ШЫМКЕНТ КЕЛБЕТІ №7
26.01.2018 • Views
Share Embed Flag

ШЫМКЕНТ КЕЛБЕТІ №7

Жұма 26 қаңтар 2018 қаңтар

Жұма 26 қаңтар 2018 қаңтар

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
  • No tags were found...
shymkent

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

<strong>№7</strong> (1546)<br />

26/01 27/01 28/01<br />

-1 -13 -7 -16 -5 -13<br />

www.shymkala.kz<br />

СЫРТҚЫ САЯСАТ<br />

Ãàçåò 1990 æûëµû 21 øiëäåäåí áàñòàï øûµàäû<br />

Жұма 26 қаңтар 2018 жыл<br />

АНОНС<br />

Төрткүл дүниеге<br />

төрелік айтқан елміз<br />

Қаржыны<br />

инвестициялау:<br />

болашағыңызды<br />

ойладыңыз ба?<br />

<br />

4-БЕТТЕ<br />

Оңтүстік –<br />

еліміздің<br />

кәсіпкерлік<br />

орталығы<br />

<br />

6-БЕТТЕ<br />

Сапарғали ҚАНАТ<br />

sqanat@shymkala.kz<br />

Қазақстан Президентінің іссапары<br />

аясында өткен тағы бір<br />

ауқымды шара – Нью-Йорктегі<br />

Біріккен Ұлттар Ұйымының<br />

штаб-пəтерінде БҰҰ Қауіпсіздік<br />

Кеңесінің «Жаппай қырып-жоятын<br />

қаруды таратпау: сенім шаралары»<br />

атты отырысы. Мемлекет<br />

басшысының төрағалығымен<br />

өткен алқалы жиын əлем<br />

жұртшылығының назарын аударып,<br />

Қазақ елінің көтерген тақырыбына<br />

құлақ түрді.<br />

Қазақстан келіссөз алаңын<br />

ұсынуға дайын. Биыл Семей<br />

ядролық сынақ полигонының<br />

жабылғанына – 28 жыл. Талай<br />

адамдардың өмірін жалмаған<br />

бұл қару тажал болып<br />

Өткен аптада Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев<br />

Америка Құрама Штаттарына ресми сапармен<br />

барып, Ақ үй басшысы Дональд Трамппен,<br />

ресми жəне іскер топ өкілдерімен кездесті.<br />

Жалпы құны 7 милллард долларға жететін 20 келісім<br />

бекіді. Экономикалық серіктестікке бастайтын бірқатар<br />

келісімдер жасады. Бұл жайында газетіміздің өткен<br />

санында кеңінен баяндаған болатынбыз.<br />

көрінеді бізге. Сол себепті де<br />

Тəуелсіздік алған бойда сынақ<br />

полигонын жауып, өз еркімізбен<br />

ядролық қарудан бас тарттық.<br />

Дегенмен, 40 жыл бойы сынақ<br />

жүргізілген қырғын қарудың зардабын<br />

Семей, Қарағанды, Павлодар<br />

жұртшылығы күні бүгінге<br />

дейін көріп келеді.<br />

Нұрсұлтан Назарбаев<br />

Қауіпсіздік Кеңесінде Солтүстік<br />

Кореяны біздің жолмен жүруге<br />

шақырып, өзге елдерге үлгі əрі<br />

тəжірибе тұрғысынан көмек болатынын<br />

айтып өтті. Естеріңізде<br />

болса, Иранды да осылай<br />

ядролық қарудан бас тартуға<br />

шақырған болатын. Сонымен<br />

қатар, Қазақ елі мен дүниежүзілік<br />

қоғамдастықтың арқасында<br />

Жаңа жер, Невада, Лобнор<br />

сияқты сынақ полигондарының<br />

жабылғанын атап өту керек.<br />

Салдарынан түрлі сынақтар<br />

жүргізуге шектеу қоятын,<br />

ал, жүргізілген жағдайда мораторий<br />

қолданылатын келісім қабылданды.<br />

Олардың қатарында<br />

«Ядролық клуб» державалары<br />

да бар.<br />

Қазақстан бүгінгі таңда<br />

бейбітшілік пен ынтымақтастықты<br />

қолдайтын жəне ол бағыттағы<br />

бірден-бір бастамашы<br />

ел болып отыр. Геосаяси мəселелерде<br />

əрқашан үн қосып,<br />

мемлекеттер арасындағы шиеленісті<br />

бір үстел басында шешуге<br />

шақыруда.<br />

– Сенім шаралары бүгінде<br />

қантөгіс болып жатқан Таяу<br />

Шығыс үшін де өте өзекті болып<br />

отыр. Сириядағы шиеленіс<br />

алыс жатқан өңірлерге де зиянын<br />

тигізуде.<br />

<br />

Жалғасы 3-БЕТТЕ<br />

КҮРІШ<br />

ҚАУЫЗЫНАН<br />

ҚУАТ АЛҒАН<br />

ӨНЕРТАПҚЫШ<br />

<br />

<br />

7-БЕТТЕ<br />

Салық<br />

кодексінде<br />

не өзгеріс?<br />

8-БЕТТЕ<br />

ДЕНСАУЛЫҚ<br />

Шымкентке Германиядан<br />

дәрігерлер келді<br />

Германиялық мамандар елімізде алғаш рет қолға алынып<br />

отырған «Кинестетикс» əдісін үйретуге келіп отыр.<br />

Осылайша өңіріміздің дəрігерлері балалардың сал ауруын<br />

емдеудің тың тəсілдерін меңгермек.<br />

Германиядан арнайы шақырылған<br />

Норберт Фельдманн жəне Лилия<br />

Кернер Шымкенттегі №1 облыстық<br />

балалар оңалту орталығында<br />

сал дертіне шалдыққан балалар<br />

мен олардың ата-аналарымен<br />

кездесті.<br />

Неміс мамандары мүмкіндігі<br />

шектеулі балаларды оңалтудағы<br />

үздік тəжірибелерімен белгілі. Енді<br />

осы дəрігерлердің сал ауруын емдеудегі<br />

тəсілін күнгейлік дəрігерлер<br />

меңгеруге кірісті. Шетелде кеңінен<br />

танымал «Кинестетикс» əдісі бойынша<br />

біліктіліктерін арттырады.<br />

Бұл ғылым сал аруына шалдық-<br />

қан науқастардың тірек қимылын<br />

қайта қалпына келтіруді реттеп,<br />

оңалту жұмыстарын жоғары сапада<br />

жүргізуге бағытталған.<br />

Осы орайда сал ауруына шалдыққан<br />

балғындардың ата-аналарын<br />

қолдау аса маңызды. Мұны<br />

өзіміздің дəрігерлер ғана емес, шетелдік<br />

мамандар да айтып отыр.<br />

Себебі сал дертіне шалдыққан<br />

жанды емдеу қажырлы еңбек пен<br />

біліктілікті талап етеді. Осынау шеберлік<br />

сабақтарын меңгеру – заман<br />

талабы. Өңірлік дəрігерлер бұл сабақты<br />

10 күннің ішінде өтеді. Кəсіби<br />

мамандарды даярлау курсы 6 ақпанға<br />

дейін жалғасады. Сабақ соңында<br />

қатысушылар халықаралық<br />

сертификатқа ие болады.<br />

А. СƏДУƏЛІ

2<br />

<strong>№7</strong> (1546)<br />

26 қаңтар<br />

2018 жыл<br />

Апта<br />

www.shymkala.kz<br />

Көрме<br />

шетелде тегін<br />

білім алуына<br />

мүмкіндігі бар<br />

Оңтүстік өңірінің жастары белсенді болғанымен,<br />

шетелде білім алудағы көрсеткіші төмен. Бұған<br />

себеп – шет тілдерін білмеуі ғана емес, оқу<br />

мүмкіндігінен хабарсыз болуында.<br />

Шымкент қаласында «Халықаралық<br />

бағдарламалар орталығы»<br />

АҚ Қазақстан Республикасы<br />

білім және ғылым<br />

министрлігінің қолдауымен<br />

Орталық Азиядағы ең<br />

ірі халықаралық «Internftional<br />

Education Fair - 2018» білім<br />

көрмесі болып өтті. Іс-шараның<br />

аясында шетелдің стипендиялық<br />

бағдарламасы бойынша<br />

грантпен оқудың тиімді<br />

тетіктері таныстырылды. Ауқымды<br />

шараға Еуропа, АҚШ,<br />

Ұлыбритания, Азия және ТМД<br />

елдерінен мамандар келген.<br />

Халықаралық білім беру көрмесі<br />

жұмысына қазақстандық<br />

100-ге жуық және шетелдік<br />

жоғары оқу орындарының 80-<br />

ге тарта өкілдері қатысты.<br />

Бұл жиын Орталық Азияда ең<br />

ірі халықаралық білім көрмесі<br />

деп бағаланып отыр.<br />

Екі күнге жоспарланған<br />

көрменің ашылу салтанатына<br />

келген облыс әкімі Жансейіт<br />

Түймебаев шетелдік білім ордаларының<br />

өкілдерімен арнайы<br />

жүздесіп, өңіріміздің<br />

мүмкіндіктері мен әлеуетін айтып<br />

өтті. Халық саны басым<br />

өңірде білімқұмар балалардың<br />

қатары жыл санап артып<br />

келе жатқанын тілге тиек етті.<br />

– Бұл басқосудың берері<br />

мол. «Болашақ» бағдарламасы<br />

бойынша оқығысы келетін<br />

жастар білім ордаларының<br />

талаптары мен тиімді ұсыныстарымен<br />

танысады.Қазірдің<br />

өзінде Венгрия мен Ресейде<br />

шетелдік білім алушылар үшін<br />

құжат қабылдау жүріп жатыр.<br />

Бүгінде өзге елде 70 мыңға<br />

жуық қазақстандықтар білім<br />

алуда. Оның көпшілігі Ресейде,<br />

40 мыңнан астам студент<br />

Қытайда және Италияда, 15<br />

мыңнан астамы АҚШ, Ұлыбританияда<br />

білімін жетілдіруде.<br />

Озық білім беретін Францияда<br />

бүгінде 320 мыңға тарта шетелдік<br />

студенттер тегін білім<br />

алуда. Оның 43 мыңы Мароккодан,<br />

ал Қазақстаннан бар<br />

болғаны 500 -ден астам жерлесіміз<br />

бар. Сондықтан бұл<br />

көрсеткішті көтеру қажет. Біз<br />

бұл университетті де көрмеге<br />

шақырып отырмыз,– дейді<br />

«Халықаралық бағдарламалар<br />

орталығының» басшысы Жанболат<br />

Мелдешев.<br />

Осынау игі шара аясында<br />

қазақстандық және шетелдік<br />

жоғары оқу орындары<br />

мен білім агенттіктері арасында<br />

арнайы кездесу ұйымдастырылды.<br />

Басқосу барысында<br />

студент алмасу, білім беру<br />

бағдарламаларын дамыту бойынша<br />

меморандумдарға қол<br />

қою, қазақстандық және шетелдік<br />

университеттер арасында<br />

қос диплом бағдарламалары<br />

аясында келісім-шартқа<br />

отыру да жоспарланды.<br />

Конференция<br />

Жолдау –<br />

жетістіктер<br />

тетігі<br />

Отан» партиясы<br />

ОҚО филиалының<br />

кезектен «Нұр<br />

тыс ХХХІІІ конференциясы<br />

өткізілді.<br />

білім<br />

Д. АЙБАР<br />

daibar@shymkala.kz<br />

Айгүл КЕРІМҚұлоВА<br />

aigul-kerim@mail.ru<br />

Жекеменшік мектептер<br />

мемлекеттік тапсырыс<br />

қабылдайды<br />

Елімізде алғаш рет жекеменшік<br />

мектептер<br />

мемлекеттік тапсырысты<br />

орындайтын болады.<br />

Бұл жоба 2018 жылы қыркүйек<br />

айынан бастап Астана,<br />

Шымкент, Ақтөбе қалаларында<br />

жүзеге асады, деп хабарлайды<br />

ҚР Білім және ғылым<br />

министрінің баспасөз<br />

қызметі.<br />

Ақтөбедегі 600 орындық<br />

«Сымбат» мектеп-интернатына<br />

қаңтар айынан бастап<br />

Іс-шараға облыс әкімі, облыстық<br />

партия филиалының төрағасы<br />

Ж.Түймебаев, партия филиалы<br />

саяси кеңес мүшелері, облыстық<br />

мәслихат депутаттары, аудан, қалалардан<br />

сайланған делегаттар,<br />

мемлекеттік органдардың басшылары,<br />

БАҚ өкілдері қатысты.<br />

Конференцияда Елбасы<br />

Н.Ә.Назарбаевтың «Төртінші<br />

өнеркәсіптік революция жағдайындағы<br />

дамудың жаңа мүмкіндіктері»<br />

атты Жолдауын талдау<br />

және насихаттау мәселелері бойынша<br />

Халықаралық «Түркология»<br />

орталығының ғылыми қызметкері<br />

Қазыбек Тәжиев баяндама<br />

жасады.<br />

– Құрылыс салудың жаңа әдістерін,<br />

заманауи материалдарды,<br />

сондай-ақ ғимараттардың жобасы<br />

мен қала құрылысының жоспарын<br />

жасағанда мүлде басқа тәсілдерді<br />

қолдану керек. Оңтүстікте 245 көпқабатты<br />

тұрғын үйдің құрылысы<br />

жүрзіліп, оның 91-і немесе 4 733<br />

пәтер пайдалануға берілген. Бір<br />

шаршы метрі 140 мың теңгеден<br />

аспайды. Бұл құрылыстардың сапасына,<br />

экологиялық тиімділігіне<br />

назар аударуымыз қажет, – деп<br />

атап өтті.<br />

Тақырыпқа сай «Дустлик» өзбек<br />

ассоциациясының төрағасы,<br />

өзбек драма театрының директоры<br />

Икрам Хашимжанов, облыстық<br />

мәслихаттың депутаты Нұралы<br />

Абишов, Еңбекші аудандық<br />

партия филиалы төрағасының<br />

бірінші орынбасары Бердіқұл<br />

Садықов, «ҚазТрансОйл» АҚ<br />

«Шымкент» қабылдау тауарлық<br />

пунктінің операторы Бағжан Нарпаева<br />

және тағы басқалар сөз<br />

сөйледi. Олар маңызды құжатқа<br />

қолдау білдіре отырып, осы міндеттерді<br />

жүзеге асыру тек аймақтың<br />

ғана емес, тұтастай алғанда<br />

елдің әлеуметтік-экономикалық<br />

дамуына ықпал ететініне<br />

сенім білдірді.<br />

Сондай-ақ, жиын барысында<br />

облыстық партия филиалының<br />

Саяси кеңесі және Бюросы<br />

құрамына өзгерістер мен толықтырулар<br />

енгізілді. Мәжіліс қорытындысы<br />

бойынша қарар қабылданды.<br />

мемлекеттік тапсырысты орналастыруға<br />

қаражат қарастырылған.<br />

Шымкент қаласындағы<br />

жекеменшік мектептерде<br />

жергілікті бюджет есебінен<br />

3310, ал астаналық мектептерде<br />

орналастырылатын<br />

3721 орындық мемлекеттік<br />

тапсырыс республикалық<br />

бюджет есебінен қаржыландырылады.<br />

Нәтижесінде,<br />

мемлекеттік-жекеменшік<br />

әріптестікті қолдау нәтижесінде<br />

2020 жылға қарай 56 300<br />

оқушы орнын қамсыздандыратын<br />

89 жаңа мектеп ашылмақ.<br />

Үш қалада апробациядан<br />

өтетін мектеп басқарудың<br />

жаңа үлгісі кейін еліміздегі<br />

өзге қалаларға таратылатын<br />

болады.<br />

Қала шаруашылығы<br />

Шымкент аязды<br />

күндерге дайын<br />

Шымкентте ауа райы<br />

күрт суытуы мүмкін.<br />

Синоптиктердің<br />

мәліметі бойынша, 26-29 қаңтар<br />

күндері өңірімізде сынап<br />

бағанасы – 18-20 градусқа<br />

дейін төмендемек. Осыған<br />

орай қаладағы барлық қызмет<br />

аязды күндерге дайындықты<br />

бастап кетті. Бұл туралы қалалық<br />

бірыңғай ақпарат орталығының<br />

жетекшісі Əйгерім<br />

Жұмағұлова хабарлады.<br />

Нұрлан БЕКТАЕВ<br />

nb22@bk.ru<br />

Шымкент қаласы әкімдігі: 53-00-15;<br />

Абай ауданы әкімдігі: 56-25-75;<br />

Əл-Фараби ауданы әкімдігі: 54-58-46;<br />

Еңбекші ауданы әкімдігі: 43-31-98;<br />

Қаратау ауданы әкімдігі: 42-10-20.<br />

«Құрметті шымкенттіктер! Метеорологтар<br />

26-29 қаңтар күндері аралығында Шымкентте<br />

күн суытып, үскірік аяз орнайтынын ескертеді.<br />

Осыған байланысты қалалық әкімдік үскірік аяз<br />

орын алса, шымкенттіктер бір-біріне жылулық<br />

танытып, көшеде тоңып тұрған егде жастағы<br />

азаматтар мен балалардың, жалпы қала тұрғындарының<br />

жанынан елеусіз өтпейтініне сенім<br />

білдіреді» делінген хабарламада.<br />

Осыған орай қалалық әкімдік қазіргі таңда<br />

аязға дайындық жұмыстарын пысықтауда.<br />

Барлық шұғыл қызметке ауа райының күрт<br />

суытатыны жөнінде хабарлама таратылды.<br />

Төтенше жағдай қызметі күшейтілген жұмыс<br />

тәртібіне көшті.<br />

Қала және аудандық әкімдікте коммуналды<br />

сұрақтар бойынша тәуліктік кезекшілік<br />

ұйымдастырылды. Байланыс телефондары<br />

мынадай:<br />

Мұнымен қатар «3-Энерго орталық» АҚ<br />

мен «Қуат жылу орталығы-3» мекемелерінің<br />

мамандары да күшейтілген жұмыс кестесіне<br />

ауысқан. Қалада газ және көмірден қызу<br />

алатын бес дербес қазандық істеп тұр. Бұған<br />

қоса жылу өндіретін орталықта қазіргі таңда 2<br />

энергетикалық қазандық пен екі турбина жұмыс<br />

істеуде дейді мамандар.<br />

«Қуат жылу орталығы-3» мекемесі мамандарының<br />

мәліметінше, шаһарда қазіргі таңда<br />

8 бригада жасақталған. Олар шұғыл шақыртуларға<br />

дайын. Бұған қоса қалада 4 диспетчерлік<br />

қызмет пен шаһардың бас диспетчерлік<br />

қызметі тәулік бойы жұмыс істейді.<br />

Егер жылу жүйесінде ақау болса, 44-82-37, 44-81-39, 50-50-50, 44-82-36, 27-07-82 немесе 8-<br />

702-360-22-71 байланыс телефонына хабарласыңыз. Ал пәтеріңізде немесе жертөледе құбырыңыз<br />

жарылып, жылу болмаса, қалалық диспетчер қызметіне 53-00-15, 545-545 нөмірлері<br />

