Beitebruk - Norsk LandbruksrÃ¥dgiving Hordaland

More documents

Recommendations

Info

Driftsformer med mykje beiting Med tilpassingar i drifta kan beite og utmark i låglandet bli meir brukt. Trillinglama kan vere kulturlandskapsarbeidarar. Høgt lammetal gir god økonomi i sauehaldet om alle lamma oppnår slaktevekt til vanleg tid om hausten. Ikkje alle søyene har mjølk til meir enn to lam, og det kan vere aktuelt å ta frå overskotslamma f ør ein sender sauene til fjells. Ein bør då ha tilvent lamma på kraftfôr og eventuelt mjølkefôr mens dei går med mora og fortsette med dette etter at lamma er tekne i frå. Det er best å ta frå værlam og dei som har vakse mest på vårbeite. Lamma roar seg godt om dei kan gå i lag med nokre vaksne dyr. Søyer som har vore sjuke om våren eller skal utrangerast til hausten, kan gjerne vere heime i lag med lamma. Om ein har god tilgang på beite, og byter mellom fleire beiteområde, kan tilveksten på lamma vere så god at dei blir slaktemodne frå midten av august. Då er det svært gode prisar på lammeslakt. Sauer og lam som går heime bør få behandling mot innvollsnyltarar, flått og flogemakk heile sommaren. I område med milde vintrar kan ein rydde attgrodd beitemark ved hjelp av vinterbeiting med korthala saueslag, som gamalnorsk spælsau og villsau. Desse saueslaga beitar både lyng og einer, og mest på vinterbeite når det ikkje er tilgang på anna fôr. Blir det for lite næring gjennom vinteren, må dyra få tilskot av kraftfôr eller anna fôr. Hugs at hardt beitepress med same dyreart kan gje ekstra problem med parasittar. Sommarbeiting med villsau er òg til god hjelp for å halde tidlegare slåttemark og innmarksbeite ope. Av storfeslaga er skotsk høglandsfe ein framifrå beiteryddar. Dyra som blir nytta til kjøtproduksjon på ammekyr, trivst med å gå ute heile året. Dei beitar både gras, urter, busker og kratt. Gamle norske rasar som vestlandsk raudkolle og vestlandsk fjordfe er også gode beitedyr. Kyrne er lettare enn NRF-kua og kjem seg godt fram i bratte og ulendte beiteområde. Ved å strekkje beitesesongen frå tidleg vår til seinhaustes, eller ved heilårsbeitedrift, Villsau i kystlandskapet hindrar lauvkratt. FOTO: ANE HARESTAD, FORSØKSRINGEN HORDALAND får ein dyra til å ete fleire artar på beitet. I periodar med mykje regn kan ein få problem med opptrakka beite og skadd grastorv. Ein enkel innhegning med fastare dekke, plass for fôring og gjerne eit tak for å gje dyra ly, kan då vere godt å ha. Dyr som går ute heile året må ha dispensasjon for ikkje å ha hus til dei. I Skottland har ein brukt trevirke knust til klossar med diameter på 8-10 cm til dekke i slike innhegningar. Ikkje alle har høve til å halde veksten på beita nede i løpet av heile sommaren. Då kan eit samarbeid med naboar som har dyr heime vere løysinga. Om ein berre beitar eigne område vår og haust med sau, vil ei avbeiting med storfe eller hest vere ideelt for sauebeitet. Nokre plassar kan det vere aktuelt å sjå all beitemark i grenda under eitt, slå saman flokkane og samarbeide om tilsyn og flytting av dyra frå teig til teig. Kanskje er dette aktuelt hos deg? 29
30 restaurering og skjøtsel av attgrodd beitemark Mange tidlegare innmarksbeite er no sterkt attgrodd med lauvkratt og skog. Hogst og rydding er naudsynt for å heve beitekvaliteten, og samstundes blir det eit ope område som gir variasjon i kulturlandskapsbiletet. Set igjen store vidkrona tre og styvingstre. Rydd kvisten i haugar. FOTO: LIV LYNGSTAD, FORSØKSRINGEN HORDALAND Rydd litt etter litt Hogst og rydding aukar næringstilgangen i jorda. Det blir meir lys og sol ned til bakken, temperaturen aukar i marksjiktet og nede i jorda. Farten på nedbrytinga aukar, og mineral og næringsstoff blir frigjorde raskt. God tilgang på næring til jorda i form av røter, kvist og smågreiner som brytast ned, gir kraftig vekst. Det f ører til at nærings- og ljoskrevjande vekstar som bringebær, bjørnebær, brennesle og rotoppslag kan få innpass. For å dempe denne verknaden bør ein rydde litt etter litt. For å minske tilgang på næring bør ein ta ut all veden. Kvisten bør ein leggje i haug og anten fjerne eller brenne den på bestemte plassar. Smørjing på stubben Stubbar, spesielt etter gråor, osp og hegg, bør smørjast med glyfosat (Roundup) for å hindre rotoppslag. Handsaminga må skje innan 8 timar etter hogst. Har det gått lenger tid, kan stubben kappast på ny til frisk sårflate f ør ein har på middelet. Smørjing på stubben er effektivt heile året, bortsett frå i den tida då sevja stig. Rotoppslag av or kan tynast ved slått seint i juli to påf ølgjande somrar. La ulike tre stå att La det stå att tre av ulik alder og gjerne av ulike artar, slik at ein får eit rikt mangfald av planteartar. Trea skuggar for bakken, dempar temperaturauken og tek opp frigjort næring. Områda som er best for grasvekst, kan ein vurdere å rydde heilt. Gamle vidkrona tre bør fristillast og gjerne kvistast opp. Dei er bustad for mange lav- og moseartar, insekt og fuglar. Samstundes er dei markante og vakre i landskapet. Ta spesielt vare på dei gamle styvingstrea, om dei finst på området. Dei kan med fordel styvast på nytt. Ask toler at ein tek alle toppane same året. Bjørk og alm set pris på at styvinga skjer over fleire år, slik at dei får høve til å setja nye unge greiner f ør alle toppane blir tekne. Beiting raskt etter hogst Utan beitedyr er det vanskeleg å halde veksten i sjakk. Gode gjerde må
Page 1 and 2: FYLKESMANNEN I HORDALAND LANDBRUKSA
Page 3 and 4: Bakgrunn Mål for handboka Prosjekt
Page 5 and 6: med kommunen din for å få informa
Page 7 and 8: Attgroing av kulturlandskapet krev
Page 9 and 10: 8 FOTO: ASLAUG AALEN, FMLA
Page 11 and 12: døme på beitebruksplanar frå uli
Page 13 and 14: Skjellanger, Meland Skjøtsel av ky
Page 15 and 16: Gullfjordungen, Voss Skjøtsel av b
Page 17 and 18: Solheim, Radøy Skjøtsel av samanh
Page 19 and 20: Rettleiing til arbeidet med beitebr
Page 21 and 22: Stifting og registrering av beitela
Page 23 and 24: 22 FOTO: LIV LYNGSTAD, FORSØKSRING
Page 25 and 26: 24 gjerdehald Velfungerande gjerde
Page 27 and 28: 26 bruk og stell av beite Kvalitet
Page 29: Om søya berre har mjølk til to la
Page 33 and 34: 32 geit i beiteryddinga Prosjekt be
Page 35 and 36: skjøtsel av lynghei På 1800-talet
Page 37 and 38: Forsøksringen Hordaland - fagkunns

Beitebruk - Norsk LandbruksrÃ¥dgiving Hordaland

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?