Toplumsal Cinsiyet Eşitliği:El kitabı - Türkiye İş Kurumu

5
Toplumsal cinsiyete duyarlı politikalar denildiğinde ne anlıyoruz
Toplumsal cinsiyete duyarlı politikalar, kadınlar ve erkeklerin farklı gereksinimlerini dikkate alan,
cinslerden birinin veya diğerinin aleyhine ortaya çıkan durumların farkında olan ve cinsler arası
eşitsizlikleri ortadan kaldırmayı hedefleyen politikalardır.
Dünya üzerinde ülkelerin gelişmişlik düzeyi ne olursa olsun kadınlar ve erkekler arasında eğitim
ve sağlık hizmetlerine katılma, çalışma yaşamına dahil olma, siyasette yer alma gibi çok önemli
alanlarda eşitsizlikler vardır. Bu nedenle toplumsal cinsiyete duyarlı politikaların devletler tarafından
hayata geçirilmesi önemlidir.
Birleşmiş Milletler Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi, Avrupa Sosyal Şartı,
ILO, OECD, AGİK gibi kuruluşların sözleşme, karar ve tavsiyeleri, Kahire Dünya Nüfus ve Kalkınma
Konferansı Eylem Planı, 4. Dünya Kadın Konferansı Eylem Planı ve Pekin Deklarasyonu, Milenyum
Kalkınma Hedefleri, AB Müktesebatı Türkiye’nin kullandığı, toplumsal cinsiyet duyarlı üst politika
belgeleridir.
24 25
Türkiye bu belgeler doğrultusunda politikalar geliştirmeyi, yasal düzenlemeler yapmayı ve
bu yasaları uygulamaya geçirmeyi taahhüt etmiştir. Başta Anayasa olmak üzere Türk Medeni
Kanunu’nda (2002), İş Kanunu’nda (2003), Türk Ceza Kanunu’nda (2005) ve Gelir Vergisi
Kanunu’nda (2007) düzenlemeler yapılmıştır. Yürürlüğe sokulan yönetmelik ve genelgelerle 18 de bu
düzenlemelerin uygulamaya yansıması için tedbirler alınmıştır.
Kadınları zayıf cins olarak görüp onları korumayı ve yardım etmeyi
hedefleyen politikaların toplumsal cinsiyete duyarlı politikalardan
farkı nedir
TOPLUMSAL CİNSİYETE DUYARLI
POLİTİKALAR
Birinci türden politikalar, kadınların zayıf cins olduğundan yola çıkarak, onlara yardım amacıyla
özel koruma tedbirlerinin alınması anlamına gelir. İkinci tür politikalarda ise amaç, toplumsal
cinsiyet eşitliğini sağlamaktır. Yani bu politikalarda, iki cins arasında eşitsiz olan durumların eşitliği
sağlayacak biçimde dönüştürülmesi, bunun için de genel politikaların ve tedbirlerin hazırlanması
amaçlanır. Bu anlamda toplumsal cinsiyet duyarlı politikalar, toplumsal cinsiyet eşitliği stratejisi
olarak görülmelidir.
‘Toplumsal Cinsiyeti Ana Akımlaştırma’ ne demektir
Bu kavramdan, toplumsal cinsiyet eşitliği duyarlılığına sahip olunması ve kadın erkek eşitliği
anlayışının ana plan ve politikalar içine yerleştirilmesi anlaşılmalıdır. Daha açık olarak, bu kavram ile
kadın ve erkekler arasındaki farkların saptanması, her iki cinsin gereksinimlerinin farkında olunması
18 Örnekler: 1) 2004 yılında “Personel Temininde Eşitlik İlkesine Uygun Hareket Edilmesi” konulu Başbakanlık
Genelgesi. 2) 2006 yılında “Çocuk ve Kadınlara Yönelik Şiddet Hareketleri ile Töre ve Namus Cinayetlerinin
Önlenmesi için Alınacak Tedbirler” konulu Başbakanlık Genelgesi.