арқылы хабарласуға болады.<br />

рухани жаңғыру<br />

Балалар<br />

кинозалы<br />

ашылды<br />

Ы.<br />

Алтынсарин атындағы облыстық балалар кітапханасында<br />

Елбасы Н.Ə.Назарбаевтың «Болашаққа<br />

бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық<br />

мақаласы аясында жас оқырмандарға арналған<br />

кинозал ашылды.<br />

Бұл 7 бөлім, 2 сектордан<br />

тұратын кітапхана жыл сайын<br />

26 мыңнан аса оқырманға қызмет<br />

көрсетіп келеді. Олардың<br />

500 мыңға жуық түрлі әдебиеттер<br />

мен құжаттарға қолы<br />

жеткен. Бүгінгі таңда кітапхананың<br />

кітап қоры 250 мың данадан<br />

асады, ал қазақ тіліндегі<br />

оқулықтар саны – 87 609.<br />

Бұған дейін рухани азық алатын<br />

орынға оқырмандар: балаларға<br />

арналған дүниежүзілік<br />

үздік әдебиеттер, осы заманғы<br />

отандық және шетелдік балалар<br />

көркем әдебиеті, оқу<br />

процесіне көмектесетін салалық<br />

және анықтамалық әдебиеттер,<br />

мерзімді басылымдар<br />

мен электронды басылымдар<br />

оқуға келетін. Енді аталған<br />

қызмет түріне жаңа кинозал<br />

еніп отыр.<br />

– Осылайша «Әрбір бала<br />

бір жұлдыз» жарқырауына жәрдем<br />

бер» деген Мемлекет басшысы<br />

ұстанымы, сарабдал саясатының<br />

айқын дәлелі ретінде<br />

білімнің көкжигіне кең қанат<br />

жаюына жас оқырмандар үшін<br />

тағы бір мүмкіндік туып отыр, –<br />

дейді ұйымдастырушылар.<br />

Азамат ЖАППАР

Сыртқы саясат<br />

www.shymkala.kz<br />

<strong>№7</strong> (1546)<br />

26 қаңтар<br />

2018 жыл<br />

3<br />

Төрткүл дүниеге<br />

төрелік айтқан елміз<br />

u Басы 1-БЕТТЕ<br />

Өзара сенім Астана алаңындағы<br />

диалогқа негіз болғанын<br />

ерекше атап өткен жөн. Астана<br />

процесі Женева келіссөздерін<br />

толықтырып, Сириядағы шиеленісті<br />

бейбіт жолмен реттеуге<br />

қолдан келгенше үлес қосып<br />

келеді. Астанада осындай<br />

7 келіссөз өтті, – деді Қазақстан<br />

Президенті.<br />

Сонымен қатар, Елбасы Корей<br />

түбегіндегі болып жатқан<br />

оқиғалар үлкен қарама-қайшылықтың<br />

бар екенін және оған<br />

мүдделі тараптарды Солтүстік<br />

Корея мәселесін жылдам әрі<br />

конструктивті жолмен шешуге<br />

шақыратынын айтты. Бұдан бөлек,<br />

сенімділік талабы ретінде<br />

«ядролық бестіктің» Корей Халық<br />

Демократиялық Республикасының<br />

қауіпсіздігіне кепілдік<br />

беруін және Пхеньянның келіссөз<br />

үстеліне оралуын жақтайтынын<br />

сондай-ақ, бұл бағытта<br />

Қазақстан мүдделі тараптар<br />

үшін келіссөз алаңын ұсынуға<br />

дайын екенін мәлімдеді.<br />

Тиімді құрал –<br />

ядролық қарудан<br />

азат аймақтар құру<br />

Мемлекет басшысы Біріккен<br />

Ұлттар Ұйымының штабпәтерінде<br />

жаппай қырып-жоятын<br />

қарудың таралуымен күрес<br />

жүргізудің тиімді жолын<br />

айтты. Бұл – ядролық қарудан<br />

азат аймақтар құру. Осы арқылы<br />

ұжымдық сенім білдірудің<br />

үлгісі болу. Мұндай сенім шаралары<br />

жаһандық қауіпсіздікті<br />

қолдаудың, бүкіл планета көлемінде<br />

бейбітшілікті нығайтудың<br />

аса маңызды элементі<br />

ретінде күн тәртібінен түспеуге<br />

тиіс екенін жеткізді.<br />

– Таяу Шығыста ядролық<br />

қарудан азат аймақ құру жұмыстарын<br />

күшейте түсуді маңызды<br />

деп санаймын. Мүдделі<br />

тараптарды осыған шақырамын<br />

және кейбір елдер арасындағы<br />

түсініспеушіліктер жақын арада<br />

шешімін табады деп үміттенемін,<br />

– деді Нұрсұлтан Назарбаев.<br />

Жаппай қырып-жоятын қаруларға<br />

химиялық, биологиялық<br />

және радиологиялық қарулар<br />

да жатады. Және олардың<br />

деструктивті күштердің қолына<br />

түсуі қауіп тудырады. Дамыған<br />

елдер ғылыми жетістіктерін<br />

бұл бағытта пайдаланбауы керек.<br />

Мұндай бастаманы алдымен<br />

үлкен державалар қолдауы<br />

тиіс. Елбасы өз сөзінде аталған<br />

қауіптердің орын алмауы үшін 4<br />

басымдықты атады. Бірінші, ядролық<br />

қаруды таратпау туралы<br />

шарттан шығу процесін қиындату<br />

қажет. Екінші, Жаппай қырып-жоятын<br />

қаруды иемденуге<br />

және таратуға қатысты қатаң<br />

шара қолданудың нақты жұмыс<br />

істейтін механизмін әзірлеу керек.<br />

Үшінші, еш мағынасы жоқ<br />

әрі арандатушылық туғызатын<br />

әскери блоктарға бөлінуді қою<br />

керек. Төртінші, халықаралық<br />

қарым-қатынасқа саяси сенім<br />

мен жүйелі диалогты міндетті<br />

түрде қайтару керек.<br />

Ортақ келісім<br />

бұзылмауы тиіс<br />

Қазақ елі басшысының төрағалығымен<br />

өткен жиын соңында<br />

БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесі<br />

төрағасының өңірлік деңгейде<br />

превентивті дипломатия және<br />

шиеленісті болдырмау жөніндегі<br />

мәлімдемесі қабылданды.<br />

Мұнда әлемдік қатынастар<br />

жөніндегі өзекті мәселелер<br />

және оның шешімдері ұсынылған.<br />

Маңызды мәлімдеме БҰҰ<br />

Қауіпсіздік Кеңесінің тарихында<br />

саяси міндеттемелер жүктейтін<br />

халықаралық акт ретінде<br />

тұңғыш рет қабылданғанын<br />

атап өту керек.<br />

Сонымен қатар, Елбасы<br />

антиядролық келісімді бұзған<br />

елдерге санкция қолдануды<br />

ұсынды. Қауіпсіздік Кеңесі оны<br />

арнайы резолюциямен бекітуі<br />

тиіс екенін жеткізді.<br />

Жиын барысында сөз алған<br />

Польша Президенті Анджей<br />

Дуда Нұрсұлтан Назарбаевқа<br />

БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіне<br />

шақырғаны үшін алғысын<br />

білдіріп, күн тәртібіндегі мәселелердің<br />

бәрі өте маңызды<br />

екенін айтты.<br />

– Нұрсұлтан Назарбаев<br />

бірінші болып ядролық қарудан<br />

бас тартқанда, оның<br />

мұндай қадамды мемлекет<br />

үшін жасағанын мәлімдегені<br />

жадымда. Сол кезден бастап<br />

Қазақстан ұстанымына<br />

беріктігін дәлелдеуде. Қазақстанның<br />

бұл бастамалары<br />

бейбітсүйгіш мемлекеттер<br />

арасындағы қарым-қатынасты<br />

жақындататын, ядролық<br />

қауіпсіздікті қолдайтын<br />

маңызды қадам, – деді Анджей<br />

Дуда.<br />

Кеңестен кейін...<br />

БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің<br />

отырысынан кейін Мемлекет<br />

басшысы бұқаралық ақпарат<br />

құралдарына баспасөз мәслихатын<br />

өткізді. АҚШ-қа жасаған<br />

сапарын қорытындылап,<br />

Қауіпсіздік кеңесінде көтерілген<br />

мәселенің маңыздылығына<br />

тоқталды.<br />

– Біз АҚШ, Ресей және Қытайдан<br />

кейінгі, ал әлем бо-<br />

йынша 4-ші ядролық қаружарағымыздан<br />

саналы түрде<br />

бас тарттық. Ол кезде елімізде<br />

1100 оқ тұмсық, АҚШ-тың<br />

шекарасына дейін жететін 110<br />

дана СС-18 зымыраны болған.<br />

Оларды қалдырып ядролық<br />

қаруға айналдырып, барлығын<br />

қорқытып үркіту идеясы<br />

болды. Дегенмен, халық<br />

менің шешім қабылдауыма<br />

көмек көрсетті. Және біз дұрыс<br />

жасадық, – деді Н.Назарбаев<br />

қазақстандық және<br />

шетелдік БАҚ-қа берген сұхбатында.<br />

Әділетті және қауіпсіз әлем<br />

құруда бұл кеңестің рөлі үлкен.<br />

Сонымен қатар, халықаралық<br />

қатынастағы сенімге<br />

селкеу түсіп, саяси дүрбелең<br />

белең алған уақытта жер жаһанға<br />

төрелік айтқан Қазақстан<br />

Президентінің мемлекетаралық<br />

ықпалдастықты арттырудағы<br />

еңбегі зор. Шетелдік сарапшылар<br />

мен бұқаралық ақпарат<br />

құралдары Қазақ елінің<br />

әлем бейбітшілігін сақтауға<br />

қосып жатқан үлесін жоғары<br />

бағалауда. Осы тұста, мұндай<br />

мәртебелі қызметте Орталық<br />

Азия елдерінің ішіндегі<br />

алғашқы мемлекет болғанымызды<br />

атап өту керек. Елбасы<br />

БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіне төрағалық<br />

ету арқылы өзіміздің<br />

көңіліміздегіні айтып қана қоймай,<br />

сөзімізді өткізіп келе жатқанымызды<br />

жеткізді.<br />

– Осындай кезеңдерде<br />

менің есімде халқым тұрады.<br />

Қазақ деген халық болмаса<br />

біз қалқиып осы жерде<br />

отырмас едік. Әрине, толқисың.<br />

Қай кезде қазақтың баласы<br />

осы жерде отырып ақыл<br />

айтып еді? Дүниежүзінде 200<br />

мемлекет бар. Олардың ішінде<br />

БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесін басқарғандар<br />

көп емес. Өңірімізден<br />

біз осындай дәрежеге<br />

жеттік. Өзіміздің көңілімізді<br />

айтып қана қоймай, сөзімізді<br />

өткізіп келе жатырмыз, –<br />

деді Мемлекет басшысы<br />

Нұрсұлтан Назарбаев.

