العلم ومستقبل الإنسان. - I-Epistemology
العلم ومستقبل الإنسان. - I-Epistemology
العلم ومستقبل الإنسان. - I-Epistemology
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ﻌﺑ ﻟ ،ﺳﺄﻟا ﺣﻣ ،ﻀﻬﻟا ﻓ ةﺑﺎﻬﺟ ﺑ ًﺎآﻣ ًﺎﺳﺎﻗ نﺎآ رﻟا اه نأ ﺳ<br />
ًﻼﻣ ﻳوراد ﻧ اه . ﺻﺎﻌﻟاو<br />
ﻳﻟا ﻳرﺎﻟا ىﻣ ﻰﻋ ﺧﺂﺑ وأ ﺑ ﻬﻟا ﻲﻓ ﻟذ<br />
ﻰﻋ ﺎﻌﻣ نوﻟ يﻟا ﻟا تﺎﺎﻟا ﻟﺎﻋ ﺗ ﻲﻓ ﺗ ﻌﻟ رﻟا اه ﻌﻳ<br />
يأ)<br />
ىﻳ ﻬﻓ ،ﻌﻟا هاﻟا ﻟ تﺎﻳﺎﻐﻟا ﻰﻟإ ءﻟا ﻰﻐﻳ يﻟا ﻳﻟا ﻟا ﻟ ﻌﻳﺗ<br />
( 13)<br />
. هاﻟا هه ﻟ<br />
" ا ةﻓ ﻰﻟإ دﺎﺳﻻا ﻌﻟا ﻣ"<br />
ﻧأ<br />
( ﻳوراد<br />
،ﻌﻟا ﻣ ﺎﻐﻟا دﺎﻌﺑﻷا ءﺎﻗإ ﻲﻓ ﻰﺗ ﻌﻟا هﻟأ ﻳﺗ ﻲﻓ ﺳﺎﺳﻷا ﻬﻟا نأ ،نذإ وﻳ<br />
ﻌﺳ ﺎﻣ ﻟذ ،ةﺎﻟا ﻰﻋ ﻰﻌﻟا ءﺎإو ،ﺎهﻟ تﺎﻳﺎﻐﻟا ﻀﺗ ﻲﻟا ةﻟا ﻊﻣ ﻌﻟاو<br />
ﻳﺗ ﻲﻟا ﻳﻟا وأ ﺎﻐﻟا<br />
ﻣ عﺑ نﺎﻳا ﻲﻓ"<br />
نأ ىﻳ ﺎﺣ ،يرﺟ ﺑ ازﺳ ﻋ<br />
( 14)<br />
ﻋ ﺗ يﻟا ﻌﻟا رود نإ ، " ﻌﻟا ﻓﻌﻟا مﺎﻣأ ﻲﺳﺎﺳﻷا ﺎﻌﻟا ﻳ ،ﺎﻬﺟﺗو ﻌﻟا<br />
ﻐﻟ ﻲﻓ نﻟا زﻣر ﺣو ﺗ ﻰﻋ ﻳ ﻟ ،ﻋ ﻊﺑﺎﻟا نﻟا ﺎﻬﻓﻋ ﻲﻟا ﻌﻟا ةرﻟا<br />
ﻋﺑا ًاﻳﺟ ًاﻣأ ﻟ ﻌﻟا<br />
روﻓ . ءﻲﺷ<br />
ﺑ ﺎﺣا ﻲﻓ هﻐﺑ ﻳ ﻻ ﻟإ ﻰﻟإ لﺗ ﺑ ،ﻋ<br />
ةرﺎﻀﻟا ﻊﻣ ﻳﻟا ﺑ ،ﺧﺂﺑ<br />
