Rosendaal Energy Groeit! - Pieters Pro

REview
| Uitgave 2
| juni 2008
Rosendaal Energy Groeit!
Oostkade 5 | 4541 HH Sluiskil | www.rosendaal-energy.nl

Introductie
Voor u ligt alweer de tweede REview. Sinds de vorige uitgave
in augustus 2007 is er keihard gewerkt aan de bouw van de
biodieselfabriek! Mensen die regelmatig het veerpontje van Sluiskil
gebruiken weten dat, want de skyline van het Heros-terrein verandert
in rap tempo! In augustus was er nog vrij weinig te zien, de bouw
van de opslagtanks was net begonnen, inmiddels staat het gehele
tankenpark er, is de kade verlengd tot aan het veerpontje en is
de gehele leidingenbrug geplaatst, inclusief het brugstuk over de
oostkade. De bouw van de 2 fabrieksgebouwen heeft in maart ook
het hoogste punt van 30 meter bereikt en men is nu hard bezig met
het plaatsen van alle pompen, leidingen, scheiders, vaten en andere
onderdelen. Dat er hard gewerkt wordt blijkt ook uit de statistieken:
in totaal is er nu ongeveer voor 100.000 uur werk verricht (ongeveer
50 manjaar!) op onze locatie en daar zullen nog de nodige uren
bijkomen! Niet alleen de fabriek groeit, ook onze organisatie is
gegroeid naar 16 personen per 1 mei. In januari hebben we een zeer
succesvolle wervingsactie gehad voor procesoperators, waaruit 15
enthousiaste operators en team-coordinatoren zijn gerold. Zij zullen
uiterlijk per 1 juni beginnnen met het aanleren van de technologie.
U ziet, er wordt op alle fronten hard gewerkt! Dit najaar zal de
fabriek in gebruik genomen worden. Een spannend moment waar we
allemaal naar uitkijken! Ik wens u veel leesplezier bij deze 2e REview!
Bart Rosendaal.
(Bron: Foto Reggie Goole, Studio 72)
2
Wat er allemaal komt kijken
bij de bouw van de fabriek
“Het is soms best
spannend!”
Wie langs het kanaal van Gent naar
Terneuzen rijdt heeft wel opgemerkt
dat er hard gewerkt wordt op het
terrein van Rosendaal Energy. Lag
het stuk grond naast de Heros in de
zomer van 2007 nog braak, in het najaar
van 2008 gaat de productie van
de eerste biodiesel al van start. De
grote opslagtanks, pijpleidingen
en gebouwen zijn inmiddels wel
zichtbaar, maar waar dienen ze
precies voor en wat komt er allemaal
kijken bij de bouw van de fabriek?
We nemen een kijkje op het bouw-
terrein en praten met de mannen die
er alles van weten;
“Op dit moment is de fabriek voor 80 procent
gebouwd en de voortgang zit er goed
in”, zegt Piet de Groot die hoofd projectleider
is en dus verantwoordelijk voor de bouw
van de fabriek. De biodieselfabriek is waarschijnlijk
zijn laatste project, daarna mag
hij met welverdiend pensioen. Hoewel Piet
al een leven lang aan ervaring op zak heeft
is de bouw van de RE biodieselfabriek zeker
geen routineklus. Er komt namelijk heel wat
bij kijken en Piet moet ervoor
zorgen dat alles op rolletjes draait: “Soms
is dat erg spannend. Alles moet wel op
tijd op zijn plek komen en alles moet goed
werken. Natuurlijk letten we erop dat we
goede kwaliteit kopen. Maar dat zijn toch
wel dingen die door mijn hoofd gaan; zijn
de tanks goed gelast, blijven de kleppen
het doen, gaat er niets stuk en komen
de onderdelen wel op tijd aan. Sommige
componenten komen uit India, Amerika of
andere delen van de wereld, die moeten
dus wel op tijd worden geleverd anders
hebben wij een probleem en kunnen we
niet verder. Als we grondkabels gaan leggen
en we gaan meten moet het in één keer
goed zijn, het duurt namelijk vier maanden
voordat we dan weer nieuwe kabels
hebben”. Er zijn dus veel zaken van elkaar
afhankelijk, maar tot nu toe gaat alles naar

wens: “We zijn nu al bezig met de eerste
testen in tankput 1, die zijn allemaal goed
bevonden. Ook zijn er al een aantal testen
uitgevoerd wat betreft de elektra en
generatoren”.
Water
“De enige hinder tot nu toe was het weer,
het is namelijk lange tijd erg nat geweest,
vooral tijdens de wintermaanden gaf dat
enorme overlast. Doordat er met grote
machines over het terrein is gereden is de
grond zo hard aangedrukt dat het water
niet meer kon wegzakken. Het gevolg…
een natte slikboel”. We gaan dus met onze
laarzen aan het terrein op en dat is maar
goed ook want op sommige plaatsen zakken
we ver in de modder. Piet windt er geen
doekjes om; “de wateroverlast is een bron
van ellende”, zegt hij. Toch konden de
werkzaamheden gewoon doorgaan met
al die nattigheid en schiet het al flink op
met de bouw.
De fabriek
Wie het terrein betreedt komt als eerste
langs grote opslagtanks, en dat zijn er
nogal wat. In totaal kan er 25.000 m3 in
worden opgeslagen. In tankput 1 wordt
de ruwe plantaardige olie opgeslagen die
per schip wordt aangevoerd. De kade aan
het kanaal wordt hiervoor verlengd zodat
schepen tot ca. 10 meter diepgang kunnen
aanmeren. In de andere tanks worden de
restproducten opgeslagen die vrijkomen bij
het zuiveringsproces en na behandeling in
de fabriek wordt ook de biodiesel in tanks
opgeslagen alvorens de diesel per schip of
vrachtwagen naar de oliemaatschappij gaat.
De totale fabriek bestaat dus uit een aantal
verschillende onderdelen. Naast het tankenpark
is er de raffinaderij waar de ruwe olie
wordt gezuiverd. Nadat de olie is gezuiverd
gaat deze naar de omesteringsfabriek
waar er biodiesel van wordt gemaakt. De
raffinaderij en omesteringsfabriek worden
gebouwd door de firma DeSmet/Ballestra
3
uit België. Zij hebben na jarenlange ervaring
alle technologie en expertise in huis en zijn
o.a. gespecialiseerd in het bouwen van biodieselfabrieken
over de gehele wereld. Met
de technologie van DeSmet/Ballestra wordt
er hoge kwaliteit biodiesel geproduceerd.
Ook komen er vrijwel geen vervuilende stoffen
vrij en treden er geen noemenswaardige
emissies op. Om het chemische proces in
de fabriek op gang te krijgen is hete stoom
nodig, veel stoom. Het ketelhuis waar de
stoom wordt geproduceerd kan ruim 25 ton
stoom van 200°C per uur produceren. Om
de fabriek vervolgens af te koelen is een
koelwatersysteem nodig. Het water om de
fabriek af te koelen wordt opgepompt uit
het kanaal (ruim 700 liter per seconde) en
rondgepompt door grote warmtewisselaars,
waarna het maximaal 3°C warmer terug
naar het kanaal gaat. Het klinkt allemaal
simpel maar het bouwen van de installaties
is een hele klus en vergt veel expertise en
inspanning.
Leon Essers (l) en Piet de Groot (r) voor de betonnen verbindingsbuizen tussen kanaal en koelwaterbassin (Bron: Foto Reggie Goole, Studio 72)

Bij het bouwen van de fabriek komt dus heel wat kijken.
Op de bouwput zijn aannemers en onderaannemers bezig
om de verschillende onderdelen van de fabriek in elkaar
te zetten. Op normale dagen zijn er rond de 70 mensen
aan het werk op het terrein. Op hoogtijdagen kan dat
aantal oplopen tot wel 400. Duidelijk is wel dat het aansturen
van zo’n groep mensen en het op elkaar afstemmen
van de werkzaamheden veel tijd kost. Onderlinge
communicatie is van groot belang om te zorgen dat de
coördinatie, planning en constructie goed verlopen. Leon
Essers vervult als construction supervisor een cruciale rol
hierin. Samen met Marc Bos en Gerben Jaspers zorgen
ze er in feite voor dat alles op de juiste tijd op de juiste
plaats terechtkomt.
De ultieme test
Voor Piet de Groot breekt het grote moment aan als
de fabriek in zijn totaliteit getest kan worden. Na een
lange tijd van voorbereiding en maanden bouwen komt
de deadline steeds dichterbij. Het grote testen moet
plaatsvinden in september en oktober. Tot die tijd vinden
allerlei kleinschalige testen plaats: “De ultieme test is niet
of de fabriek het wel gaat doen want dat hebben we goed
berekend. De vraag is hoe snel we de maximale productie
(Bron: Foto Reggie Goole, Studio 72)
4
kunnen halen want we zijn afhankelijk van een aantal
factoren. Bijvoorbeeld of er genoeg stroom geleverd
wordt. Hetzelfde geld voor het koelwater en de stoom.
Alles moet optimaal werken anders gaat dat ten koste
van de productie. Alle zaken bij elkaar moeten ervoor
zorgen dat de fabriek 250.000 ton biodiesel per jaar gaat
produceren, maar wij hopen dat we wel 300.000 ton per
jaar halen!”.