4<br />

<strong>№7</strong> (1546)<br />

26 қаңтар<br />

2018 жыл<br />

Капитал<br />

www.shymkala.kz<br />

Халықтың қаржылық<br />

сауаттылығын<br />

арттыру<br />

өзекті мəселенің<br />

бірі. Елбасының халыққа<br />

арнаған биылғы Жолдауы<br />

елдегі қаржы секторын<br />

дамытуға серпін<br />

беретін маңызды құжат.<br />

Осы орайда қаржы секторын<br />

«қайта жаңғырту»<br />

міндеті тұр. Бұл мəселе<br />

қарапайым азаматтардың<br />

қаржылық сауаттылығын<br />

арттыруға да тікелей қатысты.<br />

Тағабай ҚАСЫМ<br />

tkasym@shymkala.kz<br />

ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ<br />

БАНКТЕР КӨБЕЙДІ<br />

«100 нақты қадам» – ұлт жоспарында<br />

Елбасы макроэкономикалық тұрақтылықты<br />

орнықтыру, отандық қор нарығын<br />

дамыту, одан əрі жандандыру экономиканың<br />

өсіміне тың серпін беретінін айтқан<br />

еді. Демек, инвестициялық ахуалдың<br />

одан əрі жақсаруы жəне қор нарығының<br />

дамуы маңызды.<br />

Ал, инвестициялау дегенді əркім əрқалай<br />

түсінеді. Бізде негізінен, кəсіпкерлердің<br />

өндіріс орындарын ашып, инвестор<br />

тарту кезінде ғана бұл термин ауықауық<br />

айтылады. Ал қарапайым азаматтар<br />

өз қаржыларын инвестициялап, қаржылық<br />

қорларын көбейтуге енжар екенін<br />

де мойындауымыз керек.<br />

Мемлекет басшысы ел азаматтарына<br />

əр қаражатын иневестициялау арқылы<br />

қор жинауға, экономиканың жоғары қарқынмен<br />

дамуына үлес қосуға болатынына<br />

үндейді. Яғни, əрбіріміздің өз əл-ауқатымызды<br />

көтеруге мүмкіндігіміз бар. Əрине,<br />

халықтың жинаған өз қаражатын ең алдымен<br />

түрлі бағалы қағаздарға инвестициялау<br />

мүмкіндігін одан əрі арттыру қажет.<br />

Жалпы, отандық табысты əрі жетекші<br />

компаниялар мен кəсіпорындарды инвестициялау<br />

мен бағалы қағаздарды сатып<br />

алу арқылы қор жинауға болады.<br />

Бүгінде елімізде көптеген инвестициялық<br />

қаржы ұйымдары ашылып, жұмыс істеуде.<br />

Олардың қауқары қандай? Алдымен<br />

осылар жөнінде айтып өтсек.<br />

Өңіріміздегі сондай мекеменің бірі –<br />

L.Capital инвестициялық компаниясы 2006<br />

жылы құрылған. Бүгінде мекеме халықтың<br />

сауатын арттыру мақсатында семинар-тренингтер<br />

өткізіуді де қолға алыпты.<br />

Компанияның қаржы кеңесшісі Сапаркүл<br />

Мұратбаева жуырда инвестиция<br />

салу арқылы табыс табу мен қор жинау<br />

жөнінде редакциямызда əріптестерімізге<br />

семинар өткізген-ді. Ол əрбір отбасының<br />

өз капиталын жинап, түрлі банктерге кіріптар<br />

болмау жөнінде кең мағлұмат берді.<br />

Компанияның осы бағытта түрлі бағдарламалары<br />

жұмыс істейді.<br />

Мəселен, «Табысты инвестор» бағдар-<br />

ламасы. Оның жай-жапсары мынадай: сіз<br />

инвестициялаудың негізгі бөліміне шықсаңыз,<br />

1 млн салымыңыз бір жылда 15 пайыздық<br />

үстеме төлеммен 1 150 000 теңге<br />

болады. Сонда əр тоқсанда 37 500 теңге<br />

табыс табасыз. Осы бағдарламаға 1 млн<br />

салымды 1 жылға салған азамат Қазақстандағы<br />

шипажайлардың біріне тегін жолдама<br />

алады. Ал 2 млн салымды 3 жылға<br />

салған азаматқа шет мемлекеттін біріне 10<br />

күндік тегін жолдама ұсынылады.<br />

– Тағы бір халыққа керекті жобамыз<br />

бар. Жалпы, ұл-қыздарымызды мемлекеттік<br />

грантты иелене алмаса, ақылы оқытуға<br />

мəжбүрміз. Оқу ақысы қымбат. Мəселен,<br />

балаңыз экономика факультетіне оқуға<br />

ақылы оқу бөліміне түсті делік. Мұнда<br />

оқу ақысы 700 мыңнан кем болмайды. Инвесткомпания<br />

бұл орайда 3 млн теңге инвестицияға<br />

24 пайыздық жаңа жоба бағдарлама<br />

ұсынады. Салымыңыз жылына<br />

720 мың теңге табыс əкеледі. 4 жыл оқу<br />

мерзімінде балаңыздың оқу ақысын жыл<br />

сайын төлей аласыз. Балаңыз оқуды аяқтағаннан<br />

кейін 3 млн теңге салымыңызды<br />

қайтарып алсаңыз, не болмаса қайта<br />

инвестицияға салсаңыз да өз еркіңіз,<br />

– дейді қаржы маманы.<br />

ҚАРЖЫ САРАПШЫЛАРЫ<br />

НЕ ДЕЙДІ?<br />

ҚАРЖЫНЫ<br />

ИНВЕСТИЦИЯЛАУ:<br />

БОЛАШАҒЫҢЫЗДЫ<br />

ОЙЛАДЫҢЫЗ БА?<br />

Дамыған елдерде тұрғындардың<br />

көпшілігі осылай қор жинайды. Оның<br />

тиімді жолы – бизнестегі үздік отандық<br />

компаниялар мен кəсіпорындардың бағалы<br />

қағаздарын сатып алу арқылы инвестициялау.<br />

Əрине, ол үшін де біліктілік керек.<br />

Адам өзінің жинаған ақшасының бəріне<br />

акциялар сатып алса, ол да асығыс<br />

əрекет болуы мүмкін.<br />

Қор нарығында жұмыс істеудің ең қарапайым<br />

тактикасы – инвестициялау. Сізде<br />

басы бос ақша пайда болса, қор нарығында<br />

өте сенімді компанияның қандай да бір<br />

акциясын сатып алыңыз. Ел экономикасы<br />

өрлеу жолында. Компаниялардың табысы<br />

артып келеді. Сəйкесінше, осы компаниялардың<br />

акцияларының бағасы да өсуде.<br />

Сіз іс жүзінде еш тəуекелге бас тікпейсіз.<br />

Акциялар бағасы түскенінің өзінде – сіз өз<br />

дивиденттеріңізді аласыз, ал бағасы ерте<br />

ме, кеш пе орнына келіп, акциялар өсімін<br />

жалғастырады.<br />

Қаржы мамандары инвестициялаудың<br />

көптеген түрлерін ұсынады. Енді солардың<br />

артықшылықтары мен ерекшеліктеріне<br />

тоқталайық. Мұндағы сəл күрделі тактиканың<br />

бірі – трейдинг элементтерімен инвестициялау.<br />

Мұнда сіз акцияларды қолыңызда<br />

ақша болғанда емес, акциялар бағасы<br />

құлдырай бастағанда сатып аласыз.<br />

Осыдан соң оларды тұрақты ұстамайсыз,<br />

бағасы өсе бастағанда сатып жібересіз.<br />

Ал егер баға төмен қарай құлдырай берсе<br />

ше? Сабыр сақтаңыз, өз акцияңыздан<br />

айырылмаңыз жəне инвесторға айналыңыз.<br />

Есіңізде болсын, сіз өз акцияңызды<br />

сатпайынша шығынға ұшырамайсыз.<br />

Келесі – Трейдинг əдісі. Бұл қомақты<br />

қаражатты өте жылдам табу мүмкіндігімен<br />

қызықты. Бір күн ішінде өз əлеуетіңізді пайдаланып,<br />

бірнеше мəміле жасауға болады.<br />

Сонда табыс күніне 100 пайызды құрауы<br />

мүмкін. Дегенмен, осындай мөлшерде<br />

шығынға ұшырауыңыз да кəдік. Яғни,<br />

бар ақшаңыздан айырылу қаупі бар. Басты<br />

талап – өзіңіздің сауда стратегияңызды<br />

мұқият ойластырыңыз, капиталды басқару<br />

жүйесін жасаңыз.<br />

Америкалық қаржыгер Уоррен Баффеттің<br />

ақшаны инвестициялау бойынша<br />

бірқатар қағидалары бар. Ол – «Қарапайым<br />

əрі түсінікті бизнеске», «Болашағы<br />

сəтті ұзақ мерзімді сенімді компанияларға»,т.с.с.<br />

ереже жүйелері мен халықаралық<br />

франчайзинг желісі бар жəне өсім бағдары<br />

кепілденген фирмаларға қатысты пайымдары.<br />

Сондай-ақ, жапондық Кийосаки<br />

Роберттің де «Бай əкенің инвестициялау<br />

жөніндегі басшылығы» кітабы əлемге<br />

танымал. Онда 13 қағида айтылады.<br />

Жалпы, жинаған капиталыңызды барынша<br />

ертерек, тіпті бала кезіңізден бастап<br />

инвестициялауды бастаңыз. Сіздің ақшаңыз<br />

неғұрлым ұзақ жұмыс істесе, сіз<br />

соғұрлым көп табыс табасыз. Əртараптандыруды<br />

да ұмытпаған жөн. Сіздің инвестициялық<br />

табысыңыз тек бір компанияға<br />

немесе экономиканың бір секторына<br />

ғана тəуелді болмауы керек. Осылайша<br />

сіз өзіңізді тəуекелдерден сақтандыра<br />

аласыз.<br />

АКЦИЯ СЫЙҒА<br />

БЕРІЛДІ<br />

СІЗ НЕ ДЕЙСІЗ?<br />

Әбдез РАХМАНҰЛЫ,<br />

журналист:<br />

Бүгінде елімізде «Halyk Finance»,<br />

«Сентрас Секьюритиз», «Казкоммерц<br />

Секьюритиз», «Асыл Инвест», «Еуразиялық<br />

Капитал», «SkyBridge Invest», «Фридом<br />

Финанс», тағы басқа брокерлік компаниялар<br />

жұмыс істейді. Бəрінің де ел<br />

азаматтарына ұсынар түрлі бағдарламалары<br />

жетерлік. Əрқайсысының талабы<br />

мен өзіндік міндеттері бар.<br />

Таяуда «Фридом Финанс» инвестициялық<br />

компаниясының журналистерге<br />

арналған семинар-тренингіне қатыстық.<br />

Əлеуетті мекеме 9 жыл бұрын құрылған.<br />

Қаржы мамандары əдеттегідей, қаржылық<br />

саясаты мен миссияларынан хабардар<br />

етті. Ұсынып отырған акциялары<br />

жөнінде толымды мəліметке қанықтық.<br />

Соңында, əр тыңдаушыға 5 акция сыйға<br />

берілді. Анықтап білгеніміздей, семинарға<br />

қатысқан онға жуық журналистің<br />

көбісі қазір ол акцияларының жағдайынан<br />

бейхабар.<br />

Компанияның ресми сайтында «2018<br />

жылы қандай секторда инвестор болған<br />

тиімді?» атты материал жарияланған-тұғын.<br />

Сондағы негізгі айтылған деректерді<br />

айтып өтелік.<br />

«Əлемдік экономикадағы бағалы қағаздар<br />

нарығы өткен жылы жақсы хабарлармен<br />

есте қалды. Макроэкономикалық<br />

көрсеткіштер, инвесторлардың қомақты<br />

акцияларды сатып алуы, сондай-ақ, IPOның<br />

əлемдегі санының артуы, т.б. Əлемдік<br />

нарықта бəрінен де бұрын технологиялық<br />

сектор үздік болды. Сондай-ақ, ел экономикасындағы<br />

тікелей инвестицияның сомасы<br />

өсті. Қазақстандық нарықтағы бағалы<br />

қағаздар жөнінде айтсақ, бұл жерде<br />

де жағдай осындай. Жыл басында KASE<br />

индексі 56%-ға артты. Қазақстандағы акциялардың<br />

қымбаттауы – эмитенттердің<br />

қаржылық көрсеткіштерінің жоғарылауы,<br />

елдегі экономикалық жағдайдың көтерілуі<br />

сынды жағдайлар болды», деп жазады<br />

брокерлік компанияның сайты.<br />

Ондағы мынадай деректерді де<br />

келтіріп кеткен жөн болар. Ресми сайттың<br />

жазуынша, АҚШ биржаларында<br />

жыл басынан 1624 публикалық акция<br />

орналасыпты. Қазақстандық нарықта<br />

бұл жағдай əлеқайда төмен. Сарапшылар<br />

қор биржаларын тұрақты түрде<br />

талдап отырады. Əрі инвестиция<br />

салушыға сенімді шешім қабылдауға<br />

жəрдемдеседі. Компания мамандары<br />

осылай дейді.<br />

ҚАРЖЫЛЫҚ<br />

ҚАДАҒАЛАУ КҮШЕЙДІ<br />

Мемлекет басшысы өз Жолдауында<br />

Ұлттық банк қаржы институттарының қызметін<br />

қадағалау қатаң, уақтылы əрі нəтижелі<br />

болуы керектігін атап өтті. Ұлттық<br />

банктің ресми сайтындағы мəліметке<br />

келейік.<br />

2017 жылы қыркүйек айына дейін Қазақстан<br />

Республикасының Ұлттық Банкіне<br />

(Ұлттық Банктің Қаржылық қызметтерді<br />

тұтынушылардың құқықтарын қорғау<br />

жəне сыртқы коммуникациялар басқармасы<br />

жəне Ұлттық Банктің аумақтық<br />

филиалдары) қаржылық қызметтерді жəне<br />

микроқаржы ұйымдарының қызметтерін<br />

тұтынушылардың құқықтарын қорғау мəселелері<br />

бойынша 1255 өтініш түскен.<br />

Ұлттық Банктің талдау нəтижелері көрсеткендей,<br />

қаржылық қызметтерді тұтынушылардың<br />

құқықтарын қорғау мəселелері<br />

бойынша заңнама талаптарын бұзғаны<br />

үшін екінші деңгейлі банктерге қатысты<br />

5 шектеулі ықпал ету шарасы жəне<br />

айыппұл салу жəне төлеу түріндегі 4 санкция<br />

қолданылған.<br />

Мінекей, қаржы институттарының жұмысы<br />

мемлекет тарапынан қатаң қағалауда<br />

болмақ. Қор биржаларына қатысып, бағалы<br />

қағаздар нарығында ірі ойыншы атануға<br />

бүгінде барлық мүмкіндік бар.<br />

ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҚ<br />

БҰДАН БЫЛАЙ АРТАДЫ<br />

ДЕП ОЙЛАЙМЫН<br />

– Бізде əлі қаржылық сауаттылық төмен деңгейде. Əлі де қор жинап,<br />

оны дұрыс инвестициялауға көңіл бөлмейміз. Инвестициялық акциялардан<br />

пайда табамын деген қызығушылық та жоқ секілді. Қытай, Түркия елдерінде<br />

адамдар биржаға қатысып, үлкен пайда тауып жүр. Бізде ондай қаржылық<br />

мəдениет қалыптаспаған.<br />

Біз негізінен артық ақшамыз жинала қалса, базардан ірі қара алуға құмартып<br />

тұрамыз ғой. Мал басын көбейтсек дейміз.<br />

Мен де «Фридом Финанс» компаниясының семинарына қатысып, 5 акция<br />

алғанмын. Бірақ оны бақылап, одан пайда табамын деген ниетім жоқ қазір.<br />

Шынымды айтсам, оны бақылап та жүрген жоқпын.<br />

Бүгінгідей нарық заманында халықтың банк секторына деген қызығушылығын<br />

арттыру, қаржылық сауатын көтеру – өзекті мəселе. Мемлекет<br />

қаржы саясатын дамытуға назар аударып отыр. Ендігі кезекте азаматтардың<br />

қор биржаларына, өз капиталдарын инвестициялауға да қызығушылығы<br />

көбейеді деп ойлаймын.

Қоғам<br />

www.shymkala.kz<br />

<strong>№7</strong> (1546)<br />

26 қаңтар<br />

2018 жыл<br />

5<br />

ЖОЛДАУҒА – ҚОЛДАУ<br />

ЕСЕП<br />

Елбасы<br />

жолдауы –<br />

дамудың<br />

жаңа<br />

мүмкіндіктері<br />

ҚР<br />

Президенті, «Нұр<br />

Отан» партиясының<br />

Төрағасы Н.Ə.Назарбаевтың<br />

биылғы «Төртінші<br />

өнеркəсіптік революция жағдайындағы<br />

дамудың жаңа мүмкіндіктері»<br />

атты Жолдауы – қазақстандық<br />

қоғамның əлеуметтік-экономикалық<br />

даму бағыттарын айқындап<br />

берген маңызды саяси құжат.<br />

Бекайдар ТӨЛЕГЕНОВ,<br />

«Нұр Отан» партиясы Шымкент<br />

қалалық филиалы төрағасының<br />

бірінші орынбасары, қалалық<br />

мәслихат депутаты<br />

Жолдауда айтылғандай, бүгінде<br />

əлем төртінші өнеркəсіптік революция<br />

дəуіріне, технологиялық, экономикалық<br />

жəне əлеуметтік салалардағы терең<br />

жəне қарқынды өзгерістер кезеңіне<br />

қадам басып келеді. Жаңа технологиялық<br />

қалып біздің қалай жұмыс істейтінімізді,<br />

азаматтық құқықтарымызды<br />

қалай іске асыратынымызды, балаларымызды<br />

қалай тəрбиелейтінімізді түбегейлі<br />

өзгертуде. Президент өз Жолдауында<br />

жаңа əлем көшбасшыларының<br />

қатарына қосылу үшін Қазақстанда<br />

қажетті нəрсенің бар екендігін нық<br />

сеніммен атап, осы мақсатта жұмыла<br />

шешілетін міндеттерді көрсетті. Жолдау<br />

жалпымызға жаңа бағыттарды айқындап<br />

берді. Атап айтқанда, біріншісі<br />

– индустрияландыру жаңа технологияларды<br />

енгізудің көшбасшысына айналуы.<br />

Бұл бағыт бойынша білім беру<br />

жүйесін, коммуникация мен стандарттау<br />

салаларын жаңа индустрияландыру<br />

талаптарына бейімдеу қажетігі, 2018<br />

жылы «цифрлық дəуір» өнеркəсібін қалыптастыруға<br />

арналған индустрияландырудың<br />

үшінші бесжылдығын əзірлеуге<br />

кірісу талаптары қойылды.<br />

Жолдауда аталған екінші міндет –<br />

ресурстық əлеуетті одан əрі дамыту.<br />

Елбасының айтуы бойынша, «Жасыл»<br />

технологияларға инвестиция салу үшін<br />

бизнесті ынталандыру маңызды. Сонымен<br />

бірге 2030 жылға қарай Қазақстандағы<br />

баламалы энергия үлесін 30 процентке<br />

жеткізу міндетін қойды.<br />

Үшінші – «Ақылды технологиялар»<br />

– агроөнеркəсіп кешенін қарқынды дамыту<br />

мүмкіндігі. Бұл бағытқа сəйкес<br />

мемлекет бизнеспен бірлесіп, отандық<br />

өнімді халықаралық нарыққа шығарудың<br />

стратегиялық жолын тауып, ілгерілетуге<br />

тиіс, ауыл шаруашылығын қарқынды<br />

дамыту өнімнің сапасы мен экологиялық<br />

тазалығын сақтай отырып жүргізілуі<br />

қажет. Бұл бүкіл əлемге танылатын<br />

«Қазақстанда жасалған» табиғи азықтүлік<br />

брендін қалыптастырып, ілгерілетуге<br />

мүмкіндік береді.<br />

Төртінші – көлік-логистика инфрақұрылымының<br />

тиімділігін арттыру. Мемлекет<br />

басшысы осы мақсаттар үшін Интеллектуалды<br />

көлік жүйесін енгізу қажеттігін<br />

көрсетті.<br />

Бесінші – құрылысқа жəне коммуналдық<br />

секторға заманауи технологияларды<br />

енгізу. Бұл бағытта баспана-<br />

мен қамту көрсеткішті<br />

2030 жылы 1 тұрғынға<br />

шаққанда 30 шаршы<br />

метрге дейін жеткізу<br />

керектігі жəне сол<br />

міндетті орындау барысында<br />

құрылыс салудың<br />

жаңа əдістерін,<br />

заманауи материалдарды,<br />

сондай-ақ ғимараттардың<br />

жобасы мен<br />

қала құрылысының жоспарын<br />

жасағанда мүлде<br />

басқа тəсілдерді қолдану,<br />

ғимараттардың сапасы,<br />

экологиялық тазалығы<br />

жəне энергиялық<br />

тиімділігіне қойылатын<br />

жоғары талаптар<br />

аталған.<br />

Алтыншы – қаржы<br />

секторын «қайта жаңғырту».<br />

Аталған бағытта<br />

инвестициялық ахуалдың<br />

одан əрі жақсаруы жəне<br />

қор нарығының даму маңызы,<br />

«Астана» халықаралық<br />

қаржы орталығының<br />

халықаралық озық тəжірибені<br />

пайдаланып, ағылшын<br />

құқығы мен заманауи қаржы<br />

технологияларын қолданатын<br />

өңірлік хабқа айналуға<br />

тиістігі туралы айтылған.<br />

Жетінші – адами капитал<br />

– жаңғыру негізі бағытында<br />

білім берудің жаңа<br />

сапасы, үздік денсаулық<br />

сақтау ісі жəне дені сау ұлт<br />

жəне сапалы жұмыспен қамту<br />

жəне əлеуметтік қамсыздандырудың<br />

əділетті жүйесі<br />

турасында бірқатар тапсырмалар<br />

аталған. 2021 жылға<br />

қарай жаңа бағдарламалар,<br />

оқулықтар, стандарттар<br />

жəне кадрларды дайындап,<br />

орта білім беру саласында<br />

жаңартылған мазмұнға көшу<br />

процесінің аяқталатыны туралы<br />

айтылды. Мемлекет басшысының<br />

тапсырмасына сəйкес,<br />

2025 жылға дейін білім берудің<br />

барлық деңгейінде латын əліпбиіне<br />

көшудің нақты кестесін<br />

жасау қажет. Президенттің айтуынша,<br />

қазақстандықтардың<br />

болашағы– қазақ, орыс жəне<br />

ағылшын тілдерін еркін меңгеруінде.<br />

2019 жылдан 10-11-сыныптардағы<br />

жаратылыстану ғылымының<br />

жекелеген пəндерін<br />

оқытуды ағылшын тіліне көшіру<br />

басталатын болады.<br />

Сегізінші – тиімді мемлекеттік<br />

басқару. Ұжым мүшелері мемлекет<br />

пен компаниялар жаңа технологияларды<br />

енгізе отырып, өз<br />

ақпараттық жүйелері мен құрылғыларының<br />

берік қорғалуын қамтамасыз<br />

етуі, киберқауіпсіздік ұғымы<br />

жəне оларды іске асырудың<br />

Қазақстанның Ұлттық қауіпсіздік<br />

стратегиясында көрініс табуы туралы<br />

ой бөлісті.<br />

Тоғызыншы – жемқорлықпен<br />

күрес жəне заңның үстемдігі бағыты<br />

бойынша жоспарланған жұмыстар<br />

жүргізіле береді. Мемлекеттік<br />

органдардағы процестерді,<br />

соның ішінде олардың халықпен<br />

жəне бизнеспен қарым-қатынасын<br />

цифрландыру маңызды болып саналады.<br />

Атап айтқанда, азаматтар<br />

өз өтініштерінің қалай қарастырылып<br />

жатқанын көріп, дер кезінде сапалы<br />

жауап алуға тиіс.<br />

Оныншы – «Ақылды қалалар»<br />

«ақылды ұлт» үшін деп аталатын<br />

бұл бағытта «Смарт Сити» тұжырымдамасы<br />

мен қалаға қоныс аударатын<br />

адамдардың құзыреттерін дамыту<br />

негізінде қалалық ортаны басқаруды<br />

кешенді түрде енгізу қажеттігі<br />

жайында айтылған.<br />

Елбасымыз жаңа Жолдауында<br />

«Біз саяси тұрақтылық пен қоғамдық<br />

келісімнің арқасында экономикамызды,<br />

саясатымызды жəне санамызды<br />

жаңғыртуға кірістік» деп ерекше атап<br />

өтті. Мұның барлығы тату тірліктің, берекелі<br />

бірліктің жемісі.!<br />

Еңбекші ауданының<br />

əкімі Ғалымжан<br />

Ильясовтың соңғы<br />

есептік кездесуі №24 мектепте<br />

өтті. Жиынға облыс əкімі<br />

Жансейіт Түймебаев, қала<br />

əкімі Нұрлан Сауранбаев,<br />

құрылымдық салаға жауапты<br />

бөлім басшылары, депутаттар<br />

жəне құқық қорғау<br />

органдарының өкілдері<br />

қатысты.<br />

Шағымдар бойынша<br />

нәтиже жіті бақыланады<br />

А. КЕРІМБАЙҚЫЗЫ<br />

aigul-kerim@mail.ru<br />

Сонымен бірге, «Теріскей»,<br />

«Күншығыс», «Сайрам»,<br />

«Ұлағат», «Шаңырақ»,<br />

«Қарабастау»,<br />

«Жұлдыз» елдімекендерінің<br />

тұрғындары көптеп<br />

жиналды.<br />

Ғалымжан Молдабайұлы<br />

алдымен аудандағы<br />

жаңадан салынған,<br />

жөндеуден өткен<br />

жолдар, аумақты<br />

көріктендіру мен санитарлық<br />

тазалығы, коммуналдық<br />

сала жəне<br />

тұрғындарға қажетті<br />

ауыз су, жарық, газбен<br />

қамтуда іске асырылған<br />

жұмыстарға тоқталды.<br />

– Аудандағы жаңадан<br />

қосылған елдімекендерде<br />

шешімін<br />

күтіп тұрған мəселелер<br />

бар. Сондықтан<br />

атқарылар жұмыстарды<br />

жүйелеп,<br />

алдағы жоспарды<br />

нақтыладық, – деді<br />

баяндамасында аудан əкімі.<br />

Жарыссөзде сөз алған Шымкент<br />

қалалық мəслихатының депутаты<br />

Ермек Дəрменов Сайрам<br />

жəне Уəлиханов көшелері қиылысындағы<br />

9 қабатты үйдің жайы<br />

алаңдататындығын айтты.<br />

– Тұрғын үйдегі жеделсатының<br />

(лифт) əбден тозығы жеткен.<br />

Жиі бұзылатындықтан тұрғындар<br />

өз қаражатымен жөндегенімен<br />

пайдасы болмай тұр.<br />

Апатты жағдайға жеткізе ме деген<br />

қауіп бар. Алайда бір жеделсатыны<br />

ауыстыруға 10 млн теңге<br />

қаржы керек. Сондықтан бұл<br />

тұрғын үйге биліктің көмегі қажет.<br />

Осы мəселені назарға алсаңыздар,<br />

– деді депутат.<br />

Апатты жағдайда тұрған тағы<br />

бір баспалдақтың жайы айтылды.<br />

«Теріскей» шағынауданындағы<br />

№49 көпқабатты үйдің тұрғыны<br />

Любовь Шевцова: «Көпқабатты<br />

үйлердің аулаларына бюджет<br />

қаржысына алаңшалар салынып,<br />

көшеге, əр аулаға жарық шамдар<br />

қойылды. Соның нəтижесінде бұрынғыдай<br />

емес, қорықпай жүріптұруға<br />

мүмкіндік алдық. Бұған алғыс<br />

айтамыз. Тек шағынаудандағы<br />

біз тұратын тұрғын үйлер арасында<br />

баспалдақ бар. Сол арқы-<br />

лы оқушылар №65 мектепке, балғындар<br />

№45 балабақшаға өтеді.<br />

Қазір баспалдақтың тасы мүжіліп,<br />

мініп-түскенде адамдар құлайды.<br />

Сондықтан ескі баспалдақты жаңартуға<br />

қол ұшын берсеңіздер»,<br />

– деді.<br />

«Шаңырақ», «Бадам», «Жұлдыз»,<br />

«Қаратөбе» тұрғындарының<br />

атынан келген зейнеткер Оңғар<br />

Кенжеев жерлеріннің құжатын<br />

қосалқы шаруашылықтан тұрғын<br />

үй учаскесіне ауыстыруға көмек<br />

берсе деген өтінішін айтты.<br />

Есептік жиынның сұрақ-жауап<br />

кезеңінде мектеп залына облыс<br />

əкімі Жансейіт Түймебаев кіріп<br />

келді.<br />

– Аудан əкімдерінің есеп беру<br />

кестесін жақсы білемін. Бүгін<br />

есепті тыңдап, қойылатын сұрақтарды<br />

бақылап, мəселелерді өздеріңізбен<br />

бірге ақылдаса шешсем<br />

деп келдім, – деді облыс<br />

əкімі.<br />

Тұрғындар ауданды көріктендіру,<br />

абаттандыру, қоғамдық<br />

көлік пен коммуналдық қызмет<br />

көрсететін мекемелердің қызмет<br />

көрсету сапасының тым төмен<br />

екендігін атап, оларды билік бақылауға<br />

алса деген ұсыныс айтты.<br />

Еңбекші ауданының əкімі<br />

Ғ. Ильясов халықтан келген сауалдардың<br />

ешқайсысын назардан<br />

қалдырмай, бірден жауабын берді.<br />

Жылдық есепті облыс əкімі қорытындылады.<br />

– Тұрғындардан келген сауалдардың<br />

барлығын жазып алдым.<br />

Оларды сала-саласымен, бағыт-бағытымен<br />

бөліп, сосын күрделілігіне<br />

байланысты жіктеп, 3<br />

күндік,1 апталық, 2 апталық, 1<br />

айлық мерзімдермен кесте жасап,<br />

олардың орындалауын бізге баяндап<br />

отыруға тапсырма берем. Бұл<br />

Еңбекші ауданы ғана емес барлық<br />

ауданға қатысты. Оны инспекторлар<br />

бақылайды, – деді Ж.<br />

Қансейітұлы.<br />

Еңбекші ауданы əкімінің есебін<br />

тыңдаған қос тарап қанағаттанарлық<br />

деген бағасын берді. Облыс<br />

басшысы есептен шыққан<br />

соң С. Ерубаев атындағы №24<br />

мектептің жай-күйімен танысты.<br />

Мектептің тарихи-өлкетану жəне<br />

С. Ерубаев мұражайымен танысып,<br />

«Жас мемлекеттік қызметкер»<br />

жобасына қатысқан оқушылармен<br />

тілдесті.<br />

Шымкент қаласы білім<br />

бөлімінің басшысы Жанат<br />

Тəжиева облыс, қала басшыларына<br />

аталған білім ордасында орналасқан<br />

электронды күнделік,<br />

бүлдіршіндерді электронды жүйемен<br />

балабақшаға тіркеу жəне мұғалімдерді<br />

қызметке қабылдау бойынша<br />

қызмет атқаратын базаның<br />

жұмысымен таныстырды.

