1887 02 10 - Hemeroteca Virtual de Betanzos

'a nonti
1s que,
án espe
aplast7
Be non
a sonaB
, BOY,
Lie non
riel con
-Estort
aklrinae
morro
Nro BETANzos BI7T,F,11: ANTROMADÁ.
Por cinco /yerros 6 mes
tés i\2.,TTRomo tod. o 'ano,
e sin saír d' a lareira-
á calquera mamarracho
que, con disfraz fai un ho me
e sin 61 é un estropaxo,
Ile s atarás a tarántula.....
si af roxas antesos cartos.
TRANGALLADA PRA TODOL-OS XUEVES DE TODOL-AS SEMÁS DE TODOL-OS ANOS. —AME,1
OS CHISTOSOS.
Di un refran qrd o fruto malo abonda moito, e ateendones
á sua, moralexa moi cativo debe ser o fruto que
ten por neme o epigrafe d' este artícolo si pol-a abondancia
cine d' él hay h.abémolo de xuzgar.
D' a abundancia d' él todos podernos dar fé, poru'
a metá
ménos d'as persoas que trata ealquel
son
mi pretenden senchistesas.
Pesamos por alto os que talen ben merecida a plaza
de tales; aqueles que por temperamento e inxénio
estraordinario, tefien sempre unha agudeza n-a punta
di a lengoa di esas que fan rir os bornes sérios e de
talento; e non ós tontos que se rin d' a risa, e vamos
á diseñar en catre garabatos o retrato d' os chistosos
por forza.
Moitas concausas pode haber que empuxen e dicidan
á unha persoa á adoutar n-a sociedá o corauter 1
de faime ría; pro entre élas pode Supofierse con r,,zon que 1
figuran a adulación di ns xentes infiriores en posición
I 1
ou istrucion, sempre dispostas á botar a carcaxada can \I
brescitad i o cerebro pol-a prespeutiva d' a batalla,
queimi has,,ra o últemo cartucho, é dicir, bota man
de tecloi-os recursos dio seu maxin, convirtindose a sua
boca n-unha bateria pol-a que salen, á modo de proyeutiles,
cahmias, insultos, alcumes, risotadas e hastra
'baba venenosa, e si n-aquela desposícion mordese
al oa -mba, persoa, é seguro que lle pee'ala' a rábea.
,
T■_stestes claist(,,sos, á forza a' andar á caza de
defeutos alisos, adiquirin o corauter vigilante e agre-
11
sivo d-os individuos d'a raza felina o-os que tefien
gun parentesco pol-o istinto dañino; pro non todos
por fortuna di a sociedá, chegan. 'á este estremo, porqne
hay outros chistosos qu' anque colean dio
mermo pé, teñen boas condición morales,. e mais qu '
outra co asa son monos d' imitacion, sin minga de
meollo pra sacar á relccir unha agudeza propea, viudo
á ser así corno mas enciclop¿,distas de cantas parolas
e ademans ven u-os - outros e citen que terieu gracia.
Cando a manía, de ser chistoso avecilla n-a cacho-
la di ale unha muller, o demo que cargue co-ola porqu'
o mal sube de punto, pois seudo a sencillos e o
candor as maores gracias di a mullen, os ditos mali-
canto apunta un chiste a niel de quer esperan °u te- II ciosos e ás veces oscenos son mais ben unha fealdá
aiguns pais que crén e fan 11
Men algo; a oibilidá
qui unha, gracia, qu' a somella á unha tarasca ós
crér ós seis filos que son moi agudos, e, en todol-os ¿los d' os hornos de bó xuicio.
casos, a falta de criterio propeo p,raa xuzgar si o qu' 11 Moitc me queda n-o tintero, que non (pero es-
mesrno di ton ou non verdadeiramepte gracia. ertirbir pi)_ slsellas me saen personales de mais; e
O chistoo ama a fama de tal tanta en
coma por antra parto o que ven aicintio maíz verda-
p
ubricista, o poeta, o artista, e está sempre dispcsto deire que chistoso e a verclá resalta sempre amarga,
sostela, non parándose en barras cardo de facer ceibo a prime, protestando ós suena lectores que rsin
se trata: pol-o ragular a tela que ma,goan. as suas ti- son chistoso nin pretendo salo.
