This Place is the Paper Title (Microsoft Word 13-point bold type)
This Place is the Paper Title (Microsoft Word 13-point bold type)
This Place is the Paper Title (Microsoft Word 13-point bold type)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Gürer, Bayrak ,Gürer<br />
- 4 -<br />
Yer Elektrik | 2010<br />
Pek çok ticari VLF cihazı yatay manyetik alanı yalnızca bir yönde ölçmektedir. Bu durumda<br />
manyetik alan sapması (T) sayıl (skaler) olarak hesaplanır ve aşağıdaki bağıntıyla verilir.<br />
H<br />
S<br />
Z<br />
Ysca PT<br />
H Y<br />
T =<br />
Burada Hz tamamen ikincil manyetik alandan kaynaklanmakta iken Hy birincil ve ikincil alanların<br />
yatay bileşenlerinin toplamından oluşur (Pedersen 2002). Ancak ikincil alanın göreceli olarak küçük<br />
olması nedeniyle toplam alan üzerinde birincil alan katkısı çok daha büyüktür.<br />
Yer altında bir iletkenin olması halinde, serbest elektronların irkilmesi ile akan akımlar<br />
tarafından yaratılan ikincil alan birincil alanın üstüne bir faz açısıyla eklenir ve toplam VLF alanı<br />
eliptik uçlaşma gösterir. Uçlaşma elipsinin uzun ekseninin yatayla yaptığı açı eğim açısı α ve<br />
uçlaşma elipsinin kısa ekseninin uzun eksenine yüzde oranı eliptiklik olarak adlanır ve aşağıdaki<br />
gibi hesaplanır (Smith and Ward, 1974),<br />
( )<br />
( ) ⎥ ⎥<br />
S PT<br />
H / H cos Δφ<br />
⎤<br />
Z Y<br />
S PT 2<br />
1−<br />
H / H<br />
1<br />
⎡2<br />
−1<br />
α = ± tan ⎢<br />
(3)<br />
2 ⎢<br />
⎣<br />
Z Y ⎦<br />
ve<br />
ve faz farkı<br />
S PT<br />
H H sin Δφ<br />
Z Y ε = x100<br />
( yüzde)<br />
(4)<br />
2<br />
H<br />
1<br />
S PT<br />
Δφ = φZ - φY<br />
S<br />
Burada H1=|HZ e iΔφ PT S PT S PT<br />
sinα + HY cosα|, φZ ve φY sırasıyla HZ ve HY nin fazlarıdır.<br />
S<br />
İkincil manyetik alanın bileşenleri birincil alandan daha küçük olduğundan gerçel (HZr ) ve sanal<br />
S<br />
) cevapları eğim açısı (α) ve eliptiklikle (ε) ilişkilendirilebilir (Paterson and Ronka, 1971).<br />
(HZi<br />
ve<br />
S PT<br />
Re (HZ / HY )=tan α x100 (yüzde) (5)<br />
Qu(HZ S / HY PT )=ε x100 (yüzde) (6)<br />
Gerçel ve sanal bileşenler toplam VLF verici birincil alanının yüzdesi olarak ifade edilir.<br />
Bir meyil açısı yöntemi olarak VLF yönteminde uygulama; Birincil EM alan ve yeraltının<br />
tepk<strong>is</strong>i olarak oluşan ikincil EM alanın toplamının (toplam alanın) süpürdüğü uçlaşma elipsinin<br />
yatayla yaptığı açıyı ölçmektir.<br />
VLF yönteminde en az bir yönde ölçülen yatay manyetik alana (ya da alanlardan birine) dik<br />
olmak üzere bir elektrik alan da ölçülürse, birbirine dik yöndeki elektrik ve manyetik alanlar<br />
yardımıyla görünür özdirenç ρa ve yatay elektrik ve manyetik alanlar arasındaki faz açısı φ<br />
frekansın bir işlevi olarak aşağıdaki gibi tanımlanabilir.<br />
(2)<br />
3. YER ELEKTRİK ÇALIŞTAYI 24-26 MAYIS 2010<br />
Ankara Üniversitesi ÖRSEM Tes<strong>is</strong>leri Ilgaz, Kastamonu
Change language