Schakel ed 1 2022

Tweemaandelijks tijdschrift voor de Regio Mechelen – Lier – Rumst – Willebroek – St.-Kat-Waver
P4A8001 - Afgiftekantoor Leuven MassPost
editie 1
2022
FEBRUARI
MAART
2022
Onder ausp. van IMD Antwerpen en UVV/deMens.nu vzw V.U.: P. Verbeeck. Steenweg 32, 2800 Mechelen

IN BEELD
Bron foto; Regionale Beeldbank Mechelen
(sme002001350)
Bron foto; Piet Verhoeve
Een overzichtsfoto van het interieur van het Stedelijk Zwembad (den Ouwe Zwemdok). Let op de mooie gebogen
stalen dakgewelven. Op de achtergrond het gekende standbeeld gemaakt door Willy Geets die Petrus Janssens, alias
Petrus den Ulleklont een steenkoolboer uit Mechelen moet voorstellen. Deze had maar liefst 44 drenkelingen van de
verdrinkingsdood gered. Zo redde hij o.m. een tweeling uit de stadsgracht aan de Zandpoortvest. Bij het redden van
de achtjarige dochter van “Roos Gazet” uit de Korte Ridderstraat, brak hij zijn been. Het kind was aan de Meysbrug in
de vliet gevallen en door het afgaand tij in een rioolmond meegezogen! Via een mangat wist Petrus het kind te redden.
Gans Mechelen sprak er dagenlang over!
“Den Ouwe Zwemdok” werd gered voor de sloop door er een hotel-restaurant in onder te brengen.
Bron tekst: RBM, “Het Stedelijk Zwembad” van Marcel Kocken.
Marc Cabuy
Koninklijke Mechelse Fotokring
VSKM bestaat dit jaar 100 jaar, hoera!
Om dat te vieren heeft de vrijzinnige studentenkring van de Vrije Universiteit Brussel zijn
eigen bier laten brouwen: “ZEROQUINZE”. Het is een blonde tripel van 8,5%, persoonlijk
samengesteld en voorgeproefd door het VSKM-bestuur!
Dit limited edition bier is verkrijgbaar via
www.vcdeschakel.be/vskm/
Of rechtstreeks via DEZE QR CODE:
Hierin kunt u uw bestelling plaatsen, waarbij u de keuze kunt maken voor afhaling of levering.
Wees er vlug bij, want ons bier is maar beschikbaar in beperkte oplage!
2

Na de feesten…
In dit eerste nummer van de Schakel, bij
het begin van 2022, houd ik er aan om
alle lezers van harte een prachtig 2022 te
wensen. Ik weet dat mijn wensen rijkelijk
laat zijn maar het kon nu eenmaal niet
anders.
De media hebben de burgers overspoeld
met analyses van 2021 en met al dan
niet hoopvolle voorspellingen voor 2022.
Het kleine monstertje grijpt inmiddels
met ongeziene kracht om zich heen
en vandaag spreken de eminente en
verstandige virologen dat het virusje
blijkbaar aan het einde van zijn latijn
is en dat we binnen enkele maanden
uiteindelijk het rijk van de vrijheid zullen
betreden. Laat ons hopen dat zij het bij
het rechte eind hebben.
Toch kan ik het niet laten om mijn
kritische geest even over de wateren te
laten dwalen en enkele vragen te stellen
over het recente verleden en de toekomst
van onze materialistische samenleving.
Misschien was 2021 wel het jaar van de
betogingen, van de protestacties en van
de manifestaties gericht op de verbetering
van onze maatschappij voor de brede
lagen van de burgers. Spijtig genoeg
eindigde deze ‘spontane’ (sic) uitingen
van ongenoegen, onvervulde verlangens
en gekelderde hoop van de meestal
gewone mensen in gewelddadige raids
van crapuleus gespuis. Straatmeubilair
en de publieke infrastructuur werden in
demonstraties van onbegrijpelijke woede
vernield. Winkels kregen golven van niets
ontziende gemaskerde plunderaars over
de vloer. Deze schoften stelden telkens
opnieuw de misschien wel goed bedoelde
en initieel vreedzame manifestaties in
een bijzonder slecht daglicht.
De berichtgeving over deze destructieve
wandaden bleef meestal aan de
oppervlakte en toonde soms ongelooflijke
beelden van de beestigheden, de brand-
1 Carl Schmidt 11.07.1888-7.04.1985, Duits jurist en politiek theoreticus.
2 Walter Benjamin 15.07.1892-26.09.1940, Duits-Joods-marxistisch cultuur filosoof
3 Antonio Gramsci 22.01.1891-27.04.1937; Italiaans marxistisch filosoof
Colofon
Hoofdredacteur:
Wilfried Bellemans
Verantwoordelijke uitgever:
P. Verbeeck Steenweg 32,
2800 Mechelen
stichtingen en vernielingen van
particuliere eigendommen.
De zoektocht naar mogelijke verklaringen
bleef voor zover ik mij herinner fel
onderbelicht. Is er een waarom, is er
een plausibele uitleg voor de moeilijk
verklaarbare razernij van enkelen? Zijn
onze beleidsverantwoordelijken ziende
blind voor het niet te tolereren gedrag
van sommige minderheidsgroepen?
Samen met mij stellen veel gewone
medeburgers vast dat een steeds
groeiende groep van mensen elke
maand moet puzzelen om de eindjes
aan elkaar te knopen. De energieprijzen
swingen de pan uit, de kosten van
het levensonderhoud, de stijgende
huurprijzen voor een degelijke woning,
vreten aan het beschikbaar budget. In
veel gewone families sijpelt elke maand
de armoede, de ontgoocheling en de
ontmoediging binnen. De toekomst biedt
geen perspectief. Het verdiende loon is
onvoldoende om de structurele kosten
te betalen, reserves geraken uitgeput,
spaargeld brengt niets op.
Bij de jaaroverzichten schotelt men
daarenboven ons voor dat de tien rijkste
mensen in 2021 nog eens 402 miljard
euro rijker werden. Zij die hun schaapjes
al lang op het droge hadden en hun
eurootjes op de beurs parkeerden zagen
hun aandelenvermogen groeien tussen
de 15 en de 35 procent. Wanneer je op
het einde van de maand met een aantal
onbetaalbare rekeningen achter blijft,
word je van deze berichtgeving zeker niet
vrolijk.
Aan het begin van de 20ste eeuw werden
belangrijke delen van Europa met een
vergelijkbare toestand geconfronteerd.
Een drietal filosofen, Carl Schmith 1 ,
Walter Bejamin 2 en Antonio Gramsci 3 ,
zowel van rechtse als van linkse
signatuur, fileerden destijds het tijdsbeeld
Artikels of activiteiten mogen verzonden worden naar:
Secretariaat De Schakel,
Steenweg 32,
2800 Mechelen,
contact@vcdeschakel.be.
Noot: Ondertekende artikelen vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie
van de samenleving en kwamen tot
verbijsterende vaststellingen. Zij
ontdekten geen soelaas in voorzichtige
bijsturingen van de maatschappij. Enkel
de grondige aanpassing van het gangbare
culturele model en de democratische
politieke structuur achtten ze als een
oplossing voor de verbetering van het
leven van de armlastige burgers. Keer
u af van de bestaande structuren en
bouw op de puinen ervan een nieuwe
maatschappij geleid door de burgers.
Ik stel me de vraag of we de acties
van gele hesjes, de absurditeit van de
gewelddadigheid tijdens betogingen,
de bestorming van het Amerikaans
parlement op 6 januari 2021 moeten zien
als de voorbode van een kantelmoment
in de samenleving zoals we deze tot op
heden kennen?
Het is misschien een weinig optimistische
hint voor onze beleidsvoerders om
even hun geschiedenisboek ter hand
te nemen en na hun drukke ambtelijke
coronabezigheden, zich in een
gemakkelijke zetel te installeren om na te
denken over wat er in hun land aan het
gebeuren is. Het sterk groeiend gevoel
van onmacht en ongenoegen bij Jan
met de pet, de geëtaleerde onkunde,
de onduidelijkheid en het gebrek aan
transparantie van de regelgeving en
de ongeloofwaardigheid van bepaalde
leden van de politieke kaste creëert
een maatschappelijk klimaat dat veel
richtingen uit kan.
Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde
aan de Erasmusuniversiteit in Rotterdam,
stelde in een recent artikel dat we in
de chaos zitten die een nieuw tijdperk
voorafgaat.
Wilfried Bellemans
Hoofdredacteur
Onder de auspiciën van DeMens.nu.
huisvandeMens Mechelen
H. Consciencestraat 9,
2800 Mechelen,
T. 015 45 02 25
3Edito

