Netsel Marina / Marmaris - Torunlar GYO
Netsel Marina / Marmaris - Torunlar GYO
Netsel Marina / Marmaris - Torunlar GYO
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
S v P<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18<br />
STANDART GAYRĠMENKUL DEĞERLEME UYGULAMALARI A.ġ.<br />
TORUNLAR GAYRĠMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.ġ.<br />
MUĞLA ĠLĠ – MARMARĠS ĠLÇESĠ<br />
17.18 /1 PAFTA – 236 ADA – 5 NUMARALI PARSEL<br />
18/1 PAFTA – 316 NUMARALI PARSEL<br />
18/1 PAFTA – 318 NUMARALI PARSEL<br />
Gayrimenkule Bağlı Hak Değerleme Raporu<br />
27.02.2012
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 1<br />
S v P<br />
ĠÇĠNDEKĠLER<br />
1. DEĞERLEME RAPORU HAKKINDA BĠLGĠLER ................................................................................................... 2<br />
1.1. SözleĢme Tarihi ve Numarası ............................................................................................................................. 2<br />
1.2. Değerleme Tarihi .............................................................................................................................................. 2<br />
1.3. Rapor Tarihi ve Numarası .................................................................................................................................. 2<br />
1.4. Rapor Türü ....................................................................................................................................................... 2<br />
1.5. Raporu Hazırlayanlar ......................................................................................................................................... 2<br />
2. ġĠRKET ve MÜġTERĠYĠ TANITICI BĠLGĠLER ................................................................................................... 2<br />
2.1. Değerlemeyi Yapan ġirket Unvanı ve ĠletiĢim Bilgileri ........................................................................................... 2<br />
2.2. Değerleme Talebinde Bulunan MüĢteri Unvanı ve ĠletiĢim Bilgileri ......................................................................... 2<br />
3. DEĞERLEME AMAÇ, KAPSAM ve ĠLKELERĠ ...................................................................................................... 3<br />
3.1. Değerleme Raporunun Amacı ............................................................................................................................. 3<br />
3.2. Sınırlayıcı KoĢullar ............................................................................................................................................. 3<br />
3.3. Beyanlar ........................................................................................................................................................... 3<br />
3.4. Rapor‟da Kullanılan Kısaltmalar .......................................................................................................................... 4<br />
3.5. Değerleme ÇalıĢmalarında Kullanılan Yöntemler .................................................................................................. 4<br />
3.5.1. Piyasa Değeri YaklaĢımı ......................................................................................................................... 4<br />
3.5.2. Maliyet YaklaĢımı ................................................................................................................................... 4<br />
3.5.3. Gelirlerin Kapitalizasyonu – ĠndirgenmiĢ Nakit Akımı Analizi ...................................................................... 5<br />
4. EKONOMĠ, SEKTÖR VE BÖLGEYE ĠLĠġKĠN ANALĠZLER ................................................................................... 6<br />
4.1. Global Görünüm ................................................................................................................................................ 6<br />
4.2. Ulusal Ekonomik Görünüm ................................................................................................................................. 6<br />
4.3. Piyasalarda Son Durum ..................................................................................................................................... 8<br />
4.4. Sektörel Görünüm ........................................................................................................................................... 10<br />
4.4.1. Deniz Turizmi ...................................................................................................................................... 10<br />
4.4.2. Türkiye‟de Deniz Turizmi ...................................................................................................................... 10<br />
4.5. Gayrimenkullerin Bulunduğu Bölgenin Analizi Ve Kullanılan Veriler ...................................................................... 13<br />
5. DEĞERLEME KONUSU GAYRĠMENKULLER ve GAYRĠMENKULLERE BAĞLI HAKLARA ĠLĠġKĠN BĠLGĠLER ve<br />
ANALĠZLER ............................................................................................................................................................. 14<br />
5.1. Gayrimenkullerin Yeri, Konumu, Tanımı, Tapu Kayıtlarına ĠliĢkin Bilgiler .............................................................. 14<br />
5.1.1. Gayrimenkullerin Yeri / Konumu ve Tanımı, ........................................................................................... 14<br />
5.1.2. Gayrimenkullerin Tanımı ve Yapısal Özellikleri, ....................................................................................... 14<br />
5.1.3. Değerleme Konusu Gayrimenkullerin Tapu Bilgileri................................................................................. 17<br />
5.2. Değerleme Konusu Gayrimenkullerin Yasal Süreç Analizi .................................................................................... 17<br />
5.2.1. Gayrimenkullerin Son Üç Yıl Ġçerisinde Konu Olduğu Alım-Satım ĠĢlemleri, ............................................... 17<br />
5.2.2. Gayrimenkullere Ait Takyidat Ġncelemeleri, ............................................................................................ 17<br />
5.2.3. Gayrimenkullere Ait Ġmar Planı/KamulaĢtırma ĠĢleri v.s. Bilgileri, ............................................................. 18<br />
5.2.4. Yapı Denetim KuruluĢu ve Denetimleri, ................................................................................................. 18<br />
5.3. <strong>Netsel</strong> <strong>Marina</strong> Ġrtifak Hakkı SözleĢmesi .............................................................................................................. 18<br />
6. DEĞERLEME ÇALIġMALARI ........................................................................................................................... 20<br />
6.1. Değerleme ĠĢlemini Olumsuz Yönde Etkileyen Veya Sınırlayan Faktörler .............................................................. 20<br />
6.2. Hakların Bağlı Olduğu Gayrimenkullerin Teknik Özellikleri ve Değerlemede Baz Alınan Veriler ............................... 20<br />
6.3. Değerleme ÇalıĢmalarında Kullanılan Yöntemler ve Varsayımlar .......................................................................... 20<br />
6.4. AyrıĢtırma Yöntemi Ġle Gayrimenkul Değerinin Tespiti ........................................................................................ 20<br />
6.4.1. Ġrtifak Hakkı Değerinin Tespiti: ............................................................................................................. 20<br />
6.4.2. Yapı Maliyetinin Belirlenmesi ................................................................................................................ 22<br />
6.4.3. Gayrimenkulün Toplam Değeri ............................................................................................................. 24<br />
6.5. Gelirlerin Kapitalizasyonu – ĠNA Analizi ............................................................................................................. 24<br />
6.6. Kullanılan Değerleme Analiz Yöntemlerini Açıklayıcı Bilgiler ve Bu Analizlerin Seçilme Nedenleri ............................ 27<br />
6.6.1. En Etkin ve Verimli Kullanım Analizi, ..................................................................................................... 27<br />
6.6.2. MüĢterek veya BölünmüĢ Kısımların Değerleme Analizi, .......................................................................... 27<br />
6.6.3. Gayrimenkul ve Buna Bağlı Hakların Hukuki Durumunun Analizi, ............................................................. 27<br />
7. ANALĠZ SONUÇLARININ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ ........................................................................................... 28<br />
7.1. Farklı Değerleme Metotlarının Ve Analiz Sonuçlarının UyumlaĢtırılması Ve Bu Amaçla Ġzlenen Yöntem ve<br />
Nedenlerinin Açıklanması ................................................................................................................................................ 28<br />
7.2. Asgari Bilgilerden Raporda Yer Verilmeyenlerin Niçin Yer Almadıklarının Gerekçeleri, ........................................... 28<br />
7.3. Yasal Gereklerin Yerine Getirilip Getirilmediği Ve Mevzuat Uyarınca Alınması Gereken Ġzin Ve Belgelerin Tam Ve<br />
Eksiksiz Olarak Mevcut Olup Olmadığı Hakkında GörüĢler .................................................................................................. 29<br />
7.4. Değerlemesi Yapılan Gayrimenkulün G.Y.O. Portföyüne Alınmasında Sermaye Piyasası Mevzuatı Çerçevesinde, Bir<br />
Engel Olup Olmadığı Hakkında GörüĢ ............................................................................................................................... 29<br />
8. SONUÇ ........................................................................................................................................................... 30<br />
8.1. Nihai Değer Takdiri ......................................................................................................................................... 30<br />
9. RAPOR EKLERĠ .............................................................................................................................................. 31<br />
10. DEĞERLEMEYĠ YAPAN DEĞERLEME UZMANLARININ DEĞERLEME LĠSANS BELGESĠ ÖRNEKLERĠ ............... 31<br />
11. DEĞERLEME KONUSU GAYRĠMENKULÜN ġĠRKET TARAFINDAN DAHA ÖNCEKĠ TARĠHLERDE DEĞERLEMESĠ<br />
YAPILMIġ ĠSE, SON ÜÇ DEĞERLEMEYE ĠLĠġKĠN BĠLGĠLER .................................................................................... 31
1. DEĞERLEME RAPORU HAKKINDA BĠLGĠLER<br />
1.1. SözleĢme Tarihi ve Numarası<br />
10.10.2011 / TR<strong>GYO</strong>-2011<br />
1.2. Değerleme Tarihi<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 2<br />
S v P<br />
Bu değerleme raporuna konu olan taĢınmaz hakkında, 01.12.2011 tarihinde ilgili makamlar (tapu ve<br />
belediye) nezdinde çalıĢmalara baĢlanılmıĢ ve değerleme çalıĢmalarına esas teĢkil edecek olan<br />
dokümanlar ise 31.12.2011 tarihine kadar hazır hale getirilmiĢtir.<br />
1.3. Rapor Tarihi ve Numarası<br />
27.02.2012/SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18<br />
1.4. Rapor Türü<br />
ĠĢ bu Rapor; <strong>Torunlar</strong> Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.ġ. (MüĢteri) yetkililerinin yazılı talebi<br />
üzerine;<br />
a) MüĢteri‟nin iĢtiraki <strong>Netsel</strong> Turizm Yatırımları A.ġ. (<strong>Netsel</strong>) lehine 22.12.2037 tarihine<br />
kadar irtifak hakkı bulunan ve tapuda Maliye Hazinesi adına kayıtlı, Muğla Ġli, <strong>Marmaris</strong> Ġlçesi;<br />
o Tepe mahallesi, 17.18/1 pafta, 236 ada, 5 parsel numarasında kayıtlı<br />
25.070,-m 2 arsa vasıflı parselin üst hakkına dayalı kullanım hakkı,<br />
o Adaköy Köyü, 18/1 pafta, 316 parsel numarasında kayıtlı 11.972,-m 2 arsa<br />
vasıflı parselin üst hakkına dayalı kullanım hakkı,<br />
o Adaköy Köyü, 18/1 pafta, 318 parsel numarasında kayıtlı 436,-m 2 arsa vasıflı<br />
parselin üst hakkına dayalı kullanım hakkı,<br />
b) Kullanım hakkına bağlı olarak üst hakkı tesis edilen parseller üzerinde konumlanmıĢ olan,<br />
o saniter üniteleri (deniz yoluyla gelen misafirlere yönelik duĢ, WC, soyunma<br />
/ giyinme üniteleri )<br />
o idari binalar ve<br />
o idari, konaklama ve ticari ünitelerin<br />
yasal durumunun irdelenmesi, adil piyasa değerlerinin tespiti ve Malik ġirket <strong>Netsel</strong> hisselerinin<br />
ĠĢtirak yoluyla Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı portföyünde yer almasında herhangi bir kısıt olup<br />
olmadığının tespitine yönelik olarak hazırlanmıĢ gayrimenkule bağlı kullanım hakkı değerleme<br />
raporudur.<br />
1.5. Raporu Hazırlayanlar<br />
Değerleme Uzmanı:<br />
Sorumlu Değerleme Uzmanı:<br />
Güner ġAN<br />
S.P.K. Lisans No.: 400288<br />
Yusuf YaĢar TURAN<br />
S.P.K. Lisans No.: 400471<br />
2. ġĠRKET ve MÜġTERĠYĠ TANITICI BĠLGĠLER<br />
2.1. Değerlemeyi Yapan ġirket Unvanı ve ĠletiĢim Bilgileri<br />
STANDART GAYRĠMENKUL DEĞERLEME UYGULAMALARI A.ġ.<br />
Eski Büyükdere Caddesi Ġz Plaza Giz No:4 Kat:6/18 Maslak – Ġstanbul<br />
T: 0-212-290 64 93; F: 0-212-290 64 91; W: www.standartgd.com<br />
2.2. Değerleme Talebinde Bulunan MüĢteri Unvanı ve ĠletiĢim Bilgileri<br />
TORUNLAR GAYRĠMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.ġ.<br />
Rüzgarlı Bahçe 95. Sokak No: 6 - 34805 Kavacık / Beykoz / Ġstanbul<br />
Tel: 0-216-425 20 07; Faks: 0-216-425 03 12; W: www.torunlargyo.com.tr
3. DEĞERLEME AMAÇ, KAPSAM ve ĠLKELERĠ<br />
3.1. Değerleme Raporunun Amacı<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 3<br />
S v P<br />
ĠĢ bu Rapor, <strong>Torunlar</strong> Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.ġ. (MüĢteri) yetkililerinin yazılı talebi<br />
üzerine, Rapor‟da detaylı bilgileri verilen gayrimenkul ve gayrimenkule bağlı hakların yasal durumunun<br />
irdelenmesi, adil piyasa değerlerinin tespiti ve Malik ġirket <strong>Netsel</strong> hisselerinin ĠĢtirak yoluyla<br />
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı portföyünde yer almasında herhangi bir kısıt olup olmadığının tespiti<br />
amacıyla düzenlenmiĢtir.<br />
3.2. Sınırlayıcı KoĢullar<br />
ĠĢ bu Rapor, Standart tarafından, MüĢteri‟nin yazılı talebi üzerine söz konusu gayrimenkul ve<br />
gayrimenkullere bağlı hakların fiili değerleme tarihindeki adil (rayiç) piyasa değeri ile Malik ġirket<br />
<strong>Netsel</strong> hisselerinin ĠĢtirak yoluyla <strong>GYO</strong> portföyünde yer almasında herhangi bir kısıt olup olmadığının<br />
tespiti amacıyla hazırlanmıĢ olan gayrimenkule bağlı kullanım hakkı değerleme raporudur.<br />
MüĢteri tarafından Standart‟a sunulan belgeler esas alınarak ilgili makamlar nezdinde yapılan inceleme<br />
ve araĢtırmalar ile ekonomi ve piyasa koĢulları dikkate alınarak yapılan analizler, tüm verilerin doğru<br />
olduğu kabulüne dayanarak gerçekleĢtirilmiĢtir. Rapor‟da nihai değeri ve analiz sonuçlarını<br />
etkileyebilecek nitelikte eksik ve/veya yanlıĢ, belge ve/veya bilgilerin olması durumunda Standart<br />
sorumluluk kabul etmeyecektir.<br />
Rapor‟da değerleme konus varlıkların adil (rayiç) piyasa değeri, fiili değerleme tarihi esas alınarak<br />
belirlenmiĢ olup bu tarihten sonra ekonomik ve piyasa koĢullarının değiĢmesi halinde olabilecek maddi<br />
değiĢikliklerden ve ilgili kuruluĢlar nezdinde yapılan inceleme tarihinden sonra doğmuĢ hukuki<br />
iĢlemlerden dolayı Standart sorumlu tutulamaz.<br />
Rapor, MüĢteri‟nin münhasır kullanımı için hazırlanmıĢ olup, MüĢteri Rapor‟u kamu kurum ve<br />
kuruluĢları ile mahkemeye sunabilir. Rapor‟un teslimi ile MüĢteri, Rapor‟da yer verilen bilgilerin kamu<br />
kurum ve kuruluĢları ile mahkemeye sunulması haricinde gizli tutulacağını Standart‟a taahhüt eder.<br />
Rapor hiçbir zaman Standart‟ın yazılı ön izni olmadan üçüncü Ģahıslara dağıtım amacıyla kısmen veya<br />
tamamen çoğaltılamaz veya kopya edilemez.<br />
3.3. Beyanlar<br />
Tarafımızdan yapılan değerleme çalıĢmaları ile ilgili olarak;<br />
- Raporda sunulan bulguların Değerleme Uzmanının bildiği kadarıyla doğru olduğunu,<br />
- Analizler ve sonuçların sadece belirtilen varsayımlar ve koĢullarla sınırlı olduğunu,<br />
- Değerleme Uzmanının değerleme konusunu oluĢturan mülkle herhangi bir ilgisi olmadığını,<br />
- Değerleme Uzmanı ücretinin, raporun herhangi bir bölümüne bağlı olmadığını,<br />
- Değerlemenin ahlaki kural ve standartlara göre gerçekleĢtiğini,<br />
- Değerleme Uzmanının, mesleki eğitim Ģartlarına haiz olduğunu,<br />
- Değerleme Uzmanının değerlemesi yapılan mülkün yeri ve vasfı konusunda daha önceden<br />
deneyimi olduğunu,<br />
- Değerleme Uzmanının, mülkü kiĢisel olarak denetlediğini<br />
- Raporda belirtilenlerin haricinde hiç kimsenin bu raporun hazırlanmasında mesleki bir yardımda<br />
bulunmadığını,<br />
beyan ederiz.