6<br />

<strong>№7</strong> (1546)<br />

26 қаңтар<br />

2018 жыл<br />

Экономика<br />

www.shymkala.kz<br />

– Асқар Бегдəулетұлы, «Атамекен»<br />

ҰКП-ның басым бағыттары<br />

бойынша қандай жұмыстар<br />

жүргізілуде?<br />

– Елбасы Жолдауда атап өткендей,<br />

«Атамекен» ҰКП кəсіпті енді бастап жатқан<br />

азаматтарды бизнес жүргізуге үйретеді.<br />

Негізгі мақсат – құқық қорғау,<br />

əкімшілік кедергілерді азайтуға бағытталған.<br />

Бізде Кəсіпкерлер құқығын қорғау<br />

жөніндегі кеңес белсенді жұмыс істейді.<br />

Əкімшілік кедергілерді азайту –<br />

бұл жүйелік жұмыс, біз Ұлттық Кəсіпкерлер<br />

Палатасына мемлекеттік бағдарламалар<br />

бойынша ұсыныстар жасаймыз.<br />

Кəсіпкерлердің құқықтарын қорғау нəтижесінде<br />

Палата кəсіпкердің ақшасын<br />

үнемдеуге қол жеткізген мысалдар да<br />

бар. Осылайша, кəсіпкер үнемделген<br />

қаражатты айыппұлға емес, өзінің компаниясына,<br />

халықтың жалақысына жұмсайды.<br />

Кəсіпкерлердің құқығын қорғау<br />

бойынша барлығы 1471, ал 2017 жылы<br />

514 өтініш келіп түскен. Кəсіпкерлердің<br />

қорғалған меншік құқықтарының жалпы<br />

көрсеткіш 12,4 млрд теңгені құрайды<br />

(айыппұлдар жойылды, контрагенттердің<br />

шарттық міндеттемелері орындалды,<br />

мүлік қайтарылды). 2017 жылы<br />

кəсіпкерлердің 4 млрд теңгеден астам<br />

мүліктері қорғалды.<br />

Мəселен, кəсіпкерлердің құқығын қорғау<br />

бойынша «Ордабасы Құс» ЖШС-нің<br />

580 млн. теңге қаржысы қорғалып, тəркілеу<br />

туралы сот шешімінің күші жойылды<br />

жəне қылмыстық сот ісін тоқтатуды<br />

жүзеге асырды. Сондай-ақ, «Мельдеева»,<br />

«Шопанов Г.Б» жеке кəсіпкерлігіне<br />

жəне тағы басқа кəсіпорындарға<br />

қатысты сот шешімінің<br />

күші жойылып, жалпы сомасы<br />

990 млн. теңге қорғалды.<br />

– Əкімшілік кедергілерді<br />

азайтуға байланысты<br />

нақты мысалдар<br />

келтіре аласыз<br />

ба?<br />

– Оңтүстік Қазақстан<br />

облысында үш жыл бұрын<br />

құрылған энергия<br />

қуаттарының электронды<br />

картасы жұмыс істейді.<br />

Жыл сайын бірыңғай<br />

терезе қағидаты<br />

бойынша шамамен<br />

100 компанияға техникалық<br />

шарт алуына ықпал<br />

жасаймыз. Мұнда, əрбір<br />

адам онлайн тəртібінде<br />

өз кəсіпкерлігін қуаттандыруға<br />

қажетті мəліметтерді<br />

көре алады. Сондайақ,<br />

біз бизнеске жүргізілген<br />

тексерулерді тұрақты түрде<br />

бақылап отырамыз. Осындай<br />

тексеру нəтижелеріне талдау<br />

жасау барысы көрсеткендей,<br />

2017 жылда алдыңғы жылмен салыстырғанда<br />

құқық бұзушылықтың<br />

азайғаны байқалады. Бізде қазір, экономикалық<br />

бөлім көп жұмыс атқарып<br />

жатқанын атап өткім келеді.<br />

– Оңтүстік Қазақстан облысы<br />

шағын жəне орта бизнес саласы<br />

бойынша республикада көш басында<br />

келеді. Өңірдегі бизнестің<br />

артықшылықтары туралы айтып<br />

өтсеңіз...<br />

– Оңтүстік Қазақстан облысының бұл<br />

салада артықшылықтары көп. Статистика<br />

көрсеткеніндей, шағын жəне орта бизнестің<br />

кең құлаш жайған жері – біздің<br />

облыс, одан соң Алматы қаласы екен.<br />

Бүгінде ОҚО-да 177 мың кəсіпкер өз ісін<br />

дөңгелетіп келеді. Халық тығыз орналасқан<br />

аймақ. Оның үстіне мұндағы халық<br />

кəсіп жүргізуге бейім. Сондықтан біз,<br />

Кəсіпкерлер палатасы ретінде, Оңтүстік<br />

Қазақстан облысы еліміздің кəсіпкерлік<br />

орталығы ретінде орнықтыру үшін көптеген<br />

идеологиялық жұмыстар жүргіздік.<br />

Астана – бұл бас қаламыз, Алматы, бұл<br />

– қаржы орталығы. Ал шағын жəне орта<br />

бизнестің шоғырланған кəсіпкерлік орталығы<br />

– біздің облыс. Біз осы тұрғыда<br />

дамып келеміз.<br />

Қазір біз Өзбекстанмен белсенді жұмыс<br />

жүргізудеміз. Өзбекстанға экспортталатын<br />

өнімдер шамамен 20%-ды құрай-<br />

Асқар АБУБАКИРОВ:<br />

ОҢТҮСТІК –<br />

ЕЛІМІЗДІҢ<br />

КӘСІПКЕРЛІК<br />

ОРТАЛЫҒЫ<br />

Мемлекет басшысы Н.Назарбаев биылғы Жолдауында<br />

«Адамдарды нəтижелі жұмысқа тарту<br />

үшін көбірек мүмкіндік беріп, олардың жеке<br />

кəсібін бастауына немесе жаңа мамандық алып,<br />

жұмысқа орналасуына жағдай жасау керек. «Атамекен»<br />

ұлттық кəсіпкерлер палатасының бизнесті үйрету жөніндегі<br />

жұмыстары қолдауға тұрарлық» деп, «Атамекен» ұлттық<br />

кəсіпкерлер палатасын ерекше атап өткен болатын.<br />

Осыған орай, Оңтүстік Қазақстан облысындағы «Атамекен»<br />

кəсіпкерлер палатасының директоры Асқар Абубакировпен<br />

аталған мекеменің бизнестегі жаңалықтары мен жоспарлары<br />

туралы сұхбаттасқан едік.<br />

ды. Біз оларға 58 млн. доллар көлемінде<br />

тауар экспорттаймыз, 46-47 млн доллардың<br />

тауарын импорттаймыз. Ұн өнімдеріне<br />

акциздік салықты төмендету туралы<br />

мəселені көтергеннен кейін (алдын<br />

12, одан кейін 5) ұнды экспорттауды ұлғайттық.<br />

Бұдан басқа, көптеген компаниялар<br />

өз өнімдерін экспорттағысы келгенін<br />

көріп отырмыз, бірақ оларға айналымдағы<br />

капитал мен кепіл қажет.<br />

– Оңтүстік Қазақстан облысының<br />

кəсіпкерлеріне ыңғайлы болу<br />

үшін Палата қандай бастамалар<br />

жасайды?<br />

– Біз «Yellow Pages» əлемдік тəжірибесіне<br />

негізделген жақсы деректер базасын<br />

жасадық. Оңтүстікте қандай кəсіпорындардың<br />

бар екенін білгісі келген<br />

кез-келген адам «Оңтүстік өнімдері» деп<br />

аталған каталогқа кіріп көре алады. Біз<br />

каталогты 2015 жылдан бастап шығара<br />

бастадық, алғашында 250 өндіруші, өткен<br />

жылы 500, ағымдағы жылы 1000 тауар<br />

өндіруші туралы ақпарат жинауды жоспарлап<br />

отырмыз. Ендігі міндет – нақты<br />

өндірушілердің кім екенін, ал алып сатарлардың<br />

кім екенін анықтау.<br />

– «Атамекен бизнес мектебінің»<br />

жұмысына тоқталып өтсеңіз...<br />

– «Атамекен бизнес мектебі» үш бағытта<br />

сабақ өткізеді: кəсіпкерліктің негіздері,<br />

жобалық оқыту жəне жұмыс істеп<br />

тұрған кəсіпкерлермен жұмыс. «Бизнесмектеп»<br />

шеңберінде апталық салалық<br />

семинарлар тəжірибесі жасалды.<br />

Кəсіпкерлер сұраныстар жібереді,<br />

біз мамандарды жинап,<br />

жылыжай шаруашылығы, бухгалтерлік<br />

есеп немесе мемлекетік<br />

сатып алу бойынша<br />

салалық семинар өткіземіз.<br />

Кесте əлеуметтік желілерде<br />

жəне «Атамекен» сайтында<br />

орналастырылған.<br />

Алғашқы уақытта 10-<br />

12 адам келетін болса,<br />

қазір 30-ға жуық адам<br />

қатысуда.<br />

– Кəсіпкерлер<br />

палатасының 2018<br />

жылғы жоспарлары<br />

қандай?<br />

– «Атамекен» орталық<br />

аппаратымен бірлесіп,<br />

аудандар бойынша<br />

терең талдау жəне скрининг<br />

жүргізу орайында ауқымды<br />

жұмыстар күтіп тұр.<br />

Аудан деңгейіндегі қаржыландырудың<br />

90%-ы негізінен<br />

мал шаруашылығына арналды.<br />

Басқа кəсіп түрлеріне<br />

аз көңіл бөлінеді. Сондықтан,<br />

бір бағытта ғана кетпей, кəсіпкерлер<br />

көздеген мақсатына жетуі<br />

басқа салаға да мəн берген жөн.<br />

Айталық, наубайхана, тігін шеберханасын<br />

ашу керек. Жаңа кəсіпорындар<br />

қажет. Біздің барлық ақпараттарымыз<br />

əлеуметтік желілерде қол жетімді.<br />

Кəсіпкерлердің сұрақтарына жауап береміз.<br />

«Тікелей эфир» жүргіземіз. Шымкентте<br />

Интернет-теледидар жасауды<br />

жоспарлап отырмыз. Қазір интернетте<br />

отыратын барлық жастар республикалық<br />

арналарды қарамайды. Жаңа шығармашылық<br />

форматта IT-да жəне басқа<br />

да салаларда не істей алатынымызды<br />

көрсеткіміз келеді. Облыс үшін мемлекеттік<br />

бағдарламалар бойынша көмекші<br />

құрал əзірледік. Мұнда қарапайым жəне<br />

түсінікті тілмен: қандай бағдарлама, қанша<br />

ақша, пайыздық мөлшерлемесі, қандай,<br />

қанша уақытқа беріледі – барлығы<br />

жазылған. Қаржылай қолдау қоры 5 бағдарламаға,<br />

аграрлық несиелендіру 6 бағдарламаға<br />

арналған. Бірақ олар туралы<br />

ешкім білмейді. Көмекші құралда «Индустриялық<br />

аймақ», «Қазақэкспорт» туралы<br />

мəліметтер анық көрсетілген. Енді<br />

біз топ құрып, ауылдар мен аудандарға<br />

барып, адамдарды хабардар етіп, оқытуды<br />

жоспарлап отырмыз.<br />

– Əңгімеңізге рахмет<br />

Сұхбаттасқан<br />

Сапарғали ҚАНАТ

Жаңа технология<br />

Ілияс Мұрат – М.Əуезов атындағы<br />

ОҚМУ-дің 4 курс студенті.<br />

Жаратылыстану-педагогика фаwww.shymkala.kz<br />

<strong>№7</strong> (1546)<br />

26 қаңтар<br />

2018 жыл<br />

7<br />

КҮРІШ ҚАУЫЗЫНАН<br />

ҚУАТ АЛҒАН<br />

<strong>ШЫМКЕНТ</strong>ТІК ӨНЕРТАПҚЫШ<br />

Шымкентік студент күріштен электр жарығын<br />

алуды ойлап тапты. Нақты айтқанда өнертапқыштың<br />

əдісімен күріш қауызынан көше шамдарын<br />

жарықтандыруға болады. Ол үшін баламасы жоқ<br />

экологиялық батарея құрастырдым дейді Ілияс Мұрат.<br />

Нұрлан БЕКТАЕВ<br />

nb22@bk.ru<br />

«Әке көрген оқ жонар»<br />

Күріш қауызын ыдырату арқылы<br />

шамды жарықтандыру<br />

əдісін Ілиястың əкесі қағаз бетіне<br />

түсіріпті. Инженер-энергетик<br />

əкесінің теориясын ұлы нақты<br />

іс жүзінде сынап көргенін айтады.<br />

Анығын айтқанда, күріштен<br />

электр қуатын алу əдісі басқа<br />

елдерде бұған дейін қолданылып<br />

келеді. Тек мен ол əдісті барынша<br />

экологиялық шығынсыз етіп<br />

отырмын, дейді студент.<br />

Күріштен қалдық<br />

қалмайды<br />

культетінде кəсіптік білім беру<br />

мамандығында оқитын ол Қазақстан<br />

"ЭКСПО-2017" халықаралық<br />

көрмесін өткізу мəртебесін ұтып<br />

алған сəттен ауқымды көрмеге<br />

өз үлесін қосуды ойластырады.<br />

Содан əкесінің қағаздарын қайта<br />

оқып, күріштен жарық алу əдісін<br />

қолға алады. Бұл əдістің басқаларынан<br />

ерекшелігі – күріштің<br />

өзін емес, қауызын ыдыратады.<br />

Биологиялық бактерияның<br />

көмегімен химиялық реакцияға<br />

түскен қауыздан энергия шығады.<br />

Дүниежүзінің басқа елдеріндегі<br />

күріштен энергия алу əдісінен<br />

айырмашылық та осында –<br />

ыдыраған қауызды одан кейін тыңайтқыш<br />

ретінде қолдануға болады.<br />

Ал басқа елдерде күріштің<br />

өзі ыдыратылып, қауызы қоқыс<br />

ретінде тау болып жиналып қалады<br />

дейді Ілияс.<br />

Бұл əдістің баламалы энергия<br />

алудың басқа жолдарынан тағы<br />

бір ерекшелігі – күн немесе жел<br />

Қазақстан емес, əлемдік нарыққа<br />

шығарғымыз келеді. ша пайдалы дүниені өз еліміздің<br />

Осылай-<br />

азаматтары қолдаса, Елбасымыз<br />

айтқан төртінші өнеркəсіптік революция<br />

жағдайындағы дамыған<br />

Қазақстан атануға тағы бір қадам<br />

жақындар едік.<br />

электр станцияларынан шығатын<br />

қуат алдымен арнайы аккумуляторларға<br />

жиналып, үйге немесе<br />

техникаға содан кейін барып<br />

таратылады. Ал Ілияс қорғап<br />

жүрген əдісте күріш қауызының<br />

ыдырауынан шыққан энергия<br />

жарық шамына тікелей бағытталады.<br />

Арзан энерия көзі<br />

Шымкенттік өнертапқыш өзі<br />

ұсынған əдісті қолданса, жарыққа<br />

кететін шығын көлемін 10<br />

есе азайтуға болады, дейді. Бұған<br />

мысал ретінде бір батареясының<br />

бағасы 10 мың теңге тұратынын<br />

айтады. Ал қала көшелерінде<br />

тұрған қазіргі бір жарық<br />

шамын жағуға орта есеппен 5600<br />

теңге кетеді.<br />

– Біз жасап шығарған биологиялық<br />

батареяларға қара-<br />

жат өте аз жұмсалады. Екіншіден,<br />

оның өзін-өзі ақтау мерзімі<br />

қысқа, – дейді Ілияс Мұрат. – Біз<br />

күріштің қауызын ыдырату кезінде<br />

химиялық энергияны тікелей<br />

электр энергиясына ауыстырдық.<br />

Осылайша ұзақ мерзімге<br />

шыдайтын аккумуляторлар ойлап<br />

шығардық. Енді сол батареяны<br />

құрастыруды өндіріске қою<br />

үшін демеуші іздестіріп жүрміз.<br />

Біздің батареяларды орналастыруға<br />

60 млн теңгедей қаржы керек.<br />

Егер инвесторлар табылып,<br />

қолдау көрсетсе, біз батареяларды<br />

зерттеуді жалғастырып, тек<br />

Идеяға қолдау<br />

21 жастағы жігіттің бұл идеясы<br />

көпшілік назарына ілініп те үлгерді.<br />

Ізденімпаз студент былтыр<br />

Jas Project жобасына қатысып,<br />

өнертапқыш жас ретінде 1 миллион<br />

теңге жеңіп алады. Ал 2017<br />

жылдың соңында облыстық кəсіпкерлік<br />

палатасының бастамасымен<br />

өткен байқауда топ жарып,<br />

грант иегері атанды. Осылайша<br />

жас жігіт жуырда 1 миллион теңгенің<br />

грантына қол жеткізбек.<br />

– Біздің жобаның жеңімпазына<br />

қойылған басты талап – инновациялық<br />

жоба ұсыну керек<br />

болды. Ілиястың жұмысы ноу-хау<br />

деп жоғары бағаланып, бір миллион<br />

теңге жеңіп алды, – дейді<br />

облыстық кəсіпкерлер палатасының<br />

бас маманы Мадина Тұрсынбекова.<br />

Қазір құжаттар рəсімделуде.<br />

Содан соң бұл жобаға əрі қарай<br />

да қолдау көрсетілмек<br />

Смартфон қуаттау –<br />

жоспарда<br />

Айта кетейік, Ілиястың өз достарымен<br />

қорғап жүрген батареясының<br />

қуаты – 6 вольт. Яғни, əзірге<br />

көше шамдарын жарықтандыруға<br />

жетеді. Енді осы жобасына<br />

қызығушылық танытқан АҚШ-қа<br />

шақыртумен барып, іс-тəжірибеден<br />

өтіп келсе, батареяларының<br />

қуатын 12 вольтқа дейін арттырып,<br />

смартфон немесе планшет<br />

қуаттауға дейін жеткізу де жоспарлап<br />

отыр.<br />

МОБИЛЬДІ<br />

ҚОСЫМША<br />

ҚҰРАСТЫРУДЫ<br />

КӘСІП ЕТКЕН СТУДЕНТ<br />

Өткен жылы мəңгілік еліміз Үшінші жаңғыруға<br />

бет бұрды. Нəтижесінде тың идеялардан<br />

туындаған біршама жаңа бастамалар қолға<br />

алынды. Солардың қатарында «Цифрлық Қазақстан»<br />

кешенді бағдарламасы бар.<br />

Азамат ЖАППАР<br />

Ал биыл Мемлекет басшысы бұл<br />

бағдарламаны одан əрі дамытуға ерекше<br />

ықылас танытып отыр. «Төртінші<br />

өнеркəсіптік революция жағдайындағы<br />

дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты<br />

маңызды құжатта 2018 жылы «цифрлық<br />

дəуір» өнеркəсібін қалыптастыруға<br />

арналған индустрияландырудың<br />

үшінші бесжылдығын əзірлеуге кірісу<br />

керектігін атап өтті. Қаламызда осы<br />

бастамаға қолдау білдіріп отырғандардың<br />

қатары аз емес. Жаңа технологияны<br />

жаны қалайтын, оқыған-тоқығанын<br />

тəжірибе жүзінде үйренуді мақсат<br />

тұтқан мамандар Елбасы Жолдауының<br />

үлкен мүмкіндіктерге жол ашатынына<br />

сенім артуда.<br />

ЕҢБЕКПЕН КЕЛГЕН<br />

1 АҚШ ДОЛЛАРЫ<br />

Шаһар тұрғыны Нұрсұлтан Əбілдаев<br />

бүгінде мемлекеттік жеңілдікпен<br />

магистратурда білімін жетілдіруде.<br />

Ол осыдан 2 жыл бұрын мобильді<br />

қосымша құрастыруға кірісті. Бос уақытын<br />

тиімді пайдалана білетін студент<br />

үшін нағашысының ағалық ақылы<br />

алғашқы қадам жасауға қанаттандырған<br />

екен.<br />

– Бастапқыда "Google play"-ден<br />

компания ашуымыз керек болатын.<br />

Ағам маған алғашқы қадам жасауды<br />

үйретті. Заңды түрде тіркеліп,<br />

мобильді қосымша жасауға кірістім.<br />

Ол балаларға арналған ойын болатын.<br />

Тəжірибем аз болғандықтан барлық<br />

сыннан сабақ алуға дайын болдым.<br />

Айта кетейін, ол кезде қазақша<br />

қосымшалар аса сұранысқа ие<br />

емес еді. «Қызыл бөдене» ойынымды<br />

жүктеп достарыма, таныстарыма<br />

тараттым. Оларға жарнамалау арқылы<br />

центтерден құралған бірінші АҚШ<br />

долларына қол жеткіздім. Барлығы<br />

да еңбекпен келетінін одан ертерек<br />

түсінгеніммен сол кезде іштей ерекше<br />

күй кештім. Қуандым. Менің мақсатым<br />

– балабақша мен мектеп жасындағы<br />

өрендерге қосымша құрастыру.<br />

Барлығы тілден басталады. Қазақша<br />

оқу арқылы балақайлар ана тілін<br />

құрметтеп қана қоймай, қазақша жазу,сызуға<br />

дағдыланады, – дейді өнертапқыш<br />

Нұрсұлтан Əбілдаев.<br />

Қазақстан – болашағына үлкен мақсаттар<br />

қойып отырған тəуелсіз мемлекет.<br />

«Қазақстан – 2050» стратегиясында<br />

бұл мақсаттарымыз айқындалған.<br />

Əлемдегі бəсекеге қабілетті 30 елдің<br />

қатарына кіру, ішкі өнім дамуын көтеру<br />

бағытында, мемлекетті, адам ресурсын<br />

дамытуға байланысты нақты<br />

сандар мен меже де белгіленген.<br />

Сандық технологияларды енгізу<br />

экономика салаларының бəсекеге<br />

қабілеттілігін жəне халықтың өмір<br />

сүру сапасын арттыруға бағытталған.<br />

Сонымен қатар, бұл сандық түрлену<br />

көлік пен логистика, денсаулық<br />

сақтау, білім беру, ауыл шаруашылығы,<br />

электронды коммерция секілді бағыттарды<br />

қамтымақ. Дегенмен, сұранысқа<br />

қарай ойын-сауықтық бағдарламаларды<br />

да ұмытпауымыз керек деп<br />

түсіндіреді 14 қосымшаны екі жылда<br />

құрастырып қолданысқа енгізген жас<br />

өнертапқыш. Нұрсұлтан өз тəжірибесіне<br />

сүйене отырып, мұның барлығы еңбек<br />

пен ізденудің, үш тілді жетік меңгеру<br />

арқылы қол жеткізгенін айтуда.<br />

Ал, латын қарпіне көшсек, бұл одан<br />

да тиімді бола түспек.<br />

GOOGLE PLAY – КІРІС КӨЗІ<br />

Адамдардың қаперінде ақша табу<br />

тек дайын заттық өнімді саудалау арқылы<br />

жүзеге асырылады деп ойлауы<br />

мүмкін. Алайда, Google play де кіріс<br />

көзі саналады. Жас өнертапқыш оны<br />

өз сөзімен былай түсіндіріп өтті.<br />

– Яғни, мобильді қосымша жасамас<br />

бұрын мен тіркелгенімді, заң<br />

шеңберінде ойын құрастыратыныма<br />

тоқталып өткен болатынмын. Тіркелген<br />

соң банктен жеке есепшот аштырып,<br />

менің табысым соған аударылып<br />

отырды. Қолданушылар тек<br />

Қазақстан азаматтары деп айта алмаймын.<br />

300 мыңнан астам ойын<br />

жүктеушілердің қатарында этникалық<br />

қандастарымыздың бар екенін<br />

анықтадым. Олар шетелде жүріп те<br />

біздің жасаған жұмыстарымызды пайдалануда.<br />

Міне, осыдан түсетін барлық<br />

қаражат шетелдік компаниялардан<br />

бізге түсіп отырады. Еске сала<br />

өтсек, андройдтарға арналған сатылым<br />

алаңы Google play – АҚШ-қа<br />

тиесілі компания. Смартфондарға<br />

арналған бағдарлама арқылы ақша<br />

табу тек маған емес, елімізге де өз<br />

пайдасын алып келуде деп толық<br />

айта аламын.<br />

МАҚСАТ – БАЛАЛАРҒА<br />

АРНАЛҒАН МУЛЬФИЛЬМДЕР<br />

ҚҰРАСТЫРУ<br />

Болашаққа жүйелі жоспар түзіп,<br />

ол үшін еңбек етуге асыққан студенттің<br />

алға қойған мақсаттары да<br />

көп-ақ. Қазіргі таңда ол ойындармен<br />

қатар балалардың зейінін ашуға<br />

арналған викториналық тест-тапсырмаларын<br />

əзірлеу үстінде екен.<br />

Қолынан 3D мультфильм кейіпкерлерін<br />

бейнелеу ісі де келеді. Ал,<br />

болашақта бұл көпшіліктің сүйікті<br />

кейіпкерлеріне айналып кетуі де<br />

ғажап емес. Себебі Нұрсұлтан балақайларға<br />

арналған мульт-сериалының<br />

жобасын жасап үлгеріпті.<br />

Жаңа технология заманында нарықтағы<br />

сұранысқа сай өмір сүру<br />

керектігін Елбасымыз да бағдарламалық<br />

мақаласында айтып өткен<br />

болатын. Ал Нұрсұлтанның қадамы<br />

оны сол сұраныстың баспалдағымен<br />

жоғары өрлеуге бастайтын<br />

сыңайлы.