وأ ﺑ ىﺧﻷا تارﺎﻀﻟا ﻓﻋ نأ ﺳ ﻓ ،ﺑﻐﻟا ةرﺎﻀﻟا<br />
ﻟﺎﻌﻟا ﻋ ﻓو ،ﺎﻐﻟا دﺎﻌﺑﻷا ﻣ ﺗدﺟ يﻟا ﻌﻟا ﻰﻋ هﻟﻷا ﺳ ءﺎإ ه ﺑﻐﻟا<br />
،ﻌﻟ ﻳﻳﺟ ﺗو لﺎﻌﺳﺎﺑ"<br />
ﺎﻧإ ،وو ﻌﻟا<br />
ةﻓ رﺎﺑﺎﺑ ﻌﻳ ﻻ ﻣﻷا نإ . ﻲﻟﺎﻌﻟا<br />
( 15)<br />
. " ﺎﻐﻟا بﺎﺳﻷا ﻟازإو د ﺟﻳ<br />
ةرﺎﻀﻟا هه"<br />
نأ ﺣﻻ ﺣ ،ﻣ ﻗﺑ عوﻟا اه تﻻﺂﻣ ﻋ نﺎﻐﻳﺎﺷ شﻳراد ثﻳ<br />
آ ﻰﻋ ﻋ ﻲﻟاو ،نﺎﻧﻟ هﻟا تﺎﻟ ﻲﻧﺎﻟا ﻟا ﻋ نوﻗ ﺧ ﻣ ﻟوﻣ<br />
ًﺎﺎآ نﺎﻧا ﻣ ﻌﺟ ﻟا اه نإ . ﻲﻋوﻼﻟا ﻟاآ ﻲﻓ ﺎﻬﺎﻟإو ﺎﻬﺎﻗﺑ حوﻟا<br />
تﺻ<br />
( 16)<br />
. " ًاﺧ نﻳ ﺎﻣ ًﺎﻟﺎﻏ ﻟو ،ﻣﺎﻣو ﻟ ًﺎﻧﺎﺣأ ،ﺎﺑﺎﻋ<br />
دﺎﻳﺑ ﻻإ هﻟﻷا طوﺷ ﻳ ﻟ ،تارﺎﻀﻟا ﻳرﺎﺗ ﻲﻓ ﺑﺎﺳ ﻌﻳ يﻟا ،زﺎﻧا اه نإ<br />
ﻳﺟ ﻰﺣو ﻣ ﺑﻻ . ﺗﻗو ﺗارﻗو ﻟا/<br />
ﻌﻟا ةدارإ ﻋ ﻌﺗ ةﻳﺟ ﺳﻣ ﻲﻓ ﺗ ﺳاو<br />
ﻟ ﺗﺎﻧﺎﻣإ آ رﺎﺳا ﻲﻓ ﻀﻬﻟا ﻓ ﻰﻧاﻳ ﻻ فﺳ ﻟﻟ . ﻳﻟا ﻟا اه ةﻋ ﺟﻟ<br />
ﻌﻟ ،ﻳﻟا ئرﺎﻟا ﻟذ ،َﻌﻟا ﻀﻬﻟا<br />
ﻓ ﺳ . ةﺻﺎﻌﻟا ةرﺎﻀﻟ ﻲﻟا سﺎﺳﻷا اه<br />
ﺗ ﺗﻬآ ﺳﻣ قﺎﻟا اه ﻲﻓ ﻌﻟا ﺳ . ﻟا/<br />
ﻌﻟا ﻟﻼﺧ ﻣ ثﻳ ًاﻳﺟ ًﺎﺣو ﻣ<br />
ﻧﺎﻳﻟا هه ﺳ ﻓﺎﻌﻧﻻا هه ﻊﻣو . ﻟا/<br />
ﻌﻟا ﺑ ﻲﺣﺳ يﻟا ﻳﻟا ﻧإ . ﻟا ﻣ<br />
ﻲﺑﻐﻟا ﻌﻟاو"<br />
،ﻲﻣﺎﻟا ﻲﻋ<br />
لﻳ ،نوﻗ ﺛﻼﺛ ﻰﻋ ﻳﻳ ﺎﻣ ﻓ . ﻓﻌﻟ ًاﺣو ًارﻣ ةﻳﻟا<br />
