Samfunnsansvar i Lerum - Sogn og Fjordane fylkeskommune

Samfunnsansvar i Lerum – Etisk handel
Samfunnsansvarleg næringsliv i Sogn og Fjordane 17.10.2011
Jan Petter Vadheim

Visjon
Vi skal dele smaken av Saftbygda med heile verda!
Side 2 -

Verdiar
Ekte Stolt Ærleg
INTERNT
EKSTERNT
Førsteklasses råvarer Saftbygda Sunnheit

Etiske retningslinjer for Lerum
Vedtekne av Lerum sitt styre 28.4.2011
Innhald:
1.0. Generelt
1.1. Visjon og verdiar
1.2. Om retningslinjene
1.3. Omfang og ansvar
2.0. Personleg åtferd
2.1. Diskriminering
2.2. Rusmidlar
2.3. Teieplikt
2.4. Gåver, rabattar og representasjon
2.4.1. Gåver
2.4.2. Rabattar
2.4.3. Representasjon: Reiser og arrangement i regi av Lerum sine
forretningssamband
2.4.4. Representasjon: Gåver og arrangement til forretningssamband
2.5. IT-system og eigendelar
2.6. HeIse, miljø og tryggleik
2.7. Private kjøp
2.8. Sosiale media
3.0. Integritet og mogelege interessekonfliktar
3.1. Habilitet
3.2. Korrupsjon
3.3. Styreverv, biarbeid og betalte oppdrag
4.0. Forholdet til media og ålmenta
5.0. Varsling
Side 4 -
6.0. Brot på retningslinjene
6.1. Kjentgjering og etterleving av retningslinjene
6.2. Konsekvensar av regelbrot

Kva har Lerum vedteke vedk. samfunnsansvar og etisk
handel
• Overordna etiske retningslinjer for Lerum
– «Verdigrunnlaget er tufta på respekt for kollegaer, etikk og moral. For å lukkast med
visjonen og måla våre, må arbeidet og framferda vår vere tufta på verdiar som gir
truverde, tillit og respekt hjå kundar, leverandørar, samarbeidspartnarar, offentlege
myndigheiter og andre vi kjem i kontakt med».
– «Verdiane våre er eit av våre viktigaste konkurransefortrinn. Lerum skal vere kjent for
høg etisk standard. Brot på lover og etiske retningslinjer blir derfor ein russel mot
selskapet si konkurransekraft, inntening og omdøme»
• BRC- standarden:
– Lerum har som mål at alle våre leverandørar skal forholde seg til intensjonserkleringen
for etisk handel.
Side 5 -

Etisk handel – bærplukkarar i Sverige blir utnytta
grovt – slavekontraktatar bak norsk syltetøy !!!!!!!!

Oppslag i A-magasinet 08.10.2010
• Vart oppringt av A-magasinet
– Prata lenge om skogsbær i norske skogar
– Kom så inn på kor skogsbæra kom frå
– Så kom spørsmålet rundt bærplukkarane i Sverige
– Eg hadde ikkje høyrt om kva som asiatiske bærplukkarar i Sverige
• Kom dårleg ut av intervjue fordi:
– Eg stilte ikkje spørsmålet: Kva sak er det du skal skrive om
– Tok ikkje tilstrekkeleg ansvar for plukkarane, overlet det til svenske
myndigheiter å ordne opp
– Sjekka ikkje mediaoppslaga i Sverige.
– Sa at vi ikkje har ressursar til å følgje opp
– Eg ikkje viste til våre etiske retningslinjer, og underskriven erklæring.

Lerum Supplier Information – Polarica AB

Kva skjedde i etterkant av artikkelen i A-
magasinet.
• Oppslag i NRK – Sogn og Fj
• Har fått 3 forbrukar- henvendelsar
• Danone
• Unil
• 4 konsulentselskap tilbydde oss hjelp. ( Risikokartlegging)
• DLF – haustmøte 2011 (Audun Lysbakken brukte dette som døme)
• IEH bruker bærplukkarsaka som døme.
• Har nok vore heldige som ikkje fekk ein større eksponering i media.
• Tok derfor ein defensiv strategi ( ga ikkje noko tilsvar).
• Vi har laga eit skriv som vi hadde i beredskap dersom vi fekk meir
førespurnad rundt saka.

Kva lærdom kan ein trekke ut av hendinga
Vi må ha eit meir bevist forhold til etisk handel.
– Kva krav bør vi stille til leverandørane våre og korleis skal vi følgje
opp dette i heile verdikjeden
– Risikovurdere leverandørane i større grad
• Journalistane i riksmedia er lure, og opptrer på ein annan måte enn
lokalmedia. Ein må stille spørsmålet: Kva sak jobbar du med Viktig å kjøpe
seg tid.
• Hente inn ekstern media - rådgjevarkompetanse.
oss godt.
Rådgjevaren må kjenne
• Må ha ein beredskapsplan for korleis vi taklar tilsvarande hendingar og andre
hendingar som går på omdøme. Gjennomgang av beredskapsplan.

