2007 Uluslararası Din Özgürlüğü Raporu

Yetimhanesi. Bu davaların temyizi çoğunlukla Danıştay’da görülmekte ve orada başarılı
olunmaması durumunda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde temyiz edilmektedir.
Birçok dinî azınlık, vakıfları yöneten kanunlarından dolayı ibadethanelerinin faaliyet
göstermesinde sorun yaşamıştır.
Dinî mülk haklarını sınırlandıran yasa 2002 yılında değiştirilerek azınlık vakıflarının
mülk edinmesine yol açtı; ancak, rapor süresinde yerel gayri Müslim halkın ciddi
anlamda azalma gösterdiği veya vakfın kuruluş amaçlarının doğrultusunda faaliyet
göstermediği kanaatinin oluştuğu durumlarda, Devlet kendisine bu mülklere el koyma
yetkisini veren maddeyi uygulamaya devam etmiştir. Nüfus azalması ile ilgili
belirlenmiş bir asgari eşiğin olmaması ile birlikte, nüfus azalması kanaatinin getirilmesi
VGM takdirine bırakılmıştır. Bu durum, özellikle Rum Ortodoks toplumu gibi sayıları
nispeten az olan toplumlar için sorun teşkil etmektedir.
Yasalar VGM tarafından tanınan 161 dinî azınlık vakfının mülk edinmesine izin verir ve
VGM gayri Müslim vakıflar tarafından çeşitli mülklerin yasal sahibi olmak için yapılan
364 başvuruyu kabul etmiştir. Bununla beraber yasa, cemaatlerin eskiden vakıflara ait
olan ancak daha sonra devlet tarafından kamulaştırılmış yüzlerce mülkü geri almasına
izin vermemektedir. 9 Kasım 2006 tarihinde Meclis, Devlet tarafından el konulmuş ve
hâlihazırda üçüncü şahıslara satılmamış olan azınlık mülklerinin iade edilmesi ve
vakıfların kurulmasını kolaylaştıran bir yasa çıkardı. Cumhurbaşkanı yasada bulunan 9
hükmün Anayasaya, 1923 Lozan Antlaşmasına veya mevcut yasalara aykırı olduğu
gerekçesiyle yasayı kısmen veto etti. Rapor süresinin sonunda yasa Meclis tarafından
gözden geçirilmeyi bekliyordu. Veto edilmeden önce bile yasanın son metni tazminat
konusuna değinmediği ve herhangi bir vakfa kayıtlı olmayan mezarlıklar ve okul
mülkleri gibi konuları dikkate almadığı için birçok kişi tarafından hayal kırıklığı ile
karşılanmıştı. Vakıflar ayrıca, kendi adlarına mülk sahibi olamadıkları dönemlerde
azizler ve baş melekler de dahil olmak üzere üçüncü şahısların adına kayıtlı mülklerin
yasal sahipliğini elde edememiştir.
Gayri Müslim azınlıklar, vakıflar kanunundaki uygulama hükümlerinin vakıf yönetim
kurulu seçimlerine müdahale, kâr amacı gütmeyen toplum vakıflarına vergilendirme
amacıyla ticari kuruluş muamelesi yapılması, emlak satışlarından edinilen kârların
dondurulması ve bir vakfın elde etmiş olduğu geliri bir diğer vakfa transfer etmesinin
yasaklanması ile sonuçlandığından şikâyet etmektedirler. Yani, gruplar ülkenin bir
bölgesinden edindikleri geliri, ülkenin başka bir bölgesinde bulunan toplumlarını
desteklemek için kullanamamaktadırlar. Tarihi olarak değerlendirilen ve topluluk
vakıfları tarafından yenilenmek istenen mülkler üzerinde yapılması amaçlanan
çalışmalar, yerel tarihi mirası koruma kurulu iznini gerektirmekte.
Devlet yetkilileri, gayri Müslim dinlerin öğretileriyle ilgili konulara karışmamakta, ayrıca
o dine mensup kişiler arasında dinî yayınların dağıtılmasına ve kullanılmasına da
kısıtlama getirmemektedir.
Devlet tarafından tanınan herhangi bir dine hakaret etmeye, ibadetlerine müdahalede
bulunmaya veya mülklerinin tahrif edilmesine karşı yasal kısıtlamalar mevcuttur.