Phoenix 20080103.pdf - Portugees-Israëlietische Gemeente.

Drs. Leo Mock:
De Parasa van de Week
De parasa van deze week opent met de
Openbaring van God aan de aartsvaders
(avot): “Ik verscheen aan Abraham, aan
Jitschak en aan Jakov als God Almachtige
(El Sjaddai) maar met mijn Naam ‘Eeuwige’
(JHWH) ben Ik aan hen niet bekend
geworden” (Sjemot 6:3). Volgens sommige
verklaarders is de verwijzing van God naar
de aartsvaders een kritische noot op het
gedrag van Mosjé. Aan het einde van de
parasa van vorige week had hij zich
immers ook kritisch uitgelaten over de
Goddelijke missie waarop hij was
uitgezonden: “Waarom heeft U dit volk
nog slechter gedaan, waarom heeft U mij
eigenlijk gestuurd? Want, vanaf dat ik bij
Farao ben gekomen om in Uw Naam te
spreken is het het volk slechter gegaan, en
U heeft Uw volk niet gered” (5:22-23). God
zegt dan eigenlijk: “Die aartsvaders waren
minder kritisch dan jij – Mosjé – en
geloofden in Mij terwijl zij een lagere vorm
van profetie hadden dan jij. Hun geloof
was zuiverder. Ik heb hun veel beloofd
maar nog niets waargemaakt, niettemin
bleven ze trouw in hun geloof en stelden
ze geen vragen. Terwijl jij Mosjé, al de
invulling van de beloftes van Verlossing
meemaakt!”.
Gods Openbaring aan de aartvaders was
namelijk met de naam El Sjaddai dat
volgens Nachmanides wijst op het
wonderbaarlijke binnen de natuur. De
naam JHWH wijst echter op de eigenschap
van medelijden – ‘rachamim’ – waarmee
God ook wonderen doet die buiten de
normale natuur staan. De Exodus uit
Egypte zal via bovennatuurlijke wijze
plaatsvinden, via deze eigenschap van
medelijden waarmee God ook de natuur
wil veranderen. Bovendien ‘zagen’ de
aartsvaders God vanuit de Openbaring
binnen het natuurlijke, terwijl Mosjé een
hogere vorm van profetie bezat waarmee
hij God aanschouwde via een
lichtdoorlatende glazen wand of een
spiegelwand (aspeklaria me’ira). Met dit
beeld bedoelt men dat er tussen Mosjé en
het Goddelijke gen enkele scheiding meer
bestond behalve een dunne scheiding.
Deze is het gevolg van de menselijkheid
van Mosjé – “want de Mens zal Mij niet
zien bij zijn leven”. Omdat hij toch een
stoffelijk lichaam bezat, bleef er een afstand
bestaan – hoewel de profetie van Mosjé
uniek was en niet meer herhaald zal
worden, volgens de traditie.
Deze opvatting over wonderen die in de
natuur plaatsvinden en buiten de natuur
wordt niet door iedereen gedeeld. Volgens
Maimonides is elk wonder vanuit de
natuur – “er is niets nieuws onder de zon”.
Elk wonder – hoe bovennatuurlijk ook –
moet al besloten liggen in de natuurlijke
orde zoals die bij de Schepping door God
werd vastgesteld. In deze parasa vinden
we al de eerste wonderlijke plagen zoals
bloed (dam) en kikkers (tsefarde’a). In ons
wetenschappelijk paradigma kan water
niet in bloed veranderen zonder dat er iets
bovennatuurlijks gebeurd. Water bestaat
immers uit waterstof en zuurstof , terwijl
bloed uit nog een heleboel andere
organische stoffen bestaat.