kimya sanayii özel ihtisas komisyonu - 9.Kalkınma Planı - Devlet ...

II.5.2.5.1. Gübreler
Bor, bitkilerin beslenmesi için gerekli olan başlıca elementlerden biridir. Borlar,
gübrelerde bulk olarak kullanımının yanında, mikro besin olarak da kullanılmaya
başlanmıştır. Bor, değişken ölçülerde, bir çok bitkinin temel besin maddesidir. Bor eksikliği
görülen bitkiler arasında yumru köklü bitkiler (özellikle şeker pancarı) kaba yoncalar, meyva
ağaçları, armut, zeytin, kahve, tütün ve pamuk sayılmaktadır. Mikrobesinler, diğer dökme
gübrelerle birlikte veya sıvı gübrelerle birlikte toprağa karıştırılmakta veya yapraklara sprey
olarak sıkılmaktadır.
Bor bitkilerin köklerinin ve yapraklarının gelişmesine, çiçek açmasına, polen üretimine,
filizin gelişmesine, tohum ve meyve vermesine yardımcı olur. Bor bakımından zayıf olan
topraklarda yetişen ürün; en yüksek verimine, kalitesine ve dayanıklılığına erişemez.
Boraks dekahidrat ve boraks pentahidrat en çok kullanılan ve tanınan borlu gübreler
olup bunları sodyum pentaborat ile disodyum oktaborat tetrahidrat izlemektedir. Sodyum
boratlar toprağa doğrudan verildiği gibi kolay çözünür olmaları nedeni ile püskürtülerek de
bitkilere başarılı şekilde uygulanmaktadır.
Toprağa verilecek bor miktarı; bitkiye, gübrenin verilme şekline, yağış miktarına,
kireçlenme durumuna ve toprağın organik madde kapsamına bağlı olarak değişir. Genellikle,
bor ağırlıkça %0,02 oranında verilmekle birlikte; her gübreye eklenmektedir. Örneğin,
baklagil bitkileri ile yapılan araştırmalarda hektara 1,2-3,2 kg ve başka bitkilerde ise hektara
0,6-1,2 kg bor yeterli görülmektedir. Mikrobesinlerde, bor kullanımı optimal olarak 0,06–0,32
g/m 2 arasında değişmektedir.
II.5.2.5.2. Bitki Öldürücüler
Bor, sodyum klorat ve bromosol gibi bileşiklerle birlikte otların temizlenmesi veya
toprağın sterilleştirilmesi gereken durumlarda da kullanılmaktadır.
Bor’a, bitkilerin ihtiyacı olmasına rağmen fazlası zarar vermektedir. Bu toksititisi
nedeniyle, borlar bitki öldürücü olarak da kullanılabilmektedir. Ancak, bu kullanım bitkilerin
seçiminin zor olması nedeniyle fazla uygulanamamaktadır. Bu bitki öldürücüler, boraks ve
borik asitten yapılmakta olup, genellikle sodyum klorat veya diğer kimyasal bitki
öldürücülerle birlikte kullanılmaktadırlar. Hidratlanmış Bakır Metaborat (CuOB2O32H2O),
selülozik malzemelerde ve eşyalarda mantarların temizlenmesi için kullanılmaktadır.
27