Tida lækjer ikkje alle sår - Helse Fonna

nr. 2 / juni 2011
Tida lækjer
ikkje alle sår
Kosteleg! Smoothies! Reisebrev » Trine Bay i Tanzania
Fagforeiningane Min gode kollega Sårpoliklinikken på Stord
Notiser HMS-hjørnet 5 i korridoren

Kosteleg!
Smoothie sikrar
sommarfølelsen
Kva smaker vel betre i sommarvarmen enn ein kald
forfriskande smoothie? Smoothien blei introdusert i USA
på 60-talet og var allereie då marknadsført som sunn.
Og smoothie er sunt. Den skil seg frå milkshake ved at
den som regel ikkje inneheld iskrem eller mjølk. Hovud-
ingrediensane i ein smoothie er frukt og bær, gjerne litt
yoghurt eller fruktjuice - og eventuelt isbitar.
Å lage ein smoothie krev lite førebuing og planlegging. Best
resultat oppnår du ved å bruke frosne bær eller frukt. Godt
modna frukt, som har lege på kjøkkenbenken litt lenge og
ikkje blitt spist, passar ekstra godt. Den kan gjerne vaskast,
kuttast og frysast før bruk, så har du alltid noko klart i
frysaren. Fruktyoghurt og fruktjuice er ferskvare, men dette
har vi ofte i kjøleskapet uansett. Får du uventa besøk av
naboar, venner, barn som vaksne, er smoothie redninga i
finveret!
Smoothie er også ein flott måte å få i seg dei to daglege
porsjonane av frukt og bær vi treng. Bær er vi kanskje ikkje
så flinke til å bruke – med unntak av jordbær – til anna enn
syltetøy eller som saus til desserten. Bruk dei frosne bæra
du plukka i fjor. Mmm, herleg! Ved å variere frukta og bæra
sørgjer du for å få i deg variasjon av vitaminar og mineralar.
Ein smoothie bidrar også med kostfiber, som rein fruktjuice
ikkje gjer.
Her får du nokre gode oppskrifter du kan kose deg med.
Bruk gjerne fantasien og prøv deg fram!
God sommar!
Helse Fonna sine tre kliniske ernæringsfysiologar; Marianne
H. Wennersberg, Inger Helene Kvala og Eli Moksheim vil i
kvart nummer av Helse på fortelle om arbeidet dei gjer i spalta
Kosteleg! Dei gir gode råd om kost og ernæring til pasientar
– og tilsette.
Helse På er Helse Fonna sitt internmagasin. Du kjenner nok igjen bladet frå
tidlegare – då var pasientar og pårørande målgruppa. No har Helse på fått
ny drakt og eit nytt publikum: Deg! Helse på kjem fire gonger i året.
Ta gjerne kontakt med redaksjonen om du har innspel.
Ansvarleg utgivar: Helse Fonna HF
E-post til redaksjonen: helsepaa@helse-fonna.no
Tekst: Stina Steingildra & Eirik Dankel Foto: Eirik Dankel
Layout: ABACUS Kommunikasjon AS Trykk: Senter Grafisk AS
2 Helse På! / Internmagasin
Marianne, Inger Helene
og Eli gir deg oppskrifta
på herleg, svalande
og sunn sommarfølelse!
Alt du treng er ein blendar, hand- eller stavmiksar som moser frukt
og bær til ein tjukk puré. Det går ikkje an å gjere feil, alle har sine
favorittsmakar. Det er råvarene som får bestemme smaken, og dei
varierer jo. Husk at få ingrediensar gjerne gir best resultat.
Vask, reins og eventuelt skrell og del frukt og bær, og tilsett litt
frukt- eller naturellyoghurt, fruktjuice og gjerne krydderurter. Ha
alt i behaldaren (eller eit høgt glas viss du brukar stavmiksar) og
køyr til ein flytande og tjukk puré. Server straks!
Her er to av våre favorittar denne sommaren. Fleire gode
oppskrifter kan du finne i Smoothieguiden på www.frukt.no.

Tropisk enkelt (2 sjenerøse porsjonar)
2 mango
1/2 ananas
1 1/2 dl appelsinjuice
No er det sesong for mango. Denne frukta er den mest spiste i
verda etter banan. Ein etemoden mango er litt mjuk og har gjerne
nokre svarte prikkar i skallet. Del mangoen i to ved å skjære på
langs av den flate steinen i midten. Skjær i båtar og skjær av
skrellet. Del i bitar. Skrell og skjær ananasen i bitar. Køyr alt
saman i ein miksar saman med appelsinjuice til en herleg drikk.