Gewoon groen doorgaan!
Lambèrt van Nispen, Algemeen Directeur RE
De bouw van onze fabriek kende een ronduit
natte en vooral modderige start. Maar
het Zeeuwse motto “Luctor et Emergo”
gold ook voor ons en we zijn weer boven
gekomen! Inmiddels heeft de bouw zijn
definitieve contouren aangenomen en
belanden we in de fase dat de voortgang
minder spectaculair zichtbaar zal zijn. Veel
van de afrondende werkzaamheden aan de
installaties spelen zich in de tankputten en
binnen de gebouwen af.
Het bouwteam werkt er hard aan om
optimale vorderingen te maken. Ook zijn
we erin geslaagd een goede, nieuwe
productiemedewerkers te vinden, zodat
we straks met vertrouwen kunnen gaan
proefdraaien en dan definitief opstarten.
Ons versterkte team geeft RE dan ook een
prima uitgangspositie voor de toekomst.
De kracht van RE schuilt ook in de actieve
betrokkenheid van haar aandeelhouders.
Zo is Yard Capital, onze grootste aandeelhouder,
een onafhankelijke investeringsmaatschappij
die zich uitsluitend richt
op de (duurzame) energiesector en heeft
Yard veel kennis en ervaring in ‘groene’
projecten zoals windenergie, biobrandstoffen
en biomassa. Gulf Oil Nederland, de
Wethouder van Waes over
Rosendaal Energy:
andere grote aandeelhouder, is een belangrijke
speler op de internationale oliemarkt
en beschikt daardoor over de nodige
expertise in de handel in brandstoffen.
Daarnaast bezitten Pluijmpunt (een 5-tal
particulier investeerders) en initiatiefnemer
Bart Rosendaal aandelen.
Het voordeel van een beperkt aantal -
actieve - aandeelhouders is dat je korte
lijnen naar ze hebt en daardoor slagvaardig
kunt werken. Met de huidige snelle
ontwikkelingen in de biodieselmarkt is dat
van vitaal belang. Want de ontwikkelingen
gaan in een rap tempo en elke dag is weer
nieuw en spannend.
Biobrandstoffen zijn de laatste tijd
geregeld in het nieuws, waarbij ook sprake
is van eenzijdige berichtgeving die voorbij
gaat aan het netto positief effect van
bijvoorbeeld biodiesel. Gelukkig heeft de
EU-commissie haar doelstellingen voor het
verhogen van de verplichte bijmenging
onverkort gehandhaafd, waardoor de
gunstige milieu-aspecten kunnen worden
gerealiseerd. RE maakt zich hiervoor ook
sterk door het lidmaatschap van diverse
organisaties die het voortouw nemen in de
verantwoorde productie van biobrandstof-
“Vier jaar geleden kwam Bart Rosendaal voor het eerst bij me met zijn erg
ambitieuze plan: ‘ik moet het nog zien, dacht ik eerst, er moesten namelijk nog
investeerders komen. Hij was wel heel gedreven en erg serieus. Toen hij later bij
me terugkwam was de financiering rond. Ik vond het heel knap hoe hij dit als
jonge ondernemer, toen nog zonder onderneming, van de grond heeft gekregen”.
“Rosendaal Energy past als een puzzelstukje in het plaatje van het Biopark
Terneuzen en is een grote toevoeging aan de bedrijven die er al zijn. Het is een
van de kernbedrijven in de Biopark gedachte. Tevens is RE het eerste nieuwe
bedrijf in de procesindustrie dat in productie gaat in de kanaalzone. Dat is uniek
want vaak zijn het de grote bestaande multinationals. RE levert tevens een
bijdrage aan het economische kerngebied Terneuzen en daar zijn we natuurlijk
erg blij mee. Bij het bouwen en opstarten van een fabriek komt veel kijken en kan
veel misgaan. Ondanks de hectiek is het me opgevallen dat de mensen bij RE erg
veel rust uitstralen. Het is een jong en energiek bedrijf waar ik erg van onder de
indruk ben”.
5
fen, zoals de ronde tafel voor duurzame
soja. Ook koolzaad zal een grote rol spelen
in de biobrandstoffen en dat kan zo een
belangrijk effect hebben op onze eigen
agrarische economie.
RE is om meerdere redenen overtuigd van
de noodzaak van biobrandstoffen nu en
in de toekomst. Behalve een sterke positie
innemen op de markt voor biodiesel nu,
willen we ook een actieve rol spelen in
de ontwikkeling van 2e generatie biobrandstof.
Daar zijn we eigenlijk al druk
mee bezig.
Vandaar dat ik graag zeg: “Gewoon groen
doorgaan!“.
Van links naar
rechts: Jos
Timmermans,
Kevin Dijkers,
Raymon van
den Ende,
Sofie van
Langevelde
en Lambèrt
van Nispen.

De methanolfabriek van Bio MCN te Delfzijl (Groningen)
Met de juiste leveranciers kom je een stuk verder
Voor de productie van biodiesel worden zowel
grond-, als hulpstoffen aangeleverd. Belang-
rijke stoffen zijn plantaardige olie, methanol,
zuren en natronloog. Deze stoffen worden
niet zomaar overal vandaan gehaald, het is
namelijk van groot belang waar en door wie
ze geleverd worden.
Nederland heeft een rijke geschiedenis in de handel in
plantaardige oliën, dat is onder meer te danken aan
de Rotterdamse haven. Unilever, Remia en Smilde
bijvoorbeeld, om er maar een paar te noemen, zijn
groot geworden met oliën en vetten. Maar ook grote
buitenlandse bedrijven zoals Cargill, IOI Loders
Croklaan en Kouk Group hebben productievestigingen
in Nederland. Er is dus een grote keus aan handels-
partners. Rosendaal Energy wil duurzame grondstoffen
inkopen en dus is transparantie in de keten erg belangrijk.
Daarom proberen we voornamelijk zaken te doen
met de producenten van plantaardige en dierlijke olie.
Zo kan er direct invloed uitgeoefend worden hoe en
waar de olie geproduceerd wordt en kunnen we actief
meehelpen aan het verduurzamen van onze grond-
stoffen.
Bio-methanol
Rosendaal Energy heeft voor het product Methanol al
een vaste partner gevonden. Methanol is nodig voor de
productie van biodiesel. Methanol wordt traditioneel
6
Glycerine
Methanol
van aardgas gemaakt, maar inmiddels is er een nieuwe
technologie opgestaan die niet langer aardgas als
grondstof verbruikt. De Nederlandse firma Bio Methanol
Chemie Nederland (BioMCN) in Delfzijl heeft een nieuwe,
innovatieve techniek ontwikkeld om methanol te maken
uit glycerine. Nu komt er bij de productie van biodiesel
de stof glycerine vrij, ideaal dus voor een samenwerking
tussen RE en BioMCN. BioMCN zal de methanol aan RE
leveren per binnenvaartschip en na lossing zal RE hetzelfde
schip beladen met glycerine, wat vervolgens weer
terugvaart naar Delfzijl. Voor dit transport tussen Delfzijl
en Sluiskil zal een speciaal binnenvaartschip ingezet worden.
Logistiek gezien is dit een uiterst efficiënte oplossing,
want het schip vaart immers vrijwel nooit leeg! Ook
zorgt dit voor nog een andere positieve bijkomstigheid
op milieugebied: doordat nu ook de afvoer van glycerine
per schip gaat, zullen er circa 1000 tankwagens minder
benodigd zijn. En omdat schepen minder CO 2 uitstoten
per tonkilometer dan tankwagens, levert dit ook eens
een forse milieuwinst op!