eiras é a guio - heme xeneroso sempre respeta,
dibilidá e a disgracia; entremezma seis ditos con carnadas
forzadas ó modo de ruido de matraca, seudo
empr' él o pirmeiro qu' os celebra, facendo así di
olvos verdad
puntador di o auditorio, e si dempois
espirmir
oit' o seu vtarÑin non líe sal unha alcurreneia , 6 seu 1
tatas, al t
sto, enton rebusca alcumes que poner ás surs 1 te c> > nos el
n odo D-a boniteira perro.
inventa algunba calunia, reservando son pro
grwa
1-,cc redro o TI' él .mesuro roe
OU
despedida o (ito mala salpimentado e a
forte,
11 A crarida d.' a lue que alome-aba todoi.og paraxes
anclo atopa con aigun contnin nte, non. pe "de de
pe,quena aldea era tanta, que Pedro, esquentéáade.
wyga a It'a

, j;, lar,INeS:JUI. sin
medo e sin arma nin pau ó pinar que chaman d'os Defuntos.
N-a v-alma de Pedro vulia solo o recordo de
- Teresa qn' o esperaoa n-a porta d'o Pozo Grande, e
non .se decataba que n-O mesnio pinar víanse de noite
as imáxenes d'os hom s e mulleres que mataron allí.
C-o pensamento fax() -n-a nena que segun él agardabao
con arisca, camiñaba poi-os silenciosos cal:reirás d`
campiña c-os oIlós Gravados u-as Tongas torres d' o
-Pazo, que se descobrian aló por entre uns árbrls.
Non habia satisf.ucion que anegase co-a qu' o rapas
sentia, d' estonces, nin alegría u-o mundo que s'
asemellase á que Ile, oredoci-a a boa concluta que sem-
pre se ven en 'Teresa; éla nunca di.-a, que falai: nada, á
xente d'o lugar, e a' mistada que Ile tiña á Pedrino
así líe 'chamaba,--nacera, n-o fondo d'o son corazon
c-os seus pirmeiros anos.
Así, pois, signia Pedro, envolt' a imaxinaciou sua
en'tenras ibusios, canelo traspone-Indo os castaños que
lle sirven á Casa-grande d' adorno, chegou á vel-o
Pozo Grande; n-a porta prencipal descubren com., ó
modo d' un bulto que non soupo reconocer, pro que
maxinou fose a rapaza: acercouse mais, e trembando
- com' a vara que sacode o vento escondeuse tras d' un
penedo pra mirar ven o que lle parecia un seno e non
unha realidade. D' ali á polleo, limpand' o sudor que
lle roubaba os folgos, coi-narizón á chocar como un neniño
e caen sin sentido entr' as herbas qn' esmaltaban
o prado que chaman d' a Fonte.
¡Acababa de ver á Teresa que falaba c-o serio-
rito d'o Pazo!
Cande maná; signente a xente d'o rneiro'soupo
a disgracia que tivera Pedro ó pasar o Pinar d'os Defuntos,
xa ó rapaz Ile facia falla a protencion d'o me-
- deco qu' acoden moi lixeiro en axuda d'o mozo mais
comprido d'a parroqusa. Todal-as perguntas que líe
facia, o doctor respecto á doeucia e a fantasma que se
11' aparecera a noite en qu' o atopou como momio n-a
cabeceira d'o Prado d'a Fonte, tiñan por resposta un
sospiro longo e lastimeiro que fnxia d'o fondo d'o seu
peito, b solo algunha ves escraMaba:—"Teno unha
ferida n-a y-alma, que vostede, lonxe de sanala; inda
In' a desgarra mai,s".
Xa o leutore terá adivinado qu' o médeco era o
señorito d'o Pazo.
