuchtere kijk op
zaken? Zijn vrijheid, gelijkheid en
solidariteit belangrijke waarden voor
jou? Stel je kandidaat!
Alle info op deMens.nu/imd
Dinsdag 20/02 | 14u00
Muzikale namiddag
Door Wannes Vanderhoeven
Wist u dat er al sinds de achtste
eeuw vrouwelijke componisten
zijn? Van de mystieke liederen
van Hildegard von Bingen tot
de hedendaagse klanken van
Kaija Saariaho: vrouwen hebben
een belangrijke rol gespeeld in
de geschiedenis van de muziek.
Maar hoe klonk hun muziek? En
wat waren hun inspiratiebronnen,
uitdagingen en successen?
Kom mee samen luisteren
naar verhalen, anekdotes en
muziekfragmenten gepresenteerd
door Wannes Vanderhoeven.
Een unieke kans om de
muziekgeschiedenis vanuit een
ander perspectief te bekijken en te
beluisteren!
Vrijzinnig Centrum De Schakel,
Middenkamer. Toegang € 2,00 |
gratis voor steunende leden
Vrijzinnig Mechelen.
Een organisatie van de Grijze Geuzen
Mechelen.
Donderdag 22/02 | 14u00
Het succes van Angela Merkel:
toeval of talent?
Voordracht door Leona van Vaerenbergh
Iedereen kent Angela Merkel als
de Oost-Duitse politica (“Kohls
meisje”) die 16 jaar lang (2005-
2021) kanselier van de Duitse
Bondsrepubliek is geweest. Dit
is even lang als Helmut Kohl, de
kanselier van de Duitse eenmaking.
Anders dan Kohl maakte Angela
Merkel lang op voorhand bekend
dat ze bij de volgende verkiezingen
(2021) geen kandidaat meer zou zijn
voor het kanselierschap.
Zij werd tijdens haar regeerperiode
met heel wat uitdagingen
geconfronteerd: de financiële
crisis, de eurocrisis, het offensief
van Poetin in Oekraïne (2014), de
vluchtelingencrisis en ten slotte
Covid-19. De lezing wil niet enkel
feiten opsommen maar vooral
peilen naar het verhaal achter
de politiek. Wie was de mens
Angela Merkel? Hoe hebben haar
herkomst en 35 jaar leven in de
DDR haar politiek beïnvloed? En wat
betekent nu precies het werkwoord
“merkelen”?
Vrijzinnig Centrum De Schakel.
Middenkamer. Toegang € 8 (koffie
en gebak inbegrepen).
Gelieve vooraf in te schrijven
via S-Plus Mechelen: jef.dinaer@
hotmail.com of via het VC De
Schakel: 015 21 24 71.
Een organisatie van S-Plus Mechelen.
Donderdag 7/03 | 14u00
Mechelse SeniorenPub
Pannenkoekenslag
De Grijze Geuzen Mechelen
organiseren iedere eerste
donderdag van de maand een
aangename bijeenkomst in een
gemoedelijke sfeer, telkens van
14u00 tot 17u00.
Alle 55-plussers zijn welkom
en kunnen genieten van een
ontspannen namiddag met
gelijkgestemden, telkens met een
ander thema.
Houdt u van pannenkoeken? Wij ook!
Daarom nodigen wij u graag uit voor
een heerlijke pannenkoekenslag.
Een pannenkoekenslag is meer dan
alleen lekker eten. Het is ook een
gelegenheid om andere senioren te
ontmoeten, een praatje te maken of
gewoon te genieten van de sfeer. U
zult zich geen moment vervelen!
Graag om praktische redenen
vooraf melden dat je komt via
activiteiten@grijzegeuzen.be of
via facebook: www.facebook.com/
MechelseGrijzeGeuzen
Vrijzinnig Centrum De Schakel,
Middenkamer.
Een organisatie van de Grijze Geuzen
Mechelen.
7Mechelen

Mechelen
8
Donderdag 7/03 | 20u00
Godvergeten
Journalisten Ingrid Schildermans
en Geert Clerbout
Afgelopen jaar bracht de VRT
‘Godvergeten’, het verhaal
van overlevers die als kind
werden misbruikt door een
katholieke priester of pater. Deze
donderdagavond zullen Ingrid
Schildermans en Geert Clerbout
spreken over de moeilijkheden
en uitdagingen tijdens het
maakproces van Godvergeten, dat
de voorbije weken bijzonder veel
heeft losgeweekt in Vlaanderen.
Waarom deze reeks? Waarom
komt de kerk niet aan het woord in
de reeks? Wat waren de valkuilen?
Wat werd niet verteld en waarom?
Waarom worden sommige namen
geanonimiseerd en andere niet, …
Deze sessie is interactief, de open
dialoog met de makers geeft ons
hopelijk een rugzak vol gedachten
om huiswaarts mee te keren.
Vrije toeging, wel inschrijven via
contact@vcdeschakel.be | 015 21
24 71
Een organisatie van het
Vermeylenfonds Mechelen i.s.m. het
Humanistisch Verbond Mechelen.
Donderdag 21/03 | 20u00
Kuifje in Belgisch Congo.
Koloniale beeldvorming als
propaganda instrument
Het stripalbum van Hergé, ‘Kuifje
in Congo’, later herdoopt tot
‘Kuifje in Afrika’ is een beroemd
en berucht voorbeeld van het
koloniale paternalisme, waarin de
Congolezen worden afgebeeld als
naïeve en onderdanige kinderen
die door de Belgen moeten worden
beschaafd.
Deze namiddag vertelt Etienne
Mylemans over de geschiedenis
van Congo, vanaf de ontdekking
door Stanley tot de overdracht door
Leopold II aan de Belgische staat,
over de plundering en uitbuiting
die gepaard ging met de kolonisatie
en over hoe België zijn kolonisatie
probeerde te rechtvaardigen en
te verheerlijken door middel van
musea, films, boeken en… strips!
Vrijzinnig Centrum De Schakel.
Middenkamer. Toegang € 8 (koffie
en gebak inbegrepen).
Gelieve vooraf in te schrijven
via S-Plus Mechelen: jef.dinaer@
hotmail.com of via het VC De
Schakel: 015 21 24 71.
Een organisatie van S-Plus Mechelen.
Bezoek het Vrijzinnig centrum De Schakel op facebook
www.facebook.com/VCDeSchakel
Donderdag 28/03 | 20u00
Extreem online
De invloed van sociale media op het
democratisch proces.
