Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
SİNDİRİM M SİSTEMS<br />
STEMİ FİZYOLOJİSİ<br />
(GASTROİNTEST<br />
NTESTİNAL NAL SİSTEM S STEM<br />
(GİS)<br />
Doç.Dr<br />
.Dr.Mitat.Mitat KOZ
Sindirim sistemi kendisine sunulan besin<br />
maddelerinden enerji ve metabolik yapı taşlar<br />
larını<br />
çıkarmak için i in çalışır.<br />
Bu süres<br />
reçte ilk aşama a ama çok iyi koordine edilmiş<br />
hareketlerin yiyecek maddelerini<br />
parçalamalar<br />
alamalarıdır. r.<br />
İkinci aşama a ama ise yiyecek maddelerinin emilecek<br />
kadar küçük<br />
üçük k hale getirilmesi için, i in, çok sayıda<br />
enzimlerle karış<br />
ıştırılmasıdır.<br />
Üçünc<br />
ncü aşama ama ise parçalanm<br />
alanmış<br />
besin<br />
maddelerinin emilmesidir.
Sindirim-Emilim<br />
Sindirim:<br />
Büyük k besin moleküllerinin llerinin sindirim<br />
kanalında nda mekanik ve kimyasal olarak<br />
daha küçük<br />
üçük k partiküllere ayrılmas<br />
lması<br />
Emilim:<br />
Küçük k besin moleküllerinin llerinin ince<br />
bağı<br />
ğırsaklardan kana ve lenf dolaşı<br />
şımına<br />
geçmesi
Motilite:<br />
<br />
Sindirim sisteminin ana<br />
fonksiyonları 4 tanedir.<br />
Yiyeceklerin küçük<br />
üçük k parçalara alara bölünmesini,<br />
b<br />
karış<br />
ıştırılmasını ve iletilmesini sağlayan kas aktivitesidir.<br />
Sekresyon:<br />
<br />
Enzimler, mukus ve elektrolitlerden oluşan sulu sıvının s<br />
salgılanmas<br />
lanmasıdır.<br />
Sindirim:<br />
<br />
Büyük k besin moleküllerinin llerinin sindirim kanalında nda mekanik<br />
ve kimyasal olarak daha küçük<br />
üçük k partiküllere ayrılmas<br />
lması.<br />
Emilim(Absorpsiyon<br />
Absorpsiyon):<br />
<br />
<br />
Parçalanan alanan küçük<br />
üçük k moleküllerin llerin organizma tarafından<br />
alınmas<br />
nmasıdır.<br />
Diğer bir ifadeyle küçük<br />
üçük k besin moleküllerinin llerinin ince<br />
bağı<br />
ğırsaklardan kana ve lenf dolaşı<br />
şımına geçmesi.
Sindirim sistemi basit olarak<br />
ağızda başlay<br />
layıp p anüste sonlanan<br />
bir kanal sistemi ve bununla<br />
irtibatta bulunan salgı bezlerinden<br />
oluşur.<br />
ur.
Sindirim kanalı<br />
Sindirim ve emilim olaylarının<br />
gerçekle<br />
ekleştiği i ağıa<br />
ğızdan anüse kadar olan<br />
bölüm.<br />
Her bir bölümüb<br />
özel bir fonksiyona göre g<br />
adapte olmuştur.<br />
Bu yapılar;<br />
Ağız,<br />
Farinks (yutak), özefagus(yemek<br />
borusu), mide, ince bağı<br />
ğırsaklar, kalın<br />
bağı<br />
ğırsaklar, rektum, anal kanal, anus.
Sindirim Organları
Sindirim sıralama
Sindirim kanalı ile ilişkili yapılar<br />
Sindirim sisteminde sindirim kanalına<br />
dahil olmayan ancak sindirim sistemi<br />
ile ilişkili yapılar da vardır.<br />
r.<br />
Bunlar;<br />
Dişler, dudaklar, çeneler,<br />
tükrük bezleri,<br />
pankreas, karaciğer, safra kesesidir.
Sindirim kanalının n yapısı<br />
Sindirim kanalının n bütün b n bölümleri b<br />
aynı<br />
temel doku tabakalarına sahiptir.<br />
Tüp p tarzındaki yapılar<br />
ların n duvarı içten<br />
dışa a doğru;<br />
mukoza-submukoza<br />
submukoza-<br />
muskülaris<br />
externa-seroza<br />
şeklindedir.
