Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
DIRECÇÃO NACIONAL DE TERRAS, PROPRIEDADES E SERVIÇOS CADASTRAIS EDISAUN N’ 14<br />
“Razaun ba impedementu refere Xefe-suku Ainaro husu ba Ministeriu da Justica atu rezolve uluk asuntu importante<br />
3 hanesan;1. Deslokadu husi 1975 – 1999 husi suku seluk ne’ebe oukupa area Suku Ainaro nian. 2.Husu ba Governu<br />
liu husi Ministeriu da Justica atu estabelese uluk Lei devizaun teritoriu foin bele sukat rai 3.Husu ba Governu liu husi<br />
Ministeriu da Justica atu establese uluk mapa kada suku molok sukat rai ka foti dadus konaba rai.” lian hirak ne’e<br />
hato’o husi Jerenti Rezulusaun konflitus ba Mediasaun no desputa, Sr. Jaimitu C. da Costa husi Programa <strong>Ita</strong> <strong>Nia</strong> <strong>Rai</strong>.<br />
Jaimitu hateten, “ho nesisidade hirak ne’e, programa INR hetan preokupasaun hodi halo aproximasaun ho Xefe<br />
Suku Ainaro iha dia 29 Abril 2010. Tuir Xefe do Suku, presiza fasilita reuniaun jeral ida ho autoridade no<br />
komunidade, hodi rona diretamente saida maka sira nia hakarak atu simu programa INR ka lae, bazeia ba<br />
rekomendasaun ne’é Projeitu INR hamutuk ho DTPSC Distrito Ainaro organiza enkontru jeral 28 Maiu 2010 iha aula<br />
Sub-distrito Ainaro, partisipa husi ema nain 64, maibe la hetan solusaun.”<br />
“ ikus mai Administrador Distrito hamosu sujestaun entrega ba Lider Tradisionais, Xefe Suku sira no Autoridade<br />
Local organiza enkontru internal ida hodi buka solusaun ba problema rai iha Ainaro, Inkontru Internal neé kordena<br />
diretamente husi Sr. Manuel Pereira (Administrador Distrtito Ainaro) hodi konvida Strutura Tradisionais hanesan<br />
Liurai husi Tais Metan, Tais Mutin, Oan Feto hat no Mane hat, Xefe Suku 7, Lia Nain, Xefe Aldeia no PNTL Distrito<br />
Ainaro, observa mos husi DNTPSC no programa INR. Enkontru refere realiza iha dia 9 Junu 2010, abertura ba<br />
inkontru Ne’e husi Administrador Distrito rasik, hafoin entrega ba Lider tradisionais ho Administrador Sub-distrito<br />
Ainaro hodi lidera. Ikus mai iha solusaun, lider tradisionais, lider komunitariu sira aseita bele implementa programa<br />
INR iha Distritu refere no sei halao lansamentu ba programa ne’e 23 Junu 2010, iha Salaun Paroquial Ainaro.” Katak<br />
Jaimitu<br />
DIRECÇÃO NACIONAL DE TERRAS, PROPRIEDADES E<br />
SERVIÇOS<br />
CADASTRAIS<br />
(DNTPSC)<br />
REZOLVE RAI<br />
DESPUTA LIU<br />
HUSI<br />
MEDIASAUN<br />
Photo By: Cris Belo,INR<br />
Direcção Nacional de Terras, Propriedades e Serviços<br />
Cadastrais (DNTPSC) durante ne’e uza meus<br />
mediasaun hodi rezolve rai ne’ebe hetan problema ka<br />
hetan desputa, meus refere DNTPSC uza hahu husi<br />
Janeiru 2008 to’o agora.<br />
Emelita Fatima Martins hanesan teknika professional<br />
disputa de Terras ba DNTPSC, hahu halao nia kna’ar<br />
hanesan Mediador iha 2000 to’o agora.<br />
Tuir Martins katak’ “Meus ne’ebe nia uja hodi rezolve<br />
rai desputa maka hanesan meus mediasaun, dahuluk<br />
halo introdusaun ba vantajen no disvantajen kona-ba<br />
rezolve kazu liu husi Mediasaun ka lori kazu ba<br />
tribunal, nia vantajen ho disvantazen maka saida,<br />
depois analiza kazu no esplika lei de terras ba<br />
desputantes sira, (Lei No.1/2003) lei Beins imoveis<br />
Emelita<br />
Fatima<br />
Martins,<br />
hanesan<br />
Mediado<br />
ra ba rai<br />
desputa.<br />
Liu husi esplikasaun hirak ne’e halo desputantes<br />
sira fasil atu kompriende no sira rasik husu hakarak<br />
rezolve liu husi mediasaun.”<br />
“Durante ne’e hau uza meus ida ne’e bele ajuda hau<br />
rezolve rai desputa hamutuk 10, husi desputa 10<br />
ne’e rai eransa 8 no rai estadu 2 maioria mai husi<br />
rai abandonadu.” Martins kasu lia hirak ne’e iha<br />
nia servisu fatin Bebora, Dili, 10 Junu 2010.<br />
Martins salenta liu tan katak; agora dadaun ne’e<br />
kazu barak liu maka rai privadu abandonadu, husi<br />
individu ho individu, individu ho grupu no individu<br />
ho estadu, kazu hirak ne’e susar atu rezolve ho<br />
razaun katak tamba lei seidauk devini lolos.<br />
Photo By: Cris Belo<br />
Martins<br />
esplika<br />
hela<br />
prosesu<br />
mediasaun<br />
ba<br />
desputante.<br />
REVISTA MENSAL HUSI PROGRAMA ITA NIA RAI BY : CRIS BELO EDISAUN JUNU - JULHU 2010 HP:+670.7304325/7262934 info@sprtl.tl PJ.2