8<br />

<strong>№7</strong> (1546)<br />

26 қаңтар<br />

2018 жыл<br />

Заң және заман<br />

www.shymkala.kz<br />

Қазақстанда 2018<br />

жылдың 1 қаңтарынан<br />

бастап заң<br />

саласында енген<br />

өзгерістердің ішінде<br />

Салық кодексі бар. Сала<br />

мамандары «Қазақстанда салық<br />

саясаты бағытын өзгертті,<br />

бұл адал салық төлеушілердің<br />

мүддесін қорғайды»<br />

дейді. Жаңа кодекс<br />

бойынша мемлекеттік кірістер<br />

органдары тарапынан<br />

бұрынғыдай емес, бақылау<br />

жұмыстары барынша азайтылатындығы<br />

айтылады. Ол<br />

үшін халықты ерікті түрде<br />

салық төлеуге ынталандырмақ.<br />

Салық төлеушілер үшін<br />

ең маңызды деген жаңалықтарды<br />

Əл-Фараби ауданы<br />

бойынша мемлекеттік кірістер<br />

басқармасы басшысының<br />

міндетін атқарушы Ерқасым<br />

Махадилов түсіндіріп<br />

айтып береді.<br />

Айгүл КЕРІМҚҰЛОВА<br />

aigul-kerim@mail.ru<br />

Салық төлеу мерзімі ұзартылды.<br />

Салық төлеушілер үшін ең<br />

маңызды жаңалық – салық төлеу<br />

мерзіміне өзгеріс енді. Мəселен,<br />

жеке тұлғалардың 2017 жылғы<br />

жер, мүлік салығын ағымдағы<br />

жылдың 1 қазан айына дейін төлеу<br />

міндеттелетін. Жаңа кодексте<br />

ендігі жылдың 1 қаңтары мен<br />

31 желтоқсанның аралығы салық<br />

салу мерзімі болып табылады,<br />

жеке тұлға салығын келесі жылдың<br />

1 қазанынан кешіктірмей төлеуіне<br />

міндеттеледі (2018 жылдың<br />

салығын 2019 жылдың 1 қазан<br />

айына дейін).<br />

Сонымен бірге, жеке тұлғалардың<br />

салық берешегін өндіруде<br />

мəселені соттың араласуымен,<br />

айталық салық берешегін өндіріп<br />

алу туралы өтінішті сотқа жүгіну<br />

арқылы жүргізетін. Өзгерістерде,<br />

салықтық берешегі бар тұлға<br />

хабарлама табыс етілген күннен<br />

бастап 30 жұмыс күні өткен<br />

соң төлемеген жағдайда, салық<br />

органы жеке тұлғаның берешегін<br />

өндіріп алу туралы салық бұйрығын<br />

шығарып, бес жұмыс күнінен<br />

кешіктірмей жеке тұлғаға жібереді.<br />

Жеке тұлға салықтық берешегін<br />

өтемеген жағдайда істі сотқа<br />

емес, бірден сот орындаушыларға<br />

жібереді. Бұл тұрғыда сала<br />

мамандарының уақытты тиімді<br />

пайдалануына мүмкіндігі бар.<br />

Кəсіпкерлердің мүддесін қорғайды.<br />

Жеке кəсіпкерлікті тіркеуде<br />

азаматтар қағазбастылық, кезек<br />

күту секілді мəселелерден құтылады<br />

деуге болады. Яғни, азаматтар<br />

бұдан былай жеке кəсіп<br />

Салық<br />

кодексінде<br />

не өзгеріс?<br />

бастау үшін мекемеге барып уақыт<br />

жоғалтпай электронды түрде<br />

жеке кəсіпкер ретінде тіркелуге<br />

мүмкіндігі бар. Сонымен қатар,<br />

оңайлатылған декларация<br />

негізінде арнаулы салық режимдерін<br />

қолдану шарты да өзгерді,<br />

яғни, дара кəсіпкер мен заңды<br />

тұлғаға бөлінбейді, оларға жалпы<br />

талап қойылды. Онда қызметкерлердiң<br />

орташа саны 30 адамнан<br />

жəне кірісі ең төменгі жалақының<br />

2 044 еселенген мөлшерінен<br />

аспауы керек.<br />

Патент құнын есептеу шартында<br />

да өзгерістер бар. Атап<br />

айтқанда, патент құнына кіретін<br />

жеке табыс салығының сомасын<br />

есептеу, сауда саласындағы қызметті<br />

жүзеге асыратын тұлғалардың<br />

салық салу объектісін қоспағанда,<br />

салық салу объектісіне 1%<br />

мөлшердегі мөлшерлемені қолдану<br />

арқылы жүргізіледі.<br />

Сауда саласындағы қызметті<br />

жүзеге асыратын дара кəсіпкерлер<br />

патент құнына кіретін жеке<br />

табыс салығының сомасын есептеуді,<br />

1% мөлшерлеме бойынша<br />

салық салынатын қолма-қол ақшасыз<br />

есеп айырысулар арқылы<br />

алынатын кірістерді қоспағанда,<br />

салық салу объектісіне 2% мөлшерінде<br />

мөлшерлемені қолдану<br />

арқылы жүргізеді.<br />

Ауыл шаруашылығы өнімін<br />

өндірушілер мен ауыл шаруашылығы<br />

кооперативтері үшін арнаулы<br />

салық режимін қолдануға құқылы<br />

салық төлеушілер – корпоративтік<br />

табыс салығы мен жеке<br />

табыс салығының (төлем көзінен<br />

Біле жүріңіз!<br />

2019 жылдан бастап<br />

салықты төлемегендер<br />

берешекті өтеу<br />

туралы хабарлама<br />

берілген күннен бастап<br />

1 жұмыс күні өткеннен<br />

кейін, банк<br />

шоттары бұғатталады,<br />

мүлікке билік етуі<br />

шектеледі<br />

Салық берешегінің<br />

сомасын салық төлеушінің<br />

банк шотарынан<br />

мəжбүрлеу<br />

тəртібімен өндіріп<br />

алу хабарлама берілген<br />

күннен бастап 5<br />

жұмыс күні өткеннен<br />

кейін жүргізіледі.<br />

Сыбайластық жемқорлықтың<br />

алдын алу бойынша сенім<br />

телефоны:<br />

53-01-71<br />

ұсталатын салықтардан басқа) сомасын;<br />

əлеуметтік салық сомасын,<br />

мүлікке салық, көлік құралдарына<br />

салық сомасын 70 пайызға<br />

төмендетуге құқылы. Бірақ, қосылған<br />

құн салығы бойынша соманы<br />

70 пайызға төмендету шарты<br />

алынып тасталды.<br />

Əлеуметтік салық бойынша<br />

жеңілдіктер. Əлеуметтік салықтың<br />

мөлшерлемесі 2018 жылғы 1 қаңтардан<br />

бастап – 9,5%, 2025 жылғы<br />

1 қаңтарынан бастап – қайтадан<br />

11% мөлшерлемесі бойынша<br />

есептеледі. Ал дара кəсiпкерлер<br />

жəне жеке практикамен айналысатын<br />

адамдар, өзi үшiн – айлық<br />

есептiк көрсеткiштің 2 еселенген<br />

мөлшерінде төлейді, алайда бұл<br />

ереже есептік салық кезеңінде<br />

кіріс алмаған адамдарға қолданылмайтын<br />

болады.<br />

Сонымен қатар, патент негізінде<br />

шаруашылық немесе фермер<br />

қожалықтарында қимыл-тірек аппараты<br />

бұзылған, есту, сөйлеу,<br />

көру қабiлетiнен айрылған мүгедектер<br />

əлеуметтік салықтан босатылады.<br />

Көлік құралдары салығы бойынша.<br />

Көлік құралдары ұрланғанда<br />

көлік иесінің салық төлеуі<br />

мəселесінде айтарлықтай жаңалық<br />

бар. Мысалы, бұрынғы салық<br />

кодексінде көлік қолды болғанда<br />

алдымен уəкілетті органда<br />

қылмыстық іс қозғалып, іздестіру<br />

шаралары жүріп, осыны<br />

негізге алып мəліметтер базасынан<br />

алынып тасталатын. Содан<br />

кейін ғана көлік салығынан босатылатын.<br />

Оған дейін көлік табылсын<br />

не табылмасын уəкілетті<br />

органның мəліметтер базасынан<br />

тіркеуден алынбай көліктің салығын<br />

төлеуге міндетті болатын. Ал<br />

жаңа кодексте салықты есептеу<br />

(есепке жазу) көлік құралын айдап<br />

əкету (ұрлау) туралы қылмыстық<br />

іс қозғалған күннен бастап<br />

тоқтатылады.<br />

Салық кодексіндегі өзгерістерді<br />

түсіндіру жұмыстары жүруде.<br />

Əл-Фараби ауданы бойынша<br />

мемлекеттік кірістер басқармасы<br />

өткен жылы мемлекеттік бюджет<br />

жоспарын 108,7%-ға орындап,<br />

есепті мерзімді бюджетке жоспардан<br />

тыс 2876,6 млн теңгеге<br />

(2016 жылы 24853,1 млн теңге)<br />

артығымен орындалды. Республкалық<br />

бюджет 117,1 %-ға, яғни<br />

2410,1 млн теңгеге (2016 жылы<br />

10065,3 млн теңге), ал жергілікті<br />

бюджетке жоспардан тыс 466,5<br />

млн (14787,8 млн теңге) теңгеге<br />

артық.<br />

Елбасы Н. Назарбаевтың 2018<br />

жылғы 10 қаңтардағы «Төртінші<br />

өнеркəсіптік революция жағдайындағы<br />

дамудың жаңа мүмкіндіктері»<br />

атты Жолдауында ел алдында<br />

атқарылар 10 тапсырмасында<br />

«Мемлекеттік органдар нақты уақыт<br />

жəне жедел жауап беру режимінде<br />

азаматтардың ескертпелері<br />

мен есепке алу үшін заманауи<br />

цифрлық технологияларды<br />

қолдануы тиіс» деп атап өтті.<br />

Бүгінгі таңда, салық мекемесінде<br />

Елбасының 2018 жылғы 10 қаңтардағы<br />

Жолдауы аясында атқарылар<br />

жұмыстар нақтыланып,<br />

Салық кодексіндегі өзгерістерді<br />

тұрғындарға түсіндіру жұмыстары<br />

жалғасуда.<br />

Айтпақшы...<br />

Жетім балаларды асырап<br />

алғандар жылына 2,1 млн<br />

теңге табыс шегінде табыс<br />

салығын төлеуден босатылады.<br />

Бұл туралы ұлттық экономика<br />

бірінші вице-министрі<br />

Руслан Дəленов мəлімдеді.<br />

Дəлірегі, табыс салығынан<br />

ата-ананың тек біреуі<br />

ғана əр жыл сайын босатылады.<br />

Аталған норма еліміздегі<br />

барлық бала асырап<br />

алушыларға қатысты. Мүгедек<br />

болып қалған баланың<br />

ата-анасының біріне жер салығы,<br />

тіркеу алымы, мемлекеттік<br />

баж бойынша жеңілдік<br />

болады.<br />

Таксист те – дара кәсіпкер<br />

Бюджетке түсімдерді ұлғайту<br />

туралы қала əкімдігі, уəкілетті<br />

органдар жəне мемлекеттік<br />

кірістер органдары<br />

бірлесіп бекіткен іс-шаралар жоспары<br />

аясында, қазіргі уақытта қала<br />

аумағында такси қызметімен заңсыз<br />

айналысып жүрген жеке тұлғаларды<br />

дара кəсіпкер ретінде тіркелуін қамтамсыз<br />

етуге бағытталған профилактикалық<br />

іс-шараларды мемлекеттік<br />

кірістер органдары жол полициясы<br />

органдарымен бірге жүргізуде.<br />

ендеше олар да заңды<br />

тіркелуі тиіс<br />

ҚР Салық кодексінің 79 бабына сəйкес,<br />

жеке тұлға дара кəсіпкер ретінде<br />

тіркелуі үшін Қазақстан Республикасының<br />

рұқсаттар жəне хабарламалар<br />

туралы заңнамасында белгіленген<br />

тəртіппен салық органына электронды<br />

түрде («электрондық үкімет»<br />

веб-порталы арқылы) немесе қағаз<br />

тасығышта хабарлама жібереді. Дара<br />

кəсіпкер ретінде тіркелу ешқандай<br />

алымсыз жүргізіледі. Ал 2018 жылы<br />

бюджетке төлейтін салығы мəлімдеген<br />

табысының бір пайызын құрайтын<br />

болады.<br />

Құрметті такси қызметімен айналысып<br />

жүрген азаматтар! Сіздерді өз<br />

еріктеріңізбен дара кəсіпкер ретінде<br />

мемлекеттік кірістер органдарына тір-<br />

келіп, тиісті салықтарды төлеуге шақырамыз.<br />

Себебі, Қазақстан Республикасының<br />

Əкімшілік кодексінің 463<br />

бабына сəйкес заңсыз кəсіпкерлікпен,<br />

яғни салық органдарында тіркеусіз<br />

такси қызметімен айналысып<br />

жүрген жеке тұлғаларға 15 АЕК (36<br />

075 теңге) айыппұл салынатын болады,<br />

ал егер де қайта құқық бұзушылық<br />

анықталған жағдайда айппұл сомасы<br />

30 АЕК-ті (72 150 теңге) құрайтын<br />

болады.<br />

Сонымен қатар, дара кəсіпкер<br />

ретінде тіркелуге жəне салықтар бойынша<br />

басқа да туындаған сұрақтар<br />

бойынша аудандық мемлекеттік кірістер<br />

басқармаларына (Абай, Əл-Фараби,<br />

Еңбекші, Қаратау аудандары) жүгінуге<br />

болатындығын хабарлаймыз.<br />

Шымкент қаласы бойынша<br />

Мемлекеттік кірістер басқармасы

«Құтыдағы<br />

Медицина<br />

www.shymkala.kz<br />

<strong>№7</strong> (1546)<br />

26 қаңтар<br />

2018 жыл<br />

9<br />

Бибайша<br />

НҰРЖАНҚЫЗЫ<br />

сәби»<br />

Таяуда Шымкент қаласы «Оңтүстік»<br />

қабылдау үйінде «Репродуктивті<br />

медицинаның жаңалықтары»<br />

атты іс-шара өтті. Шараға<br />

биология ғылымдарының докторы,<br />

эмбриолог Салтанат Байқошқарова,<br />

«Экомед» клиникасының<br />

шет елдегі кеңесшісі Маркус<br />

Нитцшке (Германия/Испания),<br />

«Экомед-Шымкент» клиникасының<br />

білікті мамандары, өңіріміздегі<br />

медицина саласындағы: гинекология,<br />

андрология, эндокринология<br />

салаларының жетік<br />

мамандары қатысты. Жиын барысында<br />

«Экомед» клиникасы<br />

əлемнің алдынғы қатарлы мамандарымен<br />

біріге отырып, денеден<br />

тыс ұрықтандыру əдісін<br />

өзінің күнделікті жұмыс тəжірибесіне<br />

енгізгені, бедеулікпен қатар<br />

тұрған өзекті мəселелердің<br />

бірі – онкологиялық аурулардың<br />

көбеюі жəне одан кейінгі жүктілікті<br />

жоспарлау мəселелері жөнінде<br />

əңгіме қозғалды.<br />

Жиында сөз алған С. Байқошқарова,<br />

Қазақстанда əр 7-ші<br />

отбасы балалы болуды жоспарлауда<br />

қиындықтарға кезігетінін<br />

атап өтті. Сонымен қатар, бағаның<br />

қымбаттығына байланысты<br />

қажетті емдеу шараларын қабылдай<br />

алмай жүргендерге, репродуктивті<br />

медицина саласындағы<br />

соңғы жаналық – аз шығынды<br />

денеден тыс ұрықтандыру<br />

əдісі Шымкенттегі «Экомед»<br />

клиникасына енгізілгендігін айтып<br />

өтті.<br />

– "Қазіргі кезде жасанды<br />

ұрықтандырудың орташа бағасы<br />

– 800 мың теңгені құраса, оның<br />

60%-ы дəрі-дəрмектерге кетеді.<br />

Ал девальвациядан кейін барлық<br />

препараттардың бағасы 2-<br />

2,5 есеге қымбаттады, сол себепті<br />

бұрын дəрі-дəрмектерге<br />

100-250 мың теңге кетсе, қазір<br />

500-600 мың теңге керек. Бүгінде<br />

жасанды ұрықтандырудың шығындарын<br />

барынша қысқартуға<br />

болады. Тіпті, кейбір препараттың<br />

мөлшерін азайтып, дəл сондай<br />

нəтиже беретін қол жетімді<br />

препараттарды қолдану арқылы<br />

əйелдің бала көтеруіне жағдай<br />

жасауға мүмкіндік бар. Мəселен,<br />

жас келіншектер мен жасы үлкен<br />

əйелдерде аналық жасушалардың<br />

қоры (резерв) əртүрлі.<br />

Соған қарай дəрі-дəрмектердің<br />

мөлшерін кемітіп, дəрілерге кететін<br />

шығындардың мөлшерін<br />

50-100 мың теңгеге дейін азайтуға<br />

болады. Егер, əйелдің физиологиялық<br />

жағдайы жақсы болса,<br />

дəрі-дəрмек салудың мүлдем<br />

қажеті болмас. Сонда жасанды<br />

ұрықтандыру технологиясының<br />

өзіне 300-500 мың теңгедей кетеді»,<br />

– деп атап көрсетті С. Байқошқарова.<br />

«Экомед» клиникасына кеңес<br />

алуға келген отбасылардың<br />

басым бөлігі үреймен жəне үлкен<br />

күдікпен келетіндігі назарға<br />

алынды.<br />

– «Бізге үміттеніп келетіндердің<br />

көбі "денеден тыс ұрықтандыру<br />

əдісімен бірден балалы<br />

болуға кепілдік бар ма" деп<br />

сұрайды. Кейбіреулері, тіпті,<br />

баланы ақшаға сатып алатын<br />

«заттай» көреді. Дүние жүзінде<br />

ешқандай маман ДТҰ арқы-<br />

оның<br />

өмірге келуі<br />

оңай ма?<br />

лы бірден бала болады деген<br />

кепілдік бере алмайды. Табиғат<br />

бермегенге біз қалай 100 пайыз<br />

