Docent vertelt: Taalonderzoek binnen en buiten de gebaande paden

Inhoudsopgave
0 Voorwoorden van de coördinator en de voorzitter 1
1 Uit den ouden doosch 2
2 Constitueren onder het genot van een biertje 3
3 Transport & Turing 5
4 Robocup 7
5 De toekomst 9
6 VIA Collage van recente activiteiten 11
7 Recept: Pastasalade 13
8 Docent vertelt: Taalonderzoek binnen en buiten de gebaande paden 14
9 Vialid uitgelicht 18
10 Berlijn 19
11 Puzzle & Comic 21
12 SUMO DUO en een shirt als poncho 22
13 Horoscoop 23
14 Automatisch expressief muziek uitvoeren 25
15 Guide: Hoe sneak je binnen bij converenties op het SP? 27
COLOFON
De Cavia is een periodieke uitgave van via, studievereniging voor studenten van
informatica, informatiekunde en kunstmatige intelligentie aan de Universiteit van
Amsterdam! Dit is de 26 e Cavia, uitgegeven op de eindejaarsbarbecue (24-06-
11). De opmaak is gedaan in L ATEX en er zijn 150 exemplaren gedrukt. Onze
contactegevens staan onderaan deze pagina.
Commissieleden die hebben gewerkt voor deze Cavia zijn: Eszter Fodor, Mirjam
Haring, Maarten Inja, Roman Slaap, Maarten de Waard & Merijn van Wouden.
Dank aan de mensen die stukjes hebben geschreven: Elise Koster, Niklas Semmler,
Fabiën Tesselaar, Bastiaan van de Weij, Rémi de Zoeten & Jelle Zuidema.
Bezoekersadres: Postadres tel. nr.: (020) 525 7880
Kamer A0.10 Postbus 94216 mail: bestuur@svia.nl
Science Park 904 1090 GE Amsterdam of voor de commissie:
1098 XH Amsterdam t.n.v. “Studievereniging VIA” cavia@svia.nl
0

Beste lezer!
Voorwoord van de coordinator
Mijn voorwoord wil ik eigenlijk beginnen door de mensen door wie
deze Cavia mogelijk was te bedanken. Mijn commissie heeft hard stukjes
verzameld en zelfs op het laatste moment, toen ik telkens weer om aanpassingen
vroeg (en zelfs nieuwe ‘Last moment’ artikels) niet klaagden,
thanks! Ook de bikkels die de stukjes geschreven hebben wil ik graag
noemen! Mensen (zelfs één docent!) met volgeplande agenda’s die toch
nog de tijd nemen om een stukje voor ons blaadje te schrijven, wauw!
Nu door naar het thema: nieuw. Tja, het paste zo mooi bij een nieuwe
commissie met een nieuwe coordinator! En
hoewel niet elk artikel in dit blaadje themagerelateerd
is, we hebben zeker ons best gedaan!
Lieve vianen,
Meer ruimte om vol te schrijven heb ik eigenlijk
niet meer over, dus blader maar snel
door en begin met lezen!
Cheers, Maarten
Voorwoord van de voorzitter
Het gaat goed met via! We zijn bezig met het opzetten van een nieuw
congres met als thema ‘future & IT’, druk aan de organisatie voor een
Geekfest (inclusief lanparty natuurlijk!) voor studenten uit het hele land,
en begonnen met het regelen van het Eerstejaarsweekend 2011, met als
thema old-school games (denk NES, nintendo 64, gameboy).
Ook zijn we bezig met een intensievere samenwerking
met het UvA Robocup team en
gaan we weer van start met de wekelijkse donderdagavondborrels.
Ook hebben we net ons
megatoffe lustrumweekend achter de rug, en
voor de mensen die niet geweest zijn: Je hebt
nog een herkansing bij het lustrumfeest dat in
September plaats zal vinden!
Je hoeft je kortom nog steeds niet te vervelen bij via en dat doen we
dan ook zeker niet!
Heb jij nog leuke ideeën voor nieuwe dingen die we kunnen doen?
Mail dan gewoon even naar bestuur@svia.nl!
1
Lieve groetjes, Elise

Uit den ouden doosch
Van de redactie Hier is ie dan! De eerste Cavia van het jaar en de eerste
Cavia ooit! Want bij een nieuwe studievereniging hoort ook een nieuw
blad.
Het duurde een tijdje om hem te maken maar uiteindelijk ligt ons geesteskindje
hier open voor je op tafel. Net als de wijlen On-Line, het blaadje
van studievereniging Panta Rhei, en de heengegane Dirk, het blaadje van
studievereniging WEIS, zal dit blad weer propvol onzinnige, nuttige, interessante
en leuke artikelen staan en proberen we het frequent te verspreiden
op de faculteit.
De naam, ja ehm... waarom de Cavia? Tijdens onze talloze vergaderingen
waarin wij tervergeefs probeerden te brainstormen over een
boeiende naam voor het nieuwe blaadje sprongen er 2 van de vele suggesties
naar voren. Of moet ik zeggen, tijdens die vergadering waarin
wij onze gedachten lichtelijk over het onderwerp van een nieuwe naam
lieten gaan kwamen wij echter maar op 2 suggesties uit: Cavia of Viagra.
Natuurlijk was ik voor Viagra.
Maar we zijn nu een grotere studievereniging, en serieus. Bovendien
heeft Viagra een slechte naam gekregen doordat het uitsluitend bedoeld
zou zijn voor impotente mannen. Nee, bij een cavia zou iedereen gebaat
zijn. Dus werd het de Cavia. Verder hoort bij een nieuwe studievereniging
ook een nieuwe mediacommisie. Hiervoor kunnen wij altijd nieuwe
mensen gebruiken, dus kom eens langs de VIA kamer als het je leuk lijkt
om mee te helpen met de Cavia.
Veel leesplezier! Elinor Bakker, Mediacommisaris
2

Constitueren onder het genot van een
biertje
Zoals jullie allemaal ongetwijfeld
al weten, heeft via sinds eind februari
een nieuw bestuur. Dit moest
natuurlijk gevierd worden en dat gebeurde
in de vorm van een knallend
feestje: de constitutieborrel. Café ‘’t
Schuim’ werd dinsdag 12 april volledig
overgenomen door zowel vialeden
als bestuursleden van zusjes
en broertjes. Mocht je net 1 biertje
te veel hebben gedronken en daardoor
nier meer weten wat er die
avond allemaal gebeurd is of heb je
het feestje moeten missen? Wees
niet getreurd, na het lezen van dit
stukje ben je volledig op de hoogte
van wat je niet meer weet of hebt
gemist (nou ja, grotendeels dan).
De beruchte avond begon voor
de bestuursleden al vrij vroeg met
voorbereidingen. Na een langdurige
bestuursvergadering stond
ons nog de taak te wachten het
gastenboek zodanig te beveiligen
dat andere besturen hard hun best
moesten doen om die te ontvreemden.
Het idee om het boek aan een
grote plank vast te maken kwam
van onze Niklas, die zo attent was
om de desbetreffende plank zelfs
voor ons aan te schaffen. Met behulp
van secondelijm en een aantal
spijkers hebben we het boek stevig
aan de plank bevestigd (dachten
we). Het versieren van zowel
het gastenboek als de plank zelf
mocht natuurlijk ook niet uitblijven.
Een roze vleugeltje hier, aantal
3
Eszter Fodor
glitterstickers daar en klaar waren
we. Het vervoeren van een 2 meter
lange plank op de fiets was echter
een ander verhaal. Vraag maar een
de fietsers die bijna van hun fiets
zijn geslagen.
Om half zes ’s avonds kwamen
we bij het café aan, klaar
voor een avondje gezelligheid. Een
paar minuten later kwam ook onze
enige echte gastenboek-bewaarder,
Didier aan. Mooi op tijd en klaar
om iedereen die in zijn hoofd haalt
om het boek te jatten af te schrikken
(dachten we). Ietsjes na zessen
kwamen de eerste gasten en het
feestje kon beginnen. Het bier begon
te vloeien en Didier was meteen
afgeleid, met als gevolg dat ons
geliefde gastenboek om half 7 voor
de eerste keer die avond gejat werd.
Gelukkig kregen we hem terug, zodat
besturen en andere gasten er
hun boodschap in kwijt konden.
Langzamerhand raakte het café
vol met leden van verschillende verenigingen,
de shot-glazen werden
van de plank gehaald en het dron-

