Stiftsnytt - Den norske kyrkja

Stiftsnytt
INFORMASJONSBLAD FOR BJØRGVIN BISPEDØME NR 2 -OKTOBER 2007
Medarbeidaren
fram i lyset
www.kyrkja.no/bjorgvin

Stiftsnytt
nr 2 - oktober 2007
Eit informasjonsblad frå Bjørgvin bispedøme
Innhald
Kyrkjeleg omdøme ............................... side 2
Teneste først, så tru ................................ side 3
Gjev medarbeidarar eigen avtale ........ side 4
Blikk for medarbeidarane .................... side 5
Femåring med lang erfaring ............... side 6
Bergen internasjonale
menighet .............................................. side 7
Tett oppfølging i Ostereidet
kyrkjelyd ................................................ side 8
Prostidag i Sunnhordland .................. side 10
Leiartrening for unge .......................... side 11
Bli med på dugnad for
medarbeidarane ...................................side 12
Skånevik i hundre ................................ side 12
UTGJEVAR: Bjørgvin bispedømeråd.
Bladet kjem ut med to nummer i året
Adresse: Postboks 1960, 5817 Bergen
Telefon: 55 30 64 70
Telefaks: 55 30 64 85
E-post: bjoergvin.bdr@kyrkja.no
Redaktør: Jens Z. Meyer
E-post: jzm@kyrkja.no
For nytt frå Bjørgvin, sjå våre nettsider:
www.kyrkja.no/bjorgvin
Du kan få tilsendt korte meldingar på e-post med
nytt frå nettsidene. Bestill gratis abonnement på
nettsidene våre.
Bankkonto for gåver/offer til Bjørgvin
bispedømeråd: 9235.17.39608
Form/førtrykk: dragefjellet.no
Trykk: Grøset ISSN: 0807-4976
FRAMSIDEBILETE: Helga-Mari Hovland frå barnekantoria
i Sveio prestegjeld ved dåpspåminninga på
prostigudstenesta i Sunnhordland. FOTO: JENS Z. MEYER
MEDARBEIDAREN FRAM I LYSET: Bjørgvin bispedøme
ønskjer å medverka til at alle sokneråd i fireårsperioden
2006-2009 gjev særleg merksemd til arbeidet
med å rekruttera og følgja opp sine ulønna medarbeidarar.
Difor arrangerer vi konferansen «Medarbeidaren fram i
lyset» i oktober 2007, medarbeidarskap er tema for
Stiftsnytt og november er medarbeidarmånad.
Stiftsdirektør Helge Taranrød. FOTO: JENS Z. MEYER
Når ein bedrift eller ei
verksemd eller for den del eit
bispedømekontor arbeider
med ei sak, spør ein gjerne:
«Kva vinkling vil media kunne ha
på ei slik sak? Vil vårt omdøme
verte styrka eller svekka?» Kva
folk vil seie og tru vert opplevd
som det viktigaste. Kva saka eigentleg
handlar om kan fort
kome i bakgrunnen.
Den norske kyrkja er inne i brytningstid.
Biskopane og Kyrkjemøtet arbeider
denne hausten med viktige saker
som har offentleg interesse. Først og
fremst gjeld dette homofilisaka. Det
er ikkje noko nytt at både kyrkja si
lære og ordning vert forma gjennom
brytning. Kyrkjehistoria er full av
døme på dette. Vår generasjon må
også bere dette ansvaret og vi har
særleg fått situasjonen for homofile og
lesbiske å arbeide med. Etter mitt
skjøn arbeider vår kyrkje samvitsfullt
og grundig med desse svært vanskelege
spørsmåla.
Dette er ikkje eit partsinnlegg i homofilisaka.
Underteikna har ikkje ei rolle
i kyrkjelandskapet som tilseier at mitt
personlege syn skal tilleggast vekt.
Eg er derimot svært oppteken av
kyrkja sitt omdøme. Det er svekka -
uavhengig av kva ein måtte meine i
homofilisaka. Det er lite trøyst å hente,
som kyrkje må vi leve med dette og
tole omdømesvikt.
Dei verste tabloide framstillingane av
Den norske kyrkja kan ta frimotet frå
ein kvar. Kyrkja har for lengst tapt
Dagbladet og VG. Eg syrgjer ikkje,
for omdømet og omtale av kyrkja vert
meir positiv di nærmare ein kjem
grasrota. Både regionsmedia og ikkje
Leiar
Kyrkjeleg omdøme
minst dei lokale media har mykje godt
og positivt kyrkjestoff. Og det er her
folk lever sine liv.
Det er dette det eigentleg handlar om.
Mange stader sydar det av liv i dei
lokale kyrkjelydane. Trusopplæringsreforma
har allereie no ført til at langt
fleire barn og unge får høyre om Jesus
i si lokale kyrkje. Konfirmantane har i
dag full fridom til å velje kva dei vil,
og dei vel kyrkjeleg konfirmasjon i
overraskande stor grad. Mange kyrkjelydar
har fullteikna påmeldingslister
til kyrkjelydsweekend. Folks tillit til
presteskapet og lokalt kyrkjeleg tilsette
er høgare enn nokon gong når det
gjeld kyrkjelege handlingar. Den lokale
kyrkja er langt betre i dag på dåp,
vigsel og gravferd enn berre for få år
sidan. Den lokale kyrkja er godt
organisert, og det har skjedd ei vesentleg
oppgradering på kyrkjebygg og
kyrkjegardar.
Dette skjer fordi Bjørgvin bispedøme
har mange motiverte kyrkjelege medarbeidarar
som skaper møtestader
der evangeliet om Jesus Kristus vert
formidla til tru og teneste. Det er det
saka eigentleg handlar om.
Helge Taranrød
stiftsdirektør

Medarbeidarskap kan vera ein veg inn til tru. Då er det viktig at me har tenester
i kyrkjelyden som er opne for alle. Det seier kapellan Arne Mulen i Ytre Arna.
