Mektup-Ankara-Kasim-2014
Mektup-Ankara-Kasim-2014
Mektup-Ankara-Kasim-2014
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Yumurtacı ve Broilerlerde Karaciğer Yağlanması<br />
YUMURTACI VE BROİLERLERDE<br />
KARACİĞER YAĞLANMASI<br />
*Arş. Gör. Oğuz Berk GÜNTÜRKÜN<br />
*<strong>Ankara</strong> Üniversitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları AD<br />
E-Mail: o.b.gunturkun@gmail.com<br />
Kanatlılarda Lipit Metabolizması<br />
Lipitler, kanatlılarda ince bağırsaklara kadar yapılarında<br />
fazla bir değişiklik olmadan taşınmaktadırlar.<br />
Tüketilen yem maddelerinin doudenuma ulaşması<br />
ile kolesistokinin hormonu salınımı olmaktadır. Bu<br />
hormon safra kesesinin kasılarak pankreatik salgının<br />
bağırsaklara ulaşmasını sağlar. Trigliseritler pankreatik<br />
lipazın etkisi ile hidrolize uğrayarak monogliserit,<br />
digliserit ve serbest yağ asitilerini şekillendirmektedirler.<br />
Monogliseritler ve uzun zincirli doymamış yağ<br />
asitleri konjuge safra tuzları ile birleşmeleri sonucu<br />
miselleri oluşturmaktadırlar. Miseller düşük polariteye<br />
sahip yağ asitlerinin ve yağda çözünebilen<br />
vitaminlerin sindirim için çözünmesini mümkün kılmaktadırlar.<br />
Doymuş yağ asitleri ise düşük polariteye<br />
sahip olmalarından dolayı daha az misel oluşturma<br />
kapasitesine sahiptirler. Uzun zincirli doymamış yağ<br />
asitlerinin misel oluşturma kapasitesi daha yüksek<br />
olduğu için doymuş yağ asitleri ile karıştırıldıklarında<br />
bu yağ asitlerinin emilmesinde sinerjistik bir etki<br />
ortaya çıkmaktadır (Ferreira, 1999). Bazı bitkisel<br />
yağların farklı yaştaki kanatlılarda sindirilebilirlikleri<br />
Tablo 1’de verilmiştir.<br />
Monogliseritler ve serbest yağ asitleri enterositlere<br />
alınmalarından sonra tekrar esterefiye edilmekte<br />
ve serbest veya esterefiye kolestrol, lipoprotein ve<br />
fosfolipidler ile kombine edilmektedirler. Bu işlem<br />
sonunda lipoproteinler, şilomikronlar veya portomikronlar<br />
oluşmaktadır. Kanatlılarda bağırsak lenfatik<br />
sistemi çok gelişmemiş olduğundan lipoproteinler direkt<br />
olarak portal dolaşıma dahil olmaktadır. Kanatlılarda<br />
çok düşük yoğunluktaki lipoproteinler (VLDL)<br />
memelilere göre daha fazla önem ihtiva etmektedir.<br />
VLDL’lerin önemi özellikle yumurtlama döneminde<br />
ön plana çıkmaktadır. Bu yapılar yumurtaya lipitlerin<br />
taşınmasında önemli göreve sahiptirler. Yumurta sarısına<br />
dahil olmayan ya da karaciğerde değerlendirilmeyen<br />
trigliseritler ise kalp, kas gibi diğer dokularda<br />
kullanılmakta veya adipoz dokuda depolanmaktadır<br />
(Escribano, 1991).<br />
Tüketilen yemde bulunan lipitlerin absorpsiyonu ya<br />
da taşınması esnasında yağ asiti kompozisyonu açısından<br />
bir değişiklik oluşmamaktadır. Bu nedenle<br />
kanatlılara rasyon ile sağlanan yağ asitlerinin kompozisyonu<br />
ile vücutta depolanan yağ asitlerinin kompozisyonu<br />
benzerlik göstermektedir. Trigliseritler,<br />
karbonhidratların sindirimi sonucu elde edilen glikozdan<br />
da sentezlenebilmektedir. Bu yol ile sentezlenen<br />
yağlar ise genellikle yüksek oranda palmitik<br />
asit, stearik asit ve oleik asit içermektedirler. Rasyonda<br />
yağ bulunması karaciğerde karbonhidratlardan<br />
yağ sentezlenmesi olayını sınırlandırmaya yardımcı<br />
olmaktadır.<br />
Karaciğerde Lipoprotein Sentezi ve<br />
Sekresyonu<br />
Memelilerde olduğu gibi kanatlılarda da yağ asitlerinin<br />
de novo sentezi rasyonda bulunan karbonhidratlardan<br />
asetil-CoA’nın tedarik edilmesine bağımlı bir<br />
olaydır. Memelilerde lipogenezisin şekillendiği ana<br />
nokta adipoz dokular iken kanatlılarda yağ sentezi<br />
ana olarak karaciğerde şekillenmektedir (Pearce,<br />
Tablo 1. Kanatlılarda Yaşa Göre Bazı Bitkisel Yağların Sindirilebilirlikleri<br />
Yağ 3. - 4. Hafta Yaş 8 Haftadan Büyük<br />
Asit Yağ (Soya) 88 93<br />
Asit Yağ (Mısır) 90 92<br />
Mısır Yağı 84 95<br />
Soya Yağı 96 96<br />
Kaynak: Leeson ve Summers, 2001.<br />
Yıl: <strong>2014</strong> Cilt: 12 Sayı: 4 MEKTUP ANKARA 17
Change language