Rasul Rıza - Kitabxana

www.kitabxana.net - Milli Virtual Kitabxananın təqdimatında
görünüyor o şeyler, o sohbetler... Ama o zamanlar Resul Rıza olmasaydı çoğumuzun
iradesi kırılabilirdi... Yeni şiire karşı tamamıyla adaletsiz bir yaklaşım vardı ve bu engelleri
yıkan da elbette, Resul Rıza idi. Bu yüzden esas darbeleri de sadece o alırdı (Hezer, no.2,
Bakü, Şubat 1997, s.4-5.).
1960'lı yıllardan itibaren ‘yeni şiirin,’ yeni nesilleri, güçlü bir şekilde etkisi altına
aldığı, hiç kimsenin inkâr edemeyeceği bir gerçektir. Daha evvelki yıllarda Resul
Rıza'nın uğrunda tek başına mücadele ettiği bu edebi temayül, bu edebi cereyan karşı
durulmaz bir akına çevrildi. Resul Rıza, genç nesli kendi nüfuzuyla desteklediği gibi,
kabiliyetli genç şairlerin sanat başarıları da Resul Rıza'ya manevi bir dayanak oluyor,
ona gurur veriyordu. Resul Rıza’nın büyük ümit beslediği o yıların genç şairi, bugün bu
ümitleri tamamen doğrulamış meşhur sanatçı Fikret Koca hakkında kitap yazan
tenkitçi Vagif Yusuflu, aynı kitabında bu meseleye de temas ediyor:
‘Resul Rıza gibi büyük bir sanatkâr 1960'lı yıllarda bir şair olarak sanki yeniden doğdu. İnce,
zarif ve yenilmez yaşama azmiyle, asfaltı yarıp güneşe doğru yükselen nergis gibi Resul
Rıza’nın şiiri de edebiyatta böyle bir misyonu yerine getirdi... Gerçekten de Resul Rıza,
1960'lı yılların fenomen şairidir. Azerbaycan şiirinin kati bir realizmle zenginleşmesinde,
üslup çeşitliliğinin felsefi lirizmin yeni şekil elementlerinin ortaya çıkarılmasında, onun
hizmetleri gereği gibi araştırılmamıştır. 1960'lı yıllarda edebiyat sahasına çok sayıda
kabiliyetli genç katıldı. Onların çoğu Resul Rıza’nın edebi himayesi ve kaygısı ile yetiştiler ve
şiir dünyasında kabul gördüler. Kesin olarak söyleyebiliriz ki, Ali Kerim, Fikret Sadık, İsa
İsmayilzade, Elekber Salahzade, Yusuf Hesenbey, Vagif Semedoğlu, daha sonraları Ramiz
Rövşen gibi kabiliyetli şairler Resul Rıza ekolünden yetişmişlerdir. Nihayet Fikret Goca...
Fikret Goca’nın bir şair olarak pişmesinde, olgunlaşmasında hiç şüphesiz üstadın büyük rolü
olmuştur. 1960'lı yılların sonlarında dünyasını değiştiren son derece kabiliyetli şair Ali
Kerim'in de büyük istidadını ilk defa Resul Rıza hissedebildi.’ (Vagif Yusuflu, Yüreğim Serdim
Güneşe, Bakü 1997).
Elbette Resul Rıza’nın da onun açtığı yolla, ama kendi adımları, kendi sesi, nefesi,
kendi sözüyle ilerleyen birçok şairin de edebiyatımızdaki yerini ve önemini, sadece serbest
vezne bağlamak yanlış olacaktır. Hece vezninde ruhu, sanatkârlık gücü, estetik ağırlığı
itibarıyla klasik şiirler yaratıldığı gibi serbest vezinde de zayıf, sönük, boş söz yığınından
ibaret örnekler az değildir. Ancak serbest şiir, yeni bir dünya duyumunu, çağdaş hayatı,
yaşadığımız asrı ifade etmek bakımından sanatçıya çok büyük serbestlik, rahat ifade imkânları
vermiştir. Bu nedenle Resul Rıza, bu zor mücadeleyi en ağır şartlarda edebi tenkit
çevresinin baskıları, istihzaları ve siyasi çevrelerin daimi şüpheleri nezareti altında
yapıyordu. Ancak yürüdüğü yoldan bir adım bile sapmıyordu.
Mirze Fethali Ahundzâde'nin dram ve nesir gibi yeni edebi türler yaratma çabaları,
Mirze Elekber Sabir'in klasik aruzu, yeni devrin problemlerini ifade edecek şekilde
sadeleştirmesi; Mirze Celil Memmedgulizade'nin ister Molla Nasrettin mecmuasında, isterse
kendi sanatçılığında satirik üsluba başvurması, sadece edebiyat çerçevesiyle
sınırlandırılmayan sosyal bir mücadeledir. Resul Rıza’nın yeni şiir, yeni estetik vasıtalar
uğrunda uzun yıllar boyu devam eden mücadelesi de milli edebiyatımızı, milli kültürümüzü
XX. Asrın çağdaş gelişme seviyesinde, dünya estetik ölçülerinde boy verecek bir şekilde
görmek arzusuydu. Bu, Resul Rıza’nın sağlam ve sarsılmaz inancıydı. Onun bu inancını
‘Şiirimizi milli köklerinden ayırıp uluslararası standartlara uygun bir hale getirmek’ şeklinde
yorumlayanlar da var. Bunu bazen meselenin mahiyetini anlamadan, yüzeysel
müşahedelerden sonuç çıkararak, bazen de kasten, bilerek, garazla yapıyorlar. Resul Rıza’nın
sanatçılığını ve hayat yolunu bilenler, onun kendi halkıyla, milli edebiyatımızın derin
köklerine ne kadar bağlı olduğunu, geçmişin geleneksel değerlerini ve dilimizin müdafaası
Resul Rıza. Gecenin suskun nağmasi. Türkce