Mechelen
CONTACT
Grijze Geuzen Mechelen | Rita Drieghe | 015 21 85 21 | grijzegeuzen@vrijzinnigmechelen.be
huisvandeMens Mechelen | 015 45 02 25 | mechelen@demens.nu
Humanistisch Verbond Mechelen | Ann Gods | 0478 88 63 73 |info@humanistischverbondmechelen.be
Vrijzinnig Mechelen | Wilfried Bellemans | 0478 39 55 85 | secretaris@vrijzinnigmechelen.be
Vermeyenfonds Mechelen | Tom Cools | 0486 78 02 34 | tom@vermeylenfonds.be
Vrijzinnig Centrum De Schakel | Frans Keulemans | 015 21 24 71 | contact@vcdeschakel.be
MeLeMo | Anne Longrée | 015 21 24 71 | longree.anne@gmail.com
Comité Feest Vrijzinnige Jeugd | 015 21 24 71 | contact@vcdeschakel.be
Singles |015 21 24 71 | singles@vrijzinnigmechelen.be
Vrijzinnige Schilders | Bart Beuckelaers | 0486 03 42 34 | bb_art@telenet.be
uitstel is geen afstel
De tentoonstelling ‘Jezelf kunnen zijn - met alles erop en eraan’.
De leerlingen niet-confessionele zedenleer van het Mechelse basisonderwijs laten zien wie ze zijn door een heus
zelfportret te tekenen (of te schilderen). De oudere (12-18jaar) vrije denkers gaan multi-mediaal aan de slag: met
woord, beeld, geluid drukken ze uit wie ze werkelijk zijn.
We ontvingen meer dan 250 inzendingen van leerlingen zedenleer uit de lagere school en - ondanks de examens
– een 40-tal inzendingen van leerlingen uit het secundair.
De tentoonstelling gaat pas in juni van start, maar uit alle inzendingen werd er al geloot: een klas uit het lager
mag naar de cinema en een gelukkige uit het secundair krijgt een camera om cinema te maken!
De nacht van de Verwondering: Het integrale programma is verplaatst naar 17/06/22. Had je al
een ticket, geen probleem, dat blijft gewoon geldig. Nog geen ticket? Surf als de bliksem naar
www.nachtvandeverwondering.be en reserveer je zetel!
15 februari 2022 | 19.00 tot 21.00 uur
PANELGESPREK 1 Onzekerheid in een
snel veranderende wereld
1 maart 2022 | 19.00 tot 21.00 uur
PANELGESPREK 2 De ontwikkeling
van menselijk gedrag
15 maart 2022 | 19.00 tot 21.00 uur
PANELGESPREK 3 Rijdt de mens
zich in de vernieling?
29 maart 2022 | 19.00 tot 21.00 uur
PANELGESPREK 4 De evolutie is beter dan wij!
19 april 2022 | 19.00 tot 21.00
PANELGESPREK 5 Religie
De 21 ste eeuw: de verbetering van de technologie
raast voort, pandemieën krijgen de wereld stil.
Het is een eeuw van uitersten, een eeuw van grote
uitdagingen. Veranderingen zijn noodzakelijk en
urgent. Met het project HUMAN2 gaan we vanuit
wetenschap en dialoog op zoek naar oplossingen
voor de planetaire problemen die zich momenteel
stellen. Via panelgesprekken, een filmvoorstelling
van “Human” en een traject voor toekomstige human
designers geven we vanuit UPV aanzet tot reflectie en
actie met één doel: een betere toekomst creëren voor
iedereen via een universeel humanisme.
3 mei 2022 | 19.00 tot 21.00 uur
PANELGESPREK 6 Politiek
INFO EN INSCHRIJVINGEN www.human2.be
17 mei 2022 | 19.00 tot 21.00 uur
PANELGESPREK 7 Humanisme
4
31 mei 2022 | 18.00 – 21.00 uur
Human2 Celebration!
HUMAN2 IS EEN PROJECT VAN

Beste Grijze Geuzen,
dag vrienden allemaal,
Tot eind januari is/was ons VC opnieuw dicht wegens de niet aflatende Corona en kunnen de geplande activiteiten
niet doorgaan.
Toch wil ik jullie en uw familie in naam van ons bestuur het allerbeste toewensen voor 2022.
Hopelijk wordt dit nieuwe jaar, weliswaar na een moeilijke start, een jaar in goede gezondheid, met veel liefde en
vriendschap, met terug meer vrijheid. Vrijheid die we zo gewoon waren, maar die we nu zo moeten missen.
Toch geven we de hoop niet op. We willen zo graag terug starten op een normale manier. Daarom durven we ons
jaarlijks ‘Lente-etentje’ in maart aankondigen.
Mechelen
Dit culinair samenzijn begint om 12u00, in de School van GO!: Spoor 5, Nekkerspoelstraat, 74 in Mechelen. De
pendelbus naar Pasbrug stopt en vertrekt voor de school. We voorzien 2 dinsdagen: 15 en 22 maart. Dit om de
groep eventueel op te splitsen. De persoonlijke bijdrage is € 40,00 en moet betaald worden uiterlijk 1 maart. Moest
het etentje niet kunnen doorgaan, dan wordt dit bedrag teruggestort.
De betaling kan door overschrijving op het rekeningnummer van de Grijze Geuzen Mechelen:
BE 97 001 804 243 749 met vermelding ‘Lente-etentje’, het aantal personen en de door u gekozen dinsdag: 15
OF 22 maart. Deze betaling geldt als inschrijving.
Ondanks de moeilijke tijden , hopen we dat dit etentje eindelijk nog eens kan doorgaan en dat u er bij bent.
Ondertussen: houd het veilig en blijf uitkijken naar nieuwe ontmoetingen en voordrachten in ons Vrijzinnig Centrum.
Namens het bestuur van de Grijze Geuzen Mechelen,
Linda Van Kelst
Geïnteresseerd ? Hier al de te onthouden data:
donderdag 3 februari 2022
donderdag 3 maart 2022
donderdag 7 april 2022
donderdag 5 mei 2022
donderdag 2 juni 2022
Mechelse SeniorenPub
Senioren zoeken soms een gelegenheid om samen te komen, vooral in deze
tijden.De Grijze Geuzen Mechelen starten daarom vanaf februari met een
aangename, relaxte, bijeenkomst elke eerste donderdag van de maand, de
Mechelse SeniorenPub genaamd. Dit telkens van 14u00 tot 17u00 in het VC De
Schakel, Steenweg 32 te Mechelen.
Wat kan je verwachten? Alle 55-plussers zijn welkom en kunnen genieten
van een ontspannen namiddag met gelijkgestemden. Wij zorgen voor wat
randanimatie, bijvoorbeeld reisbeelden, of andere impressies. Tevens staat elke
bijeenkomst in het teken van een thema!
Lekker winters genieten van pannenkoeken
Echte Gentse Bloewust met appeltjes
Hou het British met een afternoon-tea met zoete hapjes
Laat ons de zon ontvangen met zelfgemaakte Sangria en tapas
De Zomerzonnewende tegemoet met cocktails en een wrapbar
Graag om praktische redenen vooraf melden dat je komt op grijzegeuzen@vrijzinnigmechelen.be
of via Facebook.
OPGELET ALLE ACTIVITEITEN ONDER VOORBEHOUD VAN DE CORONAMAATREGELEN:
INFO OP WWW.VCDESCHAKEL.BE
5