3.4. Rapor‟da Kullanılan Kısaltmalar<br />
RAPOR'DA KULLANILAN KISALTMALAR<br />
SPK Sermaye Piyasası Kurulu<br />
Kurul Sermaye Piyasası Kurulu<br />
<strong>GYO</strong> Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı<br />
MüĢteri <strong>Torunlar</strong> Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.ġ.<br />
<strong>Netsel</strong> <strong>Netsel</strong> Turizm Yatırımları A.ġ.<br />
STANDART Standart Gayrimenkul Değerleme Uygulamaları A.ġ.<br />
TAKS Taban Alanı Kat Sayısı<br />
KAKS Kat Alanı Kat Sayısı<br />
E ĠnĢaat Emsali<br />
Hmax<br />
Maksimum Yapı Yüksekliği<br />
m 2 Metrekare<br />
ĠNA ĠndirgenmiĢ Nakit Akımı<br />
DED Devam Eden Değer<br />
Rf Risksiz Getiri Oranı<br />
Rp Risk Primi<br />
Β Beta Katsayısı<br />
% Yüzde<br />
000 Bin<br />
€ Euro<br />
DOP Düzenleme Ortaklık Payı<br />
ABD$ ABD Doları<br />
ABD $ / TL 30.12.2011 tarihli TCMB efektif satıĢ kuru 1,9008 TL esas alınmıĢtır.<br />
Euro/ TL 30.12.2011 tarihli TCMB efektif satıĢ kuru 2,4593 TL esas alınmıĢtır.<br />
EURO/ABD$ 30.12.2011 tarihli çapraz kur 1,2939 olarak esas alınmıĢtır<br />
3.5. Değerleme ÇalıĢmalarında Kullanılan Yöntemler<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 4<br />
S v P<br />
Gayrimenkul değerleme çalıĢmalarında yaygın olarak genel kabul görmüĢ 3 farklı yöntem<br />
kullanılmaktadır.<br />
- “Piyasa Değeri YaklaĢımı”<br />
- “Maliyet OluĢumları YaklaĢımı” ve<br />
- “Gelirlerin Kapitalizasyonu –ĠndirgenmiĢ Nakit Akımı YaklaĢımı” dır.<br />
Bu yaklaĢımlara iliĢkin özet bilgiler aĢağıda sunulmuĢtur.<br />
3.5.1. Piyasa Değeri YaklaĢımı<br />
Piyasa Değeri YaklaĢımı, satıĢa konu olması beklenen gayrimenkullerin değerlemesinde en güvenilir ve<br />
gerçekçi yaklaĢımı sunmaktadır. Bu değerleme yönteminde, değerlemeye konu olan gayrimenkulün<br />
bulunduğu bölgede, benzer nitelikleri bulunan emsal gayrimenkuller incelenir ve gerekli düzeltmeler<br />
yapılarak gayrimenkulün tahmini değerine ulaĢılır.<br />
Piyasa Değeri YaklaĢımı‟nın uygulanabilmesi için aĢağıdaki kriterlerin mevcudiyeti aranmalıdır:<br />
- Analiz edilen gayrimenkulün türü ile ilgili olarak mevcut bir pazarın varlığı (yani yeterli sayıda<br />
alıcı ve satıcı) gereklidir.<br />
- Bu piyasadaki alıcı ve satıcıların, gayrimenkul hakkında oldukça iyi düzeyde bilgi sahibi olduğu,<br />
kabul edilebilir düzeyde olmalıdır.<br />
- Gayrimenkulün piyasada makul bir satıĢ fiyatı ile makul bir süre için satıĢta kaldığı, talep<br />
edenlerin, belirli bir fiyat ve satıĢ özelliği konusunda bilgi alabilecekleri kabul edilebilmelidir.<br />
- Piyasada, değerlemeye konu olan gayrimenkul ile ortak temel özelliklere sahip yeter sayıda,<br />
makul bir zaman aralığında, satıĢı bekleyen veya gerçekleĢtirilmiĢ emsal mevcut olmalıdır.<br />
3.5.2. Maliyet YaklaĢımı<br />
Maliyet yaklaĢımında esas, yeni bir mülk veya konu mülkle aynı yararı olan ikame bir mülk geliĢtirme<br />
maliyetini belirlemektir. Maliyet yaklaĢımında geçerli bir değer göstergesi türetmek için, geliĢtirilen<br />
maliyet tahmininde, konu mülkle yaĢ, durum ve yarar farkları için düzeltmeler yapılır. Maliyetle değer<br />
arasında bir iliĢki olduğundan, maliyet yaklaĢımının piyasanın düĢünce tarzını yansıttığı kabul<br />
edilmektedir.
Maliyet YaklaĢımında, genellikle, maliyetin tahmini için iki farklı metot kullanılmaktadır.<br />
- Yeniden ĠnĢa Maliyeti<br />
- Ġkame Maliyeti<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 5<br />
S v P<br />
Bu yaklaĢımla, değerleme tarihi itibari ile mülk yapılandırılmaları için belirlenen maliyetlerden aĢağıda<br />
belirtilen yöntemlerden uygun olanı kullanılmak ve hesaplanan amortisman miktarı düĢülmek suretiyle,<br />
mevcut yapı değerine ulaĢılır.<br />
- Piyasadan Çıkarma Yöntemi<br />
- YaĢ – Ömür Yöntemi<br />
- AyrıĢtırma Metodu<br />
Yapılandırma maliyetinden türetilen mevcut yapı değerinden, amortisman değeri düĢüldükten sonra<br />
bulunan değere arazi değeri ilave edildiği zaman ulaĢılan sonuç, tam mülkiyet hakkının bir değer<br />
göstergesidir.<br />
3.5.3. Gelirlerin Kapitalizasyonu – ĠndirgenmiĢ Nakit Akımı Analizi<br />
Yöntem, genellikle geliĢtirilen bir gayrimenkulün kiralama ve/veya iĢletilmesi ile elde edilmesi<br />
planlanan gelirlerin esas alınması suretiyle kullanılmakla beraber, geliĢtirilecek projede satıĢın<br />
planlanması halinde de kullanılabilmektedir.<br />
GeliĢtirilen gayrimenkulün, belli bir süreçte (inĢa halinde ve/veya sonrasında) tamamen /kısmen satıĢı<br />
mümkün olup, planlanan duruma göre nakit akıĢlarının belirlenmesi çalıĢmaları da farklılıklar<br />
gösterebilmektedir.<br />
Bu yöntemde, değerlemesi yapılan gayrimenkule ait ve kiralanması düĢünülen bölümlerin, iĢletme<br />
giderleri için alınan katkı payları dahil olmak üzere, aylık toplam kira bedelleri, yıllık artıĢlar da dikkate<br />
alınarak, nakit giriĢleri hesaplanır. Yöntemde genel olarak, tahsil edilemeyen kiralar ve boĢ kalma<br />
yüzdeleri gibi hususlar da bu gelirin hesaplanmasında dikkate alınır.<br />
Buna karĢılık eğer mevcut ise, otopark ve reklam panoları gibi ortak alanlardan elde edilen gelirler,<br />
yönetim planında gösterildiği üzere hesaplanır ve diğer nakit giriĢleri olarak bağımsız bölümlere<br />
dağıtımı yapılır.<br />
ĠĢletme hizmetleri kapsamında söz konusu gayrimenkule ait bulunan, kiralanması düĢülen bağımsız<br />
bölümler ile ortak alanlar için katlanılan iĢletme gider payları, vergiler, fiziki yatırımlar ve iĢletme<br />
sermayesi ihtiyacı ise nakit çıkıĢı olarak dikkate alınır.<br />
Özetle, analiz, yıllar itibariyle gayrimenkulün veya projenin kiralama ve/veya satıĢ yoluyla<br />
elde edilmesi planlanan amortisman öncesi serbest net nakit akımlarının, (Nakit giriĢ ve<br />
çıkıĢ farkları) ıskontolanarak bugünkü değerine indirgenmesidir.
4. EKONOMĠ, SEKTÖR VE BÖLGEYE ĠLĠġKĠN ANALĠZLER<br />
4.1. Global Görünüm<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 6<br />
S v P<br />
Küresel ekonomide kriz sonrasında, geliĢmiĢ ve geliĢmekte olan ülkelerin ekonomik görünümlerinde<br />
önemli bir ayrıĢma yaĢanmakla birlikte, kademeli bir toparlanma gözlenmektedir. Krizin ardından geniĢ<br />
kapsamlı ve etkili kamusal müdahalelerin, efektif talebi canlandırması ve finansal piyasalarda hüküm<br />
süren belirsizlik ve sistemik riskleri hafifletmesi ile yeniden ekonomik büyüme sürecine girilmiĢtir.<br />
Finansal piyasalardaki koĢullar düzelmeye devam etmektedir, ancak esas olarak geliĢmiĢ<br />
ekonomilerden kaynaklanan riskler hala devam etmekte olup özellikle Avrupa‟daki bazı ülkelerin<br />
bankacılık ve kamu kesimlerinde artarak süren sorunlar piyasaları olumsuz yönde etkilemektedir.<br />
Özellikle bütçe dengesinde ciddi boyutta bozulmanın yaĢandığı ve kamu borçluluk düzeyinin aĢırı<br />
yükseldiği geliĢmiĢ ülkelerde mevcut kırılganlıklar önemini korumaktadır.<br />
Kriz sonrası dönemde küresel düzeyde ortaya çıkan atıl kapasite ve özel tüketim ve yatırımın azalması,<br />
tüm dünyada enflasyonu bir kaygı olmaktan çıkarmıĢ, ekonomide öncelik finansal istikrar, büyüme ve<br />
istihdama yönelmiĢtir. Bu çerçevede, ekonomileri canlandırmak amacıyla para politikaları mümkün<br />
olduğunca gevĢetilmiĢ, bütçe açıkları artırılmıĢtır. Uygulanan gevĢek para politikalarının sunduğu bu<br />
ortam bir yandan ekonomileri canlandırırken, diğer yandan da baĢta gıda ve petrol olmak üzere emtia<br />
fiyatlarının, yüksek oranda artmasına imkan tanımıĢtır. Bu koĢullar altında krizin etkilerinin<br />
hafiflemesiyle birlikte enflasyon, özellikle geliĢmekte olan ülkelerde geleceğe dair en önemli risklerden<br />
biri haline gelmiĢtir.<br />
Kamu maliyeleri, finansal yapıları ve büyüme potansiyelleri göreli olarak daha iyi durumda olan<br />
geliĢmekte olan ekonomiler, krizin etkilerini hızla atlatarak nispeten daha hızlı bir toparlanma sürecine<br />
girmiĢlerdir. Ancak, küresel ekonominin bütünleĢik yapısı dikkate alındığında, geliĢmiĢ ülkelerdeki<br />
sorunlar tam anlamıyla çözülmediği sürece, geliĢmekte olan ülkelerde daha ziyade iç talebe dayalı olan<br />
mevcut hızlı toparlanma eğiliminin ne kadar sürdürülebileceği konusu belirsizliğini korumaktadır.<br />
GeliĢmiĢ ülkelerde kısa vadeli faiz oranlarının uzun süre düĢük kalacağına yönelik beklentiler,<br />
yatırımcıları yüksek getiri arayıĢına sevk etmiĢ ve geliĢmekte olan ülkelerin yatırım araçlarına talep<br />
artmıĢtır. Ancak özellikle EURO bölgesinde kamu borçlarını ödemekte zorlanan ülkelere iliĢkin risk<br />
algılamaları uluslararası piyasalarda kaygıların sürmesine neden olmaktadır.<br />
4.2. Ulusal Ekonomik Görünüm<br />
Ġktisadi faaliyetteki toparlanmanın beklenenden hızlı olması, orta vadeli programın mali disiplinin<br />
süreceğine iĢaret etmesi, finansal sistemin istikrarı, kredi derecelendirme kuruluĢlarının olumlu<br />
değerlendirmeleri, risk primi göstergelerinin kriz öncesi seviyelerinin de altında seyretmesi ülkemiz<br />
ekonomisi açısından olumlu bir görünüme iĢaret etmektedir. Önümüzdeki dönemde, kısa vadeli<br />
sermaye akımlarındaki hızlanmanın yanı sıra, kredi kullanımının artarak devam etmesi ve cari iĢlemler<br />
açığının artması finansal istikrar açısından önem taĢımaktadır. Bu çerçevede, makro riskleri azaltıcı<br />
önlemler, diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizin de gündeminde olacaktır.<br />
Küresel risk iĢtahındaki artıĢ, ülkemizdeki yüksek büyüme oranı, kamu maliyesindeki<br />
disiplin, sağlam finansal sistem ve göreceli yüksek faiz oranları nedeniyle ağırlıklı olarak<br />
bankaların yurt dıĢı yükümlülükleri ve portföy yatırımlarından oluĢan sermaye giriĢi<br />
yaĢanmaktadır. Küresel krizden çıkıĢla birlikte sermaye giriĢleri hızlanmıĢ ve 2011 yılı Ocak-Nisan<br />
döneminde net doğrudan uluslararası yatırım giriĢi (fiili giriĢ) 4.677 milyon ABD doları düzeyinde<br />
gerçekleĢmiĢtir. 1 Uluslararası doğrudan yatırım giriĢleri kaleminde yer alan sermaye giriĢi 2011 yılının<br />
ilk dört ayında toplam 6.002 milyon ABD dolarına ulaĢmıĢtır. 4.342 milyon doları mali aracı kuruluĢların<br />
faaliyetleri sektöründen kaynaklanmıĢtır. 2011 yılı Ocak-Nisan döneminde nakit sermaye giriĢinin<br />
%88,6‟sı AB ülkeleri kaynaklıdır.<br />
1 Hazine MüsteĢarlığı, Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni, Haziran 2011
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 7<br />
S v P<br />
Ekonomide yurt içi talepteki artıĢın desteğiyle hızlı bir toparlanma gerçekleĢmektedir.<br />
2010 yılının son çeyreğine iliĢkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hâsıla değeri bir önceki yıla göre sabit<br />
fiyatlarla %9,2 artıĢ göstererek 28.015 milyon TL olmuĢtur. 2010 yılı gayri safi yurtiçi hâsıla değeri cari<br />
fiyatlarla %16,0‟lık artıĢla 1.105.101 milyon TL, sabit fiyatlarla % 8,9‟luk artıĢla 105.680 milyon TL<br />
olmuĢtur. 2010 yılında kiĢi baĢına gayri safi yurtiçi hâsıla değeri cari fiyatlarla 15.138 TL, ABD doları<br />
cinsinden 10.079 dolar olarak hesaplanmıĢtır.<br />
ĠĢsizlik oranları kriz öncesi seviyelerine yaklaĢsa da, temel enflasyon göstergeleri orta<br />
vadeli hedeflerle uyumlu seyrini sürdürmektedir. Küresel kriz ve ekonomideki daralmayla<br />
birlikte artan iĢsizlik oranları mevsimsel etkilerden arındırılmıĢ verilerle 2009 yılı ilk çeyreğinden itibaren<br />
gerilemeye baĢlamıĢ, 2011 yılı ilk çeyreğinden itibaren ise istihdamda görülen güçlü artıĢların etkisiyle<br />
hızla azalarak kriz öncesi seviyelerine yaklaĢmıĢtır. 2011 yılı Mart döneminde %10,8‟e gerilemiĢtir 2 .<br />
Ġstihdam koĢullarındaki iyileĢmeye rağmen iĢsizlik oranları halen yüksek seviyelerdedir. DıĢ talebin<br />
zayıf seyri nedeniyle kapasite kullanım oranlarının kriz öncesi seviyelere ulaĢmasının zaman alması,<br />
istihdam koĢullarındaki iyileĢmeye rağmen halen yüksek seviyesini koruyan iĢsizlik oranı ve Türk<br />
Lirasının güçlü konumu temel enflasyon göstergelerindeki düĢük düzeylerin korunmasına destek<br />
vermektedir.<br />
Cari iĢlemler açığı artmaya devam etmektedir. Küresel kriz sonucunda iktisadi faaliyetteki<br />
durgunlaĢma ve emtia fiyatlarındaki düĢüĢ nedeniyle daralan ve 2009 yılı sonunda 38,8 milyar ABD<br />
dolarına gerileyen dıĢ ticaret açığı, ekonomideki canlanmayla birlikte tekrar artmaya baĢlamıĢ ve 2011<br />
Nisan ayında 9,1 milyar dolar açık vermiĢtir. Ġhracattaki toparlanmaya rağmen ithal mallara yönelik<br />
talebin ivmelenmesi sonucu, 2011 yılı Ocak-Nisan döneminde dıĢ ticaret açığı geçen yılın aynı<br />
dönemine göre %86,7 artarak 33,7 milyar ABD dolar olurken, 12 aylık kümülatif dıĢ ticaret açığı<br />
Mart‟taki 83,7 milyar ABD dolardan 87,2 milyar ABD dolara geniĢlemiĢ ve iç ve dıĢ talebin toparlanma<br />
hızlarındaki ayrıĢma daha belirgin hale gelmiĢtir. Nisan ayındaki ihracat, Mart‟taki %19,5‟ten sonra<br />
yıllık bazda %26,5 artarak 11,9 milyar ABD dolara ulaĢmıĢtır. Diğer taraftan ithalat %40,2 artıĢla 21<br />
