Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
DIRECÇÃO NACIONAL DE TERRAS, PROPRIEDADES E SERVIÇOS CADASTRAIS! EDISAUN N’14<br />
Matrilineal hanesan Distritu Manatutu no<br />
Bobonaro.<br />
Iha workshop ne’e Gomes hateten, “Asunto<br />
igualidade entre feto ho mane jeralmente sempre<br />
hetan obtaklu kona-ba rai, iha fatin hotu iha timor<br />
laran tomak. Haree ba lalaok projeitu INR Iha<br />
esperensia Distritu seluk katak atu atinji 30%<br />
seidauk maksimu no Manatutu deit maka 70%. Iha<br />
Manatuto rasik prosesu administra rai feto sira<br />
maka iha direitu tamba adopta sistema Matrilineal<br />
(kaben tama), maibe iha ikus presiza haree didiak<br />
tamba poder foti desizaun barak liu iha mane,<br />
Benefisiu husi direitu ne’ebe igual ba <strong>Rai</strong> maka<br />
atu Hamenus kiak, Hari dame, Proteje ema<br />
vulneravel.”<br />
Photo By: Geraldo Gomes, INR<br />
Komunidade husi Distritu Lautem partisipa ba workshop Jeneru ho<br />
ativu, workshop refere halao iha edisfisiu ministeriu da edukasaun<br />
distritu Lautem, 19 Maiu 2010. Ne’ebe fasilita husi Programa <strong>Ita</strong><br />
<strong>Nia</strong> <strong>Rai</strong>,<br />
MEMBRUS NGO NASIONAL BELUN SAI<br />
FASILITADOR MEDIASAUN BA PROGRAMA ITA NIA<br />
RAI.<br />
Palmira soares hanesan fasilitador ba komunidade<br />
iha programa <strong>Ita</strong> <strong>Nia</strong> <strong>Rai</strong> nu’udar reprezentates<br />
husi NGO Nasional BELUN hateten “prosesu foti<br />
dadus kona-ba rai ne’ebe halao durante ne’e iha<br />
Sub-Distritu Nain Feto no sub- distritu Cristo Rey<br />
nia total desputa hamutuk 179 foin rezolve 2 liu<br />
husi familia, maibe ba dala uluk ekipa halo<br />
aproximasaun hodi hetan hanoin ka hakarak atu<br />
buka solusaun ba sira nia problema.<br />
Alende ne’e iha mos rai desputa 5 ne’ebe hakarak<br />
rezolve liu husi mediasaun, foin ekipa mediasaun<br />
rezolve 4 no iha 1 hetan rezultadu katak rai ne’ebe<br />
desputa, sei administra husi estado RDTL<br />
provisoriomente hodi hein lei kona-ba rai. Maibe 2<br />
refere ba tribunal no 1 seluk sei halo tan mediasaun.”<br />
Relasiona ho disputantes seluk ne’ebe seidauk halo<br />
aproximasaun husi fasilitador sira no mos parseiru sira<br />
husi IOM,MSS sei esforsu - an hodi halo aproximasaun<br />
nafatin ba kazu refere.<br />
Husi total desputa refere, desputa komunidade balun<br />
hasoru estadu, husi ekipa rasik la iha kompetensia atu<br />
rezolve tamba desputantes komunidade sira rezisto<br />
ona kazu ne’e iha tribunal, alende ne’e mos, liu husi<br />
rezultadu aproximasaun desputantes balun mos<br />
hakarak lori kazu ba tribunal no balun hakarak rezolve<br />
liu husi familia, maibe ami fo nafatin tempu semana 2<br />
ba sira atu fo fali informasaun mai ami ekipa<br />
aproximasaun desputa no ekipa mediasaun, hodi hein<br />
hirak ne’ebe maka hakarak rezolve liu husi familia.<br />
Palmira hato’o lian hirak ne’e iha nia servisu fatin<br />
Balide, Dili 09 Junu 2010.<br />
Palmira haktuir katak, “durante ami halo aproximasun<br />
ba desputante sira barak liu hakarak rezolve liu husi<br />
familia entau ekipa fo tempu ba sira durante semana 2<br />
hodi buka malu atu rezolve ba kazu refere, maibe to’o<br />
agora la iha informasaun katak kazu ne’e rezolve ona<br />
no hetan ona solusaun ka lae, maibe desputantes balun<br />
mos sei hein membrus familia husi rai liur. No wainhira<br />
ekipa ba desputantes nia uma sira la iha tamba ba<br />
servisu, obstaklu bot ida ne’e maka ami hasoru iha<br />
terenu durante ne’e, entau ekipa susar atu halo<br />
redusaun ba kazu desputa ne’eba iha agora.”<br />
Ho apoiu husi:<br />
Photo By: Januario da Silva, INR<br />
Palmira Soares hamutuk ekipa mediasaun no fasilitador husi MSS<br />
akompainha hela mediasaun ba desputantes nain rua husi Bidau<br />
Santa Ana, iha edifisiu Programa <strong>Ita</strong> <strong>Nia</strong> <strong>Rai</strong> Balide, Dili, 18 Junu<br />
2010.<br />
REVISTA MENSAL HUSI PROGRAMA ITA NIA RAI BY : CRIS BELO EDISAUN JUNU - JULHU 2010 HP:+670.7304325/7262934 info@sprtl.tl PJ.4