Pedro fora sempre un bou mozo, e anqu' era n-a
aldea o ídolo d'as rapazas todas, ós poneos meses tivo
que deixar a terriña por mor de non ser pillado poi-
: o médeco, pois este alcontrou unha noite á su-a muller
falaba c-o prometido de Teresa.
lioxe Pedro está de camareiro n'un d'os millores
cafés de Madril, y--6 o qu' en tal establecemento sirve
aquel sabroso líquedo ó autore d' est' esquisto.
Madril SO de radal de 1587.,
Tal leiGnquido
Cando te ve,xo, -
Que me asemella
Qu' estou morrendo.
¡Ay, aniña xoya,
Canto te quero!
Dí—¿dasrn‘ un bico?...
Rosa moy quedo
Dixo, entr' os delates,
mintireiro...
Todos os hornos
Godes ó mesuao.
Vaite, Xan, vaite,
Non falos d' eso.
—¿Qué non che falo?
Non che don creto.
¿Ves com' as rulas,
N-os ameneiros,
Amorosinas
Nos clan exernpro?
¿Ves com' axuntan
Os seus peteiros,
E estanse dando
Bicos á cerdos?
¿Pasmo, Rosina.,.?
—Non, luxe cierno,
Fágoch` a figa,
Erte lixeiro...
Vaite Xan, vaite,
Non fales eso
--¡On, desleigada...!
Si, agora mesmo
Venme e non volvo,
Youme moi laxos;
D. soedad -s
Ti orrerei - presto....
Adios... Non fagas
Qn.' en xuramentos,
Chame hastra os dianas
Todos d' o inferno.
--,'pan, non te vayas,
Vclve... ¡Eu toleo!
¿la on ves que choro?
¿Non ves que peno?
¡Ay! Por a Virxen,
Nati fales d' eso.
—Dí que me queres,..
---Ti, que eres meigo
¿7:-Ton 0adivinas?
¡Boo! cabe quedo...
Esa man tira
D' o men hombreiro....
¡Vaite men filio!
—Non, xa me quedo,
Mina viclina,
Met, pensa Mento.
Pidinch± Un bico.„
(Dásell' a un nono)
darrilo?
:butrnb',:
Seudo roubado pARSA
Culpa non teno
Tocant' a darcho,
Non falos cl' eso. TriPar til ' i ' (
O que pasara cladano fra
Dempois, calemos rd y Cota
Ela tomentos
Soprou ó Demo:
clln3 e leireellBltleat: ae
Contar de corto, sti.m"ani?Irfrst'
Qu' á o fin a :Ue B paree, a
NTii13. I 1 uuni 1 eirxr o -Bernar¿
d mais líe d portest
Non falos ardo d' eso. ePrae o e S
Posou u' un verbo
Canclo acordaron ument°
TV-
O fin d.' o tonto
Qu' o cont' o creg
Pois bán ó sabe:
Eu calareino
Pois escyteneino
P, icp -iin tenil o.
'' tcd-os,
Virola n-o ceo 1 esta pa
railaje
lta de fé
O falta d
D' os ameneiros. fas A orara lua
Que s' iba ergnend
Por entr' as follas
d'esta
Forons' a brincos
cante
gaita de
Como coellos:
Cancio chegaban D atiti e a r olpbe 11 .3:- 31
D' a casa preto,
Díxolle Rosa:
—.Xan, ten° medo
De que me mintas,
Por eso quero
,ianara
Que tí me fagas
rae.,lb
Un xuramento.
or unh
--¿Cal?---Que lle fa
os p
A men pai, presto:
cador
Mais entramentras,
robar
Manan espero
alíe á '
Xunt' o muiño
quí e
D' os castifielros.
gerd
Xan dand' un brin
e te
Como cadelo
Que venta lebre,
Dixolle—¡Derao!
¿En xurar, Rosa?
¡Boa gana teño!
A as boas noites,.
Tocante a vernGs...
Mais, non 6 pinises
Non fales d' eso,

PARSAS E TRANGAL ADAS
Imparcial, de Madril:
bdadano francés, vicirio de Espana Mr. Agusard
y Cotant, xerente de duas sociedás d' osa
en Betanzos, presentou ant‘ o Tribunal
o querella contra algunhas autoridás por dotealmente.
n manifestou ó interesado, foi ditinido en Yastivo
preso uns cinco meses sofrindo moitas
s.
e paree, as autoridásp resiguian á un tal Esta-
-Bernard é confundírono co-él á pesar d' as
e portestas que fixo pra dremostrar seu vernome
e sua inocencia.