Mekanik ve Enzimatik Parçalanma<br />
alanma<br />
Yiyecek maddelerinin mekanik parçalanmalar<br />
alanmaları ve<br />
sulandırılmalar<br />
lmaları, makromoleküller<br />
ller halinde alınan<br />
yiyeceklerin, enzimatik parçalanma alanma hızınıh<br />
artırmaya<br />
rmaya önemli<br />
ölçüde yardımc<br />
mcıdır.<br />
Enzimatik parçalanma, alanma, moleküllerin llerin kolayca absorbe<br />
edilecek boyutlara küçük<br />
üçülmesini sağlar.<br />
Bütün n bunların n sonucunda sindirimde dört d<br />
temel olayın<br />
varlığı<br />
ortaya çıkmaktadır.<br />
Bu olaylar sırass<br />
rası ile,<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
mekanik parçalanma,<br />
alanma,<br />
sulandırılma,<br />
lma,<br />
enzimatik parçalanma alanma ve<br />
absorbsiyondur.<br />
Mekanik parçalanma alanma ile yiyecek maddeleri ufak parçalara<br />
alara<br />
öğütülür.<br />
Öğütme işlemi i<br />
enzimlerin kolayca etki edebilmesi için i in yüzey y<br />
alanını genişletir, bu da enzimatik parçalanma alanma hızınıh<br />
artırır.<br />
r.
Enzimler parçalad<br />
aladıkları molekül l tipine bağlı<br />
olarak dört d<br />
gurup altında toplanırlar.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Amilazlar:<br />
Nişasta gibi polisakkarit yapısındaki maddeleri<br />
parçalayan alayan enzimler.<br />
Lipazlar:<br />
Yağlar<br />
ları parçalayan alayan enzimler.<br />
Proteazlar:<br />
Proteinleri ve polipeptidleri parçalayan alayan enzimler.<br />
Nükleazlar:<br />
Nükleik<br />
asitleri ve nükleotidleri n<br />
parçalayan alayan enzimler.
İNTESTİNAL NAL PEPTİDLER/HORMONLAR<br />
Sindirim sisteminin fonksiyonlarının çoğu<br />
sindirim kanalının n kendisi tarafından<br />
yapılan hormonlar tarafından düzenlenir. d<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Gastrin<br />
Kolesistokinin<br />
Sekretin<br />
Gastrik İnhibitory<br />
Peptid<br />
somatostatin
Gastrin<br />
Midenin antral bölümündeki mukozada<br />
bulunan G hücreleri h<br />
tarafından yapılır r ve<br />
mide asit sekresyonunun regülasyonunda<br />
önemli rol oynar.<br />
G hücreleri h<br />
mideden başka<br />
duodenum ve<br />
daha az miktarda olmak üzere<br />
jejenumda<br />
da bulunmaktadır.
Kolesistokinin<br />
İnce bağı<br />
ğırsağın n her yerinde bulunan I<br />
hücreleri tarafından salınır.<br />
Ana etkisi pankreatik enzim sekresyonunu<br />
uyarmak, safra kesesini kasmak ve mide<br />
boşalmas<br />
almasını engellemektir.
Sekretin<br />
Çoğunluğu duodenumda bulunan S<br />
hücreleri tarafından salınır.<br />
Sekretin pankreatik ve hepatik salgılamay<br />
lamayı<br />
uyarırken, rken, mide asit sekresyonunu inhibe<br />
eder.
Gastrik İnhibitory<br />
Peptid<br />
Duodenum ve jejenumdaki enteroendokrin<br />
hücreler tarafından salınır.<br />
Gastrik İnhibitory<br />
Peptid pankreastan<br />
insülin<br />
salınımını artırırken, rken, yüksek y<br />
konsantrasyonlarda mide asit<br />
sekresyonunu inhibe eder
somatostatin<br />
G hücrelerinin h<br />
gastrin salgılamas<br />
lamasını inhibe<br />
eder, dolayısı ile mide asit sekresyonunu<br />
inhibe eder.<br />
Bu hormon gastrointestinal sistemin diğer<br />
kısımlarında ve merkezi sinir sisteminde<br />
de bulunur.
Sindirim Sistemini<br />
Oluşturan Yapılar ve<br />
Görevleri
Ağız<br />
Ağız z besinlerin vücuda v<br />
girdiği i bölümdb<br />
mdür.<br />
Ağız z dudaklar ve çeneler, dil ve tükrük<br />
bezlerini ihtiva eder.<br />
Dudaklar ve çeneler<br />
gıdaları çiğnenebilir<br />
pozisyonda tutarak sindirime yardım m eder.<br />
Dil nemlendirilmiş ve çiğnenmiş gıdaların n bir<br />
bolus (topak halinde) olarak yutulmasına<br />
yardım m etmek üzere<br />
farinkse iletilmesine<br />
yardım m eder.<br />
Ayrıca dil tat tomurcukları ihtiva eder.