– Kor mange av oss kan ikkje fortelje om at
vår veg inn i teneste har gått gjennom einkvan
som såg oss, hadde tru på oss, viste oss
tillit og utfordra oss, seier Mulen, som også
er medlem av ressursgruppa for satsinga
«Saman som medarbeidarar» i Bjørgvin.
– Det er sjølvsagt at me som kristne har
eit mål om at også andre skal få del i trua på
Jesus. For ein del år tilbake, var det nok
vanlegare å tenkja evangelisering som ein
veg inn tru og teneste, medan me i dag nok
i dei fleste tilfelle vil finna det meir teneleg
å invitera til teneste først. Det var jo slik Jesus
gjorde det – han kalla læresveinane til å
følgja Han og slik læra, veksa og mognast i
følgje med Han, seier kapellanen.
Dei to «vegane»
– I boka «Misjonerende menighet» av Rune
Rasmussen, vert desse to måtane å få med
nye på, gjeve namna den «romerske» og den
«keltiske» vegen, inspirert av nokon av skilnadane
mellom Roma-bispen og munkar i
den «keltiske verda» på 600-700-talet.
Den såkalla Romerske vegen:
1. Presentere den kristne bodskapen på
ein best mogeleg måte
2. Invitere menneske til tru på Jesus og å
bli kristne
3. Ønskje velkommen inn i den kristne
fellesskapen
Dette har vel eigentleg vore tradisjonell
modell for mykje evangelisering og misjon.
Den såkalla Keltiske vegen:
1. Invitere til det kristne fellesskapet og
la menneske bygge vennskap der
2. I fellesskapet blir ein med i samtalar,
teneste, bøn og tilbeding
3. Når tida er moden, vil menneske oppleve
at dei faktisk har kome til tru,
kanskje utan at dei heilt kan seie når
og korleis det skjedde, og vi kan invitere
dei til å overgje seg til Kristus (evt.
til å la seg døype).
Liknar mykje
Mange av dei som i dag reknar seg som
«nye» på vegen, kan fortelje om at deira veg
til tru liknar mykje på det keltiske skjemaet,
seier Arne Mulen. Han gjev eit døme
frå si tid som prest i ein forstad til Paris:
Ein kar som heiter Jean Louis vart med
kona si på gudstenest ein dag. Han sa: «Eg
veit ikkje om eg trur, men det var veldig hyggeleg
å vera her». «Det var kjekt å høyra, du
er hjarteleg velkomen, dette er ein fellesskap
der me vil at alle skal kjenna seg velkomne,»
svarte eg.
Når det var nattverd, gjekk dei som ville
ta del i nattverden fram og stilte seg i ein
ring framme ved alteret. Det var sårt for
Jean Louis at det då vart eit skilje mellom
dei framme og dei som sat att nede. For det
var nett dette han sette så pris på, å få vere
ein del av fellesskapen, sjølv om han var
usikker på si eiga tru. Han spurde om å få
gå fram og vere med i ringen han også -
utan å ta i mot brød og vin. Eg sa at det
kunne han gjerne. I staden for å ta i mot
brød og vin kunne vi gje kvarandre eit
handtrykk og ønskje Guds fred. Det var
han nøgd med, og etter kvart vart dette ei
fast ordning for alle som ville. Seinare vart
han sjølv med på eit Alpha-kurs. Han gjekk
på ein veg mot tru. Ein dag kom han og sa
nr 2 - oktober 2007
-Teneste først, så tru
tydeleg at no ønskte han å markera at han
hadde tatt eit personleg val. Han knelte
ned som konfirmant i ein alder av 50 år.
Det var mogeleg i den kyrkja. Dette var
kanskje eit overtydeleg eksempel, men eg
trur det er mange som kan vitna om at deira
veg til tru var gjennom miljøet. Det som
også er med den romerske modellen, er at
me blir opptekne av at evangeliet vert presentert
på ein fengande måte. I den keltiske
modellen har du all verden med tid, seier
Mulen som har erfaring med Alpha-kurs,
der fellesskapen står sentralt.
Inn i fellesskapen
Mulen meiner me skal vera frimodige til
å invitera menneske inn i fellesskapen vår.
– Når me utfordrar menneske til teneste og
medarbeidarskap i kyrkjelyden, hjelper vi
dei kanskje også til ei betre forvaltning av
tid, krefter, evner og gåver. Så håpar og ber
me også om at trua kan modnast etter
kvart. Me ønskjer å føre menneske til Kristus.
Kanskje me då må gje dei ein veg å gå,
saman med oss, i fellesskapen? Som nokon
har sagt det; det kan gå ein veg frå vaffelbordet
til nattverdsbordet, seier Arne Mulen.
Vegen til tru går ofte gjennom ei teneste,
meiner kapellan Arne Mulen. FOTO: JENS Z. MEYER
3

4
nr 2 - oktober 2007
Gjev medarbeidarar ei
I Arna kyrkjelyd får dei
ulønna medarbeidarane
ein kontrakt eller avtale
der det står kva teneste
dei har, kven dei skal
jobba med, kor lenge tenesta
varer, og meir til.
TEKST OG FOTO: JENS Z. MEYER
– Me har fått berre positive
tilbakemeldingar etter at me så
smått tok til med dette for eit par
år sidan, fortel sokneprest Jan
Kåre Jakobsen.
– Kvifor har de starta med
kontraktar?
– Det er to hovudmål. For det
første skal alle skal bli sett. For
det andre skal ein kunna vera i ei
teneste utan å kjenna seg bunden
«på livstid» til tenesta.
I kontrakten står det namn på
ein ansvarleg person som medarbeidaren
kan forholda seg til.
– På denne måten delegerer me
ansvar. Det er som rådet Jetro gav
til Moses (2. Mos. 18,21) om å
velja ut nokon til å ha ansvar for
delar av heile folket, seier han.
Ordninga med kontraktar passar
best for nye grupper. – Dei
som har vore med i mange år, synest
det er rart med kontrakt,
seier soknepresten som likevel
har som mål å få med alle på ordninga.
– Me har vore i dialog med
gruppene og forklart kva dette
går ut på før me har sendt ut
kontrakt, og som sagt har
tilbakemeldingane vore positive,
seier Jakobsen. Også medarbeidarkoordinator
Møyfrid Opheim
har merka at ordninga med
kontrakt vert godt motteken.