ken voeren van het nieuwe bestuur
kon beginnen. Op dit moment begint
het ’ow jaa dat gebeurde er
inderdaad’-gedeelte van de avond.
Als bestuurslid kreeg ik namleijk
net een paar shotjes te veel door
mijn keel, waardoor mijn geheugen
helaas ook een beetje aangetast
is geraakt. Sommige momenten,
zoals het ontvoeren van Sharon,
staan mij wel helder bij. Toen ik
dit misdrijf zag gebeuren, dacht ik
overmoedig: ’ik ga voorkomen dat
ze wordt ontvoerd’. Het feit dat er
tien mannen van Congo ook aanwezig
waren, was op dat moment niet
helemaal tot me doorgedrongen.
Dit resulteerde erin dat we beide
meegenomen werden naar de ‘Havelaar’,
de stamkroeg van Congo.
Hier zouden we taart krijgen, was
ons beloofd, maar daar was niks van
gekomen, dus zijn wij naar onze eigen
borrel teruggegaan.
Helaas heb ik toen maar kort
kunnen genieten van ons feestje,
omdat een bestuurslid van ons
broertje SVBG besloot om mij op
zijn schouder te gooien en met mij
ervandoor te gaan. Paar tientallen
meters verder was ik dan wel weer
vrijgelaten, maar het feit blijft dat ik,
door alle ontvoeringen, helaas een
deel van ons eigen feestje heb gemist.
Nadat al het bier op was en het
café dicht ging, zijn wij nog met
een groepje richting Dansen bij Jansen
gegaan, waar we van de foute
muziek hebben kunnen genieten en
nog een paar biertjes soldaat hebben
gemaakt.
Gesloopt en wel zijn we ergens
midden in de nacht weer naar huis
gegaan om vervolgens in bed te
kruipen en heerlijk uit te slapen.
4

Have you ever stood to wait for
a bus or a train? Or have you been
caught in a traffic jam waiting patiently
for the other cars to move?
If you are like me, you will have
looked at your watch, you will have
walked up and down the track and
you will have called the transport
system very inappropriate things.
Here let us try another approach:
Why do we have to wait?
What is the reason? Technical
difficulties, human errors and bad
weather conditions pop up in our
mind like mystical grand answers.
But as we are scientists we have
to look beyond this convincing appearance
and understand the real
cause of the phenomena. If we do
this we will find, that most of the
time there is just a single defect
occurring. This defect propagates
through the whole network as increasing
delays. The result ranges
from an uncomfortable waiting period
to a complete break-down of
the system (catastrophe).
Now if we would be anything but
engineers, apart from being scientists,
we might be tempted to say
that this is just how the world is. But
we are engineers and so we have
to ask: Is this necessary? Or more
concrete: Is there a transport system
possible without this problems?
We do not have to look far. In fact
we don’t even need to stand up. Just
take a look at your arm. How many
blood cells do you think are moving
5
Transport & Turing
Niklas Semmler
through your veins every minute?
Yet have you ever heard about a
traffic jam of blood cells? (And if
you have how many people do you
think would be alive if it happened
a lot?)
Many living organisms use
transport networks in one way or
another. So it must be possible,
to make a system that is at least
partially more stable. To understand
their principles scientists have
observed the most simple of organisms.
One of those, which has
made quite a name for itself, is the
Physarum Polycephalum, the multiheaded
slime mold (also see figure
1).
Given that we have a friendly environment
this cute little thing will
create a network between all of its
sources of food (or nutrients). This
behavior is part of the life-cycle
that biologists have investigated for
years. Okay, that is not very impressive.
There is probably a crazy
scientist for every topic. Still the
findings of these few might actually
interest us a lot. For example,
if you use the food sources as a
substitute for existing cities you can
simulate the creation of a railway
network. The Japaneseresearchers
around Nakagaki, Ueda, Yamada
and Tero have shown that the structure
of the plasmodium network is
between 10% to 16% more fault tolerant
than its real counterpart (14%
or 20% against 4%). (And don’t for-

get that there is not a single central
architect with a enormous salary!)
But don’t start adopting slime
cells just now, there is (Who has not
expected it?) a huge draw back: The
experiment is very time-expensive.
It is hard to adapt it to complexer
situations. Also. and above all, it
is dirty biology. So as to not to get
our hands messy we have to invent
a new method, a simulation. label
As everybody knows you cannot invent
anything new without building
on older knowledge. The closest approximate
of the real world is the
cellular automaton. It assumes only
that every event happens on a discrete
n-dimensional grid. (Where
the second dimension is the best
studied.) This approach was further
developed by biologist to include
sets of partially differential
equations simulating the diffusion of
chemicals. We can trace this development
back to the later work of
Turing. The recognition of the socalled
Turing Patterns are the third
most notable achievement after the
Church-Turing thesis and the Turing
Test.
With such a framework it might
be possible to steal one more of
nature secrets. Is it possible? I
will found out. Science begins with
questions not answers.
Figure 1: The slime mold presents: An alternative railway network for the
region of Tokyo
6

Zoals jullie allemaal wel weten,
is er dit jaar voor het eerst een
UvA Naoteam voor de Robocupcompetitie.
Omdat Robocup een internationale
gelegenheid is, reisde
het DutchNaoTeam af naar onder
andere Iran. Natuurlijk moet hier
ook over bericht worden voor onze
trouwe via-leden en dus reisde ik
mee om alles voor jullie in de gaten
te houden.
Voordat we echt op reis gingen,
moesten er visa en hoofddoekjes
(voor de dames verplicht) geregeld
worden. Camiel is zo’n drie keer
(met wisselend gezelschap) heen en
weer naar Den Haag gereden en
pas de laatste keer succesvol teruggekeerd.
Na een vrij rustige vliegreis werden
we bij aankomst opgewacht
door Salar, een hele spontane medewerker
van Qazvin Azad Islamic
University, die naar Iraanse standaarden
aardig Engels spreekt. Hij
heeft ons, zeker de eerste paar dagen,
ontzettend veel over zijn land
en gebruiken verteld.
7
Robocup
Elise Koster
Aangezien we veel te vroeg aangekomen
waren (in verband met
volgeboekte vluchten) hadden we
een paar daagjes om Tehran in te
gaan. Salar sleepte ons van winkel
naar winkel en wilde zó graag
dat we iets kochten, dat we er zeker
van zijn dat hij daar commissie
voor kreeg. Ook kregen we
van hem het spel Machinarium (machinarium.net),
een heel verslavend
puzzelspel waar we veel te veel tijd
ingestoken hebben.
Twee dagen voor aanvang
van de daadwerkelijke competitie
mochten we eindelijk het robocupterrein
op; dus snel aan de slag om
de code te testen bij de veranderde
lichtval en dergelijke. We kwamen
er al snel achter dat onze vision niet
goed genoeg was om de oranje bal
van de Japanse vlag te onderscheiden,
waardoor soms de Nao’s niet
achter de bal aan, maar richting de
vlag liepen (of richting een poster,
of iemand met een rood shirt).
Toen eindelijk de wedstrijden
begonnen, kwamen we er ongeveer