milyar ABD dolar olarak gerçekleĢerek, ilk çeyrek boyunca görülen artıĢ hızının altında kalmıĢtır. Diğer<br />
yandan mevsimsellik ve çalıĢılan iĢgünü etkisinden arındırılmıĢ verilere göre ihracat Nisan‟da önceki<br />
aya göre %9,2 yükselirken, bu yükseliĢ ithalattaki %2,8 artıĢın oldukça üzerinde gerçekleĢmiĢtir. Nisan<br />
ayı verileri ihracat ve ithalatın büyüme oranlarının birbirine önemli oranda yakınlaĢması nedeniyle cari<br />
açıktaki yavaĢlama konusunda ilk önemli iĢaret olabilir. Küresel kriz ve ekonomideki küçülmeyle birlikte<br />
2009 yılı sonunda milli gelirin %2,3‟üne kadar gerileyen cari iĢlemler açığı, iktisadi faaliyetteki<br />
canlanmayla birlikte tekrar artmaya baĢlamıĢ ve 2010 yılı sonu itibarıyla milli gelirin % 6,6‟sına<br />
ulaĢmıĢtır. Ocak-Nisan 2010 döneminde 13,9 milyar ABD dolar açık veren cari iĢlemler hesabı, 2011 yılı<br />
ilk dört ayında %113,8 oranında artarak 29,6 milyar ABD dolara yükselmiĢtir.<br />
Para politikası sıkı bir duruĢ sergilerken iktisadi faaliyetin öngörülenden hızlı<br />
toparlanması, kontrol altında tutulan kamu harcamaları ve faiz giderlerindeki düĢüĢ kamu<br />
maliyesi dengelerini olumlu yönde etkilemiĢtir. 2010 yılında bütçe gelirleri, iç talepteki artıĢa<br />
bağlı olarak yükselmiĢ, faiz oranlarındaki düĢüĢle faiz giderleri azalmıĢ ve faiz dıĢı harcamalar görece<br />
sınırlı düzeyde artmıĢtır. Bu geliĢmeler sonucunda bütçe performansı olumlu bir seyir izlemiĢ ve 2009<br />
yılı sonunda yıllık 440 milyon TL olan merkezi yönetim faiz dıĢı bütçe fazlası, 2010 yılı sonunda 8,7<br />
milyar TL‟ye yükselmiĢtir. Merkezi yönetim bütçe açığı ise 2009 yılında 52,8 milyar TL tutarındayken,<br />
2010 yılında 39,6 milyar TL‟ye gerilemiĢtir. Böylece, 2009 yılında milli gelirin % 5,5‟ine ulaĢan bütçe<br />
açığı, 2010 yılında milli gelirin % 3,6‟sına düĢmüĢtür. 2011 yılının ilk dört aylık döneminde bütçe<br />
performansındaki iyileĢme devam etmektedir. Bu dönemde artan vergi gelirleri ve faiz<br />
harcamalarındaki gerileme bütçe geliĢmelerine olumlu katkıda bulunurken, faiz dıĢı harcamaların artıĢ<br />
hızının yavaĢlaması bütçe performansındaki iyileĢmeye destek vermiĢtir. 2011 yılı Ocak-Mart dönemine<br />
iliĢkin bütçe açığı geçen yılın aynı dönemine göre % 63,6 oranında azalarak 4,1 milyar TL olmuĢtur.<br />
Faiz dıĢı fazla ise geçen yılın aynı dönemine göre 2,7 kat artarak 9,8 milyar TL olarak gerçekleĢmiĢtir.<br />
Bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine göre %20,5 oranında artarak 68,7 milyar TL olmuĢtur.<br />
Bütçe giderleri ise sadece % 6,6 oranında artarak 72,9 milyar TL olarak gerçekleĢmiĢtir. Vergi gelirleri<br />
geçen yılın aynı dönemine göre % 19,9 oranında artarak 57,5 milyar TL olarak gerçekleĢmiĢtir. Buna<br />
karĢın faiz hariç bütçe giderleri ise % 10,3 oranında artarak 58,9 milyar TL olmuĢtur. 3 Cari iĢlemler<br />
2 TUĠK<br />
3 Maliye Bakanlığı, Makro Ekonomik Görünüm Raporu, Nisan 2011
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 8<br />
S v P<br />
açığının arttığı bir ortamda, kamu harcamalarının kontrol altında tutularak, kamu maliyesinde<br />
gevĢemeye gidilmemesinin finansal istikrar açısından gerekli olduğu düĢünülmektedir.<br />
Ekonomide görülen hızlı toparlanma, belirsizliklerin azalması, faiz oranlarında yaĢanan<br />
düĢüĢ ve kredi kullandırma koĢullarında görülen iyileĢme sonucunda firmaların borçluluğu<br />
artmakla birlikte yurt dıĢı kaynaklı borçların payı azalmaktadır. Firmaların toplam finansal<br />
borçları 2009 yılında önemli bir değiĢim göstermezken, 2010 yılında kademeli olarak artmıĢ, 2011 yılı<br />
ġubat ayı itibarıyla 461 milyar TL seviyesinde gerçekleĢmiĢtir. Firmaların finansal borçlarının milli gelire<br />
oranı da 2010 yılı sonunda bir önceki yılsonuna göre 2,9 puan artarak % 39,1‟e yükselmiĢtir. 2011 yılı<br />
ġubat ayı itibarıyla firmaların finansal borçlarının % 59‟u yabancı para cinsinden olmakla birlikte,<br />
yabancı para borçlar ağırlıklı olarak uzun vadelidir. Aynı dönemde yurt dıĢı kaynaklı kredilerin toplam<br />
krediler içindeki payı % 29,2 olup, Türk bankalarının yurt içi ve yurt dıĢı Ģubeleri ile yurt dıĢı<br />
iĢtiraklerince reel sektöre kullandırdıkları Türkiye kaynaklı kredilerin toplam krediler içindeki payı 2010<br />
yılı Eylül ayına göre, 1,8 puan artarak % 79,8‟e ulaĢmıĢtır.<br />
Firmaların kredi kullanımlarının yanı sıra satıĢ gelirlerinin arttığı ve kârlılık<br />
performanslarının güçlü seyrettiği görülmektedir. ĠMKB‟de iĢlem gören firmaların satıĢ gelirleri<br />
2011 yılı Mart döneminde geçen yıla göre % 25, faaliyet kârları % 28 artarken, dönem kârları % 13,1<br />
azalmıĢtır. Firmaların artan satıĢ gelirleri ve faaliyet kârlarına rağmen kur farkı giderlerindeki artıĢa<br />
bağlı olarak artan finansal giderler dönem kârındaki azalıĢta etkili olmuĢtur. Bu geliĢmeler sonucunda<br />
2010 yılı Mart döneminde % 3,72 olan özkaynak kârlılığı, 2011 yılı Mart döneminde yılında % 2,95‟e<br />
gerilemiĢtir. Firmaların gerileyen özkaynak kârlılığında özellikle kâr marjındaki düĢüĢ etkili olmuĢtur.<br />
Faaliyet kârı dıĢında tutulan finansal giderlerdeki artıĢ firmaların kâr marjlarını olumsuz etkilemiĢtir.<br />
Firmaların yabancı para varlık ve yükümlülükleri incelendiğinde, yabancı para net açık<br />
pozisyonunun arttığı ve kur riskinin firmalar için önemini koruduğu görülmektedir. Küresel<br />
krizden sonra azalmaya baĢlayan reel sektörün net açık pozisyonu, ekonomideki toparlanmayla birlikte<br />
artmaya baĢlamıĢtır. 2009 yılında bir önceki yıla göre % 2,5 azalan yabancı para açık pozisyonu, 2011<br />
yılı ġubat ayında % 28,6 artarak 100,1 milyar ABD dolarına ulaĢmıĢtır. 2011 yılı ġubat ayında yabancı<br />
para varlıkların yükümlülükleri karĢılama oranı ise 2010 yılı son çeyreğinden itibaren 1,6 puan azalarak<br />
% 47‟ye gerilemiĢtir.<br />
Hane halkı yükümlülükleri içinde ihtiyaç kredileri ile konut kredilerinin payı artmaya<br />
devam ederken, taĢıt kredilerinin payı sınırlı bir artıĢ, kredi kartlarının payı ise düĢüĢ<br />
göstermiĢtir. Hane halkı yükümlülüklerinin geliĢimi türlerine göre incelendiğinde, 2011 yılı Mart ayı<br />
itibarıyla 2009 yılı sonuna göre ihtiyaç kredileri % 53, konut kredileri % 42, taĢıt kredileri % 43,6,<br />
kredi kartları ise % 18,4 artıĢ göstermektedir. Bu geliĢmeler sonucunda hane halkı yükümlülükleri<br />
içinde ihtiyaç kredileri, konut kredileri ve taĢıt kredilerinin payı artarken, kredi kartının payı gerilemiĢtir.<br />
2010 ve 2011 yıllarında kredi kartı bakiyeleri artıĢını sürdürmekle birlikte, faize tabi bakiyelerin toplam<br />
kredi kartı bakiyelerine oranı 2009 yılı sonuna kıyasla gerilemiĢtir.<br />
4.3. Piyasalarda Son Durum<br />
2011 Ağustos ayı baĢı itibariyle, piyasalarda, ABD ekonomisinin ikinci dibe girebileceğine iliĢkin<br />
endiĢelerle TCMB‟den gelen sürpriz kararlar etkili olmuĢtur. Bunlarla birlikte, Ġtalya ve Ġspanya‟nın 10<br />
yıllık tahvillerinin Alman tahvilleri ile arasındaki getiri farkının açılması, borç krizinin önümüzdeki<br />
dönemde bu ülkelerde daha sert hissedileceği yönündeki endiĢeleri güçlendirmektedir.<br />
En önemli geliĢmelerden birisi, kredi derecelendirme kuruluĢu S&P‟nin ABD‟nin kredi notunu düĢürmesi<br />
olmuĢtur. S&P ABD‟nin “AAA” olan kredi notunun “AA+”ya düĢürüldüğünü, kredi notu görünümünün<br />
ise negatif izlemeye alındığını açıklanmıĢtır.<br />
GeliĢmiĢ ekonomilerde ve Çin‟de son dönemde büyümede görülen yavaĢlama Ağustos‟ta yeniden<br />
belirsizlik dalgasını, dolayısıyla uluslararası piyasalardaki dalgalanmayı güçlendirmiĢ durumdadır.<br />
Avrupa‟da yaĢanan borç sorunlarına ABD kaynaklı endiĢelerin de eklenmesi, politika çözümlerinde geç<br />
kalınması ve yeterli adım atılmamasının Amerika‟nın not düĢüĢüne neden olması, G7 ve G20<br />
ülkelerinde politika yapıcıları yeniden koordineli bir çare arayıĢına itmiĢ gibi görünmektedir.
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 9<br />
S v P<br />
Temel olarak bakıldığında yılın ikinci yarısında Amerikan ekonomisinin daha iyi bir performans<br />
göstermesi olasılığı hala güçlü olmakla beraber, bunun için piyasalardaki satıĢ ve panik havasının<br />
kontrol altına alınması gerektiği belirtilmektedir. G7 veya G20‟den gelecek açıklamaların bu nedenle<br />
önemli olması beklenmektedir.<br />
Yurtiçinde, yaĢanan geliĢmeler üzerine TCMB, geliĢmiĢ ülkelerdeki sorunların artması ve yurtiçinde<br />
iktisadi faaliyetteki yavaĢlamanın beklenenden daha sert olması halinde para politikası araçlarının<br />
geniĢletici yönde kullanılabileceğinin sinyalini vermiĢtir. TCMB, küresel ekonomiye iliĢkin giderek artan<br />
sorunların yurtiçi iktisadi faaliyet üzerinde “durgunluğa yol açma riskini” azaltmak amacıyla politika faiz<br />
oranını beklenmedik bir Ģekilde 50 baz puan indirerek %5,75 düzeyine çektiğini açıklamıĢtır. Ayrıca,<br />
kısa vadeli faizlerde oluĢabilecek aĢağı yönlü oynaklığı azaltmak amacıyla gecelik borçlanma faiz<br />
oranını %1,50 seviyesinden %5 düzeyine yükselttiğini duyurmuĢtur. Bunun yanında, 5 Ağustos‟tan<br />
itibaren gerek gördüğü günlerde piyasaya döviz likiditesi sağlamak amacıyla döviz satım ihalelerine<br />
baĢlayacağını açıklamıĢ, taraftan yabancı para cinsinden zorunlu karĢılık oranlarında da tüm vadeler<br />
için 0,5 puan indirim yapmıĢtır.<br />
Enflasyon verileri beklentilere kıyasla daha olumlu bir seyir izlemektedir. Temmuz 2011‟de bir önceki<br />
aya göre TÜFE %0,41, ÜFE %0,03 gerilemiĢtir. Piyasanın aylık enflasyon beklentisi TÜFE‟nin %0,07<br />
düĢeceği, ÜFE‟nin ise %0,80 artacağı yönünde iken, TÜFE, aylık bazda Haziran 2011‟de kaydettiği hızlı<br />
düĢüĢün ardından Temmuz 2011‟de gerilemiĢ, yıllık artıĢ ise hafif yükseliĢ kaydederek %6,3<br />
seviyesinde gerçekleĢmiĢtir. Yıllık ÜFE artıĢı da benzer bir seyir izleyerek %10,3‟e yükselmiĢtir.<br />
Temmuz 2011 itibariyle TÜFE‟deki gerilemenin beklentilerin üzerinde gerçekleĢmesinde, giyim ve<br />
ayakkabı ile gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki fiyat geliĢmeleri etkili olmuĢtur.<br />
Bu ortamda bir süredir Türkiye‟de sinyalini aldığımız büyümeye odaklı para politikası tercihinin ise<br />
Ağustos ayında TL‟nin değerine istikrar kazandırma arayıĢı sırasında sürpriz bir faiz indiriminin eĢlik<br />
etmesiyle yeni bir boyut kazanmıĢtır. Bu geliĢme bize mevcut para politikasını enflasyon hedeflemesi<br />
çerçevesinde değerlendirmenin, diğer bir deyiĢle mevcut beklentilerle hedefler arasındaki farkı dikkate<br />
alarak temkinli bir duruĢ beklemenin yanıltıcı olduğunu göstermiĢtir. Önümüzdeki döneme dair<br />
görünüm değerlendirilirken, bunun dikkate alınması faydalı olacaktır.<br />
Ülkelerin çok uzun süre yüksek cari açıkla yaĢayamayacağı, çünkü yüksek cari açığın o ülkede döviz<br />
arzı eksikliği yaratacağı, bu da zaman içinde o ülkenin para biriminin değer kaybetmesine, dolayısıyla<br />
cari dengeye ulaĢılmasına neden olacağı hipotezi, bu resme cari açığın finansmanını yani sermaye<br />
hareketlerini de eklendiğinde ve sermaye hareketlerinin cari açıktan daha güçlü olduğu zamanlarda bu<br />
tezi çürütmektedir. Bugün Türkiye‟de izlenen para politikasının özünü de bu oluĢturmaktadır. Yüksek<br />
cari açığı olan bir ülkede sermaye giriĢi güçlü kalmaya devam ediyorsa faizleri yükselterek ekonomiyi<br />
soğutmak bir çözüm olmaktan çok sorunu büyütebilir. Çünkü yüksek faiz dünyanın içinde bulunduğu<br />
konjonktür itibarıyla ülkeye sermaye giriĢini (daha çok da portföy yatırımları giriĢini) güçlendirebilecek,<br />
bu da para biriminde gereken düzeltmeyi geciktirecek (aksine değerlenmeyi güçlendirebilecek) Ve cari<br />
açık sorununu daha da büyütebilecektir.<br />
2009 krizine yüksek faiz ortamında giren TCMB‟nin küresel belirsizlikleri dikkate alarak olası bir<br />
sermaye hareketi oynaklığına karĢı benzer bir durumda kalmak istemediği açıkça görülmektedir. 2010<br />
sonundan bu yana uygulanan para politikasının sermaye hareketlerinde bir kırılganlık yaratmamıĢ<br />
olması da (ki bunu da Türkiye ekonomisinin yapısal güçlü tarafları ve genel olarak geliĢmekte olan<br />
ülkelere olan ilgi ile açıklamak mümkün) bu duruĢu desteklemektedir. Burada alınan en temel riskin ise<br />
kura istikrar kazandırmak ve enflasyon görünümüne iliĢkin olduğu düĢünülmektedir. Bu ortamda<br />
rezervlerin kullanılıyor olması kredi derecelendirme kuruluĢlarından gelebilecek negatif bir tepki<br />
olasılığını arttırmıĢ olsa da, buna kısa vadeli borç stokunun düĢüĢünün (özellikle bankaların) eĢlik<br />
edebileceği ve görünümü rahatlatabileceği düĢünülmektedir. Temel güven unsurunun ise, enflasyonun<br />
baz etkisinin desteğiyle gerilemesi, önümüzdeki iki ayda verilerin ekonomideki yavaĢlamayı teyit etmesi<br />
ve maliye politikasında beklenen sıkılaĢtırmanın açıklanmasının olacağı düĢünülmektedir.
