You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Depremlerde söz konusu dalgalar›n yaratt›¤› sars›nt›, fay bölgeleri üzerine yerlefltirilmifl<br />
“sismograf” ad› verilen aletlerle kaydedilir. Yer hareketinin de¤iflik parametrelerine göre<br />
de¤iflik ölçekler bulunmaktad›r. Bunlar ölçüm aletinin özelliklerine ve yer hareketinin<br />
büyüklü¤üne göre çeflitlilik gösterir. Depremin ölçülmesinde kullan›lan temel birim “büyüklük”tür.<br />
Ölçülebilen parametreye göre çok çeflitli büyüklük tan›mlar› mevcuttur. Bir büyüklük<br />
türü ile di¤eri aras›nda karfl›laflt›rma yapmak mümkün de¤ildir.<br />
Di¤er bir deprem ölçme parametresi olan “fliddet”, ölçüm aletlerinin bulunmad›¤› dönemlerde<br />
meydana gelen depremlerin birbirlerine göre ölçeklendirilmesinde yayg›n kullan›l›r.<br />
“Büyüklük” yer hareketi parametrelerinin aletlerle ölçümüne dayan›rken, “fliddet” depremin<br />
yeryüzündeki mühendislik yap›lar›na olan etkileri dikkate al›narak belirlenir. Bir deprem için<br />
yaln›zca bir adet aletsel büyüklük hesaplanmakla birlikte, o depremde oluflan de¤iflik bölgelerde<br />
yap›lar›n hasar derecelerine göre farkl› fliddet de¤erleri olacakt›r. Dolay›s›yla, halk<br />
aras›nda en büyük kar›fl›kl›k ve yanl›fl anlafl›lmalara yol açan “büyüklük” ve “fliddet” terimleri<br />
birbiriyle kar›flt›r›lmamal›d›r. Depremin meydana geldi¤i bölgede yerleflim olmamas›<br />
durumunda “fliddet” tan›mlamas› yap›lamaz.<br />
Üzerinde durulmas› gereken noktalardan biri, meydana gelen herhangi bir depremin etkisinin<br />
sars›nt›n›n derinli¤ine, yeryüzüne ulaflmas›na kadar geçti¤i katmanlar›n özelliklerine,<br />
faylanma türüne, yerleflim yerine uzakl›¤›na ve elbette yap›lar›n özelliklerine göre<br />
farkl›l›k gösterece¤idir. Bu unsurlar› göz önünde bulundurmadan, sadece büyüklü¤ünden<br />
yola ç›karak depremin yap›lar üzerine etkisi konusunda bir yarg›ya varmak yanl›fl sonuçlara<br />
neden olabilir.<br />
1999 Kocaeli Depremi’nde Bak›rköy’de az hasar görülürken, faydan daha uzakta konumlanmas›na<br />
karfl›n Avc›lar bölgesinde hasar oran› daha fazla olmufltur. KAF, yüzeye yak›n<br />
depremler meydana getirmektedir. Japonya’da görülen depremler ise daha büyük olmalar›na<br />
karfl›n yüzeyin çok daha derinlerinde gerçekleflti¤inden, deprem dalgalar›n›n etkileri<br />
yüzeye varana kadar azalmaktad›r.<br />
Japonya örne¤ini bir benzetmeyle aç›klamak gerekirse, durgun bir suya tafl at›ld›¤›nda<br />
oluflacak su dalgalar› büyüyerek yol alacakt›r. Deprem dalgalar› da benzer biçimde, fayda<br />
meydana gelen k›r›ktan yola ç›karak hem düfley, hem de yatay yönde yol alarak sönümlenecektir.<br />
7
Change language