TiPs
Viss du brukar yoghurt eller banan,
blir konsistensen tjukk. Brukar du
juice eller mjølk blir konsistensen
tynnare.
Viss du bruker fersk frukt og bær
i staden for frosne, kan du tilsette
nokre isbitar.
Blåbærsmoothie (2 porsjonar)
1 banan
2 dl frosne blåbær
2 dl vaniljeyoghurt
2 dl druejuice
Skrell og del banan. Bland saman med frosne blåbær, yoghurt
og juice.
Kjelde: www.frukt.no
FrukT, Bær oG kryddEr som
EiGnAr sEG yPPErLEG TiL smooTHiE:
FrukT
Banan, melon, mango,
eple, appelsin, sitron,
lime, pærer, plommer,
nektarin, kiwi, ananas.
Bær
Jordbær, blåbær,
bringebær, rips, solbær,
bjørnebær, stikkelsbær,
morellar.
kryddEr
Basilikum, mynte,
sitronmelisse, persille,
kanel, vaniljestang.
3

Reisebrev » Trine Bay
Behovet for blodgivarar er
stort – også i Afrika. Eit tilfeldig
tips frå ein kollega førte Trine
Bay frå Blodbanken i Odda
til Tanzania i Fredskorpset si
teneste.
I reisebrevet Trine har sendt frå Tanzania
kan du lese om kor ulik kvardagen i Odda
og Tanzania er. Éin ting har ho tydeligvis
tatt med seg: Den store gleda over
arbeidet ho får ta del i.
– Eg byrja å interessere meg for
laboratoriearbeid då eg jobba litt på
Tinfos i Tyssedal på vidaregåande. Sidan
eg òg er glad i biologi, bestemte eg meg
for å bli bioingeniør. Det eg ikkje visste
då var kor kjekt det er å kombinere
laboratoriearbeid med kontakt med
pasientar og blodgivarar. Dette gjer yrket
enno meir givande enn eg kunne tenkt
meg på førehand.
Etter eitt år ved Blodbanken i Haugesund
og eitt år i Odda, var det tilfeldig at ho
kom over stillinga i Fredskorpset. Det
verkar ikkje som om ho angrar på valet sitt.
– Eg har fått sett ei heilt anna verd. Den
største opplevinga er dei små forskjellane
som no er blitt heilt vanlege. Kvinner med
4 Helse På! / Internmagasin
På jakt etter Afrikas
raude gull
enorme bører på hovudet som går heilt av
skaftet når dei får sjå ein kvit utlending.
Jenter som kjem og vil klemme meg slik at
dei kan ta på det tørre, flokete håret mitt
og så spring fnisande av garde. Å kjøpe ein
mango eller ein maiskolbe og berre sitte
att med ein brøkdel etter å ha delt med ei
handfull ungar. Å vere ein «kjendis» som
alle kjenner og veit kven er.
I reisebrevet skriv ho om heilt andre
haldningar til kvalitet, tryggleik og pasientrettar
enn i Noreg. Men alt er ikkje betre
her heime, meiner Trine.
– Offentleg transport fungerer mykje betre
i Tanzania. Det er alltid ein buss som går
dit du skal. Samhaldet i familiane er mykje
sterkare, og sjølv om folk har lite, hjelp dei
kvarandre.
Ho medgir at ho saknar Odda, og ho har
planane for heimkomsten klare:
– Eg skal ete heimebakt brød med
heimelaga syltetøy hos mormor, bade
i fjorden, gå fjellturar, sitte oppe lyse
sommarnetter og sjå på fuglane i hagen ut
frå kjøkenvindauget.
Men Trine har endra planar før, så ho legg
til:
– Men vi får sjå kva som skjer!
Du kan lese meir om Trine sitt liv i
Tanzania på bloggen hennar:
www.binetray.blogspot.com
Vil du jobbe ute?
Trine Bay søkte ei stilling i
Fredskorpset via Helse Bergen.
På www.fredskorpset.no kan du
lese meir om korleis dei arbeider
og kva stillingar som er ledige.
Ein får dekka reise og utgifter til
bustad. Lønn vil avhenge av yrke og
ansiennitet. Ein kan òg søkje om
midlar til eigne prosjekt. Trine fekk
10 000 kroner til å lage ein brosjyre
for å rekruttere fleire blodgivarar.

Fredskorpset har mellom anna nytta mobile tappestasjonar,
til dømes ved universitetet. Foto: Trine Bay.
Trine Bay fekk
prosjekstønad frå
Fredskorpset og
laga ei brosjyre
for å rekruttere
blodgivarar.
Foto: Trine Bay.