4.4. Sektörel Görünüm<br />
4.4.1. Deniz Turizmi<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 10<br />
S v P<br />
Deniz Turizmi Yirminci Yüzyılın son çeyreğinde tüm dünyada önemli bir geliĢme trendi yakalamıĢtır. Bu<br />
hızlı geliĢimin 21. Yüzyılda da devam edeceği tahmin edilmektedir. Bunun temel nedeni de birçok<br />
alanda sağladığı ekonomik getirilerdir. Sektördeki bu olumlu geliĢme ülkemizdeki deniz turizmini de<br />
pozitif yönde etkilemektedir.<br />
Akdeniz‟de deniz turizmi için potansiyel bir alandır. Ancak, yatçılığa elveriĢli bölgelerin doğal<br />
potansiyelinin neredeyse tümü kullandığı halde, Avrupa ve Akdeniz kıyılarında 407.546 civarında yat<br />
bağlama kapasitesi bulunmaktadır.<br />
1940‟lı yıllarda yatçılığa baĢlayan Fransa, Ġspanya, Ġngiltere ve Ġtalya Doğu Akdeniz ülkeleriyle<br />
kıyaslanamayacak marina ve bağlama kapasitesine ulaĢmıĢlardır. Oysa, Avrupa ve Akdeniz‟deki<br />
limanlarda bağlı yaklaĢık 1.5 milyon yat bulunmakta ve yılda 50.000 yeni yat pazara dahil olmaktadır.<br />
Avrupa kıyılarındaki mevcut marinaların kapasiteleri hemen hemen dolu olduğundan ciddi fiyat artıĢları<br />
yaĢanmaktadır. Bu nedenle yeni marinalara daha çok ihtiyaç duyulmaya baĢlanmıĢtır ve yatçılar da<br />
kaliteyle birlikte fiyat avantajı sağlayacak yeni arayıĢlara girmiĢtir.<br />
Avrupa Yatçılarının hedef ülkeleri arasında Ġspanya, Fransa, Ġtalya, Slovenya, Hırvatistan, Yunanistan,<br />
Türkiye bulunmaktadır. Türkiye halen saydığımız ülkeler arasında ilk önce tercih edilen ülke değilse de<br />
mavi tur, yatlarımızda üretilen turizm hizmetleri ile marinalarımız ve yat çekek yerlerinde üretilen<br />
bakım onarım hizmetleri ile Akdeniz Çanağının yatçılık merkezi olmuĢtur<br />
4.4.2. Türkiye‟de Deniz Turizmi<br />
Türkiye‟de 1970‟li yıllarda Mavi yolculuk adı ile büyük balıkçı tekneleri tarafından baĢlatılan Bodrum<br />
Gökova koyu deniz gezileri ile ilk deniz turizmi hareketleri baĢlamıĢtır.1983 yılında yürürlüğe giren<br />
2634 sayılı Turizmi TeĢvik Yasası ile yabancı bayraklı yatlara üç ayda bir giriĢ-çıkıĢ yapma zorunluluğu<br />
kaldırılarak 5 yıl süre ile Türkiye‟de kalmak, Türk karasuları ve limanları arasında, gezi ve spor amaçlı<br />
turizm hizmeti verme imkanının ve serbestçe çalıĢma olanağının sağlanması ile Deniz Turizmi Sektörü<br />
yaratılmıĢ ve sektör hızla geliĢmiĢtir.<br />
Türkiye, geliĢen deniz turizminden daha fazla pay alma potansiyeline sahip olup doğal ve kültürel<br />
zenginlikleri, uygun coğrafi yapısı, neredeyse on iki ay yatçılığa elveriĢli iklimi nedeniyle önemli<br />
avantajlara sahiptir. Sahip olunan avantajları faydaya dönüĢtürmenin iki temel bileĢeni:<br />
- sektörde sürdürülebilir bir geliĢmeyi sağlayacak planlı yatırımların hayata geçirilmesi ve<br />
- bir hizmet sektörü olan turizmin faaliyet alanı içinde yer alan deniz turizminde tanıtım ve<br />
pazarlama faaliyetlerinin bilinçli yapılması,<br />
bulunmaktadır.<br />
Deniz Turizmi, sektörel bazda büyüyebilen tek sektör olmuĢ ve çok geniĢ toplumu kucaklayabilen bir<br />
ticaret hacmi doğurmuĢtur. Deniz turizmi sektörü, son yıllarda sağladığı döviz girdisi ile ülke ekonomisi<br />
ve turizm sektörü içerisinde, kendini kanıtlamıĢtır.<br />
Sektör olarak doğrudan 750.000, dolaylı olarak 2.5 milyona yakın insana iĢ istihdamı<br />
sağlayan ve ülkemizin kalkınma ve geliĢmesinin lokomotiflerinden biri olan turizm sektörü<br />
içerisinde de, en önemli bölümlerinden birini Deniz Turizmi oluĢturmaktadır.<br />
Türkiye‟nin sahip olduğu değerlere, yat ve marinalarımızın sayısal verileri ile Avrupa ve Dünyadaki<br />
geliĢmelere baktığımızda, Türk Deniz Turizm Sektörünün önümüzdeki yıllarda varması gereken hedef,<br />
Türkiye alacağı önlemlerle birlikte; Dünya Deniz Turizmi Pazarı için 1 numaralı yatçılık bölgesi haline<br />
gelebilme ve 10 Milyar ABD $ döviz girdisi yaratma olarak belirtilmektedir.<br />
Bu nedenle, <strong>Marina</strong>cılık önemli bir yatırım alanı haline gelmiĢ ve Birçok büyük holding sektöre girmiĢtir.<br />
Koç, DoğuĢ, Doğan, Çelebi gibi pek çok holdingin yatırım yaptığı sektöre yeni yatırımcılar da<br />
girmektedir. Türkiye'de özel marina yatırımlarında Koç ve DoğuĢ Holdingler oldukça aktiftir. Ayrıca,<br />
Doğan Holding, Çukurova Holding, Net Holding, <strong>Torunlar</strong>, Profilo Holding ve Park Holding, Çelebi
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 11<br />
S v P<br />
Holding, IC Holdlng-Camper & Nicholsons <strong>Marina</strong>s International ortaklığı ve Kolin Grubu, yatırımlarıyla<br />
dikkat çekmektedir. Akdeniz çanağında marina yapacak yer kalmaması nedeniyle yabancı<br />
yatırımcılarda Türkiye'de araĢtırma yapmaktadırlar. <strong>Marina</strong> yatırımlarına olan talebin son yıllarda<br />
artmasının nedenleri olarak;<br />
1. Mevcut bağlama kapasitesinin hali hazırda çok düĢük olması ve söz konusu kapasitenin 70<br />
bine ulaĢan ve her yıl 1500 - 2 bin kadar artan Türk yatların bağlama ihtiyacını bile<br />
karĢılayamıyor olması,<br />
2. Yaz aylarında yerli olanların yanı sıra 30 - 40 bin arasında yabancı yatın marina talebi<br />
oluĢturduğu,<br />
3. Asıl önemli olanı, Akdeniz'de dolaĢan ve sayısı 1 milyona çıkan yabancı yatlar büyük bir<br />
bağlama talebi yaratığı,<br />
4. Akdeniz çanağında marinacılığın merkez ülkelerinde birçok yerde marinaların dar bir<br />
coğrafyada toplanmıĢ olması ve yatırım yapacak alanlar olmaması,<br />
5. Ġspanya, Ġtalya ve Fransa'daki marina fiyatlarının yüksek olması ve Türk tesislerinin bu<br />
sektörde rekabet edebilir fiyatlara sahip olmaları,<br />
Gibi hususlar sayılabilir.<br />
Kamu kaynaklarıyla bugüne kadar yapılan yat limanları için 300 milyon lira harcanmıĢ olup bu<br />
rakamdan daha büyük bir miktarı da özel sektör harcamıĢtır. Hali hazırda farklı ölçeklerde 46 marina<br />
ve çekçek yeri faaliyettedir. Yap-ĠĢlet-Devret (YĠD) modeliyle 9 yat limanının (marina) inĢaatı devam<br />
etmekte olup 10 kadarı ihale sürecindedir. <strong>Marina</strong> için bakanlıktan izin sürecinde olan yatırım projesi<br />
sayısının 15 olduğu belirtilmektedir. Ayrıca, Ġstanbul'daki marina sıkıntısı dikkate alındığında Ġspark bu<br />
talebi değerlendirmek için 10 adet marina yapmayı amaçlamaktadır. Sektör yetkililerinin verdiği bilgiye<br />
göre kuruluĢu ve projeleri süren yatırımların değeri toplam 1 milyar dolara ulaĢmaktadır. Bu projeler<br />
gerçekleĢtiğinde Türkiye'deki marinaların bağlama kapasitesi 15 binden 25 bine çıkacak ve sektörün 10<br />
milyar dolar gelir yaratma hedefi 2023‟de gerçekleĢebilecektir.<br />
MEVCUT, ĠNġA, ĠHALE VE YA PLANLAMA AġAMASINDAKĠ YAT LĠMANLARI KAPASĠTESĠ*<br />
Mevcut Durum Denizdeki Kapasite Karadaki Kapasite Toplam Kapasite<br />
Faaliyette 9.345 4.664 14.949**<br />
Yapımı Süren 3.890 1.860 4.900<br />
Ġhalede Olan 1.675 800 2.475<br />
Plan Sürecinde 2.375 500 2.875<br />
Genel Toplam 17.375 7.824 25.199<br />
Kaynak: DLH Genel Müdürlüğü, 2009<br />
*DeğiĢik kaynaklardaki istatistikler arasındaki fark, kıyı yapılarının farklı statülerinden ve kapasite hesabına sokulan tekne<br />
boyutlarının farklılığından kaynaklanmaktadır. Örneğin, yelken kulüpleri ya da belediyeler tarafından hizmete sokulan pek çok<br />
yanaĢma yeri istatistiklerde görülmemektedir. Yukarıdaki değerler 'yat limanlarına' iliĢkindir.<br />
**Yeni açılan Yalova ve Sığacık'ın 940 bağlama kapasitesi dahil.<br />
Hâlihazırda iĢletilmekte olan yat limanlarının kapasitesi denizde 9.345 adet, karada 4.664 adet olarak<br />
belirtilmektedir. Yapılan düzenlemeyle Türk bayraklı yatlarda ÖTV'nin sıfırlanması ve KDV'nin yüzde 1'e<br />
indirilmesinin ardından bin 250'ye yakın yat Türk bayrağına geçerek sektörü hareketlendirmiĢtir.<br />
Sektör yetkilileri, Marmara'da 7, Akdeniz'de 10, Ege'de 15, Karadeniz'de 8 olmak üzere 40 adet marina<br />
daha yapılması gerektiğini savunmaktadırlar. Mevcut marinaların bağlama kapasitesi 70 bine ulaĢan<br />
Türk tekneleri için bile yeterli değildir. Bu sayı yaz aylarında yabancılarla birlikte 100 bini bulmaktadır.<br />
Akdeniz çanağında dolaĢan 750 bin (bazı tahminlere göre 1 milyon) yabancı tekneyi Türk marinalara<br />
çekmek amaçlanmaktadır. Global krizde, Türk <strong>Marina</strong>ları yeni ve sağlam altyapıları ve Ġspanya, Ġtalya<br />
ve Fransa'daki marinalara göre fiyat avantajı nedeniyle yüksek talep görmüĢ ve kapasitelerinin<br />
üzerinde çalıĢmıĢtır.<br />
Sektörde yatırımları engelleyen en önemli konu yer teslimi gibi konuları içeren bürokrasi ve karĢı<br />
davaların süreci uzaması olarak iĢaret edilmektedir. Bir marina yatırımı ile ilgili izinlerin alınması 5-6 yıl<br />
kadar sürdüğü ve yatırımının gerçekleĢtirilmesi için 11 bakanlıktan görüĢ almak gerekmektedir. Ancak,<br />
yatırım sürecinde her Ģey normal giderse yatırımı gerçekleĢtirmek 3-4 yıl kadar sürmektedir.
<strong>Marina</strong>lar ve Çek Çek Yerleri<br />
1. Ġstanbul KalamıĢ ve Fenerbahçe (Setur)<br />
2. Setur KuĢadası <strong>Marina</strong> (Setur)<br />
3. Setur Ayvalık Marına. (Setur)<br />
4. <strong>Marmaris</strong> Yat limanı (Setur)<br />
5. Finike <strong>Marina</strong> (Setur)<br />
6. ÇeĢme Altınyunus (Setur)<br />
7. Yalova (Setur)<br />
8. Antalya Setur <strong>Marina</strong> (Setur)<br />
9. Milta Bodrum (Doğan)<br />
10. D Marin Turgut Reis (DoğuĢ)<br />
11. D Marin Didim (Dogus)<br />
12. Port Bodrum Yalıkavak (Jefi Kamhi)<br />
13. Türkiz Kemer <strong>Marina</strong> (Ahsel Grup)<br />
14. Ataköy <strong>Marina</strong> (DATĠ)<br />
15. Celebi <strong>Marina</strong> Antalya (Çelebi Holding)<br />
16. Sığacık Teos <strong>Marina</strong> (Kolin)<br />
17. <strong>Netsel</strong> <strong>Marmaris</strong> <strong>Marina</strong> (Setur-<strong>Torunlar</strong>)<br />
18. Ġstanbul City Port (MarinTürk)<br />
19. Göcek Village Port (Marintürk)<br />
20. Göcek Exclusive (Marintürk)<br />
21. Port Göcek (Turkon Holding)<br />
22. Martı <strong>Marina</strong> Orhaniye<br />
23. Kaleiçi Antalya <strong>Marina</strong><br />
24. Çanakkale Yat Limanı<br />
25. Fethiye Yat YanaĢma Yeri (Kamu)<br />
26. ÇeĢme Yat Limanı (IC Holding)<br />
27. Ayvalık Tali Turizm Limanı<br />
28. Bodrum Yat Limanı<br />
29. <strong>Marmaris</strong> Yat YanaĢma Yeri<br />
30. Datça Gerince Tali Yat Limanı<br />
31. Eskifoça Yat YanaĢma Yeri<br />
32. Çesme Dalyanköy Yat YanaĢma Yeri<br />
33. Göcek Ġltur <strong>Marina</strong><br />
34. Ġltur Club <strong>Marina</strong><br />
35. Fethiye Yat Limanı<br />
36. Albatros Yat YanaĢma Yeri<br />
37. Levent Yat Limanı<br />
38. KaĢ Yat Limanı<br />
39. Bozburun Yat Limanı<br />
40. Ece <strong>Marina</strong> (Fethiye)<br />
41. Port Alaçatı Yat limanı<br />
42. Club <strong>Marina</strong> Göcek<br />
43. My <strong>Marina</strong> Ekincik<br />
44. Sun <strong>Marina</strong> <strong>Marmaris</strong><br />
45. Yat Lift Bodrum<br />
46. Kumlubükü Yat Club <strong>Marmaris</strong><br />
Yapımı veya Ġhalesi Devam Edenler<br />
1. Muğla Datça Yat Limanı<br />
2. Muğla Dalaman Yat Limanı<br />
3. Antalya KaĢ Yat Limanı (400)<br />
4. Antalya Alanya Yat Limanı<br />
5. Antalya GazipaĢa Yat Limanı<br />
6. Mersin Yat Limanı<br />
7. Muğla Ören Yat Limanı<br />
8. Mersin Kumkuyu Yat Limanı<br />
9. Trabzon Yat Limanı<br />
10. Tekirdağ Yat Limanı<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 12<br />
S v P
11. Silivri Yat Limanı<br />
12. Avsa Türkeli Yat Limanı<br />
13. Burhaniye Yat Limanı<br />
14. Yenifoça Yat Limanı<br />
15. Karaburun Yat Limanı<br />
16. Çesme-Sifne Yat Limanı<br />
17. Seferihisar Ürkmez Yat Limanı<br />
4.5. Gayrimenkullerin Bulunduğu Bölgenin Analizi Ve Kullanılan Veriler 4<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 13<br />
S v P<br />
MUĞLA: Türkiye‟nin Ege Bölgesi‟nde yer alan Muğla Ġli‟nin kuzeyinde Aydın, kuzeydoğusunda Denizli<br />
ve Burdur, doğusunda Antalya Ġlleri ve güneybatısında Ege Denizi, güneydoğusunda ise Akdeniz yer<br />
almaktadır. 13.338 km² büyüklüğünde alana sahip olan ilde toplam 12 ilçe ( Muğla Merkez dıĢında;<br />
Bodrum, Dalaman, Datça, Fethiye, Kavaklıdere, Köyceğiz, <strong>Marmaris</strong>, Milas, Ortaca, Ula, Yatağan)<br />
bulunmaktadır. Uzunluğu yaklaĢık 1.100 km. olan denize cephesiyle Muğla Türkiye‟nin en uzun sahil<br />
Ģeridine sahip ilidir.<br />
Ġlin bitki örtüsü makidir. GeniĢ yer tutan kızılçam ormanları bazı kesimlerde kıyıdan itibaren baĢlar.<br />
Muğla‟da Akdeniz iklimi etkisinde kalan kara iklimi hüküm sürmektedir. Yazlar sıcak ve kurak, kıĢlar ılık<br />
ve yağıĢlıdır. Ġlin ekonomisi turizm, tarım, hayvancılık, ticaret, ormancılık ve inĢaata dayalıdır. Turizmin<br />
geliĢmesi ile birlikte inĢaat sektöründe de büyük hareketlilik ve canlılık olmuĢtur.<br />
Turizm il genelinde önemli bir ekonomik aktivite rolündedir. Muğla Ġli‟nin coğrafi yapısı ve doğal<br />
özellikleri, sezonun uzunluğu ve tarihsel yapısı bölgedeki turizm potansiyelini artırmaktadır. Ġl sınırları<br />
içinde bulunan Dalaman, Fethiye, <strong>Marmaris</strong>, Datça ve Bodrum gibi tatil bölgeleri ile dünyaca tanınan<br />
tatil yerleri haline gelmeye baĢlamıĢtır. Bölgede temel konaklama Ģekli olan otellerin yanı sıra tatil<br />
köyleri de bulunmaktadır. Muğla‟ya gelen yerli ve yabancı ziyaretçilerin büyük çoğunluğu 4 ve 5 yıldızlı<br />
otelleri tercih ederken kalıĢ süreleri de ortalama 1 hafta uzunluğundadır. Bölgeye olan ulaĢılabilirliğin<br />
yüksek olması ve geniĢ bir kıyı kesimine sahip olması bölgeye olan talebi ve ziyaretçi sayılarını olumlu<br />
yönde etkilemektedir.<br />
MARMARĠS: Ege Bölgesi‟nde, Muğla iline bağlı bir ilçe olan <strong>Marmaris</strong>‟in, kuzeydoğusunda Ula,<br />
doğusunda Köyceğiz, güneyinde Akdeniz, güneyinde ve batısında Akdeniz ile Datça, kuzeybatısı ve<br />
kuzeyinde de Gökova Körfezi bulunmaktadır. <strong>Marmaris</strong>, Akdeniz ile Ege Denizi‟nin birleĢtiği bölgede,<br />
önü yarımada ve adalarda kısmen kapanmıĢ küçük bir koyun kenarında kurulmuĢtur.<br />
Ġlçenin ekonomisi tarım, hayvancılık, balıkçılık, süngercilik, turizm ve tekne yapımına dayalıdır.<br />