نﺎﻳه ﻲﺣﻟاو ﺻﻷا ه ﻲﻧﺎﻧا ﻌﻟﺎﻓ ،ﻋ رﺗ ﻻ ﻓﻌﻣ يأ ءﺎﻐﻟ ﻣ ةرﺑ ﻳ<br />
ﺎﻬﻣﻳ ﻣﺎه ةادأ ﺻﺑ ﻌﻟا ﻰﻋ ﻬﻟا ﻟا ﻰﻋ ﻌﻟا نﺎﺟر ﻟﻣ ﺗﺗ نأ ﻲﻬﻳﺑو<br />
( 17)<br />
. " ﻟﺎﻌﻟا ﻋ ﻲﻬﻟا رﻀﻟا بﺎﻏ تﺎﺛ ﻌﻟا<br />
ًﺎﻀﻳأ مﻳ ﺑ ،ﻳﻟاو ﺣﻼﻟاو ﻟاو ﻟاو ﻣﺄﻟا ﻰﻋ ﻓ ﻳ ﻌﻳ ﻟ ﻌﻟا نإ<br />
ﺳﻣ ﻰﻟإ لﺗ ﺎﻣﻋ ﻌﻟا اه نإ ،ءﺎﺷﻷا<br />
ﻟﺎﻋ ءﺎﺑ ةدﺎﻋإو ﻗاﻟاو ﻟا ﻰﻋ ًﺎﺳﺎﺳأو<br />
تﺎﻓﺎﻟا ﻓ ﻌﻀﺗ ﻧﺎآ يﻟا رﺎا ﻟذ ردﺎﻏ ﻗ نﺎآ ،(<br />
ﻳﻌﻟﺎﺑ ﻋ ﺳ ﺎﻣ)<br />
ﻳﻌﻣ<br />
مﺎﻣأ ﺎﺻأ ،ﻳﻋ ﻰﻟإ ﻟﺑو . ﻟاو ﺻﺎﻟا ﺑ<br />
ًادﻣ نﺎآ ﺣ ،ﻀﻬﻟا ﻟ ﺑﺎﻟا<br />
ﻋﺗو ،يدورﺎﻏ<br />
ءﺎﺟر ﻌﺗ ﺣ ( integrism)<br />
ﻣﺎﻟا ﻣ عﺑ ﺗ ةرﺳأ وأ ﻓاﺧ<br />
نإ . دﺟﻣ ﻏ ﻬﻓ ﻟاو ﻳﻟاو سﺎﻟ ﻊﻀﻳ ﻻ ﺎﻣو ،آﺎﻟا آ ﺣ ﻰﻋ ةردﺎﻗ ﺎﻬﻧأ"<br />
( 18)<br />
، " نﺎﻳاو ﻲﻟا عاﺑاو ﻟﺎآ اﺳ آﻷا ةﺎﻟا<br />
دﺎﻌﺑأ ﻲﻳ ﻲﻟاﺧﻻا ﻲﻌﻟا ﻌﻟا اه<br />
( 19)<br />
. " ا ﺎﻬﺑ ﻓﺎﻟ نﺎﻧا ﺎهﺑا ﺳو ىﻗأ"<br />
عزﺎﻣ نوﺑ ﻌﻟا ﻌﻳ ﻰﻌﻟا اﻬﺑو<br />
ةدﺎﻟا نأ ﻰﻌﺑ ؛ةدﺎﻟا<br />
لﺣ رﺗ ﻳدﺟو ﻳه ﺑا ﻗ ﻌﻟا نﻳ رﻟا اﻬﻟ<br />
ًاراﺳاو<br />
هﺟ ﺎﻬﻧإ<br />
،ةدﺎﻟا<br />
ﻏ كﺎه ﻟو ،ءﻲﺷ آ ﻲه ﺑ ،ءﺎﺷﻸﻟ ﻲﺳﺎﺳﻷا نﻟا ﻟذ ﻟ ﺎه<br />
4
Change language