Mechelen
3 jaar in memoriam:’ Het gedachtegoed van Etienne Vermeersch
“Ik beweer niet dat mijn inzicht altijd het juiste is, maar het is wel het resultaat van eerlijk
onderzoek. Ik aanvaard dat anderen tot een andere conclusie komen, maar ik hoop dan wel dat
ook zij hun huiswerk verricht hebben.”
Etienne Vermeersch - 20 november 2009, De Morgen.
© vum
Etienne Vermeersch was een filosoof, ethicus en scepticus. 3 jaar geleden is hij op 84-jarige leeftijd overleden in Gent, de
stad waar hij van 1967 tot 1997 als hoogleraar filosofie werkte.
Hij was een belangrijk vrijzinnig opiniemaker, een veelgevraagd spreker en een te duchten debater. Hij stond ook bekend als
een begenadigd lesgever en gold met prof. Leo Apostel en prof. Jaap Kruithof als een van de iconen van de Gentse Universiteit.
Kenmerkend was zijn brede kennis van de wijsbegeerte, de (medische) ethiek, godsdienst en religie, cultuurgeschiedenis en
wetenschappen.
Als antidotum voor complot denken, fake news, irrationaliteit en lichtgelovigheid presenteert het vrijzinnig centrum De
Schakel samen met Vrijzinnig Mechelen, VC De Penseur, het humanistisch Verbond Mechelen en het Vermeylenfonds
Mechelen een 4-luik over de brede nalatenschap van deze Belgische filosoof.
6
© UGent, foto Hilde Christiaens

Donderdag 10/02 | 20u00 | VC De Schakel
Johan Braeckman en Dirk Verhofstadt in gesprek
Een zoektocht naar menselijkheid.
Auteur Dirk Verhofstadt voerde in de zomer van 2010 met
Etienne Vermeersch een reeks indringende gesprekken
over de thema’s die de filosoof zijn hele leven bezighielden
in zijn zoektocht naar waarheid. Tien jaar later doet Dirk
Verhofstadt hetzelfde met prof. Johan Braeckman, die nog
doctoreerde bij Vermeersch.
De voorbije jaren brachten Dirk Verhofstadt en Johan
Braeckman samen twee boeken uit: de ‘nagelaten
geschriften van Etienne Vermeersch’, en ‘een zoektocht
naar menselijkheid’. Deze avond gaan ze met elkaar in
gesprek over de centrale thema’s in beide boeken.
Donderdag 24/02 | 20u00| VC De Penseur
Alain Vannieuwenburg “De kritische Blandijn.”
Naar een oorsprong van het kritische denken.
Vermeersch gold samen met Leo Apostel en Jaap Kruithof
als een van de iconen van de Gentse universiteit. Zelden
heeft een vakgroep aan de Universiteit Gent zo een grote
impact gehad op het maatschappelijke leven/denken als
de vakgroep Moraalwetenschap. Enerzijds door het stellen
van controversiële standpunten, anderzijds door haar grote
stem in het publieke debat.
Dr. Alain Vannieuwenburg, oud-student moraalwetenschap
aan de ‘Rijksuniversiteit Gent’ in de jaren 70, schetst deze
avond de avontuurlijke geschiedenis van een de Gentse
vakgroep en haar proffen.
Donderdag 10/03 | 20u00| VC De Schakel
Freddy Mortier “De autonome mens”
Over de strijd voor het recht op abortus en euthanasie.
Zonder Vermeersch zou België er waarschijnlijk anders uit
zien vandaag. Met zijn kritische denkhouding was hij een
belangrijke stem in de totstandkoming van de abortus- en
euthanasiewetten.
Freddy Mortier, hoogleraar ethiek aan de Universiteit Gent,
vertelt deze avond over invloed van Vermeersch op de grote
bio-ethische vraagstukken in het Vlaanderen van toen (en
nu!).
Donderdag 31/03 | 20u00| VC De Schakel
Maarten Boudry “Kritisch denken voor iedereen”
Vermeersch in de wereld van vandaag.
Etienne Vermeersch was geen ivoren-toren-intellectueel,
wel een sterk maatschappelijk geëngageerd filosoof en
ethicus; een probleemoplossend denker, die lak had aan
links/rechts hokjesdenken.
Maarten Boudry, wetenschapsfilosoof en houder van de
Leerstoel Etienne Vermeersch, bespreekt deze avond de
invloed van Vermeersch op het politieke landschap. Meer
algemeen bekijkt hij wat het maatschappelijk belang van de
filosofie anno 2022 kan of moet zijn.
Aanvang telkens om 20u00 | Toegang gratis | Inschrijven verplicht via contact@vcdeschakel.be
of 015 21 24 71.
VC De Schakel, Steenweg 32, 2800 Mechelen.
VC De Penseur, zaal Offendonk Den Haes 8a, 2860 Sint-Katelijne-Waver
© Knack (3 mei 1978)
7Mechelen

Mechelen
Woensdag 2/03 en 6/04 | 19u00 tot 22u00
Schaken scherpt denken!
• Geen competitie, geen puntensysteem, enkel
genieten van het spel.
• Iedereen is welkom, ongeacht je schaakniveau. Ook
al heb je nog nooit geschaakt en wil je er eens van
proeven: wij voorzien begeleiding voor beginners.
• Vanzelfsprekend houden we rekening met de op dat
ogenblik geldende coronamaatregelen.
• Meer info bij Dirk Severyns (dirk.severyns@skynet.
be – 0471 08 43 79) of het secretariaat van het VC
De Schakel (contact@vcdeschakel.be - 015 21 24 71).
Donderdag 17/02 | 14u00
P
roductie & overdracht van kennis vanaf de 10de tem
de 13de eeuw. De islamitische, joodse & christelijke
bijdrage op het Iberisch schiereiland.
8
Vrijzinnig Centrum De Schakel, Middenkamer. Toegang gratis.
Een organisatie van het Humanistisch Verbond Mechelen.
Dinsdag 15/02 | 14u00
Beter voorkomen dan genezen: valpreventie bij
ouderen.
Struikelen over het tapijt, je evenwicht verliezen
in de tuin… Een val is snel gebeurd. Nog te veel
ouderen raken hun zelfstandigheid kwijt door een
val. Toch kunnen jullie actie ondernemen om vallen
te voorkomen.
Deze vorming gebracht door Krista de Bondt
behandelt de belangrijkste risicofactoren van vallen
en er worden tips meegegeven om het eigen valrisico
te verkleinen.
Vrijzinnig Centrum De Schakel, Middenkamer. Toegang gratis.
Een organisatie van de Grijze Geuzen Mechelen.
Drie voorbeelden uit vele andere tonen deze
overdracht van kennis aan:
1. In de negende eeuw gebruikt de Perzische
grondlegger van de algebra, ‘Al-Khwarizmi’, Arabische
cijfertekens in zijn verhandeling over algebra. In
de tiende eeuw leert de latere paus Silverster II
genoemde cijfertekens kennen tijdens zijn verblijf in
een Catalaans klooster. Pas in de 13de eeuw vinden de
Arabische cijfertekens op grote schaal ingang.
2. In de tiende eeuw schenkt de Byzantijnse keizer een
belangrijke Oudgriekse farmaceutische encyclopedie
aan de Oemmajadenkalief op het Iberisch schiereiland.
Het geschrift wordt in het Arabisch vertaald door een
team, bestaande uit een joodse, een islamitische, een
Siciliaanse en een Byzantijnse arts.
3. Via een Spaanse vertaling uit het Arabisch leert
Christoffel Columbus het werk van een Perzische
geograaf, ‘al-Farghani,’ kennen. Die had afstanden in
het gebied van de Middellandse zee berekend op basis
van een bolvormig model. Columbus extrapoleert
genoemde berekeningen naar de gehele aardbol maar
verwart de Arabische met de Romeinse mijl. Terecht
neemt hij bijgevolg aan, dat hij in Azië is geland.
Voordracht door Em. prof. Hugo Antonissen.
Vrijzinnig Centrum De Schakel. Middenkamer. Toegang € 7
(koffie en gebak inbegrepen).
Gelieve vooraf in te schrijven via S-Plus Mechelen: edmond.
carsauw@telenet.be of via het VC De Schakel: 015 21 24 71.
Een organisatie van S-Plus Mechelen.