Hoe komt het dat extremen meer
dan ooit aan een opmars bezig zijn
en welke rol spelen sociale media
daarin? Wat zijn de gevaren en
uitdagingen die deze ontwikkeling
met zich meebrengt voor de
democratie en de mensenrechten?
Hoe kunnen we ons ertegen
verzetten en alternatieve stemmen
versterken?
Tim F. Van der Mensbrugghe
is journalist bij De Morgen. Hij
schreef verder ook voor De
Standaard, Newsmonkey en
Apache. Hij schreef onder meer
‘Extreem online. Hoe de virale
propaganda van Schild & Vrienden
en Vlaams Belang extreemrechts
groot maakt.’
Vrije toegang, wel inschrijven via
contact@vcdeschakel.be | 015 21
24 71
Een organisatie van VC De Schakel,
VC De Penseur en Avansa regio
Mechelen i.s.m. de Mechelse
vrijzinnige verenigingen.
Donderdag 4/04 | 14u00
Mechelse SeniorenPub
Afternoontea met hapjes
De Grijze Geuzen Mechelen
organiseren iedere eerste
donderdag van de maand een
aangename bijeenkomst in een
gemoedelijke sfeer, telkens van
14u00 tot 17u00.
De voormalige Britse premier Boris
Johnson had een afternoon tea
gehouden met de Franse president
Emmanuel Macron. Johnson
serveerde onder andere scones
met jam en clotted cream, maar
hij deed de jam eerst op de scone
en daarna de cream. Dit is volgens
sommige Britten een schande,
want de traditionele manier is
om eerst de cream op de scone
te smeren en daarna de jam (de
‘Cornish way’)…
Tijdens deze namiddag doet de
volgorde er minder toe: heerlijke
thee met fijne hapjes worden
gewoon met liefde geserveerd!
Graag om praktische redenen
vooraf melden dat je komt via
activiteiten@grijzegeuzen.be of
via facebook: www.facebook.com/
MechelseGrijzeGeuzen
Vrijzinnig Centrum De Schakel,
Middenkamer.
Een organisatie van de Grijze Geuzen
Mechelen.
VOORSTELLING VAN DE ROMAN “CIRKELS”
DOOR AUTEUR WILFRIED BELLEMANS
Woensdag 28 februari | 19u30
Doodgewoon Euthanasie: van Alzheimer tot Zelfbeschikking
Met o.m. Barbara Ceuleers, Wim Distelmans en Freddy Mortier.
Auditorium van het Cultureel Centrum van Mechelen
humanistischverbond.be/activiteiten
Op 18 februari 2024 nodigt het
Willemsfonds Mechelen u van
harte uit voor een presentatie
van de roman “Cirkels” door Dhr.
Wilfried Bellemans, auteur van
het boek.
Dhr. Bellemans is een
onderwijzer en inspecteur
basisonderwijs op rust. Behalve
schrijver van verhalend proza is
hij ook hoofdredacteur van het
tijdschrift ‘De Schakel’.
Stef, het hoofdpersonage van de roman “Cirkels” is een sedert kort
afgestudeerde onderwijzer die tijdens het schooljaar 1974-1975
wordt aangesteld in een dorpsschool in de Kempen.
In deze conservatieve school tracht hij moderne, ervaringsgerichte
en participatieve pedagogiek te introduceren. Aanvankelijk stoot
hij hierbij op veel weerstand vanwege collega’s en directie, maar
gaandeweg weet hij meer en meer leerkrachten voor zijn ideeën
te winnen.
De strijd van Stef om de nieuwe pedagogiek ingang te doen vinden,
vormt de primaire verhaallijn van de roman. Een secundaire
verhaalliijn wordt gevormd door het relaas van het vrij turbulente
liefdesleven van de protagonist.
De roman is aangename, spannende en leerzame lectuur niet alleen
voor onderwijs-mensen maar ook voor een algemeen publiek.
Zondag 18/02/2024 | VC De Schakel | Deuren open om 10u30,
aanvang om 11u00.
Toegang gratis, mits inschrijving via anja.debecker@telenet.be
met vermelding “boekpresentatie
18/02/24 + uw naam en het aantal deelnemers.
I.s.m. Mechelse Vrijzinnige Verenigingen en onder de auspiciën van
IMD Antwerpen en deMens.nu.
Willemsfonds Mechelen
9

Lier
CONTACT
HVV Vrijdenkend Lier | hvv.vrijdenkendlier@telenet.be | 0495 43 14 29 of 03 480 89 23
Mensen&Wetenschap Lier| mensenenwetenschap.lier@upv.name
huisvandeMens Lier | Begijnhofstraat 4, 2500 Lier | 03 488 03 33 | lier@demens.nu
Lier
Woensdag 31 januari 2024 | 19u00 - 20u00
Donderdag 7 maart 2024 | 20u00
Op één uur wijzer:
Kati VERSTREPEN | Advocaat – voorzitter Liga
Mensenrechten
“Waarom is België zo ingewikkeld ?”
Video van prof.dr. Dave SINARDET (VUB/UCL)
beantwoording vragen: drs.Benjamin BLANCKAERT (VUB).
Migratie, asielzoekers en (wijzigingen in)
het vreemdelingenrecht.
10
Donderdag 8 FEBRUARI 2024 | 20u00
Prof.dr.em. Guy VANTHEMSCHE
Hoogleraar Geschiedenis V.U.Brussel
Belgisch congo:
was dat een specifiek soort kolonialisme?
Wat weten we nog over Belgische Congo? Uit onderzoek van
prof.Guy VANTHEMSCHE blijkt dat én bij de politieke wereld
én bij de publieke opinie grote onverschilligheid heerste
tijdens de koloniale periode.
Behalve op twee momenten. Rond 1908 toen Leopold II
onder internationale druk Congo Vrijstaat -zijn persoonlijk
wingewest - overdroeg aan de Belgische overheid. En begin
van de jaren 1960 toen de onafhankelijkheid (30 juni 1960)
na enkele dagen overging in een politieke crisis, een militaire
staatsgreep, afscheuring van provincies, moordpartijen
(ook op Belgen), interventies van het Belgisch leger en de
Verenigde Naties, het vertrek van bijna alle Belgen.
Recente bevragingen leren dat die twee scharniermomenten
nog in ons collectieve geheugen zitten. Maar zonder een
blijvend effect. De terugkeer van mensen werd vrij vlug
“verteerd”. Het economisch impact was gering, tenzij voor
specifieke sectoren (maritieme sector en luchtvaart, diamant,
non-ferro metalen).