– Ei slik ordning gjev tydelege
forventningar begge vegar, seier
ho og føyer til at det er eit mål at
Medarbeidarane i Arna får ein slik kontrakt
eller avtale med kyrkjelyden.
Under: Turid Vie (t.v.) og Ingrid Vareberg har
sokneprest Jan Kåre Jakobsen med seg som
rådgjevar i arbeidet med å visualisera søndagens
tekst.
også andre enn prestane kan stå
som rettleiar i kontrakten.
Nådegåver er ikkje mystisk
I kyrkjelydane i Arna er ein ikkje
redd for å snakka om nådegåver.
Fleire av medarbeidarane har
vore med på kurs der dei har teke
ein «nådegavetest».
– Eg fekk mi store aha-oppleving
rundt dette då eg vart beden
om å halda eit nådegåveseminar
i min tidlegare kyrkjelyd, Meløy,
seier soknepresten.
– I arbeidet med dette oppdaga
eg at det viktigaste er å oppdaga
kva gåver me har fått, og ta
dei i bruk. Me skal ikkje venta på
ei utrustning, men heller gå inn i
ei teneste som høver til dei gåvene
me har. Det viser seg då
også at når du spør folk om noko
dei er gode på, så er dei glade for
å svara ja. Dei får stadfesta sine
sterke sider og får dermed auka
frimod, seier Jan Kåre Jakobsen.
Visualiseringsgruppa
I Arna kyrkje er det kvar sundag
ein ny dekorasjon/illustrasjon
som møter deg i våpenhuset.
Ansvarlege for dette er ei visualiseringsgruppe
som vart starta for
snart eit år sidan.
– Det var soknepresten som utfordra
meg til denne tenesta etter
at eg hadde teke «nådegavetesten»,
seier Turid Vie. Ho fekk
med seg Ingrid Vareberg og Ingunn
Fosse, og sidan har dei tre
delt på å laga ein visuell presentasjon
knytt til dagens tekst.
Dei tre damene skulle eigentleg
berre finna illustrasjonar til høgtidene,
men då dei var i gang,
ville dei prøva å gjera noko til
kvar sundag.
– Unnataket vart i sommar, då

gen avtale
har me hatt ein pilegrim som
motiv ved å stilla ut sko, stav og
ein blomsterbukett. Elles har
motiva vore konkrete, som eit bilete
av nattverden på skjærtorsdag
eller Maria med barnet på
Maria bodskapsdag, eller meir
symbolske, som ein tornekrans
og raude roser på langfredag. Andre
gonger gjer me det heilt enkelt
med ein blomsterbukett, eit
lys og eit vers frå Bibelen. Me
prøver elles å ta omsyn til dei liturgiske
fargane og tekstilane
som er i kyrkja, fortel Turid Vie.
– Korleis er det å vera med?
– Det er utfordrande å skulla
finna nye illustrasjonar kvar
veke, men det fine er at me får
sett oss inn i sundagens tekst,
seier Ingrid Vareberg.
– Ja, det å setja seg ned med
teksten gjer godt, det er viktig at
me legg det i Guds hender, supplerer
Turid Vie. Dei to er glade
for gode tilbakemeldingar frå
soknepresten. Han er også deira
rådgjevar.
– Korleis er det å vera medarbeidar
i Arna?
– Litt etter at me tok til i
denne tenesta, fekk me ei
kontrakt for eitt år. Der stod det
også at me kunne ha samtale
med soknepresten. Me har hatt
eit par samtalar, både for å få
idear og tilbakemelding.
– Kva med å ha kontrakt?
– Det er eit bra system. Me går
ikkje for oss sjølve, men me får
tilbakemelding og veit kven me
kan spørja om det er noko, seier
Ingrid Vareberg.
– Kontrakten gjev oss også ansvar
for arbeidet me er sett til.
Det gjer noko med ein, seier Turid
Vie. Ho og dei to andre damene
har kontrakt i eitt år, og då
reknar dei med å få eit nytt
spørsmål om dei vil halda fram.
nr 2 - oktober 2007
Møyfrid Opheim (t.v.) og Hilde Kayser Rohde skal følgja opp dei ulønna medarbeidarane i
kyrkjelydane i Arna.
Blikk for medarbeidarane
Alle sokna i Bergen har i 2007 fått høve til å tilsetja
medarbeidarkoordinatorar eller frivillegkoordinatorar.
Stiftsnytt møtte dei to som har fått oppgåva i Arna.
Møyfrid Opheim (Arna) og
Hilde Kayser Rohde (Ytre
Arna) deler kontor og erfaringar.
Dei to kyrkjelydane i
Arna er prega av stor aktivitet
og mange medarbeidarar. Ytre
Arna er ei bygd med stabil busetnad,
der om lag 80 personar
står på lista over medarbeidarar.
Indre Arna er ein
større forstad til Bergen. Her
står om lag 100 på medarbeidarlista,
i tillegg til 60 som deler
ut kyrkjeblad.
Begge har starta jobben sin
med å skaffa seg oversyn over
medarbeidarane.
– Me oppdaterer lister og
prøver å finna ut kva ansikt
som er knytt til alle namna,
seier Opheim, som har vore i
si 45 prosent stilling i nokre
månadar. Eit viktig ansvar for
henne er å syta for at gudstenestene
er godt bemanna.
– Me har kyrkjevertar, klokkarar,
tekstlesarar, nattverdutdelarar
og sjåførar til kyrkjeskyssen.
Eg har særleg prøvd å
få med unge i gudstenesta, og i
sommar har det delvis lukkast.
Hilde Kayser Rohde er ny i
si 30 prosent stilling, men ho
er også kyrkjemusikar i Indre
Arna.
– Eg registrerer alle råd og
utval. Me skal ha møte med
alle dei ulike råda og utvala og
høyra kor skoen trykker og
hjelpa dei vidare. Dei skal bli
sett og tatt vare på. Me har
ikkje kome i gang med ein
plan for dette, men det må
me gjera etter kvart. Først vil
eg ha oversyn, seier Rohde. Ei
av gruppene ho skal ha oversyn
over, er dei 20 personane
som går med dåpshelsing til
døypte på årsdagen 1, 2 og 3
år etter dåpen.