Donderdag 17/03 | 14u00
Een bijzonder stukje Mechelse politie geschiedenis
Op 13 november 2015 en op 22 maart 2016 daverden
Parijs en Brussel op hun grondvesten. Door Europa
ging een siddering van angst. Onmiddellijk bleek
de betrokkenheid van een groepje terroristen met
verblijfplaats in België.
Een oud Mechels politieman beschikte over goede
contacten in de moslimgemeenschap en vernam
belangrijke informatie. Vijf van zijn informatie
rapporten werden moedwillig en kwaadaardig
geblokkeerd in het korps van Mechelen.
De machinatie lastens de moedige politieman kan
je gerust vergelijken met deze van Alfred Dreyfus in
de negentiende eeuw. In 2022 worden de processen
tegen de terroristen van Parijs, Zavemtem en
Maelbeek gevoerd, brandend actueel dus.
Vrijzinnig Centrum De Schakel. Middenkamer. Toegang
€ 7 (koffie en gebak inbegrepen).
Gelieve vooraf in te schrijven via S-Plus Mechelen:
edmond.carsauw@telenet.be of via het VC De Schakel:
015 21 24 71.
Een organisatie van S-Plus Mechelen.
Donderdag 17/03 | 20u00
C
afé Parole:
“Afghanistan, na twintig jaar oorlog”.
Na twintig jaar oorlog en bezetting controleren de
Taliban opnieuw het grootste deel van Afghanistan.
De geschiedenis herhaalt zich: grootmachten
bijten al twee eeuwen steevast hun tanden stuk op
Afghanistan.
Ludo De Brabander start deze lezing met een
historische schets en bespreekt daarna de bezetting
van het land door de V.S. en de NAVO, maar ook de
Belgische deelname en de impact daarvan op het land
en de bevolking. Tot slot staat hij stil bij het nieuwe
bewind van de Taliban.
Vrijzinnig Centrum De Schakel. Toegang gratis.
Inschrijven verplicht via www.avansa-regiomechelen.be
of contact@vcdeschakel | 015 21 24 71.
Een organisatie van het Vrijzinnig Centrum en
Avansa Mechelen i.s.m. Vrijzinnig Mechelen,
het Humanistisch Verbond Mecheen en het
Vermeylenfonds Mechelen.
Kook je graag en smeed je graag vriendschappen?
Wegens het succes van de eerste vrijzinnige kookclub in het VC De Schakel
organiseert het Humanistisch Verbond Mechelen een tweede kookatelier voor
haar leden.
Sluit je aan bij ‘de Smulpapen’! Wij koken en smullen in het VC de Schakel,
iedere laatste dinsdagavond van de maand vanaf 25 januari 2022.
Wees er snel bij want er zijn maar 5 plaatsen beschikbaar!
Voor meer info en inschrijving:
contacteer Anne Tavenier op 0489 660 715.
9Mechelen

Bij de buren – interviews met opmerkelijke Mechelaars
10
Rit, ik ken je al heel lang maar je
achtergronden zijn me heel de tijd
verborgen gebleven. Graag wil ik
indien mogelijk een stukje van dit
mysterie oplichten.
Waar ben je geboren? Waar liep
je lagere school? Waar volgde je
het secundair en hoger onderwijs?
Welke zijn je schoolervaringen op de
verschillende niveaus?
Om bij het begin te beginnen ben
ik een geboren Mechelaar. Tussen
1986 en 2005 ben ik uitgeweken
naar elders maar daarna ben ik
opnieuw in Mechelen komen wonen,
zelfs dicht bij de plek waar mijn
geboortehuis staat.
Ook al woonden wij recht over
het Lyceum, ik doorliep mijn
lagere school en het secundair
(Wetenschappelijke B heette dat
toen) in het Lorette Instituut, een
katholieke school die ondertussen al
Hallo Rit,
Ik houd er aan Rit Schelstraete van harte te danken om hierna volgend interview
te verzorgen. Een fysisch gesprek kon niet doorgaan omwille van de snel om zich
heen grijpende omikron variant.
Rit heeft de vraagjes consciëntieus beantwoord. Ik publiceer haar tekst zonder
bijkomende weetjes uit de gebruikelijke dialoog.
verschillende decennia uit Mechelen
is verdwenen. Mijn ouders waren
overtuigd katholiek en als kind had
je destijds niet te kiezen. Tegen
de tijd dat ik in het middelbaar zat
waren alle religieuzen overigens al
uit het onderwijs verdwenen maar
desalniettemin was de greep van de
katholieke clan op onze opvoeding
niet verdwenen. Nog steeds liepen
we als schapen in een kudde naar de
kathedraal om daar onze onderweg
verzonnen zonden op te biechten.
In ruil kregen we ‘penitentie’ in de
vorm van enkele gebeden waarvan
we de woorden al waren vergeten.
Geloof mij: geen betere manier om
de gelovigen de kerk uit te jagen…
Na het lezen van het werk van Maria
Rosseels – en hier komen boeken al
om de hoek kijken - heb ik dan ook,
aan het einde van mijn humaniora,
het geloof gelaten voor wat het is,
alle discussies ten spijt. Zo werd
ik een rabiaat atheïst en later ook
humanist.
Ik moet bekennen dat ik, als ik er op
terugkijk, over de kwaliteit van dat
onderwijs niet mag klagen. En van
mijn ouders kreeg ik daarenboven
enkele belangrijke waarden mee
die onze vorming aanvulden: oog
hebben voor wie het minder goed
heeft, leren delen, eerlijk zijn,
rechtvaardigheid en vooral een
grote verantwoordelijkheidszin ten
aanzien van onze eigen beslissingen.
Ik heb je steeds gekend als een
leerkracht in het kunstonderwijs. Hoe
ben je daar terecht gekomen? Ik meen
te weten dat je in een orkest dwarsfluit
speelde. Kun je daar ook iets over
vertellen?
Gedurende mijn ganse studietijd
was ik al gepassioneerd bezig met
muziek, een microbe die ik via mijn
moeder heb geërfd. Ik volgde les in
Lier aan de Academie en in Mechelen
aan het Conservatorium en dat ging
bij wijze van spreken vanzelf. Het
lag zo goed als voor de hand dat
mijn fluitleraar mij adviseerde om
in het hoger kunstonderwijs verder
te studeren. Zo belandde ik aan
de Koninklijke Conservatoria van
Antwerpen en Gent waar het feitelijk
ook van een leien dakje liep. Maar…
toch had ik één groot minpunt: de
alom gevreesde podiumangst. En
als je dan net voor een podiumkunst
hebt gekozen is dat een moeilijke
opgave, een levenslang gevecht zeg
maar.

Nog voor ik mijn studies had
beëindigd kreeg ik de kans een
interim te doen bij het NOB
(Nationaal Orkest van België) en
bij de Vlaamse Opera. Als blazer
heb je in een orkest echter dikwijls
solistisch werk en daar kwam de
stress weer om de hoek kijken.
Omdat ik het niet zag zitten om de
rest van mijn leven altijd opnieuw
tegen die track te moeten vechten
besliste ik al heel vlug om voor het
onderwijs te kiezen. Dat is zowat de
gelukkigste beslissing van mijn leven
geworden.
Ik voelde mij in het onderwijs als een
vis in het water – altijd gelukkig.
Mijn hele loopbaan heb ik mij laten
leiden door een quote van Karel
Jonckheere: ‘Leraar zijn is geen
opperhoofd spelen; een lesgever,
iemand die over het algemeen iets
ouder is dan zijn studenten, heeft
geen andere verdienste dan een paar
jaar vóór hen te hebben vernomen
wat ze al of niet wensen te weten.
Daar past geen hoogmoed bij, geen
machtswellust. Alleen vriendelijke
mededeelzaamheid met recht op
aandacht, niet op dankbaarheid.’ En
zo heb ik dat 40 jaar ervaren: niks
zaliger dan je kennis en vaardigheid
aan anderen te mogen doorgeven.
En nergens heb ik zoveel geleerd als
van mijn leerlingen. Mijn werk werd
mijn grootste passie, waarvoor ik
ook dagelijks bleef studeren.
Zoals iedereen ben je op een bepaald
ogenblik gepensioneerd. Hoe heb
je deze nieuwe geboorte in je leven
ervaren? Moest je even zoeken om een
nieuw evenwicht te vinden?
Zo kom ik vanzelf bij uw volgende
vraag. Aan mijn pensioen heb
ik feitelijk nooit gedacht. Dat
veranderde toen er een nieuwe
directeur kwam die mij vroeg
hoelang ik nog wilde les geven. Dat
confronteerde mij voor het eerst
met het besef dat ik ondertussen bij
de ‘oudere’ garde binnen de school
behoorde en toen moest ik er wel
over nadenken. Enkele jaren later
maakte ik dan plaats voor de nieuwe
garde. Maar het lesgeven mis ik nog
altijd.
In het gevreesde zwarte gat ben
ik wel niet gevallen omdat ik nog
andere bezigheden had en ik ook
terug meer tijd had om te lezen.
Boeken zijn voor mij altijd belangrijk
geweest. Als kind las ik heel veel –
te veel volgens sommigen – en nu
kon ik dat weer opnemen. Zelfs het
uiterlijke en het tactiele element van
‘Besluiteloos’
een boek kon mij intrigeren. Ik kan
mij het leven zonder boeken – en
zonder kunst tout court – gewoon
niet voorstellen.
En zo belanden we naadloos bij het
IKA (Instituut voor Kunstambachten).
Niet zolang geleden bezocht ik
een tentoonstelling van het IKA
in Mechelen waar de cursisten in
verschillende disciplines hun werk
exposeerden. Ik vond je daar bij een
van de mooiste presentaties terug.
Was het kunstambacht een nieuwe
ontdekking of was je reeds lang met
dit soort kunstuitingen bezig? Het
boekbinden op zich is een utilitaire
kunstvorm. Op welke manier heb
je deze bezigheid onder de knie
gekregen?
Toen ik tijdens de opendeurdag
van het IKA ook de afdeling
kunstboekbinden bezocht dacht ik
meteen: waarom zou ik niet eens
leren hoe een boek technisch in
elkaar zit? Zo gezegd, zo gedaan
en ik schreef mij in voor de
cursus bij Françoise Bausart, een
doorwinterde experte ter zake. Een
‘bedreigde soort’ dus…
Om te beginnen is het natuurlijk nodig
de technische kant van het ambacht
onder de knie te krijgen, net zoals
bij de muziek trouwens. Het verschil
met het ‘utilitaire’ boekbinden is dat
wij daarna een stap verder zetten en
Bij de buren – interviews met opmerkelijke Mechelaars
11