кепілдік береміз? Мысалы, бір<br />

айда жас əйелдің бала көтеру<br />

мүмкіндігі 15-20 пайызды құраса,<br />

жасанды ұрықтандыру əдісінен<br />

100 пайыз кепілдік сұрағанымыз<br />

орынсыз болар»– дейді<br />

С. Байқошқарова.<br />

Статистикаға жүгінсек, бүгінде<br />

жаңадан отау құрған отбасылардың<br />

15 пайызы бедеуліктен<br />

зардап шегуде. Жыл өткен сайын<br />

жасарып бара жатқан бедеуліктің<br />

басты себептерін «Экомед<br />

Шымкент» клиникасының<br />

медициналық директоры Аслан<br />

Абишев атап өтті.<br />

– Бедеулікке алып келетін себептер<br />

əртүрлі. Жоғарыда айтылғандай,<br />

көбінесе ерлер мен əйелдердің<br />

бұл мəселемен бетпе-бет<br />

келуіне өздерінің өмір сүру сапасы,<br />

мысалы ерте басталған жəне<br />

ретсіз жыныстық қатынастар, ағзаға<br />

суық тигізу салдары жəне<br />

түрлі инфекциялардан болатын<br />

қабыну процестерінің орын алуы,<br />

түсік жасату, дер кезінде медициналық<br />

көмекке жүгінбеу, тіпті, дұрыс<br />

тамақтанбау сияқты жайттар<br />

да əсер етеді. Одан бөлек экологиялық<br />

өзгерістердің, ғылымитехникалық<br />

прогрестің əсері де<br />

баршылық. Басқа аурулар сияқты<br />

бедеулікті де бала кезден<br />

бастап алдын алуға болады. Мəселен,<br />

бала кезінен қыз баланы<br />

балалар гинекологына, ұл баланы<br />

андролог маманына көрсетіп,<br />

жас ағзаның жыныстық жүйесінің<br />

дұрыс дамуын тексертіп тұру керек.<br />

Баланың дамуы барысында<br />

бедеулікке алып келуі мүмкін<br />

кейбір өзгерістердің алдын-алуға<br />

болады» – деп түсіндірді А.<br />

Абишев.<br />

Қазіргі уақытта «Экомед» клиникасы<br />

– еліміздің Астана, Алматы,<br />

Шымкент, Тараз, Атырау мен<br />

Ақтау қалаларында ашылып, өте<br />

жоғары нəтижелерге қол жеткізіп<br />

жатқан ірі клиникалар тобы. 2015<br />

жылдан бері Шымкент қаласында<br />

жұмыс істейтін «Экомед» клиникасы<br />

280-ге жуық «құтыдағы<br />

сəбилердің» дүние есігін ашуына<br />

септігін тигізді. Халықтың демографиялық<br />

жағдайы мемлекет<br />

назарынан тыс қалған емес. Былтыр<br />

ОҚО-да 139 əйелге мемлекет<br />

тарапынан қолдау көрсетіліп,<br />

квота бөлінген. «Экомед-Шымкент»<br />

клинкасының директоры<br />

С. Бекмусаевтың айтуынша, басқа<br />

өңірлерге қарағанда Оңтүстікке<br />

бала сүю мүмкіндігі жоғары.<br />

Оның дəйектеріне сүйенсек, ДТҰ<br />

əдісінің оң нəтиже беруіне экологияның<br />

да тікелей əсері бар.<br />

Мəселен, ОҚО –да экологиялық<br />

апаттың<br />

болмауы, əртүрлі<br />

ауыр металды<br />

зауыттардың<br />

аздығы, ауарайының<br />

жылылығы<br />

мен жасыл желектердің<br />

көптігі ауа тазалығын<br />

қамтамасыз етеді.<br />

Денеден тыс ұрықтандыру<br />

əдісінің нəтижесі 30-35 пайыз<br />

болса, Оңтүстікте бұл көрсеткіш<br />

45-50 пайызды құрайды.<br />

«Экомед» мамандары əрдайым<br />

əлемнің заманауи жаңалықтарынан<br />

хабардар. Олар үнемі<br />

халықаралық конференцияларға,<br />

шеберлік – кластарына қатысып,<br />

біліктілігін арттырып отырады.<br />

Сонымен қатар, Германия,<br />

АҚШ, Израиль, Жапония, Ұлыбритания,<br />

Ресей елдерінің əлемге<br />

танымал ғалымдарымен тығыз<br />

байланыс орнатылып, тəжірибе<br />

алмасу үрдіксіз жүргізіліп тұрады.<br />

Гүлмира Бекбосынова Қазақстанның<br />

технологиялық жағынан<br />

мықты екенін жəне нəтижесінде<br />

нəрестелі болу мүмкіндігінің жоғары<br />

екеніне тоқталды.<br />

– Жыл өткен сайын ЭКО саласында<br />

жаңалықтар көбейіп келеді.<br />

Мəселен, жапон профессоры<br />

Масашиге Куваяманың 1990<br />

жылдары енгізген ұрықтарды<br />

криоконсервациялау əдісін 10<br />

жыл бұрын Қазақстанда алғаш<br />

рет Экомед клиникасының эмбриолог<br />

мамандары қолдана бастады<br />

жəне жоғары нəтижелерге<br />

қол жеткізді.<br />

Бүгінгі таңда, осы<br />

жаңа əдісті (криоконсервация)<br />

қолдана отырып, денеден<br />

тыс ұрықтандыру əдісінің нəтижесін<br />

70-80% дейін жеткіздік.<br />

Криоконсервация дегеніміз алынған<br />

ұрықтарды қатырып, сұйық<br />

азотта – 196°С-та сақтау. Бұл<br />

технологияның тағы бір жетістігі<br />

– қатерлі ісік дертіне шалдыққан<br />

науқастардың жəне тұрмыс құрмаған<br />

əйелдердің аналық жасушаларын<br />

дер кезінде қатырып,<br />

сақтап қоюға болатындығында<br />

– дейді «Экомед-Шымкент» клиникасының<br />

эмбриологы Гульмира<br />

Бекбосынова.<br />

«Экомед-Шымкент» клиникасының<br />

директоры Сырым Бекмусаев<br />

2018 жылдан бастап Шымкенттегі<br />

клиникада эмбриондардың<br />

генетикалық талдау əдісін<br />

өткізу жоспарда екенін айтады.<br />

Қазақстанда алғашқы<br />

денеден тыс ұрықтандыру<br />

зертханасы<br />

– «Экомед» адам ұрпағын<br />

өрбіту клиникасы<br />

1995 жылы 18 сəуірде<br />

Алматы қаласында ашылды.<br />

Осы жолмен ұрықтанған<br />

алғашқы сəби 1996 жылы<br />

31 шілдеде дүниеге келді.<br />

Елімізде алғаш рет бұл саланың<br />

негізін қалаған, биология<br />

ғылымдарының докторы<br />

Салтанат Байқошқарованың<br />

көмегімен бүгінде<br />

көптеген отбасылар көптен<br />

күткен нəрестелі болу бақытына<br />

ие болды.<br />

Бұл дегеніміз, эмбриондарды<br />

анасының жатырына толық дені<br />

сау екендігіне көз жеткізіп қана<br />

салу. Ал, өз кезегінде осы əдіс,<br />

отбасында дені сау баланың дүниеге<br />

келуін қамтамасыз етеді.<br />

Елбасы Жолдауында «Адами<br />

капитал – жаңғыру негізі» бағытында<br />

«Жастардың репродуктивті<br />

денсаулығын қорғауға жəне<br />

нығайтуға ерекше назар аудару<br />

керек» деп атап көрсетілгендей,<br />

бедеулікке тап болған отбасының<br />

денсаулығын нығайтып, халық<br />

демографиясының өсуіне<br />

«Экомед» клиникасы да өз ықпалын<br />

тигізуде.

10<br />

<strong>№7</strong> (1546)<br />

26 қаңтар<br />

2018 жыл<br />

Ресми<br />

www.shymkala.kz<br />

Заң<br />

Зияткерлік<br />

меншік<br />

құқығы<br />

Қазақстан дүниежүзілік зияткерлік<br />

меншік ұйымының мүшесі, сондықтан<br />

да зияткерлік еңбек – әрбір азаматтың<br />

жеке мүліктік құқығы, яғни, оның<br />

жеке меншігі.<br />

А. ЖАубАсАров,<br />

Шымкент қаласы Әл-Фараби аудандық<br />

әділет басқармасының бас маманы,<br />

«Заңгерлер Одағының» мүшесі<br />

Зияткерлік меншікке адамзат ой-санасымен<br />

жасалған өнертабыстар, әдеби және драмалық<br />

туындылар, сондай - ақ, коммерциялық<br />

мақсатта пайдаланылатын таңбалар, атаулар<br />

және үлгілер жатады. Оның өзі өнеркәсіптік<br />

меншік және авторлық құқық болып бөлінеді.<br />

Өнеркәсіптік меншікке патент берілетін өнертабыстар,<br />

селекциялық жетістіктер, өнеркәсіптік<br />

үлгілер, тауар таңбалары мен атаулары енеді.<br />

Ал, авторлық құқық объектілеріне әдеби, ғылыми<br />

шығармалар, музыкалық, бейнелеу, мүсіндеу,<br />

графика, сәулет, фотосурет туындылары<br />

жатады. Сабақтас құқық объектілеріне қойылымдар,<br />

орындаулар, фонограммалар, эфирлік<br />

және кабельдік хабар тарату ұйымдарының<br />

бағдарламалары кіреді.<br />

Автор дегеніміз - шығармашылық еңбегімен<br />

туынды жасаған жеке тұлға болса, авторлық<br />

құқық – автордың мүліктік және мүліктік<br />

емес жеке құқықтары болып табылады. Зияткерлік<br />

меншік құқығы өзге де меншік құқықтары<br />

сияқты, авторға өз туындысынан немесе<br />

шығармашылық жұмысынан табыс табуына<br />

мүмкіндік береді. Бұл мәселе дүниежүзілік<br />

адам құқықтары декларациясының 27 бабында<br />

нақтыланған. Дарынды адамдар шығармашылық<br />

қызметте табыстарға жеткенімен, көп<br />

жағдайда өз еңбегін қорғаудың заңды жолдарын<br />

біле бермейді. Біздің мақсат соны түсіндіру.<br />

Шығарма авторына жеке мүліктік емес және<br />

мүліктік (айрықша) құқықтар беріледі. Автордың<br />

жеке мүліктік емес құқықтарына автор деп<br />

тану, есімі аталу және беделін қорғау құқықтары<br />

жатады. Бұл құқықтардан айыру мүмкіндігі<br />

жоқ және оларды қорғауға шек қойылмайды.<br />

Мүліктік (айрықша) құқықтарға автордың өз еңбегін<br />

өз қалауы бойынша кез келген әдіспен<br />

және кез келген нысанда пайдалану құқығы<br />

жатады. Бұл құқықтар басқа адамдарға шарт<br />

бойынша берілуі мүмкін.<br />

Мүліктік құқықтар мұрагерлік немесе құқық<br />

мирасқорлығы тәртібімен де ауысады. Автордың<br />

мүліктік құқығын иеленген адам белгіленген<br />

тәртіппен құқық иеленушіге айналады.<br />

Зияткерлік меншік құқығын бұзған жағдайда,<br />

Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық<br />

бұзушылық туралы Кодексінің 158-бабына<br />

және Қазақстан Республикасы Қылмыстық<br />

Кодексінің 198, 199-баптарына сәйкес, жауапкершілікке<br />

тартылады.<br />

Заң бұзушылықтарды болдырмау мақсатында<br />

аудандық әділет басқармасы мемлекеттік<br />

органдар, заңды тұлғалар және кәсіпкерлер<br />

арасында зияткерлік меншік саласына қатысты<br />

құқықтық түсіндіру жұмыстарын жүргізуде.<br />

Заңды тұлғалар, кәсіпкерлер және шаруа қожалықтары<br />

өкілдерімен де «дөңгелек үстел»,<br />

семинарлар өткізіліп, дәрістер оқылуда.<br />

№<br />

р/с<br />

Шымкент қаласы аумағында адамдар мен ауыл шаруашылығы<br />

жануарлары арасында құтыру ауруының алдын алу бойынша 2018-2020 жылдарға<br />

арналған кешенді Іс-ШАрАЛАр жоспары<br />

Іс-шара атауы<br />

Орындау<br />

мерзімі<br />

Жауапты орындаушылар<br />

1.2 Үй және жабайы жануарларды тексеру және жоспарлы түрде құтыру ауруына<br />

қарсы вакцинация жүргізу<br />

Жоспарлы<br />

түрде<br />

және тұлғалар<br />

жүгінген<br />

кезде<br />

1.3 Шымкент қаласының аумағының мекемелеріндегі иттерді тіркеуге алу Тұлғалар<br />

жүгінген<br />

кезде<br />

1 2 3 4<br />

1. Жануарлар арасында құтыру ауруының алдын алу шаралары<br />

1.1 Оңтүстік Қазақстан облыстық мәслихатының 26 маусым 2013 жылғы №14/125-V<br />

шешімімен бекітілген иттер мен мысықтарды асырау және серуендету Қағидаларын<br />

Жергілікті полиция қызметі ішкі істер басқармасы,<br />

ит пен мысық асыраушы иелерінің сақтау тұрғысына тексеру мақсатын-<br />

Шымкент қаласы<br />

Жылына 2<br />

да елді мекендерде үй аралау жұмыстарын ұйымдастыру<br />

ауыл шаруашылығы және ветеринария<br />

рет<br />

бөлімі<br />

Шымкент қаласының "Ветеринариялық қызметі"<br />

МКК<br />

Шымкент қаласының ауыл шаруашылығы және<br />

ветеринария бөлімі.<br />

"Ветеринариялық қызмет" МКК<br />

Шымкент қаласының «Ветеринариялық қызмет»<br />

МКК<br />

1.4 Ветеринарлық-санитарлық тексеруді өз құзыреті шеңберінде фермаларының,<br />

бордақылау алаңдары, жазғы демалыс лагерлері және басқа да мал шаруашылығы<br />

Шымкент қаласының «Ветеринариялық қызмет»<br />

МКК<br />

қора-жайларын анықтау мақсатында, ауыл шаруашылығы жануарларын Жыл ішінде<br />

және күзет иттер, құтыруға қарсы профилактикалық жұмыстар жүргізбеген жағдайда<br />

тиым салынады.<br />

1.5 Қора-жайларға ,отарларға жабайы жануарлардың келуіне, жол бермеу<br />

Ауыл шаруашылық кәсіпорындарының басшылары<br />

(келісімі бойынша)<br />

Тұрақты<br />

1.6 Иттерді, мысықтарды тексеру және 10 күн карантинге қою, жануарлардың құтыру<br />

ауруы белгілері болған жағдайда зерттеу жүргіу<br />

Шымкент қаласының «Ветеринариялық қызмет»<br />

МКК<br />

Жыл бойы<br />

(қажеттілігіне<br />

қарай)<br />

1.7 Қараусыз қалған жануарлардың санын реттеу және олардың құтырмаға қарсы<br />

Шымкент қаласының «Ветеринариялық қызмет»<br />

МКК<br />

Жыл бойы<br />

иммундау жұмыстарын ұйымдастыру.<br />

1.8 Тиісті санитарлық жағдайда ұстауды кәсіпорындардың, мекемелердің, базарлардың,<br />

Тұрғын үй коммуналдық шаруашылық бөлімі<br />

қоқыс арналған алаңдар, қоқыс және басқа да қалдықтарды жол бермеу, Жылбойы Шымкент қаласы, базарлардың әкімшілігі, ет<br />

қараусыз жүрген иттер мен мысықтарды осындай жерлерде жою және жертөлелерде,<br />

(қажеттілігінеқарахана,<br />

және сүт өңдеу кәсіпорындары, дүкендер, ас-<br />

шатырлар астына басқа да тұрғын емес үй-жайларда ұстауға шектеу<br />

қою болдырмау.<br />

үй иелері (келісім<br />

бойынша)<br />

1.9 Елді мекендердің ,кәсіпоындардың, базарлардың қоқыс алаңдарында санитарлық<br />

жағдайын бақылауды жүзеге асыру.<br />

1.10 Аңшыға түлкі мен қасқырды ату үшін жергілікті бюджеттен қаражатты бөлу,<br />

елді мекендер аумағына, отарларга, үй-жануарларға жабайы жануарлардың келуіне<br />

жол бермеу.<br />

Жыл бойы Шымкент қаласының Абай, Әл-Фараби, Енбекші,<br />

Каратау әкімшілігі<br />

(қажеттілігіне<br />

қарай<br />

Жыл бойы<br />

Шымкент қаласының ауыл шаруашылығы және<br />

ветеринария бөлімі<br />

1.11 Бекітілген ветеринариялық профилактикалық жоспарға сәйкес Шымкент қаласының<br />

аумағында, үй жануарларының құтыру ауруына қарсы иммундау<br />

мет» МКК<br />

Шымкент қаласының «Ветеринариялық қыз-<br />

Жыл бойы<br />

1.12 Облыстық бюджеттен жабайы жануарлардың құтыру ауруына қарсы брикет сатып<br />

алу үшін қаражат қарастыру<br />

Қантар-ақпан<br />

ОҚО ауыл шаруашылығы<br />

1.13 Қала аумағында қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулауды және уақытша ұстап,<br />

кейіннен жойылады<br />

мет» МКК<br />

Шымкент қаласының «Ветеринариялық қыз-<br />

Жыл бойы<br />

1.14 Қаңғыбас жануарларды аулау бойынша тәулік бойы кезекшілік ұйымдастыру,<br />

Шымкент қаласының «Ветеринариялық қызмет»<br />

МКК<br />

Тұрақты<br />

1.15 Құтыру ауруының қауіптілігі және жұқтыру жолдары туралы ЖОО студенттері Жылына 2 Шымкент қаласының білім бөлімі мемлекеттік<br />

мекемесі<br />

мен мектеп оқушылары арасында диктанттар алуды ұйымдастыру<br />

рет<br />

1.16 Оңтүстік Қазақстан облыстық мәслихатының 26 маусым 2013 жылғы №14/125-V<br />

ОҚО ауыл шаруашылығы басқармасы<br />

шешімімен бекітілген иттер мен мысықтарды асырау және серуендету Қағидаларына<br />