Reisebrev fra Tanzania
Det synes nå uvirkelig å tenke tilbake på den dagen Lene,
fysioterapeut ved Odda sjukehus, kom ned på laboratoriet og
spurte meg om jeg ikke hadde søkt på jobb som bioingeniør i
Tanzania. Jeg visste ikke at det fantes engang, og dessuten hadde
jeg aldri sett for meg å reise til Afrika. Det fristet meg lite å dra til
et fattig land og ikke kunne gjøre stort mer enn å gi etter for en og
annen tigger på gata. Men etter en spontant skrevet jobbsøknad
og et inspirerende jobbintervju senere, virket et år i Tanzania som
en glitrende inngang til opplevelser og erfaringer for livet.
Overgangen fra å jobbe på Odda sjukehus i Helse Fonna til å
jobbe i den nasjonale blodtransfusjonstjenesten i Tanzania var
ganske dramatisk. Tanzanianere er ufattelig gjestfrie og gir de
varmeste velkomster. Men de liker ikke å bli tråkket på tærne. Da
er det ikke like beleilig at man får trang til å tråkke på tær når man
ser uheldige avvik som blir gjort.
Fra blodbanken i Odda og Haugesund har jeg blitt vant til at hver
minste ting vi utfører skal dokumenteres, som for eksempel hva vi
har vasket og desinfisert og alle kontroller som har blitt utført. Jeg
må innrømme å ha irritert meg mer enn én gang over at jeg må ta
to prøver til blodtyping av pasienter som skal ha blodtransfusjon.
I Tanzania er blodtransfusjonstjenesten en ganske annen historie.
Her klarer vi langt ifra å forsyne sykehusene tilstrekkelig for å
dekke pasientenes behov. Blodgiverne finner vi på videregående
skoler, hvor vi setter sammen pulter og legger elevene oppå, hvor
de så blir tappet. Hygiene står godt beskrevet i prosedyrene våre,
men gjenspeiler ikke alltid hva som blir utført. De fleste er førstegangsgivere
og er ofte ganske nervøse. Få tar seg tid til å passe
på hver enkelt, og som oftest blir flere givere tappet samtidig. Alle
trår til med å hjelpe med tappingen, og til og med vaktmesteren
kan bli satt i sving.
Testing er begrenset i forhold til det vi er vant til i Norge.
Identitetssikring før transfusjon kan gå på navn og ikke identitetsnummer.
Hvor ofte det gis ut feil blod og hvor ofte blodet går til
feil pasient har jeg ingen formening om. Men det skjer nok rett
som det er.
Jeg er blitt så takknemlig for at jeg bor i Norge! Og for at vi er så
pinlig nøye på alt i blodbanken hjemme! Jeg er stolt over å jobbe
et sted hvor kundeservice og god arbeidsmoral står i høysetet. Det
å jobbe i blodbanken er en utrolig takknemlig jobb. Tenk å kalle
det arbeid å tappe blod fra frivillige som kommer ene og alene for
å hjelpe andre i nød! Om jeg har en dårlig dag, skal det ofte ikke
mer til enn et møte med en blodgiver før alt er helt på topp igjen.
Det å jobbe et år i Tanzania har vært en givende erfaring. Jeg har
fått jobbe som foreleser i blodtransfusjon på universitetet, jeg er
kjendis (på godt og vondt) hver dag, har lært å snakke swahili,
startet opp en støttegruppe for enker i nabolaget, jeg har ubegrenset
tilgang til ufattelig god frukt og grønnsaker, og har møtt
spennende mennesker som jeg har fått tid til å bli glad i.
5

Fagforeiningane
Våren er her!
Det er ikke bare blitt grønnere, lengre dager, og kongelig
bryllup. Med våren følger også tariffoppgjør. Et mellomoppgjør
vi alle ser frem til med spenning og forventninger.
Skal vi eksempelvis denne gang få uttelling for ekstra
kompetanse som en har tilegna seg, og som foretaket har
nytte av? Likelønnsløft? Vi får krysse fingrene i ventetiden.
Fagforbundets oppgave er selvsagt å fremme arbeidstakernes
rettigheter. Vi mener at trivsel og medbestemmelse
over egen arbeidsdag er den beste garantien for kvalitet på
tjenestene.
En bør lytte til dem som vet hvor skoen trykker. God
kvalitet skapes med medarbeidere som har solide
kunnskaper og som er motiverte til å gjøre en god jobb.
Klarer vi også å skape mer arbeidsglede, gir det bedre
arbeidsdager.
Fagforbundet mener at hovedregelen i norsk arbeidsliv om
fast ansettelse skal gjelde.