Bij de buren – interviews met opmerkelijke Mechelaars
12
het boek beschouwen als object. De
‘kunst’ zit hem dan vooral in de cover
die we zelf ontwerpen en die al dan
niet een relatie heeft met de inhoud
van het boek. We vertrekken daarbij
vanuit bestaande ingenaaide boeken
– bij voorkeur met een zeker literair
gehalte - die we heel voorzichtig
helemaal uit elkaar halen.
Vervolgens worden ze volgens
de regels van de kunst opnieuw
ingenaaid. Ook de oorspronkelijke
cover wordt bewaard, maar dan
binnenin het boek. Er komen nieuwe
schutbladen bij en tenslotte een heel
nieuwe cover die we zelf ontwerpen.
Dat kan in diverse materialen zoals
papier, linnen, hout of leder. De heilige
regel is dat je zo weinig mogelijk aan
het oorspronkelijke boek verandert,
maar de nieuwe buitenkant kies je
helemaal zelf. Dat was voor mij niet
altijd eenvoudig, vooral niet om dat
ik geen enkele voorkennis had wat
betreft ontwerpen en/of grafische
vormgeving. Maar al doende leert
men. Elke stap in het proces is
belangrijk: voor een slordigheid
onderweg betaal je later de prijs.
Het boekbinden is in feite een soort
meditatieve bezigheid waarbij je
vooral precisie, geconcentreerde
aandacht en heel veel geduld nodig
hebt. Ik werk heel graag met mijn
handen want ik kan er mijn fijne
motoriek mee blijven onderhouden.
Ondertussen ben ik er 10 jaar mee
aan de slag en het blijft altijd weer
een uitdaging. Het grote verschil
met musiceren is tijd. Als je op een
podium staat moet het van de eerste
keer goed zijn; je kan niet zeggen:
sorry, het is mijn dag niet, mag ik het
morgen nog eens overdoen? Als het
bij het boekbinden eens fout gaat
kan je altijd weer opnieuw beginnen.
‘Waterspiegel’
Heel aangenaam is ook het tastbare
resultaat van het werk, ook zo’n
groot verschil met de muziek: eens
gespeeld is ze weg, ook al brengt ze
soms heel veel teweeg vanbinnen in
ons.
De geschiedenis van het boek (en
het schrift) is trouwens ontzettend
boeiend en het belang ervan
voor alle culturen kan nauwelijks
overschat worden. Wist je dat
papyrus, dat uitsluitend in Egypte
kon gemaakt worden, in die tijd
zo kostbaar en zo belangrijk was
als onze olie nu? Toen Egypte op
zeker moment de ‘papyruskraan’
dicht draaide bedacht men in
Pergamon het perkament wat dan
weer gepaard ging met ongelooflijk
sadistisch dierenleed. Later, door
het ontstaan van de boekdrukkunst
kreeg de kennis vleugels en schoot
de Katholieke Kerk in een kramp –
niet te verwonderen.
Met de opkomst van het internet –
de parallel met de boekdrukkunst
is voor de hand liggend - hoorde je
wel eens zeggen dat boeken zouden
verdwijnen – gelukkig niet! Ze zijn
nog steeds de dragers van onze
geschiedenis, onze cultuur, onze
emoties, verbeelding, enz. Boeken
zijn een reis door de tijd.
Nadat ik de eerste vijf jaar had
doorlopen begon ik aan de
specialisatiegraad waarin het de
bedoeling is met de aangeleerde
technieken zelfstandig te werken.
Maar ik wilde niet altijd maar
opnieuw gewoon boeken binden
en begon na te denken over andere
mogelijkheden.
Maar je gaat verder dan enkel de
utilitaire vorm van boekbinderij. Je
maakt echte kunstwerkjes. Hoe kwam
je daarbij? Wat wil je bereiken?
Al zoekende ontdekte ik het
‘conceptueel boekbinden’, het
maken van objecten gebaseerd op
de boekbindtechnieken, een stapje