O ATROIOD
mento d° a criminalidá.en Galicia d° algun
esta parte, dá márxen á qu° os neos lle colmilagro
ó condanado progreso que trae consíta
de fé.
falta de fe pase, porque solo proba que n-as
d'esta xeneracion non caben rodas de moilio;
canto ó progreso, ¿qué progreso nin que farraaita
desfrutan os probes labregos que son os
r eten - rnais delitos, xa n-as festas e ruadas, e
n pol-a repa.a, hastra cerco punto desculpable
e,'-como eles, adoecen co-a fama, agobeados
abucos, pol-as pensiós e hastra pol-os preitos?
por desgracia é cerco que pr atravesar hoxe
ros hay qui.' ir armados hastr' os denles como
xara pol-o interior d‘ África, e qu° en. cestas
naellor topar e-os lobos que con corta x-ente
unha peseta sega o pasa-pan á un horno, ecos
preódecos que lle fixeron ó probe trovador
or ¿e violín o simpático don Adolfito, on
bar un revolver e votarse fama de ra',entes
e á calquen, unha onza de plomo n-o carpo.
i o que fai falla é Ti' a xusticia non
'b
arda por mor de e qu' ó a foga se lle
tod° o rigor d' o Código,
Xa, chega d° o
con noites moi frias,
o alegre reinado
os solos tres días.
Os dioses á lionralo
a uansion
uden en nubes
(en ehuvia ou pedrisca).
Por faca unna cuba
e a frente aleendida,
baixa o dios D-ico
soltar chispa.
Tras é!, rs:;vuli ocio
avisw,
e así é o seu traze
d' o rizáis realista,
cara, pelo, brazos,
peito e pantorrillas.
Si as d° o mesnio seuso
qu° este mundo habitan,
siguen a sua moda,
enton si cm° atinan.
Tamen Cupidino
co-a venda n-a
d' espetal-o dardo
a ocasion atisba.
Por fin, o dios Momo,
maxestá
recrama d'as xentes
hurras e vivas.
¡Yen verian os dioses
que trae a' legria,
con músecas, bailes,
amores e orxías.
Berremos, pois, todos
chocando co-a risa:
¡Que viva o dios Momo!
¡O Antroido que vivaaa!
Houbome dar un pesamento cando me contaron
a noticia qu.' hoye trasmito os- mbus leutores (anque
non sallo fiador por canto se me fai cosí` arriba o que
n' ela se dí) pra seu conocemento e adimiracion si por
disgracia fose corta,
Paree qu' o crego don Silvestre, vello e achacoso
caen co-a forza d' o mal no leito quizaes pra se non
erguer, e din' n-él houbera mosto xa de fama e de miseria
si alguns vecitios de bon corazon non o atenderau
é auxiliaran, e sin qu' os compaiieiros d' el (esceuto
un) s° acordasen de socorrelo en tan desconsolada
situación.
Ripito que non queso nin debo -dar creto á esta
noticia por qu° os que pradican de cote a caridá e o
cumpriment, d' as e.,; de ce.,rdia, non poden
deixar sin vale; ria,erla e n-a soedá
á ese probe ,‘ en ereyo,é gil' éles
non terien -asa é d' ahí qu' a yen-
te mala c , e n os se desfogan en len-
goa co n , o ele 1: que ir orar esa calamidá.
c ,-,1 al , 11- y odios fr,langueiros que din
en.' 'es creges prad- pro non dan trigol que enna-
Prieta o' os s de eres hirco an e tyrUinio.
íPois non faltaría n'In
—Eses deben ser 1)6s mostrencos.
qrén chamas mostrenco, .olí?
—Falo d'a pila de taboas qu' está pegada á Ponte
que fai poueo teropo tina dilas varas mais 13.1
tés' razon, porque eu que
ellos levar taboas MIS e
propiedá tan, catira
ez fai .rt
a éarántu.