een kwartier van tevoren achter
dat de Nao’s automatisch op moeten
starten, en de code dus niet
met de laptop aangezet mag worden.
Dit leverde een hoop stress
op, en in combinatie met het ernstige
gebrek aan slaap door het
nachten doorhalen, zorgde het ervoor
dat er een bug in de code zat,
waardoor de Nao’s niks meer deden.
Hierdoor hebben we dus vrijwel
alles verloren (één tegenstander
was echter zó slecht, dat ze 20
minuten tegen een leeg veld heb-
Tot onze grote spijt zijn wij nu al
een redelijke tijd bezig de afwezigheid
van onze geliefde 18e uitgave
van ons nog meer geliefde blaadje
te betreuren. Hoe lang deze uitgave
als niet meer in onze databases
en kasten te vinden is weet
bijna niemand.
Uiteraard zouden wij zeer verheugd
zijn wanneer de via weer
een stukje meer compleet zou worden
en we het blaadje weer op
onze beeldschermen zouden kunnen
zien of zelfs in onze handen
zouden kunnen voelen. Onze dank
is zo groot dat iemand met een
gouden tip die ons naar Cavia 18
leidt de koelkast van de Kelder
voor 10 consumpties mag plunderen.
Mocht dit geen goede beloning
zijn, dan valt er in overleg
vast iets anders van evenwaardige
waarde te bespreken om mee te
belonen.
Wanted, Cavia 18
ben gespeeld, en nog steeds niks
scoorden), terwijl de code niet eens
superslecht was. Heel erg jammer
dus, maar het was een erg mooie
ervaring en Iran is lang niet zo
eng als we hier meestal denken!
8

De toekomst is raar en groot.
We weten niet hoe groot en raar. Eigenlijk
weten we heel weinig van de
toekomst. We kunnen wel iets leuks
doen en dat is speculeren. Daarom,
bij het thema “nieuw” iets over wat
dan in de toekomst allemaal nieuw
zal zijn.
Allereerst gaan we papier enzo
allemaal ditchen. Papier is oud,
brieven zijn oud en het is slecht
voor bomen. Tegenwoordig kost
een scherm niets meer, en een touchscreen
net zo min, dus kunnen we
overal schermen voor gebruiken.
Je ziet het ook gebeuren. Op de
uva hangen digitale bordjes van wie
welke ruimte heeft gereserveerd en
in de Auchan hebben ze digitale
prijskaartjes.
Dit brengt me meteen op de
touchscreens. Binnenkort zal niemand
meer begrijpen waarom je
scherm niet reageert als je het aanraakt.
Muizen en toetsenborden zullen
verdwijnen.
Trouwens... Toetsenborden? Is
dat ook niet een beetje gek? Er
zijn in de afgelopen tijd steeds efficientere
manieren verzonnen om je
tekst in je computer te krijgen. Nu
is het full-size toetsenbord nog handig.
Ik zal niet uitwijken over de indeling
(hoewel een echte nerd naar
mijn mening geen qwerty gebruikt),
maar laten we even kijken naar
applicaties voor mobieltjes. Dan
heb ik het niet over slappe shit als
swype, of android die gokt dat je
9
De toekomst
Maarten de Waard
vast niet mis wilde drukken. Er
zijn applicaties die een cirkel bevatten,
waar je doorheen moet swypen
om de juiste letters te kiezen. En
wat misschien nog de meest revolutionaire
is, hebben we vorig jaar
op de reis naar Cambridge kunnen
zien. Dasher is een applicatie voor
je telefoon en/of computer, waarbij
je door de letters heen zweeft.
De meest waarschijnlijke letter om
te kiezen wordt dichterbij gezet dan
de minder waarschijnlijke, zodat je
heel snel het juiste woord kunt kiezen.
Laten we het even heel ergens
anders over hebben. In de toekomst
is namelijk alles anders, dus
we kunnen gewoon van onderwerp
switchen. Hou je van science fiction?
Dat is namelijk allemaal
toekomst-kunde! En het is interessant
om erbij stil te staan hoe anders
de wereld in de toekomst zal zijn.
Laten we het even linken aan
onze studie. Wat nou met robots in
de toekomst? We gaan ze sowieso
een keer maken, en dan? Er zijn
talloze films over robots die zich tegen
ons keren. Hoe gaan we dat
voorkomen? Mensen denken altijd
dat ze in hun code wel iets kunnen
zetten dat het allemaal tegen gaat,
maar dat gaat sowieso niet lukken.
Er is namelijk een goede kans dat
er met neurale netwerken en wellicht
andere lerende systemen gewerkt
gaat worden, en als het dan
eenmaal werkt, boeit niemand het

meer hoe het werkt...
Laten we overigens ook even
waarderen wat we met onze studie
kunnen. Programmeren is de enige
manier om van niets iets te maken.
We hebben een lege hoeveelheid
bytes en het enige wat we dan hoeven
te doen is de juiste volgorde
van wel- en niet-actieve bytes verzinnen.
Er wordt geen gewicht aan
het geheel toegevoegd en de materie
blijft bijna hetzelfde. Toch ontstaat
er iets. Dit is creeëren to the
max. Dit is “playing god”. Dit is, “De
shit”.
Een laatste belangrijk punt wat
ik over de toekomst wil bespreken
is sociale omgang. Het wordt namelijk
steeds moeilijker of makkelijker
om sociaal te zijn. Welke van
de twee het precies is is lastig om te
zeggen. Dat komt doordat het makkelijk
is om je aan “sociale” diensten
aan te sluiten. Denk dan aan
Facebook, WhatsApp en SMS. Deze
dingen zorgen er echter voor dat we
allemaal minder met elkaar hoeven
te praten.
Toch is de sociale cloud te zien
als een soort werken naar de toekomst:
Het is op een bepaalde manier
een primitieve vorm van tele-
pathie te noemen. Je kunt immers
zonder met elkaar te spreken boodschappen
overbrengen. Op deze
manier werken we dus naar het collectieve
“zijn” toe. Er komt een tijd
dat individuele lichamen en meningen
er niet meer toe doen, en de
sociale cloud alles is. Althans, dat
denk ik.
Wat daar nog wel voor nodig
is, is dat de brain-interfaces werken.
Dan kunnen we dus gewoon
door een bepaalde woord-sequence
te denken, deze uploaden naar de
plaats waaraan we denken. URL’s
zijn dan natuurlijk overbodig, daar
hebben de mensen van Semantic
Web wel wat op gevonden.
Dan komt de tijd dat we alle digitale
schermen, touchscreens, robots,
en al helemaal papier achter
ons laten, en alles voor niets is geweest.
De tijd dat we over ’e’en
groot, soort van netwerk, met elkaar
communiceren via brain interfaces.
In deze tijd zullen oorlogen
en dergelijke volledig overbodig
worden, simpelweg omdat materie
niet zo veel waarde meer heeft.
Alleen het immateriele heeft dan
nog waarde. Mooi, want daar kunnen
wij creeëren. Wij zijn daar god.
Wij zijn de besten.
10