ит ұстаушыларға қойылатын талаптарды күшейту бойынша өзгерістер<br />

ветеринария бөлімі<br />

Шымкент қаласының ауыл шаруашылығы және<br />

2018 жыл<br />

мен толықтырулар енгізу мәселесін қарастыру.<br />

1.17 Иттер мен мысықтарға құтыру ауруына қарсы екпе жасайтын ветеринариялық<br />

Шымкент қаласының ауыл шаруашылығы және<br />

Тұрақты<br />

емдеу ұйымдарының жұмыстарына бақылау жасау<br />

1.18 Құтыру ауруы ошақтары тіркелген аумақтарда ауыл шаруашылығы жануарларын<br />

құтыру ауруына қарсы жоспарлы екпе жұмыстарын жүргізу.<br />

1.19 Шымкент қаласының ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімімен қалалық аумақтық<br />

инспекциясын құтыру ауруы жағдайлары тіркелгендігі туралы хабарлау<br />

ветеринария бөлімі<br />

Шымкент қаласының ауыл шаруашылығы және<br />

ветеринария бөлімі<br />

Шымкент қаласының "Ветеринариялық қыз-<br />

Жыл сайын<br />

мет" МКК<br />

Құтыру ауруы<br />

жануардан<br />

анықталған<br />

сәтте<br />

Шымкент қаласының "Ветеринариялық қызмет"<br />

МКК<br />

1.20 Ауланып алынған немесе өлген түлкінің денесін өртеу арқылы немесе биотермиялық<br />

шұңқырға тастау арқылы жоюды ұйымдастыру<br />

мет" МКК<br />

Шымкент қаласының "Ветеринариялық қыз-<br />

Тұрақты<br />

1.21 Аңшылыққа қолданылатын иттерді құтыру ауруына қарсы екпе жасату<br />

Шымкент қаласының "Ветеринариялық қызмет"<br />

МКК<br />

Жыл сайын<br />

1.22 Жабайы жанаурлардың ауырғаны немесе қимылында оғаш әрекеттер (адамнан<br />

Аңшылар, аңшылар қауымдастығы, орман<br />

Анықталған<br />

қорықпауы, өздігінен адамға және жануарларға шабуылдауы) байқалған жағдайда<br />

Шымкент қаласының "Ветеринариялық қызмет" МКК шұғыл хаарлау<br />

шаруашылығы, табиғат қорғау жөніндегі мекемелер<br />

жағдайда<br />

1.23 Табиғат қорғау аймақтары, қорықтарда, жасыл аймақтарда, елді мекендер маңында<br />

аңшылық барысында табылған жабайы жануарлар (түлкі, қарсақ, қасқыр,<br />

шибөрі) денелерін құтыру ауруына тексерту үшін ветеринариялық зертханаларға<br />

жолдау.<br />

1.24 Қоғамдық денсаулықты сақтау басқармаларын және "Ветеринариялық қызмет" МККға<br />

иттерден адамдардың зардап шеккендігі туралы шұғыл хабарлап отыру<br />

1.25 Қала аумағында елді мекендерде және тұрғын аудандарда иттер мен мысықтарды<br />

серуендетуге арналған орындар белгілеу, ол жерлерді тақтайшалар іліп,<br />

иттер мен мысықтардан шыққан қалдықтарды иелері жинап тастауы үшін арнайы<br />

контейнермен жабдықтау<br />

1.26 Рұқсат етілмеген орындарда тасталған қоқыс қалдықтарын жою. Бейберекет қоқыс<br />

тастауды болдырмау шараларын қабылдау<br />

1.27 Қолданыстағы норматитік құжаттарға сай жоспарлы түрде егеуқұйрықтарға қарсы<br />

дератизациялық жұмыстарды ұйымдастыру<br />

1.28 Тұрғындар арасында жануарларды құтыру ауруына қарсы егу жұмыстары туралы<br />

бұқаралық ақпарат құралдары арқылы хабарлау.<br />

1.29 Жергілікті телеарналарда қоғамдық денсаулықты қорғау басқамасымен бірлесіп<br />

сұхбаттар ұйымдастыру<br />

1.30 Тұрғындарды құтыру ауруын жұқтырып алмасы үшін парақшалар, жадынамалар<br />

әзірлеп, таратуды ұйымдастыру<br />

Жыл сайын<br />

Анықталған<br />

жағдайда<br />

Жыл сайын<br />

Тұрақты<br />

Орман қорғау шаруашылығы, орманшылар, аңшылар<br />

және аңшылар қауымдастықтары<br />

Шымкент қаласының амбулаториялық хирургия<br />

травмотология және гинекология орталығы<br />

Абай, Әл-Фараби, Еңбекші және Қаратау ауданы<br />

әкімдіктері<br />

Абай, Әл-Фараби, Еңбекші және Қаратау ауданы<br />

әкімдіктері<br />

Шымкент қаласының ауыл шаруашылығы және<br />

ветеринария бөлімі және жеке нысандар иелері<br />

мен жалға алып жасап жатқан жеке немесе<br />

Жыл сайын<br />

заңды тұлғалар (келісімдері бойынша)<br />

Шымкент қаласының ауыл шаруашылығы<br />

және ветеринария бөлімі, "Ветеринариялық<br />

Тұрақты қызмет" МКК, қоғамдық денсаулықты қорғау<br />

басқармалары<br />

Тоқсанына<br />

1 рет<br />

Жыл бойы<br />

ЖОба<br />

Шымкент қаласының ауыл шаруашылығы және<br />

ветеринария бөлімі, Қоғамдық денсаулықты<br />

қорғау басқармалары<br />

Шымкент қаласының ауыл шаруашылығы<br />

және ветеринария бөлімі, "Ветеринариялық<br />

қызмет" МКК<br />

хабарландыру<br />

Қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулау жұмыстарын Шымкент<br />

қаласының «Ветеринариялық қызмет» мемлекеттік коммуналдық<br />

кәсіпорны жүргізеді.<br />

Байланыс нөмірлері: 32-44-14, 32-16-26, 8-776-000-04-50.<br />

Сенім телефоны<br />

ОҚО, Шымкент қаласы ҚАЖД қарасты ИЧ 167/2 мекемесінің жұмыс<br />

телефонының номері өзгеруіне байланысты, мына сенім телефонына<br />

хабарласа аласыздар<br />

Сенім телефон: 53-34-10<br />

Жеке қабылдау өткiЗеді<br />

Шымкент қаласындағы құқық қорғау қызметі орталығында әр айдың<br />

бірінші бейсенбісі күні сағат 10:00-13:00-ге дейін жеке қабылдау өткізіледі.<br />