I følge Helse Vest ønsker en å beholde nyttig kompetanse
– uansett utdanningsnivå.
Kompetansen til de forskjellige yrkesgruppene i helsevesenet
må utnyttes til det beste for pasientene. Prinsippet
om «rett person på rett plass» er viktig. Et sykehus trenger
fagfolk med forskjellig type kompetanse, som sammen kan
utgjøre et godt helsetilbud.
Tillitsvalgte i Fagforbundet har forventninger og tro på
Helse Vest og NTNU sitt pågående samarbeidsprosjekt,
«Klem» (kompetanse, lederskap, endring og medarbeiderskap).
Fagforbundet i Helse
Fonna har nylig hatt valg
på tillitsvalgte for en ny
2-års periode, og vi er stolte
over å ha fått tillitsvalgts-
representanter ved alle fire
sjukehusene, DPS og innen
ambulansen. Disse er klar for
å bistå deg som medlem.
Nyt våren og sommeren.
Laura Lill Haavik,
FTV Fagforbundet,
Helse Fonna.
I kvart nummer av Helse på får ein av fagforeiningane denne
spalta til disposisjon.
6 Helse På! / Internmagasin
Min gode kollega
Alle gode ting er 3
Det kjem inn mange nominasjonar frå tilsette
som vil gjere stas på ein god kollega. Frå kirurgen
3 på Stord kom det så mange at vi måtte ta turen
og undersøkje saka nærare. Der fann vi Berit,
Olga og Anne-Karin – tre blide damer som ikkje
kan fullrose kvarandre og avdelinga nok.
– Det har alltid vore godt arbeidsmiljø på kirurgen 3, seier Olga
Nordal. Ho har jobba der sidan 1973, så ho veit nok kva ho
snakkar om. Saman med Berit Skorpen har ho hatt kirurgen 3 som
arbeidsplass i 38 år.
– Her passar alle på kvarandre, seier dei to. Forutan å skryte av
kvarandre, trekk dei fram fleire andre på avdelinga:
– Kolleger med initativ og pågangsmot bidreg til eit godt arbeidsmiljø.
Anne-Grete Bjelland Livingston, til dømes, arrangerer ofte
fjellturar med overnatting og sosialt samvere. Det skapar samhald
og gjer at vi blir betre kjent med kvarandre, seier Anne-Karin
Dahle.
– Og er det nokon som skal feirast eller gjerast stas på, kan vi
alltid rekne med deg, Olga. Slike folk inspirerar og motiverer oss
alle, legg ho til.
det gode stellet
Det har skjedd mykje i helsevesenet sidan 1973. Olga og Berit
meiner dei hadde betre tid til pasientane før, då det var vanleg å
vere lengre innlagt enn i dag. Mange pasientar er berre inne til
behandling på dagen eller ligg inne kort tid.
– Ein blei jo betre kjent med pasientane då, seier Berit. Olga
meiner helsevesenet treng folk som Berit, slike som tek seg tid
òg når dei ikkje har tid. I nominasjonen skriv ho: «Berit er heilt
til stades hos pasienten. Her snakkar vi om Det Gode Stellet. Ho
går til arbeid med liv og lyst!». Berit ser litt ned og litt vekk når
nominasjonen blir lese høgt. Litt rørt ser ho ut, før ho bryt ut med
ein latter: – Ja, da e’ i alle fall éi så har fått da me seg!

Anne-karin dahle, olga nordal og Berit
skorpen trivast ved kirurgen 3 på stord.
– det har vore godt miljø her i 30 år,
seier pensjonistane olga og Berit.
dele kunnskap
Dei tre i sofaen er einige i at det viktigaste er å gi kvarandre skryt
og snakke positivt om kvarandre.
– Vi må gjere kvarandre gode, seier Berit. Og det handlar ikkje
berre om humør og veremåte: – Dei som er erfarne må vere flinke
å lære vekk gode arbeidsmetodar som ein har kome fram til etter
fleire års røynsle, men samstundes gi dei som er nye rom for å
finne sine eigne måtar å gjere ting på.
– Alle har sine kvalitetar, og det er viktig å la folk utvikle seg der
dei er gode. Slik kan vi utfylle kvarandre, legg Olga til.
Løn i himmelen
Både Olga og Berit er no pensjonistar. Anne-Karin seier det blir
trist når dei forsvinn, som fleire andre på kirurgen 3 òg gir uttrykk
for. Men sjølv er dei ikkje så sikre på om dei blir vekke for godt:
– Vi skal nok vise att i landskapet, ja! seier Olga. For ho kan jobbe
inntil 30 prosent utan at noko skjer med pensjonen, ei inntekt ho
ikkje akkurat vil skryte av. – Og da e’ jo mon i 30 prosent! Nei, me
får vår løn i himmelen, da e’ me sterkt øvebeviste om, ler Olga.
