AFRIKAANS-GENEEFSE PSALMBOEK - The Genevan Psalter

meer mense sou faal, dit is alleen menslik en verstaanbaar; maar dat „n hele geslag kon
gefaal het – nie slegs uit onwetenheid nie, hoewel dié element altyd aanwesig was, maar
ook opsetlik, uit oortuiging en daarom selfs met „n soort koppige blymoedigheid – dit is „n
gedagte só verskriklik, dat „n mens huiwer om te dink aan die straf wat dit sou kon
meebring.”
In hierdie lig is daar in AD 1976 „n hersiening van die toonsettings gedoen. Alhoewel die
hoeveelheid Psalms met Geneefse melodieë aansienlik verhoog is, was heelwat
Geneefsmatige berymings steeds sonder hul Geneefse toonsetting. Verder is „n aantal
ongeneefsmatige berymings met onoortuigende aanpassings van Geneefse melodieë
beswaar en in enkele gevalle is Geneefse melodieë gebruik by ander Psalms as in die
1562-Psalmboek.
Tog bly dit waar dat ons in die Psalms, soos Calvyn dit stel, “‟n anatomie van al die dele
van die siel” vind. „n Kosbare kleinood is dit daarom dat ons al vir sewe dekades „n
ritmiese bewerking hiervan in ons moedertaal besit. Totius skryf in AD 1936 tereg dat “die
Afrikaanssprekende Kerke, … voortaan ook Afrikaans-singende Kerke sal wees…”.
Totius het ten spyte van die sware hand van die Interkerklike Hersieningskommissie nie
alleen die ritmiese struktuur van die Geneefse melodieë by 106 van sy berymings behou
nie, maar ook „n beryming daargestel wat steeds onge-ewenaard in getrouheid aan die
Bybelse grondteks en in letterkundige gehalte is. Die Geneefse Lied is nou maar eenmaal
geen kanonieke toonsetting nie, en die waarde daarvan moet gevind word in die musikale
estetiek en die historiese kultuurerfenis, wat natuurlik ook gepaardgaande positiewe
Godsdienstige newe-effekte inhou.
Die geslagte wat sedert AD 1937 van hul Geneefse erfenis ontneem is, sal in baie gevalle
„n terugkeer na hierdie erfenis onmoontlik vind. Ondersteuners van die Geneefse Lied mag
dit dus nooit aan diesulke opdring nie, maar dan vertrou ons dat dié vir wie die
kultuurgaping onoorkomelik is, nie hul broers en susters se kultuurvaste liefde vir hierdie
besondere melodieë uit onkunde sal veroordeel nie.
In die Geneefse Lied sien ons vandag as‟t ware „n hand wat uitstrek uit die verlede, wat na
ons roep uit die smarte van vervolgde Hugenote se lyding, uit die geloofsmoed van Geuse,
uit die volksplanting in Afrika, saam met die kreun van ossewa oor berg en vlakte, en uit
die angsnagte van Vegkop, Bloukrans, Bloedrivier, Majuba en Spioenkop. Wanneer ons
vandag „n Psalm aanhef op dieselfde melodie as die gelowiges van die laaste vier en „n
half eeue, gryp ons daardie uitgestrekte hand aan, en vertel dit aan ons van die ewige
onveranderlike God van ons voorsate in die geloof; die God van verlede, hede en toekoms;
en so sal die Heilige Gees vandag nog in ons werk, sodat ons saam met Dawid kan sing in
Psalm 138:8: Die HERE sal dit vir my voleindig! U goedertierenheid, HERE, is tot in
ewigheid: laat nie vaar die werke van u hande nie!
7