Tükrük bezleri<br />
Ağızda 3 çift geniş tükrük bezi bulunur.<br />
<br />
<br />
<br />
Parotid; kulağı<br />
ğın önünde nde ve altında<br />
Submandibular;mandibulan<br />
mandibulanın alt ucunun<br />
altında<br />
Sublingual;ağı<br />
ğız z tabanında nda dilin altında<br />
Bu bezler kimyasal sindirimi ağıa<br />
ğızda<br />
başlat<br />
latırlar,<br />
Tükrük salgısını yada salyayı oluştururlar,<br />
bütün n bezler içeriklerini i<br />
ağıa<br />
ğız z boşlu<br />
luğuna una<br />
boşalt<br />
altırlar.
Tükrük salgısının n içerii<br />
eriği... i...<br />
Tükrük salgısı içinde inde su, tuzlar,<br />
proteinler, antikorlar, tamponlar ve<br />
sindirim enzimi amilaz bulunur.<br />
Amilaz karbonhidrat sindirimini<br />
başlat<br />
latır.
Tükrük salgısının n görevlerig<br />
Karbonhidrat sindiriminin başlat<br />
latılması,<br />
Gıdaların n nemlendirilip<br />
kayganlaştırılarak larak kolayca yutulabilir<br />
hale getirilmesi,<br />
Besin moleküllerinin llerinin eritilerek<br />
tadlarının alınmas<br />
nmasına na yardımc<br />
mcı olmak,<br />
Bakterilerin kontrol altına alınmas<br />
nması.
Tükrük salgısının n düzenlenmesid<br />
Besinlerin tadı, kokusu, teması ve<br />
hatırası tükrük salgısını uyarır.<br />
Stres ve dehidratasyon sekresyonu<br />
inhibe eder ve ağızda kuruluğa neden<br />
olur.
ÇİĞNEME<br />
Çiğneme lokmayı küçük k parçalara alara ayırarak,<br />
tükürükle kle karış<br />
ıştırıp, yumuşat<br />
atır r ve yutmaya hazır<br />
hale getirir.<br />
Çiğneme yiyeceğin, in, enzimlerin sindirim etkisine<br />
daha açık a k hale gelmesini sağlar, ancak sindirim<br />
için in çiğneme<br />
şart değildir,<br />
çünk<br />
nkü mide de<br />
yiyecekleri parçalayabilir.<br />
alayabilir.<br />
Çiğneme aynı zamanda tükürük t k salgısını uyarır.<br />
r.<br />
Çiğneme<br />
çok sayıda kasın n santral sinir<br />
sistemindeki çiğneme merkezi tarafından<br />
koordinasyonuyla sağlan<br />
lanır.
YUTMA<br />
Yiyecekleri mideye gönderme g<br />
aktif bir olaydır, elleri üzerinde<br />
baş aşağı<br />
kalkmış<br />
bir insan<br />
yiyecekleri ve hatta sıvılars<br />
ları<br />
yutabilir.<br />
Yutma istemli başlar fakat otonom<br />
bir refleks ile devam eder.<br />
Lokmanın n mideye ulaşmas<br />
ması 5-10<br />
saniye sürer. s
Yutma işlemi i<br />
sırass<br />
rasında ağıa<br />
ğız z kapanır r ve dil lokmayı<br />
yumuşak damağa a doğru iter, bu sırada s<br />
yumuşak damak<br />
yukarı ve geriye doğru<br />
çekilir, böylece b<br />
lokmanın n nazal<br />
kaviteye kaçmas<br />
ması önlenmiş olur.<br />
Yutma sırass<br />
rasında soluk alma durdurulur ve glottis<br />
havayolunu kapamak için i in epiglottisin üzerine kayar.<br />
Bu sırada s<br />
farinks gevşeyip eyip lokmayı alırken,<br />
üst<br />
özefageal<br />
sfinkter gevşer, er, bunun üzerine<br />
farinksin alt kısmk<br />
smı kasılır r ve<br />
lokmayı özefagusa<br />
fırlatır.<br />
r.<br />
Glottis yerine gelince solunum tekrar başlar.