Og så får dei litt løn her i Helse på, som gode døme på kva det er
å vere ein god kollega!
nominAsjonAr
olga om Berit:
«Ho er ein sjukepleiar som fortener å bli løfta opp. Ho er praktisk
anlagt på alle vis. Er det noko som går sundt så ordnar ho det
(kopimasin, skifting av batteri i ulike apparat, osb.) Ho er også
heilt til stades hos pasienten. Her snakkar me om Det Gode
Stellet. Ho går til arbeid med liv og lyst. Berit er pensjonist, og eg
har veldig lyst å framheva henne som omsorgsfull, uthaldande
og faglig dyktig i den somatiske avdeling gjennom så mange år.
Kirurgen kjem til å sakna henne.»
Anne-karin om olga:
«En medarbeider med et stort hjerte - for både pasienter og
kollegaer. Olga lytter og oppmuntrer. Er positiv - løfter opp andre.
Faglig dyktig og en stor ressurs for alle kollegaer. Vi kjenner oss
trygge og sett i lag med Olga.»
Anne-Grete Bjelland Livingston om olga:
«Ein utrulig fantastisk kollega som er opptatt av at alle skal ha det
bra og trivast i avdelingen. Både dei ho jobber med og pasientar.
Er alltid positiv og er ein ressurs for avdelingen med all erfaring
og kunnskap ho har. Olga har god kunnskap i stomipleie og har
og god kompetanse innan kreftsjukepleie. Me opplever at dei
kreftsjuke og pårørande set stor pris på henne og den tryggheten
og omsorga ho utstråler. Ho er eit godt forbilde for oss andre!»
kvEn Er din GodE koLLEGA?
Gode kollegaer gjer arbeidsdagen vår rikare, trivelegare og meir
fargerik. I kvart nummer av Helse på får du moglegheit til å gjere
stas på din gode kollega. Send ein e-post til mingodekollega@
helse-fonna.no med namn på han eller ho du vil nominere og
grunngjeving for nominasjonen.
7

Sårpoliklinikken på Stord
Tida lækjar ikkje alle sår
8 Helse På! / Internmagasin
Det veit pasientane ved sårpoliklinikken på Stord sjukehus så altfor godt.
– Smil! spøker sjukepleiar Rebecca
Reddington idet ho knipsar eit bilete av
såret på leggen til ein pasient. Han ler og
småsnakkar med Rebecca og sjukepleiarkollega
Kjellaug Stautland Eide, trass dei
omfattande såra han har over store deler
av beina. Dei ser vonde ut.
Givande arbeid
Til sårpoliklinikken på Stord sjukehus kjem
pasientane med dei mest alvorlege såra.
For mange av dei har tilbodet gjort at sår
dei har gått med i fleire år endeleg heilar.
Rebecca og Kjellaug lyser opp når dei får
fortelje om gleda over å sjå behandling
som verkar.
– Sårbehandling er veldig givande arbeid.
Det er så godt å sjå når pasientar som
tidlegare berre har fått vedlikehaldande
behandling som bandasjeskift endeleg
får behandling som gir dei livskvaliteten
tilbake.
Dei to studerte pleie og sårbehandling ved
Høgskolen Stord / Haugesund saman i
2009, og to andre sjukepleiarar frå Stord
tok eksamen i faget i vår.
interessa breier om seg
Sårpoliklinikken blei oppretta i desember
2010, etter at overlege og ortoped Bodo
Günther fekk tilslag på Såkornmidlar frå
Helse Vest. Når tilbodet om sårbehandling
no er organisert i poliklinisk arbeid, gir det
tettare oppfølging av pasientane, meiner
han:
– Det tek tid og gjentekne behandlingar
for at kroniske sår skal heile. Tidlegare
var det tilfeldig kven som var på vakt når
pasienten kom inn for behandling. Nå
møter dei det same personalet og får
føreseieleg og kontinuerleg oppfølging.
Han håper Helse Fonna vil satse på
poliklinikken og gjerne utvide tilbodet.
– For pasientane sin del hadde det
vore best om dei hadde moglegheit for
å komme inn to gonger i veka, seier
Rebecca. Både ho og Bodo er glade for
at interessa for sårbehandling breier om
seg. Dei har merka ei endring dei siste åra,
der òg kommunehelsetenesta aukar sin
kompetanse.
