ALBÜM-2013-2016-FİLİZ.pub (Salt-Okunur) - İzmir Ticaret Odası

İZMİR TİCARET ODASI TARİHÇESİ
İzmir Ticaret Odası’nın kurulmasından sonra örgütlü ve kurumsal bir yapıya kavuşan tüccarlar, ticaret yaptıkları ülkelerin
tüccarları gibi saygın bir kurumun üyesi olarak muteber karşılandıkları ticari ilişkiler içinde faaliyetlerini sürdürmeye
başlamışlardır. Ticaret Odası üyesi olan tüccarların, üye olmayanlara göre sağladığı avantajlar nedeniyle kısa zaman zarfında
Oda’nın üye sayısı hızla artmış; bu gelişme ticaret hacminde de yükselişe neden olmuştur.
MİLLİ İKTİSAT POLİTİKALARI VE İZMİR TİCARET ODASI
1908 yılında II.Meşrutiyet’in ilanı ve arkasından İttihat ve Terakki hükümetlerinin yönetime gelmesiyle birlikte
uygulanmaya çalışılan Milli İktisat Politikası çerçevesinde Levanten tüccar kadar yerli tüccarların da Oda yönetiminde etkinleştiği
görülür. Bunun en somut göstergesi, 1909 yılının Ocak ayında yapılan seçimlerde İzmir Valisi Rahmi Bey’in de desteğiyle Oda
Riyasetine Alanyalızade Mahmut Bey’in seçilmesidir.
Bu süreçte yapılan en önemli değişikliklerden birisi de, İttihat ve Terakki hükümetinin 13 Haziran 1911 tarihinde
yayınladığı bir yönetmelikle Ticaret ve Sanayi Odalarını aynı çatı altında toplamasıdır. Cumhuriyetin ilanından sonra yürütülen
yeniden yapılanma sürecinde, 1925 yılında Ticaret Odaları Kanunu ve 1926 yılında Ticaret ve Sanayi Odaları Yönetmeliği
çıkarılana kadar İttihat ve Terakki yönetimince çıkarılan kanun ve yönetmelik yürürlükte kalacaktır.
Bu kanun ve yönetmeliğe göre İzmir Ticaret ve Sanayi Odası Meclisi 12 kişiden oluşuyor; yönetim ise Meclis Riyaset
Divanı tarafından yürütülüyordu. Meclis Reisi yürütme sorumluluğunu da üstleniyordu. Gündelik iş akışı dışında özel önem
taşıyan konuların veya ilk kez ele alınacak meselelerin Meclisten önce Encümen toplantılarında ele alındığı da, belirtilmesi
gereken işleyiş farklılıkları arasında belirtilmesi gerekli uygulamalardandır.
İttihat ve Terakki yönetimi tarafından çıkarılan kanun ve yönetmelikle Oda’nın teşkilat yapısı değiştiği kadar etkinliği de
arttırılmıştır. Dönemin en önemli ihraç malları olan tütün, pamuk, incir, kuru üzüm ve halı ticaretinin hakim olduğu liman
faaliyetlerinde Oda’nın doğrudan etkisi çok net olarak izlenmektedir. Limandaki amele birlikleri ve derneklerinin istediği ücretlerin
belirlenmesinde Oda muhatap olarak işlev yüklenmiştir. Ayrıca gümrüğün yönetimini elinde tutan Düyun-ı Umumiye İdaresi’nin
denetiminde ve İzmir merkezli demiryolu şirketlerinin uygulamalarına karşı Oda’nın müdahil olduğu bilinmektedir. Bu dönemde
yürütülmeye çalışılan Milli İktisat Politikası gereği ekonominin işleyişinde Osmanlı tebaası olan tüccarların ağırlığının hissedildiği
de belirtilmesi gereken gelişmelerdendir. Oda yönetiminde ve ekonomik hayatta yerli unsurların ağırlığı giderek yükselmiştir.
8