Lokma mideye peristaltik hareketlerle iletilir.<br />
Beyin sapındaki yutma merkezi damaktan, farinksten, , ve<br />
özafagustan<br />
duyusal inputlar alır.<br />
Farinks ve özafagusun<br />
üçte bir üst kısmk<br />
smı çizgili kastan<br />
yapıld<br />
ldığı<br />
için in somatik sinir sisteminin lifleri ile inerve<br />
edilir.<br />
Özafagusun<br />
üçte ikilik alt kısmk<br />
smı ise düz d z kastan<br />
yapılm<br />
lmıştır,<br />
myenterik pleksus tarafından kontrol edilir ve<br />
N. vagustan parasempatik lif alır.<br />
Özafagusun<br />
alt kısmk<br />
smında<br />
peristalsis gastrointestinal<br />
kanalın n diğer kısımlark<br />
mlarında olduğu u gibidir.<br />
Alt özafagus<br />
sfinkterinin gevşemesi emesi lokmanın n mideye<br />
geçmesini sağlar.<br />
Akalazya denilen hastalıkta<br />
Auerbach (myenterik)<br />
pleksusu doğuştan olmadığı<br />
için in alt özafagus<br />
sfinkteri<br />
gevşeyemez, eyemez, bu hastalarda yutma güçg<br />
üçlüğü vardır.<br />
r.
Kusma<br />
Kusma ters peristalsis değildir.<br />
Medulla oblongatadaki kusma merkezi tarafından<br />
koordine edilen bu kompleks refleks şöyle<br />
gerçekle<br />
ekleşir.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Diyafram ve abdominal kasların n kasılmas<br />
lması intra-abdominal<br />
abdominal<br />
basınc<br />
ncı artırırken,<br />
rken, plevral basınc<br />
ncı azaltır.<br />
Mideyle duodenum arasındaki<br />
pilor sfinkteri kasılır.<br />
Özafagus<br />
ve kardia gevşer.<br />
er.<br />
Yutarken olduğu u gibi, nazal ve havayolu pasajları kapanır.<br />
Kusma refleksi santral sinir sistemindeki kemoreseptörler,<br />
rler,<br />
mide ve duodenumdaki kemo ve mekano reseptörler<br />
rler<br />
tarafından tetiklenir.<br />
Bu refleksin amacı organizmayı yutulan zehir ya da<br />
toksinlere karşı<br />
korumaktır. r. Bu refleks boğazdaki dokunma<br />
reseptörleri rleri ve içi<br />
kulaktaki labirintin aşırı yüklenmesi (araç<br />
tutması) ) ile de uyarılır.<br />
r.
Çiğneme
Ağızda kimyasal sindirim
Yutma
Mide<br />
Mide gıdalarg<br />
daların n depolandığı<br />
ığı, , karış<br />
ıştırıldığı<br />
ve sindirildiği i organdır.<br />
r.<br />
Özefagustan<br />
gelen gıdalar g<br />
midye alt<br />
özefageal<br />
girişten girerler ve pilor<br />
pompası aracılığı<br />
ığıyla<br />
pilorik bölgeden<br />
çıkarak ince bağı<br />
ğırsaklara geçerler.<br />
erler.
Midenin bölümlerib<br />
Mide 4 bölümde b<br />
incelenir;<br />
1. Kardia<br />
2. Fundus<br />
3. Gövde<br />
4. Pilorik bölge
MİDENİN BÖLÜMLERİ
Midenin görevlerig<br />
1. Depolama: gıda ince bağırsaklara verilmeye<br />
hazır hale gelene kadar midede depolanır,<br />
gerekli olduğu hallerde 4 L kadar<br />
genişleyebilir.<br />
2. Karıştırma-parçalama:gıdaları küçük<br />
partiküllere ayırarak onların mide sıvıları ile<br />
temasını-karışmasını sağlar.<br />
3. Kimyasal sindirim: HCl ve enzimler mideye<br />
girmiş olan pek çok bakteriyi öldürür ve<br />
protein sindirimi başlatılır,<br />
4. Sentez: İntrensek faktör (B12 vitaminin<br />
emilimi için) sentezler.<br />
5. Emilim(çok az miktarda), örneğin etil alkol
Kimus-mide mide içerii<br />
eriği<br />
Parçalanan alanan besin partikülleri ve mide<br />
sıvılarının n karışı<br />
ışımının n oluşturdu<br />
turduğu<br />
çorba kıvamk<br />
vamındaki sıvıya s<br />
kimus denir.