Win-Win situatie
De levering van zuren en basen (bv. fosfor-
zuur en natronloog) zijn gegund aan
Brenntag en AkzoNobel. Met deze partijen
is een speciaal contract gesloten waarbij
zij het beheer krijgen over het niveau in de
tanks van RE waarin zij leveren. Dit heet
‘Vendor Managed Inventory’ en betekent
dat de leverancier de garantie geeft dat er
altijd voldoende product in de tank
aanwezig is. De informatie over het niveau
van de chemicaliën in de tanks wordt aan
de leveranciers doorgegeven via internet
of via een modem en zij moeten zelf
bepalen wanneer ze een vrachtwagen
sturen om de tank te vullen. Er worden
dus ook geen orders meer uitgestuurd
door RE. Om dit systeem optimaal te laten
functioneren dient er één vaste leverancier
te zijn per tank of per product.
Dit is nou een duidelijk voorbeeld van een
Win-Win situatie: RE reduceert de admini-
stratieve taken (geen orders) en kan zich
Plaatsen van de 12 meter hoge laad/losinstallatie voor schepen,
waar o.a. de methanol en de glycerine verladen zal worden
richten op productie en verkoop van bio-
diesel en het geeft de leverancier controle
over de toevoer en zij kunnen een betere,
efficiëntere planning maken. Een voorbeeld:
Stel dat er bij AkzoNobel een levering van
zoutzuur is komen te vervallen bij een
klant in de buurt van RE. Een snelle blik
op het niveau in de tank bij RE geeft aan
dat deze partij bij RE in de tank past! De
vrachtwagen hoeft dus niet terug te rijden
naar de fabriek van AkzoNobel, maar kan
direct naar RE rijden en lossen. Dit is uiterst
Tankwagen Brenntag (Bron: Brenntag)
Tankwagen Akzo Nobel (Bron: Akzo Nobel)
7
efficiënt en betekent ook nog eens minder
transportkilometers, minder CO 2 -uitstoot
en dus wederom beter voor het milieu!
Verder heeft het werken met grote leveranciers
zoals Brenntag meer voordelen. Door
hun grootte en het feit dat ze als distributeur
meerdere leveranciers hebben kunnen
ze een zeer hoge leveringsbetrouwbaarheid
garanderen en dat is essentieel voor RE. De
fabriek mag immers niet stilvallen omdat
een tank niet op tijd is bijgevuld!

Er is genoeg landbouwgrond voor iedereen
Biobrandstoffen zijn een goede stap richting
een schoner milieu en zijn op dit moment hét
antwoord op de vraag naar meer energie. Biobrandstoffen
zijn namelijk, in tegenstelling tot
aardolie, hernieuwbaar en dragen bij aan het
terugdringen van de CO2 uitstoot. Toch worden
er ook kanttekeningen geplaatste bij het gebruik
van biobrandstoffen. Gaat de productie van
biobrandstoffen namelijk niet ten koste van
landbouwgrond en natuurgebieden, en wordt
er niet rechtstreeks geconcurreerd met de
voedselindustrie?
Duurzame energie is schone energie die nooit opraakt en
dat is iets wat we allemaal willen. De auto moet blijven
rijden maar het milieu moet schoner. Niet voor niets wil
de overheid overstappen van de slinkende aardolievelden
naar de oneindige biobrandstoffen. Hoe zit het dan met
de nadelen, is er een verband tussen de stijging van de
voedselprijs en de biobrandstoffenindustrie? “Er is een
beetje een luxe probleem”, zegt Bart Rosendaal. Voedselprijzen
zijn lange tijd erg laag geweest. “Te laag”, volgens
Bart. “Sinds de jaren tachtig tot een paar jaar geleden was
de wereldvoedselproductie eigenlijk veel te hoog, er was
zelfs een gigantische overproductie. Binnen de EU werd
de landbouwsector met subsidies in leven gehouden. Het
overschot aan voedsel werd door overheden in de Europese
Unie en de Verenigde Staten tegen bodemprijzen op
de wereldmarkt gedumpt. Het gevolg hiervan was echter
wel dat de landbouwsector in derde wereldlanden er fors
op achteruit ging en de productie in die landen sterk
verminderde”. De armere landen konden dus niet op-
8
vechten tegen de lage prijzen van de EU en de VS.
Op dit moment krijgen we hier de rekening van gepresenteerd.
Misoogsten in 2007 in Australië, Oost-Europa
en Latijns Amerika, in combinatie met extra vraag naar
voedsel uit China en India zijn de oorzaak van de hoge
voedselprijzen van dit moment. “Ten onrechte wordt onze
sector de zwarte piet toegespeeld als het gaat om hoge
voedselprijzen. Op dit moment wordt slechts 1% van de
landbouwproducten ingezet voor biobrandstoffen. Ter
vergelijking: 50% van het graan gaat naar veevoer en is
dus bestemd voor vleesconsumptie in de rijke westerse
landen. President Lula van Brazilië zei het als volgt: “Er
is geen tekort aan voedsel. Er is een tekort aan inkomen
om voedsel te kunnen kopen en dat is een
direct gevolg van de landbouwsubsidies van de EU en de
VS!”. Het verminderen van armoede is dan ook de beste
manier om honger de wereld uit te drijven.
Natuurgebieden
Eigenlijk moet je concluderen dat de voedselprijs nu
eindelijk weer op een gezond niveau is en dat het nu dus
ook weer interessant is voor boeren om landbouwgrond
goed en
efficiënt te bebouwen, óók in derde wereldlanden. En
zo zal er meer voedsel geproduceerd worden, waardoor
de prijzen weer wat lager kunnen worden én kunnen de
boeren en de mensen in derde wereldlanden meer geld
verdienen. Biobrandstoffen dragen dus bij aan meer inkomen
voor de derde wereld en dus minder armoede. Dit is
vorig jaar bevestigd door het World-Watch Institute in één
van hun rapporten. Een goede zaak, zou je denken, maar
ook hier is niet iedereen blij mee. Men is bang dat door de
Sofie van Langevelde en Bart Rosendaal zijn binnen Rosendaal Energy verantwoordelijk voor o.a. duurzaamheid en ethiek (Bron: Foto Reggie Goole, Studio 72)

Koolzaadveld bij tankstation Rilland, Zeeland (Bron: Wim van Gorsel)
hogere prijzen natuurgebieden verloren zullen
gaan en zullen worden omgeploegd tot
landbouwgrond. Vooral arme landen zouden
coulant zijn bij het kappen van een stukje
regenwoud of het omploegen van waardevolle
natuurgronden en dat is natuurlijk een
slechte zaak. Corruptie is hierbij een zeer
groot probleem. En het is ook niet nodig,
de wereld bezit nog genoeg braakliggende
landbouwgronden en gronden zonder natuurwaarden
om de productie op te voeren.
Nog afgezien van
het feit dat het merendeel van de landbouwgronden
nog veel meer zou kunnen produceren
per hectare als het beter beheerd wordt.
Rijkere landen zoals Nederland doen veel
meer om natuurgebieden te behouden. Er
is hier zelfs een tendens om waardevolle
landbouwgrond om te zetten tot natuurgebied.
Zeeland is een voorloper op het gebied
van ontpolderen, een trend waar Bart zeker
geen voorstander van is: “Ik vind dat we
elk bestaand stuk landbouwgrond wat al
sinds jaar en dag beboerd wordt, ten volste
moeten benutten. Zeker met het oog op de
huidige maatschappelijke ontwikkeling en de
omslag naar duurzame energie. Ontpolderen
staat daar haaks op. Wij proberen zo ethisch
en duurzaam mogelijk te opereren en we
moeten verstandig en verantwoord omgaan
met onze landbouwgronden”.
Het is dus in ieders belang om de landbouwgrond
die we wel hebben optimaal te
gebruiken. “In principe hebben we genoeg
landbouwgronden”, zegt Bart. “Als we de
bestaande landbouwgronden wereldwijd
goed inzetten dan hebben we voorlopig geen
enkel probleem”.
Tweede generatie biodiesel
Op dit moment wordt er nog maar een klein
percentage biodiesel bijgemengd bij de gewone
diesel. Willen we in de (verre) toekomst
alle fossiele brandstoffen gaan vervangen
met biobrandstoffen is er nog veel werk aan
de winkel. Op basis van de huidige klassieke
grondstoffen voor biodiesel (natuurlijke
oliën) is het de vraag of er dan genoeg land-
9