– Me prøver å få til ei samling
for desse dåpskontaktane,
det blir mi oppgåve å få
til dette.
Også i Arna kyrkjelyd står
det strategi – og planarbeid på
blokka til medarbeidarkoordinatoren.
– Eg har så vidt begynt med
ein strategi for rekruttering,
oppfølging og opplæring av
medarbeidarar, seier Opheim.
Dei fleste gruppene av
medarbeidarar vert inviterte
til ei samling ein gong i året.
– Dette set folk pris på. Me
spurde dei som køyrer kyrkjeskyss
om dei hadde bruk for
ei samling. «Endeleg!», var
svaret.
5

nr 2 - oktober 2007
Femåring med lang e
Bergen internasjonale menighet
(BIM) har eksistert i fem år.
Nesten like lenge har dei hatt
eigen medarbeidarkoordinator,
eller «voluntary ministry
director», som det heiter der.
AV JENS Z. MEYER
Denne kyrkjelyden skil seg ut frå dei fleste
andre med at det nesten heile tida er skifte i
medlemsmassen. Mange medlemer er studentar
frå andre land eller dei er her på grunn
av sin eigen eller ektefellen sin jobb.
– Fordi det ofte er folk som kjem eller
dreg, vert «turnuslista» over ulike tenester
fornya når det har gått to
månadar, seier medarbeidarkoordinator
Brenda
Robertson (bildet).
Ho er skotte og bur
mellombels i Noreg på
grunn av mannen sin
jobb her. Ho er også leiar
for soknerådet – The Church Council.
Mange tenester
Det er mange ulike tenester som kyrkjelyden
kan tilby sine medlemer. Dei held vanlegvis
til i kjellaren i St. Markus menighet, og då
må det til ein del rigging av stolar og liknande
før gudstenestene. Lista over tenester
vidare er lang: kyrkjevert, kjøkenteneste, presentasjon
av lysark på veggen, låseansvarleg,
gudstenesteleiar/gudstenesteteam, pianist,
predikant, tekstlesar og ansvarleg for forbøna.
– Mange av medlemene har vore engasjert
i kyrkjer i heimlandet. Nokon kjem frå store
kyrkjelydar der det var mange medarbeidarar
å ta av. Hjå oss kan dei kanskje få høve til
å prøva seg i nye oppgåver, anten det er
praktiske oppgåver eller det å planleggja og
leia ei gudsteneste. Me har mange tenester
og det er viktig for medlemene å få ei teneste,
då kan dei føla seg verdsett.
– Vert det gjeve opplæring til dei som går
inn i ei teneste?
– Alle får ei liste der det står kva ansvar som
ligg til dei ulike tenestene. Til dømes står det
for kjøkentenesta at ein skal møta ca ein time
før gudstenesta for å gjera klart kaffi og te, i
tillegg til å rydda etterpå. Dessutan skal vedkomande
notera kva som manglar og infor-

faring
BIM i korte trekk
• BIM vart starta av Det norske misjonsselskap
(NMS) med støtte av Bjørgvin bispedømeråd
og fire lokalkyrkjelydar.
• Nært samarbeid med KIA Bjørgvin (Kristent
interkulturelt arbeid) og Løvstakksiden menighet
der kyrkjelyden møtest i St. Markus kyrkje.
• Organisert som ei medlemsforeining med eige
styre som vert kalla menighetsråd.
• Vurderer om det går an å bli kategorisert som
ein «kategorialmenighet» i Den norske kyrkja,
saman med m.a. søsterkyrkjelydane i Oslo og
Stavanger.
• Økumenisk kyrkjelyd innanfor ramma for Den
norske kyrkja. – Eg er lutheranar, så mi forkynning
og min praksis er luthersk, seier pastor
Geir Sakseid som før han var med og starta BIM,
dreiv med kristent massemedia-arbeid i Egypt.
• Ein del av lønskostnadane vert dekka av NMS
og Bjørgvin bispedømeråd, men frå 2009 må
kyrkjelyden klara dei fleste utgiftene sjølv.
mera kjøkenansvarleg om dette. Me prøver
vidare å setja nokon erfarne saman med nye i
ei teneste. Førebuing av gudstenestene er ei
meir omfattande teneste, og der gjer eg gjerne
planlegginga saman med dei som ikkje har erfaring
i denne tenesta frå før, seier Robertson.
Oppmuntring!
– Kva råd har du til andre som har ansvar for
å koordinera ulønna medarbeidarar sitt arbeid?
– Folk likar å bli spurt og oppmuntra. Det
gløymer me ofte. Dei som får ei oppgåve,
kjenner eigarskap til kyrkjelyden, hjå oss vert
den som ein familie for mange. Dei kjem
med idéar til forbetring og dei blir oppglødde.
Folk veks og modnast, seier Brenda
Robertson.
Den starta som ei lita gruppe, men har no til ei
kvar tid om lag 50 medlemer som møtest til
guds tenester på engelsk, i tillegg til at om lag 30
møtest til eigne gudstenester på kinesisk.
Lutheranar... i Noreg
– Når du bur i andre land, feirar du gudsteneste
der du kan, og du veit at Gud er der, seier Brenda
Robertson som er leiar for menighetsrådet i
BIM. Ho kjem eigentleg frå Church of Scotland,
men har vore med i ulike kyrkjer i fleire land.
– Eg har vore anglikanar, baptist og no er eg
lutheranar, seier ho med eit stort smil. Robertson
meiner kyrkjelyden er avgjerande viktig for dei
som kjem frå andre land. – Dei kan ikkje utan vidare
involverast i norske kyrkjelydar.
Ei gudsteneste i BIM er fargerik og mangfaldig.
Engelsk er hovudspråket, men på jubilumsgudstenesta
kunne ein høyra engelsk, norsk, koreansk,
fransk, kinesisk og bengali. Kyrkjelyden samlast til
gudsteneste kvar veke, og i tillegg har ein tre cellegrupper
og eit Alphakurs.