verder nog. Nadat ik mijn eerste
werkje had gemaakt kon ik mij nog
niet voorstellen dat ik er zo door
gebeten zou geraken, maar ja, het
leek wel een microbe.
De werken kregen ook hoe langer
hoe meer een zekere gelaagdheid
met veel symboliek, soms een link
met de actualiteit, de geschiedenis
of ook wel eens humoristisch. De
schoonheid kan ook gewoon in het
object zelf zitten. Op de kaartjes
die ik erbij leg probeer ik dat dan
summier te duiden.
Omdat ik ondertussen ook al een
aantal jaren meubelmakerij volg kon
ik daar dingen maken om in dat werk
te integreren. Hout en papier zijn
als broer en zuster, dat was mooi
meegenomen.
Vanuit ecologische overwegingen
probeer ik ook zoveel mogelijk
gerecycleerd materiaal te gebruiken:
papier van versleten boeken,
kranten, overschot van karton,
verpakkingsmaterialen, hout dat ik
uit de afvalbak vis,… - maar dat is
natuurlijk niet altijd mogelijk.
Toen ik voor de eerste keer, samen
met anderen, in het IKA mocht
exposeren was ik stomverbaasd
over het grote aantal positieve
reacties. Ik werd er echt onwennig
van. Anderzijds heeft mij dat ook
gestimuleerd om verder te doen.
Momenteel ben ik er bijna dagelijks
mee bezig, er kruipt enorm veel tijd
in. Verveling krijgt aldus geen kans.
Men vroeg mij ook waar die ideeën
vandaan komen maar daarop moet
ik het antwoord schuldig blijven:
ik weet het zelf niet. Eigenaardig
genoeg komen ze meestal ’s nachts
als ik de slaap niet kan vatten.
Vermits ik absoluut geen digitale
nerd ben zoek ik nooit iets op.
Ik blijf nog even hangen bij je
kunstwerkjes. Vind je voor deze
kunstwerken geïnteresseerde kopers?
Wat gebeurt er dan met je werk? Zijn
er echte verzamelaars van je werk? Of
gaan liefhebbers meestal over tot de
aankoop van één object dat dan een
plaats krijgt in een toonkast?
Tot mijn nog grotere verbazing werd
mij gevraagd of mijn werk niet te
koop was. Daar had ik nog niet bij
stilgestaan en na enig nadenken heb
ik dan toegezegd. Een eerlijke prijs
bedenken was niet evident. Wanneer
je gewoon de uren zou rekenen wat
het kost om zo’n werk te maken dan
wordt het al gauw onbetaalbaar,
analoog met andere kunstvormen.
Maar om die verkoop is het mij zeker
niet te doen, voor mij is het vooral
een kwestie van creatief bezig te zijn
zodat mijn grijze cellen niet in slaap
dommelen.
Mijn werk verandert na verkoop van
eigenaar en meestal maak ik dan
een nieuw exemplaar dat echter
nooit helemaal hetzelfde is: andere
kleuren, andere materialen,… Soms
vraag ik het ook opnieuw te leen om
tentoon te stellen.
Het is niet altiid gemakkelijk om er
afstand van te doen maar langs de
andere kant hoop ik dat het ergens
in het interieur van de kopers een
plekje krijgt waar ze er nog lang
kunnen van genieten. Ik hoop vooral
dat de kopers er blij mee zijn.
Heb je de intentie om je kennis terzake
nog bij te sturen? Is er een leermeester
of een coach die je helpt om verder te
groeien in het ambacht?
Om mijn materiaalkennis nog wat
bij te sturen heb ik mij dit jaar
ingeschreven in het ‘projectatelier’
waar we aan de hand van
opdrachten met allerlei materialen
leren experimenteren. Er valt altijd
wel bij te leren denk ik en wat de
boektechniek betreft kan ik nog
steeds terecht bij mijn leerkracht
want ik ben nog een vaste klant in
het atelier vermits we een aantal
grotere gereedschappen nodig
hebben waarvoor je thuis meestal
geen plek hebt. Soms ga ik er zelfs
buiten de lesuren werken omdat het
dan nog rustiger is. Maar verder heb
ik geen coach of leermeester meer,
maar ik leer veel door te kijken naar
het werk van anderen.
Tenslotte wil ik wel bekennen dat
ik mijn werk ook graag elders zou
tentoonstellen, zeker in Mechelen
buiten de muren van het IKA. Het
kost veel inspanning maar het is
tevens een zeer verrijkende ervaring.
Omwille van Corona zijn er al een
aantal plannen in het water gevallen.
In november 2022 zijn er plannen
voor Gent – afwachten dus.
Het allerbelangrijkste is dat ik er
‘mijn ei’ in kwijt kan; wat de toekomst
brengt blijft open.
Beste Wilfried, tenslotte wil ik je
bedanken voor dit interview. Ik weet
niet waaraan ik de eer te danken heb
maar het was alleszins leerzaam om
over je vragen na te denken en eens
vanuit een andere hoek te kijken
naar mijzelf en hoe anderen dat
soms ervaren.
Wie weet word ik nu wel
wereldberoemd in Mechelen…
Rit Schelstraete
Bij de buren – interviews met opmerkelijke Mechelaars
13

Rumst
CONTACT
Vrijzinnig Rumst - Ouderwerking RRT | Bart Peeters | ovm.rumst@vrijzinnigmechelen.be
OVM Reet-Rumst-Terhagen wenst
iedereen een gezond 2022 toe!
Met veel geluksmomentjes en weinig
corona golven en uiteraard een jaar
doorspekt met leuke
OVM activiteiten waaraan jullie
kunnen deelnemen!
Onze evenementen kalender begint mooi vol te staan en we lichten graag een tipje van de sluier op.
Wat staat er in Rumst allemaal te gebeuren in 2022?
30/04/2022 | Lentefeest
We trekken met onze feestelingen naar Bobbejaanland (eigen vervoer) waar ze een dagje kunnen ravotten. Uiteraard
krijgen ze een zak vol verrassingen en cadeautjes! Inschrijven kan via de juf/meester Zedenleer of via ons email adres
ovm.rumst@vrijzinnigmechelen.be bij voorkeur voor 31/01/2022.
07/05/2022 | Jeugdfeest
We organiseren een toffe namiddag voor onze feestelingen en hun familie in een prachtig kader (park ’s Heerenbeemden
te Rumst). Naast lekker eten doen we leuke spelletjes en we zorgen ervoor dat niet alleen de kinderen maar ook de
familie zich kostelijk amuseert. Elk jaar wordt er veel gelachen en mag dit feest op een mooie en positieve feedback
rekenen van zij die hebben deelgenomen. Inschrijven kan via de juf/meester Zedenleer of via ons email adres ovm.
rumst@vrijzinnigmechelen.be bij voorkeur voor 31/01/2022.
Naast deze activiteiten zit er nog een heleboel in de pijplijn!
- Wandelzoektocht (tussen de Krokus- en de Paasvakantie).
Deelnameprijs € 5,00 (niet enkel voor de leden – iedereen mag mee doen) en de prijsuitreiking
wordt voorzien op 15/05/2022. – info volgt later.
- Paasactiviteit: hier broeden we nog op – info volgt later.
- Op 15/10/2022 gaan we weer quizzen! – info volgt later.
Houd dus zeker onze Facebook pagina in de gaten voor meer info betreffende de evenementen.
In de loop van januari worden de ledenbijdragen geïnd. Jullie krijgen hiervoor een overschrijvingsformulier. We
behouden de ledenbijdrage in 2022 op € 15,00 (voor het ganse gezin). Met uitzondering van de wandelzoektocht
kunnen enkel leden deelnemen aan de activiteiten.
14
We staan te popelen om aan ons werkingsjaar te beginnen!
Tot op één van onze activiteiten?
Het bestuur van OVM Reet-Rumst-Terhagen

CONTACT
Vrijzinnig Katelijne Waver | Monique Loyez | 0478 39 55 85 | kern.skw@vrijzinnigmechelen.be
Vrijzinnig Centrum DE PENSEUR | 0478 39 55 85 | contact@vcdepenseur.be
De COVID-Safe pas of sneltest Covid-19 (ter plaatse af te nemen)
en bij het binnenkomen is ook het masker verplicht
voor alle activiteiten.
COVID-19
3 jaar in memoriam: Het gedachtegoed van Etienne Vermeersch
C
T
Sint Katelijne Waver
Aan de hand van 4 lezingen wordt het vrijzinnig humanistisch gedachtegoed van
wijlen Etienne Vermeersch in de kijker gezet. Een speciale aandacht gaat naar de
invloed die het werk van Vermeersch heeft gehad – en nog steeds heeft – op het
maatschappelijk leven in Vlaanderen.
Donderdag 10 februari 2022 om 20u00
Johan Braeckman en Dirk Verhofstadt
“Een zoektocht naar menselijkheid” – Vermeersch denken vroeger en nu
(in VC De Schakel)
Donderdag 24 februari 2022 om 20u00
Alain Vannieuwenburg
“De kritische Blandijn” – Naar de oorsprong van het
hedendaagse kritische denken (VC De Penseur in zaal Offendonk
Sint-Katelijne-Waver)
Donderdag 10 maart 2022 om 20u00
Freddy Mortier
“De autonome mens” – Over de strijd voor het recht op abortus
en euthanasie (in VC De Schakel)
Donderdag 31 maart 2022 om 20u00
Maarten Boudry
“Kritisch denken voor iedereen” – Vermeersch maatschappelijke invloed (in VC De Schakel)
Meer uitleg: zie pag. 6-7.
Reserveren is verplicht: VC De Schakel: contact@vcdeschakel.be tel.:015 21 24 71
VC De Penseur: contact@vcdepenseur.be tel.: 0478 39 55 85
Deze lezingen zijn gratis. Aanvang om 20u00 en einde voorzien rond 22u00.
I.s.m. VC De Schakel, Vrijzinnig Mechelen, HV Mechelen en het Vermeylenfonds Mechelen.
Monique Loyez
15

Poëzie
Winterschildering
Donkere stammen
dikke takkenarmen
reiken naar de lucht
wolken beloven sneeuw
drijven traag voorbij
een gaai zoekt eten
een merel hupt wat rond
ik wil zo graag
de kou trotseren
gearmd langs de bomen
lopen
en dromen
dat de lente op ons wacht.
El Pelele
16

