Rasul Rıza - Kitabxana

More documents

Recommendations

Info

www.kitabxana.net - Milli Virtual Kitabxananın təqdimatında Gâh bir nadan kaleminden Dökülen yazı, Kırıp çıkmak istedim Olur olmaz çerçevesinden Dediler: ‘Olmaz, olmaz’ Modaya uy, kuralları bozma Adetlere, geleneğe bak Öyle sivri dille yazma, Sıktılar beni Maddelerle, sözlerle, Sıkılır insan Hudutlar, ölçüler içinde. Yazın uzun gündüzler. Kışın uzun geceler içinde. Diyorum: Ölünce atın En derin kuyuya beni, Çıkarın bulutlardan yukarı. Son yolum uzun, Son menzilim geniş olsun bari 1967 yılında bu şiirin neşrine izin veren Sovyet sansürcülerine bugün de hayret ediyorum. Belki ayakkabıların, çorapların sıkmasına kusur bulamayan sansürcüler, sanki şiirde sadece bu tür bir darlıktan söz edildiğini zannedip hudutlar, belirlenmiş çizgiler, ölçüler içinde bunalan, maddelerle, sözlerle sıkılan insanın örnek ‘Sovyet insanından’ ne kadar uzak, komünist propagandasının görmek istediği insana, ne kadar zıt olduğunun farkına varmamışlar. Meşhur yazarlardan birinin çok yerinde bir sözü var: ‘Sansür öyle bir ağdır ki, küçük balıklar bu ağa düşer, büyük balıklar ise kurtulup çıkar.’ Gerçekten de Resul Rıza'nın şiirlerinde ‘küçük balıklar’ sansür ağına düşüp çırpınırken, yazdıklarının neşrine izin verilmiyor, buna karşılık ‘büyük balıklar’ bu ağı delerek hür düşünce dünyasına kavuşuyordu. Bu, bazen sansürcülerin bilgisizliğinden -ne iyi ki öyleydiler- ileri geliyordu. Azerbaycan şiirinde -belki de bütün Sovyet şiirinde- ilk defa olarak Resul Rıza ‘İnsan Şekli’ şiirinde Alman Nazilerinin olum kampı olan Osvensim'in adını, Stalin rejiminin Sibirya'daki sürgün yeri Kolıma ile birlikte anmış ve böylelikle bu iki gaddar rejimin insanlara ayni şekilde düşman kesildiğini göstermiştir: Bir yanda Osvensim, Binlerce insan, dizi bükülü Bir yanda yolları insanla döşenmiş Kolıma. ... İlginçtir sansürcüler bu şiire dokunmamış… Stalin rejiminin ve onun Azerbaycan'daki Mir Cefer Bagırov şubesinin kurbanları, 1937 yılı cinayetlerinin günahsız kurbanları, Resul Rıza’nın hayatı boyunca işlediği en hüzünlü mevzulardandı. 1937 yılının kurbanı, şairin talihsiz gençlik dostu Mikayil Müşfik için yazılan ‘Kızıl Gül Olmayaydı’ poeması yalnız Azerbaycan'da değil, bütün Sovyetler Birliği’nde bu konuda yazılmış ilk eserlerden biriydi. Soljenitsin'in meşhur romanı 1956'da yazılmış ve beş yıl sonra 1961'de basılması mümkün olmuştu. ‘Kızıl Gül Olmayaydı’ Resul Rıza. Gecenin suskun nağmasi. Türkce
www.kitabxana.net - Milli Virtual Kitabxananın təqdimatında poemasından ancak bir kaç yıl sonra… Poemada 1937 yılı Sovyet rejiminin en amansız ve en gaddar baskı devri, şöyle tasvir ediliyor: Bir zaman geldi ki, Araya girdi haydutlar Sanatı yumrukla İlhamı zindanla korkuttular. Bir de baktın ki Elde mühürlü berat Geldi edebiyat zorbaları Bağırdılar: - Hey, fe-ra-gat Kim sıraya dizilmedi Kimler kirli dili bilmedi Bin bir bela çekti başı, Nice mert oğulların Adı silindi Diriler bağından, Yetmiş günah astılar Her bir ayağından, Gedenlerin nicesi Akşam evine yatıp Gece gitti, Gidenler bilir, giden Giderken nice gitti Civanlar vardı ki, Kaynar suya düşmüş Çiçek gibi soldular, Yaşlıları ne deyim Eğdiler eğim eğim, Kimi gitti bir daha geri dönmedi Siyah arabaya binip Kimisi hoşbaht oldu Aklını yitirip Bu poema sadece facia kurbanları olan -Sibirya'ya sürülen, kurşuna dizilen Cavitlerin, Cevatların, Müşfiklerin başına gelen belayı değil, aynı zamanda, mucizevî şekilde, ‘Rus ruletinden tesadüf eseri kurtulan, sürgüne gönderilmemiş, kurşuna dizilmemiş, kendi yurdunda kalıp kendi içine sürgün edilmiş, kendi kalbinin, hafızasının yalnızlık hapishanesine atılmış, susmaya mahkûm edilmişlerin faciasını da anlatmaktadır. Resul Rıza’nın manevi ıstıraplarını anlatmaktadır. Resul Rıza’nın Han soyundan geliyor olması, onun toplumda layık olduğu yeri almasına uzun zaman, özellikle gençlik yıllarında birçok engeller çıkarmıştır. Bu konuda şikâyet ve serzeniş dolu, kederli bir şiiri vardır. Atalarının çoktan toprağa karışmış kemikleri, her an şairin karşısına çıkıyor, onun yoluna set çekiyor, aşılmaz taş duvarlar örüyordu: Hey... Neler çekmedi Rıza’nın başı Attığım her adımda Resul Rıza. Gecenin suskun nağmasi. Türkce
Page 1 and 2: 2012 Rasul Rıza “GECENİN SUSKUN
Page 3 and 4: www.kitabxana.net - Milli Virtual K
Page 23: www.kitabxana.net - Milli Virtual K
Page 75 and 76:
www.kitabxana.net - Milli Virtual K
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177:
show all

Rasul Rıza - Kitabxana

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?