Na 1960 verdwenen vrij vlug de geprivilegieerde relaties, ook
inzake handelsbetrekkingen als ontwikkelingssamenwerking.
Het koloniaal avontuur werd – behalve in bepaalde kringen,
zoals het koningshuis – als afgedaan beschouwd.
Stadsschouwburg Vredeberg, Vredebergstraat 12-14, 2500 LIER
I.s.m. Stedelijke Bibliotheek Lier & Avansa regio Mechelen
| Toegang gratis | inschrijven via de Bibliotheek of Avansa
avansa-regiomechelen.be.
Het is merkwaardig dat in en na de jaren 1990 belangrijke
studies verschenen en vragen over dekolonisering aan de
orde kwamen.
In 2000 werd in het parlement een Lumumba-commissie in
het leven geroepen waarbij de Belgische betrokkenheid bij de
moord op de Congolese eerste-minister bleek.
Nadat de huidige koning zijn spijt betuigd had over het leed
van het koloniale verleden, richtte het parlement in 2020
een nieuwe commissie op. Wat leidde tot 128 aanbevelingen.
Maar struikelde over de aanbeveling tot excuses (zou kunnen
leiden tot schadevergoedingen).
Dat Leopold II’s Congo Vrijstaat berustte op uitbuiting
van én de natuurlijke rijkdommen én de bevolking staat
ondubbelzinnig vast. In hoeverre - zeker na 1945 - naast de
exploitatie van natuurlijke rijkdommen en arbeidskrachten
door de Belgische overheid (en privé-partners) ook
humanitaire inspanningen werden geleverd inzake onderwijs,
gezondheidszorg, landbouw, gemeenschapsvorming is een
discussiepunt.
Wie beter dan prof. dr. Guy VANTHEMSCHE, - emeritus
hoogleraar hedendaagse geschiedenis aan de V.U.B.- die ter
zake veel publiceerde (o.m.“Koloniaal Congo; Een geschiedenis
in vragen”(2020) kan ons hierbij behulpzaam zijn.
Een zeer recente enquête – over angstgevoelens bij de
Vlamingen – leert ons dat meer dan 75% een zeer zwart
toekomstbeeld heeft. Vooral inzake bestaanszekerheid
over werk, inkomen, onderwijs, gezondheidszorg, sociale
bescherming, veiligheid, oorlogen … . Bij 70 % is dat
nadrukkelijk gelinkt aan de (aangroeiende) zorg over migratie
en asielzoekers.
Nochtans is migratie van alle tijden. Zonder migratie van
onze (verre) voorouders uit Afrika, Azië en Oost-Europa
zagen wij er heel anders uit. Demograaf Patrick DEBOOSERE
(VUB) heeft in een vroegere lezing aangetoond dat meer dan
een derde van wie in België woont op één of andere manier
buitenlandse roots heeft. Ook dat aantal groeit aan.
Vreemdelingenrecht betreft de rechtspositie van personen
van vreemde nationaliteit. Maar tot diep in en zelfs na de
19°eeuw was de Vreemdelingenwet in België zeer liberaal.
Eigenlijk waren er niet echt verboden voor vreemdelingen
om het grondgebied te betreden. Wel waren er regeltjes om
omwille van de openbare orde het land uitgezet te worden.
Pas na 1919, vooral in de aanloop naar Wereldoorlog II en
na 1945 werd het begrip “nationaliteit” wettelijk uitgewerkt.
Het verblijfsrecht werd een gunst vanwege de overheid met
tal van wettelijke bepalingen, procedures en beperkingen. En
een Commissariaat-generaal, een Dienst en een Raad voor
betwistingen, een Agentschap Integratie en Inburgering.
Kati VERSTREPEN is afgestudeerd aan de Universiteit
Antwerpen en al meer dan 35 jaar advocaat aan de Antwerpse
balie , een periode zelfs als stafhouder. Van bij de aanvang
was ze gespecialiseerd in vreemdelingenrecht, met heel wat
publicaties. Ze is sinds 2017 voorzitter van de Vlaamse Liga
voor de Mensenrechten.
Stadsschouwburg Vredeberg, Vredebergstraat 12-14, 2500 LIER
Het vreemdelingenrecht is de voorbije jaren – ook door
de implementatie van Europese richtlijnen – een kluwen
geworden waaraan men met moeite uit kan.
Over hoe het verder moet zijn de meningen sterk verdeeld,
zelfs gepolariseerd. Men pleit voor open grenzen of voor een
gesloten Fort Europa tegen de bedreiging van buiten. Wie
zoals de Liga voor de Mensenrechten pleit voor afgewogen
tussenoplossingen vindt weinig gehoor. Veel politici willen
maatregelen op korte termijn die vaak contraproductief
uitvallen.
Kati VERSTREPEN legt haar realistische aanpak uit, die inziet
dat een (gereguleerde) migratie een gegeven is en beter dan
naar onhaalbare oplossingen streeft naar een regeling waar
iedereen beter van wordt. Voorafgaandelijk aan een grondige
wetswijziging kunnen er al een aantal zaken efficiënter
geregeld worden en de grondrechten gerespecteerd
worden. Hopelijk komen dit soort voorstellen de komende
periode ook op de Europese onderhandelingstafel.
Informatie en inschrijven:
hvv.vrijdenkendlier@telenet.be
0495/431 429 | 03/480 89 23 | mensenenwetenschap.lier@upv.name
Inschrijven is niet verplicht – aan te raden voor wie zeker wil zijn van een zitje.
11

Rumst
CONTACT
Vrijzinnig Rumst - Ouderwerking RRT |Stephanie Verbeeck | ovm.rumst@vrijzinnigmechelen.be
Lentefeest: zaterdag 20 april 2024
Dit jaar gaan we naar Mega Speelstad in Wechelderzande. We voorzien een officieel moment waarin we onze
feestelingen symbolisch in de bloemetjes zetten. Nadien kunnen ze naar hartenlust ravotten. Aangezien dit
best wat energie kost worden pannenkoeken en drank voorzien.
De deelname voor onze feestelingen is gratis. Ze ontvangen tevens ook een leuk geschenk.
Jeugdfeest: zaterdag 4 mei 2024
Naar jaarlijkse traditie vieren we samen met onze 12-jarige leerlingen zedenleer en hun familie de overgang
naar de volwassenheid.
We voorzien een plechtigheid, gevolgd door spelletjes. Dit feestgebeuren wordt vervolgens voorzien van lekker
eten.
De deelname voor onze feestelingen is gratis. Ze ontvangen tevens ook een leuk geschenk.