Møtte si åndelege bestemor i Bergen
Lin Bernard Nka kom til Bergen frå Kamerun i
februar for å studera lingvistikk. Med seg hadde
han si tru og kanskje også ein draum om å møta
ein norsk misjonær som indirekte hadde betydd
mykje for han gjennom presten heimlandet.
– Eg kom i kontakt med Geir Sakseid på ei bibelgruppe
i studentbyen på Fantoft. Kort tid etter
sende eg ein e-post med spørsmål om han kjende
den norske misjonæren Ellen Eliassen, som presten
heime i Kamerun snakka så mykje om. «Kom i
kyrkje på sundag, så møter du henne», var svaret.
Dagen etter var det Ellen som møtte oss i kyrkja,
tenk at det var i nett denne kyrkja ho høyrer til,
smiler Nka.
«Kinamisjon» i Bergen
Det starta med ei lita kinesisk bibelgruppe i Ber-
nr 2 - oktober 2007
Bergen internasjonale menighet
Berhard Nka møtte sin «åndelege
bestemor» Ellen Eliassen i Bergen
internasjonale menighet.
16. september feira Bergen
internasjonale menighet
(BIM) at det var fem år
sidan dei første gong feira
gudsteneste.
gen. No møtest dei fast til eigne gudstenester
som ein del av Bergen internasjonale menighet.
– Gruppa fekk først litt hjelp frå den kinesiske
kyrkja i Oslo, og etter kvart kom me i kontakt med
Geir Sakseid og BIM. Det var likevel ikkje berre enkelt
å starta eit samarbeid, fortel Miao Jiang Toft,
ein av leiarane for den kinesiske kyrkjelyden.
– Folka våre var skeptiske. Mange synest norske
prestar og gudstenester minna om katolikkane.
Fleire var dessutan skeptiske til å delta i ein
organisasjon. Dei spurde seg om Den norske kyrkja
var rett plass å engasjera seg. Geir Sakseid
gjorde likevel ein stor innsats for oss, blant anna
med å hjelpa kinesarar som hadde bruk for hjelp,
sjølv om me i starten ikkje var knytt til hans kyrkjelyd.
Det vart også viktig for oss at me fekk kontakt
med Løvstakksiden-prest Arnulf Sandvik.
Han har vore misjonær på Taiwan, og snakkar kinesisk,
fortel Toft. Gjennom alt dette uformelle
samarbeidet, fekk kinesarane tillit til dei norske
prestane, og i august 2006 vart den kinesiske
gruppa formelt ein del av BIM.
No møtest bortimot 30 kinesarar til gudsteneste
to gonger i månaden.
– Dei aller fleste av har blitt kristne etter at dei
kom her til Bergen. Det er i hovudsak to typar kinesarar
i Bergen. Det er dei intellektuelle, studentar
og andre som kan engelsk. Så er det dei som
arbeider på restaurant og som difor ikkje kan vera
med på gudstenester søndag ettermiddag. Difor
har me valt å ha gudstenestene laurdag kl. 10.30,
forklarer Miao Jiang Toft.
Miao Jiang Toft har
opplevd at den
kinesiske bibelgruppa
på nokre få år
har blitt til ein
gudstenestefeirande
kyrkjelyd der nye
blir kristne.
7

8
nr 2 - oktober 2007
Tett oppfølging i O
I Ostereidet kyrkjelyd
møtest ein gong i
månaden sju leiarar
innan barne- og ungdomsarbeidet.
Dei
kjem saman for å gje
kvarandre rettleiing
eller «veiledning» i
tenesta dei står i. Då
handlar det ikkje om
praktiske tips, men om
relasjonar og kjensler.
AV JENS Z. MEYER
’’
I rettleiinga spør
me: «Kor er du
oppe i det som
skjer? Kva kjenner
du på? Er du sint,
glad, lei deg?» Det
er nødvendig med
fokus på kjensler,
for me er opplærte
til å fokusera på
hovudet.
Med seg i gruppa har dei to rettleiarar med
lang erfaring; ekteparet Rune og Gunvor
Taule Mjanger.
– På nynorsk heiter det rettleiing, men då
kan ein lett tenkja at dette handlar om å
fortelja nokon om kva som er den «rette»
måten å gjera noko på. Slik er det ikkje.
Rettleiing eller «veiledning» er erfaringsbasert
læring og refleksjon over eigen praksis.
Det betyr at ein samtalar med andre om
opplevingar og erfaringar, seier Gunvor
Taule Mjanger.
Ressursmangel
Ho og mannen starta dette etter at dei
hadde budd i Oslo nokre år, og tenkte kva
teneste dei helst ville ha då dei kom tilbake
til heimstaden.
– Det er ressursmangel i mange kyrkjelydar,
og då er ein glad når nokon vil engasjera
seg i barne- og ungdomsarbeidet. Som
regel blir det så som så med oppfølginga av
desse. Me trur tenesta blir betre og at medarbeidarane
vil ønskja å stå lenger viss dei
får systematisk oppfølging. Difor snakka
me med diakonen vår, Gro Fyllingsnes, om
at me gjerne ville starta ei rettleiingsgruppe.
Det var ho interessert i, og me sette i gang
for eit år sidan, fortel Mjanger.
Gruppa i Ostereidet kyrkjelyd er vaksne
damer som har drive med frivillig kristent
arbeid i mange år, innanfor søndagsskule,
barnekor, ungdomsklubb og liknande.
Opplegget er på mange måtar likt det som
vert brukt i «arbeidsveiledning» som er
mykje brukt blant kyrkjeleg tilsette, helsepersonell,
lærarar og ein del andre yrkesgrupper.
– Ei samling i gruppa startar med at ein
av deltakarane tek opp eit tema, som regel
ut frå ei konkret hending. Det kan også
vera noko dei har tenkt på ei stund. Det
handlar ofte om møte med born, unge,
foreldre, andre medarbeidarar eller tilsette.
