Agronomen April 2013 - Stend vidaregåande skule - Hordaland ...

København Mathus
Første dag var vi på besøk i Bast -
huset i Kødbyen der København
Mathus held til. Kødbyen var tidlegare
ein bydel der mange kjøtt -
bedrifter heldt til, og i Basthuset
var det tidlegare Talgsmelteri.
København Mathus har som
sikte mål å fremme økologi i alle
København kommune sine over
1100 kjøkkener i 925 institusjoner,
og med om lag 60 000 daglege mål -
tider. Målet (i 2007) var å nå 75 %
økologisk mat (på vektbasis) i alle
kantinene innen utgangen av 2011
og 90 % innen 2015. Pr i dag har
dei nådd 74,5 %. Enkelte kantiner
er allerede opp i 90% økologisk. All
omlegging til økologisk skjer innafor
samme økonomiske rammer
som konvensjonell drift ville ha
kravd. Nesten alle som arbeider i
Mathuset er utdanna kokker, og dei
reiser rundt på kantinene og hjelper
dei tilsatte (ca 1700 medarbeidere)
med omstillingane. I tillegg
held dei mange ulike kurs i Basthuset.
Nasjonal målsetning i Danmark er at 20 % av omsatte
matvarer skal vere økologiske i 2015 – pr i dag er andelen
7%, medan København (som har som siktemål å vere økohovedstaden
) ligg på 16 %.
Ta vare på dei gamle eplekassane !
På vår vandring gjennom Strøget kom vi forbi Illums
Bolig hus – og kva såg vi der – gamle eplekasser og uhøvla
plank som bærande konstruksjoner i utstillingsvindauga.
Om lag som i vår eigen gardsbutikk !
Kvalitet, bærekraft og lokal forankring i
matvareproduksjonen.
Neste dag hadde vi guida omvisning i torvehallerne ved
Nørreport stasjon.Dei to torghallane utgjer om lag 2,5 da
på eit torgområde på vel 6 da, og vart tatt ibruk i 2011. Inni
hallane er det over 50 salgsboder. Her var det eit rik holdig
utbud av økologiske varer og andre matvarer produsert av
små skala-produsenter rundt om i landet. Vi fekk ein
nærare presentasjon av nokre butikkar. Ein av desse var
Bornholmerbutikken, her har småskala-produsenter på
Bornholm slått seg saman i ein felles salgsbod, som dermed
fekk eit rikholdig utval av lokale matprodukt. 360 gr
nord er ein annan spesialbutikk med «matvarer til fremme
INSPIRASJONSTUR TIL
K Ø B E N H AV N
•• AV: ERLING KJOSÅ
Alle tilsatte i gardsbutikken/gartneriet reiste til København 19. og 20. februar på
inspirasjonstur innafor økologi og lokalmat .
Inni hallane var det og kafèbord der det var
høve til å sette seg nedpå og smake på
lekkerbiskener både i fast og flytande form.
for kvalitet, bærekraft og lokal forankring
i matvareproduksjonen».
Vidare fekk vi høyre om Kvickly og
SuperBrugsens (begge deler av
COOP) sine nye prosjekt med lokale
matvarer, og om korleis nettverket
«Smag av Nordsjælland» arbeider.
København Fødevarefellesskap
Så bar det vidare i retning Nørrebro
der vi vart vist inn i eit kjellerlokale
tilhøyrande København Fødevarefellesskap.
Dette er ein medlems -
organisasjon som gjer avtaler med
grønnsakprodusenter først og fremst
i utkanten av København. Medlemmene
melder inn ønske om grønnsakposer
a 10 kg innehaldande det
som måtte vere tilgjengeleg ute hjå
produsentane, produsentane bringer
varene inn til kjelleren (fleire slike
utleveringspunkt i København), etter
tur må medlemmene på dugnad
møte opp i kjellaren og vege opp og
lage til grønnsakposane, som igjen
blir henta av det enkelte medlemmet innafor eit bestemt
klokkeslett ein bestemt vekedag. Dermed får medlemmene
kvalitetsgrønnsaker til ein bærekraftig pris, og produsentane
ein god pris på varene sine.
Nordisk Brødhus
Dagen vart avslutta med frukost på Nordisk Brødhus – ein
liten kafè med eigen bakerovn og drifta av økologi-ungdommer.
Kva sit vi att med etter turen ?
Danmark/København er i tet når det gjeld økologi og lokalmat,
kanskje mykje på grunn av store miljøureiningar
frå landbruket, samt «bærekraftige» politikarar (som Ritt
Bjerregaard) som har stått på i samme retning. Meir økologi
i matproduksjonen, færre ledd mellom produsent og
forbruker (sporbarheit) , og meir bruk av reine matvarer
og tid på kjøkkenet framfor bruk av ferdigmat, er trender
som truleg også vil få auka oppslutning her i landet.
På København Mathus fekk vi utlevert kurskatalog som
vi sit å les i på flyplassen. Eit av mange kurs er «Haver i
byen» (urban gardening - om dyrking av matvekster der
det er lys og ledig plass). Samtidig sjekker eg mailen min,
og der ligg det ein forespørsel frå Bergen om kursing i
urban-gardening ……
8 AGRONOMEN APRIL 2013