<strong>Marmaris</strong>‟in uzun yaz mevsimi, elveriĢli iklim koĢulları,<br />
zengin doğası, yat limanları ile Türkiye‟nin önde gelen<br />
turizm alanlarındandır. Ġlçede otel, motel pansiyon ve tatil<br />
köyleri bulunmaktadır. Dalaman hava alanından ötürü de<br />
turizm büyük ölçüde geliĢmiĢtir.<br />
<strong>Marmaris</strong> Ġlçesi, Muğla Ġli Deprem Haritasına göre 1.<br />
Derece deprem bölgesinde kalmaktadır.<br />
2010 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) nüfus<br />
sayımı sonuçlarına göre, Muğla Ġli, <strong>Marmaris</strong> Ġlçesi‟nin<br />
nüfusu aĢağıdaki tabloda gösterilmiĢtir.<br />
Toplam Erkek Kadın<br />
<strong>Marmaris</strong> 77.390 41.158 36.232<br />
MUĞLA 817.503 416.029 401.474<br />
1 Bölge analizi ile ilgili bilgiler için Ġlgili Belediye BaĢkanlığı, Valilik WEB sayfalarından faydalanılmıĢtır.
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 14<br />
S v P<br />
5. DEĞERLEME KONUSU GAYRĠMENKULLER ve GAYRĠMENKULLERE BAĞLI<br />
HAKLARA ĠLĠġKĠN BĠLGĠLER ve ANALĠZLER<br />
5.1. Gayrimenkullerin Yeri, Konumu, Tanımı, Tapu Kayıtlarına ĠliĢkin Bilgiler<br />
5.1.1. Gayrimenkullerin Yeri / Konumu ve Tanımı,<br />
Değerleme konusu; “<strong>Netsel</strong> <strong>Marina</strong>” Muğla Ġli, <strong>Marmaris</strong> Ġlçesi sınırları içerisinde yer alan Kültür ve<br />
Turizm Bakanlığı‟ndan yap-iĢlet-devret modeli çerçevesinde tapuya tescilli üst hakkına istinaden 49<br />
yıllığına kiralanmıĢ üç parselden;<br />
o Tepe mahallesi, 17.18/1 pafta, 236 ada, 5 parsel numarasında kayıtlı 25.070,-m 2<br />
arsa vasıflı gayrimenkul ve üzerinde konumlandırılmıĢ idari, konaklama ve ticari<br />
ünitelerden<br />
o Adaköy Köyü, 18/1 pafta, 316 parsel numarasında kayıtlı 11.972,-m 2 arsa vasıflı<br />
gayrimenkul ve üzerinde konumlandırılmıĢ saniter üniteleri diğer bir deyiĢle deniz<br />
yoluyla gelen misafirlere yönelik duĢ, WC, soyunma / giyinme üniteleri<br />
o Adaköy Köyü, 18/1 pafta, 318 parsel numarasında kayıtlı 436,-m 2 arsa vasıflı<br />
gayrimenkul ve üzerinde konumlandırılmıĢ idari binalardan,<br />
oluĢmaktadır.<br />
(EK: 1: Gayrimenkule Ait Fotoğraflar)<br />
<strong>Netsel</strong> <strong>Marina</strong>, 2005 yılından itibaren, Setur <strong>Marina</strong>ları ve <strong>Torunlar</strong> ġirketler Grubu ortaklığı<br />
kontrolünde olup, üzerinde konumlandırıldığı parseller 05.05.1989 tarihinden itibaren 49 (22.12.2037<br />
tarihine kadar) yıllığına Kültür ve Turizm Bakanlığı‟ndan kiralanmıĢtır.<br />
5.1.2. Gayrimenkullerin Tanımı ve Yapısal Özellikleri,<br />
1989 yılında faaliyete geçen <strong>Netsel</strong> <strong>Marina</strong>,<br />
o 5 numaralı parsel 25.070,-m 2 yüzölçümlü<br />
o 316 numaralı parsel 11.972,-m 2 yüzölçümlü ve<br />
o 318 numaralı parsel ise 436,-m 2 yüzölçümlü<br />
Olup, toplam 37.478,-m² alan üzerinde kurulmuĢtur. Türkiye'de marina faaliyetleri açısından hizmet<br />
veren ilk tesislerden birisidir. <strong>Netsel</strong> <strong>Marmaris</strong> <strong>Marina</strong> denizde 700, karada 130 olmak üzere<br />
toplam 830 teknelik bir kapasiteye sahiptir.
NETSEL MARĠNA<br />
Ebatlarına Göre Tekneler<br />
24 m² - 59,99m²<br />
60 m² - 119,99m²<br />
120 m² - 179,99m²<br />
180 m² ve üstü<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 15<br />
S v P<br />
<strong>Netsel</strong> <strong>Marina</strong>, 3.699,77m 2 ‟lik yüzer iskele alanı ve 96.031,75m 2 ‟lik denizalanı ile<br />
Türkiye'nin ilk üç büyük marinasından biridir.<br />
<strong>Marina</strong>, <strong>Marmaris</strong> ilçe merkezindeki ana marina olarak faaliyet göstermektedir. Ayrıca, <strong>Netsel</strong> <strong>Marina</strong><br />
bölgedeki merkezi konumu itibari ile uluslararası yatçıların gümrük ve pasaport kontrolü gibi hizmetleri<br />
sunmaktadır.<br />
Lift<br />
NETSEL MARĠNA<br />
Max. 15 ton ve Max. 100 ton kapasiteli iki adet travel lift<br />
Elektrik<br />
Denizde ve karadaki teknelere elektrik bağlantısı 31.500 V orta gerilimle çalıĢan biri 400kVA<br />
diğeri 1.000 kVA olan iki adet trafo ve 100kVA ve 550 kVA‟lık iki adet jenaratör mevcuttur.<br />
Su Denizde ve karadaki teknelere su bağlantısı<br />
Telefon Yatlara telefon bağlantısı<br />
Araç Pakı 40 araçlık açık otopark<br />
Güvenlik 24 saat güvenlik görevlisi<br />
Açık Spor Alanı Açık yüzme havuzu<br />
Yeme-Ġçme 3 restaurant, 2 cafe-bar<br />
Market Migros<br />
Yılın 365 günü boyunca faal olan marina içerisinde, ortalama 80,-m boylarında, 3,5mmin ve<br />
18,-mmax derinliğe sahip 9 adet yüzer iskele bulunmakta olup tekne / yatların giriĢ ve<br />
çıkıĢlarını kolaylaĢtırmak amacıyla gerekli alt yapı mevcuttur.<br />
Ayrıca, <strong>Marina</strong> içerisinde gelen misafirlere hizmet sunan sosyal ve ticari üniteler;<br />
- Restoranlar<br />
- bar<br />
- kafeler<br />
- sağlık merkezi<br />
- alıĢveriĢ merkezi<br />
- yat kulübü<br />
- seyahat acenteleri<br />
- yüzme havuzu<br />
- tamir-bakım atölyeleri<br />
- akaryakıt istasyonu<br />
- çamaĢırhane<br />
- duĢ ve wc kabinleri ve<br />
- 15 adet stüdyo tip daire<br />
bulunmaktadır.<br />
Mimari Proje doğrultusunda, değerleme konusu parseller üzerinde konumlu mülklerin metrajları<br />
aĢağıda verilmiĢtir.<br />
<strong>Marina</strong> Yönetim Binası 421,62<br />
Ofis (GĠNO) 191<br />
Lokanta- Dükkan 1.455,21<br />
Pub 109,84<br />
Dükkan 433,15<br />
Dükkan + Depo 569,38<br />
Dükkan + Apart Daire 2.364,58<br />
Trafolar 200<br />
Saniterler 752<br />
Yat Kulübü 250,52<br />
Su Deposu 143
Atölye 104,6<br />
Ofis 90,50<br />
Atölye 110<br />
Dükkan 300<br />
TOPLAM 7.494,9<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 16<br />
S v P<br />
316 Numaralı Parsel Üzerinde Yer Alan Yapılar:<br />
o <strong>Marina</strong> Yönetim Binası: Betonarme karkas sistemde, ayrık inĢaat nizamımda inĢa edilmiĢ<br />
olup, kısmen tek katlı kısmen ise zemin + 1 normal katlıdır. Yapı Kullanma Ġzin Belgesine göre 422,-m 2<br />
kapalı alana sahiptir.<br />
o Ofis Binası: Betonarme karkas sistemde, ayrık inĢaat nizamımda inĢa edilmiĢ olup, zemin + 1<br />
normal katlıdır. Yapı Kullanma Ġzin Belgesine göre 191,-m 2 kapalı alana sahiptir.<br />
o Trafo 1 Binası: Betonarme karkas sistemde, ayrık inĢaat nizamımda inĢa edilmiĢ olup, zemin<br />
+ 1 normal katlıdır. Yapı Kullanma Ġzin Belgesine göre 110,-m 2 kapalı alana sahiptir.<br />
o Saniter 1 Binası: Betonarme karkas sistemde, ayrık inĢaat nizamımda inĢa edilmiĢ olup, tek<br />
katlıdır. Yapı Kullanma Ġzin Belgesine göre 376,-m 2 kapalı alana sahiptir.<br />
o Yüzme Havuzu: 48,-m 2 alanlıdır.<br />
o Acenta Ofisleri: Çelik konstrüksiyon tarzında yapılmıĢ olup, Yapı Kullanma Ġzin Belgesine<br />
göre 90,50m 2 kapalı alana sahiptir.<br />
318 Numaralı Parsel Üzerinde Yer Alan Yapılar:<br />
Söz konusu parsel tekne / yatların kara park alanı olarak kullanılmaktadır.<br />
5 Numaralı Parsel Üzerinde Yer Alan Yapılar:<br />
o Lokanta & Dükkan: Ön Blok olarak tanımlanan üniteler betonarme karkas sistemde, ayrık<br />
inĢaat nizamında inĢa edilmiĢ olup, zemin + 1 normal kat olmak üzere iki katlıdır. Mimari Projeye göre<br />
1.455,57m 2 kapalı alana sahiptir.<br />
o Pub: Betonarme karkas sistemde, ayrık inĢaat nizamında inĢa edilen yapı zemin + 1 normal<br />
kat olmak üzere iki katlıdır. Yapı Kullanma Ġzin Belgesine göre 110,-m 2 kapalı alana sahiptir.<br />
o Yat Kulübü: Migros tarafından kullanılan yapı betonarme karkas sistemde, ayrık inĢaat<br />
nizamında inĢa edilmiĢ olup, zemin + 1 normal kat olmak üzere iki katlıdır. Mimari projesine göre<br />
250,52-m 2 kapalı alana sahiptir.<br />
o Depo + Dükkan: Mudo tarafından kullanılan yapı betonarme karkas sistemde, ayrık inĢaat<br />
nizamında inĢa edilmiĢ olup, zemin + 1 normal kat olmak üzere iki katlıdır. Yapı Kullanma Ġzin<br />
Belgesine göre 569,38-m 2 kapalı alana sahiptir.<br />
o Dükkan+Apart Daire: Apart olarak kullanılan üniteler betonarme karkas sistemde, ayrık<br />
inĢaat nizamında inĢa edilmiĢ olup, zemin + 2 normal kattan oluĢmaktadır.<br />
o Zemin Kat: Mağaza kullanım fonksiyonlu ünitelerden<br />
o 1‟nci Kat: Ofis ve dükkan kullanım fonksiyonlu ünitelerden ve<br />
o 2‟nci Kat: konaklama kullanım fonksiyonlu ünitelerden<br />
oluĢmaktadır. Mimari Projesine göre 2.364,-m 2 kapalı alana sahiptir. Söz konusu konaklama<br />
ünitelerinden 1‟i hariç 12 adet ünitenin kiralamaya konu oldukları tespit edilmiĢtir.<br />
o Trafo 2 Binası: Betonarme karkas sistemde, ayrık inĢaat nizamında inĢa edilmiĢ olup, tek<br />
katlıdır. Yapı Kullanma Ġzin Belgesine göre, 90,-m 2 kapalı alana sahiptir.<br />
o Saniter 2 Binası: Betonarme karkas sistemde, ayrık inĢaat nizamında inĢa edilmiĢ olup, tek<br />
katlıdır. Yapı Kullanma Ġzin Belgesine göre 376,-m 2 kapalı alana sahiptir.<br />
o Su Deposu: Betonarme karkas sistemde, ayrık inĢaat nizamında inĢa edilmiĢ olup, tek katlıdır.<br />
Yapı Kullanma Ġzin Belgesine göre 143,-m 2 kapalı alana sahiptir.<br />
o Atölyeler: Yığma kagir tarzda inĢa edilen binalar 214,60m 2 kapalı alanlıdır.<br />
o Dükkanlar: Betonarme karkas sistemde, ayrık inĢaat nizamında inĢa edilmiĢ olup, Mimari<br />
projesine göre 733,-m 2 kapalı alana sahiptir.
5.1.3. Değerleme Konusu Gayrimenkullerin Tapu Bilgileri<br />
ÜST HAKKI TAPU BĠLGĠLERĠ<br />
Ġli Muğla<br />
Ġlçesi <strong>Marmaris</strong><br />
Mahallesi/Köyü Tepe Adaköy<br />
Mevki Ilıca<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 17<br />
S v P<br />
Pafta No 17-18/1 18/1.<br />
Ada No 236 -<br />
Parsel No 5(*) 316 318<br />
Yüzölçümü, m² 25.070,00 11.972,00 436,00<br />
Niteliği ARSA (Daimi ve Müstakil Ayni Hak)<br />
Edinme Tarihi ve Yevmiye No. 05.05.1989/912<br />
Üst Hakkı Maliki <strong>Netsel</strong> Turizm Yatırımları A.ġ.<br />
(*) 236 ada, 5 numaralı parsel üzerinde konumlu ana gayrimenkulde, 112 adet bağımsız bölüm yer almakta<br />
olup, bağımsız bölüm listesi ekte sunulmuĢtur.<br />
(Ek:2: Gayrimenkullere Ait Üst Hakkı Tapu Belgeleri ve Bağımsız Bölüm Listesi)<br />
5.2. Değerleme Konusu Gayrimenkullerin Yasal Süreç Analizi<br />
19.12.2011 tarihi itibari ile Muğla Ġli – <strong>Marmaris</strong> Ġlçesi Tapu Sicil Müdürlüğü ve ilgili Belediye Ġmar ve<br />
ġehircilik Müdürlüğü‟nde yapılan inceleme ve alınan yazılı tapu takyidat bilgileri aĢağıda sunulmuĢtur.<br />
5.2.1. Gayrimenkullerin Son Üç Yıl Ġçerisinde Konu Olduğu Alım-Satım ĠĢlemleri,<br />
Ġlgili Tapu Sicil Müdürlüğü‟nde yapılan incelemeler sonucunda, konu parsellerin üzerinde <strong>Netsel</strong><br />
Turizm Yatırımları A.ġ. lehine üst kullanım hakkı Ģerhi yer aldığı ve son üç yıl içerisinde herhangi<br />
değiĢikliğe konu olmadığı tespit edilmiĢtir.<br />
5.2.2. Gayrimenkullere Ait Takyidat Ġncelemeleri,<br />
18/1 pafta, 316 ve 318 no‟lu parseller üzerinde müĢtereken:<br />
Ġrtifak Bölümü:<br />
49 yıl müddetle <strong>Netsel</strong> Turizm Yatırımcılığı A.ġ. lehine daimi ve müstakil aynı hak<br />
vardır. (05.05.1989, Yev:912)<br />
Maliye Hazinesi lehine seneliği 63.450.055,-TL‟den bedelle 22.12.2037 tarihine<br />
kadar Gayrimenkul Mükellefiyeti (BaĢlama tarihi: 31.05.1989, BitiĢ tarihi:<br />
22.12.1937, Süre: - ) (28.02.1991/525 Yevmiye)<br />
Beyanlar Bölümü:<br />
Daimi ve müstakil aynı hak olarak 327 sahifede kayıtlıdır (05.05.1989, Yev: 912)<br />
17.18/1 pafta, 236 ada, 5 no‟lu parsel üzerinde konumlu tüm bağımsız bölümler üzerinde<br />
müĢtereken;<br />
Beyanlar Bölümü:<br />
Yönetim Planı: 28.02.1991<br />
Daimi ve müstakil aynı hak olarak Tepe Mahallesi 2299 sahifede kayıtlıdır.<br />
(23.01.1991, Yev: 161)<br />
Ġrtifak Bölümü:<br />
Maliye Hazinesi lehine seneliği 63.450.055,-TL‟den bedelle 22.12.2037 tarihine<br />
kadar Gayrimenkul Mükellefiyeti (BaĢlama tarihi: 31.05.1989, BitiĢ tarihi:<br />
22.12.1937, Süre: - ) (28.02.1991/525 Yevmiye)<br />
Değerleme konusu parseller üzerinde konumlu 112 adet bağımsız bölüm olması nedeni ile tapu<br />
takyidatı bilgileri yukarıda verilmiĢ olup, Yazılı Tapu Takyidat dökümleri dosyasında saklanmaktadır.