DEMOCRATIE ONDER DRUK
In samenwerking met het VC De Schakel nemen we in 2024 de democratie onder de loep.
Dit jaar trekken we opnieuw naar de stembus. Het project “Route 2024” van deMens.nu
wil het stemgedrag van de burgers weghouden van de extreme partijen.
De leuze “Denk voor jezelf” is hiervoor actueler van ooit!
We brengen een voordrachtenreeks die informeert, niet polariseert. Sprekers met visie geven hun analyse, het is aan het
publiek om een eigen opinie te vormen: van het mondiale tot het lokale.
De eerste twee lezingen gaan door in het VC De Penseur:
DONDERDAG 22 FEBRUARI 2024
DIRK BARREZ
Lezing: “Mondiale problemen, mondiale oplossingen”
Er zijn wel wat problemen op mondiaal niveau: armoede, migratie en klimaat. Problemen die het
leven van mensen ingrijpend veranderen. Heel wat politici negeren de uitdagingen bij gebrek
aan interesse. De antipolitiek zegeviert en dictators nemen democratieën over.
Sint Katelijne Waver
Inschrijven voor Lentefeest en Jeugdfeest is nog steeds mogelijk via ovm.rumst@vrijzinnigmechelen.be.
Hoe kunnen we voorkomen dat onze broze democratie ten onder gaat? Dirk Barrez formuleert
enkele inspirerende voorstellen. Luister en debatteer op deze avond mee over een ‘programma
voor een menselijke samenleving.
Sint Katelijne Waver
CONTACT
Vrijzinnig Katelijne Waver | Monique Loyez | 0478 39 55 85 | kern.skw@vrijzinnigmechelen.be
Vrijzinnig Centrum DE PENSEUR | 0478 39 55 85 | contact@vcdepenseur.be
Vrijdag 15 december 2023 om 20.00 uur
Winterzonnewende
Zoals elk jaar hebben we ook nu weer genoten tijdens de winterzonnewende,
met muziek van ons huisensemble “DeFasons”.
Dirk Barrez was ruim 20 jaar tv-journalist en reportagemaker voor de VRT. Hij realiseerde tal van documentaires, schrijft sinds
2003 zijn PALA nieuwsbrief voor +/- 30.000 abonnees. Hij is auteur van o.a. de boeken “Transitie. Onze welvaart morgen”;
“Coöperaties. Hoe renoveren we de economie?” en “Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving”.
Toegang gratis mits inschrijving via contact@vcdepenseur.be.
De lezing gaat door in zaal Offendonk, Den Haes 8A 2860 Sint-Katelijne-Waver om 20.00 uur.
DONDERDAG 14 MAART 2024
KAMIL BERNAERTS
Lezing: “Verdeeld België? Polarisatie en democratie”
Wokeness, racisme, de toekomst van België, geopolitieke spanningen en de naderende
verkiezingen: onze samenleving is doordrongen van talloze conflictsituaties. Zijn deze “slechts”
gezonde meningsverschillen of weerspiegelen ze diepgaande maatschappelijke verdeeldheid?
Doctoraatsstudent Kamil Bernaerts (VUB) onderzoekt dit spanningsveld tussen polarisatie en democratie. Tijdens deze lezing
verkent hij de vraag of polarisatie altijd schadelijk is voor de democratie, of dat het er een noodzakelijk element van is.
Toegang gratis mits inschrijving via contact@vcdepenseur.be.
De lezing gaat door in zaal Offendonk, Den Haes 8A 2860 Sint-Katelijne-Waver om 20.00 uur.
De andere voordrachten gaan door in het VC De Schakel Mechelen, Steenweg 32:
DONDERDAG 28 MAART 2024
TIM F. VAN DER MENSBRUGGHE.
Lezing: “Extreem online: De invloed van sociale media op het democratisch proces”
12
Voor verdere uitleg zie vooraan in De Schakel pag. 8.
Monique Loyez.
13

De Rijmplek
verwerpelijk is geweld
begrijpelijk
bij verdediging onderdrukking
vraagteken of
oog om oog
de juiste oplossing is
geweld ontaardt
ontaardt heel vlug
Gemis
Iets dat je nooit hebt gehad kan je niet missen.
Nooit had ik een sportwagen, maar ik wilde er ook
nooit een. Dat is dus geen gemis.
Je kan enkel iets missen dat onvervangbaar is. Als
je het kan vervangen en je doet het niet, is het zeker
geen groot gemis.
Column
oog om oog
lichaam om een oog
lichamen om een oog
krijten fundamentalisten
van de thora
met wraakzuchtige
atoomgeladen superlatieven
laten ze herodes herrijzen
wederuitgave van de kinderslachting
dood aan de bedreiging in spe
bijval en schouderklopjes krijgen ze
van landen met onverwerkt verleden
lijdend aan het anne frank syndroom
van regeringen die eten
uit miljardairshanden
van de wapenindustrie
in laf en laks stilzwijgen
hullen zich de broeders
die zoals zij de keffiyeh dragen
wie zelf mensenrechten schendt
heeft weinig recht van spreken
Wat mis ik enorm? Mensen, zonder twijfel.
Als je zeventig bent zijn er al heel veel uit je leven
verdwenen. Het contact is verwaterd tot niets, ze
zijn verhuisd naar verre oorden, of ze zijn gewoon
dood.
Het gemis is niet zozeer fysiek. Noch gaat het over
het beeld dat je van hen hebt, dat stilaan vervaagt.
Dat vragen die ik nooit stelde onbeantwoord
blijven, dat is voor mij het grootste gemis.
Het hoeven echt geen levensvragen te zijn.
Moeder, hoe maakte jij toch die heerlijke
appelmoes?
Vader, waar was het weer dat we voor het eerst
samen gingen vissen?
Vragen die wel herinneringen oproepen, maar een
antwoord komt er niet.
de halve rode maan bombarderend
rijten ze uiteen wat henri dunant
florence nightingale ons schonken
fanatisme zwengelt genocide impulsen aan
doet humane akkoorden ontploffen
Stel me je vragen nu. Ik zal met plezier antwoord
geven.
Dirk Severyns
uit hun bloeddoorlopen ogen
straalt enkel nog brutale wreedheid
waarvan wij allen getuige zijn
wij allen
zullen nooit zeggen kunnen
wir haben es nicht gewusst
14
Willy Somers
(Het Hebreeuws citaat betekent: oog om oog. ‘Keffiyeh’: blokjessjaal.)