ouwgronden zijn om zowel de voedsel als
de biobrandstoffen industrie van grondstoffen
te voorzien. De oplossing ligt in wat men
noemt de tweede generatie biodiesel. Over
vijf tot tien jaar is de technologie rijp om die
fabrieken te zetten. Bij de tweede generatie
biodiesel kan er van stro, hout, afval enz.
biobrandstof geproduceerd worden. Maar
er worden nu ook 2e generatie grondstoffen
ontwikkeld voor de huidige biodiesel-
fabrieken, zoals Algenolie en Jatropha-olie
(zie kader).
Daarmee kan ook 2e generatie biodiesel
geproduceerd worden. Het grote voordeel
van de tweede generatie biodiesel is natuurlijk
dat die helemaal geen voedsel meer
gebruikt als grondstof voor brandstof.
Duurzaamheid
De biodiesel industrie heeft zelf het initiatief
genomen om erop toe te zien dat landbouwgronden
op een zo verantwoord en
duurzaam mogelijke wijze worden gebruikt.
Er zijn hiervoor duurzaamheidcriteria opgesteld.
Bij die criteria wordt ernaar gestreefd
om op een zo duurzaam mogelijk wijze
bijvoorbeeld palmolie en sojaolie te verbouwen
en te produceren. Het komt erop neer
dat er o.a. geen bestaande natuurgebieden
verloren gaan en dat er zo weinig mogelijk
aan bestrijdingsmiddelen en kunstmest
gebruikt wordt. Ook wordt er gewaakt over
de biodiversiteit. Allemaal belangrijke zaken
die bijdragen aan een duurzaam product”.
10
De Jatrophavrucht en de noot
(bron: Diligent)
Een jonge Jatrophastruik in Tanzania
(bron: Diligent)
Jatropha
Jatropha curcas (purgeernoot)
is een tropisch gewas wat voorkomt
op alle continenten in een
brede band rondom de evenaar.
De struik kan groeien met een
minimum aan water, voeding
en beschutting en kan tot 8
meter hoog worden. De struik
produceert vruchten waarin
noten zitten en kan 6 tot 8 ton
noten per hectare opleveren bij
gunstige condities.
Doordat Jatropha geringe
behoeftes heeft en doordat
het gewas meerjarig is, is de
energiebalans gunstig. De
volwassen Jatropha planten kunnen
bovendien dienst doen als
heg of schaduw en beschutting
brengen, waarin tere voedselgewassen
kunnen gedijen. Zo
kan landbouwgrond zelfs dubbel
worden gebruikt.
Doordat de plant oneetbaar is,
wordt de ethiek van voedsel als
brandstof vermeden. Volgens
onderzoekers van de Universität
Hohenheim in Stuttgart is
er op dit moment wereldwijd
zo’n 2 miljard hectare land, dat
te droog is en/of te zeer aan
erosie bloot staat voor bekende
landbouwgewassen, maar wel
geschikt zou zijn voor Jatropha.

microscopische opnames van algen
Algen
Algen zijn ééncellige plantjes
en leven in zout of zoet water.
Ze komen in duizenden variaties
over de hele wereld voor. Wat
minder bekend is dat de grote
olie-en gasvelden zeer waarschijnlijk
voor het grootste deel
zijn ontstaan uit resten van
algen! Algen kunnen veel sneller
groeien dan gewassen, omdat
ze een hele snelle uitwisseling
van bouwstoffen & afvalstoffen
hebben met hun omgeving.
Ze hebben geen wortels of
bladeren nodig. Onder de juiste
condities kan een algje wel 50%
olie bevatten! En omdat ze zo
snel groeien kan de productie
van olie per hectare wel 20 keer
zo hoog zijn dan koolzaadolie!
Bovendien is het mogelijk om
de rookgassen van industrie of
energiecentrales direct te gebruiken
als voedingsbron voor de
algen. De algen eten dan de CO 2
op uit de rookgassen en dragen
zo direct bij aan een forse verlaging
van de CO 2 -uitstoot.
Rosendaal Energy ziet veel
potentie in algen en werkt
daarom samen met de Universiteit
Wageningen . Daar wordt
onderzocht hoe de Algen het
beste kunnen worden ingezet en
hoe ze maximaal grondstoffen
kunnen produceren op grote tot
zeer grote schaal. Algen produceren
zoveel dat ze zelfs olie en
gas zouden kunnen vervangen!
Een mooi vooruitzicht!
Een mogelijke productiemethode
van algen. (bron: Global Green
Solutions Inc.)
Keurmerk
Om te garanderen dat er biodiesel geproduceerd wordt van
duurzame gewassen zijn verschillende mogelijkheden. Rosendaal
Energy doet onderzoek naar de verschillende opties en de
haalbaarheid ervan. “We zijn bezig met een certificeringssysteem.
Waar we naartoe willen is dat we moeten kunnen controleren dat
de olie die wij kopen op een goede manier geteeld en geproduceerd
is. Er zal waarschijnlijk een certificaat komen, zeg maar een
keurmerk, waarmee de producent van plantaardige olie zich laat
controleren. Heeft hij het certificaat, dan kunnen we zaken doen.
Het systeem is vergelijkbaar met het EKO- of het Max Havelaar
keurmerk. Dit is iets waar ook de voedselindustrie in mee moet
gaat. Je stimuleert elkaar. De een kan niet achterblijven bij de
ander want als je duurzame producten naar energie gaan en de
niet duurzame producten naar voedsel is dat geen goede reclame.
Dit is echter wel een proces waar vele jaren tijd in gaat zitten. Dit
systeem is er dan ook niet van de ene op de andere dag.
Rosendaal Energy wil op een zo duurzaam mogelijke wijze biodiesel
produceren. In het begin werd biodiesel met open armen door
de milieubewegingen ontvangen als het alternatief voor aardolie.
Ondanks de groeiende kritiek is biodiesel nog steeds het enige en
beste alternatief voor een schoner milieu en voor duurzame energie.
“Wij zullen er dan ook alles aan doen om schone, duurzame
en goedkope energie op een verantwoorde wijze te produceren.
Wij zeggen dat biodiesel een duurzaam product is, en moeten dat
dus ook waarmaken”, zijn de slotwoorden van Bart Rosendaal.
“Wij willen daar steeds beter en efficiënter in worden”.
11

“Dit is een uniek project”
Bij de realisatie van de fabriek zijn verschillende
bedrijven betrokken. Ieder bedrijf heeft zijn eigen
kennis en expertise in huis om de verschillende
componenten te bouwen. Er is een grote diversiteit
aan technische kennis nodig om tot een
succesvol einde te komen. Er zijn daarom een
aantal mensen op interim basis aangenomen om
de verschillende processen te begeleiden en aan
elkaar te koppelen. Marc Bos en Gerben Jaspers
werken sinds de zomer van 2007 voor RE en zijn
bij deze begeleiding en realisatie betrokken.
Marc is gedetacheerd bij RE en werkt voor de firma
J. de Jonge Flowsystems. De Jonge Flowsystems is ge-
specialiseerd in onder andere het ontwerpen en aan-
leggen van pijpleidingsystemen en heeft een jarenlange
ervaring in de chemische- en petrochemische industrie.
Marc begeleidt het productieproces van de pijpleidingen
en tanks en regelt vanuit het kantoor de meest uiteenlopende
zaken die te maken hebben met de aanleg/ bouw
ervan. Als de fabriek in gebruik wordt genomen zit het
werk voor Marc er op, tot die tijd is hij nog druk aan het
(Bron: Foto Reggie Goole, Studio 72)
12
werk om de laatste zaken te regelen: “Het loopt vrij soepel
allemaal. We hebben wel een deadline maar we ervaren
niet veel stres, we beginnen ‘s morgens met koffie en
gaan verder met onze lopende zaken. Piet praat ons
‘s morgens bij met wat updates of dingen die we voor
die dag belangrijk zijn”.
Gerben Jaspers van Jaspers Technisch Bureau werkt
samen met Marc en begeleidt een veelvoud aan technische
realisaties bij de bouw. De begeleiding van het
ketelhuis en de gasleidingen bijvoorbeeld. De technische
informatie moet doorgespeeld worden naar de aannemers
en eventuele problemen moeten opgelost worden. Al
met al een afwisselende baan. “In het begin was ik vooral
bezig met het gereed maken van het terrein, er moesten
heel wat dingen gebeuren voordat er met de actieve bouw
van de fabriek begonnen kon worden, ook daar moest veel
begeleid worden. Ik doe eigenlijk ontzettend veel verschillende
dingen. Omdat we met een kleine groep mensen
werken zijn we heel breed bezig, dat is erg leerzaam, je
bent ook voortdurend samen in overleg, dat maakt het
allemaal erg leuk”.

Uniek
Marc: “Het mooie van dit project is dat je
naast je kantoor de hele fabriek ziet herrijzen.
Je zit niet op een ingenieurs bureautje
ergens ver weg. Dat is echt heel mooi. Je ziet
gelijk het resultaat van je werkzaamheden.
Je ziet hoe er van een groen grasveld een
hele fabriek wordt neergezet. Dat is wel
uniek om mee te maken, zeker in Nederland”.
Marc en Gerben werken nauw samen met
Piet de Groot en Leon Essers. Van tevoren
weet je natuurlijk nooit of het klikt maar in
dit geval is de samenwerking erg plezierig,
zegt Gerben; “Je moet elkaar wel leren kennen
maar dat gaat erg snel als je samen aan
een project bouwt. Nu werken we samen
alsof we elkaar al heel lang kennen. Dat is
wel erg leuk aan dit project. Als je een jaar
lang moet samenwerken en je kan elkaar
niet luchten of zien, dan wordt het wel een
heel lang jaar! Gelukkig is dat bij ons niet
het geval”. Als de fabriek in gebruik wordt
genomen zit het werk voor Gerben en Marc
er op. Met goede herinneringen en een hoop
ervaring rijker gaan zij dan op weg naar
een volgend project. Rosendaal Energy is
dankbaar voor de vele mensen die zich inzetten
voor de realisatie van de plant en samen
hard werken om voor het eind van de zomer
de fabriek in productie te nemen.
Uitkisten van het koelwaterbassin. Aan de achterkant zijn de
2 inlaten (de ruiten) te zien waarmee het bassin in verbinding
met het kanaal zal staan
Het schilderen (3 lagen) van de tanks
Marc Bos (l) en Leon Essers (m) in gesprek met een aannemer
13
Plaatsen 25 ton zware warmtewisselaar voor
het koelwatersysteem