^ es os ca
30N EU
. ,
locas ales
pretend
s'ame o qu
rezoita3
pol-o esi
..stand' o fc
d' a satis
orrio mew
sigros de i(
sociedá
que son
°cal
lado c meta
ande co-a
alporcall'
non á
os demos
e-o disfras
-nan
r. á xá,
io mundo
CLe engaña
v-o.
os fugifío8
o paladar
:' a outoric¿
tefi‘ os n
om‘ o de xi
lados 0-0
atarlos de -1;
d' h.(
es CY'ed

mondamos ós nosos leutores o vilio branco de Rueda,
de CATRO ANOS d' edá, e que, xuro á Brios, asemella
o mellor Xerez pol-o sabor, bó claeiro e dotarado
color, aventaxándcle n-o precio qn' é o de real e
medio o neto, e véndese n-a casa de Manuel Maria
Moreton, Rua Nova, númaro 10.
Repito: dá trinta e raya ó mellor Xeres, e pode
figurar n-as mellores mesas sin que lles manche as
chalreteras ós vinos embotellados.
Preséntase hó o Antroido,
pedir mais fora cobiza,
pois coligas verá Betanzos
qu' alud' o demo n-imaxina.
Prepárans'entr‘outras causas
gran enterro d' a sardifia,
e unha comedea-apropóseto
que fará estoupar co-a risa.
Hastr'uns llenos de bó humor
pol-a propea nieíativa,
proyeutan as suas comparsas,
que non han de ser cativas.
Hay bailes n'a Pore Vella,
y-este domingo prencipia
aló n-a calle d' Abaixo
outro con boa int-Hiquifia.
Haberá tal gasto d' humor
que rebosa x' a alegria,
por adiante e por atrás,
por ahaixo e por arriba.
ÚLTEMA HOURA.
Orden diviúa comunecada ó ANTROIDO pol o araini0
Nos o dios Momo:
Por canto Nos sabemos ahondan en Betanzos
inxenio, bo humor, desprendimento e alegres e
feiticeiras raparigas, mandamos que n-ousequio
d' estas, sociedás 'de receyo, corporaciós, particulares,
mozos, vellos, neno ,-;, boten casa pol-a
ventana, percurando non liaxa caras de pasmas
chegada
Item mais encherse hastra reventar lacons,
filloas, ()renos, etc., que famenta Coaresma non
vos colla sin untos,
Daránse órdenes detall Intendencia palacio
men-
IMP. DIZ A. .A.I,S,E1,U'I'Z PONTE.
Uokort44
etwo* 7
O repito, anclas -xa o saben
vecinos e forasteiros:
titolo de profesor
pra arregrar barba e cabelos,
o púbrico dá,en xusticia
á Xosé Amado o barbeiro,
úneco que vai e-o sigro
u-a elegancia e u-o bó xeito.
El non escatima os cartos
en prefumes estranxeiros,
en sabores d' últema moda,
en rayanas y-en cosméticos.
Entra n-o establecemento
con polvo n-a chola un vello,
y-ós dez menutos ve un xoven
en un planifico espello.
O que velia de Madril,
de París ou de Burdeos,
si vaí á sni, barbería,
non bota nada de menos.
Si él chega á sabor qn' o alabo
rábea, porqu' é mol modesto;
mas en berro: Non plus ultra
Xosé Amado entr'os barbeiros.
J. FRAN
FOTÓGRAFO.
63,—Rua-Nova,-63.
Escusado é dicir a prefeucion e esautit
que dito fotógrafo executa cantos trabal
11' encargan, como tatuen a nunca vista
tura no preceo d, as suas obras.
Sigue retratando o mesmo os días
como n-os nubrados en ohuviosos.
Ro .1:.itod REM,.
TEODORO Dt CA
—Segunda Calexa.—
UNITA GRAN PARTIDA DE V117\1-'0 NO
DE TORO, SUPERIOR
a6 cadelas pequenas
r maór á 36 reás a cántara.
V aldeorros á ~I.