– Tidlegare såg vi alle typar sår på
kirurgisk. No ser vi mest dei alvorlege
tilfella, for heimetenesta har blitt flinkare
til å behandle dei enklare sårtypane, seier
Bodo.
Larvar gir rask sårheiling
På Stord tilbyr dei avanserte
behandlingsmetodar som larveterapi,
vakuumbehandling og behandling
med trombosyttkonsentrat. Nokre av
behandlingane krev innlegging ved
kirurgisk sengepost. Du er kanskje ein
av lesarane som stoppa opp ved ordet
«larveterapi»? Nei, det skjer ikkje berre
på film. Allereie i 1829 observerte franskmannen
Dominique-Jean Larrey effekten
av fluelarvar i sår: Raskare sårheiling utan
infeksjonar. I dag blir fluelarvar dyrka fram
i sterile laboratorium og lagt i såret for å
ete vekk daudt vev. Friskt vev inngår ikkje
Behandling som nyttar: Bileta synar eit to år gammalt
venøst leggsår før og etter behandling i to månadar.
Alt dødt og fibrin vev blei jamleg fjerna frå såroverflata,
sårkantane blei behandla og den venøse svikta blei
kompresjonsbehandla. Pasienten blei behandla av Turid
Sørensen, student ved Høgskolen Stord / Haugesund sitt
utdanningstilbod innan sårpleie. Foto: Turid Sørensen.

Givande arbeid:
– det er godt å sjå når pasientar får
behandling som gir dei livskvaliteten tilbake,
seier sjukepleiar rebecca reddington.
i larvedietten, og får vere i fred. Pasientar
som får slik behandling må ikkje leggjast
inn om dei ikkje vil, men kan reise heim
nokre dagar medan larvane et seg mette.
Ei aukande pasientgruppe
Det er ingen spøk å ha kroniske sår.
Mange pasientar opplev at livet deira
blir teke frå dei. Såra luktar gjerne ilt, dei
væskar og er smertefulle. Kanskje går
mykje av dagane med til stell og byte av
bandasje. Kva skjer med det sosiale livet
då? Korleis skal ein våge seg ut eller på
besøk når ein kjenner lukta av eit sår som
ikkje gror? God sårbehandling er dyrt
og tek lang tid, men kan vere forskjellen
på eit godt og eit vondt liv for mange.
Pasientgruppene som typisk er plaga med
kroniske sår, eldre og diabetikarar, er i
stor auke. Bodo Günther håper interessa
for og støtta til sårbehandling vil ta seg
opp. Han er med i Norsk interessefaggruppe
for sårheiling (NIFS), ein ideell
organisasjon som arbeidar for å spreie
sårpoliklinikken
• Held til ved akuttmottaket ved
Stord sjukehus
• Har ope kvar tysdag
• Er tilknytt tverrfagleg kompetanse:
Ein ortoped, to assistentlegar og
to sjukepleiarar
• Starta opp i desember 2010 med
Såkornmidlar frå Helse Vest
kunnskap om sårbehandling og for å
fremme utdanning og kompetanseheving
innan fagfeltet. Günther håper NIFS kan
bidra til at refusjonsordningane for utgifter
til sårbehandling blir betre.
Ønskjer tverrfagleg sårgruppe
Hans visjon for sårbehandlinga i Helse
Fonna er ei tverrfagleg gruppe med
endokrinolog, ortoped, karkirurg og
sårsjukepleiar. Ideelt sett kunne ein òg
drive ambulant verksemd, til beste for
eldre pasientar. Og til slutt den endelege
draumen: Telemedisin som gjer det lettare
å rettleie til dømes fastlegar. – I Danmark
har dei tatt i bruk dette, men i Noreg er
det ikkje realistisk enda, grunna retningsliner
frå Datatilsynet, fortel Bodo. Inntil
vidare får sårpolikinikken på Stord vere ein
god og lovande start. Draumen er likevel
god å ha.
9

Sårpoliklinikken på Stord
Populært
studium
– ettertrakta
studentar
– Studentane våre får gjerne
meir ansvar i jobben med det
same dei har begynt på studiet,
seier førstelektor ved HSH,
Arne Langøen. I år kjempar 97
søkjarar om 50 studieplassar
innan pleie og behandling av
kroniske sår.
- Mange sjukepleiarar synest dette er
eit spennande fag. I tillegg er det gjerne
eit skrikande behov for kompetanse
i sårbehandling der dei jobbar, seier
Langøen. Han meiner det er desse
faktorane som gjer utdanningstilbodet
så populært.