Verdikjeden
Siam Picking
Lerum Polarica AB Jakoda AB Plukkarar
Services CO Ltd
Produsent i Norge Rense- pakkeri - Bæroppdkjøpar Bemanningsbyrå 3 - 4000
frys Sverige lokalt mottak av henter asiatiske Utanlandske
bær. plukkarar til Sverige plukkarar
Side 11 -

Information/utbildning
1. Resan (Avresa från Thailand, Ankomst till Sverige)
2. Information om Sverige
3. Bärplockning i Sverige (allmänt, allemansrätt, bärsorter, plockning etc)
4. Ersättning (Lön)
5. Kostnader som skall betalas i Sverige i samband med arbetsvistelsen t.ex boende, bil, bensin m.m
6. Sjukvård/tandvård samt övrig information
Säkerställande av information före avresa
- Kontroll att plockarna fått korrekt information innan avresa
Arbete i Sverige
- Utbildning, bland annat om allemansrätten.
- Löpande kontroller under säsongen (sociala aspekter, lön, boende, bilar, matserveringar)
- Revision/inspektion under säsong från Polarica
- Revision/inspektion av tredje part.
Polarica ansvarsfullt företagande
- Godkända leverantörer
- Löpande kontroller/revisioner
- Uppföljning
Uppföljning
- Granskning och kontroll att ersättning utbetalas enligt överenskommelse
- Plockarnas synpunkter/erfarenheter under sin vistelse i Sverige
Kundkrav
Bärkontrollant
- Chanapol Kaewthep
”Socialt ansvarstagande”
Godkända leverantörer
- Revision
- Uppföljning
Uppdrag: kontrollera och informera att de
kriterier och krav vi ställt i vårt
Ansvarsfulla företagande efterlevs.

Lerum har meldt seg inn i Initiativ for etisk handel.
• Fordi:
– Er eit velkjent og etablert organ
– Har ein arbeidsmetode som er utprøvd og fungerer
– Våre største kundar er medlemmar i IEH
– Har verktøy og malar til bruk ovanfor våre leverandørar
– IEH har opplæringsprogram
– IEH kan hjelpe til å skaffe oversikt over risikobilde i fjerne land, samt
bransjer.
– IEH har eit risikoverktøyprogram som vi får tilgang til
– IEH kan tilby nettverk med dei andre medlemane
• Alternative som er å jobbe på eigenhand utan støtte frå IEH, vil vere minst
like mykje ressurskrevjande både når det gjeld menneskelege resursar og
økonomiske ressursar.
Side 13 -

Medlemsfordeler
• Kurs i etisk handel http://www.etiskhandel.no/Hva_skjer/index.html
• IEH tilbyr systemer og verktøy for gjennomføring av etisk handel, og arbeider
kontinuerleg med å utvikle verktøy for medlemane
• Medlemssider
– Eit stort antall verktøy for maldokumenter
• Tilgang til IEH sitt nettverk og kontaktar i produsentland
• Rådgjeving i enkeltsaker
• Land- og bransjekunnskap
• Møteplass og nettverk
• Fagmiljø
• Hjelp til intern forankring av etisk handel
• http://www.etiskhandel.no/Medlemskap/Medlemsfordeler/index.html
Side 14 -

Medlemsplikter
• Må slutte seg til IEH sin prinsipperklæring
• Må følgje retningslinjene for etisk handel
• Medlemmane må rapportere framdrift i arbeidet med etisk handel ein gong i
året. Rapportane er offentleg tilgjengeleg
http://www.etiskhandel.no/Medlemskap/Medlemsrapportering/index.html
• Betale medlemskontigent.
• http://www.etiskhandel.no/Medlemskap/Medlemsforpliktelser/index.html
Side 15 -

Ressursbruk
• Medlemsskap kostar ca kr. 62.000,- per år
• Interne kurs halde av IEH ca kr. 500,- - kr. 1.000,- pluss reise og ev. opphold
• Ressursar internt: ca eit ½ årsverk.
Side 16 -

Framdrift.
• Søkte medlemskap i august 2011
• Vedta retningslinjer og kommunisere desse ut i organisasjonen innan
31.12.11
• Opplæringskurs IEH, innan 31.12.11
• Sette målsettingar for arbeidet i 2012 som skal inn i handlingsplanane for
2012.
Side 17 -