5.2.3. Gayrimenkullere Ait Ġmar Planı/KamulaĢtırma ĠĢleri v.s. Bilgileri,<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 18<br />
S v P<br />
Rapor konusu 316, 318 ve 5 numaralı parseller, 29.12.1977 tasdik tarihli 1/1000 ölçekli <strong>Marmaris</strong><br />
(Muğla) Yat Limanı Ġmar Planı‟na göre; “Yat Limanı Tesis Alanı” nda kalmakta olup, yapılaĢma<br />
koĢulları aĢağıda verilmiĢtir.<br />
- Emsal (E): 0.20<br />
- Yat Limanı‟nda yapılacak olan kule ve fener T.C. UlaĢtırma Bakanlığı‟nca belirlenecek alanda<br />
tatbik edilecektir.<br />
- Yat Limanı tesis alanında yapılacak tesisler 2634 sayılı “Turizmi TeĢvik Kanunu” uyarınca<br />
çıkarılan turizm yatırım ve iĢletmeleri nitelikleri yönetmeliğine uygun olarak yapılacaktır.<br />
“Turizm Yatırım Belgesi” almadan inĢaat ruhsatı verilemez.<br />
- T.C. UlaĢtırma bakanlığı, yolcu ve araç hizmet tesisleri alanında yapılacak tesislerle ilgili mimari<br />
projeler Kültür ve Turizm Bakanlığı‟nca uygun görülmeden inĢaat uygulaması yapılamaz.<br />
- Pis su kanalları hiçbir Ģekilde deniz, göl ve akarsulara veya tabi araziye deĢarj edilmeyecektir.<br />
- 2.derece tasfiye tesisi yapılmadan (pis suyun %50-%70‟ini tasfiye eden tesis) iskan ruhsatı<br />
verilemez.<br />
- Teknik alt yapı sitemi, yol, içme ve kullanma suyu, pis su sistemi enerji sistemi, çöp sistemi<br />
tümüyle yapılmadan iskan ruhsatı verilemez.<br />
- 1/1000 veya 1/500 ölçekli vaziyet planı Kültür ve Turizm Bakanlığı‟nca uygun görülmeden<br />
uygulamaya geçilmez.<br />
- Tabii Afetler Yönetmeliğinin geçerlidir.<br />
Yapı Kullanma Ġzin Belgesi:<br />
76/13 cilt ve sahife numaralı “lojman, bekçi kulübesi, atölye, su deposu, ofis, yüzme<br />
havuzu-duĢ, pub, marina yönetim binası, lokanta + dükkan, yat kulübü, depo-personel” için<br />
verilmiĢ,<br />
15.10.1990 tarih, 68/15 cilt ve sahife numaralı “<strong>Marina</strong> Yönetim Binası” için verilmiĢ,<br />
05.03.1992 tarih, 61/7 sahife ve cilt numaralı “Saniter Üniteler ve Trafo” için verilmiĢ,<br />
28.02.2008 tarihli ve 3243 belge numaralı “Ofis” için verilmiĢ<br />
28.04.2009 tarihli ve 3243 belge numaralı “Dükkan, Misafirhane ve Büro” için verilmiĢ,<br />
28.04.2009 tarihli ve 3243 belge numaralı “Dükkan” için verilmiĢ,<br />
28.04.2009 tarihli ve 3243 belge numaralı “Büro” için verilmiĢ,<br />
28.04.2009 tarihli ve 3243 belge numaralı “Dükkan, Lokanta” için verilmiĢ,<br />
28.04.2009 tarihli ve 3243 belge numaralı “Dükkan, Umumi Helalar” için verilmiĢ,<br />
Yapı Kullanma Ġzin belgeleri mevcuttur.<br />
(EK: 3: Gayrimenkullere Ait Yapı Kullanma Ġzin Belgeleri)<br />
(EK: 4: Gayrimenkullere Ait Ġmar Paftası, Plan Notları ve Aplikasyon Krokisi)<br />
(EK: 5: Gayrimenkullere Ait Turizm ĠĢletme Belgesi)<br />
(EK: 6: Gayrimenkullere Ait Kıyı Tesisi ĠĢletme Ġzin Belgesi)<br />
5.2.4. Yapı Denetim KuruluĢu ve Denetimleri,<br />
Değerleme konusu parseller üzerinde konumlu yapıların yapı denetimi yapılmamıĢtır.<br />
5.3. <strong>Netsel</strong> <strong>Marina</strong> Ġrtifak Hakkı SözleĢmesi<br />
Taraflar arasında imzalanan sözleĢmesinin değerleme çalıĢmalarında önem arz eden maddeleri aĢağıda<br />
sunulmuĢtur.<br />
Madde 2: Ġrtifak Hakkının Süresi BaĢlama ve BitiĢ Tarihi<br />
Hakkın süresi 49 yıldır. Bu hak 22.12.1988 tarihinde baĢlayıp 22.12.2037 tarihinde sona erecektir.<br />
Madde 7: Ġrtifak Hakkı Bedeli<br />
Ġrtifak hakkı bedeli, aĢağıdaki iki unsurdan oluĢmaktadır.
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 19<br />
S v P<br />
a. Zeminin Ġrtifak Hakkı Bedeli:<br />
Ġlk Yıl için 63.450.055,-TL 5 dır. 2. ve 3. yıllar kullanım bedeli ise Maliye ve Gümrük Bakanlığı‟nca, (Bütçe<br />
ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü) her yıl yayımlanan Devlet Ġhaleleri Genelgesinde Belirtilen artıĢ<br />
oranlarının bir önceki yılı irtifak hakkı bedeline eklenmesi suretiyle saptanır. Saptanan bu bedele hak<br />
lehtarınca herhangi bir Mahkeme ve Makama BaĢvurarak itiraz edilemez.<br />
b. Kardan veya Cirodan Pay Alınması<br />
Ġrtifak hakkına konu taĢınmaz üzerinde gerçekleĢtirilen tesisin iĢletmeye geçmesinden sonra; Ticari<br />
kar üzerinden 5 % oranında pay alınacaktır. Bu pay Ġlk üç yılda % 50 oranında alınacaktır.<br />
5 Eski TL‟dır.
6. DEĞERLEME ÇALIġMALARI<br />
6.1. Değerleme ĠĢlemini Olumsuz Yönde Etkileyen Veya Sınırlayan Faktörler<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 20<br />
S v P<br />
Değerleme konusu gayrimenkuller ile ilgili değerleme iĢlemini olumsuz yönde etkileyen veya sınırlayan<br />
herhangi bir faktör bulunmamaktadır.<br />
6.2. Hakların Bağlı Olduğu Gayrimenkullerin Teknik Özellikleri ve Değerlemede<br />
Baz Alınan Veriler<br />
Değerleme konusu gayrimenkullere ait teknik özellikler ve değerleme çalıĢmasında baz alınan verilere<br />
Rapor‟un 5.1.2„nci bölümünde detaylı olarak yer verilmiĢtir.<br />
6.3. Değerleme ÇalıĢmalarında Kullanılan Yöntemler ve Varsayımlar<br />
Raporun 3.5‟inci bölümünde, ana hatlarıyla belirtilen analiz ve değerleme yöntemlerinden, Rapor‟a<br />
konu olan gayrimenkuller ve gayrimenkule bağlı hakların özellikleri dikkate alınmak suretiyle<br />
kullanılabilir olanlar tercih edilerek değerleme çalıĢmaları gerçekleĢtirilmiĢtir.<br />
316, 318 ve 5 numaralı parsellerin üst hakkı ve yapı değerinin belirlenmesinde;<br />
AyrıĢtırma Yöntemi kullanılarak,<br />
o Piyasa (emsal) yaklaĢımı çerçevesinde değerleme konusu gayrimenkule benzer Ģekilde, üst<br />
hakkı tesisi ile marina olarak geliĢtirilen gayrimenkullerden, aynı bölgede ve benzer nitelikteki,<br />
emsal olabilecek mülklerden yola çıkılmıĢ ve değerleme konusu gayrimenkulün özel nitelikleri<br />
ve emsallerden farklılıkları da dikkate alınmak suretiyle gerekli düzeltmeler yapılarak üst<br />
hakkı değerine ulaĢılmıĢ ve<br />
o Bulunan bu üst hakkı değerine, maliyet yaklaĢımı esasları çerçevesinde tespit edilen<br />
yapılaĢma maliyeti eklenerek yapı değeri + üst hakkından oluĢan gayrimenkul toplam<br />
değerine ulaĢılmıĢtır.<br />
Alternatif karĢılaĢtırma yöntemi olarak AyrıĢtırma Yöntemi ile bulunan değerleme konusu<br />
gayrimenkullerin toplam (Üst Hakkı+Yapı) değerinin teyit edilmesi ve aykırılık teĢkil edip etmediğinin<br />
belirlenmesi amacına yönelik olarak Gelirlerin Kapitalizasyonu – ĠndirgenmiĢ Nakit Akımı Analizi<br />
çalıĢmasına yer verilmiĢtir.<br />
Gelirlerin Kapitalizasyonu – ĠndirgenmiĢ Nakit Akımı Analizi çerçevesinde, gelirlerin<br />
öngörülmesinde, değerleme konusu tesisin gerçekleĢen, yapılan kira sözleĢmelerine göre, kira gelirleri<br />
ve kira artıĢ oranları esas alınmıĢ; gider öngörülerinde ise irtifak hakkı sabit ve ticari kar üzerinden<br />
ödenen ciro payları dikkate alınmıĢtır. Bu analiz sonucunda değerleme konusu gayrimenkullerin irtifak<br />
hakkı + yapı değerinden oluĢan gayrimenkul toplam değerine ulaĢılmıĢtır.<br />
6.4. AyrıĢtırma Yöntemi Ġle Gayrimenkul Değerinin Tespiti<br />
6.4.1. Ġrtifak Hakkı Değerinin Tespiti:<br />
Değerleme konusu parsellerin, “Liman Ġmarlı” olmaları ve söz konusu imarlı parsellerin genellikle devlet<br />
kontrolü altında olması sebebiyle, marina kullanım fonksiyonlu parsellerin “Devlet Liman<br />
ĠĢletmeleri - DLH” tarafından, yap-iĢlet-devret esaslarına uygun olarak ihaleye çıkarılmak suretiyle<br />
geliĢtirildiği görülmektedir.<br />
Bu sebeple, değerleme konusu 316, 318 ve 5 numaralı parseller ve üzerinde konumlandırılan tesisin<br />
toplam (Üst hakkı) değerinin tespiti amacıyla, değerleme konusu gayrimenkul ile ortak<br />
niteliklere sahip yakın zaman Yap ĠĢlet Devret Modeli ile ihaleye çıkarılmıĢ <strong>Marina</strong><br />
araĢtırılmalarına gidilmiĢtir. Yetkili mercilerin basın açıklamaları esas alınarak Ġzmir – ÇeĢme<br />
<strong>Marina</strong> ihale Ģartları aĢağıda sunulmuĢtur.
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 21<br />
S v P<br />
2007 yılında Yap ĠĢlet Devret (YĠD) modeli ile 25 yıllığına kiralanan Ġzmir - ÇeĢme <strong>Marina</strong><br />
o 34.000,-m 2 kullanım alanına sahiptir.<br />
o 400 adet denizde ve 100 adet karada olmak üzere toplam 500 adet yat kapasitesi<br />
mevcuttur.<br />
o Yapılan yatırım maliyeti 12.000.000,-€‟dur.<br />
o 1,5 yıl yapım süreci ve 23,5 yıl ise iĢletim hakkı mevcuttur.<br />
o ĠĢletmeye girmesini takip eden sene 1.555.000,-TL ve 23,5 yılda ise 67.000.000,-TL<br />
kullanım hakkı bedeli ödemesin gerçekleĢecektir.<br />
Yukarıda yapılan açıklamalar ıĢığında, irtifak hakkı bedeli tespiti amacı ile;<br />
Emsal tesisin 2010 yılı ortasında faaliyete girdiği dikkate alınarak söz konusu dönemde<br />
ödenecek olan yıllık irtifak hakkı bedelinin değerleme tarihi itibari ile ifade edilmesi gerektiği<br />
dikkate alınarak,<br />
bu değerin denizdeki yat kapasitesine bölünmesi ile denizdeki yat kapasitesi baĢına yıllık<br />
irtifak hakkı emsal değeri,<br />
hesaplanmıĢtır.<br />
Değerleme konusu <strong>Netsel</strong> <strong>Marina</strong> tahsisli arsalarının kullanım haklarının değeri, bu haklar için<br />
ödenmesi gereken (emsal) bedellerle, mevcut sözleĢmelerden kaynaklanan mevcut irtifak<br />
hakkı ödemeleri arasındaki fark dikkate alınarak hesaplanmıĢtır. Diğer bir deyiĢle, bu hakka sahip<br />
olmakla, günümüz itibariyle sağlanan maddi menfaatlerin (yıllık ödeme farkları) bugünkü değeri<br />
belirlenmiĢtir.<br />
Yıllık Ġrtifak Hakkı Bedeli (2011 Yılı) 921.449<br />
Tekne Kapasitesi 830<br />
Tekne Kapasitesi BaĢına Ġrtifak Hakkı Bedeli 1.110<br />
Kalan Kiralama Süresi 26 Yıl<br />
Ġzmir ÇeĢme <strong>Marina</strong> Yıllık Ġrtifak Hakkı Bedeli, TL 1.770.481<br />
Tekne Sayısı 500<br />
Tekne Kapasitesi BaĢına Ġrtifak Hakkı Bedeli, TL 3.541<br />
Kalan Kiralama Süresi 23,5 Yıl<br />
Tekne BaĢına Ġrtifak Hakkı Emsal Bedeli Farkı (TL) 2.431<br />
Tekne Kapasitesi 830<br />
Yıllık Ġrtifak Hakkı Emsal Bedeli Farkı (TL) 2.017.549<br />
Yıllık Ġrtifak Hakkı Emsal Bedeli Farkı (€) 820.375<br />
<strong>Netsel</strong> <strong>Marina</strong>‟nın yukarıda yer alan emsal doğrultusunda Yıllık Ġrtifak Hakkı Emsal Bedeli Farkı<br />
820.375,-€ olarak tespit edilmiĢ ve aĢağıda yapılan hesaplamalar sonucu, gayrimenkulün kullanım<br />
hakkı değeri hesaplanmıĢtır.<br />
2012 2013 2014 2015 DED 6<br />
NET NAKĠT AKIMI, € 820.375 836.783 853.519 870.589 9.823.257<br />
Iskonto Oranı 0,101 0,101 0,101 0,101 0,101<br />
Iskonto Faktörü 1,101 1,21 1,33 1,47 1,62<br />
1 / Iskonto Faktörü 0,91 0,82 0,75 0,68 0,62<br />
Nakit Akımı NBD 745.119 690.301 639.515 592.467 6.071.821<br />
Toplam Nakit Akımı NBD, € 8.739.222<br />
Yıl Ortası Düzeltme Faktörü 1,0493<br />
DüzeltilmiĢ Net Bugünkü Değer, € 9.169.938<br />
DüzeltilmiĢ Net Bugünkü Değer, TL 22.551.630<br />
Sonuç olarak, değerleme konusu parsellerin kullanım hakkı değeri 22.551.630,-TL olarak<br />
hesaplanmıĢtır.<br />
6 2037 yılına kadar devam eden değer.
6.4.2. Yapı Maliyetinin Belirlenmesi<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 22<br />
S v P<br />
Bu çalıĢmada, Maliyet YaklaĢımı çerçevesinde, değerleme Kara Binaları ve Yüzer Ġskele Alanları ve<br />
Rıhtım ile dolgu alanları fonksiyonlu yapıların yeniden yapım maliyeti hesaplanırken;<br />
- Kara Binaları, Bayındırlık ve Ġskan Bakanlığı Mimarlık ve Mühendislik Hizmet<br />
Bedellerinin Hesabında kullanılacak 2011 Yılı Yapı YaklaĢık Birim Maliyet bedellerini<br />
gösterir cetvelde yer alan 4. Sınıf A grubu yapıların maliyet bedeli olan 625,-TL TUĠK<br />
tarafından açıklanan, bir önceki yılın son dönemine göre inĢaat malzemeleri ve iĢçiliklerindeki<br />
artıĢ (%12,76) oranında eskale edilerek hesaplamalara dahil edilmiĢtir.<br />
- Yüzer Ġskele Alanları, özellikli yapı olması sebebiyle bu tür özellikli yapıları inĢa eden<br />
firmalar ile yapılan görüĢmeler sonucunda, bu tür kullanım fonksiyonlu yapıların inĢaat maliyeti<br />
olarak 3.500,-TL/m 2 esas alınarak hesaplamalar gerçekleĢtirilmiĢtir.<br />
- Yıpranma oranı %15 olarak tespit edilmiĢ ve bu oranda yıpranma hesaplanarak gayrimenkul<br />
değerinden düĢülmüĢtür.<br />
Mimari ve Mühendislik Bedeli Oranı 4%<br />
Mimarlık ve Mühendislik giderleri toplam inĢaat maliyetinin % 4‟ü oranında varsayılmıĢtır.<br />
Koordinasyon ve Genel Giderler Oranı 4%<br />
Koordinasyon ve Genel Giderler Oranı, inĢaat maliyeti ve Mimari ve Mühendislik Bedelleri toplamının % 4‟ü<br />
oranında varsayılmıĢtır.<br />
Diğer Giderler Oranı 4%<br />
Diğer Giderler, toplam maliyetlerin % 4‟ü oranında varsayılmıĢtır.