Column
Droom
Ik had een leuke droom.
Bij het wakker worden probeerde ik de flarden weer aan
mekaar te puzzelen.
Dit werd het dan.
De burgemeester zei op de gemeenteraad: ”Het wordt
tijd dat we onze stad nog eens flink op de kaart zetten.
Ik stel dus voor dat we een rommelmarkt organiseren
voor het goede doel.”
Gegrinnik op de banken, en uitroepen als: Amai, da’s
pas origineel.
“Ho” zei de burgemeester, “Ik heb me misschien niet
duidelijk uitgedrukt. Ik bedoel dat WIJ die rommelmarkt
gaan opzetten, wij, dus alle drieënveertig raadsleden.
We doen dat op een zaterdag, marktdag. Drieënveertig
standjes op de binnenkoer van het stadhuis. Begin al
maar jullie zolders en kasten uit te ruimen.
En zo gebeurde het, op een zonnige, zaterdagse
lentemorgen.
De avond voordien hadden de stadswerklieden –
zeg nooit meer werk-mannen en zeker niet werk-lui
– de werklieden dus, drieënveertig overdekte tafels
opgesteld.
Op de luifel hadden ze borden gehangen met
in grote letters de naam van het raadslid, en
in kleine lettertjes hun partij. Ze stonden
willekeurig door mekaar. Geen sprake
van meerderheid of oppositie.
Natuurlijk hing er ook een groot
spandoek met reclame voor het
goede doel.
Om negen uur waren de tafels gevuld en stonden ze
alle drieënveertig klaar om hun verkoperstalenten te
tonen.
De belleman, bellevrouw eigenlijk, luidde het gebeuren
in, en lokte de marktgangers.
Het werd een enorm succes.
Er werd veel verkocht, en veel gelachen. De cafés op de
Markt droegen ook hun steentje bij, door de dorst van
de standhouders regelmatig te lessen.
Om vijf uur waren de standjes zo goed als leeggekocht,
en kon de balans worden opgemaakt. Er was voor niet
minder dan 3.847 euro verkocht.
De burgemeester rondde uit de stadskas af naar
vijfduizend, en overhandigde de symbolische cheque
aan de organisatrice van het goede doel.
Zij was zichtbaar aangedaan en zei: “Met dit geld kunnen
we veel arme stadsgenoten een mooi kerstpakket
bezorgen, en écht nieuw speelgoed voor hun kindjes.
Ik durf toch nog iets vragen: we zoeken nog helpende
handen om die pakjes te vullen en mooi in te pakken.”
Drieënveertig handen gingen de lucht in.
De burgemeester pinkte tersluiks een traan weg, en liet
cava, streekbier en hapjes, uitdelen.
Ze maakten er nog een heel plezierige avond van.
Er werd met geen woord gesproken over politiek, wel
over solidariteit.
Toen werd ik wakker.
Het was een droom, of niet…
Dirk Severyns
17

Willebroek
CONTACT
Vrijzinnig Willebroek | Vera Van Epperzeel | Klaverweide 5, 2830 Willebroek | vera.vanepperzeel@rvl.be
Redactie:
• André Dezaeger | Voorzitter Vrijzinnig Willebroek | andre.dezaeger@telenet.be
• Marc De Laet | Voorzitter Humanistisch Verbond | marc.delaet1@telenet.be
• Rony Van Mol | Voorzitter Grijze Geuzen | rony.vanmol@skynet.be
• Ingrid Muyldermans | Voorzitter WiLeMo | ingebain@hotmail.com
• Vera Van Epperzeel | Secretaris Hum. Verbond | vera.vanepperzeel@rvt.be
• Pïerre Van San | Secretaris Grijze Geuzen | pierre.vansan@skynet.be
• Frans Van de Bergh | Admin. Ledenbeweging | fr.vandenbergh@telenet.be
Mee met Dr. Dree ?
Mijn Nieuwjaarsbrief aan de
Kleinkinderen
Beste Kyra (12), Ryan (11) en alle lieve schoolvriendjes,
Jullie weten niet hoe trots ik ben op jullie.
Raad van ‘de Paps’, opa, bompa of andere
stamboomvaders hebben jullie niet direct meer
nodig: smartphone, laptop en Google zijn al volop in
gebruik.
Ik kende zelfs die woorden niet toen ik jong was –
maar dan was het oorlog (WO II). We mochten dan
wel buitenspelen, zonder masker en onze tong
uitsteken naar de moffen. Men sprak er wel al over in
sciencefiction-films, maar we moesten wachten tot
later.
Maar later is NU! WANT:
Pas is vandaag begonnen, en ’t is al zes uur ’s avonds.
Pas maandag, en ’t is alweer vrijdag.
…en de maand is voorbij,
…en het jaar is voorbij,
…en zijn er 30, 50, 70 en 80 jaar afgelopen.
Plotseling komen we te weten hoeveel mensen
we al verloren hebben: ouders, familie, vrienden,
kennissen.
En ze komen niet meer terug.
Dus laat ons van de tijd genieten die ons nog rest:
“CARPE DIEM”! (Pluk de dag)
Laat ons kleur brengen in onze oude dag. Laat ons
genieten in kalmte.
Laat ons proberen het woord LATER uit te schakelen:
…ik doe dit later,
…ik zeg het wel later,
…ik denk hier later wel eens over na.
We schuiven alles naar later. Maar LATER is veel te
LAAT.
Want wat we niet
begrijpen is:
• Later is de koffie
koud,
• later zijn de kinderen groot,
• later is onze gezondheid ‘foetsie’,
• later zijn onze ouders oud en kaduuk,
• later worden beloften vergeten,
• later is het echte leven voorbij,
• later wordt de dag nacht,
• En daarna is het te laat!
We kunnen het op onze leeftijd niet permitteren iets
naar morgen op te schuiven. Wat nu kan gedaan
worden, doen we vandaag.
Of het nu gaat over het vechten tegen wateroverlast,
plastiekbergen, opwarming van de aarde,
overbevolking of covid-virussen.
Kom uit je bubbels en neem, als jonge mensen, de
strijdbijl in de hand en probeer er iets aan te doen.
WIJ hebben het niet gedaan, tot onze schande en
verdriet.
Ik wens jullie allemaal een mooie toekomst en we
stellen niks meer uit tot later! Leef Vrij en Blij in
2022.
Dr. André Dezaeger
18
OPINIE
De wetenschappelijke inzichten en de alarmkreten over Delta en Omikron-virussen
laten weinig ruimte voor twijfel. De vraag is niet of, maar wanneer het grondig fout
zal gaan. Wegkijken is dan geen optie meer.
Ann De Boeck (De Morgen 10/01/2022)

Eetgewoonten in de Renaissance
Willebroek
Joachim Beuckelaer: ‘Marktvrouw met groente en fruit’ (1564)
Nu we allemaal wat aan het bekomen zijn van het “schransen”
aan rijke feesttafels is het misschien aangewezen eens te
kijken wat onze voorvaderen zoal op tafel brachten...
De kerst- en nieuwjaarstijd is een feesttijd aan tafel, maar
niet voor de kalkoen! Het is niet altijd zo geweest. Pas in
1520 werd deze eigenaardige vogel uit Mexico overgebracht
naar Europa, waar de tafels van de rijken toch al kraakten
onder een rijkdom van exquise gerechten. De Franse
schrijver Rabelais (Pantagruel en...) was de zoon van een
herbergier en wist dus wat eten was. Hij beschreef haast
smakkend de gebraden eenden, fazanten, kippen en ganzen
die in ontelbare hoeveelheden werden naar binnen gewerkt.
Dit is te begrijpen, maar wat te denken van het vervolg van
zijn opsomming: gebraden ooievaars, pauwen, zwanen,
kraanvogels en reigers! Vandaag staan de lekkerbekken
hiervoor niet meer in de rij...
Vele rijk voorziene tafels waren in die 16e eeuw beladen
met gerechten die niet werden genuttigd maar dienden
uitsluitend om het oog te behagen: sierstukken van suiker en
bladerdeeg, ook van hout, sprekend gelijkend op knapperige
pasteien of bedrieglijke nabootsingen van torenhoge
suikertaarten, van levensgrote pauwen, herten en leeuwen.
Zoutvaten van puur goud, uit marsepein vervaardigde
goden en godinnen, bekers in Venetiaans glas...
Sinds circa 1400 at men van houten borden. Deze hadden
de plaats ingenomen van de grote sneden dik roggebrood
waarop in de middeleeuwen ieder zijn hapje liet deponeren.
Bij de rijken werden die borden slechts eenmalig gebruikt
en samen met het afval weggegooid. Later werden ze
vervangen door tin, zilver of goud!
Vooral in Italië werd in de 16e eeuw reeds gebruik gemaakt
van spitse vorken. In de rest van Europa gebruikte men nog
vooral de vingers als vork. Hendrik VIII van Engeland at liever
met de handen (16e eeuw) hoewel aan zijn hof reeds vorken
voor handen waren.
Lepels werden al langer gebruikt, ze hadden een korte steel
en werden in de vuist gekneld. Toen de grote-kragenmode
doorbrak werden lepels op de markt gebracht met een
lange steel, kwestie van de mond te kunnen bereiken...Ieder
bracht zijn eigen mes mee: dit was fatsoenlijker dan het
wildbraad uiteen te rukken met de handen. Tafelmanieren
werden belangrijker: handen reinigen, niet krabben, anders
gaf men de indruk met luizen geplaagd te zitten! Servetten
deden hun intrede in de 15e eeuw. In de 16e eeuw gaven
etiquetteboeken reeds uitvoerige beschrijvingen hoe ze bij
diverse eetfestijnen dienden te worden gevouwen.
De renaissance bracht veel nieuwe rijkdom wat ook tot uiting
kwam in geweldige schranspartijen. In 1493 werd bij een
bruiloft in Augsburg (Duitsland) op acht achtereenvolgende
dagen de ene maaltijd na de andere opgediend voor 720
gasten! Bij een andere familie (1500) bestond een feestelijk
etentje uit een voorgerecht van gesuikerde aardbeien,
gevolgd door braadkuikens, gebraden en gestoofde
lamsbouten met rozijnen, schapenvlees met kwark,
ganzenbout in pittige saus, kaas en kersen.
Smakelijk!
Rony Van Mol
(Voorzitter Grijze Geuzen – historicus)
19