Samen sterk voor een brandveilige fabriek
Over de samenwerking met Brandweer Terneuzen
Voor de bouw en continuïteit van een fabriek zijn
zware veiligheidseisen. Iedere fabriek moet dan ook een
veiligheidsbeleid opstellen. Hierin wordt in grote lijnen
omschreven welke maatregelen er zijn genomen om de
veiligheid in en rondom de fabriek te garanderen. Het
veiligheidsdocument Preventie Beleid Zware Ongevallen
(PBZO) zet het veiligheidsbeleid van RE uiteen en geeft
kaders voor het veilig opereren in en rondom de fabriek.
Sofie van Langevelde is veiligheidscoördinator bij RE en
houdt zich bezig met het opstellen van het beleid en het
onderhouden van contacten met verschillende overheidsinstanties.
Eén van de onderwerpen die uitgebreid aan
bod komt in het PBZO-document is de brandveiligheid.
Bij het productieproces van RE wordt gebruik gemaakt
van methanol en deze licht ontvlambare stof zou tot brand
Brandweerwagen van de brandweer Terneuzen (Bron: Brandweer Terneuzen)
14
en explosies kunnen leiden. Natuurlijk wil RE ongevallen
en calamiteiten voorkomen, daarom wordt er veel tijd en
aandacht besteed aan het veilig maken van de fabriek en
aan het veiligheidsdocument.
Sofie: “Er zijn al veel besprekingen geweest met de brandweer.
Ik heb ze gevraagd om met ons in gesprek te gaan,
want er zijn wel allerlei algemene regels, maar bij een
project als deze wordt apart bekeken of aan alle veiligheidseisen
wordt voldaan. Hun inbreng en aanwijzingen
zijn voor ons dus erg belangrijk”.
Voorzorgsmaatregelen
Wat moet er dan zoal gebeuren op het gebied van brandveiligheid?
“Er moeten bijvoorbeeld goede, duidelijke
vluchtroutes zijn. Verder moet het trappenhuis in de
fabrieksgebouwen helemaal dicht zijn zodat men, als er

and is halverwege de fabriek, veilig door
de brandhaard heen naar beneden kan gaan.
Ook moet de controlekamer in de raffinaderij
minimaal één uur bestand zijn tegen brand”,
legt ze uit.
“Om aan al de eisen te voldoen moeten
er bijvoorbeeld ook speciale constructies
gemaakt worden en speciale coatings worden
aangebracht die de brandwerendheid
verder verhogen. Ook wordt er natuurlijk een
netwerk van bluswaterleidingen aangelegd.
Hierbij wordt nauw gelet of er genoeg water
aangevoerd kan worden in geval van een
calamiteit. Daarnaast moeten we zelf ook
in staat zijn om kleine branden te blussen.
Er komt veel bij kijken en het helpt ons
enorm door te overleggen met de brandweer,
zo weten we zeker dat we de juiste maat-
regelen nemen en dat we ruimschoots
voldoen aan de brandveiligheid”.
De rol van de brandweer
Ook Eric Dieleman van brandweer Terneuzen
is blij met de samenwerking. Hij is al een
aantal keer bij Rosendaal Energy geweest en
begeleidt bedrijven bij het samenstellen van
een veiligheidsbeleid. Waar let de brandweer
specifiek op? “We letten vooral op welke
voorzieningen er in de fabriek aanwezig zijn.
Ook kijken we waar de grootste brandrisico’s
zijn. In dit geval is dat de brandbare stof
methanol. Er zijn al heel wat goede maatregelen
genomen door RE. Er zijn gas- en
vlamdetectie-systemen voorzien, sprinklerinstallaties,
speciale coatings, noem maar
op. Mocht er toch ooit eens iets misgaan dan
duurt het slechts 8 tot 12 minuten voordat de
brandweer ter plaatse is”.
De samenwerking met Rosendaal Energy
gaat erg goed, aldus Eric Dieleman: “Er
ontstaat nu een mooi document, in goede
samenwerking gemaakt, en dat is erg prettig.
We krijgen ook wel eens documenten
waar we erg veel in moeten strepen. Dat is
nu niet het geval, het gaat dus best goed.
Eind mei moet het veiligheidsbeleid klaar
zijn, dus er is nog wel het een en ander te
doen, maar we verwachten dat alles volgens
schema zal verlopen. We komen zeker nog
een keer met een grotere groep collega’s
terug voor een rondleiding zodat wij nog wat
meer bekendheid krijgen met het terrein”.
Uiteindelijk moet alles vóór de ingebruik-
name van de fabriek klaar zijn. Voor Sofie
een leuke en soms spannende tijd. “In de zomer
moet alles klaarliggen en goedgekeurd
15
zijn. Ik werk dus wel tegen een deadline aan
maar gelukkig ben ik al heel ver met het veiligheidsplan”.
Geen enkele reden tot paniek
of stress dus, maar wel hard doorwerken
tot de laatste loodjes! “Het einddoel is een
veilige, goedwerkende fabriek”, zegt Sofie;
“Daar gaan we voor!”.
De 500 kW electrische brandwaterpomp
Zojuist geleverde kist hydranten Het installeren en aansluiten van een hydrant op de brandwaterringleiding van RE

“zoveel mensen hadden we niet verwacht:”
In gesprek met Angela Rosendaal over het personeelsbeleid.
Hoe kijkt RE aan tegen personeel?
“Wij hebben het niet graag over personeel maar over
medewerkers”, zegt Angela. “De tijden zijn veranderd en
dat vraagt ook om een andere manier van omgaan met
onze mensen. We staan aan de wieg van een nieuw bedrijf
en willen werken op een informele en soms familiaire
sfeer maar toch strak en zakelijk zijn. Alle ervaringen en
inzichten moet je proberen te gebruiken en te combineren,
iets mee doen. Naast je neerleggen is te gemakkelijk. Dat
mensen een eigen inbreng hebben vind ik heel belangrijk”.
“We begonnen met een lege moddervlakte en een businessplan
met maar een kleine groep medewerkers. Nu
gaan we naar een fabriek met maar liefst 25 mensen.
Dat is een toch superervaring”.
Hoe wordt het personeelsbeleid vormgegeven?
We beginnen heel mooi, ideaal eigenlijk. Namelijk met
helemaal niks, enkel en alleen de basiseisen. Van daaruit
zijn we nu druk bezig om het helemaal op te bouwen.
Denk hierbij aan CAO, ondernemingsraad, loonlijsten,
arbeidsvoorwaarden, enz. We hebben inmiddels een
aantal basiswaarden aangenomen die bij ons passen”:
• Samenwerken gebaseerd op wederzijds respect;
• Mensen het beste uit zichzelf laten halen;
16
• Innovatief groeien door kennisontwikkeling;
• Aantrekkelijk arbeidsvoorwaardenpakket opzetten;
• Zeg wat je doet en doe wat je zegt;
“Wij willen als goed werkgever verantwoord omgaan met
mens en milieu en in het bijzonder natuurlijk ook onze
naaste omgeving”.
Als je nog niks hebt, kun je dan wel alle
personeelszaken goed regelen?
”Tot nu toe hebben we inderdaad nog geen personeelsafdeling,
dat zal ook nog wel even op zich laten wachten.
Het belangrijkste op dit moment is het bouwen van de
fabriek en de start van de productie. Om dit te doen hebben
we wel de juiste mensen nodig, die mensen willen
we koesteren. Om de personeelszaken goed te regelen
hebben we steun gevonden bij Adecco. Natuurlijk hebben
we meerdere bureaus benaderd, maar Adecco is daarbij dé
partner voor ons gebleken”.
Kan je iets vertellen over de
informatieavond?
“Samen met Riana van de Guchte en Marieke Agterhuis
van Adecco, hebben we een informatieavond opgezet voor
geïnteresseerden in een baan als operator of meewerkend
Het team van Rosendaal Energy, vlnr: Gerben Jaspers, Marijke Bovenlander, Leon Essers, Lambèrt van Nispen, Sofie van Langevelde,
Marc Bos, Angela Rosendaal, Piet de Groot en Bart Rosendaal. Caroline de Munck staat er nog niet bij (Bron: Foto Reggie Goole, Studio 72)