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 23<br />
S v P<br />
Yukarıda verilen varsayımlar sonucu konu <strong>Marina</strong>nın bugünkü yapı değeri aĢağıdaki tabloda hesaplanmıĢtır.<br />
Kara Binaları Alan, m 2<br />
Birim Maliyet,<br />
TL<br />
Mimari Ve<br />
Mühendislik<br />
Gideri<br />
Koordinasyon<br />
Gideri<br />
Diğer<br />
Giderler<br />
GiydirilmiĢ<br />
Birim<br />
Maliyet, TL<br />
Yeniden<br />
Yapım<br />
Maliyeti<br />
Yıpranma<br />
Oranı<br />
Bina Değeri<br />
<strong>Marina</strong> Yönetim Binası 421,62 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 334.238 0,15 284.103<br />
Ofis 191,00 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 151.415 0,15 128.703<br />
Lokanta- Dükkan 1.455,21 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 1.153.615 0,15 980.572<br />
Pub 109,84 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 87.075 0,15 74.014<br />
Dükkan 433,15 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 343.379 0,15 291.872<br />
Dükkan + Depo 569,38 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 451.375 0,15 383.669<br />
Dükkan + Apart Daire 2.364,58 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 1.874.516 0,15 1.593.338<br />
Trafolar 200,00 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 158.550 0,15 134.767<br />
Saniterler 752,00 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 596.146 0,15 506.724<br />
Yat Kulübü 250,52 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 198.599 0,15 168.809<br />
Su Deposu 143,00 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 113.363 0,15 96.359<br />
Atölye 104,60 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 82.921 0,15 70.483<br />
Ofis 90,00 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 71.347 0,15 60.645<br />
Atölye 110,00 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 87.202 0,15 74.122<br />
Dükkan 300,00 704,75 0,04 0,04 0,04 792,75 237.824 0,15 202.151<br />
Kara Binaları Toplamı 7.494,90 5.050.331<br />
Yüzer Ġskele Alanları 3.699,77 3.500 0,04 0,04 0,04 3.937 14.566.083 0,15 12.381.171<br />
Yüzer Ġskele Alanı Toplamı 3.699,77 12.381.171<br />
(*)<strong>Netsel</strong> <strong>Marina</strong> Rıhtım - Dolgu Maliyeti 25.074.559<br />
Çevre Düzenleme Maliyeti 20.000 50 1.000.000<br />
NETSEL MARĠNA YAPI DEĞERĠ (TL) 43.506.061<br />
(*)<strong>Netsel</strong> <strong>Marina</strong> Rıhtım - Dolgu Maliyetine ait detay bilgi rapor ekinde sunulmuĢtur.<br />
Maliyet YaklaĢımı sonucunda, değerleme konusu <strong>Netsel</strong> <strong>Marina</strong> bugünkü yapı değerinin 43.506.061,-TL olarak kabulünün uygun olacağı kanaatine<br />
varılmıĢtır.
6.4.3. Gayrimenkulün Toplam Değeri<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 24<br />
S v P<br />
Gayrimenkulün toplam değeri, gayrimenkulün yapı maliyet değerine parselin üst hakkının bugünkü<br />
değeri ilave edilerek hesaplanmıĢ ve aĢağıdaki tabloda gösterilmiĢtir.<br />
316, 318 ve 5 Numaralı Parsellerin Ġrtifak Hakkı Değeri (TL) 22.551.630<br />
Yapıların Bugünkü Maliyet Değeri (TL) 43.506.061<br />
NETSEL MARĠNA ĠRTĠFAK HAKKI VE YAPI DEĞERĠ (TL) 66.057.690<br />
Yukarıda yapılan hesaplamalar sonucunda;<br />
- 316, 318 ve 5 numaralı parsellerin üst hakkının bugünkü değeri 22.551.630-TL<br />
- <strong>Marina</strong> tesisi fonksiyonlu yapının fiili değerleme tarihi itibari ile yeniden yapım maliyeti<br />
43.506.061,-TL<br />
- Değerleme konusu taĢınmazın toplam değeri (parsellerin bugünkü üst hakkı değeri + yapı<br />
maliyeti) 66.057.690,-TL<br />
olarak hesaplanmıĢtır.<br />
6.5. Gelirlerin Kapitalizasyonu – ĠNA Analizi<br />
Piyasa YaklaĢımı ile hesaplanan değerin, mevcut piyasa (risk ve getiri oranları) koĢullarında<br />
gayrimenkulün gelecekte yaratacağı nakit akımlarının (kira gelirlerinin) toplamına eĢit olacağı<br />
varsayılmıĢ olup değerleme konusu olan bölgede yapılan emsal araĢtırmaları sonucunda türetilen kira<br />
bedeli esas alınarak hesaplanan değerin, Piyasa YaklaĢımı sonucunda bulunan değeri destekleyip<br />
desteklemediği test edilmiĢtir.<br />
Bu çalıĢmada; Ġki husus önem arz etmektedir.<br />
- Iskonto Oranı: Bu oran, gayrimenkulün gelecekte yaratması beklenen nakit akımlarının<br />
günümüz değerlerine indirgenmesinde kullanılmakta olup gerçekçi tahmini çok önemlidir.<br />
- Büyüme Oranı: Bu oran, gayrimenkulün gelecekte yaratması beklenen nakit akımlarının<br />
dönemsel (yıllık) ve nominal olarak büyüme oranını ifade etmekte olup, genelde kullanılan<br />
para birimi ile ilgili enflasyon oranı olarak kabul edilmektedir.<br />
Iskonto Oranı 10,1%<br />
Risksiz Getiri Oranı(*) 5,4%<br />
Piyasa Risk Primi 2,7%<br />
Sektör Risk Primi 2,0%<br />
(*) Risksiz getiri oranı, T.C.„nin uzun dönemli (2020 vadeli) Euro bazlı Eurobondların verim oranı baz alınmıĢtır.<br />
- Yıl ortası düzeltme faktörü: Proje gelir ve giderlerinin yıl içerisinde normal dağılacağı<br />
varsayımıyla, net proje gelirleri yıl ortası düzeltme faktörüyle düzeltilmiĢtir. Iskonto oranı<br />
bileĢik olarak düĢünüldüğünden, yıl ortası düzeltme faktörünün belirlenmesinde yıllık<br />
ıskonto faktörünün karekökü kullanılmıĢtır.<br />
Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde, kiralama konusu mülklerin büyük ölçüde € cinsinden kiralamaya<br />
konu edilmiĢ olmaları sebebiyle, bu çalıĢmada TL olarak hesaplamalardan kaynaklanan sapmaların<br />
önlenmesi amacı da güdülerek analizlerin AVRO(€) bazlı yapılması uygun görülmüĢtür.<br />
ĠNA Analizi çerçevesinde esas alınan veriler aĢağıda sunulmuĢtur.<br />
i. Kira Gelirleri: Değerleme konusu <strong>Marina</strong>nın gelir kalemleri<br />
- Yat Bağlama Gelirleri,<br />
- AVM Gelirleri,<br />
- <strong>Marina</strong> Sahası Kira Gelirleri ve<br />
- Bakım Onarım Sahası Kira Gelirlerinden<br />
oluĢmakta olup söz konusu gelir kalemleri gerçekleĢmeleri aĢağıda verilmiĢtir.
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 25<br />
S v P<br />
a. Bağlama Gelirleri: GerçekleĢen tekne bağlama gelirlerinde önemli olan iki unsura ait veriler<br />
Yıllık Kontratlı Tekne Sayısı ve Tekne Bağlama Tarifeleri aĢağıdaki tabloda sunulmuĢtur.<br />
Ebatlarına Göre Tekneler Yıllık Kontratlı Tekne Sayısı<br />
24 m 2 - 59,99 m 2 393<br />
60 m 2 - 119,99 m 2 190<br />
120 m 2 - 179,99 m 2 26<br />
180 m 2 ve üstü 6<br />
AĢağıdaki tabloda 2012 yılı boyunca uygulanacak olan fiyat tarifesi görülmektedir.<br />
Euro/m 2<br />
Süre<br />
24 m 2 -59,99 m 2 60 m 2 -119,99 m 2 120 m 2 -179,99 m 2 180 m 2 ve üstü<br />
Günlük 1,153 1,210 1,328 1,502<br />
1 Aylık 0,713 0,749 0,820 0,957<br />
2 Aylık 0,551 0,632 0,691 0,841<br />
3 Aylık 0,461 0,530 0,576 0,704<br />
4 Aylık 0,429 0,451 0,486 0,597<br />
5 Aylık 0,401 0,419 0,450 0,555<br />
6 Aylık 0,373 0,391 0,417 0,516<br />
7 Aylık 0,346 0,363 0,386 0,480<br />
8 Aylık 0,324 0,339 0,356 0,446<br />
9 Aylık 0,300 0,317 0,330 0,414<br />
10 Aylık 0,280 0,294 0,305 0,385<br />
11 Aylık 0,260 0,273 0,281 0,358<br />
12 Aylık 0,243 0,255 0,262 0,333<br />
Yapılan analizlerde;<br />
- Yat bağlama gelirlerinde yıllık bazda %5 oranında artıĢ olacağı,<br />
- yıllık kapasite artıĢının projeksiyon dönemleri boyunca sabit kalacağı ve<br />
- yıllık kontratlı tekne sayısında da artıĢ olmayacağı<br />
öngörülmüĢtür.<br />
b. AVM Gelirleri: GerçekleĢen AVM aylık kira geliri toplam 148.982,-€ olup yıllık kira artıĢ oranı<br />
%5‟dir.<br />
Kapalı alan aylık kira geliri 148.060,-€ ve doluluk oranı ise % 87‟dir.<br />
Açık alan aylık kira geliri 922,-€ ve doluluk oranı ise % 3‟dür.<br />
Yapılan analizlerde yıllık doluluk oranlarında artıĢ öngörülmemiĢ ve yıllık kira artıĢ oranı, sözleĢmeler<br />
esas alınarak, %5 olarak öngörülmüĢtür.<br />
c. <strong>Marina</strong> Sahası Kira Gelirleri: GerçekleĢen aylık kira gelirleri 14.715,-€ olup, yapılan<br />
sözleĢmelere göre yıllık artıĢ oranı %5‟dir. Söz konusu alanlar % 100 doluluk ile çalıĢmaktadır.<br />
Yapılan analizlerde yıllık kira artıĢ oranı sözleĢmelere göre, % 5 esas alınmıĢ ve yeni bir yatırım<br />
öngörülmemiĢtir.<br />
d. Bakım Onarım Sahası Kira Geliri: GerçekleĢen aylık kira geliri 6.956,-€ olup, yıllık kira artıĢ<br />
oranı, sözleĢmelere göre, % 5‟dir. Söz konusu bölümün doluluk oranı %100‟dür.<br />
GerçekleĢtirilen analizlerde yıllık kira artıĢ oranı, sözleĢmelere göre, %5 esas alınmıĢ ve doluluk<br />
oranı %100 olup, yeni yatırım öngörülmemiĢtir.<br />
ii. Genel Yönetim Gideri: Değerleme konusu tesis gelirlerinin yaratılması için gerekli faaliyet gideri<br />
toplam cironun % 45‟i oranında olacağı öngörülmüĢ ve irtifak hakkı süresince bu oran sabit<br />
tutulmuĢtur.<br />
iii. Tesis Bakım – Onarım ve Yenileme Yatırımları: Değerleme konusu tesislerin turistlik tesisler<br />
olması dikkate alınarak her yıl düzenli olarak bakım onarım ve yenileme yatırımları gerçekleĢeceği<br />
dikkate alınmıĢ ve projeksiyon dönemleri için bu oranın,
- Bakım Onarım Giderinin, <strong>Marina</strong>nın yıllık cirosu üzerinden %4 ve<br />
- Yenileme Yatırımı Giderinin, <strong>Marina</strong>nın yıllık cirosu üzerinden %4<br />
Olacağı öngörülmüĢtür.<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 26<br />
S v P<br />
iv. Ticari Kar Üzerinden Ödenen Ġrtifak Hakkı Bedeli: MüĢteri ġirketten alınan bilgiler<br />
doğrultusunda Ticari Kar üzerinden %5 oranında ödenen kira bedelinin 2010 yılı için 327.493,-<br />
TL olduğu öğrenilmiĢtir. MüĢterinin gelecek yıllar için Ticari Karı öngörülemediği için, 2012 yılı ve<br />
devam eden yıllar için irtifak hakkı bedeli ödemesinin, her yıl bir önceki yıla oranla %5 oranında<br />
artacağı varsayılmıĢ ve ĠNA Analizinde kullanılmıĢtır.<br />
v. Yıllık Sabit Ġrtifak Hakkı Ödemesi: MüĢteri ġirketten alınan bilgiler doğrultusunda 2011 yılı<br />
sabit ciro ödemesinin 577.581,-TL olduğu öğrenilmiĢtir. Söz konusu ödemenin 2012 yılı ve<br />
izleyen yıllarda yıllık %3 oranında artacağı varsayılmıĢtır.<br />
Yukarıda açıklanan varsayımlar ıĢığında gerçekleĢen ĠNA Analizi aĢağıda sunulmuĢtur.<br />
2012 2013 2014 2015 DED 7<br />
NETSEL MARĠNA , € 5.719.717 6.005.703 6.305.988 6.621.287 6.952.352<br />
Yat Bağlama Gelirleri , € 3.671.873 3.855.467 4.048.240 4.250.652 4.463.185<br />
Ortalama Tekne Geliri 0,26 0,27 0,29 0,30 0,32<br />
Ortalama Tekne Ebadı 62,74 62,74 62,74 62,74 62,74<br />
Doluluk Oranı 74% 74% 74% 74% 74%<br />
Hizmet Verilen Tekne Adedi 615 615 615 615 615<br />
Tekne Kapasitesi 830 830 830 830 830<br />
AVM Kira Gelirleri , € 1.787.787 1.877.176 1.971.035 2.069.587 2.173.066<br />
Yıllık Ort. € / m 2 42 44 46 49 51<br />
Ort. Doluluk Oranı 79% 79% 79% 79% 79%<br />
Kiralanan Alan 3.545 3.545 3.545 3.545 3.545<br />
Toplam Alan 4.507 4.507 4.507 4.507 4.507<br />
<strong>Marina</strong> Sahası Kira Gelirleri, € 176.584 185.414 194.684 204.418 214.639<br />
Ort. € / m 2 29,02 30,48 32,00 33,60 35,28<br />
Kiralanan Alan 507 507 507 507 507<br />
Doluluk Oranı 100% 100% 100% 100% 100%<br />
Toplam Alan 507 507 507 507 507<br />
Bakım Onarım Sahası Kira<br />
Gelirleri , €<br />
83.472 87.646 92.028 96.629 101.461<br />
Yıllık, €/ m 2 32,89 34,53 36,26 38,07 39,98<br />
Kiralanan Alan 212 211,5 211,5 211,5 211,5<br />
Doluluk Oranı 100% 100% 100% 100% 100%<br />
Kapalı Alan 212 212 212 212 212<br />
Genel Yönetim Gideri 2.573.873 2.702.566 2.837.695 2.979.579 3.128.558<br />
Tesis Bakım & Yenileme Yat. 457.577 480.456 504.479 529.703 556.188<br />
Bakım Onarım Gideri 228.789 240.228 252.240 264.851 278.094<br />
Yenileme Yatırımları 228.789 240.228 252.240 264.851 278.094<br />
Ġrtifak Hak Bedeli 386.368 398.499 411.094 424.172 437.754<br />
Ġrtifak Hakkı Ciro Bedeli 146.815 154.155 161.863 169.956 178.454<br />
Ġrtifak Hakkı Bedeli 239.553 244.344 249.231 254.216 259.300<br />
NET NAKĠT AKIMI 2.301.899 2.424.181 2.552.720 2.687.833 40.329.978<br />
Iskonto Oranı 0,101 0,101 0,101 0,101 0,101<br />
Iskonto Faktörü 1,10 1,21 1,33 1,47 1,62<br />
1 / Iskonto Faktörü 0,91 0,82 0,75 0,68 0,62<br />
Nakit Akımı NBD 2.090.735 1.999.818 1.912.675 1.829.166 24.928.227<br />
Nakit Akımlarının Toplam NBD, € 32.760.620<br />
Yıl Ortası Düzeltme Faktörü 1,0493<br />
DüzeltilmiĢ Net Bugünkü Değer, € 34.375.243<br />
DüzeltilmiĢ Net Bugünkü Değer, TL 84.539.035<br />
Sonuç olarak, değerleme konusu Maliye Bakanlığı‟ndan kiralanmıĢ parsellerin kullanım hakkı<br />
değeri + <strong>Marina</strong> yapı değerinden oluĢan toplam değer 84.539.035,-TL (değerleme tarihi<br />
itibariyle 34.375.243,-€) olarak hesaplanmıĢtır.<br />
7 2037 yılına kadar devam eden değerdir.