Ingrediënten
Voor 4 personen
Bereidingstijd: 15 minuten
Recept: Pastasalade
△ 400 gr pasta (het liefste fussili)
△ 1 zak verse bladspinazie
Mirjam Haring
△ 1 pot zwarte olijven (in stukjes gesneden of zonder pit, wat jij wilt)
△ 1 potje feta met olie
△ 1 bakje cherrytomaatjes
△ 1 rijpe tomaat
△ 1 potje zongedroogde tomaten
△ 1 bakje verse basilicum
△ zout en peper
Bereiding
Kook de pasta zoals op het pakje staat. Giet de pasta af zodra die klaar
is en spoel hem een aantal keer met koud water totdat hij afgekoeld
is. Was de cherrytomaatjes en snij deze doormidden. Was de tomaat
en snij deze in stukjes. Giet
de olijven af en doe samen
met de tomaten bij de pasta.
Snij de zonge- droogde tomaten
in stukjes (TIP: met
een schaar knippen gaat
makkelijker! wel even de
schaar goed afwassen..) en
voeg ook de bladspinazie en
de feta toe. Breng de salade
op smaak met zout en peper
en de olie van de zongedroogde
tomaten. Snij als
laatste de basilicum in stukjes en voeg toe (bewaar een paar mooie blaadjes
voor bovenop). Smullen maar!
13

Docent vertelt: Taalonderzoek binnen
en buiten de gebaande paden
De kunstmatige intelligentie en
cognitiewetenschap zijn jonge en
versplinterde vakgebieden, zonder
een vaststaande ‘canon’ van onderwerpen
die iedereen eigenlijk wel in
de vingers moet hebben, en zonder
een overkoepelend theoretisch kader,
dat voor consistentie zorgt tussen
theorieën en modellen in verschillende
deelgebieden. Wij hebben
geen werelwijd vrijwel vaststaand
curriculum, zoals de natuurkunde
dat heeft, geen periodiek systeem,
zoals de scheikunde, en geen
evolutietheorie, zoals de biologie.
In een aantal deelgebieden van de
A.I. zijn weliswaar duidelijke paradigma’s
zijn ontstaan, maar vaak
zijn die niet consistent met elkaar.
In andere deelgebieden heerst nog
een beetje een vrolijke anarchie,
waarin onderzoekers de ene na de
andere leuke vraag oppakken en
gaandeweg hun eigen methodieken
uitvinden.
Zelf ben ik in mijn eerste jaren
als onderzoeker veel op conferenties
over Artificial Life geweest,
en heb ik van dichtbij meegemaakt
hoe het is om in zo’n anarchistisch
vakgebied – een vakgebied zonder
paradigma waarbinnen goed van
slecht onderzoek wordt onderscheiden
– te werken. Dat was hartstikke
leuk. Op ALife-conferenties
is er een enorme diversiteit van onderwerpen,
is er enorm veel ruimte
voor creativiteit en is het over het
Jelle Zuidema (ILLC Language & Computation, UvA)
algemeen ongewoon gezellig. Maar
na een paar jaar gaat het wel opvallen
dat het vakgebied niet verder
komt. Het wiel wordt telkens
opnieuw uitgevonden, omdat relevante
literatuur met zoveel diversiteit
in onderwerpen en in terminologie
maar moeilijk terug te vinden
is, en omdat er maar weinig mensen
een carrière lang in de ALife
blijven hangen. Bovendien zit het
niet in de cultuur om elkaar te dwingen
tot de misschien minder leuke
aspecten van wetenschap: goed literatuuronderzoek,
modellen toetsen
aan empirische data, andermans resultaten
repliceren. De beroemde,
en meestal aimabele, evolutiebioloog
John Maynard-Smith, heeft wel
eens hard uitgehaald naar ALife,
een veld dat hij karakteriseerde als
‘fact free science’.
In de laatste jaren van mijn
promotieonderzoek (2002-2004, in
Edinburgh) heb ik besloten een
andere kant uit te gaan, en na
mijn promotie ben ik terecht gekomen
in de computationele taalkunde,
hier op de UvA. Computationele
taalkunde is een beetje het
andere uiterste. Het vakgebied
heeft sinds begin jaren ‘90 een
enorme revolutie doorgemaakt, en
wordt tegenwoordig volledig gedomineerd
door onderzoek in het probabilistische
paradigma. Ik werkte
aan leeralgoritmen voor taal, maar
werd bij mijn eerste submissies
14

hard door reviewers op de vingers
getikt omdat ik de relatie tussen
mijn werk en standaardtechnieken
uit dat paradigma – expectationmaximization
(EM), dynamisch programmeren,
PCFGs, MCMC – niet
goed legde. Je mag in de computationele
taalkunde-wereld van dit moment
gerust denken dat Chomsky
een aap is (dat is Nim Chimsky, zie
figuur 2) of nog nooit hebben gehoord
van Shrdlu, backpropagation
of naamvallen, maar o wee als je
een relevante paper uit de ACL Proceedings
van 2004 niet citeert.
Figuur 2: Nim Chimsky
Het paradigmatische karakter
van de computationele taalkunde
heeft voordelen en nadelen. Een
groot voordeel is dat er meetbare
vooruitgang is. We zijn de afgelopen
jaren heel veel beter geworden
in machinaal vertalen, automatisch
ontleden, spraakherkenning en information
retrieval, en in vrijwel
15
alle gevallen is dat dankzij probabilistische
technieken. Daar heb ik
mijn steentje aan proberen bij te
dragen met een aantal papers over
statistisch ontleden met ‘tree substitution
grammars’. Doordat het
onderzoek van de één weer voortbouwt
op het onderzoek van de ander
kun je echt de diepte in gaan en
zeer geavanceerde technieken uitwerken.
Als je werk netjes binnen
het paradigma valt, dan krijg
je vaak ook enorm nuttige feedback
van collega’s in reviews en op conferenties;
de kwaliteit van de kritiek
is vaak onvergelijkbaar met wat ik
me herinner uit het ALife veld.
Een groot nadeel is echter dat
mensen die binnen een paradigma
werken heel kritisch zijn op werk
dat niet aan de standaard-eisen voldoet,
maar een blinde vlek ontwikkelen
voor de zwakke punten van
het paradigma zelf. In de statistische
computationele taalkunde en
machine learning is bijvoorbeeld
het onderscheid tussen een expliciete
‘objective function’ en de technieken
om die te maximaliseren
heilig, en worden leertechnieken
waarvan je niet zo 1-2-3 de impliciete
objective function expliciet
kan maken als ‘heuristisch’ afgedaan.
Maar men vraagt zich niet af
waarom realistische leerproblemen
per se altijd een expliciete objective
function zouden toelaten. In de
de formele semantiek maakt men
zich enorm druk over de juiste logica
om de betekenis van een zin
in te vatten, maar als je er vrienden
wilt houden kun je beter niet vragen
of een compacte, formele en alge-