- Det er hovudsakleg to pasientgrupper
som har kroniske sår. Det er eldre
menneske og diabetikarar. Vi vil sjå ein
auke i desse gruppene framover, og derfor
òg ein auke i pasientar med kroniske sår.
Ein dansk studie synte at kommunane
sine utgifter til sårbehandling truleg ville
bli tredobla fram mot 2020.
Langøen er glad for at Helse Fonna har
oppretta ein sårpoliklinikk ved Stord sjuke-
10 Helse På! / Internmagasin
hus. Han meiner pasientar med kroniske
sår gjerne blir kasteballar mellom ulike
instansar som ikkje vil eller kan behandle
dei. Behandling og utstyr er dyrt, og
refusjonsordningane ikkje gode nok.
- Stord har potensiale til å gjere det
veldig bra. Det er behov for eit senter for
sårbehandling på Sør-Vestlandet, og det
kan ein få til om ein vil satse.
om studiet
Studiet går over eitt skuleår, og tel 30
studiepoeng. Fjernstudiet er basert på
eigenstudium, heimeoppgåver, diskusjon
i det virtuelle klasserommet, oppfølging
av pasient i klinisk praksis og fire
samlingar i Haugesund. Evaluering er ein
heimeeksamen basert på behandling av
ein pasient med kronisk sår.
studiet tar føre seg tema som:
• Forskjellen på akutte og kroniske sår
• Betydinga av bakteriologi, ernæring,
sirkulasjon og oksygenopptak
• Sirkulatoriske sår (forårsaka av
forstyrringar i arteriell, venøs eller
lymfatisk sirkulasjon)
• Kroniske sør (forårsaka av trykk, t.d.
dekubitus og diabetiske nevropatisår,
og sår som følgje av immunologiske
komplikasjonar i kroppen).
For meir informasjon, sjå www.hsh.no
eller ta kontakt med Arne Langøen:
arne.langoen@hsh.no

Notisar
no
Tis
Ar
FAsE 1 i FELLEs
EPj FonnA ovEr
DIPS er no innført som
pasientadministrativt system,
og med dét er fase 1 i Felles EPJ
Fonna avslutta. Prosjektleiar og
overlege Torbjørn Saltveit roser både
prosjektdeltakarar og alle tilsette i
Helse Fonna for framifrå innsats.
Fase 2 startar i august og vil mellom
anna innebere innføring av elektronisk
sjukepleiardokumentasjon. Les meir
på Fonnanett: Klikk på Felles EPJ
Fonna-logoen øvst til høgre. Her finn
du alltid oppdatert informasjon om
Felles EPJ Fonna og om DIPS.
siGnErTE ny
iA-AvTALE
Hald deg også oppdatert på Fonnanett og www.helse-fonna.no
Arbeidsgivar, arbeidstakarar ved
tillitsvaldsapparatet og NAV signerte
8. juni avtalen som forlenger
Helse Fonna sitt engasjement som
inkluderande arbeidslivsbedrift.
Partane har dermed forplikta seg
til å halde fram arbeidet med
førebygging og redusering av sjukefråværet,
styrking av jobbnærværet,
stadig betring av arbeidsmiljøet
og for å hindre fråfall frå arbeidslivet.
Fordelane med IA-avtalen er
mellom anna rett til utvida bruk
av eigenmelding, og tilskot til
tilrettelegging av arbeidsplassen.
oPPussinG Av sTord
sjukEHus i GAnG
7. juni starta det innvendige
rivingsarbeidet i 3. høgda ved Stord
sjukehus. Heile høgda blir stengt i
arbeidsperioden, som etter planen er
ferdig 31. desember 2011. Det er ikkje
bestemt kva høgda skal innehalde,
men ein har prosjektert for at ho skal
kunne nyttast både til medisin, kirurgi
og rehabilitering. Kostnadsramma
for 2011 er på 20 millionar kroner.
Dei indremedisinske postane ved
sjukehuset er slått saman i perioden,
og sengepost for spesialisert
rehabilitering er fram til 1. september
slått saman med kirurgisk sengepost,
men vil frå 1. september og ut
arbeidsperioden bli flytta til Pasienthotellet
i Haugesund.
BEriT HAALAnd
konsTiTuErT
dirEkTØr
Berit Haaland blir konstituert i
stillinga som direktør for kirurgisk
klinikk frå 26. juni til ny direktør er
tilsett. Intensivsjukepleiaren er i dag
klinikksjukepleiar og seksjonsleiar
for kirurgi ved Stord. Ho har lang
erfaring som leiar for mellom anna
intensivavdelinga og akuttmottaket
i Haugesund. Haaland var òg
konstituert i stillinga tidligare i år, og
har inngåande kjennskap stillinga.