Deretter er det ope for spørsmål til
oppklaring før me tek ein runde der alle
gjev ei tilbakemelding til den som har dagens
tema. Til slutt skal vedkomande seia
noko sjølv, korleis dette var, kva ho sit att
med. For tida brukar me den eine timen
til å fortelja eiga trushistorie. Deltakarane
deler eiga trushistorie med gruppa, seier
Mjanger og bli entusiastisk.
– Dette er fantastisk. Trushistorie kunne
ein gjerne brukt meir i foreiningar og medarbeidarfellesskap.
Det gjer så mykje med
ein fellesskap. Det skapar godleik, seier ho.
Refleksjon over eigne kjensler
– Rettleiing er ikkje å gje råd, det er ikkje
sjelesorg eller terapi, det er å reflektera saman,
seier den erfarne rettleiaren. Ho meiner
den største faren er at det blir rådgjeving
i den forståinga at nokon seier kva du
skal gjera, korleis du skal laga ein andakt eller
andre konkrete tips. I staden er det personen
som skal i fokus.
– Ein får hjelp til å reflektera over eigne
kjensler. Er det grunn for meg til å reagera
som eg gjer, må eg arbeida med eige reaksjonsmønster?
Både tankar og kjensler kan
lura oss. Målet er å bli meir medvitne på
eige reaksjonsmønster, seier ho.
– Kvifor er dette viktig?
– Ein vil då mognast som menneske. Me
kan ha nokså inngrodd reaksjonsmønster
som me kan ha hatt med oss heilt frå me
var barn eller unge, og som gjer ei vidare
mogning og utvikling som menneske vanskeleg.
Som ein sa det: Rettleiing handlar
om å lyga mindre og mindre for seg sjølv.
Eg må våga å kjenna korleis eg eigentleg
har det, kalla ting med sitt rette namn, og
dermed styrkja eigen identitet. Då vert eg
tryggare på den personen eg er. Dette medfører
til dømes å våga å innrømma at eg blir
sint, rasande, skuffa, såra. Mange kan ha
vanskeleg for å innrømma at dei har desse
kjenslene, seier Mjanger.
– Blir det mykje snakk om problem?
– Slik var det kanskje i starten, men eg
opplever at det som får mest merksemd er
å stadfesta den enkelte i den tenesta ho står
i, seier Mjanger og forklarer: Det å bli sett
og det å bli stadfesta høyrer i hop, men det
er ein skilnad. Me kan seia: «Eg høyrer det
du seier om korleis du opplever ting. Det er
di oppleving og viktig å ha med seg.» Ei
sterkare stadfesting er å seia at «eg har det
på same måte, eg er samd». Men du kan

nr 2 - oktober 2007
stereidet kyrkjelyd
også seia: «Er det mogeleg å tenkja annleis
enn det du gjer om dette? Er det mogeleg
at andre sit med ei heilt anna oppleving,
sjølv om dei har vore i same situasjon?» forklarer
Mjanger.
– Det som skjer, det skjer innanfor ei
ramma, ein kyrkjelyd, ein arbeidsplass, familien
eller anna. Temaet i gruppesamtalane
er likevel ikkje andre personar. I rettleiinga
spør me: «Kor er du oppe i det som
skjer? Kva kjenner du på? Er du sint, glad,
lei deg?» Det er nødvendig med fokus på
kjensler, for me er opplærte til å fokusera på
hovudet. Filosofen Nina Karin Monsen
seier: Kjenslene kan lura oss like mykje som
tankane. Den første reaksjonen kan bli moderert,
og stundom heilt annleis, når ein reflekterer
over situasjonen etter at det har
gått ei lita tid.
– Er rettleiing noko for andre?
– Det er det absolutt, men ein bør ha er-
faring som rettleiar for å driva med dette.
Ei gruppe er dynamisk, ein veit aldri heilt
kva ein vil møta. Men det er mange som
har erfaring som rettleiarar frå yrket sitt,
ikkje berre tilsette i kyrkja, seier Mjanger.
Gruppa i Osterfjorden skal etter planen
halda på i tre semester før det vert evaluering
og eventuelt ei ny gruppe.
Utruleg godt tilbod
Rettleiingsgruppa er eit utruleg godt tilbod
frå kyrkjelyden til oss medarbeidarar, seier
Karianne Toppe Angelskår. Ho er ein av dei
sju deltakarane i gruppa av ulønna medarbeidarar
som får rettleiing.
– På gruppa får me utveksla erfaringar.
Saker som vert tekne opp i gruppa, kan vera
litt vanskelege. Når eg så skjønar at andre
har nokolunde dei same opplevingane,
kjenner eg støtte i det. Det kan vera einsamt
å driva barnearbeid, og då er det ekstra godt
å få vera med i ei slik gruppe. Det er også
oppmuntrande å høyra kva dei driv med i
andre kyrkjer, seier Angelskår som i tre år
har vore med på å driva barneklubben
«Jungelgjengen» i Hjelmås kapell. Ho synest
også det er veldig spennande å få høyra
dei andre deltakarane sin trushistorie.
– Slike historiar får me sjeldan høyra elles.
Samtalane blir innanfor gruppa, medlemene
har teieplikt.
– Det er ikkje slik at me snakkar om veldig
hemmelege ting, men det er lettare å
vera open og fortelja korleis ein eigentleg
har det når me veit at dette ikkje kjem vidare,
seier Angelskår. Ho gjev skryt til leiarane
for gruppa.
– Dei er veldig flinke og profesjonelle, og
det er nok ein føresetnad for ei slik gruppe
at leiarane har god greie på rettleiingsarbeid,
seier ho.
RETTLEIING: Rune (i midten) og Gunvor Taule Mjanger (t.h.) møter kvar månad Karianne Toppe Angelskår og seks andre medarbeidarar i barne- og ungdomsarbeid til samtale og refleksjon kring eiga teneste.
9

10
nr 2 - oktober 2007
Prostidag i Sunnhordland:
Nokre av dei 75 songarane i dei tre barnekantoria i Sveio var aktive deltakarar då familiemessa vart feira under prostidagen i
Sunnhordland.