meen geldende karakterisering van
de betekenis van een zin überhaupt
mogelijk is.
Een ander kolossaal nadeel van
paradigmatische vakgebieden is dat
het werk snel ondoordringbaar
wordt voor mensen die niet of
nog niet binnen dat paradigma werken,
waaronder ook studenten. In
plaats van een boeiende bijdrage
over hoe kinderen of computers
natuurlijke taal kunnen leren, zien
ze een brei van technische details
en obscure afkortingen, over
grammatica-formalismen, kansdistributies
en statistische inferentiemethoden.
Ook in het onderwijs
is het een grote uitdaging om ondanks
die technische details toch de
grote vragen in beeld te houden die
we in dit werk proberen te beantwoorden.
In mijn Master-cursus
over (en mijn onderzoek naar) “Unsupervised
Language Learning” is
die spanning heel duidelijk aanwezig:
de cursus behandelt een van
de grote vragen uit de kunstmatige
intelligentie, maar om de enorme
vooruitgang van de afgelopen jaren,
na decennia van mislukte pogingen,
te appreciëren, moet je eerst
wel een hoop leren over probabilistische
grammatica’s, boomtransformaties,
EM en variational Bayes.
Veel wetenschappers generen
zich een beetje voor de grote vragen,
en focussen op wat zij zien als
‘realistische doelen’. Daarbij doen
ze soms wat denken aan de parabel
van de dronkenlap die zijn autosleutels
op een donker stuk van
de straat heeft verloren, maar alleen
rondom de lantaarnpaal wil
zoeken omdat daar meer licht is.
Anderzijds zijn er natuurlijk ook talloze
dronkenlappen die in het pikkedonker
in het wilde weg naar
goud aan het zoeken zijn. Ik ben
wel voor beide type dronkenlappen
wel versleten. In de afgelopen jaren
heb ik ondermeer gewerkt met
Leidse biologen aan ‘artificial language
learning’-experimenten met
zangvogels, waarbij we aansluiten
bij een grote discussie over of recursie
en ‘centerembedding’ uniek
zijn voor menselijke taal. En met
Amsterdamse collega’s heb ik gewerkt
aan een studie van kindertaalcorpora
om te zien of we daar
bewijs in konden vinden voor de
vraag of kinderen aangeboren syntactische
categorieën gebruiken of
taal leren door vanuit concrete eerste
zinnetjes steeds abstractere constructies
te bouwen. Sommige collega’s
in de computationele taalkunde
zullen hun wenkbrauwen gefronst
hebben bij zulke onbescheiden
ambities. Anderzijds kijken biologen
en psychologen verbijsterd
naar mijn bijdrage over bijvoorbeeld
de consistentie en bias van
verschillende DOP-estimatoren, en
vragen zich af waarom iemand die
zich over dergelijke technische trivia
bekommert zichzelf cognitiewetenschapper
noemt.
De realiteit is denk ik dat het
goud zich op kleine plekjes in een
eindeloze duisternis bevindt, en dat
het maar aan een enkeling voorbehouden
is om een grote ontdekking
te doen. Die enkeling dankt
dat soms ten dele aan zijn of haar
eigen genie, maar altijd ook aan de
16

collectieve intelligentie in een vakgebied.
Bruggen slaan, misverstanden
uit de weg helpen en degelijk
onderzoek doen waar anderen
weer op kunnen voortbouwen zijn
daarom even belangrijk als altijd in
het oog houden waar het uiteindelijk
allemaal toe moet leiden. Mijn
meest geciteerde artikel, over ‘iterated
learning’ en het ‘poverty of
the stimulus’-argument is daarom
ook nog steeds het werk waar ik
het meest trots op ben. Dat artikel
stelt namelijk een belangrijk misverstand
uit de taalwetenschap aan
de kaak – dat er een logisch bewijs
zou zijn voor een aangeboren
taalvermogen – en die boodschap
is kennelijk bij redelijk wat mensen
aangekomen.
Als docent geef ik ook het komende
jaar weer vrij technische
vakken in de bachelor (Taalmodellen)
en Master AI (de vakken van
de Natural Language Processing &
Learning track). Studenten leren
daarin technieken uit het statistisch
paradigma die je in de vingers moet
hebben als je in de computationele
taalkunde wilt werken aan een universiteit
of in de booming AI industrie.
Maar ik hoop dat ik hen ook
kan laten nadenken over het paradigma,
de geschiedenis en tekortkomingen,
en laten zien dat de computationele
taalwetenschappen ook
een bijdrage leveren aan het begrijpen
van de oorsprong en aard van
intelligentie en bewustzijn – naast
heelal, materie en leven, één van de
echt grote vragen in de wetenschap,
en de vraag waar de wetenschap
de minste vooruitgang op heeft geboekt.
De laatste jaren claimen de
neurowetenschappers steeds luider
– en met succes, als je afmeet in
aandacht in de pers en subsidiestromen
– het alleenrecht bij het serieus
oplossen van die vraag, maar als de
AI zich niet verliest in ofwel superspecialistische
pedanterie of gepruts
in de marge, dan kan zij een cruciale
rol in die zoektocht blijven spelen.
Figuur 3: Jelle Zuidema, bij ons bekend als docent van vakken bij de bachelor en
master van AI (zie tekst)
17

Hoe heet je voluit?
In tegenstelling tot andere mensen
heet ik Maarten Tim Inja.
Wat studeer je momenteel?
Kunstmatige Intelligentie.
Waarom ben je dat gaan doen?
Toen dacht ik dat het een combinatie
van allemaal toffe vakgebieden
was. Dat was wel wat tegenvallen.
Wat ik nu puur cool
vind is dat we precies het meest
ongelofelijke blitse programmeren
wat er mogelijk is. Natuurlijk,
je kan je tijd besteden met het
specificeren hoe andere mensen
jouw programma willen gebruiken
of met het uitzoeken hoe iets lowlevel
werkt. Wij AI’ers storten ons
echter op het echte werk; Computer
Vision, Genetische Algoritmes,
autonome vliegende robots. Een
paar van de dingen die je dan meemaakt
en ik echt niet had willen
missen... en ik doe nog maar m’n
bachelor!
Vialid uitgelicht
Favoriete film/boek/game?
Film: Children of Men? Boek: Ender’s
game van Orson Scott Card.
Game: hoewel gamen iets van vroegâh
is moet ik wel zeggen: C&C
Generals Zero Hour. Maar Liero
als je maar 1 laptop en 4 handen
hebt. En eigenlijk ook wel Risk,
maar dat heb ik na een potje wat
8 1
2
uur duurde wel een beetje ge-
had. Ook gek genoeg pictionairy,
wat we ook veelste vaak doen zonder
èchte reden... Ook vind ik dat
ik AoE 2 moet noemen! Zo hadden
we laatst afspraken gemaakt
om het weer eens te gaan spelen,
helaas gooiden compatibiliteitsproblemen
roet in het eten...
Wat doe je in je vrije tijd? Sport?
Programmeren? Winkelen?
Vrije wat? Nee, dat valt wel mee.
Slapen! Series kijken, boekje lezen
& muziek luisteren, hardlopen,
gitaarspelen en wanneer ik weer
echte vrije tijd heb programmeren.
Wat wil je later worden?
Voornamelijk gelukkig. Zo hoop ik
altijd mijn morele waardes te behouden.
Zoals je in het stukje van
Maarten de Waard hebt kunnen lezen
staat de toekomst totaal niet
vast. Het maakt me dan ook niet
uit wat er allemaal van mij terecht
komt zolang ik maar vrolijk blijf en
toffe avonturen blijf beleven.
Nog afsluitende wijze opmerkingen
voor de lezer?
Wees een beetje lief voor elkaar?!
Also, draag een HELM en vergeet
de deur niet te sluiten als je er door
één bent heengelopen.
18