Mide boşalmas<br />
alması-düzenlenmesi<br />
Mide boşalmas<br />
alması kimusun ince<br />
bağı<br />
ğırsaklara geçmesidir.<br />
Gastrik<br />
boşalma da denir.<br />
Mide düedonum<br />
(ince bağı<br />
ğırsakların n ilk<br />
bölümü) ) ve merkezi sinir sistemindeki<br />
pek çok faktör r tarafından gözlenip g<br />
düzenlenir.
Mide boşalmas<br />
alması-düzenlenmesi<br />
Mide boşalmas<br />
almasının n uyarılmas<br />
lması midede<br />
oluşur.<br />
ur.<br />
Mide basit feedback sistemi ile pilor<br />
pompasını kontrol eder.Mide doldukça<br />
pilor pompası daha fazla yüke y<br />
maruz kalır<br />
Mide boşalmas<br />
alması mide içerii<br />
eriğine ine de bağlıdır.<br />
Kısmen sindirilmiş proteinler, alkol ve<br />
kafein gibi uyarıcılar mide boşalmas<br />
almasını<br />
uyarır.<br />
r.
Mide boşalmas<br />
alması-düzenlenmesi<br />
Midenin gerilmesi (besinler ile doldukça)<br />
vagus sinirinin uyarılmas<br />
lmasına yol açar. a ar. Vagal<br />
uyarılma (parasempatik etki) peristaltik<br />
hareketleri güçg<br />
üçlendirir ve mideden gastrin<br />
hormonu salınmas<br />
nmasına na neden olur.<br />
Gastrin hormonu mide hareketlerini ve mide<br />
salgılar<br />
larını daha da artırır.<br />
r.<br />
Bu arada pilor sfinkteri hevşer<br />
er ve kimus<br />
düedönuma<br />
geçer.<br />
er.
Mide boşalmas<br />
alması-düzenlenmesi<br />
Gastrik boşalma<br />
primer olarak<br />
düedönum<br />
tarafından<br />
inhibe edilir.<br />
Düedonumdaki<br />
kimusun içinde inde bulunan<br />
yağ ve asitin miktarı nöral<br />
ve hormonal<br />
mekanizmalar ile mide boşalmas<br />
almasını<br />
inhibe eder.
Mide boşalmas<br />
alması-düzenlenmesi<br />
Nöral<br />
Kontrol-Enterogastrik<br />
refleks;<br />
<br />
Enterogastrik refleks mide motilitesini ve<br />
gastrik salgılanmay<br />
lanmayı azaltır.<br />
Hormonal kontrol-Enterogastronlar<br />
Enterogastronlar;<br />
<br />
Sekretin, kolesistokinin ve gastrik inhibitör<br />
peptid hormonları ile sağlan<br />
lanır.
Mide sıvısıs<br />
Mide günlg<br />
nlük k olarak yaklaşı<br />
şık k 1.5 Litre<br />
sıvı salgılar.<br />
lar.<br />
Bu sıvı; s<br />
Hidroklorik asit (HCl(<br />
HCl),<br />
Mukus,<br />
Pepsinojen (pepsin enziminin öncüsü),<br />
İnterenksek<br />
faktör,<br />
Lipaz (az miktarda) ihtiva eder.
Mide neden kendi duvarını<br />
sindirmez ?<br />
Mukus<br />
Mukus tabakasındaki yırty<br />
rtıklar veya<br />
hasarlar mide ülserine yol açar. a ar.
Mide sıvısının s n salgılanmas<br />
lanmasının<br />
kontrolü<br />
Mide sıvısının s n salgısı 3 aşamada a amada kontrol<br />
edilir.<br />
Sefalik faz;<br />
<br />
Besinlerin görülmesi, g<br />
koklanması veya tadılmas<br />
lması salgıyı<br />
başlat<br />
latır.<br />
Gastrik (mide)fazı;<br />
<br />
Midenin besin ile dolmasına cevap olarak salgılama<br />
lama<br />
İntestinal<br />
(bağı<br />
ğırsak) fazı;<br />
<br />
Aşırı mide sıvısıs<br />
sekresyonunu önleyici inhibitör<br />
komponenttir. . Besinlerin ince bağı<br />
ğırsaklara geçişiyle<br />
iyle<br />
başlar.