«Saman om gudstenesta» var tema då prostirådet og prosten i Sunnhordland
inviterte til prostidag på Stord den 27. september. Første del av dagen
var ein fagdag for tilsette, medan det på andre delen av dagen også var
med mange soknerådsmedlemer og andre ulønna medarbeidarar.
Om lag 36 tilsette møttest første del av dagen
for å snakka om involvering av medarbeidarar
i gudstenesta. Like mange andre
medarbeidarar var med frå middag og
til dagen slutta med ei stor prostigudste-
neste. Gudstenesta vart førebudd av deltakarane
gjennom grupper om musikk,
tekstlesing, forbøn, forkynning, kyrkjevertoppgåva,
bruk av data og estetisk presentasjon.
Saman o
Høyrt på prostidagen
Om involvering i gudstenesta:
■ Speidargudsteneste. Begge organistane
var borte. Etter å ha spurt mange, fekk
me endeleg ei til å spela. Ho fekk til gjengjeld
med seg eit heilt band og speidarar
til å vera forsangarar. Olav Oma, Fitjar
■ Folk som skal delta i gudstenesta må
vera trygge. Dei må få øva før kyrkja er
full av folk. Me som har ansvaret, må ta
ein telefon 1-2 dagar i førevegen til dei
me har avtale med for å seia at me håpar
dei kjem på sundagen og at me gler oss
til å sjå dei. Eg har gode erfaringar med
at dei set pris på ei slik oppfølging.
Oddbjørg Heimark, Kvinnherad
■ Generasjonsgudstenester samlar mange
og har stor grad av involvering. Ein 9åring
ringde med klokkene, musikarane
kjem frå «grasrota» og ein 11-åring leste
teksten. Presten si oppgåve er å gjera dei
andre trygge, ta mange telefonar og kvalitetssikra
det som skal skje. Eg skulle ønskja
me kunne ha eigne medarbeidarar
til å sjekka kvaliteten på alt det tekniske
og praktiske. Jens Olav Mæland, Etne
Ei estetisk gruppe, under leiing av Ingebjørg Dale Madsen (f.v.) og
Målfrid Stautland, lagde utsmykning til gudstenesta.

m gudstenesta
■ Når me har med barnekor på familiegudstenester,
er det lett for at dei berre
har ein «opptreden». Me har prøvd å gje
andre utfordringar. Ein gong las eit barn
teksten og det var betre gjort enn me
ofte er vande med. Jostein Molde, Bømlo
■ Det går an å spørja søskjen til dåpsborn
om å synga ein song. Foreldra synest
ofte dette er fint. Egil Larsen, Stord
■ Korleis kan me involvera folk i planlegginga
av gudstenesta, ikkje berre i å utføra
ei oppgåve som me har planlagt for
dei? Arnt Johan Vistnes, Nysæter
■ Eg er privilegert som er prest, for eg får
vera med på å gjera noko i gudstenesta.
Gudstenesta handlar om å handla saman,
Sveio-kantor Ingrid P. Furdal øver til gudstenesta saman med
deltakarane på prostidagen.
Kari Bolette Lundal hadde mange interesserte tilhøyrarar på
seminar om tekstlesing.
og då må involvering bety at folk bl.a. får
vera med på å gjera noko sjølve.Tore
Skjæveland, bispedømekontoret
Om tenesta som kyrkjevert:
■ Få opp instruksen for kyrkjevertane
på veggen.
■ Send gudstenesteplanen til kyrkjevertane
på førehand, så kan dei
førebu seg på innhaldet i gudstenesta.
■ Konfirmantar kan godt gjera teneste
som kyrkjevertar.
■ Har kyrkjevertane opplæring i brannvern
og rutiner dersom nokon i kyrkja
vert sjuke? Kven har ansvaret i slike tilfelle,
kyrkjevertane eller kyrkjetenaren?
BRUK MEDARBEIDARPERMEN:
Permen er ein ressurs i arbeidet
med å ta vare på dei ulønna
medarbeidarane. Permen vart
delt ut til sokneråda og kyrkjekontora
hausten 2006 og kan
også lastast ned frå våre nettside.
Tema for prosjektet «Saman
som medarbeidarar» som bispedømerådet gjennomfører
i inneverande soknerådsperiode (2006-2009) er
korleis vi i kyrkjelydane kan finna gode ordningar for å
rekruttera og følgja opp ulønna medarbeidarar.
nr 2 - oktober 2007
Leiartrening for unge
Leiartrening og – oppfølging er noko av det viktigaste
vi kan gje ungdommane våre. Det er ei investering
i kyrkjelyden og ungdommane, men og i
kyrkja si framtida. Her presenterar vi eit lite utval
av det ein kan velje frå organisasjonane i Bjørgvin,
du finn fleire på www.kyrkja.no/bjorgvin.
Norsk Søndagsskuleforbund
NSSF tilbyr leiartrening til alle som har søndagsskule,
men òg andre leiarar kan delta. Lokalt opplegg tilpassa
den enkelte kyrkjelyden. Her får ungdom m.a. trening i
forkynning, bruk av praktiske hjelpemiddel og det å vere
leiar for yngre ungdom og born. Med opplegget «Sprell
levande» kom òg «SLUSH» som er eit eige hjelpeleiaropptreningsopplegg
for unge mellom 10 og 14 år.
KFUK/KFUM
K/M har to leiartreningskurs. Eit for fjorårskonfirmantar:
MILK og eit for aldersgruppa 16-19 år: LIV. Deltakarane
på MILK- kurset har fellessamlingar i kretsen og
kursing og oppfølging lokalt. LIV-kurs går over to år. Her
får ein oppfølging i lokale grupper, har 3-4 fellesweekendar
i året og 6 samtalar med ein vaksen i kyrkjelyden
i løpet av dei to åra.
Acta - Normisjon
Kurset CompACT varer ei veke under Sommer i Sør. Det
er undervisning i å være leiar for barn, samstundes som
får praksiserfaring. Alder: 14-18 år.
SubUrban er leiartreningskurs for danse- og breakdansinteresserte.
Heilårskurs for aldersgruppa 15 – 20
år. I oktober 07 kjem leiartreningsopplegget LOVED for
fjorårskonfirmantar.
