Pamuk Sektör Profil Araştırma Raporu 2003 - ITO

5.2-Pamuğun Çõrçõrlanmasõ ve Balyalanmasõ ;
Hasat edilen pamuklar depolanmadan veya çõrçõr fabrikalarõnõn çalõşma dönemine
ve günlük iş verimine bağlõ olarak belirli bir süre depolandõktan sonra çõrçõrlanarak
tohum ve lif kõsmõ birbirinden ayrõlõr.
Çõrçõrlama; Roleli ve Rollergin çõrçõr, Testereli veya Saw-gin çõrçõr ve Lintergin
çõrçõr olmak üzere üç sisteme ayrõlõr.
Roleli veya Rollergin çõrçõr makineleri çiğit üzerinden lifleri daha uzun olacak
şekilde koparõr. Dolayõsõ ile rollergi tesisinde çõrçõr randõmanõ % 1-2 daha fazla
lifler ise 1-2 mm daha uzun olur. Rollerginde çõrçõrlanan çekirdekli pamuklar eğer
sistemde kütlü ve lif pamuk temizleyicisi yok ise daha çepelli olmakta ve yabancõ
maddenin nem durumuna göre belirlenmektedir. Testereli veya Saw-gin çõrçõr
makinesiyle işlenen pamuklar yabancõ madde yönünden daha temiz olmakla
birlikte lif kalitesi daha da düşüktür. Saw-gin pamuklarda lifler daha kõsa ve nem
oranõ fazladõr.
Ülkemizde preslenerek balya haline getirilen lif pamuklar ortalama 210-215 kg
ağõrlõğõnda dõr. Bu balyalarõn ambalajlanmasõnda çember, paslanmaz tel, kanaviçe
veya pamuklu bez kullanõlõr.
Balyalamada; 5-6 çembere izin verilmekte olup,balyalarõn bombeli yüzlerinden
birinci bombeye pamuğun grubu, ülke adõ ve çõrçõrlama tipi ikinci bombeye
derecesi,üçüncü bombeye kontrol mührü,dördüncü bombeye standardizasyon
birimi ,çõrçõr prese fabrikalarõnõn sõra numarasõ ve pamuk parti numarasõ işlenir.
Beşinci bombeye ise çõrçõrlama şekli ve üretim yõlõ yazõlmalõdõr.
5.3-Balya Denetimi ve Lif Standardizasyonu;
Balya denetiminin yapõlmasõ için balyalarõn preslendiği fabrika sahibi veya mal
sahibi yada yazõ ile bildirecekleri temsilcileri, bağlõ bulunduklarõ denetmenlik
merkezlerine başvurulur. Denetmen, balya pamuklarõndan alacağõ örneklerle
pamuğun renk, yabancõ madde ambalaj malzemeleri yönünden denetimini yapar.
Ülkemizde balya pamuklarõndan örnek alõnmasõ sondaj yöntemine göre
yapõlmaktadõr. Bir partideki denetleneceği balya üzerinde, tip damgasõ (mühür)
dõşõnda bütün bilgileri bulunmalõdõr.
Her partiye ait balya yõğõndan en az % 5 ve en çok % 20 oranõnda olmasõ koşulu ile
rasgele seçilen balyalarõn ambalajlarõ açõlarak 250 ‘şer gram örnekler alõnõr. Alõnan
örnekler tasnif odalarõna getirilerek 20 C’ ve % 65 nem koşullarõnda en az 12 saat
bekletildikten sonra standart tip pamuklarõ örnekleri ile karşõlaştõrõlõr.Uzunluk
dayanõklõlõk ve incelik gibi lif özelliklerini belirlemek için ise örnekler yine aynõ
koşullarda en az 48 saat beklemelidir.
Standardizasyon; Ülkemizin % 99’unda üretimi yapõlan orta liftli pamuklar
renklerine göre beyaz,hafif benekli,renkli ve tip dõşõ olarak sõnõflara ayrõlõr. Her bir
sõnõf çõrçõrlama, hazõrlama ve yabancõ madde oranõna göre kendi içinde standart
extra, standart 1, standart 2 gibi kalite derecelerine ayrõlõr.
-10-