15

Willebroek
CONTACT
Vrijzinnig Willebroek | Vera Van Epperzeel | Klaverweide 5, 2830 Willebroek | vera.vanepperzeel@rvl.be
Redactie:
• André Dezaeger | Voorzitter Vrijzinnig Willebroek | andre.dezaeger@telenet.be
• Marc De Laet | Voorzitter Humanistisch Verbond | marc.delaet1@telenet.be
• Rony Van Mol | Voorzitter Grijze Geuzen | rony.vanmol@skynet.be
• Debbie Vandaele | Voorzitter WiLeMo | debbie_vandaele@yahoo.com
• Vera Van Epperzeel | Secretaris Hum. Verbond | vera.vanepperzeel@rvt.be
• Pïerre Van San | Secretaris Grijze Geuzen | pierre.vansan@skynet.be
• Frans Van de Bergh | Admin. Ledenbeweging | fr.vandenbergh@telenet.be
LEZERS AAN HET WOORD
“Late bedenkingen bij de column ‘de Dinosaurussen’. Er zijn twee bewegingen die denken over de toekomst:
de optimistische, de believers dat er nog een toekomst is en de non-believers, waar ik mezelf bij reken. Volgens mij
wordt de maatschappij van dag tot dag chaotischer, de mens van dag tot dag egoïstischer, gevaarlijker, meer en meer
beïnvloedbaar door de technische vooruitgang (AI), sociale media, nep en fake nieuws, minder rationeel en meer en meer
op negatieve emoties gesteund.
Willebroek
Mee met Dr. Dree ?
De vermeende OMVOLKING
Vanwege mezelf en VRIJZINNIG WILLEBROEK wensen we
aan alle Vrienden en Beminde Ongelovigen een herstellend
en beter 2024.
Er ligt iets op mijn lever en dat
maakt mij boos: we worden de
laatste tijd om de oren geslagen
met ‘omvolkings-processen’
die langs geen kanten steek
houden. Het gaat hier
duidelijk om een uiterstrechtse
complottheorie,
gekoesterd door het VB*
van Tom Van Grieken, de
PVV** van Geert Wilders en
Baudet, maar vooral door
Donald Trump die onlangs
de smerigste uitspraak van zijn komisch
bestaan deed: “Wij worden overspoeld door illegale Zuid-
Amerikaanse en Moslim immigranten die het bloed van de
VS vergiftigen (sic). Het zijn allemaal verkrachters, dieven
en moordenaars”. En toch lopen in die ‘grote democratie’ de
Amerikanen als schoothondjes achter hun Donald aan.
Het zelfde fenomeen doet zich voor in België en in Nederland,
hier onder de noemer ‘omvolking’. Hier ook bestaat een
extreem-rechtse complottheorie die het ‘goedgelovig volk’
probeert wijs te maken dat de westerse inheemse blanke
bevolking vervangen zal worden door immigranten met een
niet-westerse cultuur. En hier komt mijn wetenschappelijkmedisch
standpunt ter sprake: OK, wij zijn blank (Kaukasisch
volgens de VS), maar hoe blank zijn wij? Teruggaande in de
tijd, zien we dat in de Nederlanden als eerste autochtone
bevolking de Neanderthalers gevestigd waren. Zij kwamen
oorspronkelijk uit Afrika. De Homo Sapiens die volgde heeft
de eerste soort uitgeschakeld, maar er toch mee samen
geleefd. De meeste bewoners in onze streken hebben
nog 2% sporen van het Neanderthal-DNA. De oudste
bevolkingsgroepen de Kelten zijn door Caesar en zijn
Romeinen overweldigd. Nadien heeft een ganse pleiade
oorlogszuchtige volkeren zich komen moeien in onze
contreien: Vikings, Habsburgers,
Fransen, Spanjaarden, Duitsers, Britten en Amerikanen. Zij
hebben allemaal stukjes DNA nagelaten en zo zijn we in feite
een mengelmoes van vreemde individuen geworden. Waar
is die zogenaamde Vlaamse autochtoon? Met zijn eigen
identiteit en zijn eigen ‘Vlaamse canon’?
Hoe gaan die ‘ethno-nationalisten het klaren om iedere
allochtoon dan naar ‘zijn’ land te sturen? Buiten DNA-testen,
kunnen ze opnieuw de oude NAZI-methodes toepassen:
het meten van schedelomtrekken, neusomvang, huidsen
ogenkleur, enz. Dan eerst concentreren in kampen en
vervolgens oprotten naar eigen land. Welk dan? Zo zijn
we terug bij de Hitler-doctrine van Trump en zijn Vlaams-
Nederlandse discipelen.
Beste weldenkende vrienden, laat jullie niet verleiden tot
waardeloze DNA testen en ga in juni met een heldere geest
naar de parlementsverkiezingen.
*VB: Vlaams Belang ** PVV: Partij voor de Vrijheid
Dr. André Dezaeger
In de hoop dat de eerste groep het haalt,
mijn hartelijke groeten,
Norma
VOORBIJE activiteiten
Op 24 november 23 zat zaal ‘De Roos’ (Volkshuis Willebroek) afgeladen vol met enthousiaste quizzers. Met 23 ploegen
van 5 personen was de spanning te snijden. Onder de leiding van Diane Roelants, de straffe quizmaster werden de 9
reeksen vragen en antwoorden visueel ondersteund: schitterend gedaan. Ook de catering liep als een trein: honger en
dorst moest hier niet geleden worden. Drie sterke ploegen kwamen ex aequo uit de strijd. Drie mooie tombolaprijzen
en een prijs voor elke deelnemer (uit te kiezen) bracht de ambiance in hogere sferen.
Volgende editie: 3 de Vrijzinnige Quiz in het Feestjaar van 60 jaar HV Willebroek op 22 november 2024.
Met heel veel dank en felicitaties aan de samensteller van de HV Quiz, Vera Van Epperzeel
Men kan nu al inschrijven bij Vera: vera.vanepperzeel@gmail.com
Het HV op de “Kestmet” op 17/12/2023: VRIJZINNIGE WINTERVOETJES:
Onder een stralend blauwe hemel heeft het HV zijn tent opgeslagen tussen 35 andere
deelnemers. Ariane was van dienst, bijgestaan door een tiental bestuursleden, om haar
Hongaarse Goulash klaar te maken in haar twee heksenketels, boven een echt open
houtvuur. Gezellig en lekker!
Tegen 20.00u. waren de ketels aan de man gebracht en ging iedereen tevreden en
voldaan naar huis of naar ‘De Smokt’ voor een afzakkertje.