Willebroek
Met ‘Vrijzinnig Willebroek’
GRIJS
maar
WIJS
Het ligt in de menselijke natuur om
verstandig te denken
en idioot te handelen.
Anatole France
20

Komende activiteiten
Zondag 20 februari | 10u30 in Kasteel Bel-Air, Willebroek
Aperitief-boekvoorstelling van het nieuwe boek van ‘Willebroekenaar’ Sven Biscop.
Na afloop wordt aan alle aanwezigen een aperitiefje aangeboden (door HV Willebroek).
Willebroek
Sven Biscop is professor aan de Universiteit Gent en directeur van het programma ‘Europa in de wereld’ aan het Egmont
- Koninklijk Instituut voor Internationale Betrekkingen in Brussel. Hij is een van de meest productieve en bedachtzame
analisten van Europa’s veiligheids- en defensieregelingen.
Deze ochtend stelt hij zijn nieuwe boek voor:
Grand Strategy in 10 kernwoorden: Een must-read voor iedereen die geïnteresseerd is in buitenlands beleid en strategie.
De koers van de wereldpolitiek wordt bepaald door de wisselwerking tussen de grootmachten: de VS als de gevestigde
macht, Rusland als de afnemende macht, China als de opkomende macht en de EU, als de twijfelende macht: de macht
die niet weet of ze een macht wil zijn.
Dit boek brengt een genuanceerde analyse van de competitie en samenwerking tussen de grootmachten aan de hand
van 10 kernwoorden geïllustreerd met historische en hyper-actuele voorbeelden:
• Eenvoud: een strategie die te moeilijk is om uit te leggen, geraakt nooit uitgevoerd.
• Competitie: ook de tegenstrever heeft een strategie.
• Rationaliteit: strategie is een rationeel proces, maar ideologie, en emotie zijn niet uit te schakelen.
• Selectiviteit: bondgenoten heb je nodig, maar je kiest ze niet altijd zelf.
• Macht: er is geen slimme, harde of zachte macht - er is enkel macht.
• Creativiteit: politiek is wetenschap, maar ook kunst.
• Alertheid: beslissingen nemen, handelen, herdenken en nieuwe beslissingen nemen.
• Moed: geweld in al zijn vormen beperken tenzij in uiterste nood.
• Immoraliteit: geen enkele strategie kan zonder handen.
• Normering: kunnen de grootmachten nog een gedeelde agenda voor de wereld onderschrijven?
Inkom: gratis.
Inschrijving: al dan niet vooraf inschrijven wordt later bepaald.
Organisatie: Humanistisch Verbond Willebroek (Vrijzinnig Willebroek, Grijze Geuzen, UPV De Vaertgeus/Mensen en
Wetenschap) i.s.m. Curieus.
Donderdag 17 maart 2022 | 15.00u in Kasteel ‘Bel-Air’
Schitterende FILMNAMMIDDAG door Willy Van der Linden en de Heistse Filmclub.
Ook deze activiteit is onderhevig aan de geldende coronamaatregelen.
Iedereen wordt op tijd, per E-mail, verwittigd over de stand van zaken.
21

Voor de jonge
vrijdenkers:
kleur deze tekening, zet je
naam erbij en bezorg hem
aan iemand die je graag
ziet en hard hebt moeten
missen!

OPGELET ALLE ACTIVITEITEN ONDER VOORBEHOUD VAN DE CORONAMAATREGELEN: INFO OP WWW.VCDESCHAKEL.BE
iedere dinsdagavond (behalve schoolvakanties)
Couleur VOCal
19u00 | VC De Schakel
3/02/22
Mechelse Senioren Pub
VC De Schakel | 14u00 | p. 5
5/02/22
“Parle Poincaré”
VC De Schakel | 10u00
10/02/22
Johan Braeckman en Dirk Verhofstadt in gesprek: ”Een
zoektocht naar menselijkheid.”
VC De Schakel | 20u00 | p. 7
12/02/22
“Parle Poincaré”
VC De Schakel | 10u00
15/02/22
Valpreventie voor senioren
VC De Schakel | 14u00 | p. 8
17/02/21
Hugo Antonissen: “De islamitische, joodse & christelijke bijdrage
op het Iberisch schiereiland.”
VC De Schakel | 14u00 | p. 8
19/02/22
“Parle Poincaré”
VC De Schakel | 10u00
24/02/22
Alain Vannieuwenburg: “De kritische Blandijn.”
zaal Offenbach | 20u00 | p. 7
26/02/22
“Parle Poincaré”
VC De Schakel | 10u00
2/03/22
Schaken scherpt denken!
VC De Schakel | 19u00 | p. 8
3/03/22
Mechelse Senioren Pub
VC De Schakel | 14u00 | p. 5
05/03/22
“Parle Poincaré”
VC De Schakel | 10u00
10/03/22
Freddy Mortier: “De autonome mens”
VC De Schakel | 20u00| p. 7
12/03/22
“Parle Poincaré”
VC De Schakel | 10u00
17/03/22
Jan Michiels: “Een bijzonder stukje Mechelse politie
geschiedenis.”
VC De Schakel | 14u00 | p. 9
17/03/22
Filmnamiddag met Willy Van der Linden en de Heistse Filmclub.
Zaal Bel-Air | 15u00 | p. 21
17/03/22
Ludo De Brabander: “Afghanistan, na twintig jaar oorlog.”
VC De Schakel | 20u00 | p. 9
19/03/22
Parle Poincaré
VC De Schakel | 10u00
20/02/22
Sven Biscop: “Grand Strategy in 10 kernwoorden”.
Zaal Bel-Air | 10u30 | p. 21
26/03/22
Parle Poincaré
VC De Schakel | 10u00
31/03/22
Maarten Boudry “Kritisch denken voor iedereen”
VC De Schakel | 20u00| p. 7
02/04/22
Parle Poincaré
VC De Schakel | 10u00
06/04/22
Schaken scherpt denken!
VC De Schakel | 19u00 | p. 8
7/04/22
Mechelse Senioren Pub
VC De Schakel | 14u00 | p. 5
Agenda
Mechelen
Lier
Sint-Katelijne-Waver
Willebroek
23
Rumst

Ontmoetingsplaats & inspiratiebron
Het Vrijzinnig Centrum DE SCHAKEL is een ontmoetings- en
activiteitencentrum voor en door mensen die het vrije denken
belangrijk vinden. Elke zaterdag van 10u00 tot 14u00 kun je er terecht
voor een parlé poincaré. Iedereen is dan welkom om samen gezellig bij
te praten of passioneel te discussiëren bij een warme koffie
of een frisse pint.
Tot dan!