AFRIKAANS-GENEEFSE PSALMBOEK - The Genevan Psalter

Voorwoord
“Vrees nie waar weerklink „n lied, want slegte mense sing niet.”
So het voortvlugtende Geuse mekaar in tye van vervolging vertroos by die aanhoor van die
Geneefse Psalmlied.
Die Geneefse Psalmlied bly tot vandag toe Nederlandse Psalmlied, maar is eerstens
Hugenote Psalmlied. Die Geneefse Psalmboek vind finale beslag in AD 1562 met die
medewerking van uitgeweke Hugenote, en was binne „n kort tydjie ook die Psalmboek van
die Hugenote wat in Frankryk agtergebly het, en daarna (met Datheen se Nederlandse
beryming) ook van die Calvinistiese Nederlande. Die melodieë is oor „n lang periode
neergepen deur besonder begaafde komponiste (veral Louis Bourgeois het „n reuse bydrae
gelewer), en word vandag steeds deur musikoloë beskou as juwele van musikale
komposisie.
Dit was die Hugenoot Calvyn * , wat die noodsaaklikheid van die Psalmlied so verwoord
het:
“Daarom, nadat ons noukeurig ondersoek ingestel het, en hier en daar gesoek het, sal ons
geen beter liedere vind, nóg wat beter aan die doel beantwoord, as die Psalms van Dawid,
wat die Heilige Gees deur hom gespreek en gemaak het nie. En buitendien, as ons hulle
sing, is ons seker dat God hulle ons in die mond lê, asof Hy self in ons sing om sy roem te
verhef.”
Calvyn se biograaf, Doumergue beskryf die invloed van die Geneefse Psalmlied as volg:
“Die Gereformeerde Kerk is onder Psalmsang gestig. Du Bouly getuig: Die Protestante het
by La Ferriere vergader om by Psalmsang die grondslag vir hulle Godsdiens te lê. De
Raemond het geskryf dat toe die Psalms verskyn het, het die kerk van Calvyn ontstaan.
Volgens „n ou teenstander het die Psalms „die formulier van die Calvinistiese Godsdiens‟
geword. Op die brandstapel, in die kerker, in die klaskamers, op die slagveld het die
Psalms weerklink. Die lyfwag van Condé het dit aangehef. Die Psalmsang het meegesleur,
besiel, bekeer, getroos en het soos „n vuur die oorhand gekry. Optogte van studente, vorste
en volk van Parys, in die Pré aux clercs, te Bourges en Bordeau, het die Psalms gesing.
Die Lutherane noem die Psalms die „Calvinistiese sirene‟. Ons Psalms is vertaal en gesing
in Duits, Romeens, Deens, Hollands, Latyn, Portugees, Maleis, Italiaans, Gasconies,
Boheems, Pools, Turks, Hongaars, Engels en ten slotte (selfs) in Hebreeus. Hierdie
* Die D‟Assonville-, Doumergue- en Louw-aanhalings, sowel as die eerste twee Calvyn-aanhalings is geneem uit prof V E
d‟Assonville (snr) se artikel “Die Psalmberymings van Calvyn (1539) en Totius (1937)”, in “Ordenlich und Fruchtbar –
Festschrift für Willem van‟t Spijker”, Leiden 1997 AD.
5