Zo, dit jaar kwam de reiscommissie
op het geniale idee maar
eens naar Berlijn te gaan. Berlijn,
de stad van de beren, wat eigenlijk
ook maar gewoon grote cavia’s zijn.
Cavia’s zijn beren aan de lijn. Beerlijn
dus, aldus ook de klassieke spelling
van deze stad. Wij via’ers neigden
wat te weinig naar de lijn-kant,
dus wat teveel naar de beer-kant,
oftewel: öne beer bitte"heeft iets te
vaak geklonken. Anyhow, een reisverslag
mag natuurlijk niet ontbreken.
Want zeg nou zelf, jullie willen
toch het liefst allemaal terugdenken
aan deze mooie ervaring? Aha,
dacht het even niet! Aangezien het
reisgenootschap bestond uit slechts
een magere selectie van onze studievereniging
a.k.a. de coole mensen,
en de meesten onder jullie zich
tot de lapzwansen van het thuisfront
konden rekenen, wordt dit toch
maar gewoon een sappig stukje om
jullie lekker jaloers te maken. Hadden
jullie maar mee moeten gaan!
Maar er is binnen deze tekst natuurlijk
niet genoeg ruimte om jullie de
sfeer werkelijk te laten proeven.
Een foto zegt gelukkig meer dan
duizend woorden. Maar een forloop
zegt in principe meer dan een
miljoen woorden. Daarom maar zo:
19
for i = 1 → 1000000 do
print “Berlijn was de shizzle”
end for
Berlijn
Merijn van Wouden
Afijn, om toch nog enigszins
informatief te zijn: Overdag hebben
we een universiteit bezocht
(de Freie Universität, het Berlijnse
equivalent van onze VU), gechillt,
drie bedrijven bezocht (6Wunderkinder,
Madvertise en Softgarden),
nog meer gechillt... en ’s nachts
Goldfish bezocht, clubs bezocht, karaoke
bedreven, en onnoemelijk
veel meer. Oftewel; Berlijn heeft
een onvergetelijke indruk op ons
gemaakt, maar bovenal hebben wij
een onvergetelijke indruk op Berlijn
gemaakt, want ook al heb ikzelf
me altijd netjes gedragen, dat kan
je niet van de hele groep zeggen!
Ik zal geen namen noemen hoor,
maar sjongejongejonge, die Maarten
kon er wat van!
Over de bedrijven die we bezochten.
Dit waren jonge IT bedrijfjes
met zulke jaloersmakende
succesverhalen dat het welhaast tenenkrommend
was (al waren twee
van de drie in hoge mate geïncubeerd
door investeerders), maar
daardoor ook bijzonder interessant,
en ze schroomden niet ons het nodige
advies te geven m.b.t. ondernemerschap.
Een zeer geslaagde reis al met
al. Tijd voor fotoimpressies!

21
Puzzle & Comic
� � � �
� � � �
�� �� ��
��
��
�� �� ��
��
Across � A Carried away initially
when writing ‘Aardvark’ � Roller coaster
scream � Repeated alphabet beginning
�� 2863311530 in hexadecimal �� Battery
size indicator �� Sticky home row
key output �� 4 times 65 �� Alcoholics
Anonymous �� Starting letters of first
twelve words in dictionairy �� Pop concert
crowd enthusiasm �� Sigh of relaxation
��
�
�� ��
�� ��
Down � Your reaction when done � Popular
dutch sports drink � Cup size �
Smaller Battery size indicator � One third
of via � Perfect heavy course load report
card � � Skydiving exlamation
�� Horror movie line �� Tongue depressor
vocalization �� American Association
Against Acronym and Abbreviation Abuse
�� Consists of two diagonal and one horizontal
stroke �� Third common used
letter in english �� . - . -
Thanks to buttersafe.com for being such an awesome source of
inspiration for the clues and also for the comic.

SUMO DUO en een shirt als poncho
“Wat dat betreft is een iglo veel
beter”
“Hoe bedoel je?” vroeg de ene
man, terwijl ze samen over een
brug liepen, aan de andere.
“Nou, in een gewone kamer zijn
de hoeken lastig te bereiken met
een stoffer. In een iglo zwaai je
wat en alles is perfect stofvrij” antwoordde
de man
“Je vergeet waarschijnlijk dat
een kamer ook groter is en het
daarom langer duurt?”
“Hmm...” en op het punt dat de
man iets slims wilde zeggen over
het schoonhouden van iglo’s stond
daar voor hun tweeën een figuur
gekleed in het zwart. Zijn shirt gedragen
als een poncho, een middelgrote
hoed en twee geweren in zijn
handen, deden de twee mannen op
de brug elkaar aankijken.
“Handen omhoog!” Riep het figuur
“Ik wil jullie geld”
“Bandiet” sprak een van de twee
mannen. Hun handen waren nog
niet in de lucht. Het duistere figuur
had hier niet op gerekend en begon
in paniek te raken. Mensen zouden
toch moeten meewerken? Hij riep
het nog eens "Handen omhoog, of
ik schiet. Ik schiet hoor je me!"De
twee mannen haalden hun schouders
op en liepen om hem heen,
verder de brug over.
Het duistere figuur liet even zijn
wapens zakken, bedacht een nieuw
plan en rende het tweetal ach-
Fabiën Tesselaar
terna (De twee mannen liepen stevig
door). Toen de man, met zijn
shirt als poncho, ze weer had ingehaald
en voor ze stond riep hij:
“Als jullie je geld nu niet geven, dan
schiet ik je eerst in je voet en dan
pak ik het geld zelf wel!”
Dit bleek effect te hebben, de
ene man hief zijn linker hand al
righting zijn portomonnee. De andere
man bleef kalm en hield hem
tegen. Hij schudde nee en sprak:
“Dit is het moment.”
Het duistere figuur werd gek
en hield zijn geweren richting de
schoenen van de mannen. De ene
man, die rustig was gebleven, sprak:
"Beste bandiet, wij zijn een magische
draak en kunnen jou van een
wens voorzien, opdat jij ons niet in
de voet hoeft te schieten."De bandiet
was verbaasd, maar hield zijn
woede en riep “IK WIL JULLIE
GELD!”
De twee mannen hieven hun
handen en maakten een soort high
five met de woorden “SUMO DUO!”
er volgde een rook effect en er verscheen
een rode draak, vanuit het
water gerezen tot een paar meter
boven de brug. Een onwaarschijnlijke
verschijning! Het duistere figuur
had nog steeds zijn geld niet
en de draak deed geen aanstalte dit
te geven. In de verte zag hij de twee
mannen rennen (Zij renden hard).
“Zo die hadden we mooi tuk”
“Zo is dat” sprak de ander.
22