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 27<br />
S v P<br />
6.6. Kullanılan Değerleme Analiz Yöntemlerini Açıklayıcı Bilgiler ve Bu Analizlerin<br />
Seçilme Nedenleri<br />
6.6.1. En Etkin ve Verimli Kullanım Analizi,<br />
Değerleme konusu parseller üzerinde konumlandırılan yapıların yapılaĢma hakkı ve fonksiyonu<br />
itibariyle “En Etkin ve Verimli Kullanımı” teĢkil ettiği düĢüncesiyle, bu değerleme çalıĢmasında “En Etkin<br />
Ve Verimli Kullanım Analizi” gerçekleĢtirilmemiĢtir.<br />
6.6.2. MüĢterek veya BölünmüĢ Kısımların Değerleme Analizi,<br />
Değerleme konusu gayrimenkulün değer tespitine yönelik olarak yapılan hesaplamalarda müĢterek<br />
veya bölünmüĢ kısımlar dikkate alınmıĢtır.<br />
6.6.3. Gayrimenkul ve Buna Bağlı Hakların Hukuki Durumunun Analizi,<br />
Rapor‟un 5.2‟nci bölümünde, değerleme konusu gayrimenkulün Yasal Süreç Analizi‟nde detayları<br />
verildiği üzere; değerleme konusu gayrimenkuller üzerinde yer alan takyidatlar aĢağıda verilmiĢtir.<br />
18/1 pafta, 316 ve 318 no‟lu parseller üzerinde müĢtereken:<br />
Ġrtifak Bölümü:<br />
49 yıl müddetle <strong>Netsel</strong> Turizm Yatırımcılığı A.ġ. lehine daimi ve müstakil aynı hak<br />
vardır. (05.05.1989, Yev:912)<br />
Maliye Hazinesi lehine seneliği 63.450.055,-TL‟den bedelle 22.12.2037 tarihine<br />
kadar Gayrimenkul Mükellefiyeti (BaĢlama tarihi: 31.05.1989, BitiĢ tarihi:<br />
22.12.1937, Süre: - ) (28.02.1991/525 Yevmiye)<br />
Beyanlar Bölümü:<br />
Daimi ve müstakil aynı hak olarak 327 sahifede kayıtlıdır (05.05.1989, Yev: 912)<br />
17.18/1 pafta, 236 ada, 5 no‟lu parsel üzerinde konumlu tüm bağımsız bölümler üzerinde<br />
müĢtereken;<br />
Beyanlar Bölümü:<br />
Yönetim Planı: 28.02.1991<br />
Daimi ve müstakil aynı hak olarak Tepe Mahallesi 2299 sahifede kayıtlıdır.<br />
(23.01.1991, Yev: 161)<br />
Ġrtifak Bölümü:<br />
Maliye Hazinesi lehine seneliği 63.450.055,-TL‟den bedelle 22.12.2037 tarihine<br />
kadar Gayrimenkul Mükellefiyeti (BaĢlama tarihi: 31.05.1989, BitiĢ tarihi:<br />
22.12.1937, Süre: - ) (28.02.1991/525 Yevmiye)
7. ANALĠZ SONUÇLARININ DEĞERLENDĠRĠLMESĠ<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 28<br />
S v P<br />
7.1. Farklı Değerleme Metotlarının Ve Analiz Sonuçlarının UyumlaĢtırılması Ve Bu<br />
Amaçla Ġzlenen Yöntem ve Nedenlerinin Açıklanması<br />
Raporun 3.5‟inci bölümünde, ana hatlarıyla belirtilen analiz ve değerleme yöntemlerinden, Rapor‟a<br />
konu olan gayrimenkullerin özellikleri dikkate alınmak suretiyle kullanılabilir olanlar tercih edilerek<br />
değerleme çalıĢmaları gerçekleĢtirilmiĢtir.<br />
316, 318 ve 5 numaralı parsellerin üst hakkı ve yapı değerinin belirlenmesinde;<br />
AyrıĢtırma Yöntemi kullanılarak,<br />
o Piyasa (emsal) yaklaĢımı çerçevesinde değerleme konusu gayrimenkule benzer Ģekilde, üst<br />
hakkı tesisi ile marina olarak geliĢtirilen gayrimenkullerden, aynı bölgede ve benzer nitelikteki,<br />
emsal olabilecek mülklerden yola çıkılmıĢ ve değerleme konusu gayrimenkulün özel nitelikleri<br />
ve emsallerden farklılıkları da dikkate alınmak suretiyle gerekli düzeltmeler yapılarak üst<br />
hakkı değerine ulaĢılmıĢ ve<br />
o Bulunan bu üst hakkı değerine, maliyet yaklaĢımı esasları çerçevesinde tespit edilen<br />
yapılaĢma maliyeti eklenerek yapı değeri + üst hakkından oluĢan gayrimenkul toplam<br />
değerine ulaĢılmıĢtır.<br />
Alternatif karĢılaĢtırma yöntemi olarak AyrıĢtırma Yöntemi ile bulunan değerleme konusu<br />
gayrimenkullerin toplam (Üst Hakkı+Yapı) değerinin teyit edilmesi ve aykırılık teĢkil edip etmediğinin<br />
belirlenmesi amacına yönelik olarak Gelirlerin Kapitalizasyonu – ĠndirgenmiĢ Nakit Akımı Analizi<br />
çalıĢmasına yer verilmiĢtir.<br />
Gelirlerin Kapitalizasyonu – ĠndirgenmiĢ Nakit Akımı Analizi çerçevesinde, değerleme konusu tesisin<br />
gerçekleĢen, yapılan kira sözleĢmelerine göre, kira gelirleri ve kira artıĢ oranları esas alınarak<br />
yapılmıĢtır. Bu analiz sonucunda değerleme konusu gayrimenkullerin irtifak hakkı + yapı değerinden<br />
oluĢan gayrimenkul toplam değerine ulaĢılmıĢtır.<br />
Farklı yöntemler kullanılmak suretiyle elde edilen sonuçlar aĢağıdaki tabloda gösterilmiĢtir.<br />
ÖZET TABLO<br />
Üst Hakkı Değeri, TL Yapı Değeri, TL Toplam Değer, TL<br />
AyrıĢtırma Yöntemi 22.551.630 43.506.061 66.057.690<br />
ĠNA Analizi 84.539.035 84.539.035<br />
Sonuç olarak;<br />
- Farklı yöntemlerle bulunan değerlerinin birbirlerine yakın ve tutarlı olduğu,<br />
- Gayrimenkulün gelir yaratıcı bir mülk olması ve gelir sağlamak amacı ile elde tutulması nedeni<br />
ile Gelirlerin Kapitalizasyonu - ĠNA Analizi sonucu bulunan değerin gayrimenkulün rayiç<br />
değerini doğru bir Ģekilde yansıtacağı,<br />
- Bu yöntem kullanılmak suretiyle hesaplanan 84.539.035,-TL tutarındaki değerin<br />
gayrimenkulün rayiç değeri olarak kabul edilmesinin uygun olacağı,<br />
kanaatine varılmıĢtır.<br />
7.2. Asgari Bilgilerden Raporda Yer Verilmeyenlerin Niçin Yer Almadıklarının<br />
Gerekçeleri,<br />
Bu değerleme çalıĢmasında, asgari bilgilerden raporda yer verilmeyen herhangi bir husus<br />
bulunmamaktadır.
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 29<br />
S v P<br />
7.3. Yasal Gereklerin Yerine Getirilip Getirilmediği Ve Mevzuat Uyarınca Alınması<br />
Gereken Ġzin Ve Belgelerin Tam Ve Eksiksiz Olarak Mevcut Olup Olmadığı<br />
Hakkında GörüĢler<br />
Rapor‟un 5.2.3. Gayrimenkullere Ait Ġmar Planı/KamulaĢtırma ĠĢleri v.s. Bilgileri bölümünde detayları<br />
verildiği üzere; değerleme konusu gayrimenkullerin mevzuat uyarınca alınması gerekli izin ve belgeleri<br />
eksiksiz ve tamdır.<br />
7.4. Değerlemesi Yapılan Gayrimenkulün G.Y.O. Portföyüne Alınmasında<br />
Sermaye Piyasası Mevzuatı Çerçevesinde, Bir Engel Olup Olmadığı Hakkında<br />
GörüĢ<br />
Raporu‟nun 5.2.‟nci bölümünde yer alan Yasal Süreç Analizi ve 6.6.3‟üncü Gayrimenkul ve Buna Bağlı<br />
Haklara ĠliĢkin Hukuki Analiz bölümünde de detayları verildiği üzere; değerleme konusu<br />
gayrimenkuller ve gayrimenkullere bağlı hakların (kullanım hakları) <strong>Netsel</strong> Turizm<br />
Yatırımları A.ġ. aktifinde yer aldığı ve <strong>Torunlar</strong> <strong>GYO</strong> A.ġ.‟nin <strong>Netsel</strong> Turizm Yatırımları<br />
A.ġ.‟ne %44,60 oranında iĢtirak ettiği anlaĢılmaktadır.<br />
Bu sebeple analiz, değerleme konusu gayrimenkullerin değil, bu gayrimenkullerin üst hakkı Maliki olan<br />
<strong>Netsel</strong> Turizm Yatırımları A.ġ. hisselerinin (iĢtirak) <strong>GYO</strong> portföyünde yer alıp alamayacağına<br />
yönelik olarak gerçekleĢtirilmiĢtir.<br />
Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları;<br />
Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayımlanmıĢ bulunan “Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarına ĠliĢkin<br />
Esaslar Tebliği (Tebliğ)”nin, Seri: VI, No: 29 sayılı Tebliğ ile değiĢik, “iĢtirak” baĢlıklı 32/A maddesinin<br />
“e” bendinde;<br />
Ġktisap tarihinde gayrimenkullerin ya da gayrimenkule dayalı hakların ekspertiz<br />
değerinin, iĢtirak edilecek Ģirketin bilanço aktifinin en az %75‟ini oluĢturduğu<br />
Türkiye‟de kurulu Ģirketlere,<br />
ĠĢtirak edebileceği hükmü yer almaktadır.<br />
Diğer taraftan, Tebliğ‟in Seri: VI, No: 21 sayılı Tebliğ ile değiĢik “Yatırımlara iliĢkin yasaklar” baĢlıklı<br />
26‟nci maddesinin “a” ve “c” bendlerinde,<br />
Ortaklıklar, hiç bir Ģekilde paylarını satın aldıkları Ģirketlerin sermayesine ve yönetimlerine<br />
hakim olma amacı güdemez ve hiç bir Ģirkette sermaye veya oy haklarının %5‟inden fazlasına<br />
sahip olamazlar,<br />
Yatırım fonları payları hariç, Borsada veya Borsa dıĢı teĢkilatlanmıĢ piyasalarda iĢlem görmeyen<br />
sermaye piyasası araçlarına yatırım yapamazlar, sermaye piyasası araçlarının alım satımlarının<br />
Borsa kanalıyla yapılması zorunludur,<br />
Denmek suretiyle yapılacak ĠĢtirak yatırımlarına, ancak belirli nitelikteki ġirketlere ve sermayelerinin<br />
%5‟ini aĢmayacak oranlarda yapılması yönünde kısıtlama getirilmiĢ,<br />
Ancak, Tebliğ‟in 32/A maddesinin Seri: VI, No: 29 sayılı Tebliğ ile değiĢik son fıkrası, son<br />
cümlesinde<br />
Bu maddede belirtilen iĢtiraklerde 26‟ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c)<br />
bentleri uygulanmaz.<br />
denmek suretiyle, 32‟nci madde kapsamındaki iĢtiraklerde, Borsalarda iĢlem görmeyen ġirketlere de<br />
yatırım yapma imkanı tanınmıĢ, ayrıca bu ġirketlere yapılacak iĢtiraklerde sermayelerinin %5‟ini<br />
aĢmalarına imkan tanınmıĢtır.<br />
Özetle, yukarıda yer alan düzenlemeler uyarınca; ġirket‟in <strong>Netsel</strong> Turizm Yatırımları A.ġ.‟ne<br />
%44,60 oranındaki iĢtirakinin, <strong>GYO</strong> portföyünde yer almasında bir sakınca bulunmadığı kanaatine<br />
varılmıĢtır.<br />
Ancak;Tebliğ‟in “ĠĢtirak edilecek Ģirketin, iktisap tarihinde, gayrimenkullerin ya da<br />
gayrimenkule dayalı hakların ekspertiz değerinin bilanço aktifinin en az %75‟inin<br />
oluĢturması” hükmüne uygunluğu, hususlarında bir çalıĢma gerçekleĢtirilmemiĢtir.
8. SONUÇ<br />
8.1. Nihai Değer Takdiri<br />
<strong>Torunlar</strong> Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.ġ. (MüĢteri) yetkililerinin yazılı talebi üzerine;<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 30<br />
S v P<br />
a) MüĢteri‟nin iĢtiraki <strong>Netsel</strong> Turizm Yatırımları A.ġ. (<strong>Netsel</strong>) lehine 22.12.2037 tarihine<br />
kadar irtifak hakkı bulunan ve tapuda Maliye Hazinesi adına kayıtlı, Muğla Ġli, <strong>Marmaris</strong> Ġlçesi;<br />
o Tepe mahallesi, 17.18/1 pafta, 236 ada, 5 parsel numarasında kayıtlı<br />
25.070,-m 2 arsa vasıflı parselin üst hakkına dayalı kullanım hakkı,<br />
o Adaköy Köyü, 18/1 pafta, 316 parsel numarasında kayıtlı 11.972,-m 2 arsa<br />
vasıflı parselin üst hakkına dayalı kullanım hakkı,<br />
o Adaköy Köyü, 18/1 pafta, 318 parsel numarasında kayıtlı 436,-m 2 arsa vasıflı<br />
parselin üst hakkına dayalı kullanım hakkı,<br />
b) Kullanım hakkına bağlı olarak üst hakkı tesis edilen parseller üzerinde konumlanmıĢ olan,<br />
o saniter üniteleri (deniz yoluyla gelen misafirlere yönelik duĢ, WC, soyunma<br />
/ giyinme üniteleri )<br />
o idari binalar ve<br />
o idari, konaklama ve ticari ünitelerden<br />
oluĢan gayrimenkullerin yasal durumunun irdelenmesi, adil piyasa değerlerinin tespiti ve Malik<br />
ġirket <strong>Netsel</strong> hisselerinin ĠĢtirak yoluyla Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı portföyünde yer almasında<br />
herhangi bir kısıt olup olmadığının tespitine yönelik olarak yapılan çalıĢmalar sonucunda;<br />
I) Rapor‟un 7.4 bölümünde yer alan açıklamalar ve ilgili düzenlemeler uyarınca; ĠĢtirakin<br />
(değerleme konusu gayrimenkul ve gayrimenkule bağlı hakların maliki) <strong>GYO</strong><br />
portföyünde yer almasında herhangi bir sakınca olmadığı,<br />
II) Maliye Bakanlığından 49 yıllığına kiralanmıĢ olan parsellerin üst hakkı değeri +<br />
yapı değerinden oluĢan toplam adil piyasa değerinin, fiili değerleme tarihi<br />
itibariyle ve peĢin değer esasına göre;<br />
olduğu kanaatine varılmıĢtır.<br />
Saygılarımızla,<br />
Güner ġAN<br />
Değerleme Uzmanı<br />
S.P.K. Lisans No.: 400288<br />
o KDV hariç 84.539.035,-TL<br />
o KDV dahil 99.756.061,30 TL<br />
Yusuf YaĢar TURAN<br />
Sorumlu Değerleme Uzmanı<br />
S.P.K. Lisans No.: 400471<br />
ĠĢbu rapor, Standart Gayrimenkul Değerleme Uygulamaları A.ġ. tarafından <strong>Torunlar</strong> Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.ġ.‟nin yazılı talebi<br />
üzerine üç nüsha ve orijinal olarak düzenlenmiĢ olup kopyaların kullanımı halinde ortaya çıkabilecek sonuçlardan ġirketimiz sorumlu değildir.
9. RAPOR EKLERĠ<br />
SvP_11_TR<strong>GYO</strong>_18 31<br />
S v P<br />
10. DEĞERLEMEYĠ YAPAN DEĞERLEME UZMANLARININ<br />
DEĞERLEME LĠSANS BELGESĠ ÖRNEKLERĠ<br />
11. DEĞERLEME KONUSU GAYRĠMENKULÜN ġĠRKET<br />
TARAFINDAN DAHA ÖNCEKĠ TARĠHLERDE DEĞERLEMESĠ<br />
YAPILMIġ ĠSE, SON ÜÇ DEĞERLEMEYE ĠLĠġKĠN BĠLGĠLER<br />
Rapor‟a konu gayrimenkule iliĢkin olarak daha önce Ģirket tarafından hazırlanmıĢ değerleme raporu<br />
bulunmamaktadır.