basortusu_yasagi_ve_ayrimcilik

ak ise, durumun tamamına ilişkin bütüncül bir analizin ancak temellendirilmiş
teori yaklaşımıyla mümkün olabileceği düşünülmüştür.
Temellendirilmiş teori yaklaşımı, ilk kez Barney Glaser ve Anselm Strauss tarafından
1967 yılında The Discovery of Grounded Theory adlı kitapla ortaya atılmıştır.
Pozitivist yaklaşımdan tamamen farklı olarak, oluşturulmuş hipotezleri test
etmek yerine, hipotezleri, kavramları ve olguları saha çalışması sırasında keşfetmeyi
ve oluşturmayı öngören; aşağıdan yukarıya düşünmeyi salık veren; verilerden
kodları, kodlardan kavramları, kavramlardan kategorileri, kategorilerden de
teoriyi kurmayı öngören ve sistematik olarak verilere geri dönerek bulgularını ve
argümanlarını sınamayı öneren metodolojik bir yaklaşımdır.
Tümdengelim ve tümevarım perspektiflerini eşzamanlı olarak kullanan bu yaklaşımda,
araştırma birimi kişi değil, olay ya da süreçtir. Bu perspektiften baktığımızda,
odaklandığımız mesele meslek sahibi başörtülü kadınlar değil, başörtüsü
yasağının etkileri ve başörtülü kadınların iş piyasalarında yaşadıkları süreçlerdir
(Charmaz, 2006, Strauss ve Corbin; 1990 ve Strauss, 1996).
1.2. Saha Çalışması
Saha araştırması öncesinde TESEV ekibiyle birlikte İstanbul’da ve Ankara’da
birer hazırlık çalıştayı yapılmış ve bu çalıştaylarda bir araya gelinen araştırmacılar,
akademisyenler, kadın örgütleri temsilcileri ve meslek sahibi örtülü ve örtüsüz
kadınlar araştırmanın temel sorularına ilişkin değerlendirmelerde bulunmuştur.
Çalıştaylarda öne çıkan bazı tespitler – örneğin, başörtülü kadınların meslek
hayatlarını sürdürürken meslek odaları ile karşı karşıya gelmeleri ve kamuda
çalışırken işlerinden uzaklaştırılan kadınların daha sonra düşük statülü memurlar
olarak işe geri alınmaları – sahadaki bulguları doğrulamış ve saha çalıştaylarda
ortaya konan hipotezleri geliştirmemize yol açmıştır.
Saha çalışması sırasında odak gruplar ve yüz yüze görüşmeler çerçevesinde araştırmanın
örneklemini oluşturan yüksek öğrenimli, uzman meslek sahibi, evli ya
da bekar, çalışan ya da çalış(a)mayan başörtülü kadınlar ve bu özelliklere sahip
kadınların eşleri olan erkeklerle bir araya gelinmiştir. Aralık 2009-Haziran 2010
tarihleri arasında, Ankara, İstanbul ve Konya şehir merkezlerinde gerçekleştirilen
saha çalışmasında görüşülen kişilere öncelikle hak temelli STK’lar aracılığıyla ulaşılmaya
çalışılmışsa da, bu yöntem, kadınları araştırmaya katılmaya ikna etmekte
pek başarılı olamamıştır. İkinci aşamada, eski öğrenciler, tanıdıklar ve arkadaşlıklar
üzerinden geliştirilen “kartopu” yöntemiyle yapılan çağrılar yerini bulmuştur.
Saha, mülakatlar (12 adet), grup mülakatları (5 adet) ve odak grup çalışmalarından
(10 adet) oluşmaktadır. Toplam 79 uzman meslek sahibi kadın ve 25 erkekle
görüşülmüştür. Görüşmelerin tamamı, yazar ve proje asistanı tarafından ortak-
15