Depreme-Karsi-Yapisal-Risklerin-Azaltilmasi

Depremlerin büyük ço¤unlu¤u bunlar›n birbirlerini zorlad›klar›
levha s›n›rlar›nda dar kuflaklar üzerinde
oluflmaktad›r. Günümüzde bilinen belli bafll› levhalar
Pasifik, Afrika, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrasya,
Hindistan, Arabistan, Karayip, Kokos, Antarktika, Nazka,
Fiji ve Filipin levhalar›d›r. Bunlar her y›l birbirlerine göre
bir ile on santimetre aras›nda hareket etmektedir. Çok
yavafl oldu¤u için insan gözüyle fark edilemeyecek bu
hareketler günümüzde uydularla ba¤lant›l› çal›flan GPS
(Co¤rafi Pozisyon Sistemi) cihazlar› yard›m›yla hassas
olarak ölçülebilmektedir.
Yurdumuz Afrika, Avrasya ve Arabistan levhas› aras›nda
yer alan ve genel olarak bat›-güneybat› yönünde bir
hareket sergileyen Anadolu levhas› üzerinde bulunmaktad›r.
Anadolu levhas› ile Avrasya levhas›n› birbirinden
ay›ran k›r›k, Kuzey Anadolu Fay› (KAF) olarak
adland›r›lmakta, Anadolu levhas› ile Arap levhas›n›n
s›n›r›n› ise Do¤u Anadolu Fay› (DAF) oluflturmaktad›r.
fiekil 5. Do¤rultulu at›l›ml› fay.
Faylar genellikle hareket yönlerine göre adland›r›l›r. Daha
çok yatay hareket sonucu meydana gelen faylara
“do¤rultu (yanal) at›ml› fay” denir. Kuzey Anadolu Fay› da
genelde bu özellikte hareket etmektedir.
Yerkabu¤unun yatay çekme kuvveti sonucu oluflan e¤im
at›ml› fay “normal faylanma”, bas›nç kuvveti sonucu
oluflan e¤im at›ml› fay “ters faylanma” oluflturur.
Hindistan’daki Himalaya Da¤lar›’n›n yükselmesi bu tarz
faylanma sebebiyle olmaktad›r.
Normal faylanma aras›ndaki blokun çökmesi “graben”
(çöküntü), iki ayr› normal faylanma aras›nda bir yükselti
blokunun kalmas› ise “horst” (yükselti) olarak adland›r›l›r.
Faylar›n ço¤unda hem yatay, hem de düfley hareket bulunabilir.
fiekil 6. Normal ve ters faylanma.
5