Midede sindirim
İnce bağı<br />
ğırsaklar<br />
Kimus midede 1-31<br />
3 saat kaldıktan ktan sonra<br />
ince bağı<br />
ğırsaklara geçer.<br />
er.<br />
Kimus ince bağı<br />
ğırsaklarda kas<br />
kasılmalar<br />
lmalarıyla daha da karış<br />
ıştırılır. r.<br />
Kimus ince bağı<br />
ğırsaklarda 1-61<br />
6 saat kalır.<br />
İnce bağı<br />
ğırsaklarda karbonhidrat ve<br />
protein sindirimi tamamlanır, yağ<br />
sindiriminin büyük b k bir bölümüb<br />
gerçekle<br />
ekleşir.<br />
Sindirimi tamamlanmış<br />
moleküller ller kan ve<br />
lenf dolaşı<br />
şımına verilmek üzere emilirler
İnce bağı<br />
ğırsakların n bölümlerib<br />
Duodenum:<br />
<br />
<br />
<br />
İnce bağırsakların C şeklindeki başlangıç bölümüdür<br />
Yaklaşık 25 cm uzunluğundadır,<br />
pankreas ve safra kesesinden gelen enzimlerin kimus<br />
ile karışımı sağlanarak sindirimin kalan bölümü<br />
tamamlanır.<br />
Jejenum:<br />
<br />
<br />
<br />
Ileum:<br />
<br />
<br />
<br />
Yaklaşık 1 metre uzxunluğundadır<br />
Pek çok kıvrım (plika) ve villus içerir<br />
Sindirim ve emilim görevleri vardır<br />
Yaklaşık 2 metredir<br />
Emilimin büyük bir bölümü gerçeleştirilir<br />
Peyer’s patchleri (lymphoid tissue) ihtiva eder.
Villi-mikrovilli<br />
İnce bağı<br />
ğırsaklardaki<br />
çıkıntılara<br />
villi<br />
denir,<br />
Bunlar emilim yüzeyini y<br />
artırırlar<br />
rlar<br />
Villilerde ayrıca<br />
mikrovilli adı verilen<br />
ilave çıkıntılarda vardır.<br />
r.
İnce bağı<br />
ğırsak fonksiyonları<br />
İnce bağı<br />
ğırsakların n ana görevi g<br />
sindirim<br />
ve emilimdir.<br />
Sindirim ve emilim bağı<br />
ğırsak<br />
duvarındaki düz d z kasların n hareketi ve<br />
enzimlerin kimyasal etkileriyle oluşur.<br />
ur.<br />
Enzimlerin bir bölümüb<br />
pankreastan<br />
salgılan<br />
lanır.
İnce bağı<br />
ğırsak enzimleri<br />
Bağı<br />
ğırsak duvarındaki<br />
mukozal ve<br />
submukozal bezler bağı<br />
ğırsak salgılar<br />
larını<br />
ve enzimlerini sektere ederler.<br />
Bu salgılar lar ve enzimler karbonhidrat,<br />
protein ve yağ sindirimine yardım m eder.<br />
Bağı<br />
ğırsak salgısı (sıvısı);<br />
<br />
<br />
<br />
Su, tuz ve mukus<br />
ince bağı<br />
ğırsak enzimleri ve<br />
ince bağı<br />
ğırsak hormonları bulunur.
İnce bağı<br />
ğırsak enzimleri<br />
Enterokinazlar<br />
<br />
Pankreas enzimi tripsinojeni aktif hali olan<br />
tripsine çevirir.<br />
Disakkaridazlar<br />
<br />
Sükraz, maltaz ve laktaz (karbonhidrat<br />
sindirimi tamamlanır)<br />
Aminopeptidazlar<br />
<br />
Protein sindirime yardım m eden ederler
İnce bağı<br />
ğırsak hormonları<br />
Sekretin: pamkreas ve karaciğer salgılarını<br />
artırır.<br />
Kolesistokinin-Cholecystokinin<br />
(CCK):pankreas enzimlerinin üretimini ve<br />
salınımı, safra kesesinden safra salgısını<br />
uyarır.<br />
Gastrin: gastrik salgılanmayı ve gastrik<br />
motiliteyi uyarır.
Emilim -absorption<br />
Karbonhidrat, protein ve lipit sindirim<br />
ürünleriyle elektrolitler, vitaminler ve su<br />
ince bağı<br />
ğırsaklar tarafından emilir.<br />
Karbonhidratlar, monosakkarit (glikoz,<br />
fruktoz,galaktoz<br />
galaktoz) ) olarak kolayca emilir.<br />
Proteinler yapısal<br />
amimo asitlere<br />
ayrıld<br />
ldıktan sonra emilir.<br />
Lipitlerin emilimi biraz daha farklı ve<br />
zordur
Lipitlerin emilimi-1<br />
Lipitler ince bağı<br />
ğırsaklara suda<br />
erimeyen geniş trigliserit damlacıklar<br />
kları<br />
olarak gelirler.<br />
Pankreatik lipaz onları serbest yağ asit,<br />
gliserol ve monogliseritlere parçalar.<br />
alar.<br />
Safra kesesinden salgılanan lanan safra<br />
tuzları yağ asitlerinin çevresini sararak,<br />
suda eriyebilen miçel adı verilen<br />
partikülleri oluştururlar<br />
tururlar.