Азаматтарды жеке және заңды тұлғалар мен кәсіпкерлерді қабылдау<br />

прокуратура, ішкі істер, әділет органдары және әкімдік қызметкерлермен<br />

жүргізіледі. Сондай-ақ, қабылдауға адвокаттар мен медиаторлар қатысады.<br />

Сонымен қатар, орталықта Оңтүстік Қазақстан облысы Әділет департаментінің<br />

атқарушылық өндірісті қамтамасыз ету, жылжымайтын мүлікке құқықтарды<br />

тіркеу және заңды тұлғаларды тіркеу жұмыстарын ұйымдастыру<br />

салалары бойынша басқарма, бөлім басшылары жеке қабылдау жүргізеді.<br />

ОҚО Әділет департаменті облыс және қала тұрғындарын аталған іс-шараға<br />

қатысуға шақырады.<br />

Оңтүстік Қазақстан облысының<br />

Әділет департаментінің баспасөз қызметі

Жаршы<br />

www.shymkala.kz<br />

<strong>№7</strong> (1546)<br />

26 қаңтар<br />

2018 жыл<br />

11<br />

Заң<br />

Бүгінгі күні сот жүйесіндегі жаңалықтардың бірі – электронды<br />

талап-арыз сотқа Электронды Үкімет порталы<br />

арқылы (www.egov.kz) беріледі.<br />

Электронды сот -<br />

заман талабы<br />

Ә. КөШенов,<br />

Абай аудандық сотының<br />

кеңсе меңгерушісі<br />

Ол үшін арнайы берілген<br />

үлгіні толтырып, жауапкердің тіркелген<br />

немесе тұрғылықты мекенжайы<br />

бойынша аудандық (қалалық<br />

немесе оларға теңестірілген)<br />

сот таңдалып, арыз мазмұнын,<br />

істің дәрежесін және мемлекет<br />

баж салығының көлемін көрсету<br />

қажет. Үлгіні толтырған соң,<br />

талап қоюшы электрондық құжат<br />

нысанында талап-арыздың және<br />

құжаттардың басқа да көшірмелерін<br />

қоса тіркеп, талап-арызға<br />

өзінің электронды-сандық қолтаңбасын<br />

(енді – «ЭСҚ») қояды,<br />

одан соң талап-арыз сотқа жолданады.<br />

Бұл электрондық нұсқада<br />

берілген талап-арыз сотқа жіберілген<br />

соң, бірер минутта (шамамен<br />

20-30 минут ішінде) ол<br />

тиісті сотқа түсіп, тіркеуге алынады.<br />

Осы талап-арыз тиесілі<br />

сотта тіркелген сәтте, талапкерге<br />

(немесе арызданушыға) электрондық<br />

бақылау жүргізуге логин<br />

мен пароль беріледі, яғни оған<br />

жолданады. Еліміздің Жоғарғы<br />

Сотының ресми сайтында осы<br />

логин мен парольді енгізіп, іспен<br />

ыңғайлы таныса алады. Электрондық<br />

талап-арыз көшірмелерін<br />

тіркегеннен кейін ол сотпен қаралып,<br />

қабылданғаны немесе<br />

кейін қайтарылғаны туралы хабарлама<br />

арыз иесіне электрондық<br />

портал арқылы немесе SMS<br />

хабарлама арқылы ескертіледі.<br />

Сонымен қатар бәрімізге белгілі<br />

еліміздің осы барлық соттарында<br />

2013 жылдың 1 тамызы мен<br />

31 желтоқсаны аралығында аталған<br />

іс жүргізу бойынша электрондық<br />

бақылауды енгізу бойынша<br />

пилоттық жоба қолға алынған<br />

болатын. Оның негізгі мақсаты,<br />

сот істері мен материалдарға<br />

қатысты сот ісіне қатысушыларға<br />

ақпарат алуға ыңғайлы бірыңғай<br />

және біртектес механизм<br />

құру болып табылды. Электронды<br />

бақылау жолымен іс жүргізу<br />

бұрын Республика сот органдарының<br />

бірыңғай автоматтандырылған<br />

ақпаратты талдау жүйесі<br />

(БААТЖ), ал 2015 жылғы қыркүйек<br />

айынан бері «Төрелік» ақпараттық<br />

жүйесі тұтас бағдарламаның<br />

сот істері бойынша мәліметтерді<br />

автоматты түрде ұсынуға<br />

халыққа жақсы мүмкіншілік туғызып<br />

отыр және оларды қолдану<br />

әдісі де аса күрделі емес.<br />

Осы электронды интернет-ресурстары<br />

арқылы сот істері бойынша<br />

құжаттарды көру және<br />

алу үшін, сот ісіне қатысушыларға<br />

кез келген мәліметті алу<br />

үшін рұқсат беретін пароль ұсынылып,<br />

ол автоматты түрде алушыны<br />

қамтамасыз етеді. Бұдан<br />

кейін сот істері мен материалдар<br />

бойынша деректерге қол жеткізу<br />

осы мүдделі азаматтар тіркеліп,<br />

оларға тіркеу-бақылау карточкасы<br />

берілген уақыттан кейін басталады,<br />

ал осы жердегі ең басты<br />

талап осы жүйені пайдаланушы<br />

адамда «ЭСҚ» міндетті түрде<br />

болуы керек. Кез келген Қазақстан<br />

Республикасының жеке<br />

сәйкестендіру номері бар азаматы<br />

осы «ЭСҚ»-ны алуға және<br />

қажетті жерінде оны пайдалану-<br />

ға құқылы. Қазақстандағы және<br />

әлемдік «ЭСҚ»-ны пайдаланудың<br />

тәжірибесі көрсетіп отырғандай,<br />

оның жасанды көшірмесін<br />

жасау мүмкін емес, себебі<br />

«жабық кілт» құпия сақталады<br />

және оның мәліметтері<br />

тек иесіне ғана белгілі болады.<br />

Одан басқа ешкім электрондық<br />

қолмен құжатқа қол қоя алмайды.<br />

Айта кетсек, Шымкент қалалық<br />

Абай аудандық сотында<br />

бүгінгі таңда электронды сот өз<br />

міндетін атқаруда. Ал, «Төрелік»<br />

ақпараттық жүйесі туралы айтатын<br />

болсақ, бұл сот саласындағы<br />

жетістіктердің бірі. Тәуелсіз<br />

елімізде ақпараттық-технологиялардың<br />

қолданылуы ілгері жылжып<br />

келеді. Бүгінгі күні еліміздегі<br />

көптеген мемлекеттік органдар<br />

іс жүргізудің озық технологияларын,<br />

электронды құжаттар айналымын<br />

пайдаланады. Бұл игі<br />

үрдістен соттар да тыс қалмай,<br />

іс жүргізуде заман ағымына сай<br />

жаңа жүйені меңгеруде. Соттармен<br />

арадағы құжат айналымы<br />

мәселесі бірте-бірте қағаздан<br />

электрондық форматқа ауыстырылды.<br />

Бүгінгі таңда құжат айналым<br />

жүйесі жетілдірілді. Соттарға<br />

«Төрелік» құжат айналым<br />

ақпараттық жүйесі енгізіліп, күнделікті<br />

іс жүргізу аталмыш жүйе<br />

арқылы жүзеге асырылуда. «Төрелік»<br />

ақпараттық жүйесін енгізудегі<br />

негізгі мақсат – іс жүргізу<br />

ақпаратын, шығарылған шешімдермен<br />

танысу, қаулылармен,<br />

сот ұйғарымдарымен және басқа<br />

да қажетті ақпараттарды сот<br />

ісін жүргізуге қатысушыларымен<br />

шұғыл алу. Азаматтар үйлерінде<br />

ғаламтор арқылы электронды<br />

түрде талап-арыздарын<br />

беріп, сол арыздарының қандай<br />

сатыда жүріп жатқанын қадағалай<br />

алады. Аталмыш жүйе<br />

басқа мемлекеттік органдармен<br />

ақпарат алмасуға қолайлы, жүйені<br />

пайдаланушыларға тіркеу<br />

рәсімі жеңілдетілген, ақпарат<br />

алу жүйесі жеделдетілген, барлық<br />

тіркеу түрлері онлайн режимінде<br />

көрінеді. «Төрелік» ақпараттық<br />

жүйесі – сот саласындағы<br />

жетістіктердің бірі. Құжаттардың<br />

сауаттылығы, түсініктілігі,<br />

ұқыптылықпен дайындалуы халықтың<br />

сот жұмысын бағалауына<br />

мүмкіндік береді. Сонымен<br />

қатар, қазіргі уақытта Жоғарғы<br />

Соттың интернет-ресурсында<br />

«Жаңа сот актілерінің банкі»<br />

атты сервис іске қосылды. Бұл<br />

сервистің басты мақсаты азаматтардың<br />

сот төрелігіне қолжетімдігін<br />

жеңілдетуді көздейді.<br />

Оның міндеті – сот процесінің қатысушылары<br />

мен олардың өкілдеріне<br />

құқықтық шектеулерді ескере<br />

отырып, барлық сот сатыларының<br />

сот актілеріне рұқсат<br />

беру. Осы сервистің жұмыс істеуінің<br />

оң тәжірибесі пилоттық<br />

режимде «Жаңа сот актілерінің<br />

банкі» кеңейтілген сервисін әзірлеуге<br />

және іске қосуға негіз болды.<br />

Кейіннен «Сот істері жөніндегі<br />

анықтамалық» сервисі «Сот<br />

кабинеті» сервисінің құрамына<br />

енгізіледі және тек қана тіркелген<br />

пайдаланушыларға істердің<br />

қозғалысы, іс жүргізу құжаттары<br />

және ағымдағы сот актілері туралы<br />

мәліметтерді ұсына отырып,<br />

қолжетімді болады.<br />

неСие<br />

Қаржыландыру артығымен орындалды<br />

микроқаржы<br />

ұйымы 2016<br />

«Ырыс»<br />

жылы жалпы сомасы<br />

4 831,3 млн.теңгеге 1979<br />

жобаны қаржыландырған<br />

болса, 2017 жылы 2293 жобаға<br />

6 599,7 млн.теңге қаражат<br />

бөлді.<br />

нағима ШойғАрАевА<br />

Соның ішінде, «Жұмыспен<br />

қамту – 2020 жол картасы»<br />

бағдарламасы мен «Нәтижелі<br />

Әлеумет<br />

салтанат КөЛбАевА,<br />

№6 Шымкент қалалық<br />

емхана дәрігері<br />

МӘМС – Қазақстанның барлық<br />

сақтандырылған азаматтарына<br />

жынысына, жасына, әлеуметтік<br />

мәртебесіне, тұрғылықты жеріне<br />

және табыстарына қарамастан<br />

медициналық және дәрі-дәрмектік<br />

көмекте тең қол жетімділікке<br />

кепілдік береді.<br />

Міндетті әлеуметтік медициналық<br />

сақтандыру жүйесі қалай<br />

жұмыс істейді?<br />

МӘМС мемлекеттің, жұмыс берушінің<br />

және әрбір адамның ортақ<br />

жауапкершілігіне негізделген.<br />

Бұл ретте мемлекет экономикалық<br />

белсенді емес халық үшін жарналарды<br />

жүзеге асыратын болады.<br />

Жұмыс берушілер – жалдамалы<br />

жұмыскерлер үшін. Салық органдарында<br />

тіркелген жұмыскерлер<br />

және өзін-өзі жұмыспен қамтыған<br />

азаматтар – өздері үшін. Осылайша,<br />

қаржылық ресурстарды тиімді<br />

бөлу қағидаты әрекет етеді – ортақ<br />

жауапкершілік негізінде кем<br />

мұқтаж неғұрлым мұқтажға “бүгін<br />

сен өзгелерге көмектесесін – ертең<br />

саған бәрі көмектеседі”.<br />

МӘМС енгізудің мақсаттары<br />

мен артықшылықтары:<br />

- Әр түрлі табыс деңгейі бар<br />

адамдарға сапалы медициналық<br />

көмекке тең қол жеткізуін қамтамасыз<br />

ету үшін қаржы ағындарын<br />

қайта бөлу қажеттілігі. Шығыс Еуропаның<br />

көптеген елдері, Жапония,<br />

Корея дәл осындай үлгісін<br />

таңдады;<br />

Әлеуметтік медициналық сақтандыру<br />

қорына (ӘМСҚ) жарнаны<br />

кім аударатын болады?<br />

МӘМС жүйесінің қаржы-қаражаты<br />

жұмыс берушілер, жұмысшылар,<br />

азаматтардың өздерінің,<br />

сондай-ақ, әлеуметтік-әлсіз санаттағы<br />

және жұмыс істемейтін<br />

халықтың мемлекеттік бюджеттен<br />

сақтандыру жарналарының<br />

түсімдерінен құралады.<br />

Сонымен, халықтың әлеуметтік-қорғалмаған<br />

тобы үшін<br />

мемлекет 2017 жылдың 1 қаңтарынан<br />

бастап 4%, 2018 ж. бастап<br />

5% , 2023 ж. бастап 6%, 2024<br />

ж. бастап 7% аударатын болады.<br />

Жұмыс берушілер қызметкерлер<br />

үшін жарнаны 2017 жылдың<br />

1 қаңтарында 2%-дан бастап,<br />

жұмыспен қамту және жаппай<br />

кәсіпкерлікті дамыту 2017<br />

- 2021» бағдарламасы аясында,<br />

2017 жылы қаржы институттары<br />

арқылы тартылған қаражатты<br />

толығымен игеріп, 1042 жобаға<br />

3 164,1 млн. теңге несие<br />

таратты. Бұл көрсеткіш 2016<br />

жылдағы несиелендірілген жобаларға<br />

қарағанда (477 жоба,<br />

1 426,0 млн.теңге) 122 пайызға<br />

артқан.<br />

«Көктемгі егін егу-жинау»<br />

бағдарламасы бойынша қаржыландырылған<br />

жоба саны 2016<br />

жылы 834 (1 387,9 мнл. теңге)<br />

болса, 2017 жылы 880 жоба (1<br />

500 ,0 млн теңге) қаржыландырылып,<br />

нәтижесінде көрсеткіш<br />

8 пайызға артты.<br />

Сондай-ақ, «Ырыс» микроқаржы<br />

ұйымы 2017 жылы өз<br />

қаражат есебінен 371 жобаны<br />

(1 935,6 млн.теңге) қаржыландырды.<br />

Айта кетейік, ұйым осы уақытқа<br />

дейін жалпы соммасы<br />

29,6 млрд. теңгені құрайтын 16<br />

139 жобаға қолдау көрсеткен.<br />

Ырыстан қолдау тапқан жобалар<br />

аясында 14 193 жаңа жұмыс<br />

орны ашылды.<br />

Міндетті әлеуметтік медициналық<br />

сақтандыру деген не?<br />

Бұл – халықтың денсаулығын<br />

сақтау саласындағы<br />

мүдделерді әлеуметтік<br />

қорғаудың жүйесі.<br />

2020 жылы осы көрсеткішті 5%-ға<br />

дейін жеткізеді. Қорына төленуге<br />

тиiс азаматтық-құқықтық сипаттағы<br />

шарттар бойынша табыс алатын<br />

дара кәсіпкерлер, жекеше нотариустар,<br />

жеке сот орындаушылары,<br />

адвокаттар, кәсіби медиаторлар<br />

және жеке тұлғалардың<br />

жарнасы 2017 жылдың 1 қаңтарынан<br />

бастап 2%, 2018 жылдың<br />

1 қаңтарынан бастап 3%, 2019<br />

жылдың 1 қаңтарынан бастап –<br />

5%, қаңтар 2020 жылдың 1 қаңтарынан<br />

7% құрайды.<br />

Мемлекет ӘМСҚ-қа жарналарды<br />

кім үшін төлейді?<br />

Мемлекет “Міндетті әлеуметтік<br />

медициналық сақтандыру<br />

туралы” Заңның 28-бабы 4-тармағына<br />

сәйкес азаматтардың 12<br />

санатына ӘМСҚ аударымдарын<br />

жасайды:<br />

1) балалар;<br />

2) «Алтын алқа», «Күміс алқа»<br />

иегерлері, бұрын «Батыр Ана»<br />

атағын алғандар, сонымен қатар<br />

I және II дәрежелі «Аналық даңқ»<br />

орденімен марапатталған көп балалы<br />

аналар;<br />

3) Ұлы Отан соғысының ардагерлері<br />

мен мүгедектері;<br />

4) мүгедектер;<br />

5) жұмыссыз ретінде тіркелген<br />

азаматтар;<br />

6) интернат мекемелерінде<br />

оқытылып, тәрбиеленіп жатқан<br />

тұлғалар;<br />

7) техникалық, кәсіптік, орта<br />

білімнен кейінгі және жоғарғы<br />

білім беру ұйымдарында күндізгі<br />

бөлімдерде, сонымен қатар резидентура<br />

формасындағы ЖОО<br />

кейін білім алып жатқан тұлғалар;<br />

8) бала тууға, бала асырап<br />

алуға, 3 жасқа дейінгі бала<br />

күтіміне байланысты демалыстағы<br />

тұлғалар;<br />

9) жұмыс істемейтін жүкті<br />

әйелдер, іс жүзінде 3 жасқа дейінгі<br />

баланы тәрбиелеп отырған жұмыссыз<br />

азаматтар;<br />

10) зейнеткерлер;<br />

11) ең төменгі деңгейдегі<br />

қауіпсіздік мекемелерін есептемегенде<br />

сот шешімімен ҚАЖ мекемелерінде<br />

айыбын өтеушілер;<br />

12) уақытша ұстау изоляторлары<br />

мен тергеу изоляторларындағы<br />

азаматтар жатады.<br />

Әскери қызметшілер, арнаулы<br />

мемлекеттік органдардың және құқық<br />

қорғау органдарының қызметкерлері<br />

және басқалар жарналардан<br />

босатылған, бірақта медициналық<br />

көмекке құқылы.<br />

Сақтандыру ақшасы қайда жіберіледі?<br />

МӘМС қатысушыларының барлық<br />

аударылатын қаражаттары<br />

әлеуметтік медициналық сақтандыру<br />

қорында (ӘМСҚ) жинақталатын<br />

болады. Қор жасалған шарттар<br />

негізінде медициналық қызмет<br />

жеткізушілеріне төлемдер жасайтын<br />

болады. ӘМСҚ мүшелері қордағы<br />

жинақ көлеміне және жеке<br />

табысқа қарамастан, қызметке<br />

тең қол жеткізе алады. Азаматтар<br />

мен денсаулық сақтау ұйымдары<br />

қызмет көрсету сапасы мен<br />

толықтығы бойынша қорына шағым<br />

жібере алады.<br />

МАҢЫЗДЫ! Мемлекет кез келген<br />

моделінде халықтың әлеуметтік<br />

осал топтарына медициналық<br />

қызмет көрсету үшін жауапты<br />

болып табылады<br />

Мемлекет МӘМС Қорына қатысты<br />

қандай кепілдік береді?<br />

Мемлекет МӘМС Қорына түсетін<br />

қаражаттың тұрақтылығы<br />

мен сақталуына кепілдік береді.<br />

Оның активтері тек қана Үкімет<br />

белгілейтін және Қазақстан Республикасының<br />

Ұлттық Банкі басқаратын<br />

қаржы құралдарына орналастыру<br />

арқылы жүзеге асырылады.<br />

Қор өз міндеттерін өз табыстарына<br />

сәйкес қатаң қалыптастырады,<br />

сондай-ақ ӘМСҚ күтпеген шығыстарды<br />

жабу үшін резервтерін<br />

қалыптастыруды көздейді.<br />

МӘМС жүйесінде сақтандырылғандар<br />

үшін қандай медициналық<br />

мекемелерде қызметтер<br />

ұсынылады?<br />

Олармен ӘМСҚ келісім-шартын<br />

жасаған ұйымдарда. Бұл<br />

ретте келісім-шарт мемлекеттік<br />

және жеке мекемелермен жасалатын<br />

болады. Қор медициналық<br />

қызметтер жеткізушілерінің қатаң<br />

іріктеуін жүзеге асыратын болады.<br />

Барлық жеткізушілер үшін<br />

бірыңғай іріктеу шарттары болады.<br />

Және тек қана белгіленген<br />

талаптарға сай келетiндер, сақтандырылғандарға<br />

көмек көрсетеді.<br />

Осылайша, Қор өз мүшелеріне<br />

таңдау ұсынады – жеке<br />

немесе мемлекеттік медицина<br />

ұйымын.<br />

Медициналық сақтандырудың<br />

бар болуы қалай анықталады?<br />

Адамның медициналық сақтандыруы<br />

бар екенін білу үшін<br />

медициналық ұйымдағы қызметкерге<br />

оның ЖСН бірыңғай электронды<br />

деректер қорына енгізуі<br />

жеткілікті болмақ. Егер аударымдар<br />

жүргізіліп жатса, онда өтініш<br />

беруші адам сақтандыру ұсынатын<br />

қызметтердің барлық түрін<br />

пайдалануға құқығы бар. Егер<br />

жоқ болса, оған медициналық көмектің<br />

кепілдік берілген көлемі<br />

шеңберінде көмек көрсетілетін<br />

болады, ал қалған шығыстарын<br />

өзі төлейтін болады.

12<br />

<strong>№7</strong> (1546)<br />

26 қаңтар<br />

2018 жыл<br />

Тәрбие<br />

www.shymkala.kz<br />

ЖаС ұлан<br />

Жеңістің де, жемістің де<br />

кілті – тәрбиеде<br />

1993 жылы 19 қаңтарда<br />

Жоғарғы Бас Қолбасшы-Елбасымыз<br />

Нұрсұлтан Назарбаевтың №<br />

1084 Қаулысымен «Қазақстан<br />

Республикасының Қарулы<br />

Күштерінде командирлердің<br />

тәрбие және әлеуметтік-құқықтық<br />

жұмыстар жөніндегі<br />

орынбасарлары институты»<br />

құрылды.<br />

А. ОспАнқұлОвА,<br />

Шымкент «Жас ұлан»<br />

республикалық мектебінің<br />

қызметкері<br />

Мақсаты – жаңа заманғы<br />

Қарулы Күштер қатарындағы<br />

жарғылық әскери тәртіпті нығайту<br />

мен ұлттық идеологияны<br />

әскери ортада кеңінен насихаттау,<br />

күшейту болып табылады.<br />

Сол себептен, Шымкент<br />

республикалық «Жас ұлан»<br />

мектебінде тәрбие және идеологиялық<br />

жұмыстар басқармасының<br />

бастығы подполковник<br />

Мадрахимов Медгат Мадрахимовичтің<br />

басқаруымен іс-шара<br />

лар өткізілуде.<br />

«Әскер-елдің айнасы» десек,<br />

сол әскердің айнасы тәрбие<br />

құрылымы офицерлері деп<br />

айтуға толық негіз бар. Еліміз<br />

егемендігін алғаннан бері тәрбиеші<br />

офицерлер Қарулы Күштеріміздің<br />

жеке құрамын тәрбиелеуде<br />

Отанға, елге, туған<br />

жерге деген адалдықты, сүйіспеншілікті<br />

арттыруда орасан<br />

зор үлестерін қосып келеді.<br />

Тәрбиеші офицерлерді<br />

«адамдардың ішкі жан дүниесінің<br />

емі» деп бекер айтпаған.<br />

Өйткені, өздеріне байланысты<br />

жеке құрамы үшін қандайда<br />

бір жағдайда қуанышы<br />

болсын, мейлі қиыншылығы<br />

болсын әрдайым қасында табылатыны<br />

сөзсіз. Әскери ортада<br />

өткізілетін әрбір іс-шараның<br />

басы-қасында жүретін тәрбиеші<br />

офицерлер – өз мамандықтарының<br />

майталманы.<br />

Соның бірі деп, мектеп бастығының<br />

орынбасары – тәрбие<br />

және идеологиялық жұмыстар<br />

басқармасының бастығы подполковник<br />

Медгат Мадрахимовты<br />

айтса болады. Ол жеке<br />

құрамды тың ақпаратпен, мәдени<br />

дүниелермен сусындата<br />

отырып, өз жұмыс жолын<br />

тікелей тәрбие саласына арнап<br />

келеді. Қарулы Күштер қатарында<br />

әскери тәртіп пен құқықтық<br />

тәрбиені күшейту жолында<br />

ерінбей еңбек етуде.<br />

Міне, биыл 18 жыл осы салада<br />

жұмыс атқарып өз үлесін<br />

әскери тәрбиеге қосып, саналы<br />

жас ұландарға дұрыс бағыт-бағдар<br />

беруде қоғамдық<br />

іс-шараларды көптеп өткізуге<br />

атсалысып келеді.<br />

Осы орайда, подполковник<br />

М.Мадрахимов тәрбие және<br />

идеологиялық жұмыстар басқармасының<br />

бастығы ретінде<br />

өсіп келе жатқан жас ұрпақ<br />

өкілдерін Елбасы артқан<br />

сенімді ақтауға, Қарулы Күштер<br />

қатарындағы жарғылық<br />

әскери тәртіпті сақтауға шақыра<br />

отырып, бабаларымыздың<br />

армандап өткен аманатын<br />

біздің Қарулы Күштеріміздің<br />

айбынды жауынгерлері сақтай<br />

да, ақтай да білетін нағыз<br />

Отанының патриоты екеніне<br />

сенімі мол.<br />

Спорт<br />

Азамат ЖАппАР<br />

Мұздағы кішкентай<br />

бүлдіршін<br />

Мәнерлеп сырғанау спорт<br />

түрімен Айсұлу Жалдыбай екі<br />

жылға жуық шұғылданып келеді.<br />

Ол мұзда конькимен сырғанап,<br />

музыка сазына сәйкес әсем қимыл<br />

жасауға әуес. Мәнерлеп<br />

сырғанауда қозғалыс жылдам не<br />

баяу, әр түрлі бағытта айналып,<br />

секіріп, тағы да басқа орындалуы<br />

тиіс. Сондықтан спорттың<br />

бұл түріне баланы 7-8 жастан<br />

баули бастайды. Алайда Айсұлу<br />

одан ертерек, яғни 4 жасынан<br />

кіріскен.<br />

– Маған сырғанау ұнайды.<br />

Әпкем мен ағам биге барады.<br />

Мені болса анам конькиге<br />

берді. Аптасына үш рет<br />

келемін. Достарым да көп, –<br />

дейді жас спортшы.<br />

Мәнерлеп сырғанаудың жекелей,<br />

жұптасып, топтасып<br />

сырғанау және мұздағы би<br />

түрлері бар. Жекелей сырғанауда<br />

міндетті және еркін жаттығудан<br />

спортшы өзінің қабілеті<br />

мен шеберлігін көрсетеді.<br />

Бұл ретте жас спортшыға<br />

ұнайтыны секіріп өнер көрсету.<br />

Яғни, музыкаға ілесе билеген<br />

спортшы қимыл-қозғалыстарына<br />

секіруді қосады. Әрине,<br />

буыны қатпаған бүлдіршін<br />

әлі шеберлігін шыңдап жүр.<br />

Балалар мұзда емін-еркін сырғанауға<br />

жылдар бойы жаттығады.<br />

Сол үшін мұздың сырын<br />

түсіну, меңгеру өте күрделі.<br />

Шалт қимылда мүлт кет-<br />

Балақайдың<br />

таңдауы – спорт<br />

Дені сау ұрпақ – ұлт болашағы! Өскелең ұрпақты<br />

шымырлық пен ептілікке тәрбиелеу – әрбір атаананың<br />

перзент алдындағы борышы. Ал ұйымшылдыққа<br />

баулып, қимыл-қозғалысты арттыру салауатты<br />

жастардың жарқын болашағын қалыптастырмақ. Елбасының<br />

«100 нақты қадам» Ұлт жоспарында спортқа<br />

ерекше көңіл бөлуді қолдау атты қадамы бүгінде қаламызда<br />

өз нәтижесін беруде.<br />

сең қиынның-қиыны. Есіл еңбек<br />

желге ұшпақ. Ал Айсұлудың<br />

талпынысы жоғары екен.<br />

Қалалық жарыстарда бақ сынап,<br />

жеңіс тұғырынан көрінген.<br />

Оқуда озат. Орысша сайрап,<br />

ағылшын тілінен сабақ алып<br />

келеді. Сондай-ақ, ол шаһарымыздың<br />

ең жас спортшыларының<br />

қатарында.<br />

Мәнерлеп<br />

сырғанағың келсе...<br />

Мәнерлеп сырғанау – өнер<br />

әрі спорт. Өнер атаулының дарыннан<br />

бөлек қажымас қайрат<br />

пен тынымсыз еңбекті талап<br />

ететіндігі секілді мәнерлеп<br />

сырғанауда да табысқа жетемін<br />

деген адамға үлкен төзімділік<br />

қажет. Сонымен қатар, мұздың<br />

үстінде өнер көрсету үшін қысқы<br />

спорт мектебіне қабылдаудың<br />

балаларға қойылар қатаң<br />

талабы бар.<br />

– Мәнерлеп сырғанаумен<br />

кәсіби тұрғыда айналысу<br />

қымбатқа түседі. Балалар<br />

қатаң тәртіппен жаттығады.<br />

Бірақ үзбей жаттығуға<br />

көп баланың шамасы<br />

жетпейді. Себебі, шығыны<br />

көп, қымбат спорт түрі<br />

болғандықтан, екінің бірінің<br />

мүмкіндігі бола бермейді.<br />

Бізге келетін ұл-қыздарды<br />

бойындағы бірнеше қасиеттерін<br />

бағалай отырып қабылдаймыз.<br />

Бірінші, балалар<br />

оң-солын тануы керек.<br />

Кейінгі кезекте ол балақайлардың<br />

физикалық пропорционалдығы<br />

маңызды. Секіре<br />

білуі, буындардың икемділігі<br />

және жылжымалығына да қараймыз.<br />

Баланың музыкалық<br />

зейіні мен вестибулярлық<br />

аппаратына да аса мән<br />

береміз, – дейді ОҚО қысқы<br />

спорт түрлерінен балалар<br />

мен жасөспірімдер спорт<br />

мектебінің әдіскері Диляфруз<br />

Худайшукурова.<br />

Елбасымыз айтқандай,<br />

спорт – елдің мерейін асырып,<br />

абыройын тасытатын<br />

сала. Егер балаларыңыз жоғарыда<br />

келтірілген қасиеттерге<br />

ие болса, облысымыздағы<br />

қысқы спорт түрлерімен шұғылдануға<br />

мүмкіндік беретін жалғыз<br />

орын – «Мұз сарайында»<br />

тегін жаттығуына жағдай қарастырылған.<br />

Биылғы Жолдауында Мемлекет<br />

басшысы «өзінің тарихын,<br />

тілін, мәдениетін білетін,<br />

сондай-ақ заманына<br />

лайық, шет тілдерін меңгерген,<br />

озық әрі жаһандық көзқарасы<br />

бар қазақстандық біздің<br />

қоғамымыздың идеалына айналуға<br />

тиіс» екенін атап өткен<br />

еді. Айсұлудай жастайынан<br />

білім мен спортты қатар<br />

алып жүрген өрендер ОҚО<br />

қысқы спорт түрлерінен балалар<br />

мен жасөспірімдер даярлайтын<br />

спорт мектебі оқушыларының<br />

қатарында аз емес.<br />

Олай дейтініміз, 15-19 қаңтар<br />

аралығында Алматыда өткен<br />

«Ice Tiger» атты жасөспірімдер<br />

турнирінде 10 жерлесіміз<br />

жүлделі орындармен оралды.<br />

Олардың талпынысы Елбасы<br />

айтқан қоғамымыздың идеалына<br />

жеткізері сөзсіз.<br />

¬Ѕрылтайшы –<br />

Шымкент<br />

аласыныє ґкiмдiгi.<br />

Ìеншiк èесi<br />

– «Шымкент<br />

апарат орталыµы»<br />

жауапкершiлiгi<br />

шектеулi<br />

серiктестiгi.<br />

Дèректор–бас редактор<br />

¬ÀПÁÀÐÎÂÀ Àйгѕë<br />

Æаðûëаñûíûçû<br />

Бас редактордыє орынбасары<br />

Ñ´áèò ÀÓÅÑÁÅÊÎÂ<br />

Дèректордыє орынбасары<br />

Таєаò ¦ЛIÁÅÊÎÂ<br />

Жауапты хатшы<br />

Àñхаí ÌÀйЛыÁÀÅÂÀ<br />

Журналèстер:<br />

Таµаáай ¬ÀÑыÌÎÂ<br />

Ñапаðµаëè ¬ÀÍÀТ<br />

Àйгѕë ÊÅÐI̬±ЛÎÂÀ<br />

ͽðëаí ÁÅÊТÀÅÂ<br />

Беттеушi-дèзайнер<br />

̽аµаëè Т¯ÐÅÕÀÍ<br />

¬аñûì ͱÐÕÀÍ<br />

Жарнама жґне<br />

маркетèнг бјлiмi<br />

Àæiáåê ̱ÑТÀôèÍÀ<br />

Фото-тiлшi<br />

Ñåðiê ÊÎÑÀй<br />

Газет ¬азастан Республèкасы èнвестèцèялар жґне даму<br />

мèнèстрлiгi Байланыс, апараттандыру жґне апарат<br />

комèтетiнде 2016 жылµы 15 сґуiрде тiркелiп, №15961-Г куґлiгi<br />

берiлген. Газет аптасына 2 рет, ñ´ðñåíái жґне æ½ìа<br />

к¾ндерi шыµады. Таралу аймаµы: ¬азастан Республèкасы.<br />

«Шымкент келбетiнде» жарèяланµан матерèалды баса<br />

басылым кјшiрiп басанда, бiзге сiлтеме жасауы тèiс.<br />

Жарнама мґтiнiнен туындайтын мґселелерге жарнама<br />

берушi жауап бередi. ¬олжазба автор келiсiмiмен<br />

редакцèялы јєдеу жасалуы м¾мкiн.<br />

- аылы èмèдждiк маала<br />

Газет редакцèяныє компьютер<br />

орталыµында терiлiп, беттелдi.<br />

«ERNUR-print» ЖШС-нiє баспаханасында басылды.<br />

Шымкент аласы, Т.¦лiмЅлов кјшесi, 22 ¾й.<br />

Ðåдаêцèя ìåêåí æайû:<br />

Шымкент аласы, ш/а. «¬арасу» шаµынауданы, 66/6.<br />

Тåë.: 464-222, 464-044, 464-202 (факс).<br />

E-mail: shymkent_media@mail.ru èíдåêñ 65810<br />

Тапсырыс: 269 Таралымы: 8495 дана<br />

Кезекшi редактор – Таµаáай ¬ÀÑыÌÎÂ

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!