Ram, 21:3-20-4 Je hebt er zin in
deze week! Veel flirts
gegarandeerd, dus
maak van de gelegenheid
gebruik en feest
erop los (bijvoorbeeld
de via bbq vrijdag de
24 e ! Neptunus en Venus geven je
deze week veel fantasie en innovatie
vermogen, dus met je studie gaat
het ook goed. Wrijf het je medestudenten
alleen niet de dik in, want dat
zullen ze je niet in dank afnemen.
Stier, 21:4-20:5 Je moet je vrienden
netwerk weer een
beetje leven in blazen.
Organiseer een
feestje of spreek af
in de kroeg. Vrijdag
is hier de ideale dag
voor (wat een toeval! Dan is ook
de via bbq). Verder kom je een
beetje in tijdsnood door alle ideeën
die je projectbegeleider voorsteld.
Maak hem/haar duidelijk dat je zijn
ideeën waardeert, maar dat ze niet
allemaal haalbaar zijn in de korte
tijd die het project rest.
Tweelingen, 21:5-21:6 Je bent een
beetje down deze
week. Probeer je
meer te richten op de
toekomst en ga eens
lekker uit eten met je
vrienden (bijvoorbeeld
de via bbq op vrijdag
de 24 e ). Je hebt ook een beetje last
van faalangst, maar probeer overal
met een objectieve blik naar te kijken
en je zal zien dat de enige die
23
Horoscoop
Mirjam Haring
je in de weg staat jijzelf bent.
Kreeft, 22:6-22:7 This is your lucky
week! Na de vermoeiende
weken van
afgelopen tijd zit deze
week vol liefde en passie.
Heerlijke dagen
en opwindende nachten
staan voor de boeg (namelijk de
via bbq op vrijdag de 24 e ). Het is
ook een goede week om je financiën
op orde te brengen en op je
studie staat je een positieve verandering
te wachten.
Leeuw, 23:7-23:8 Vraag nou eindelijk
die persoon eens
uit waar je al zolang
aan denkt (bijvoorbeeld
om mee te
gaan naar de via bbq
op vrijdag de 24 e ).
Dinsdag en woensdag zijn de beste
dagen voor moedige acties. Ook zal
alles wat je deze week op je studie
begint met succes worden beloond.
En er is op donderdag een verrassing.
Maagd, 24:8-23:9 Het wordt een
geweldige week voor
de liefde. Als je denkt
dat je niet gelukkiger
kunt worden dan heb
je het mis! Ook is het
een goede week om te
soliciteren. Alles wat je begint zal
met succes worden beloond en ook
het geld mag stromen (bijvoorbeeld
op de via bbq vrijdag de 24 e ).

Weegschaal, 24:9-23:10 Ga niet in
op compromissen
deze week. Dram je
eigen zin door want je
hebt er recht op. Je
kunt goed leiding geven
en daarom heb je een promotie
gekregen. De uitbreiding van je
machtsbereik maakt je uitermate
tevreden. Ook bast je deze week
van energie, dus feest er op los (bijvoorbeeld
op de via bbq vrijdag de
24 e ).
Schorpioen, 24:10-22:11 De liefdesplaneet
Venus verwent
je met liefde, passie
en zin. Deel je
geluk met mensen die
belangrijk voor je zijn
(bijvoorbeeld op de via
bbq vrijdag de 24 e ). Financieel
gaat het ook goed en je zit
deze week vol energie.
Boogschutter, 23:11-22:12 Je bent
de laatste tijd een
beetje gespannen.
Maar laat je niet onder
druk zetten en werk je
problemen één voor
één af. Eis niet te veel
van jezelf en vraag
eens om raad aan je
medestudenten (bijvoorbeeld op de
via bbq vrijdag de 24 e ). Donderdag
moet je niet nerveus worden omdat
je anders wel eens geruchten de
wereld in zou kunnen helpen.
Steenbok, 23:12-19:1 Je genotsverslaving
heeft een
negatief effect op je
liefdesleven. Probeer
deze week een beetje
afstand te houden.
Ook is het een goed
idee om iets eerlijker te zijn tegenover
je medestudenten. Laat ze
eens weten wat je echt denkt (bijvoorbeeld
op de via bbq vrijdag de
24 e ).
Waterman, 20:1-19:2 Wat wil je
nou eigenlijk? Probeer
dit eens te formuleren
voor jezelf. Deze
week is ook gunstig
voor een goed gesprek
(bijvoorbeeld op de via
bbq vrijdag de 24 e ). Je
zal verbaasd zijn hoe mooi en makkelijk
het leven kan zijn als je je
openstelt en vertrouwen hebt.
Vissen, 20:2-21:3 Er gebeurt deze
week een hoop waardoor
je in de war
raakt. Maar omdat
je deze week genoeg
energie hebt zal je hier
niet al te veel last van
hebben. Er wordt wel
veel over je geroddeld, maar laat je
niet afleiden en concentreer je op je
studie en al snel zal er over iemand
anders geroddeld worden. (je komt
er achter over op de via bbq vrijdag
de 24 e )
Disclaimer: mocht je de indruk hebben dat de waarheid in deze horoscoop
niet overeenkomt met een waargenomen schijnwerkelijkheid: het
zal niemand verassen dat we te vinden zijn op de via eindejaarsbarbecue
de 24 e waar we helemaal kunnen uitleggen hoe het allemaal in elkaar
steekt.
24

Automatisch expressief muziek
uitvoeren
Muziek uitvoeren klinkt misschien
niet direct als iets waar
kunstmatige intelligentie aan te pas
komt. Veel westerse kunstmuziek 1
is tot in detail vastgelegd in de vorm
van bladmuziek. In theorie zou
je met goede synthesizers die bladmuziek
perfect kunnen uitvoeren.
En als je synthesizers niet goed genoeg
vindt, kun je zelfs een orkest
van robots samenstellen die hun instrument
perfect beheersen. Toch
zou geen enkele muziekliefhebber
een kaartje voor zo’n orkest kopen,
omdat het waarschijnlijk even ongemakkelijk
zou klinken als Philip
Freriks in een rap battle. Blijkbaar
is er behalve het perfect uitvoeren
van de bladmuziek nog meer nodig
om muziek aangenaam te laten klinken
voor ons mensen.
Notenschrift is eigenlijk maar
een beperkt medium: er bestaan
maar een paar aanduidingen (forte,
mezzo forte, piano, pianissimo, cres-
25
Bastiaan van der Weij
cendo etc.) voor iets wat eigenlijk
een continue schaal is, namelijk hoe
hard of zacht je een passage moet
spelen (dynamiek). Hetzelfde geldt
voor tempo. Soms, maar lang niet
altijd, staat in de bladmuziek aangegeven
waar je sneller of langzamer
moet of mag spelen (timing).
In veel bladmuziek ontbreken aanduidingen
voor timing en dynamiek
zelfs helemaal.
In een uitvoering van bladmuziek
wordt door de muzikant continue
afgeweken van wat er letterlijk
in de noten staat. Op sommige
instrumenten, zoals een viool,
heb je niet eens een discrete schaal
van tonen (een toonladder) maar
kun je in theorie binnen een bepaald
bereik elke frequentie spelen
die je maar wilt. Deze afwijkingen
kun je zien als een resultaat van
muzikale expressie en die expressie
is de component die een aangename
muzikale uitvoering onderscheidt
van een onaangename robotische
uitvoering.
Het doel van dit project is om
een methode te vinden die als invoer
een digitale representatie van
bladmuziek neemt en als uitvoer
muziek genereert die klinkt alsof
ze door een echte muzikant gespeeld
is. Dat is lastig want het is
een mysterie waar afwijkingen van
de bladmuziek precies vandaan ko-
1 Door mensen uit westerse landen vaak klassieke muziek genoemd