teamcoördinator bij RE. In plaats van de
verwachte 70-100 man zaten we op elkaar
gepropt met bijna 180 geïnteresseerden.
Zoveel mensen hadden we niet verwacht!
Daar was het zaaltje niet op ingericht. Het
projectorbeeld was niet goed leesbaar, de
geluidskwaliteit te min en de koffiejuffrouw
kwam niet door. Ik kreeg ook nog eens last
van zenuwen, maar toch vond ik het een
groot succes!”
Hoe ver staat het nu met het
zoekproces?
“De operatorpool is nu ingevuld en het was
moeilijk kiezen uit het grote aantal sollicitaties.
We hebben de sollicitatie gesprekken
gevoerd en hebben onze keuzes inmiddels
gemaakt en de eerste mensen zijn reeds
gestart”.
Hoe stel je nu een evenwichtige
groep samen?
“Met alle verschillende ervaringen van
Lambèrt, Leon, mijzelf en die van Riana en
Marieke lukte het toch om vrij vlot een keuze
te maken. Kijken naar ervaring en opleiding
alleen is niet genoeg maar wel belangrijk
omdat je toch praat over het opstarten van
De overvolle kantine van Heros waar de informatie-avond werd gehouden Angela Rosendaal op de informatie-avond voor operators
17
Van boven
naar
beneden:
Chris van
Wanrooij,
Eric de
Poorter,
Mike Nelis,
Ferrie
Sinnecker,
Hemmie van
der Sluis,
Albert
Onderdijk

een fabriek zonder voorafgaande oefening. We probeerden
een zo goed mogelijke inschatting te maken van de
persoon zelf. Wie zit achter dat CV? Dat is het moeilijke
punt. Uiteindelijk moeten deze mannen en vrouw (er
solliciteerde slechts een aantal vrouwen) nauw met elkaar
samenwerken en op elkaars kennis en kunde bouwen.
We vinden het belangrijk om te weten wat er speelt in
iemands leven, ook buiten het werk om. Uiteindelijk vult
het werk slechts een gedeelte van je tijd op. Het privéleven
heeft ook invloed tijdens werktijd, daarvan zijn we ons
bewust en daar willen we oog voor hebben”.
ORGANISATIE ROSENDAAL ENERGY PER 1 MAART 2008
Comm. Directeur / R&D
Bart Rosendaal
Biodiesel Trader
Feedstock Trader
Office Manager
Marijke Bovenlander
Plant Manager
Operations Support
Officer
Angela Rosendaal
18
Er is veel gesolliciteerd, hoe vond je het om
zoveel brieven te moeten lezen?
“Ik zou zo nog wel 4 plants kunnen bemannen, zoveel
brieven kregen we, maar ja, die hebben we niet. Voorlopig
kunnen er slechts 15 aan de slag. Wie weet kunnen we in
de nabije toekomst meer vacatures openstellen en iemand
opnieuw een kans bieden. Wel hoop ik dan op wat minder
standaard ingedeelde CV’s. Honderdtwintig keer een standaard
opmaak is op zijn minst afwisselend te noemen”.
Algemeen Directeur
Lambèrt van Nispen
Assistent Plant
Manager
Team Coordinator
5 x
Operators
10 x
Logistiek
Medewerker
VGMK-Coordinator
Sofie van Langevelde
Hoofd Projecten
Piet de Groot
Construction
Supervisor
Leon Essers
Project Engineer
Marc Bos
Project Engineer
Gerben Jaspers
Controller
Caroline de Munck
Administratie

Adecco, wereldwijd grootste HR dienstverlener
Sinds eind 2007 ondersteunt en adviseert
Adecco, Rosendaal Energy b.v.
op het gebied van personeelszaken.
De informatieavond op 16 januari
2008 is daar een goed voorbeeld van.
“Voor hoeveel personen zal ik koffie
en cake bestellen?” mailde Angela
Rosendaal mij. Waarop ik terug
mailde: “moeilijk, doe maar tussen
de 30-50 personen”. We zijn de tel
kwijtgeraakt, want er kwamen meer
dan 180 belangstellenden op deze
avond af. Daarover meer in het voorgaande
artikel van Angela.
Wereldwijd de grootste
Maar laten we eerst een iets meer over
Adecco vertellen. Adecco, is de grootste
aanbieder van Human Resource Solutions
ter wereld en zet al haar expertise in voor
passende verbintenissen tussen mensen en
bedrijven, zo ook voor Rosendaal Energy
b.v.. Vanuit de overtuiging dat waardevol
werk bijdraagt aan de kwaliteit van het
leven, toetsen medewerkers de wensen
en mogelijkheden van kandidaten aan
specifieke behoeften van internationale en
lokale bedrijven en instellingen. Met als
Riana van de Guchte (r) met haar team
resultaat: better work, better life. Naast
uitzendbureau, is Adecco ook dé organisatie
voor onder andere uitzenden, contracting,
recruitment & selection, testing solutions,
HR solutions en payroll, waar mogelijk
ondersteund door een verscheidenheid aan
specifieke HR-services en geavanceerde
IT-systemen.
Adecco Nederland
In Nederland (hoofdkantoor Utrecht) heeft
Adecco ruim 280 vestigingen met meer dan
1.000 medewerkers. De dagelijkse leiding
is in handen van Erwin van Iersel (COO
Benelux). Adecco Nederland is lid van de
Algemene Bond Uitzendondernemingen
(ABU) en ISO-9001 gecertificeerd. In 2005
en 2006 is het predikaat Beste Werkgever
vanuit het medewerkerstevredenheids-
onderzoek Great Place to Work® toegekend.
Better work, better life
Better work, better life vat onze hele werk-
wijze samen en geeft duidelijk aan wat
Adecco zo uniek maakt: ons streven naar
een betere carrière voor onze kandidaten
en een betere dienstverlening voor onze
opdrachtgevers.
19
“Better work, better life” vormt de kern
van onze langetermijnstrategie. Wij werken
samen met onze kandidaten om hen meer uit
hun werk en leven te laten halen. Dit doen
we door hun vaardigheden te ontwikkelen
door middel van trainings- en opleidingsprogramma’s,
waardoor ze hogere en meer
uitdagende functies kunnen vervullen.
Daarnaast kunnen wij onze opdrachtgevers
beter van dienst zijn, doordat wij ons ervoor
inzetten inzicht te krijgen in de unieke eisen
van hun bedrijf. Vervolgens brengen wij hen
in contact met uitstekende, gemotiveerde
kandidaten die over de juiste opleiding
beschikken voor hun opdrachten.
Adecco Terneuzen
In Terneuzen heeft Adecco een vestiging
in de Noordstraat. Vanuit deze vestiging
ondersteunen en adviseren wij Rosendaal
Energie b.v. De dagelijkse leiding is hier in
handen van Riana van de Guchte (vestigingsmanager).
Verder bestaat ons team uit:
Petra van Iwaarden (senior consultant),
Sharon de Korte (consultant) en Jolien
Grandsaert (stagiaire consultant).
Tijdens kantooruren zijn wij te bereiken
op telefoonnummer: 0115-615800.

Marijke Bovenlander:
“ik kon dat hele ding niet vinden”
Marijke Bovenlander werkt sinds 5 februari 2007 bij
Rosendaal Energy als office manager en is daarmee van
alle werknemers het langst in dienst: “Het was wel gek
toen ik hier voor het eerst binnenkwam,want er was nog
bijna niks, geen fabriek en geen kantoor. Er stonden alleen
drie bureaus in mijn kamer maar amper kantoorspullen
en nog geen computer voor mij, er moest van alles nog
besteld worden. Ik vond het wel heel interessant en het
bedrijf sprak me erg aan. In het begin zat ik vaak helemaal
alleen op kantoor want naast Bart was er nog niemand en
hij was vaak weg. Mijn taak was om wat orde te scheppen
in de papieren en ik moest allerlei dingen regelen. Het
kantoor moest bijvoorbeeld helemaal ingericht worden
en ik ging de administratie doen en nam de telefoon op,
langzaam aan kreeg het allemaal wat meer vorm. Ik vindt
het wel erg leuk om vanaf het begin af aan betrokken te
zijn geweest, het is heel speciaal dat je met elkaar aan een
heel nieuw iets werkt”. Marijke is zogezegd de grondlegger
van het kantoor van RE en nog steeds is ze de spil
van het bedrijf. Ze neemt de telefoon op, legt afspraken
vast is beheerder van de agenda’s. Verder doet ze allerlei
administratieve zaken en zelfs als de koffiemachine kapot
is, krijgt zij hem gemaakt.
20
Als office manager ben je aan het bureau gekluisterd.
Marijke komt dan ook niet veel buiten op het terrein en
dat is soms wel eens lastig: “Er ontgaan me wel eens wat
dingen die hier gebeuren. Ik ben totaal niet technisch en
ben ook niet bij de besprekingen. Vanmorgen werd er een
ketelhuis geplaatst en we gingen allemaal kijken, ik ging
als laatste naar buiten en heb me suf lopen zoeken naar
dat ketelhuis. Ik kon dat hele ding niet vinden, gewoon
omdat ik weinig op het terrein kom”, lacht ze.
Of ze hier in haar element is? “Ja, Wat ik zo fijn vindt hier
is dat er zo’n leuke en collegiale sfeer heerst. Er wordt erg
gekeken naar de persoon en niet alleen naar de prestatie.
Ik heb voorheen op ambassades gewerkt en daar was een
hiërarchische sfeer, totaal anders dan hier. Hier is het erg
vriendschappelijk. Ook is er waardering voor je werk. Ik
heb voor het eerst in 26 jaar een bos bloemen gekregen
op secretaressedag, dat vond ik zo leuk! Het gevoel dat
je gewaardeerd wordt, dat maakt het allemaal net iets
leuker!”