ActaPILOT er leiartrening for 16+. Det er tre søyler i kurset.
Ein skal samle erfaring frå leir, ein skal ha oppfølging
av ein mentor 1-2 gonger i månaden og ein skal
delta på kurs lokalt eller på Impuls, Suburban eller
Skjærgårs Music and Mission.
2:2 er eit leiarkurs som går over eit år. Aldersgruppa er
16–19 år, vert arrangert lokalt og består av ca 6 samlingar,
helgesamlingar og dagssamlingar. Kvar ungdom
får ein mentor. Hausten -07 kjem eit mini-2:2 som ikkje
er like omfattande og krevjande. Kan arrangerast i samarbeid
med Laget og NMSU, avhengig av leiarkrefter.
Oppmuntringsstafett på kurs for ungdom i Stryn. Les meir
om dette og andre kurs under menypunkt ungdom på
www.kyrkja.no/bjorgvin. FOTO: JO EDVARDSEN
11

Returadresse:
Bjørgvin bispedøme Boks 1960, 5817 Bergen
Ettersendes ikke ved varig adresseendring,
men returneres til avsender med ny adresse
Bli med på
dugnad for
medarbeidare!
November er medarbeidarmånad.
Biskopen og bispedømerådet oppmodar
kvart sokn til å gjera minst
eitt tiltak for dei ulønna medarbeidarane
sine i november!
Tiltaka kan vera små
eller store, til døme:
■ Rekruttera ein ny medarbeidar
■ Laga oversyn over alle medarbeidarar
■ Arrangera medarbeidarsamling
■ Førebu ei god julehelsing til
medarbeidarane
■ Utarbeida plan for oppfølging
av medarbeidarar
Mål:
■ Meir merksemd om medarbeidarskap
i kyrkja og i media
■ Dugnad for å skapa samkjensle og
ein «medvind» for medarbeidarskap
Rapportering
Medieoppslaga kjem lettare når det skjer
noko uvanleg. Det er viktig å vita om kvarandre.
Det inspirerer og me kan læra av
kvarandre. I medarbeidarmånaden vil me
difor fortelja kvarandre om kva me gjer.
Dette skjer via menypunktet «Saman som
medarbeidarar» på nettsidene:
www.kyrkja.no/bjorgvin
Planane
er klare
Ein liten stikkprøve viser
nokre av planane for
medarbeidarmånaden
rundt om i bispedømet.
Sund
Medarbeidersamling for frivillige/tilsette.
På programmet står mellom
anna underhaldning og mat.
Storetveit
Inspirasjonssamling for medarbeidere
14.nov. «Åpen kirke» hvor mennesker
kan komme og gå når de vil, lytte til
sang og musikk som pågår kontinuerlig,
være i meditasjon og bønn, tenne
lys. Etterpå enkel kveldsmat hvor det
vil bli utfordret til samtale om et tema
Liv Tungesvik, (t.v.) Chris Ulita, Eli Garvik
og Magny Lygre i ivrig planlegging av stor
medarbeidarfest i medarbeidarmånaden.
Me møter tre av medlemene i soknerådet
saman med organisten i
Skånevik på ein kafé etter prostidagen
på Stord. Dei ventar på båten,
og nyttar tida til å planlegga
ein skikkeleg fest for alle medarbeidarane
sine.
– No vil me invitera alle som er
med på å driva kristeleg arbeid i
Skånevik sokn på fest med full
middag. Det gjeld mellom anna
speidar, kyrkjekor, indremisjonen,
soknerådet, Tripp-trapp, diakonat,
tilsette etc. Og ikkje nok med det,
dei kan også ta med seg partneren
B
Skånevik i hundre
– Med ein gong me fekk utfordringa frå bispedømet, tenkte eg at uff, no skal
dei dytta noko på oss. Men då me fekk tenkt oss om, synest me at det var
bra å få eit puff, fortel soknerådsleiar i Skånevik, Eli Garvik.
knyttet til menighetsbygging, hvordan
menigheten kan få større betydning
for medlemmene, og hvordan menigheten
profilerer seg.
Fitjar
På fredagskveldane har soknerådet
hatt KRIK og U-caf (ungdomskafe)
over tid, men frå september kom kor i
tillegg. Utfordringa er å skaffa leiarar.
Det er bakgrunnen for eit prosjekt der
frvillignemnda, kyrkjelydspresten og
korleiarar skal organisera eit arbeid
sin, der det er aktuelt, seier dei ivrige soknerådsmedlemene
som har rekna ut at invitasjonen
må gå til om lag hundre personar.
– Dette blir vel dyrt?
– Det vil kosta litt, ja, men her gjer dei
ein masse arbeid på dugnad i år etter år, så
det skulle vel eigentleg berre mangla at me
ikkje gjorde litt stas på dei, seier dei tre som
der og då spør sin polske organist om han
vil spela. Som talar har dei fått ein av seminarhaldarane
frå Medarbeidarkonferansen,
Torill Kongsbakk, til å halda tale over same
tema som på konferansen. – Me har ikkje
høve til å vera med der, så då fann me ut at
me heller kunne be henne koma til oss.
for å for å finna desse medarbeidarane,
og gje dei oppgåver med eit
innhald og ein struktur som fungerer.
Selje
Leikanger sokneråd har teke kontakt
med sokneråda i Selje og Ervik og saman
vil dei be inn alle friviljuge medarbeidarar
og alle tilsette til ei inspirasjons/medarbeidarsamling.
Idear om
å få med ungdomslagsleiar eller
idrettslagsleiar for å høyre korleis dei
tek i vare sine medarbeidarar.
Radøy
Kyrkjelydsutvalet i Hordabø vil samla
kyrkjevertane, tekstlesarane, korleiarane
og andre medhjelparar i kyrkja
til ein inspirasjonskveld på Hella skulestove.
Prestane vil ha ei samling for
konfirmantleiarane.
Nysæter, Stord
Inspirasjonssamling for alle leiarar i
kyrkjeleg arbeid og arbeidet i kristelege
organisasjonar.