Lipitlerin emilimi-2<br />
Miçeller ince bağı<br />
ğırsaklardan kolayca<br />
emilirler.<br />
Miçeller bağı<br />
ğırsak hücresinde h<br />
parçalan<br />
alanırlar ve yeniden trigliserit<br />
sentezlenir,<br />
Trigliseritler bağı<br />
ğırsak hücresinde h<br />
şilomikron<br />
adı verilen damlacıklar<br />
olarak paketlenip lenf ve kan<br />
dolaşı<br />
şımına verilirler.
Su emilimi<br />
Her gün g n yaklaşı<br />
şık k 5-105<br />
Litre su ince<br />
bağı<br />
ğırsaklara girer ve geri emilir,<br />
Bu suyun büyük b k bir bölümüb<br />
düedönumdan<br />
gelir.<br />
Suyun emilimi büyük b k oranda Na<br />
iyonlarının n aktif transportuna ve<br />
kısmende<br />
sindirim son ürünlerince<br />
oluşturulan<br />
ozmotik basınç farkına<br />
bağlı olarak emilir.
İleoçekalekal kapak<br />
İleum<br />
kalın n bağı<br />
ğırsaklar ile ileoçekal<br />
ekal<br />
kapak ile bağlant<br />
lantılıdır
İnce bağı<br />
ğırsaklar
Kalın n bağı<br />
ğırsaklar<br />
Kimus ince bağı<br />
ğırsakları terkettiği<br />
zaman sindirim tamamlanmış<br />
olur ve<br />
kimus kalın n bağı<br />
ğırsaklara geçer.<br />
er.<br />
Kalın n bağı<br />
ğırsaklar sıvıs<br />
halindeki<br />
kimustan su ve tuzların n kaldırılmas<br />
lması-<br />
emilmesi işlevini i<br />
görürg
Kalınba<br />
nbağırsakların n bölümlerib<br />
1. Çekum<br />
2. Ascending (çıkan)<br />
kolon<br />
3. Transvers kolon<br />
4. Descending (inen)<br />
kolon<br />
5. Sigmoid kolon<br />
6. Rektum<br />
1. Anal kanal<br />
2. Anüs<br />
2. An
Kalın n bağı<br />
ğırsakların n görevlerig<br />
Emilim;<br />
Suyun kalan bölümleri, b<br />
tuzlar ve vitaminlerin<br />
bazısı kalın n bağı<br />
ğırsaklardan emilir.<br />
Bakteriyel aktivite:<br />
Kalın n bağı<br />
ğırsaklarda<br />
Vit K12 ve B12 nin<br />
sentezinde rol alan faydalı bakteriler vardır.<br />
r.<br />
Bu canlı veya ölü bakteriler kuru feçes<br />
es<br />
ağırlığının n % 20-25 25 ini oluştururlar<br />
Bu bakteriler intestinal gazları da oluşturur.
Kalın n bağı<br />
ğırsakların n görevlerig<br />
Feçes<br />
es oluşumu;<br />
umu;<br />
Sindirim sisteminin son ürünü feçestir<br />
estir.<br />
Günde yaklaşı<br />
şık k 150 gr feçes<br />
es vücuttan<br />
atılır r (bunun 100 gr su, 50 gr ı katı<br />
maddedir)<br />
Su ve bakteriler yanında<br />
nda feçes<br />
es yağ,<br />
nitrojen, safra pigmentleri,<br />
sindirilemeyen gıdalar g<br />
(sell(<br />
sellülöz gibi)<br />
ihtiva eder.