16
De meest eenvoudige manier om gelukkig te blijven is…
Het los laten van dingen die je verdrietig maken.
GRIJS
maar
WIJS
Beste nieuwjaarswensen
aan alle leden,
familie en vrienden!
© Wies Peleman (onze Vrijzinnige Willebroekse kunstenaar).
17

Willebroek
18
DE BOERENKRIJG (wat vooraf ging)
Boerenkrijgers van de Boerenkrijg - Constantin Meunier
Naar aanleiding van de tentoonstelling “De boerenkrijg
in Willebroek” (225 jaar geleden) in de kerk van Blaasveld,
ingericht door de heemkundige kring “Vaertlinck”, enkele
overwegingen.
De laatste twintig jaar van de 18e eeuw was een periode
van heel wat omwentelingen in de samenleving, ook in onze
gewesten, de Oostenrijkse Nederlanden. Aan de basis van
vele nieuwe opvattingen en gedachten lag de filosofische
richting van de Verlichting, met vooral een meer rationele
kijk op de wereld. De meeste gebruiken op het gebied
van bestuur, rechtspraak, geloof en economie wortelden
toen nog overwegend in “middeleeuwse” toestanden en
gedachten.
Op het platteland hadden de adel en de kerk (abdijen)
de touwtjes nog stevig in handen op economisch,
bestuurlijk en juridisch vlak. Zij bepaalden het leven van de
boerenbevolking op ingrijpende wijze. In de steden was dat
wel minder , er heerste daar meer een geest van vrijheid en
de invloed van adel en kerk was beperkter. De inwoners van
de steden durfden het zelfs soms aan in opstand te komen
tegen de heersers, dit meestal wel zonder blijvend resultaat:
zie de opstand van de Gentenaars tegen Karel V in de 16e
eeuw.
In de Zuidelijke Nederlanden (onze streken), waren het
grootste gedeelte van de 18e eeuw de Oostenrijkse
Habsburgers aan de macht. In de periode van de
heerschappij van keizerin Maria Theresia (1740-1780)
waren onze gewesten redelijk welvarend (handel, tuinbouw,
aanleg van wegen...). Haar zoon, Jozef II, een aanhanger
van de Verlichting, probeerde de hele
samenleving op een meer rationele manier
te organiseren tijdens zijn bestuursperiode
(1780-1790). Deze vorst behoorde met nog
anderen tot wat men noemde de “Verlichte
despoten” (alles voor, niets door het volk).
De bestuurlijke en rechterlijke instellingen
werden op een modernere leest geschoeid.
Ook de kerk werd aangepakt: de kloosters
bijvoorbeeld die enkel een contemplatief
(beschouwend) leven leiden en geen
economische activiteiten hadden moesten
worden afgeschaft. Zijn bemoeienissen
met kerkelijke gebruiken en gewoonten
leverden hem de bijnaam “Keizer Koster”
op. Ook in het dagelijkse leven wilde deze
vorst ingrijpen. Een voorbeeld hiervan was de zaak van de
kermissen. Om de vele strubbelingen en ongeregeldheden
die plaatsvonden op deze kermissen in de dorpen te
vermijden, wilde hij ze alle op één dag laten inrichten! Dit
viel natuurlijk niet in goede aarde bij de bevolking...
Een zeer betwiste maatregel was eveneens dat de lokale
adel en notabelen de rechtspraak uit handen werd genomen
en overgeheveld naar staatsrechtbanken. De plaatselijke
besturen werden onder toezicht geplaatst van de hogere
overheid. Van dit alles kwam er een opstand in 1789: De
Brabantse Omwenteling. Een conservatieve en progressieve
strekking sloegen de handen in elkaar en verjoegen de
Oostenrijkers. Dit leidde tot de oprichting van de Verenigde
Nederlandse Staten (onze gewesten, ook genoemd Verenigde
Belgisch Staten). Een lang leven was die onafhankelijkheid
niet gegund want door onderlinge onenigheid tussen de
twee strekkingen ging deze poging tot onafhankelijkheid al
rap ter ziele en de Oostenrijkers kwamen terug. De opvolger
van Jozef II, Leopold II, draaide de klok een beetje terug en
schafte een deel van de vernieuwingen af. Ondertussen had
ook de Franse Revolutie plaatsgehad en kwamen de Fransen
de Oostenrijkers verjagen.
In 1794 namen de Fransen definitief de macht over na hun
overwinning op een Oostenrijks leger te Fleurus. Een nieuwe
periode in onze geschiedenis brak aan : de Franse tijd (1794-
1814).
Wordt vervolgd.
Rony Van Mol
Ontstaan van Politieke Macht en
de Rijkdom van de Katholieke Kerk
De actualiteit m.b.t. de katholieke kerk doet meerdere vragen opwellen, waaronder: hoe is haar politieke macht ontstaan?
De samenwerking tussen katholieke kerk en politiek berust op twee pijlers. De wereldlijke, politieke, pijler ligt bij de Romeinse
keizer Constantinus. In 312 bekeerde hij zich tot het christendom. De goede organisatie van de kerk kon ingezet worden om
de krimpende macht van Rome tegen te gaan. Constantinus beloonde de kerk, en vooral de bisschop van Rome, met land
en gebouwen. In 380 verhief keizer Theodosius I het christendom tot de nieuwe staatsgodsdienst. De oude Romeinse goden
werden verstoten. De nieuwe God wordt aanbeden.
De tweede pijler, de godsdienstige, wordt vooruit geschoven in de geschriften van Sint Augustinus, de bisschop van Hippo in
Noord-Afrika. In “De civitate Dei” (Over de stad van God, geschreven tussen 413 en 426) maakt Augustinus het onderscheid
tussen de “hemelse stad” en de “aardse stad” en de strijd tussen die twee. Tegelijk benadrukt hij dat de wereldlijke
gezagsdragers hun macht uitoefenen dankzij goddelijke interventie.
Deze ideeën werden overgenomen door Paus Gelasius I (492-496). Volgens hem heersten twee machten over de wereld:
“de heilige macht van de bisschoppen, en die van de koningen. De macht van de bisschoppen weegt zwaarder dan die van
de koningen, omdat de bisschoppen zich aan de zetel van God zullen moeten verantwoorden voor alle mensen, koningen
inbegrepen”. De wereldlijke macht wordt in deze visie belast met het concretiseren van de geboden van God.