Administrerande direktør i Helse
Fonna, Kari Ugland, seier ein vil
leggje vekt på ein god rekrutteringsprosess.
FØLG uTvikLinGA
i ForBETrinGs-
ProGrAmmET
Forbetringsprogrammet i klinikk for
psykisk helsevern skal syte for at
handlingsplanen vedteke av styret
i Helse Fonna i desember 2010 blir
sett i verk. Seks grupper arbeider med
korleis ein skal implementere tiltaka
i klinikken. Prosjektdeltakarane kjem
frå heile klinikken og representerer
fleire yrkesgrupper. Det er òg med
deltakarar frå somatiske klinikkar
og stab/administrasjon. Tillitsvalde,
verneombod og brukarrepresentantar
er viktige deltakarar i programmet.
Framdrift, møteplanar og resultat blir
publiserte på Fonnanett og på
www.helse-fonna.no.
11

HMS-hjørnet
» ved Bedriftshelsetenesta
Helse i kvar
sveittedråpe?
Raskare, høgare, lengre…er det arbeidsoppgåvene og
krava til medarbeidarane i helsevesenet som skildrast?
Der alt hastar og det meste helst skulle vore gjort i går?
Nei, «Citius, altius, longus» er det klassiske mottoet til
dei olympiske leikar, der fysisk yteevne og rekordar stadig
synest å kunna strekkjast lengre. Prestasjonsnivået i toppidretten
ligg nok så høgt at grunntanken i sportsverdas
enno meir kjende motto «Ein sunn sjel i ein sunn kropp»
for lengst er passert!
Samanhangen mellom fysisk aktivitet og helse er likevel
godt dokumentert. Regelmessig fysisk aktivitet vernar
mot mange sjukdomar, og er viktig for muskel-, skjelett-,
og leddhelse. Fysisk aktivitet påverkar humøret, gjev
energi, reduserar stress, betrar eiga kroppsoppleving, og
oppmuntrar til sosialt samvere - det er like viktig å trimma
smilemusklane som biceps!
Data frå Dansk arbeidsmiljøinstitutt i 2006 synte
at tilrettelegging for mosjon og sunt kosthald på
arbeidsplassen gav:
• overskot til fleire arbeidsoppgåver
• betre kvalitet i arbeidet
• auka samhald og trivsel
• redusert sjukefråvær og personalutskifting
Alle er gode grunnar til å ta på alvor Arbeidsmiljølova § 3-4,
som pålegg arbeidsgivar å vurdere tiltak for å fremje fysisk
aktivitet blant dei tilsette.
Helsefremjande fysisk aktivitet treng korkje vera utstyrskrevjande
eller pulsintensiv. Kanskje fleire kan byrje å
sykle til arbeid denne sommaren? Hent fram den velbrukte
gamle «rokken» – eller sjekk sponsa tilbod på ny sykkel
gjennom Velferdslaget Helse Fonna, sjå Tilsettesida på
Fonnanett. Fysisk aktivitet i sol og frisk uteluft: Kan det bli
betre? Ja, for me trur jo på fint ver i år!
Innandørs på arbeidsplassen er pausegymnastikk
velgjerande for både skulder- og smilemuskulaturen.
Energipausar løyser opp, rister laus og gjev ny arbeidslyst.
Hugs slagordet til Aktive Sjukehus (www.bedriftsidretten.
no): Ein halvtime dagleg gjer livet behageleg!
5 i korridoren
» kva skal du i sommar?
Arne Enge
Ambulansesjåfør, Stord
- Eg skal på båttur i
skjærgården her i
Sunnhordland og i
Hardanger. Og så skal
eg ei langhelg til Riga.
olaf dahle
Vernepleiar / student,
Stord DPS
- I sommar skal eg jobbe
litt her og så skal eg til
Lofoten. Det blir ein god
kombinasjon av ferie og
bryllaup!
Harald nygård
Ambulansesjåfør, Stord
- Nei, kva skal eg? Det
blir dagsturar med båt
og ein tur til Danmark.
Båtsesongen varar året
rundt, så lenge det er
stilt på sjøen. Eg har ein
Askeladden Daycruiser.
Lasse Lesto
Seksjonsleiar, Stord DPS
- Eg skal til Kreta i 14
dagar. Sol, varme og
bading før eg skal heim
til Nordfjord ein tur.
jannicke Winther
Hjelpepleiar, Stord DPS
- Halve sommaren skal
eg jobbe her, og den
andre halvparten skal eg
jobbe i hagen og reise
rundt i Noreg. Og så har
eg allereie vore på ferie
på Lanzarote.