Kalın n bağı<br />
ğırsakların n görevlerig<br />
Kalın n bağı<br />
ğırsak hareketleri ve defekasyon:<br />
Kalın n bağı<br />
ğırsaklarda bağı<br />
ğırsak içerii<br />
eriğinin inin<br />
hareketini sağlayan<br />
çeşitli hareketler<br />
bulunur.<br />
Bu hareketler refleks mekanizmalar ile<br />
çalışır
Kalın n bağı<br />
ğırsaklar
DIŞKILAMA(DEFEKASYON)<br />
REFLEKSİ<br />
Dışkılama istemli ve istemsiz kontrol<br />
altındad<br />
ndadır.<br />
Normalde boş olan rektum, inen kolandan<br />
gelen kitle hareketiyle dolar.<br />
Rektum duvarının n gerilmesi refleks olarak<br />
internal anal sfinkterin (düz z kas)<br />
gevşemesini emesini sağlar ve rektumla sigmoid<br />
kolondaki motor aktivitenin artışı<br />
ışına sebep<br />
olur.<br />
Aynı zamanda dışd<br />
ışkılama ihtiyacı beyne<br />
iletilir.
Birey eğer e er durumun dışd<br />
ışkılama için i in uygun<br />
olmadığı<br />
ığını düşünürse, dışd<br />
ışkılamayı durdurmak<br />
için in eksternal sfinkter (çizgili kas) üzerindeki<br />
basınc<br />
ncı artırır, r, bunun üzerine<br />
çoğunlukla rektum<br />
hala dışd<br />
ışkıyla (fe(<br />
feçes) ) dolu olmasına rağmen<br />
dışkılama isteği i kaybolur.<br />
Dışkılamak istediğimiz imiz zaman ise eksternal<br />
sfinkter gevşer er ve Valsalva manevrası ile karın<br />
içi i basınç artırılır.<br />
r.<br />
Karın n içi i i basınçla birlikte rektumun peristaltik<br />
kontraksiyonları dışkıyı dışarı çıkarır.<br />
r.
Sindirim organı olarak pankreas<br />
Pankreas ekzokrin ve endokrin salgı<br />
hücrelerine sahiptir.<br />
Ekzokrin hücreler ince bağı<br />
ğırsaklara<br />
(düedönum)) sindirim sıvılars<br />
larını sekrete<br />
eder.<br />
Pankreatik sıvı salgısı tat<br />
tomurcuklarınca besinin varlığı<br />
ığının<br />
belirlenmesiyle ve kimusun düedönuma<br />
girmesiyle sekretin ve kolesistokinin<br />
hormonları aracılığı<br />
ığıyla uyarılır.<br />
r.
Pankreatik sindirim enzimleri<br />
Pankreatik lipaz<br />
Pankreatik amilaz<br />
Pankreatik proteolitik enzimler<br />
<br />
Tripsinojen, kimotripsinojen,<br />
prokarboksipeptidaz
Sindirim organı olarak karaciğer<br />
Karaciğer vücuttaki v<br />
salgı yapan en<br />
büyük k organdır.<br />
r.<br />
Hepatik hücrelerden oluşmu<br />
muştur.<br />
Karciğere<br />
; hapatik arter ve hepatik<br />
portal ven girer, hepatik ven ve safra<br />
kanalı ise çıkar.
Hepatik arter oksijenli kan taşı<br />
şır r ve karaciğere<br />
gelen kanın n % 20 sini getirir,<br />
Hepatik portal ven gastrointestinal sistemden<br />
gelen venöz kanı karaciğere taşı<br />
şır, karaciğere<br />
gelen kanın n % 80 inin getirir, bu kanda ince<br />
bağı<br />
ğırsaklardan emilen besin elemanları<br />
bulunur.<br />
Hepatik ven karaciğerden<br />
inferior vena<br />
kavaya kanı taşı<br />
şır.<br />
Safra kanalları ise karaciğerde sentezlenen<br />
safrayı safra kesesinden gelen kanal ile<br />
birleşerek erek ince bağı<br />
ğırsaklara taşı<br />
şır.
Karaciğerin görevlerig<br />
Metabolik düzenleme;portal venden alınan<br />
amino asit, karbonhidrat ve lipit düzeylerinin<br />
algılanıp ayarlanması.<br />
Fazla amino asitlerin üreye çevrilmesi,<br />
Plazma proteinlerinin sentezi,<br />
Vitamin ve minerallerin depolanması,<br />
İlaçların, zehirlerini kimyasal maddelerin<br />
metabolize edilmesi(detoksifikasyon),<br />
Depo görevi; karbonhidrat, vitamin, yağ ,<br />
amino asit,<br />
Safra sentezi ve salgılanması
Safra kesesi<br />
Safra kesesi karaciğerden gelen safrayı<br />
sindirim için i in gerekinceye kadar<br />
depolayıp, p, konsantre hale getirir.<br />
Safra kesesinin kasılmas<br />
lması kesedeki<br />
safrayı boşalt<br />
altır.<br />
Safra yağ sindirimi için i in gereklidir.
Safra kesesi
Change language