Er ontstaat dus een duidelijk overwicht van de kerk. De kerk bepaalt de waarden, de wereldlijke macht zorgt ervoor dat deze
waarden toegepast worden. Dit heeft ook als gevolg dat wie zich verzet tegen de politieke gezagsdragers, zich verzet zich
tegen de wil van God, en dit met alle gevolgen.
De samenwerking van kerk en staat wordt symbolisch ten tonele gebracht door de kroning van de vorst door een
vertegenwoordiger van de kerk. De cirkel is gesloten: de vorst krijgt zijn macht van god.
De Franse koningen worden gekroond door de bisschop van Reims. De kroning van Napoleon I tot keizer (1804) zal echter
het begin van het einde inluiden. Napoleon rukt namelijk de keizerskroon uit de handen van de bisschop en kroont zichzelf.
De keizer regeert niet langer bij de gratie gods maar door eigen inzet. Men kan dit zien als een begin van het latere principe,
de scheiding van Kerk en Staat.
De samenwerking tussen kerk en wereld heeft nog een belangrijk aspect, namelijk het financieren van de kerk via het
systeem van de tienden. Voor de Franse Revolutie verkreeg de kerk één tiende van de jaarlijkse opbrengst. De bekomen som
werd gelijkmatig verdeeld over drie posten. Namen deel aan de prijsuitreiking: 1) de parochie, 2) de priester, 3) de bisschop.
Ook kloosters en abdijen konden van de vrijgevigheid genieten.
Dit systeem werd afgeschaft met de Franse Revolutie. De eigendommen van de kerk werden als staatseigendommen
beschouwd. Maar het concordaat van 1801 dat Napoleon sloot met het Vaticaan maakte een einde aan die toestand en gaf
de kerk een flinke vergoeding voor het ontstane leed. Zo betalen wij vandaag nog de tekorten van de kerkfabrieken en geven
wij subsidies aan de kerk.
De middeleeuwen en de moderne tijden waren de gouden tijden voor de katholieke kerk. De gevolgen laten zich ook vandaag
nog gelden.
Macht genereert geld en geld geeft macht.
Luc Devuyst
Grijze Geus in Willebroek
Erevoorzitter Unie Vrijzinnige Verenigingen
Willebroek
19

Willebroek
KOMENDE activiteiten
zaterdag 3 februari • M&W - Oplichting op het Internet
Organisatie: Mensen & Wetenschap Willebroek / SeniorPlaza
Wim Van der Biest, gewezen hoofd Computer Crime Unit en commissaris bij de federale gerechtelijke politie Oost-Vlaanderen, vertelt
over internetfraude. Oplichting via internet is een oprukkend fenomeen en politioneel moeilijk in te perken. Vandaar het belang van
sensibilisatie. Wim maakt ons alert voor enkele vormen van deze oplichting. Hij geeft deze lezing als privé-persoon.
Voor de jonge
vrijdenkers:
kleur deze tekening, zet je
naam erbij en bezorg hem
aan iemand die je graag
ziet!
Afspraak: Plaza - Overwinningsstraat 33 - Willebroek - 15u00.
Inkom € 4,00 - Inschrijven via https://plazarama.be/event
donderdag 22 februari • Grijze Geuzen - Do-re-mi-fa-sex
Organisatie: Grijze Geuzen Willebroek
Charlie Borremans introduceert 41 (vooral Nederlandstalige) stoute liedjes met 42 uitdrukkingen die je moeder je nooit heeft geleerd...
Afspraak: Bel-Air - 15u00.
donderdag 29 februari • M&W - ‘Godvergeten’
Organisatie: Mensen & Wetenschap Willebroek / Bibliotheek Willebroek
Spreker: Geert Clerbout
In de reeks “Godvergeten” werd op VRT Canvas het verhaal verteld van overlevers die als kind werden misbruikt door een katholieke
priester of pater.
Eindredacteur Geert Clerbout geeft toelichting bij de totstandkoming van het Canvas-programma Godvergeten. Tijdens de lezing gaat de
spreker dieper in op de problemen waar de makers mee werden geconfronteerd en op de impact die het programma genereerde.
Afspraak: Bib - Schoolweg 1A - Willebroek - 19u30.
Inkom € 5,00 of € 2,50 met vrijetijdspas • Inschrijven via https://willebroek.bibliotheek.be/agenda
donderdag 21 maart • Grijze Geuzen - Willy Troch
Organisatie: Grijze Geuzen Willebroek
Willebroekse expeditieklimmer Willy Troch beklimt al jarenlang de meest uitdagende bergtoppen. Na enkele pieken in de Europese Alpen
verlegde hij zijn focus naar de Seven Summits.
Na succesvolle beklimmingen van Mount Elbrus (Rusland), Aconcagua (Argentinië) en Mount Vinson op Antarctica kwam Mount Everest
in beeld. Willy brengt zijn avontuurlijke verhaal tot leven door zijn eigen ervaringen te delen, ondersteund door prachtige beelden van zijn
tochten.
Afspraak: Bel-Air - 15u00.
zondag 24 maart • Lentefeest!
Organisatie: • Humanistisch Verbond Willebroek
20
Overal ter wereld en in alle culturen vieren mensen feest bij de overgang van de ene levensfase naar de andere. Kinderen doorlopen zulk een
scharniermoment bij de overgang van kleuterschool naar lagere school. Vrijzinnig humanisten vieren die met het LENTEFEEST.
Voor wie? Leerlingen zedenleer van het 1ste leerjaar
Waar? Gemeentelijke schouwburg, August van Landeghemstraat 101, 2830 Willebroek
Wanneer? Zondag 24 maart 2024 van 14u00 tot 17u00
Kostprijs? Deelname is gratis. Consumpties/versnaperingen aan democratische prijzen (ter plaatse te betalen). Deelnemingsvoorwaarden:
De cursus niet-confessionele zedenleer volgen op 1 van de Willebroekse GO! scholen en vóór 14/12 hebben ingeschreven.
Wij hopen jullie te mogen verwelkomen op ons feest!
Juf Debbie (’t Pleintje & Himo) & Juf Gitte (Tovertuin, ’t Venneke, Klim-Op)
HV Willebroek viert 60 jaar HV. Het grote feest heeft plaats op 21 juni – dag van de Vrijzinnigheid. Meer info volgt later.
www.vrijzinnig-willebroek.be
2 februari Warme Truien Dag

Wil
jij gratis naar de
trouwbeurs op 25 februari?
Kom even binnen in het huisvandeMens en vraag
naar een inkomticket.