“Veiligheid is een soort instinct, het moet in je zitten”
Gemotiveerde mensen en een veilige
omgeving zijn sleutels die leiden tot
een succesvol project.Bij Rosendaal
Energy staat de veiligheid van mensen
dan ook bovenaan.
Voor Leon Essers, die verantwoordelijk is
voor een veilige en efficiënte constructie van
de fabriek, is veiligheid een soort codewoord.
Leon is zogezegd een ouwe rot in het
vak. Hij heeft al vele fabrieken over de hele
wereld gebouwd maar kon er geen genoeg
van krijgen. Zijn drijfveren zijn liefde voor het
werk en liefde voor mensen. Vriendelijk en
goedlachs vertelt hij over de verantwoor-
delijkheid die hij voelt voor het veilig bouwen
van de fabriek;
“Ik heb liever dat je
tien keer de fabriek
voor niks stopt
dan één keer te laat.”
Leon Essers heeft in het verleden al veel ongelukken
zien gebeuren, en niet allemaal met
een goede afloop. Over de bouw van deze
fabriek zegt hij het volgende: “Het mooiste
moment voor mij is als de fabriek zonder
ongevallen gebouwd wordt en als er daarna
zonder ongevallen geproduceerd wordt!”. Is
het bouwen en draaien van een fabriek dan
zo gevaarlijk, vragen we ons af? Nee, maar er
zijn altijd risico’s. Natuurlijk zijn er wettelijk
vastgestelde veiligheidseisen waar men zich
aan dient te houden en waar ook streng op
wordt gecontroleerd. Toch komt het er in
de praktijk op aan dat iedere medewerker
zijn verantwoordelijkheid neemt en zich ook
daadwerkelijk aan die regels houdt.
Veilig werken is er bij Leon al van jongs af
aan ingeprent: “Ik kom van oorsprong uit
de mijnbouw in Zuid-Limburg en daar heb
ik meegekregen om altijd uit te kijken, een
ongeluk zit namelijk in een klein hoekje.
Alertheid op dit gebied moet in je zitten”,
zegt hij. “Als ik bijvoorbeeld in een grote stad
ben en ik ga naar een winkelcentrum kijk ik
eerst waar de vluchtwegen zijn. Ik ben zelf
altijd alert. Het is een soort instinct dat in je
moet zitten”.
Stress
Leon spreekt uit ervaring, hij heeft letterlijk
over de hele wereld fabrieken gebouwd en
het heeft hem de nodige kennis van mensen
opgeleverd. Zelf werkt hij veel op kantoor
maar probeert in ieder geval 40 procent van
zijn tijd op de bouwplaats aanwezig te zijn.
“Ik praat ook met de mensen op de bouw. Ik
zal nooit zeggen, “hé, klojo waarom heb jij je
helm niet op?” “liever maak ik een praatje en
benader de mensen persoonlijk. Ik zal nooit
mijn vinger wijzen naar een ander, maar hen
wel aanspreken als dat nodig is. Ik heb met
de jaren geleerd om met mensen om te gaan
en vindt het ook belangrijk om betrokken te
zijn. Ik zie ook gelijk of er iets aan de hand
is met een persoon, meestal leer ik mensen
op de bouw wel kennen omdat ik zeker twee
keer per dag een ronde doe en een praatje
maak. Dan merk je snel genoeg of er iets aan
de hand is, meestal vertellen ze me dat ook
wel. Het is niet goed als ze met hun hoofd
21
ergens anders zijn. Ik heb vroeger wel eens
iemand een week op vakantie gestuurd
omdat die helemaal gestresst was. Dat soort
dingen moet je niet hebben als je op een
steiger staat. Ik heb liever dat je tien keer de
plant voor niks stopt dan één keer te laat. Je
moet geen risico’s nemen. Het belangrijkste
op de bouw en straks in de fabriek is altijd
dat je werkt zonder ongevallen, dát moet je
altijd in je achterhoofd houden!

even voorstellen Angela
Rosendaal
Geboren:
1972 te Vaals
Achtergrond:
Even een korte versie: MTS Procestechniek. Na afbreken HTS
Natuurkunde begonnen bij de waterzuiveringsinstallaties
van de overheid als algemeen medewerkster; kwaliteits-
controle opgezet aan de lijn bij een glasfabriek en in
ISO-projectteam deelgenomen bij een papier-verwerkingsbedrijf.
Vanuit het opstartteam van een ureamfabriek bij
DSM doorgestroomd naar Naftakraker 3, alwaar enkele
jaren met plezier gewerkt als buitenoperator.
Functie bij RE:
Productions Services Officer. (productie-ondersteuning).
Zoveel mogelijk informatie bij elkaar zoeken om de nodige
manuels op te zetten. Die zijn dadelijk nodig om de
operators wegwijs te maken in het op te starten proces.
Het operatorteam invullen is het belangrijkste onderdeel.
Procedures opzetten die gevolgd moeten worden bij alle
werkzaamheden, PBM’s, kleding, ruimte, alles wat met
productie een raakvlak heeft oppakken en afronden.
Woonplaats:
Aardenburg
Eten:
Biefstuk met sla en vooral veel nagerechten!
Land:
Zeeland
Sport:
Even geen tijd voor gehad, maar altijd goede voornemens
om het weer op te pakken. Misschien in 2008?? Lopen (niet
te hard, maar wel ver), fietsen, zwemmen, duiken en fitness.
Dieselauto?:
Ja, Fiat Mulitpla 1.9 JTD
Angela is getrouwd en heeft 3 kinderen.
22
Gerben Jaspers
Geboren:
1974 te Ossendrecht
Achtergrond:
HTS werktuigbouwkunde met aanvullende bedrijfskundige
opleidingen. Begonnen als project-engineer in de machinebouw
voor de voedings- en genotsmiddelenindustrie. Daarna
enkele jaren werkzaam geweest bij Sarens waarbij ik grote
hijs- en zwaartransportprojecten in Europa heb uitgevoerd.
Ca. 6 jaar geleden bij Heros in Sluiskil begonnen als project-
engineer en projec-ten begeleid zoals sloop cokesfabriek,
realisatie van nieuwe inrichtingen van het terrein en realisatie
van diverse installaties. Uiteindelijk door-gegroeid naar
de functie van manager productie, projecten en techniek.
In 2007 de stap genomen om voor mezelf te beginnen als
projectleider/ consulent en hier nog geen spijt van gehad.
Functie bij RE:
Medewerker Projectteam. Zoveel mogelijk op de troepen
vooruit te lopen en er o.a. voor te zorgen dat de aannemers
op het terrein zo min mogelijk last van elkaar hebben. We
zorgen er-voor dat de leveringen van de diverse aannemers
op elkaar zijn afgestemd en maken technische issues zwartwit
zodat iedere leverancier precies weet wat er van hem/
haar verwacht wordt.
Woonplaats:
Heikant
Eten:
Alles behalve spruiten.
Land:
Italië en Frankrijk
Sport:
Fietsen en wandelen
Dieselauto?:
Ja, Volkswagen Passat
Gerben is getrouwd en heeft een dochter.