men. Iets wat vaak genoemd wordt
is kennis van de stijl van de muziek
en de emotie waarin het stuk
gespeeld wordt, dit wordt performance
context genoemd. Luisteraars
kunnen vaak aan een uitvoering
horen in wat voor context hij
is gespeeld: als je een pianist vraagt
een stuk droevig te spelen kunnen
luisteraars dit vaak herkennen, geoefende
luisteraars zullen ook herkennen
of een stuk in barok stijl of
in klassieke stijl gespeeld is. Niet
alle afwijkingen in een uitvoering
zijn het resultaat van expressie; musici
maken ook fouten: verkeerd
gespeelde noten of onbedoeld hard,
zacht, langzaam of snel gespeelde
noten. Uiteindelijk wordt de herkomst
van expressie meestal beschreven
als gevoel of emotie, termen
waar je helaas geen python
modules voor kunt importeren.
Hoewel ik er voor ik aan dit
project begon nooit van gehoord
had, is er de afgelopen 25 jaar wel
veel onderzoek gedaan naar het genereren
van uitvoeringen (performance
rendering). Er zijn formele
regels, neurale netwerken en
lerende systemen bedacht en er zijn
datasets gemaakt met uitvoeringen
waar elke uitgevoerde noot geannoteerd
is met de bijbehorende noot
in de bladmuziek. Eèn belangerijk
aspect is echter een beetje onderbelicht:
het gebruik van structuur
in muziek. Muziek is op verschillende
niveau’s gestructureerd en als
je naar muziek luisterd kun je die
structuur ook horen. Je hoort wanneer
een melodietje is afgelopen en
het volgende begint, je hoort ook
dat sommige van die melodietjes samen
weer een deel van de muziek
vormen. In een uitvoering worden
die overgangen vaak geaccentueerd
door bijvoorbeeld te vertragen of
zachter te spelen en het volgende
deel weer luider te beginnen. Structuur
is dus direct gelinkt aan uitvoering
en het spreekt voor zich dat je
kennis van structuur kan gebruiken
om een uitvoering beter te maken.
In een notendop is dat waarop
ik hoop af te studeren. Je
kan een demo van een succesvol
performance rendering system
zien op de wiki die ik gebruik
als notitieboekje: expressiveperformance.wikkii.com.
Als performance
rendering systems ooit op
het niveau van menselijke muzikanten
komen, kun je bijvoorbeeld in
plaats van een cd te kopen, bladmuziek
kopen en die in de stijl
van welke pianist dan ook afspelen.
Maar dat is, om de klassieke musici
gerust te stellen, op dit moment nog
toekomstmuziek.
26

Guide: Hoe sneak je binnen bij
converenties op het SP?
Guide voor de cheap ass student:
Over het jatten van broodjes, soepjes,
drankjes en fruitjes bij conferenties.
Wij zien het vaak genoeg. De
balletjes van 40+ rollen de UvA binnen
en worden verwelkomd met
broodjes, wijn, fruitsaladen en ander
genot dat natuurlijk uitsluitend
op gouden dienbladen geserveerd
wordt. Over een aantal jaren hebben
wij het recht hier gebruik van
te maken. Tot die tijd is er een meer
listige manier nodig.
The wondering man. Van the wondering
man is niet helemaal duidelijk
wat hij hier doet. Hij is niet
helemaal op zijn gemak, spreekt
niemand aan en loopt al snel weer
weg met de te genieten goederen.
Hoewel dit een snelle in-and-out methode
is die soms volstaat, bestaan
er meer verfijnde methoden met
een hogere kans van slagen. The
wondering man zal relatief snel tegengehouden
worden en aangezien
27
Rémi de Zoeten
the wondering man een rookie is
zal hij rood aanlopen.
The running man. The running
man is het eerste alternatief, maar
deze zou de ambitieuzen toch afgeraden
moeten worden. The running
man trekt veel aandacht en verlaagt
daarmee zijn kansen in de komende
ronden.
Mister Cocky. Mister Cocky is
standaard goed gekleed. Met zijn
brede glimlach, soepel loopje en
enorme zelfvertrouwen zijn het enkel
nog de single ladies die hun
hand nog heffen in de hoop deze
boy te stoppen. Cock weet dat hij
alles kan maken. Hij komt aanlopen,
neemt wat hem belieft en belt
haar de volgende dag niet.
Mister entrepreneur. Niet iedereen
heeft een Mister Cocky in zich.
Not to worry. Entrepreneurs zijn
mensen met een hogere status, die
wat te zoeken hebben op de UvA (talent
dat zij zelf niet hebben). Het
probleem is alleen dat jij een nerd
bent en de enige meetings die jij
kent zijn LAN-parties. SUIT UP!
Een naambordje heb je in jouw tas
zitten en er staat één woord op: “Entrepreneur.”
Jij bent geïnformeerd
over watvoor bijeenkomst het is
en je bluft jezelf er wel doorheen.
Mensen die naast de te halen goederen
staan (de broodjes) zijn vaak het
makkelijkst om een gesprek mee
aan te gaan.

Algemene tips van een ervaren
Cheap Ass:
• Te halen bij Sorbon zijn gratis
lunchzakjes. De inhoud hiervan
kan in verschillende meetstelsels
worden uitgedrukt: 15
Van die doorgesneden broodjes,
die een driehoek vorm
hebben of 12 pistoletjes of drie
trosjes bananen of 12 appels.
• Het is handig als je alvast een
valse naam hebt. Verrassend
moeilijk blijkt het soms te zijn
om on the spot een valse naam
EJC!
op te geven.
• Niets weerhoudt jou ervan
meerdere keren toe te slaan
bij dezelfde lunch.
• Join the group! Zoek op
FACEBOOK naar de groep
Hiermee
houden de leden elkaar op de
hoogte dat er Lunches zijn. Dit
is het medium om ervaringen
met elkaar te delen en optimaal
gebruik te maken van de
verschillende kansen die zich
voordoen.
Aangezien het niet meer al te lang duurt voor het volgende studiejaar begint,
is iedereen van het EJC (EersteJaars Commissie) druk in de weer om
een leuk EJW (EersteJaars Weekend) te organiseren.
Nu de belangrijkste dingen vaststaan,
kan ik de via mededelen waar we naartoe
gaan, wanneer we vertrekken, en welk
supergaaf thema er is bedacht.
Natuurlijk hebben we voor dit jaar de coolst
mogelijke plek proberen te regelen. Maar
aangezien we onze supergave via kamer niet voor een heel weekend kunnen
claimen en er helaas ook niet genoeg eerstejaars in passen, is er voor
‘the next best thing’ gekozen: Dwingeloo.
Deze locatie is gereserveerd van vrijdag 30 september, tot zondag 2
oktober. Daarom is het enigsins voorspelbaar dat we ook die vrijdag,
rond een uurtje of 2, vertrekken om Dwingeloo onveilig te maken.
Daar aangekomen zal het hele weekend
in het thema staan van badass 8bit oldskool
games als pacman, space invaders en ga zo
maar verder.
De EJC kan nog extra handen gebruiken,
dus als je zin hebt om te helpen ben je zeer
welkom bij ons.
28

Arjan Kooistra.
Software engineer Java/J2EE.
Kan niet koken.
Ook zin in een succesweekend
met een privé-kok?
Als je bij Quinity komt werken, werk je mee aan het
ont wikkelen van eBusiness-applicaties. Dat doen
we voor grote, fi nanciële organisaties en met
goede resultaten. En boeken wij succes, dan boek
jij ook succes. Sterker nog: we garanderen je een
carrière waarin je veel successen op je naam kunt
zetten. Ook als je nog maar net bent afgestudeerd.
En om je daarvan alvast te laten proeven, krijg je
van ons een geweldig succesweekend naar keuze
aangeboden als we het met elkaar eens worden.
Kijk meteen op www.werkenbijquinity.nl voor alle
details en mogelijkheden. En ontdek dat je bij Quinity
net zo succesvol kunt worden als je ambities reiken.
Upload meteen je cv.
Quinity zoekt software engineers Java/J2EE, projectleiders, functioneel
ontwerpers en consultants/informatie-analisten. Als je zo’n baan én een
succesweekend wilt, upload dan snel je cv. Ook al heb je nog geen ervaring.
Op www.werkenbijquinity.nl vind je uiteraard ook alle andere informatie en
wetenswaardigheden over een baan bij ons bedrijf.
Quinity B.V. – Maliebaan 50 – Postbus 13097 – 3507 LB Utrecht
Telefoon +31(0)30 2335999
Werken bij Quinity.
Succes gegarandeerd.