Trouw & Trends Mechelen
25 02 2024 van 11u00 tot 17u00
Inspiratie opdoen voor jullie grote dag...
Tijdens onze editie van Trouw & Trends vinden jullie alle
leveranciers voor jullie (huwelijks)feest onder één dak. Bovendien
krijgen jullie hier de beste prijzen, massa’s frisse ideeën én maken
jullie kans op een droomreis met fotoshoot.
Locatie
Van der Valk Hotel
Rode-Kruisplein 1 - 4
2800 Mechelen
Meer info:
mechelen@demens.nu
015 45 02 25
01/02/24
Mechelse Senioren Pub
VC De Schakel | 14u00
03/02/24
Parlé Poincaré
VC De Schakel | 10u00
03/02/24
Oplichting op het Internet.
Plaza, Willebroek | 15u00 | p. 20
08/02/24
Belgisch Congo, een specifiek soort
kolonialisme?
Stadsschouwburg Vredeberg | 20u00 | p. 10
07/02/24
Schaken scherpt denken!
VC De Schakel | 19u00 | p. 5
10/02/24
Parlé Poincaré
VC De Schakel | 10u00
15/02/24
Het ouderenbehoefteonderzoek
VC De Schakel | 14u00 | p. 5
17/02/24
Parlé Poincaré
VC De Schakel | 10u00
18/02/24
Literaire Apero: ‘Cirkels’.
VC De Schakel | 11u00 | p. 5
20/02/24
Muzikale namiddag
VC De Schakel | 14u00 | p. 7
22/02/24
Het succes van Angela Merkel: toeval of
talent?
VC De Schakel | 14u00 | p. 7
22/02/24
Do-re-mi-fa-sex .
‘Bel Air’, Willebroek | 15u00 | p. 20
22/02/24
Mondiale problemen, mondiale
oplossingen.
VC De Penseur | 20u00 | p. 13
24/02/24
Parlé Poincaré
VC De Schakel | 10u00
28/02/24
Doodgewoon Euthanasie
Cultureel Centrum van Mechelen | 19u30 | p. 9
29/02/24
Godvergeten.
Bibliotheek Willebroek | 19u30 | p. 20
02/03/24
Parlé Poincaré
& Benefiet vrienden van het GO!
VC De Schakel | 10u00 | p. 6
06/03/24
Schaken scherpt denken!
VC De Schakel | 19u00 | p. 5
07/03/24
Mechelse Senioren Pub
VC De Schakel | 14u00 | p. 7
07/03/24
Godvergeten
VC De Schakel | 20u00 | p. 7
07/03/24
Migratie, asielzoekers en het
vreemdelingenrecht.
Stadsschouwburg Vredeberg | 20u00 |
p. 10
09/03/24
Parlé Poincaré
VC De Schakel | 10u00
12/03/24
Lente etentje.
VC De Schakel | 12u00 | p. 4
14/03/24
Verdeeld België? Polarisatie en
democratie.
VC De Penseur | 20u00 | p. 13
16/03/24
Parlé Poincaré
VC De Schakel | 10u00
21/03/24
Kuifje in Belgisch Congo
VC De Schakel | 14u00 | p. 8
21/03/24
Willy Troch .
‘Bel Air’, Willebroek | 15u00 | p. 20
23/03/24
Parlé Poincaré
VC De Schakel | 10u00
28/03/24
Extreem online.
VC De Schakel | 20u00 | p. 8
30/03/24
Parlé Poincaré
VC De Schakel | 10u00
03/04/24
Schaken scherpt denken!
VC De Schakel | 19u00 | p. 5
04/04/24
Mechelse Senioren Pub
VC De Schakel | 14u00 | p. 9
Agenda
Mechelen
Lier
Sint-Katelijne-Waver
Willebroek
Rumst 23

“De democratie verdwijnt niet uit het niets,
het is een uiterst langzaam proces
waarbij de muur steen per steen
en voeg per voeg wordt afgebroken.”
Carl Devos
DEMOCRATIE ONDER DRUK?
In 2024 trekken we opnieuw naar de stembus. Het project ‘Route 2024’ van deMens.nu
wil het stemgedrag van de medeburger weghouden van de extremen.
De leuze ‘Denk voor jezelf’ is hiervoor actueler dan ooit!
22/02/24 | 20u00 | VC De Penseur
Mondiale problemen, mondiale oplossingen?
Hoe voorkomen dat de broze democratie ten
onder gaat? Journalist Dirk Barrez formuleert
enkele inspirerende voorstellen. Kom deze avond
mee luisteren en debatteren over een ‘programma
voor een menselijke samenleving’.
14/03/24 | 20u00 | VC De Penseur
Verdeeld België? Polarisatie en democratie.
Doctoraatsstudent Kamil Bernaerts (VUB) onderzoekt
het spanningsveld tussen polarisatie en
democratie. Tijdens deze lezing verkent hij de
vraag of polarisatie altijd schadelijk is voor de
democratie, of dat het er een noodzakelijk
element van is.
28/03/24 | 20u00 | VC De Schakel
Extreem online: De invloed van sociale media
op het democratisch proces.
Tim F. Van der Mensbrugghe is journalist bij De
Morgen. Hij schreef onder meer ‘Extreem online.
Hoe de virale propaganda van Schild & Vrienden
en Vlaams Belang extreemrechts groot maakt.’
25/04/24 | 20u00 | VC De Penseur
De lokale verkiezingen: nieuwe wetgeving,
nieuwe democratie?
In oktober verkiezen we nieuwe gemeenteraden
en provincieraden. Dat zal deze keer anders
verlopen dan voorheen, want er zijn een aantal
nieuwigheden. Bram Wauters, professor politieke
wetenschappen aan de UGent, komt vertellen wat
de impact kan zijn van deze hervormingen.
23/05/24| 20u00 | VC De Schakel
De verenigde staten van Europa.
Wist je dat de Europese Unie ongeveer 70% van
al onze nationale wetgeving bepaalt? Europahuis
Ryckevelde komt spreken over de impact van Europa
op je dagelijks leven en beantwoordt graag
je kritische vragen!
Kamil Bernaerts en Bram Wauters
komen ook spreken bij het
voormiddagprogramma van Avansa.
Alle info op
avansa-regiomechelen.be/blog/
stembus.
Een initiatief van VC De Schakel, VC De Penseur en AVANSA regio Mechelen i.s.m. het huisvandeMens Mechelen en de Mechelse
vrijzinnige verenigingen en met de steun van deMens.nu, huisvandeMens en de Centraal Vrijzinnige Raad.