Marc Bos
Geboren:
1981 te Alkmaar
Achtergrond:
Werktuigbouwkundig ingenieur (Haagse Hogeschool).
Tijdens afstuderen onderzoek gedaan naar het sturen van
onderhoudskosten van de gistfabrieken volgens de Value
Driven Maintenance filosofie. Vanaf 2005 werkzaam bij
J. de Jonge Adviesbureau te Vlaardingen. Meegewerkt
aan projecten voor bedrijven als: APS-Main Amsterdam,
Vopak, Caldic e.d. Sinds juni 2007 voor 50% van de tijd
gedetacheerd bij Rosendaaal Energy en voor de overige
50% werkzaam voor J. de Jonge Adviesbureau.
Functie bij RE:
Medewerker Projectteam van Rosendaal Energy.
Ondersteunend in engineerings- en overige projectwerkzaamheden.
Zoals onder andere controleren van
constructietekeningen en het begeleiden van aannemers.
Woonplaats:
Leiden
Eten:
Italiaans
Land:
Frankrijk
Sport:
Fitness en Spinning
Dieselauto?:
Ja, Opel Astra
Marc woont samen.
Caroline de Munck
Geboren:
1973 te Sluiskil, (in het ziekenhuis) woon overigens wel al
heel mijn leven in Zuiddorpe.
Achtergrond:
Na mijn SPD opleiding, Financieel en administratief
verantwoordelijk geweest bij een jachtwerf voor luxe op
maat gemaakte zeiljachten. De overstap gemaakt naar de
chemie ( lees feralco) eveneens verantwoordelijk voor de
financiën en rechterhand van de directie.
Daar heb ik de nodige ervaring opgedaan in het financiële
reilen en zeilen van een fabriek. Op zoek naar een nieuwe
uitdaging ben ik bij Rosendaal Energy terecht gekomen.
Functie bij RE:
Controller
Woonplaats:
Zuiddorpe
Eten:
Italiaans
Land:
Heb eigenlijk geen voorkeur.
Sport:
Paardrijden en sinds kort hardlopen.
Dieselauto?:
Ja, Mercedes C 220
Ik woon samen, heb geen kinderen.
23

even voorstellen Hemmie
van der Sluis
Geboren:
1952 te Goes
Achtergrond:
Opleiding voor scheepswerktuigkundige in Vlissingen.
Enkele jaren gevaren op de grote handelsvaart.
18 maanden in militaire dienst, sergeant infanterie.
In 1976 in dienst getreden van Hoechst Holland in Vlissingen.
Op dit terrein werkzaam geweest in 5 verschillende
fabrieken. Doorgegroeid van operator tot wachtchef.
Tweemaal fabriekssluiting meegemaakt met ontslag als
gevolg.
Functie bij RE:
Team coördinator productie. Samen met gehele productieeenheid
fabriek afnemen, testen, opstarten en bedrijven.
Ongetwijfeld nog vele andere bijkomende zaken.
Woonplaats:
Kapelle
Eten:
Rijstgerechten
Land:
Zeeland en Frankrijk
Sport:
Tennis, fitness en duurlopen
Dieselauto?:
Nee, Toyota Corolla Verso
Hemmie is getrouwd en heeft 2 kinderen.
24
Eric de Poorter
Geboren:
1964 in Hulst
Achtergrond:
Lts electrotechniek
Vapro A en B (mechanisch en proces)
Middelbaar meet en regeltechniek
15 jaar gewerkt bij ACZC te Sluiskil als 1e operator
Wegens sluiting ben ik overgestapt naar Delta-Milieu
( nu Indaver gevaarlijk afval bv) waar ik werkzaam was
als ploegleider op de AWZI ( afvalwaterzuivering ) van
de afdeling gevaarlijk afval.
Functie bij RE:
Als teamcoördinator (TC)
Samen met het team operators verantwoordelijk voor het
testen en de opstart van de fabriek. Nadien in kleine teams
voor de bewaking en beheersing van het productieproces en
aangrenzende systemen ,daarbij zorg je voor de verwerking
van grondstoffen tot eindproducten volgens planning.
Woonplaats:
Vogelwaarde
Eten:
Friet met fricandel (vrijdags).
Land:
Spanje, Frankrijk, Canada en Amerika.
(rondreizen met auto en motor)
Sport en hobby:
Squash, wandelen, brandweer
Dieselauto?:
Nog niet ….haha., Nissan Qashqai.
Eric is getrouwd met Christel en heeft 2 kinderen:
Arne is 10 en Lienke is 8.

Mike Nelis
Geboren:
1979 te Vlissingen
Achtergrond:
In 1999 het diploma MTS Werktuigbouwkunde
gehaald en daarna direct gaan werken als proces-
operator bij DOW Chemical in Terneuzen. Bij DOW
heb ik 9 jaar gewerkt en in de tussentijd het Vapro B
diploma gehaald.
Functie bij RE:
Teamcoordinator
Woonplaats:
Vogelwaarde
Eten:
Friet met biefstuk, pasta, chinees en allerlei soorten vis.
Land:
Maleisie
Sport:
Voetbal, fietsen, hardlopen
Dieselauto?:
Nee, Audi A6 Avant en Volkswagen polo
Mike is getrouwd heeft een dochter en het tweede
kindje word in juli verwacht.
Chris van Wanrooij
Geboren:
29 maart 1958 te Vlissingen
Achtergrond:
Loopb aan gestart op de bedrijfschool van Hoechst.
Bij Hoechst op alle productieafdelingen een korte stage
gelopen en zo Vapro B gehaald. Daarna ong. 10 jaar in
de “sinterfabriek”gewerkt, deze maakt deel uit van de
fosforproduktie. 1988 opleiding Middelbaar Bedrijfs-
technicus in de Procesindustrie voltooid. Overstap
gemaakt naar een nieuwe fabriek bij Hoechst, de TAED
fabriek. Na sluiting van deze fabriek eind 1999 bij Cargill
Bergen op Zoom op de pilotplant gewerkt. Vanaf 2003
terug naar “oude stek” en nieuw bedrijf Sea-Way. Hier
actief meegewerkt aan het proces om kunstof te recyclen.
Functie bij RE:
Team coördinator.
In goed teamverband een nieuw productieproces
opstarten en in bedrijf houden.
Woonplaats:
Kloetinge
Eten:
Uit eigen tuin.
Indische rijsttafel, jachtschotel.
Land:
Nederland, Strand Dishoek
Hobby:
Tuinieren, onderhoud oude boomgaard, zwemmen
Dieselauto?:
Nee, Ford Focus flexifuel
Chris woont samen en heeft 1 zoontje Daniël.
25

even voorstellen Albert
Onderdijk
Geboren:
3 september 1959 te Goes
Achtergrond:
Na allerlei omzwervingen van loodgieter, dakdekker,
cv-monteur, onderhoudsmonteur, kraanmachinist,
uiteindelijk gaan varen in de visserij - wat op zich een
mooi beroep is, maar door de vele uren die je maakte,
geen cao en mijn hobby: voetbal - toch besloten om over
te stappen tot de opleiding van operator. Van daaruit
ben ik aan de slag gegaan bij Arkema te Vlissingen, waar
ik 18 jaar heb gewerkt tot ik via collega’s er op attent
werd gemaakt dat RE wel wat voor mij zou zijn en na
veel wikken en wegen besloten om de stap te maken.
Functie bij RE:
Als teamcoördinator ben je samen met je ploeg verantwoordelijk
voor het goed runnen van fabriek, zowel vanuit
de controlekamer als ook in het veld, waarbij veiligheid
voor mij op de eerste plaats komt. Daarnaast zal je ook
goede contacten moeten hebben met de rest van het
bedrijf en al de zaken die daarbij in verband staan.
Woonplaats:
Yerseke
Eten:
Ik lust bijna alles.
Land:
Toen ik 25 jaar getrouwd was heb ik samen met de vrouw
en kinderen een rondreis gedaan langs de westkust van
Amerika met bezoeken aan o.a. de Grand Gayon, Yosemite
Park, Mammoth Lakes en steden als Los Angeles, San
Francisco en Las Vegas en van daaruit de oversteek naar
Hawaii gemaakt, dus wat wil je nog meer.
Sport:
Voetbal, zwemmen
Dieselauto?:
Nee, BMW 320i
Albert is getrouwd
met Lilian en heeft
2 dochters:
Kimberly van 20 en
Kelsey van 16.
26
Ferry Sinnecker
Geboren:
1964 te Breda
Achtergrond:
Middelbare landbouwschool in Goes. Hierna diverse
werkzaamheden gehad zoals lasser/fitter in de off-shore
industrie, mobiele- en vaste installatiebouw plus operating
in waste-water treatment en de-sludging installaties in de
Benelux en Engeland. Vervolgens de Vapro-B opleiding
gedaan via Werk&Vakmanschap en hierin werkzaam
geweest bij Yara en Feralco.
Functie bij RE:
Operations
Woonplaats:
Hoek
Eten:
..Alles.. en gekruid..
Land:
Noorwegen
Sport:
Trainen en werken met honden
Dieselauto?:
Yes; een Landrover 109 IIa uit 1967

Fotogalerij
1. Grootste onderdeel van RE (vacuumdestillatiekolom 822Q, 25 m lang,
70 ton zwaar) komt uit India per schip direct aan bij Heros Sluiskil
2. Aansluiten van leidingsysteem op de opslagtank
3. Opbouw van de biodieselfabriek
4. In te bouwen afsluiter voor het brandwaternet
5. Schilderen van de tanks in tankenpark 1
1
4
6
5
7
8
27
2
3
9
6. De reactoren waarin de biodiesel gemaakt wordt
7. Aardgasbrander van de stoomketel
8. Nieuwe, doorgetrokken kade waar de schepen van RE
aan kunnen meren
9. Opbouw van de raffinaderij

Renewable energy
RosendaalEnergy
Oostkade 5 | 4541 HH Sluiskil | www.rosendaal-energy.nl | info@rosendaal-energy.nl
Colofon
Uitgave
REview is een uitgave van Rosendaal Energy
Druk en ontwerp
Pieters Grafisch Bedrijf, Groede
Oplage
1000 stuks